Resultaten vacaturescan Regio Rijndelta

Transcriptie

1 Resultaten vacaturescan Regio Rijndelta Meting 3 Amsterdam, oktober 2004 drs B. van Bruggen

2 188/oktober 2004 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Voorwoord Namens het regioteam Rijndelta heeft DIJK12 Beleidsonderzoek in opdracht van Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) een derde meting van de vacaturescan uitgevoerd. Met deze vacaturescan beoogt het regioteam op structurele basis meer inzicht te krijgen in de personeelsbehoefte van metalektrobedrijven in de regio. De resultaten van de vacaturescan dienen als basis voor initiatieven ter ondersteuning van metalektrobedrijven in de regio bij het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan projecten in de sfeer van personeelsvoorziening, opleiding, bijscholing en promotie. De eerste twee metingen hebben plaatsgevonden in respectievelijk het najaar van 2003 en het voorjaar van Deze derde meting heeft plaatsgevonden in de periode augustus - september Dit rapport doet verslag van de resultaten van de derde meting. Het onderzoek is uitgevoerd middels een schriftelijk vragenlijst die is uitgezet onder metalektrobedrijven in de regio. Vanuit A+O is het onderzoek begeleid door Femina Fransman en Henry de Groot. Het onderzoek is uitgevoerd door Bart van Bruggen van DIJK12 Beleidsonderzoek.

4

5 Inhoudsopgave Pagina Enkele beschouwende opmerkingen vooraf 7 1 Inleiding Achtergrond en doelstelling vacaturescan Opzet en uitvoering vacaturescan Leeswijzer 12 2 Kenmerken bedrijven Sectoren en omvang van bedrijven Werknemers 14 3 Vacatures Verwachting vacatures Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen 20 4 Wensen en behoeften bedrijven ten aanzien van activiteiten regioteam 25

6

7 Enkele beschouwende opmerkingen vooraf Dit rapport doet verslag van de derde meting van de vacaturescan in regio Rijndelta. In vergelijking met de voorgaande twee metingen heeft een inhoudelijke aanpassing plaatsgevonden in de meting. Dit betreft de periode waarop de vacatures betrekking hebben. In de voorgaande metingen is gevraagd naar verwachte vacatures op enige termijn, namelijk over 3-6 én over 6-12 maanden. De ervaring leerde dat bedrijven ook vacatures invulden die op moment van meting speelden. In de derde meting is besloten te vragen naar vacatures op moment van meting of binnen 3 maanden én vacatures over 3-9 maanden. Door deze aanpassing zijn vergelijkingen met voorgaande metingen beperkt mogelijk. Wel kan een aantal opmerkingen in dit kader worden gemaakt. Deze derde meting kende eenzelfde opzet en uitvoering als de eerste meting. De respons van de derde meting is vrijwel identiek aan de respons van de eerste meting. In vergelijking met de voorgaande metingen hebben wat meer grotere bedrijven gerespondeerd. Het aantal verwachte vacatures is zowel absoluut als relatief hoger dan in voorgaande twee metingen. Hierbij dient wel rekening te worden gehouden met het feit dat periode waarover vacatures worden verwacht verschilt tussen de metingen. Vergeleken met de voorgaande meting valt met name op dat relatief minder vacatures op VMBO-niveau worden verwacht. Dit kan onder meer worden verklaard doordat het aandeel vacatures in de constructie minder is. Dit beroepencluster kent over het algemeen relatief veel vacatures op VMBO-niveau. Het aandeel moeilijk vervulbare vacatures is afgenomen vergeleken met voorgaande metingen. Tegelijkertijd is ook het aandeel makkelijk vervulbare vacatures afgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

