Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Midden- en Oost-Brabant

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Midden- en Oost-Brabant Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Midden- en Oost-Brabant vergeleken met het landelijk beeld 26 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlagen: 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarkt- en Onderwijsmonitor uit van de regio Midden- en Oost-Brabant. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Midden- en Oost-Brabant over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar Tot de regio Midden- en Oost-Brabant van OOM behoren het oostelijk deel en het middengebied van de provincie Noord-Brabant. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. 11% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Midden- en Oost-Brabant. Deze bedrijven genereren bijna 12% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in Midden- en Oost- De belangrijkste bevindingen zijn als Brabant. volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Midden- en Oost-Brabant bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio met 1% gegroeid. Over de afgelopen jaren is de bedrijvigheid vrijwel constant gebleven. Dit komt overeen met de ontwikkeling in de gehele branche, ook daar is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 licht gegroeid. Op 1 januari 2006 telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 151 meer dan het vorig jaar. De groei van de werkgelegenheid is in Midden- en Oost-Brabant hoger dan gemiddeld in de gehele branche. De groei komt met name voor rekening van de ondersteunende functies zoals administratief medewerkers en secretaresses. In technische uitvoerende functies is het aantal werknemers gedaald. Landelijk is het aantal werknemers in technisch uitvoerende functies eveneens gedaald. Meer uitstroom van jongeren Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in Middenen Oost-Brabant ligt in 2005 op een lager niveau dan in Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. Het aandeel van jongeren in de instroom is ten opzichte van vorig jaar 2005 afgenomen met 2%, en bedraagt nu 34%. Het aandeel instromende jongeren is in Midden- en Oost-Brabant ongeveer gelijk aan het landelijke beeld. De uitstroom van jongeren in de regio ligt ongeveer op eenzelfde niveau als landelijk. Ten opzichte van vorig jaar is aandeel jongeren onder de uitstromers toegenomen met 3%. Ook landelijk is er een toename van de uitstroom onder jongeren. Snelle uitstroom van jongeren in de regio is gestegen Ruim een kwart van de werknemers in de regio die in 2005 de branche hebben verlaten hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Het aandeel snelle uitstromers is in de regio boven het gemiddelde in de branche (22%). Het aandeel van deze snelle uitstromers onder de uitstroom is in de regio ten opzichte van vorig jaar gestegen met 7%. Ook landelijk is er een stijging van de snelle uitstroom, in de regio is de stijging echter sterker dan gemiddeld. Onder de snelle uitstromers in de regio is 42% jonger dan 25 jaar, een iets hoger aandeel dan landelijk (40%). Het aandeel van jongeren binnen de snelle uitstroom is ten opzichte van vorig jaar sterk gestegen met 5%. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers vrijwel gelijk aan vorig jaar. vi DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

