Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Rijnmond

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Rijnmond Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Rijnmond vergeleken met het landelijk beeld 27 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlagen: 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM), voert jaarlijks een Arbeidsmarkt- en Onderwijs monitor uit van de regio Rijnmond. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Rijnmond over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar De regio Rijnmond omvat het gebied Rotterdam en omstreken. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Bijna 10% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Rijnmond. Deze bedrijven genereren ruim 9% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in Rijnmond. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Rijnmond bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio vrijwel constant gebleven. Dit komt overeen met de ontwikkeling in de gehele branche, ook daar is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 licht gegroeid. Op 1 januari telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 225 meer dan het vorig jaar. De groei van de werkgelegenheid is in Rijnmond hoger dan gemiddeld in de gehele branche. De toename heeft zich met name voorgedaan bij technische uitvoerende functies in machinebouw, constructie en engineering. Landelijk is er juist een afname in de technisch uitvoerende functies. Minder instroom van jongeren Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in Rijnmond ligt in 2005 op een lager niveau dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. Een kwart van de instromers in de regio is jonger dan 25 jaar. Het aandeel van jongeren in de instroom in de regio ligt een stuk lager dan landelijk. Landelijk bestaat de instroom voor eenderde uit jongeren. Ten opzichte van vorig jaar is het aandeel van jongeren (< 25 jaar) onder de instromers afgenomen met 2%, dit komt min of meer overeen met het landelijk beeld. Onder de werknemers in de regio die in 2005 de branche zijn uitgestroomd, is bijna eenvijfde jonger dan 25 jaar. Landelijk is het aandeel van de jongeren onder de uitstroom iets hoger (22%). Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom onder jongeren in de regio 2% hoger. Ook landelijk is er een lichte stijging (1%). Snelle uitstroom is verder toegenomen De regio onderscheidt zich qua ontwikkeling in de snelle uitstroom in ongunstige zin van het gemiddelde in branche. Een kwart van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Het aandeel snelle uitstromers is in de regio hoger dan landelijk (22%). Het aandeel snelle uitstromers in de regio is in 2005 ten opzichte van vorig jaar met 5% gestegen. Ook landelijk is er een stijging, in de regio is de stijging echter sterker. Het aandeel van jongeren onder de snelle uitromers is eveneens verder toegenomen. Onder de snelle uitstromers is 34% jonger dan 25 jaar. Vorig jaar was het aandeel van vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 jongeren onder snelle uitstromers 31%. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers vrijwel gelijk aan vorig jaar. Rijnmond is sterker ontgroend dan landelijk De branche is in de regio Rijnmond sterker ontgroend dan gemiddeld. Het aandeel jongeren (<25 jaar) onder de werknemers bedraagt 11%, landelijk is hun aandeel 13%. Het aandeel jongeren in de regio is de laatste jaren wel redelijk constant, de ontgroening is dus gestabiliseerd. Vergrijzing in de regio is hoog De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in 2005 in Rijnmond bedraagt 39,9 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio Rijnmond bijna 1,5 jaar ouder dan gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 4,5 maanden toegenomen, deze toename is gelijk aan de gemiddelde trend in de branche. Pensionering hoger dan landelijk Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, zullen er in 2006 naar verwachting 207 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 280 tot 300 werknemers. In 2016 zal naar verwachting in het totaal 22% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn gegaan. Dit percentage ligt een stuk hoger dan landelijk. Landelijk is de verwachting 18%. De pensioneringsgolf is niet gelijk verdeeld over alle beroepsgroepen. Met name onder