8 8 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

9 1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op de achtergrond en doelstelling van het onderzoek, alsmede de opzet en uitvoering van het onderzoek. 1.1 Achtergrond en doelstelling vacaturescan Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) kent een zestal regioteams, waarin vertegenwoordigers van de sociale partners zijn vertegenwoordigd. De regioteams richten zich op de regionalisering van het arbeidsmarktbeleid in de Metalektro. Regioteam Rijndelta heeft aangegeven behoefte te hebben aan structureel inzicht in de aard en omvang van de personeelsbehoefte van metalektrobedrijven in de regio en de knelpunten die hierbij spelen. Om dit inzicht te verwerven, is een vacaturescan ontwikkeld. Inmiddels heeft een tweetal metingen van de vacaturescan plaatsgevonden, in het najaar van 2003 en in het voorjaar van Doelstelling Met de vacaturescan beoogt het regioteam meer zicht te krijgen op de regionale arbeidsmarkt in het algemeen en de personeelsbehoefte en knelpunten bij metelaktrobedrijven in de regio in het bijzonder. Hierbij gaat het vooral om inzichten in aantallen vacatures, gevraagde opleidingsniveau en de vervulbaarheid van vacatures. De resultaten van de vacaturescan bieden een basis voor het regioteam om bedrijven ondersteuning te bieden bij hun personeelsvoorziening en het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid, bijvoorbeeld door projecten in de sfeer van personeelsvoorziening, opleiden, bijscholing en promotie. De resultaten van de voorgaande metingen hebben geleid tot een aantal gerichte acties van het regioteam. Zo is het regioteam onlangs onder meer gestart met activiteiten in het kader van collegiaal in- en uitlenen van personeel. Uit de voorgaande meting is gebleken dat hiervoor interesse bestaat vanuit bedrijven in de regio. 1.2 Opzet en uitvoering vacaturescan Algemeen De vacaturescan bestaat uit een korte schriftelijke vragenlijst die uitgezet is onder metalektrobedrijven in de regio. De vacaturescan kende de volgende uitgangspunten. De vacaturescan is met name gericht op vacatures die op enige termijn gaan ontstaan. In de vragenlijst is gevraagd naar vacatures op moment van enquêteren of drie maanden én vacatures die over drie tot negen maanden worden verwacht. De vacaturescan richt zich uitsluitend op vacatures voor technische beroepen, waaronder ook (meewerkend) leidinggevenden met een technische functie. Verder is onderscheid gemaakt naar technische functies van VMBO-niveau t/m HBOniveau. Vacatures voor functies op WO-niveau zijn dus buiten beschouwing gelaten. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

10 In de vragenlijst werd onder meer gevraagd naar enkele bedrijfskenmerken (sector, omvang) en of bedrijven vacatures verwachten. Vervolgens konden bedrijven voor verschillende technische functies aangeven hoeveel vacatures zij verwachten en de kenmerken van deze vacatures (gewenste opleidingsniveau en vervulbaarheid). De functies zijn onderverdeeld naar een zevental beroepenclusters. Aanpassing meting 3 In de derde meting heeft een aanpassing plaatsgevonden in de vragenlijst. In de eerste twee metingen is gevraagd naar verwachte vacatures over respectievelijk drie tot zes maanden en zes tot twaalf maanden. De gedachte hierachter was dat het regioteam moeilijk een rol kan spelen bij vacatures die momenteel spelen. De ervaring leerde echter dat veel bedrijven ook vacatures invulden die op dat moment speelden. Derhalve is besloten de vragenlijst enigszins aan te passen en te vragen naar vacatures die op dit moment spelen of binnen drie maanden én verwachte vacatures over drie tot negen maanden. Door deze inhoudelijke aanpassing zijn vergelijkingen tussen de drie metingen beperkt mogelijk. Daar waar mogelijk zal in de tekst vergelijkingen met voorgaande metingen worden getrokken. Verder is in de vragenlijst een aanvullende vraag opgenomen over de wensen en behoeften van bedrijven aan activiteiten en diensten van het regioteam in het kader van arbeidsmarkt en personeelsvoorziening in de regio. Selectie en benadering bedrijven en respons De vacaturescan is als volgt uitgevoerd. Eerst zijn alle bedrijven in de regio telefonisch benaderd voor deelname. Vervolgens hebben de bedrijven die mee wilden doen een vragenlijst toegestuurd gekregen. Ten behoeve van de vacaturescan heeft A+O een bestand aangeleverd van metalektrobedrijven in regio Rijndelta. Dit bestand bevatte in totaal 141 benaderbare bedrijven. Om de bedrijven op de hoogte te stellen van het onderzoek en (mede daardoor) de respons te stimuleren, is een brief aan de bedrijven verstuurd. Deze brief is verstuurd aan het hoofd P&O. Vervolgens zijn de bedrijven eerst telefonisch benaderd met de vraag of zij aan de vacaturescan wilden meewerken. De bedrijven die dit wilden, is vervolgens een schriftelijke vragenlijst gestuurd. Tevens is in de telefonische benadering aan alle bedrijven gevraagd of zij bekend zijn met de vacaturescan. De telefonische benadering heeft plaatsgevonden van 26 augustus t/m 1 september Bedrijven hebben tien dagen de tijd gehad om te responderen. Vervolgens is een rappel gestuurd, waarna bedrijven nogmaals tien dagen de tijd hadden om te responderen. Onderstaande tabel geeft de respons weer. Tevens wordt in de tabel de respons van de eerste meting weergegeven. De eerste meting heeft namelijk op eenzelfde wijze plaatsgevonden als de derde meting. 1 1 In de tweede meting van de vacaturescan heeft geen telefonische benadering plaatsgevonden. Toen zijn uitsluitend de bedrijven benaderd die in de belronde van de eerste meting hebben aangegeven mee te willen werken. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