7 Ontgroening toegenomen In 2005 is het aandeel jongeren in de regio afgenomen naar 13%. Hiermee is de in 2004 ingezette afname van de ontgroening vrijwel teniet gedaan. De ontgroening in de regio ligt nu weer op vrijwel hetzelfde niveau als landelijk. Vergrijzing De gemiddelde leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in Midden- en Oost- Brabant bedraagt in 2005, 38,3 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio Midden- en Oost-Brabant een paar maanden jonger dan gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met een half jaar toegenomen, deze toename is iets sterker dan de gemiddelde trend in de branche. Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 133 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 180 tot 315 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 15% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 22% en 26%. Binnen deze beroepsgroepen zal de vervangingsvraag de komende jaren dus sterk toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, negen VMBO-instellingen en vier MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. Er is in 2005/2006 één VMBO-instelling minder. Het is onbekend of deze afname een gevolg is van fusies en dergelijke of dat deze wordt veroorzaakt doordat de betreffende onderwijsinstelling geen metaaltechnische opleidingsrichtingen meer aanbiedt. Daling in het VMBO, daling in het MBO minder sterk dan landelijk In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio sprake van een afname van het aantal leerlingen. De landelijke afname doet zich net name voor in het MBO. In de regio is daarnaast sprake van een afname in het VMBO en is de daling in het MBO minder sterk dan landelijk. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, 3% minder dan het vorig schooljaar. Landelijk is het aantal VMBO-leerlingen ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO-leerlingen is afgenomen met 4%, landelijk is de afname 8%. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL gedaald Bij 8% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt iets hoger dan landelijk. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 161 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is lager dan in De daling van bedrijven is gelijk aan de landelijke ontwikkeling. De daling van het aantal leerlingen is minder sterk dan landelijk. Bijscholing in de regio toegenomen Ruim een kwart (28%) van de bedrijven in Midden- en Oost-Brabant heeft in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven in 2005 een aanvraag gedaan. Het aantal bedrijven in Midden- en Oost-Brabant dat een OOM-bijdrage heeft aangevraagd is ten opzichte van vorig jaar met 3% gegroeid. Landelijk is het aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd gedaald. De bedrijven in de regio hebben in 2005 beduidend meer aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 36% toegenomen. Ook landelijk is sprake van een toename van bijscholing van werknemers, de toename in Midden- en Oost-Brabant is echter sterker. viii DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Licht toegenomen met 12 bedrijven (+0,9%) in de periode Landelijk is de bedrijvigheid stabiel ( 0,1%). Werkgelegenheid Gestegen met 151 werknemers (+0,9%) ten opzichte van Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er metaalbewerkingsbedrijven in de regio Midden- en Oost-Brabant. Dit zijn er 12 meer dan een jaar geleden (+0,9%). De bedrijvigheid in Midden- en Oost-Brabant is over de afgelopen jaren vrijwel stabiel gebleven. Deze trend komt overeen met het landelijk beeld. Figuur 1 Aantal bedrijven in Midden- en Oost-Brabant, januari januari januari januari 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers met 151 toegenomen (+0,9%). Ook landelijk is de werkgelegenheid licht gegroeid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Midden- en Oost-Brabant, januari januari januari januari 2006 Vergeleken met het landelijk beeld kent Midden- en Oost-Brabant meer grote bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Midden- en Oost-Brabant, 2005 Bedrijvigheid 74,7% 25,3% Werkgelegenheid 31,5% 68,5% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) 75% van de bedrijven in Midden- en Oost-Brabant heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is iets meer dan 31% van de werknemers in de regio werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor ongeveer 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een bedrijf met minder dan 16 werknemers. De toename van bedrijvigheid concentreert zich in Midden- en Oost-Brabant bij de grote bedrijven. Bij kleine bedrijven neemt het aantal werknemers af. Dit is in overeenstemming met het landelijke beeld. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 6 maanden gestegen. Het aandeel jongere werknemers (<35 jaar) is gedaald, het aandeel werknemers van 35 jaar en ouder is gestegen. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd van werknemers in Midden- en Oost-Brabant is met een half jaar gestegen tot 38,3 jaar. De gemiddelde leeftijd is iets lager dan de landelijke gemiddelde leeftijd van 38,6 jaar. De stijging van de gemiddelde leeftijd in Midden- en Oost- Brabant met 6 maanden is sterker dan de landelijke stijging van de gemiddelde leeftijd met 4,5 maand. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers Midden- en Oost-Brabant en Nederland, ,0% 31,6% 23,9% 24,7% 21,5% 21,3% 13,1% 12,6% 8,5% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden- en Oost-Brabant Nederland Vergeleken met de landelijke situatie kent de regio: - een iets hoger aandeel jongere werknemers (<25 jaar); - een iets lager aandeel oudere werknemers (>55 jaar). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers Midden- en Oost-Brabant, 2004 en ,1% 33,0% 25,8% 23,9% 21,5% 20,4% 13,7% 13,1% 8,0% 8,5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Het aandeel jongeren in de regio (jonger dan 35 jaar) is verder afgenomen en het aandeel ouderen (ouder dan 35 jaar) is verder toegenomen. Dit is in overeenstemming met de landelijke trend. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 700 4,3% 730 4,5% +30 4,3% Ondersteuning ,1% ,5% +84 3,0% Technisch uitvoerend ,7% ,0% -23-0,2% Meewerkend leidinggevend 713 4,4% 720 4,4% +7 1,0% Overig* ,4% ,6% +49 4,1% Onbekend 2 nihil 6 nihil +4 n.v.t. Totaal % % ,9% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Bijna tweederde van de werknemers heeft een technisch uitvoerende functie. In alle beroepenclusters is het aantal werknemers gestegen, met uitzondering van het aantal technisch uitvoerende functies. Dit stemt overeen met het landelijke beeld, waar het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie afneemt. Absoluut is de stijging van het aantal werknemers het grootst in het cluster ondersteuning (+ 84). Het aantal werknemers binnen het beroepencluster directie, management is relatief het sterkst toegenomen. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