directieleden/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio. Voor beide clusters is de verwachting dat 36% van de huidige bezetting in 2016 met pensioen zal zijn. De vervangingsvraag voor deze functies zal de komende jaren dan ook naar verwachting sterk gaan toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, twintig VMBO-instellingen en vier MBO instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. Zowel het aantal VMBO-instellingen als het aantal MBOinstellingen in de regio is ten opzichte van vorig jaar met 1 verminderd. Het is onbekend of deze afname een gevolg is van fusies en dergelijke of dat deze wordt veroorzaakt doordat de betreffende onderwijsinstellingen geen metaaltechnische opleidingsrichtingen meer aanbieden. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 VMBO is sterk afgenomen, maar MBO is toegenomen De ontwikkeling van leerlingaantallen in Rijnmond wijkt af van het landelijk beeld. In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio sprake van een afname van het aantal leerlingen. Landelijk doet de afname zich met name voor onder MBOleerlingen. In de regio vindt de afname met name plaats in het VMBO, in het MBO is het aantal leerlingen juist gestegen. De regio telt in het schooljaar 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, 12% minder dan vorig schooljaar. Landelijk is het aantal VMBO-leerlingen ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in het schooljaar 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal leerlingen in het MBO is ten opzichte van 2004/2005 met 1% toegenomen. Landelijk is het aantal MBO-leerlingen dat een metaaltechnische opleiding volgt afgenomen (-8%). 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL lager dan landelijk Bij 4% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBlopleiding. Dit aandeel ligt lager dan landelijk. Landelijk zijn bij 7% van de bedrijven leerlingen gestart met een BBL-opleiding. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 106 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is lager dan in De daling van bedrijven is minder sterk dan landelijk. De daling van leerlingen is sterker dan landelijk. Bijscholing in de regio blijft achter Bedrijven in Rijnmond doen beduidend minder aan bijscholing dan gemiddeld in de branche. Door 19% van de bedrijven in de regio is in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Bedrijven in de regio hebben in 2005 minder aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 2% gedaald. Landelijk is sprake van een duidelijke stijging in de bijscholing, het aantal werknemers dat is bijgeschoold is gestegen met 23%. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Werkgelegenheid Vrijwel gelijk gebleven, toename met 4 bedrijven (+0,3%). Landelijk is de bedrijvigheid ook vrijwel stabiel (-0,1%). Gestegen met 225 werknemers (+1,8%). Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er bedrijven in de regio Rijnmond. Dat zijn er vier meer dan een jaar geleden (+0,3%). De bedrijvigheid in Rijnmond is de afgelopen jaren vrijwel stabiel gebleven. Deze trend komt overeen met het landelijk beeld. Figuur 1 Aantal bedrijven in Rijnmond, januari januari januari januari 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers met 225 toegenomen (+1,8%). De stijging van de werkgelegenheid in de regio Rijnmond is sterker dan de landelijke stijging van de werkgelegenheid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Rijnmond, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 Vergeleken met het landelijk beeld kent Rijnmond naar verhouding meer kleine bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Rijnmond, 2005 Bedrijvigheid 77,8% 22,2% Werkgelegenheid 37,9% 62,1% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) 78% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is 38% van de werknemers in de regio werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en is ongeveer 35% van de werknemers daar werkzaam. In Rijnmond is de werkgelegenheid het afgelopen jaar bij grote bedrijven sterker toegenomen dan bij kleine bedrijven. Landelijk is de werkgelegenheid gestegen bij grote bedrijven en gedaald bij kleine bedrijven. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is het afgelopen jaar met 4,5 maand toegenomen. Het aandeel jongeren (<35 jaar) is licht afgenomen en het aandeel oudere werknemers (>35 jaar) is licht toegenomen. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd in Rijnmond is ten opzichte van vorig jaar met 4,5 maand gestegen naar 39,9 jaar. Dit is bijna anderhalf jaar hoger dan het landelijk gemiddelde van 38,6 jaar. De stijging van de gemiddelde leeftijd in de regio Rijnmond is even hoog als de landelijke stijging van de gemiddelde leeftijd die eveneens 4,5 maand bedraagt. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers in Rijnmond en Nederland, ,1% 31,6% 22,9% 24,7% 23,0% 21,3% 10,6% 12,6% 13,3% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnmond Nederland Vergeleken met de landelijke situatie kent de regio relatief gezien: - minder jongere werknemers (jonger dan 35 jaar); - meer oudere werknemers (ouder dan 45 jaar). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers Rijnmond, 2004 en ,5% 30,1% 24,3% 22,9% 23,0% 22,8% 11,0% 10,6% 12,5% 13,3% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ten opzichte van vorig jaar is er een afname van jongere werknemers (<35 jaar) en een toename van werknemers van 35 jaar en ouder. Dit is in overeenstemming met de landelijke trend. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Rijnmond, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 642 5,1% 635 5,0% -7-1,1% Ondersteuning ,0% ,7% +6 +0,3% Technisch uitvoerend ,5% ,9% ,4% Meewerkend leidinggevend 554 4,4% 544 4,3% -10-1,8% Overig* 752 6,0% 784 6,1% ,3% Onbekend 1 nihil 8 0,1% +7 n.v.t. Totaal % % ,8% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Bijna tweederde van het huidige werknemersbestand in Rijnmond heeft een technisch uitvoerende functie. Absoluut is de stijging van het aantal werknemers het grootst in het cluster technisch uitvoerend (+197). Landelijk neemt juist het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie af. De verdeling van werknemers binnen de functiestructuur in Rijnmond is het afgelopen jaar niet veel veranderd. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Rijnmond, 2004 en 2005 Beroepsgroep binnen cluster technisch uitvoerend Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning 468 3,7% 469 3,7% Constructie ,2% ,7% Algemene productie en machinebediening ,4% ,1% Machinebouw, samenbouw, installatie ,1% ,5% Storing en onderhoud 405 3,2% 392 3,1% Engineering 557 4,4% 581 4,5% Kwaliteitscontrole, testen 53 0,4% 46 0,4% Automatisering/ICT 48 0,4% 47 0,4% Ambachtelijke specialistische beroepen 68 0,5% 68 0,5% Totaal ,5% ,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 13,9% van het totale werknemersbestand. Dit is relatief minder instroom dan in 2004 (15,3%). De instroom is iets hoger dan landelijk (12,6%). In 2005 kende de regio uitstromers, 12,3% van het totale werknemersbestand. In 2004 was dit 16,2%). 1 De uitstroom is binnen alle leeftijdsgroepen gedaald, onder ouderen (>55 jaar) het meest. Het percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom is toegenomen van 19,1% naar 24,5%. 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers op 1 januari 2006 is 13,9% in 2005 nieuw ingestroomd. Van hen is 86% man en 14% vrouw. Van alle instromers in Rijnmond heeft 36% al eerder in de branche gewerkt (vorig jaar 40%). Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 54% is jonger dan 35 jaar en 26% is jonger dan 25 jaar. Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Rijnmond, 2004 en % 27% 28% 26% 22% 25% 15% 14% 8% 8% 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 De leeftijdsopbouw van de instromers in Rijnmond kent ten opzichte van 2004 een relatief kleiner aandeel jongeren (<25 jaar). Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Rijnmond en Nederland, % 26% 28% 27% 25% 24% 14% 12% 8% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnmond Nederland In vergelijking met Nederland kent Rijnmond een kleiner aandeel instromende jongeren onder de 35 jaar. Zo n 54% van de instromers is jonger dan 35 jaar. Landelijk gez ien ligt dit aan deel een stuk hoger op 60%. De gemiddelde leeftijd van instromers in Rijnmond is 34,5 jaar. Dat is meer dan twee jaar ouder dan de landelijke gemiddelde leeftijd van instromers: 32,2 jaar. 3.2 Uitstroom In 2005 zijn werknemers uitgestroomd de branche uitgestroomd. Dit is 12,3% van alle werknemers. Hiermee is de uitstroom flink afgenomen vergeleken met 2004 (16,2%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van jongeren <25 jaar is toegenomen in de uitstroom. In de leeftijdsgroepen jaar en >55 jaar is sprake van een afname. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Rijnmond, 2004 en % 27% 24% 25% 17% 19% 15% 15% 16% 14% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Rijnmond, 2004 en ,8% 15,6% 20,8% 16,2% 16,4% 14,8% 14,2% 12,5% 13,0% 12,3% 12,8% 7,8% Directie, Ondersteuning Technisch Meewerkend Overig Totaal management uitvoerend leidinggevend 1 januari januari 2006 Ten opz ichte van vorig jaar is de uitstroom in alle beroepenclusters afgenomen. In het beroepencluster technisch uitvoerend zijn de meeste werknemers uitge- stromen er binnen het cluster overig veel werknemers uit. Dit cluster stroomd. Relatief bestaat voornamelijk uit algemeen medewerkers, vakantiekr achten en zaterdag- hulpen. 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoe ld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 De snelle uitstroom in Rijnmond in 2005 omvat 385 werknemers. Het aantal snelle uit- is met 5 afgenomen stromers (-1,3%). Snelle uitstromers vormden in 2005 ongeveer 25% van de totale uitstroom in Rijnmond (landelijk 22%). Binnen de totale uitstroom is het percentage snelle uitstroom 4 procent hoger dan in Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Rijnmond, 2004 en ,3% 30,5% 30,5% 27,3% 22,1% 19,7% 11,0% 11,7% 5,9% 7,0% <25 jaar jaar jaar ja ar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ruim 34% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 toegenomen. Het aantal snelle uitstromers tussen de 25 en 44 jaar is ten opzichte van 2004 afgenomen. Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Rijnmond, 2004 e n 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Aantal % Aantal % Directie, management 13 3,3% 23 6,0% Ondersteuning 66 16,9% 76 19,7% Technisch uitvoerend ,5% ,8% Meewerkend leidinggevend 10 2,6% 5 1,3% Overig 34 8,7% 24 6,2% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. In relatie tot het aantal werknemers per cluster is de snelle uitstroom binnen het cluster directie, management relatief het hoogst. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 207 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks ongeveer 279 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 21,9% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Rijnmond Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,6% 1,6% ,7% 2,3% ,2% 4,5% ,3% 6,8% ,2% 9,0% ,3% 11,3% ,0% 13,3% ,9% 15,2% ,1% 17,3% ,3% 19,6% ,3% 21,9% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Rijnmond Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,6% Ondersteuning ,5% Technisch uitvoerend ,6% Meewerkend leidinggevend ,5% Overig ,2% Totaal ,0%** * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. ** Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in Rijnmond in tabel 5 iets hoger dan in tabel 4. In 2016 zal naar verwachting binnen de beroepenclusters directie, management en meewerkend leidinggevend 36% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ruim één op de drie directie- of managementleden en meewerkend leidinggevenden binnen tien jaar met pensioen zal zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de admi- nistratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, der- ontbreken deze gegevens in het halve rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat be- In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse treffen de richtingen: - metaaltechniek. metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en model- deze clusters vormen in dit rapport het metaal- maken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen technisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs VMBO In 2005/2005 waren 13 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, één minder dan in 2004/2005. In 2005/2006 waren 4 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, één meer dan in 2004/2005. Aantal leerlingen in metaaltechnisch VMBO is afgenomen met -11,7% (landelijk +0,4%). MBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch MBO toegenomen met 1,1% (landelijk 8,2%). Afname aantal leerlingen op niveau 1 en niveau 3. Verschuiving van BOL naar BBL in niveau 1 en 2. Aantal gediplomeerden afgenomen met 21% (landelijk +7%). DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 4.1 Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 In het VMBO is het aantal ingeschreven leerlingen met 11,7% gedaald. In het MBO is het aantal leerlingen bij metaaltechnische opleidingen toegenomen met 1,1% toegenomen. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,3% ,3% Metalektro ,7% ,7% Totaal % % De daling van het aantal VMBO-leerlingen wordt veroo rzaakt door een daling van het aantal leerlingen Metaaltechniek. Het aantal leerlingen Metaaltechniek is ten opzichte van 2004/2005 met 21% gedaald. Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 8% gestegen. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,3% 62,3% 30,7% 37,7% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerli ngen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metaaltechniek. Het aandeel is in 2005/2006 afgenomen. Het aandeel leerlingen dat de opleidingsrichting Metalektro volgt is toegenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Binnen niveau 1 en 3 is het aantal leerlingen afgenomen, binnen niveau 2 en 4 is het aantal leerlingen toegenomen. Het aantal leerlingen binnen de Middenkaderopleiding (niveau 4) is sterk gestegen (+13%). Het aantal leerlingen binnen de Assistentopleiding (niveau 1) is sterk gedaald (-25%). DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingniveaus in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,3% 41,6% 37,9% 42,6% 14,1% 10,4% 7,6% 5,5% Assistent- Basisberoeps- Vakopleiding Middenkader-/ opleiding opleiding Specialistenopleiding 2004/ /2006 In 2005/2006 volgt 43% van de leerlingen in metaaltechnische MBO een opleiding op niveau 4. Dit aandeel is ten opzichte van het schooljaar 2004/2005 toegenomen. Ook het aandeel leerlingen dat een opleiding op niveau2 volgt is licht toegenomen tot 42%. Vergeleken met het landelijk beeld volgen relatief weinig leerlingen een opleivolgt, is in 2005/2006 gedaald ten opzichte van ding op niveau 3. Het aandeel leerlingen dat een metaaltechnische MBO-opleiding op niveau /2005. Het aantal gediplomeerden van het metaaltechnisch M BO is in 2005 een stuk lager dan in 2004, 365 gediplomeerden in 2005 teg en 464 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Rijnmond, 2004 en ,7% 51,5% 27,2% 32,9% 7,5% 6,3% 13,6% 9,3% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding De meeste gediplomeerden hebben een opleiding op niveau 2 gevolgd (52%). Het aandeel gediplomeerde MBO-ers op niveau 4 is in 2005/2006 toegenomen ten opzichte van 2004/2005. Het aandeel gediplomeerden op niveau 3 is afgenomen. Tabel 8 Verdeling BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Rijnmond, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 71,8% 21,2% 83,9% 16,1% 2 Basisberoepsopleiding 14,0% 86,0% 22,7% 77,3% 3 Vakopleiding 4,5% 95,5% 0,0% 100% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 100% 0,0% 100% 0,0% Totaal 55,1% 44,9% 60,7% 39,3% Naar verhouding worden in het schooljaar 2005/2006 in het algemeen meer BOL-opleidingen gevolgd dan in 2004/2005. Deze toename is het gevolg v an een toename van het aantal BOL-leerlingen op niveau 1 en 2. DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Rijnmond, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,4% 2 Constructiebankwerker/ lasser ,2% 3 Assistent constructiewerker/lasser 141 9,5% 4 Monteur montage/onderhoud 67 4,5% 5 Scheepsbouwkundige 61 4,1% Totaal top ,7% Totaal aantal leerlingen in regio % De top 5 opleidingsrichtingen vormen tezamen bijna 67% van het totaal aantal leerlingen in Rijnmond. Dat is 2% minder dan het jaar daarvoor. De opleidingsrichting Scheepbouwkundige is nieuw in de top 5. De opleidingsrichting pijpenbewerker is uit de top 5 verdwenen. 4.4 Ontwikkeling Rijnmond vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillende punten af van het landelijk beeld. Het aantal VMBO-leerlingen in Rijnmond is gedaald, terwijl landelijk sprake is van een lichte toename. Wellicht houdt dit verband met het verdwijnen van één VMBO-instelling. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen gestegen. Landelijk is het aantal MBO-leerlingen gedaald. Dit wordt met name veroorzaakt door een toename van het aantal leerlingen op niveau 4. Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Rijnmond en Nederland VMBO Totaal Rijnmond -11,7% Totaal Nederland +0,4% MBO Metaaltechniek Metalektro Totaal -20,5% +8,2% +1,1% Metaaltechniek Metalektro Totaal +0,5% +0,3% -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -25,5% +4,2% -27,7% +13,4% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -27,3% -4,7% -2,0% -7,9% 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 5 Instroom Beroepsbegelei dende L eerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewer- in de regio Rijnmond. Bedrijven in de branche die een BBL-leerling oplei- kingsbedrijven den kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlin- dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport gen wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Afgenomen van 54 naar 48. Ook landelijk is er een daling. 4,1% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject.. Landelijk start 7,3% van de bedrijven met een BBL-traject. Instroom leerlingen Afgenomen van 80 naar 62, landelijk is eveneens sprake van een daling. Afname in de regio vrijwel uitsluitend op niveau Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 48 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 4,1% van de bedrijven in de regio. Landelijk betreft dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met het opleiden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 6 minder (-11%). Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Rijnmond en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Rijnmond 54 4,6% 48 4,1% Nederland ,4% 872 7,3% De afname van het aantal bedrijven wordt veroorzaakt door een dalend aantal grote bedrijven (>15 werknemers). Landelijk doet de afname van het aantal bedrijven dat start met een BBL-traject zich zowel bij kleine als grote bedrijven voor. Uitgaande van de verdeling van bedrijven naar bedrijfsomvang in de regio zijn het met name grote bedrijven die starten met BBL-trajecten. De regio bestaat voor 22% uit gro- grote be- te bedrijven, van alle bedrijven die met BBL-trajecten starten is het aandeel drijven 42%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 62 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Rijnmond. Dat zijn er 18 minder dan in 2003 (afname van 23%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Rijnmond en Nederland, 2003 en Ontwikkeling Rijnmond % Nederland % Bijna de helft van de leerlingen (47%) is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werke instromers zijn allemaal man en 89% is jonger dan 25 jaar. nemers). D 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de ingestroomde leerlingen (76%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de afname van de instroom van BBL-leerlingen in Rijnmond voor het grootste deel wordt veroorzaakt door afname op niveau 3. Op niveau 2 is het aantal leerlingen gelijk gebleven. Landelijk neemt de instroom op alle niveaus af. DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau Rijnmond, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 5 6,3% 2 3,2% - 2 Basisberoepsopleiding 48 60,0% 47 75,8% - 3 Vakopleiding 26 32,5% 13 21,0% - 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 1 1,3% 0 0,0% - Totaal % % - In de regio wordt vrijwel uitsluitend on the job opgeleid. Vrijwel alle instromende leerlingen (97%) werden in 2003 on the job opgeleid. In de regio wordt meer on the job opgeleid dan landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/ off the job Rijnmond en Nederland, ,8% 79,9% 20,1% 3,2% On the job Rijnmond Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job Rijnmond, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job 75 93,8% 61 96,8% Off the job 5 6,3% 2 3,2% Totaal % % 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaats- kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werk- vindt. Bedrijven nemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werkne- en cursussen een aanvraag mers indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijn- lijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESF- op het gebied van arbo, subsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gedaald van 243 naar 226. Ook landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 19% van de bedrijven heeft gebruik gemaakt van de bijscholingsregeling, landelijk 26%. Daling aanvragen met name bij grote bedrijven. Gedaald van naar (afname van 1%). Landelijk is er een stijging (+23%). Bijna 9% van de werknemers is bijgeschoold, dit is minder dan landelijk (12%). Gevolgde scholing / cursussen Aantal cursussen gedaald van naar 1.487, een afname van 5%. Landelijk is het aantal gevolgde cursussen met 33% gestegen. Afname omvang technische bijscholing (-13%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 226 bedrijven een aanvraag voor bijscholing bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit nog 243 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. 