11 Tabel 1 Respons vacaturescan meting 3 Meting 3 Meting 1 Bedrijven Bedrijven Telefonische benadering Aantal % Aantal % Telefonisch benaderde bedrijven voor deelname % % Bedrijven die een vragenlijst wilden ontvangen 94 67% % Schriftelijke benadering Aantal % Aantal % Bedrijven die een vragenlijst hebben ontvangen % % Bedrijven die de vragenlijst hebben teruggestuurd 58 62% 58 55% Netto eindrespons 58 41% 58 40% Telefonische benadering In totaal zijn 141 bedrijven telefonisch benaderd voor deelname. Van deze bedrijven wilden 94 bedrijven (67%) aan de vacaturescan meewerken. Ruim de helft van deze bedrijven (53%) heeft eerder meegedaan aan voorgaande meting(en). Deze 94 bedrijven is een vragenlijst gestuurd. Een derde wilde niet meewerken. De belangrijkste reden hiervoor is: geen zin/geen tijd. Schriftelijke benadering Van de 94 bedrijven die een vragenlijst is gestuurd, hebben uiteindelijk 58 bedrijven (62%) de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. Daarmee bedraagt de uiteindelijke netto eindrespons 41% (58 van de 144 bedrijven). Vergelijking respons meting 1 Vergeleken met de eerste meting is de respons vrijwel identiek. Het aantal bedrijven dat meewerkt, is in beide meting even groot. Bekendheid met de vacaturescan In de telefonische benadering is aan alle (141) bedrijven gevraagd of zij bekend zijn met de vacaturescan. De resultaten worden in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 2 Bekendheid vacaturescan Bekend met vacaturescan Aantal % Ja 73 52% Nee 68 48% Totaal % Ruim de helft van de bedrijven in de regio is bekend met de vacaturescan. De bekendheid hangt samen met de deelname van bedrijven aan voorgaande metingen. Bedrijven die eerder hebben meegewerkt aan de vacaturescan, zijn hiermee meer bekend dan bedrijven die niet hebben meegedaan aan voorgaande metingen. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

12 1.3 Leeswijzer Dit rapport laat zich als volgt lezen. In hoofdstuk 2 worden enkele kenmerken van de responderende bedrijven gepresenteerd (sectoren, bedrijfsgrootte, e.d.). Hoofdstuk 3 gaat in op de verwachte vacatures, aantallen en kenmerken als opleidingsniveau en vervulbaarheid. In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de vacatures in zijn totaliteit. Vervolgens wordt nader ingegaan op verschillen tussen beroepenclusters en functies. Verder dient het volgende te worden opgemerkt: De resultaten in dit rapport hebben uitsluitend betrekking op de responderende (58) bedrijven en niet op alle metalektrobedrijven in de regio. Wel kunnen de resultaten als indicatief worden beschouwd voor het totaal. Door afrondingen tellen percentages in tabellen en figuren soms niet op tot 100%. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

13 2 Kenmerken bedrijven In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op enkele kenmerken van de responderende bedrijven, zoals sectoren, bedrijfsgrootte en het aantal (technische) werknemers. 2.1 Sectoren en omvang van bedrijven Tabel 3 geeft de verdeling weer van de 58 bedrijven naar sectoren binnen de Tabel 3 Bedrijven naar sectoren Sectoren Aantal % Basismetaal 5 9% Constructiebouw* 12 21% Metaalproductenindustrie 18 31% Machine-industrie en apparatenbouw* 13 22% Elektrotechnische industrie 5 9% Overige industrie 4 7% Onbekend 1 2% Totaal % * inclusief (specialistische) onderhoudservices en reparatiebedrijven. De meeste bedrijven behoren tot de metaalproductenindustrie (31%), de machine-industrie en apparatenbouw (22%) en de constructiebouw (21%). Tabel 4 geeft een overzicht van de omvang van de bedrijven op basis van het aantal werkenden. Tabel 4 Bedrijven naar grootteklasse Grootteklasse Aantal % < 50 werknemers 15 26% werknemers 15 26% werknemers 10 17% werknemers 11 19% > 500 werknemers 5 9% Onbekend 2 3% Totaal % Ruim de helft van de bedrijven heeft minder dan honderd werknemers in dienst (52%). In totaal heeft 28% van de bedrijven meer dan 250 werknemers in dienst. Vergeleken met de voorgaande twee metingen hebben de groepen bedrijven met werknemers en met meer dan 500 werknemers wat meer gerespondeerd en de groep bedrijven met werknemers minder gerespondeerd. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