13 Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en 2005 Beroepsgroep binnen cluster technisch uitvoerend Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning ,0% ,9% Constructie ,0% ,4% Algemene productie en machinebediening ,4% ,3% Machinebouw, samenbouw, installatie ,5% ,5% Storing en onderhoud 406 2,5% 417 2,6% Engineering 931 5,8% 927 5,7% Kwaliteitscontrole, testen 115 0,7% 111 0,7% Automatisering/ICT 128 0,8% 130 0,8% Ambachtelijke specialistische beroepen 20 0,1% 21 0,1% Totaal technisch uitvoerend ,7% ,0% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 12,2% van de totale werkgelegenheid. Dit is minder dan vorig jaar (14,8%). Landelijk bedraagt de instroom 12,6% van de totale werkgelegenheid. In 2005 kende de regio, uitstromers, 12,4% van de totale werkgelegenheid (in 2004 was dit 14,2%). 1 De uitstroom onder oudere werknemers (>45 jaar) is wat sterker afgenomen dan onder jongere werknemers (<35 jaar). Percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom flink toegenomen (van 18,1% naar 25,5%). 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers (1 januari 2006) is 12,2% nieuw ingestroomd. Van hen is 89% man en 11% vrouw. Van alle instromers in Midden- en Oost-Brabant heeft 38% al eerder in de branche gewerkt (vorig jaar 40%). Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 59% is jonger dan 35 jaar en 34% jonger dan 25 jaar. 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Midden- en Oost-Brabant, 2004 en % 34% 28% 25% 22% 26% 11% 12% 4% 3% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De leeftijdsopbouw van de instromers in Midden- en Oost-Brabant kent ten opzichte van 2004 een relatief kleiner aandeel jongere werknemers (<35 jaar). Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Midden- en Oost-Brabant en Nederland, % 33% 25% 27% 26% 24% 12% 12% 3% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden- en Oost-Brabant Nederland In Midden- en Oost-Brabant is het aandeel instromers (<35 jaar) vergelijkbaar met het landelijk beeld. De gemiddelde leeftijd van instromers in de regio is 31,8 jaar. Dat is iets jonger dan het landelijk gemiddelde van 32,2 jaar. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