34 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 Door 19% van de bedrijven in Rijnmond is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Rijnmond en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Rijnmond ,5% ,3% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 226 bedrijven heeft 45% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter verbedrijven in de regio is 22% gelijk: het aandeel grote. Met name de grote bedrijven (> 15 werknem ers) hebben in 2005 minder vaak e en be- een bijdrage van OOM. Dit aantal is afgenomen met roep gedaan op 20%. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat is bijgeschoold is in 2005 gedaald van naar 1.067; een daling van 1,5%. Landelijk is het aantal werknemers dat is bijgeschoold juist gestegen (+23%). Het p ercentage werknemers dat is bijgeschoold is in Rijnmond lager dan ge- in middeld Nederland. Tab el 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Rijnmond en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Rijnmond ,6% ,5% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 Bijna 30% van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (61% van de bijgeschoolde werknemers). De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (66% van de bijgeschoolde werknemers). 4 Zie bijlage vanaf pagina 53. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 226 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 6,6 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 5% afgenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Rijnmond, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen 154 9,9% ,2% - Technisch kwaliteit 35 2,2% 54 3,6% + Technisch ,5% ,7% - Leidinggeven / management 48 3,1% 83 5,6% + Kwaliteit 7 0,4% 29 2,0% + Personeel & Organisatie 85 5,5% 144 9,7% + Systeembeheer 54 3,5% 51 3,4% - Secretariële ondersteuning 6 0,4% 6 0,4% = Administratieve kantoorsoftware ,4% 105 7,1% - Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 68 4,4% 98 6,6% + Logistiek 38 2,4% ,4% + Presentatie/communicatie/taal 141 9,0% 120 8,1% - Praktijkbegeleider / instructeur 20 1,3% 24 1,6% + Diversen/overig ,0% 55 3,7% - Totaal % ,0-45% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal technische cursussen is afgenomen (-12,6%). Landelijk is het aantal technische cursussen juist sterk gestegen. Het aantal cursussen is in de meeste categorieën gestegen, hoewel het totaal aantal cursussen is afgenomen. De cursussen op het gebied van leidinggeven en management, kwaliteit en personeel & organisatie, commercieel/bedrijfseconomisch/in- en verkoop, logistiek en praktijkbegeleider/instructeur laten een stijging zien. Het aantal cursussen technische cursussen, cursussen op het gebied van administratieve kantoorsoftware en cursussen op het gebied van presentatie/communicatie/taal is afgenomen. Een grote afname van het aantal cursussen is er in de categorie diversen/overig. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Bijlage 1 Achtergrondgeg evens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Rijnmond en Nederland, januari januari januari januari 2006 Rijnmond Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Rijnmond en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Rijnmond -1,7% -1,3% +0,3% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Rijnmond en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,0% ,5% 6-15 werknemers ,8% ,0% werknemers ,3% ,3% werknemers 18 1,5% 183 1,5% >100 werknemers 4 0,3% 81 0,7% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Rijnmond en Nederland, Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland 1-5 werknemers -3,3% -1,1% 6-15 werknemers +2,3% +0,4% werknemers +6,2% +1,2% werknemers +5,9% +2,8% >100 werknemers 0,0% -3,6% Totaal +0,3% -0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Rijnmond en Nederland, januari januari januari januari 2006 Rijnmond Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Rijnmond en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Rijnmond -1,9% -0,5% +1,8% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Rijnmond en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,5% ,2% 6-15 werknemers ,4% ,7% werknemers ,0% ,4% werknemers ,4% ,1% >100 werknemers 723 5,6% ,6% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse in Rijnmond en Nederland, Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland 1-5 werknemers -5,5% -1,1% 6-15 werknemers -0,7% -0,4% werknemers +5,4% +1,4% werknemers +1,5% +3,1% >100 werknemers -4,5% -4,4% Totaal +1,8% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Rijnmond en Nederland, ,0 39,5 39,0 38,5 38,0 37,5 37,0 36,5 36,0 35,5 35,0 39,9 39,6 39,3 38,6 38,2 38,0 1 januari januari januari 2006 Rijnmond Nederland Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnmond en Nederland, Leeftijdsklasse Rijnmond Nederland <25 jaar -1,4% -1,1% jaar -3,9% -0,4% jaar +3,9% +1,4% jaar +2,9% +3,1% >55 jaar +8,7% -4,4% Totaal +1,8% +0,2% 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Rijnmond en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 12,7% 12,8% 12,60% 10,8% 11,0% 10,6% 1 januari januari januari 2006 Rijnmond Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Rijnmond en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 13,30% 12,5% 11,8% 9,90% 8,8% 9,2% 1 januari januari januari 2006 Rijnmond Nederland DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Rijnmond en Nederland, 2005 Beroepenclusters Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 635 5,0% ,3% Ondersteuning ,7% ,4% Technisch uitvoerend ,9% ,1% Meewerkend leidinggevend 544 4,3% ,2% Overig 784 6,1% ,9% Onbekend 8 0,1% 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Rijnmond en Nederland, Beroepenclusters Rijnmond Nederland Directie, management* -1,1% +0,2% Ondersteuning +0,3% +0,7% Technisch uitvoerend +2,4% -0,2% Meewerkend leidinggevend +4,3% -2,6% Overig +4,3% +2,4% Totaal +1,8% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Servi- dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven ces in te schrijven. Vandaar staan. Tabel 28 Aandeel werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Rijnmond en Nederland, 2005 Beroepenclusters Rijnmond Nederland < >55 Totaal < >55 Totaal Directie, management 1% 12% 33% 33% 22% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 8% 25% 33% 22% 12% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 12% 24% 30% 22% 13% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 0% 10% 30% 38% 22% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 20% 22% 25% 20% 13% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 11% 24% 30% 23% 13% 100% 13% 26% 31% 21% 9% 100% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Rijnmond en Nederland, % 22% 27% 27% 25% 25% 15% 13% 14% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Rijnmond Nederland Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Rijnmond en Nederland, 2005 Beroepenclusters Aantal Rijnmond % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management ,6% ,0% Ondersteuning ,0% ,2% Technisch uitvoerend ,3% ,0% Meewerkend leidinggevend 43 7,8% 593 9,8% Overig ,2% ,4% Totaal ,5% ,5% DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijds- klasse in Rijnmond en Nederland, ,6% 8,3% 3,4% 3,1% 2,9% 2,7% 2,0% 1,7% 1,6% 1,7% 1,2% 1,1% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Rijnmond Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naa r leeftijdsklasse in Rijnmond, 2004 en ,0% 7,3% 3,6% 3,4% 2,3% 2,0% 1,6% 1,7% 1,5% 1,5% 3,1% 3,1% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

45 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepencluster in Rijnmond en Nederland, 2005 Macroclusters beroepen Aantal Rijnmond % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 23 3,6% 151 2,6% Ondersteuning 76 3,2% 775 3,2% Technisch uitvoerend 257 3,1% ,5% Meewerkend leidinggevend 5 0,9% 72 1,2% Overig 24 3,2% 413 4,4% Totaal 385 3,1% ,7% Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Rijnmond en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal Rijnmond % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,6% 1,6% ,2% 1,2% ,7% 2,3% 808 0,6% 1,8% ,2% 4,5% ,6% 3,4% ,3% 6,8% ,6% 5,0% ,2% 9,0% ,7% 6,7% ,3% 11,3% ,7% 8,4% ,0% 13,3% ,7% 10,1% ,9% 15,2% ,6% 11,7% ,1% 17,3% ,9% 13,6% ,3% 19,6% ,9% 15,5% ,3% 21,9% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december