14 2.2 Werknemers De bedrijven hebben gezamenlijk werknemers in dienst. Dat betekent een gemiddelde van ongeveer 172 werknemers per bedrijf. In de voorgaande metingen lag dit gemiddelde rond 150. De bedrijven is gevraagd of zij een globale schatting konden geven van het percentage werknemers dat een technische functie vervult. In tabel 5 worden deze resultaten weergegeven. Tabel 5 Percentage werknemers in technische functies bij bedrijven Percentage technische werknemers Aantal bedrijven % < 10% 4 7% 10 20% 2 3% 20 30% 1 2% 30 40% % 3 5% 50 60% 8 14% 60 70% 4 7% 70 80% 13 22% 80 90% 16 28% % 6 10% Weet niet 1 2% Totaal % Het percentage technische werknemers loopt tussen de bedrijven redelijk uiteen. Naar verhouding hebben bij de meeste bedrijven (81%) meer dan de helft van de werknemers een technische functie. Bij de helft van de bedrijven (50%) varieert het percentage technische werknemers tussen 70% en 90%. Relevante verschillen naar grootteklasse en/of sector doen zich in dit verband niet voor. Op basis van het totaal aantal werknemers kan een schatting worden gegeven van het aantal technische werknemers dat bij de bedrijven werkzaam is. Dit aantal bedraagt naar schatting tussen en Dat betekent dat het gemiddelde percentage technische werknemers varieert van 64% tot 74%. 14 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

15 3 Vacatures In dit hoofdstuk wordt ingegaan op vacatures die bedrijven verwachten en de kenmerken van deze vacatures, waaronder het gewenste opleidingsniveau en de verwachte vervulbaarheid. In 3.1 wordt eerst ingegaan op bedrijven die vacatures verwachten en de kenmerken van deze vacatures in het algemeen. Vervolgens wordt in 3.2 de verwachte vacatures en hun kenmerken weergegeven naar zeven beroepenclusters. In 3.3 worden vervolgens de vacatures en hun kenmerken naar functies/beroepen weergegeven. 3.1 Verwachting vacatures Bedrijven is gevraagd of zij (op termijn) vacatures verwachten voor technische functies t/m HBO-niveau. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar vacatures op moment van enquêteren of binnen drie maanden én vacatures over drie tot negen maanden. In figuur 1 worden de resultaten weergegeven. Figuur 1 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Verwachting vacatures voor technische functies t/m HBO-niveau Wel vacatures Geen vacatures Weet niet 57% 43% 52% 48% 48% 40% 12% 0-3 maanden 3-9 maanden Totaal 0-9 maanden Van de bedrijven heeft 43% momenteel vacatures of binnen drie maanden. Het percentage bedrijven dat vacatures verwacht over drie tot negen maanden ligt lager (40%). Met name voor de wat langere termijn (drie tot negen maanden) lijkt het voor bedrijven wellicht lastiger in te schatten of te overzien of zij vacatures verwachten, gezien het feit dat 12% dit niet weet. In totaal verwachten 28 bedrijven (48%) vacatures op dit moment en tussen negen maanden. Relevante verschillen naar sectoren doen zich nauwelijks voor. In totaal verwachten de 28 bedrijven 225 vacatures, waarvan 107 op dit moment en binnen drie maanden en 118 over 3-9 maanden. Dat is een gemiddelde van acht vacatures per bedrijf. In tabel 6 wordt de verdeling van het totale aantal verwachte vacatures (225) naar bedrijfsomvang weergegeven. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

16 Tabel 6 Verwachte vacatures naar bedrijfsomvang Grootteklasse Aantal vacatures % < 50 werknemers 12 5% werknemers 34 15% werknemers 45 20% werknemers 43 19% > 500 werknemers 77 34% Onbekend 14 6% Totaal % Uit de tabel blijkt dat bedrijven met meer dan 500 werknemers meer dan een derde van de vacatures voor rekening nemen. Bedrijven is gevraagd naar een aantal kenmerken van de verwachte vacatures. Dit betrof de volgende kenmerken: gewenste opleidingsniveau (VMBO, MBO of HBO); verwachte vervulbaarheid (makkelijk, moeilijk). Hieronder worden deze kenmerken voor het totale aantal verwachte vacatures (225) weergegeven. Gewenste opleidingsniveau vacatures Figuur 2 geeft een overzicht van het gewenste opleidingsniveau van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 2 60% Indicatie gewenste opleidingsniveau verwachte vacatures 55% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 30% 10% 5% VMBO-niveau MBO-niveau HBO-niveau Onbekend Uit de figuur blijkt dat naar verhouding de meeste vacatures op MBO-niveau worden verwacht (55%). Voor 30% van de verwachte vacatures is volgens bedrijven HBO-niveau wenselijk en voor 10% VMBO-niveau. Vergeleken met de voorgaande meting valt op dat relatief minder vacatures op VMBO-niveau worden verwacht. Hierbij dient wel rekening te worden gehouden met het feit dat is gevraagd naar vacatures binnen een andere periode. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