17 3.2 Uitstroom In 2005 zijn er werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 12,4% van alle werknemers in De uitstroom is lager dan in 2004 (14,2%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van jongeren <25 jaar is toegenomen in de uitstroom. Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en % 23% 28% 28% 25% 26% 15% 13% 12% 11% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en ,9% 18,6% 15,6% 16,5% 13,7% 13,7% 14,2% 13,1% 12,4% 11,9% 11,5% 8,4% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2005 Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom in alle beroepenclusters afgenomen. De grootste afname heeft plaatsgevonden in het cluster directie, management. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 Het overige beroepencluster kent de grootste uitstroom. Dit zijn met name algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Midden- en Oost-Brabant in 2005 omvat 512 werknemers. Snelle uitstromers vormen 25,5% van de totale uitstroom in de regio. Landelijk is het aandeel snelle uitstroom ongeveer 21,5% van de totale uitstroom. In Midden- en Oost- Brabant is het percentage van de snelle uitstroom binnen de uitstroom ten opzichte van 2004 met 7 procent gestegen. Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en ,2% 42,2% 26,7% 26,8% 20,0% 18,6% 10,5% 9,2% 5,6% 3,3% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ruim 42% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 toegenomen. Het aantal snelle uitstromers ouder dan 35 jaar is ten opzichte van 2004 afgenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2005 Aantal % Aantal % Directie, management 19 4,7% 23 4,5% Ondersteuning 91 22,2% ,1% Technisch uitvoerend ,4% ,7% Meewerkend leidinggevend 13 3,2% 8 1,6% Overig 39 9,5% 67 13,1% Onbekend 0 0,0% 2 0,4% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. In relatie tot het aantal werknemers per cluster is de snelle uitstroom binnen het cluster overig relatief het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 133 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks ongeveer 256 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 15,4% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Midden- en Oost-Brabant Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,8% 0,8% ,5% 1,3% ,1% 2,4% ,4% 3,8% ,5% 5,3% ,6% 6,9% ,6% 8,5% ,5% 10,0% ,7% 11,7% ,8% 13,5% ,9% 15,4% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Midden- en Oost- Brabant Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers naar beroepencluster 2005 Directie, management ,8% Ondersteuning ,1% Technisch uitvoerend ,5% Meewerkend leidinggevend ,1% Overig ,5% Totaal ,5%** * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. ** Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in tabel 5 iets hoger dan in tabel 4. In 2016 zal naar verwachting binnen de clusters directie, management en meewerkend leidinggevend respectievelijk 22% en 26% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ongeveer één op de vier directie- of managementleden en meewerkend leidinggevenden binnen tien jaar met pensioen zal zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs In 2005/2006 waren 9 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, 1 minder dan in 2004/2005. In 2005/2006 zijn er net als het jaar daarvoor 4 MBO-instellingen. VMBO Aantal leerlingen afgenomen met -2,6% (landelijk +0,4%). MBO Aantal leerlingen gedaald met -3,7% (landelijk 8,2%). Aantal leerlingen op niveau 1 sterk gedaald. Verhouding BBL-BOL ongeveer gelijk aan vorig jaar. Aantal gediplomeerden gestegen met 17% (landelijk +7%). 4.1 Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Midden- en Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ / DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

23 In het VMBO is het aantal ingeschreven leerlingen met 2,6% afgenomen. In het MBO is het aantal ingeschreven leerlingen bij metaaltechnische opleidingen afgenomen met 3,7%. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Midden- en Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,0% ,7% Metalektro ,0% ,3% Totaal % % Het aantal leerlingen Metaaltechniek is ten opzichte van 2004/2005 met 3% gedaald. Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 2% gedaald. Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Midden- en Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,0% 66,3% 34,0% 33,7% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metalektro. Dit aantal is in 2005/2006 ten opzichte van 2004/2005 ongeveer gelijk gebleven. In vergelijking met het landelijk beeld volgen in Midden en Oost-Brabant relatief veel leerlingen de opleidingsrichting Metalektro. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Middenen Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Het aantal leerlingen in niveau 2 en niveau 3 is licht toegenomen. Het aantal leerlingen in niveau 1 en niveau 4 is afgenomen. Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Midden- en Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,9% 41,0% 34,0% 36,5% 11,3% 9,1% 12,8% 13,4% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding De verdeling van leerlingen naar de verschillende opleidingsniveaus verschilt in het schooljaar niet veel van het jaar ervoor. Het aantal gediplomeerden van het metaaltechnisch MBO is in 2005 beduidend hoger dan in 2004, 572 gediplomeerden in 2005 tegen 490 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