17 Verwachte vervulbaarheid vacatures Figuur 3 geeft een overzicht van de verwachte vervulbaarheid van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 3 Indicatie verwachte vervulbaarheid vacatures 80% 70% 60% 50% 40% 41% 49% 30% 20% 10% 2% 8% 0% Makkelijk Niet makkelijk/ niet moeilijk Moeilijk Onbekend Bijna de helft van de vacatures (49%) wordt door de bedrijven als moeilijk vervulbaar 1 getypeerd. Daarentegen wordt 2% makkelijk vervulbaar verwacht en 41% wordt getypeerd als niet makkelijk, maar ook niet moeilijk vervulbaar. Het aandeel moeilijk vervulbare vacatures is afgenomen vergeleken met meting 2 (64%) en zit net onder het niveau van meting 1 (52%). Ook het aandeel makkelijk vervulbare vacatures is afgenomen. In meting 1 betrof dit 10% en 22% in meting 2. Ook hier geldt dat wel rekening dient te worden gehouden met het feit dat is gevraagd naar vacatures binnen een andere periode. 3.2 Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters In de vacaturescan is onderscheid gemaakt naar een zevental clusters van beroepen waarbinnen bedrijven konden aangeven voor welke functies/beroepen zij vacatures verwachten. Dit betreft de volgende zeven beroepenclusters: Verspaning Constructie Productietechniek, machinebediening Machinebouw, samenbouw, installatie Storing en onderhoud Engineering, ontwerp, tekenen Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek In deze paragraaf worden resultaten weergeven op het niveau van beroepenclusters. 1 Moeilijk vervulbare vacatures betreffen vacatures waarvoor bedrijven verwachten weinig kandidaten te kunnen werven en/of dat kandidaten te laag zijn gekwalificeerd. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

18 Bedrijven In tabel 7 staat weergegeven voor welke beroepenclusters bedrijven vacatures verwachten. In totaal gaat het om 28 bedrijven die vacatures verwachten op dit moment of binnen negen maanden. Bedrijven kunnen binnen meerdere beroepenclusters vacatures verwachten, waardoor het totaal optelt tot boven 100%. Tabel 7 Bedrijven met vacatures over 0-9 maanden naar beroepenclusters Beroepenclusters Aantal bedrijven % Verspaning 4 14% Constructie 6 21% Productietechniek, machinebediening 6 21% Machinebouw, samenbouw, installatie 7 25% Storing en onderhoud 14 50% Engineering, ontwerp, tekenen 13 46% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 16 57% Van de 28 bedrijven verwacht meer dan de helft (57%) vacatures binnen het beroepencluster werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek. Verder verwacht rond de helft vacatures binnen de storing en onderhoud en engineering, ontwerp en tekenen. Verwachte vacatures en kenmerken In totaal verwachten de 28 bedrijven 225 vacatures. In onderstaande tabel wordt de verdeling weergegeven van het totale aantal verwachte vacatures (225) over de zeven beroepenclusters. Tabel 8 Verwachte vacatures naar beroepenclusters Beroepenclusters Aantal vacatures % Verspaning 7 3% Constructie 23 10% Productietechniek, machinebediening 11 5% Machinebouw, samenbouw, installatie 32 14% Storing en onderhoud 70 31% Engineering, ontwerp, tekenen 41 18% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 41 18% Totaal % De meeste vacatures worden verwacht binnen de beroepenclusters: storing en onderhoud (31%) werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (18%); engineering, ontwerp en tekenen (18%). Binnen de verspaning wordt naar verhouding het minste aantal vacatures verwacht: 7 vacatures (3%). Hieronder wordt verder ingegaan op een aantal kenmerken van de verwachte vacatures naar beroepencluster. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

19 Gewenste opleidingsniveau vacatures Bedrijven is gevraagd naar het gewenste opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar: VMBO-, MBO- en HBO-niveau. In tabel 9 worden de resultaten gepresenteerd. Tabel 9 Indicatie verhouding vacatures naar gewenst opleidingsniveau Beroepencluster Gewenst opleidingsniveau vmbo mbo hbo onbekend Totaal Verspaning (7 vacatures) - 100% % Constructie (23 vacatures) 70% 30% % Productietechniek, machinebediening (11 vacatures) 36% 55% - 9% 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (32 vacatures) 6% 88% - 6% 100% Storing en onderhoud (70 vacatures) - 80% 14% 6% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (41 vacatures) - 17% 76% 7% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (41 vacatures) - 32% 63% 5% 100% Uit de tabel blijkt dat zich tussen de beroepenclusters verschillen voordoen naar gewenst opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Met name binnen de clusters productietechniek/machinebediening en constructie worden naar verhouding veel vacatures verwacht op VMBO-niveau, respectievelijk 70% en 36%. Vacatures op MBO-niveau worden met name verwacht binnen de beroepenclusters storing en onderhoud (80%), machinebouw, samenbouw, installatie (88%) en verspaning (100%). Vacatures op HBO-niveau worden naar verhouding vaker verwacht in de beroepenclusters engineering, ontwerp en tekenen (76%) en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (63%). Verwachte vervulbaarheid vacatures Tabel 10 geeft de verwachte vervulbaarheid weer van de vacatures volgens de ondervraagde bedrijven. Bedrijven konden aangeven of zij verwachten dat de vacatures makkelijk, niet makkelijk/niet moeilijk, dan wel moeilijk vervulbaar zullen zijn. Tabel 10 Indicatie verhouding vacatures naar vervulbaarheid Beroepencluster makkelijk Verwachte vervulbaarheid niet makkelijk/ niet moeilijk moeilijk onbekend Totaal Verspaning (7 vacatures) - 29% 71% - 100% Constructie (23 vacatures) - 65% 35% - 100% Productietechniek, machinebediening (11 vacatures) Machinebouw, samenbouw, installatie (32 vacatures) 27% 64% - 9% 100% - 75% 19% 6% 100% Storing en onderhoud (70 vacatures) - 30% 59% 11% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (41 vacatures) - 32% 66% 2% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (41 vacatures) 2% 24% 56% 17% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

20 Uit de tabel wordt duidelijk dat het aandeel moeilijk vervulbare vacatures naar verwachting hoog is binnen de beroepenclusters verspaning (71%), alsook binnen de clusters storing en onderhoud (59%), engineering, ontwerp en tekenen (66%) en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (56%). Dit zijn ook de beroepenclusters met een relatief hoog aandeel vacatures op MBO- en HBO-niveau. Vacatures binnen het cluster productietechniek/machinebediening worden naar verwachting van bedrijven makkelijker vervuld. 3.3 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen In de vacaturescan konden bedrijven binnen de onderscheiden beroepenclusters aangeven voor welke functies zij vacatures verwachten, alsmede een indicatie van de kenmerken van deze vacatures. Per beroepencluster zijn in de Vacturescan een aantal functies onderscheiden. In overzicht 1 wordt per functie de resultaten weergeven. Dit overzicht is als volgt opgebouwd. In de eerste kolom staan de onderscheiden functies/beroepen, deze zijn gegroepeerd naar beroepencluster. In de tweede en derde kolom staan respectievelijk het aantal verwachte vacatures op dit moment of binnen drie maanden en drie tot negen maanden. In de vierde kolom staat het totale aantal verwachte vacatures (0-9 maanden). In de vijfde kolom staat het gewenste opleidingsniveau voor het totale aantal verwachte vacatures. In de zesde kolom staat de verwachte vervulbaarheid voor het totale aantal verwachte vacatures. In het overzicht worden enkel absolute aantallen weergegeven en geen percentages. De reden hiervoor is dat voor bepaalde functies/beroepen het verwachte aantal vacatures redelijk klein is. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

21 Overzicht 1 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen BEROEPENCLUSTER EN FUNCTIES VERSPANING Draaiers, frezers, verspaners Aantal vacatures 0-3 mnd 3-9 mnd Totaal Fijnmechanische en specialistische verspaners (Meewerkend) leidinggevenden CONSTRUCTIE Lassers (hoofdtaak/fulltime) Constructie(bank)werkers (pijpen, plaat, etc.) (Meewerkend) leidinggevenden PRODUCTIETECHNIEK EN MACHINEBEDIENING (Proces)operators, machinebedieners Assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten (Meewerkend) leidinggevenden MACHINEBOUW, SAMENBOUW EN INSTALLATIE Samenbouwers, Machinebou- wers, Apparatenbouwers Kastenbouwers, Paneelbouwers Installatiemonteurs, Installateurs (elektro, mechatronica, ict) (Meewerkend) leidinggevenden Gewenste opleidingsniveau Mbo 3 Mbo 4 N.v.t. Vmbo 9 Mbo 0 Vmbo 7 Mbo 0 Mbo 7 Mbo 2 Weet niet 1 Vmbo 4 Mbo 4 N.v.t. Vmbo 2 Mbo 12 N.v.t. Mbo 13 Weet niet 2 Mbo 3 Verwachte vervulbaarheid Nietmakkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 2 N.v.t. Niet makkelijk/niet moeilijk 7 Moeilijk 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 7 Moeilijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 6 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 0 Weet niet 1 Makkelijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 5 Moeilijk 0 N.v.t. Niet makkelijk/niet moeilijk 12 Moeilijk 2 N.v.t. Niet makkelijk/niet moeilijk 10 Moeilijk 3 Weet niet 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 1 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