25 Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en ,2% 33,3% 33,0% 32,3% 20,8% 15,7% 12,9% 13,0% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding Het merendeel van de gediplomeerden in 2004 heeft een opleiding op niveau 2 of niveau 4 gevolgd. Ten opzichte van 2004 is het aandeel gediplomeerden op niveaus 3 en 4 afgenomen. Opvallend is de sterke stijging van het aandeel gediplomeerden in de Assistentopleiding. Tabel 8 Aandeel BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Middenen Oost-Brabant, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 19,9% 80,1% 10,6% 89,4% 2 Basisberoepsopleiding 8,7% 91,3% 8,7% 91,3% 3 Vakopleiding 15,8% 84,2% 14,4% 85,6% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 98,7% 1,3% 96,0% 4,0% Totaal 48,6% 51,4% 45,4% 54,6% In de Assistentopleiding (niveau 1) heeft een verschuiving van BOL naar BBL plaatsgevonden. In Midden- en Oost-Brabant wordt op niveau 1 beduidend meer BBL opgeleid (89%) dan landelijk (56%). Binnen de overige niveaus is de verhouding BOL/BBL vrijwel gelijk gebleven. DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Midden- en Oost-Brabant, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,4% 2 Constructiebankwerker/ lasser 153 8,7% 3 Machinaal verspaner cnc 143 8,1% 4 Monteur montage/onderhoud 88 5,0% 5 Aspirant-lasser 85 4,8% Totaal top ,0% Totaal aantal leerlingen in regio % De top 5 opleidingsrichtingen vormen in Midden- en Oost-Brabant tezamen zo n 64% van het totaal aantal leerlingen van metaaltechnisch MBO. De opleidingsrichting Aspirant-lasser is nieuw in de top 5. De opleiding machinaal verspaner is verdwenen uit de top Ontwikkeling Midden- en Oost-Brabant vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillend punten af van het landelijk beeld. Het aantal VMBO-leerlingen in Midden- en Oost-Brabant is gedaald, terwijl landelijk sprake is van een lichte toename. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen minder sterk gedaald dan gemiddeld in Nederland. Dit wordt met name veroorzaakt door een lichte toename van het aantal leerlingen in niveau 2 en 3. Landelijk is het aantal leerlingen binnen deze niveaus gedaald. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

27 Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Midden- en Oost-Brabant en Nederland Midden- en Oost-Brabant VMBO Totaal -2,6% Metaaltechniek -3,4% Metalektro -2,1% MBO Totaal -3,7% Niveau 1 Assistentopleiding -21,8% Niveau 2 Basisberoepsopleiding +3,4% Niveau 3 Vakopleiding +0,8% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -5,9% Nederland Totaal +0,4% Metaaltechniek +0,5% Metalektro +0,3% Totaal -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding -27,3% Niveau 2 Basisberoepsopleiding -4,7% Niveau 3 Vakopleiding -2,0% Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Midden- en Oost-Brabant. Bedrijven in de branche die een BBL-leerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorige jaar Bedrijven met instroom BBL Afgenomen van 121 naar 109. Ook landelijk is er een daling 8,3% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject, iets meer dan landelijk (7,3%). Instroom leerlingen Afgenomen van 180 naar 161, ook landelijk is er sprake van een daling. Afname in de regio op alle niveaus, uitgezonderd niveau Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 109 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 8,3% van de bedrijven in de regio. Landelijk betref dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met opleidden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 12 minder (-11%). Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Midden- en Oost-Brabant en Nederland in 2003 en Aantal % Aantal % Midden- en Oost-Brabant 121 9,3% 109 8,3% Nederland ,4% 872 7,3% Zowel het aantal grote bedrijven (>15 werknemers) als het aantal kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) dat een OOM-bijdrage voor een BBL-leerling heeft aangevraagd is afgenomen. Uitgaande van de verdeling van de bedrijfsomvang zijn het met name grote bedrijven die starten met BBL-trajecten. De regio bestaat voor 25% uit grote bedrijven, van alle bedrijven die met BBL-trajecten starten is het aandeel grote bedrijven 56%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 161 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Midden- en Oost-Brabant. Dat zijn er 19 minder dan in 2003 (afname van 11%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Midden- en Oost-Brabant en Nederland in 2003 en Ontwikkeling Midden- en Oost-Brabant % Nederland % Ruim 31% de leerlingen is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). Van de instromers is 97% man en 94% is jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de instromende leerlingen (60%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt de instroom van BBL-leerlingen in Midden en Oost- Brabant op alle niveaus is afgenomen. Alleen het aantal leerlingen in de Assistentopleiding is gelijk gebleven. Landelijk is de instroom van BBL-leerlingen binnen alle niveaus gedaald. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