22 Vervolg overzicht 1 STORING EN ONDERHOUD Storing en onderhoudsmon- teurs: werktuigbouw, mecha- nisch, mobiele transport Storing en onderhoudsmon- teurs: elektro & instrumentatie Storing en onderhoudsmon- mobiele teurs: elektro & instrumentatie èn werktuigbouw, mechanisch, transporten (Meewerkend) leidinggevenden ENGENEERING, ONTWERPEN EN TEKENEN Engineers, ontwerpers, constructeurs Tekenaars Projectleiders Mbo 28 Hbo 5 Weet niet 2 Mbo 8 Weet niet 2 Mbo 19 Hbo 5 Niet makkelijk/niet moeilijk 7 Moeilijk 26 Weet niet 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 7 Weet niet 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 13 Moeilijk 7 Weet niet 4 Mbo 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 1 30 Mbo 4 Hbo 23 Weet niet 3 Mbo 3 Hbo 2 Mbo 0 Hbo 6 Niet makkelijk/niet moeilijk 10 Moeilijk 20 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 5 Weet niet 1 WERKVOORBEREIDING, ICT, KWALITEIT, TECHNISCHE COMMERCIE, LOGISTIEK Werkvoorbereiders Weet niet 1 Mbo 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Hbo 4 Moeilijk 4 Calculators ICT-specialisten, programmeurs Kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici Technisch inkopers, verkopers, commercieel medewerkers Logistiek medewerkers Projectleiders Mbo 0 Hbo 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk Mbo 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Hbo 2 Moeilijk Mbo 4 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Hbo 2 Moeilijk Mbo 2 Hbo 14 Mbo 4 Weet niet 1 Mbo 1 Hbo 2 Weet niet 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 10 Weet niet 4 Makkelijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 1 Weet niet 2 22 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

23 Verspaning Binnen dit cluster worden in totaal zeven vacatures verwacht. Drie vacatures worden verwacht voor beroepen als: draaiers, frezers, verspaners. Dit zijn vacatures op MBO-niveau en worden moeilijk vervulbaar verwacht. Vier vacatures worden verwacht voor beroepen als: fijnmechanische en specialistische verspaners. Dit zijn eveneens vacatures op MBO-niveau, waarvan er twee moeilijk vervulbaar worden verwacht. Constructie Binnen de constructie worden de meeste vacatures verwacht voor lassers. De vacatures voor de functies lassers hebben betrekking op VMBO-niveau. Dat geldt ook voor de voor constructie(bank)werkers. Voor vacatures voor (meewerkend) leidinggevenden wensen bedrijven MBO-niveau. De meeste vacatures voor functies binnen dit cluster worden door bedrijven als niet makkelijk/niet moeilijk vervulbaar getypeerd. Productietechniek en machinebediening Binnen dit beroepencluster worden de meeste vacatures verwacht voor assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten. Dit betreffen met name vacatures op VMBOniveau. Bedrijven verwachten over het algemeen dat deze vacatures redelijk makkelijk kunnen worden vervuld. Machinebouw, samenbouw en installatie De meeste vacatures worden verwacht voor installatiemonteurs, installateurs en samenbouwers, machinebouwers, apparatenbouwers. Dit betreft met name vacatures op MBO-niveau en worden niet makkelijk/niet moeilijk vervulbaar verwacht. Het gewenste opleidingsniveau voor alle functies in dit cluster is met name MBO. Storing en onderhoud Vacatures worden binnen dit beroepencluster met name verwacht voor storing en onderhoudsmonteurs werktuigbouw. Ook vacatures voor de monteurs met de combinatie WTB/EI komen redelijk veel voor. Voor alle onderscheiden beroepen binnen dit cluster worden met name vacatures op MBO-niveau verwacht. Engineering, ontwerp, tekenen De meeste vacatures binnen dit beroepencluster hebben betrekking op functies als engineer, ontwerper, constructeur. Dit zijn vacatures waarvoor HBO-niveau wenselijk wordt geacht en bovendien naar verwachting moeilijk vervulbaar zullen zijn. Werkvoorbereiding, ICT, kwaliteit, technische commercie en logistiek Binnen dit beroepenclusters worden naar verhouding veel vacatures verwacht voor technisch in- en verkopers, commercieel medewerkers. Voor de meeste vacatures voor vrijwel alle onderscheiden beroepen wordt HBO-niveau over het algemeen wenselijk geacht. Alleen voor de functies logistiek medewerkers en kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici wordt tevens MBO-niveau gewenst. Moeilijk vervulbare vacatures worden met name verwacht voor beroepen als: calculators, ICT-specialisten, programmeurs en technisch in-/verkopers, commercieel medewerkers. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober

24 Samenvattend overzicht moeilijk vervulbare vacatures In overzicht 2 worden de functies/beroepen weergegeven waarbij de helft of meer (>=50%) van de verwachte vacatures door bedrijven als moeilijk vervulbaar wordt getypeerd. In het overzicht wordt onderscheid gemaakt naar functies waarvoor relatief veel vacatures wor- (meer dan tien) en vacatures waarvoor relatief weinig vacatures worden verwacht den verwacht (minder dan tien). Verder wordt onderscheid gemaakt naar het gewenste opleidingsniveau. Overzicht 2 Functies waarvoor meer dan de helft van de vacatures moeilijk vervulbaar wordt verwacht Totaal aantal Vacatures Relatief veel vacatures: > 10 vacatures Met name VMBO-niveau Met name MBO-niveau Met name HBO-niveau N.v.t. Storing en onderhoudsmonteurs WTB Storing en onderhoudsmonteurs EI Storing en onderhoudsmonteurs WTB en EI Engineers, ontwerpers, constructeurs Technisch in-/verkopers, commercieel medewerkers N.v.t. Draaiers, frezers, verspaners (Meewerkend) leidinggevende Fijnmechanische en specialistische machinebouw verspaners Projectleiders (engineering, Relatief weinig (Meewerkend) leidinggevende tekenen, ontwerpen) vacatures: constructie Werkvoorbereiders <= 10 vacatures (Meewerkend) leidinggevende Calculators storing en onderhouw ICT specialisten, program- Kwaliteitscontroleurs, meurs testers, meettechnici Uit het overzicht blijkt bijvoorbeeld dat op MBO-niveau voor functies/beroepen als storing en onderhoudsmonteur WTB relatief veel vacatures worden verwacht, waarbij meer dan 50% van deze vacatures volgens bedrijven moeilijk vervulbaar is. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober 2004

25 4 Wensen en behoeften bedrijven ten aanzien van activiteiten regio- team In de derde meting zijn een tweetal nieuwe vragen in de enquête opgenomen. Aan bedrijven is gevraagd of zij op enige wijze behoefte hebben aan ondersteuning vanuit het regioteam bij het vervullen van hun vacatures. Verder is gevraagd welke wensen en behoeften bedrijven hebben ten aanzien van activiteiten en diensten in het kader van arbeidsmarkt en personeelsvoorziening in de regio. Ondersteuning bij vacaturevervulling Tabel 11 geeft een overzicht van de bedrijven met vacatures die hebben aangeven op enige wij- bij de vervulling van de vacatures. ze ondersteuning wensen van het regioteam Tabel 11 Behoefte ondersteuning regioteam bij vacaturevervulling Behoefte ondersteuning Aantal % Ja 6 21% Nee 22 79% Totaal % Van de 28 bedrijven met vacatures heeft rui m driekwart (79%) geen behoefte aan ondersteuning vanuit het regioteam en een vijfde wel. Activiteiten en diensten regioteam Aan alle bedrijven is gevraagd welke thema s en activiteiten op het gebied van arbeidsmarkt en personeelsvoorziening zij graag zouden zien waarmee het regioteam aan de slag gaat. Bedrijven konden hierbij uit verschillende thema s kiezen. Hierdoor telt het totaal niet op tot 100%. Tabel 12 Thema s die volgens bedrijven wenselijk zijn waarmee het regioteam aan de slag gaat Thema s Aantal % Behoud van vakmanschap in de branche 12 21% Instroom van jongeren in de branche 28 48% Vergrijzing 29 50% Best practises op het gebied van werving en selectie 5 9% Jeugdwerkloosheid 0 - Anders 1 2% Weet niet 16 28% Bijna de helft van de bedrijven zou graag zien dat het regioteam aan de slag gaat op het gebied van vergrijzing en instroom van jongeren. Ruim een kwart van de bedrijven geeft aan echter geen idee te hebben. Onder de categorie anders wordt genoemd: de aanpak van niveauverlaging van het onderwijsaanbod. DIJK12 Beleidsonderzoek - Rijndelta - oktober