31 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau in Midden- en Oost-Brabant, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 20 11,1% 21 13,0% + 2 Basisberoepsopleiding ,3% 97 60,2% - 3 Vakopleiding 51 28,3% 42 26,1% - 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 4 2,2% 1 0,6% - Totaal % % - Het merendeel van alle instromende leerlingen (61%) werd in 2004 on the job opgeleid. In de regio wordt minder on the job opgeleid dan landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job Midden- en Oost-Brabant en Nederland, ,7% 79,9% 39,3% 20,1% On the job Midden- en Oost-Brabant Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job Midden- en Oost-Brabant, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job ,0% 99 60,7% Off the job 54 30,0% 64 39,3% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Midden- en Oost-Brabant ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing / cursussen Gestegen van 324 naar 364. Landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 28% van de bedrijven heeft gebruik gemaakt van de bijscholingsregeling, landelijk 26%. Gestegen van naar (toename van 36%). Landelijk is er een stijging van 23%. Ongeveer 12% van de werknemers is bijgeschoold. Dit komt overeen met het landelijk beeld (12%). Aantal cursussen gestegen van naar 2.971, een toename van 57%. Landelijk is de stijging 33%. Sterke stijging omvang technische bijscholing (toename met 82%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 364 bedrijven een aanvraag voor bijscholingbij OOM ingediend. In 2004 betrof dit nog 324 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. Door 28% van de bedrijven in de regio is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Midden- en Oost-Brabant ,1% ,0% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 364 bedrijven heeft 51% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 25%. Zowel grote als kleine bedrijven hebben in 2005 vaker een aanvraag voor de OOM-bijdrage voor BBL gedaan. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat is bijgeschoold in 2005 is gestegen van naar 1.971; een stijging van 36%. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Midden- en Oost-Brabant ,1% ,2% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 Een kwart van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (62% van de bijgeschoolde werknemers). In 2005 zijn relatief meer ouderen (>35 jaar) bijgeschoold. De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (68% van de bijgeschoolde werknemers). Naar verhouding is het aandeel technisch uitvoerenden dat is bijgeschoold in 2005 wat toegenomen. 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

35 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 364 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 5,4 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 36% toegenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling Absoluut Lassen 85 4,5% 184 6,2% + Technisch kwaliteit 65 3,4% 120 4,0% + Technisch ,9% ,9% + Leidinggeven / management 91 4,8% 161 5,4% + Kwaliteit 16 0,8% 44 1,5% + Personeel & Organisatie 95 5,0% 164 5,5% + Systeembeheer 50 2,6% ,1% + Secretariële ondersteuning 9 0,5% 4 0,1% - Administratieve kantoorsoftware 134 7,1% 270 9,1% + Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 108 5,7% 187 6,3% + Logistiek 172 9,1% ,5% + Presentatie/communicatie/taal 116 6,1% 187 6,3% + Praktijkbegeleider / instructeur 27 1,4% 40 1,3% + Diversen/overig ,1% 82 2,8% - Totaal % % + De meeste cursuscategorieën laten een stijging zien, uitzonderingen hierop vormen de cursussen op het gebied van secretariële ondersteuning. 49% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal technische cursussen is sterk toegenomen (+81,8%). Een grote afname van het aantal cursussen is er in de categorie diversen/overig. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

37 Bijlage 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, januari januari januari januari 2006 Midden- en Oost-Brabant Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Midden- en Oost-Brabant -2,8% +1,2% 0,9% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Midden- en Oost-Brabant Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,7% ,5% 6-15 werknemers ,0% ,0% werknemers ,8% ,3% werknemers 23 1,7% 183 1,5% >100 werknemers 11 0,8% 81 0,7% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, Bedrijfsomvang Midden- en Oost-Brabant Nederland 1-5 werknemers +3,9% -1,1% 6-15 werknemers -5,4% +0,4% werknemers +3,1% +1,2% werknemers +4,6% +2,8% >100 werknemers 0% -3,6% Totaal +0,9-0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, januari januari januari januari 2006 Midden- en Oost-Brabant Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Midden- en Oost-Brabant -2,9% +1,0% +0,9% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Midden- en Oost-Brabant Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,2% ,2% 6-15 werknemers ,3% ,7% werknemers ,7% ,4% werknemers ,6% ,1% >100 werknemers ,3% ,6% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

39 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, Bedrijfsomvang Midden- en Oost-Brabant Nederland 1-5 werknemers +4,4% -1,1% 6-15 werknemers -7,1% -0,4% werknemers +2,9% +1,4% werknemers +7,0% +3,1% >100 werknemers +2,5% -4,4% Totaal +0,9% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd in Midden- en Oost-Brabant en Nederland ,8 38,6 38,4 38,2 38,0 37,8 37,6 38,0 38,2 37,8 37,8 38,6 38,3 37,4 1 januari januari januari 2006 Midden- en Oost-Brabant Nederland Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, Leeftijdsklasse Midden- en Oost-Brabant Nederland <25 jaar -3,3% -1,7% jaar -6,6% -5,5% jaar +3,9% +1,8% jaar +6,3% +3,0% >55 jaar +6,8% +7,4% Totaal +0,9% +0,2% DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 13,7% 12,7% 12,8% 13,1% 12,6% 11,0% 10,0% 1 januari januari januari 2006 Midden- en Oost-Brabant Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, ,0% 10,0% 8,0% 8,8% 7,7% 9,2% 8,0% 9,9% 8,5% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 1 januari januari januari 2006 Midden- en Oost-Brabant Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

41 Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Midden- en Oost-Brabant Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 730 4,5% ,3% Ondersteuning ,5% ,4% Technisch uitvoerend ,0% ,1% Meewerkend leidinggevend 720 4,4% ,2% Overig ,6% ,9% Onbekend 6 nihil 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, Beroepenclusters % Midden- en Oost-Brabant % Nederland Directie, management* +4,3% +0,2% Ondersteuning +3,0% +0,7% Technisch uitvoerend -0,2% -0,2% Meewerkend leidinggevend +1,0% -2,6% Overig +4,1% +2,4% Totaal +0,9% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 28 Aandeel werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters < >55 Totaal < >55 Midden- en Oost-Brabant Nederland Totaal Directie, management 1% 14% 40% 33% 12% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 7% 27% 35% 23% 9% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 14% 25% 33% 21% 8% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 1% 11% 40% 33% 14% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 34% 22% 22% 14% 8% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 13% 25% 31% 22% 9% 100% 13% 26% 31% 21% 9% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, % 22% 28% 27% 26% 25% 13% 13% 11% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden- en Oost-Brabant Nederland Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Midden- en Oost- Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Midden- en Oost-Brabant Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 96 13,7% ,0% Ondersteuning ,7% ,2% Technisch uitvoerend ,9% ,0% Meewerkend leidinggevend 60 8,4% 593 9,8% Overig ,5% ,4% Totaal ,4% ,5% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006

43 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, ,3% 8,3% 3,3% 3,2% 2,9% 1,8% 1,7% 1,4% 1,3% 1,2% 1,1% 2,7% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Midden- Oost-Brabant Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden- en Oost-Brabant, 2004 en ,1% 7,5% 3,5% 3,2% 3,2% 2,5% 2,6% 1,6% 1,9% 1,3% 1,3% 0,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepencluster in Midden- en Oost-Brabant en Nederland, 2005 Beroepenclusters Midden- en Oost-Brabant Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 23 3,3% 151 2,6% Ondersteuning 103 3,7% 775 3,2% Technisch uitvoerend 311 2,9% ,5% Meewerkend leidinggevend 8 1,1% 72 1,2% Overig 67 5,6% 413 4,4% Totaal 512 3,2% ,7% Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Midden- en Oost-Brabant en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men Uitstroomt* Aantal Midden- en Oost-Brabant % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,8% 0,8% ,2% 1,2% ,5% 1,3% 808 0,6% 1,8% ,1% 2,4% ,6% 3,4% ,4% 3,8% ,6% 5,0% ,5% 5,3% ,7% 6,7% ,6% 6,9% ,7% 8,4% ,6% 8,5% ,7% 10,1% ,5% 10,0% ,6% 11,7% ,7% 11,7% ,9% 13,6% ,8% 13,5% ,9% 15,5% ,9% 15,4% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. 44 DIJK12 Beleidsonderzoek - december 2006