Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends Rijnmond 2005

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends Rijnmond 2005 Sander van Duijn Eliane Boorsma Amsterdam, november 2005

2 501/november 2005 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Inleiding 5 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 12 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 14 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Uitval Pensionering 20 4 Beroepsonderwijs Overzicht naar onderwijstypen MBO en MBO VMBO MBO 25 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Soort bijscholingsaanvragen 34 Bijlagen: 1 Verantwoording en definities 37 2 Achtergrondgegevens 41

4

5 Inleiding Voor u ligt de rapportage Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends Rijnmond Het doel van het rapport is een basisinzicht te verschaffen in de arbeidsmarkt van de metaalbewerking in het OOM-werkgebied Rijnmond. Met deze basisinzichten wil OOM nadere aandacht en invulling geven aan naast landelijke ook regionale aspecten van haar beleid. Deze rapportage is dan ook bedoeld als input hiervoor, alsmede voor planvorming van het regioteam. Tevens wil OOM met dit rapport informatie bieden aan de metaalbewerkingsbedrijven en hun werknemers in de regio, alsmede de vele stakeholders van OOM. Het rapport vindt zijn fundament in de Arbeidsmarktmonitor Metaalbewerking en is daarvan de regionale verbijzondering. De monitor is in 2004 voor het eerst uitgevoerd. Om in het rapport inzicht te geven in de specifieke eigenschappen van de regio worden de gegevens van Rijnmond op bepaalde punten vergeleken met de landelijke gegevens. In tegenstelling tot de rapportage van vorig jaar ligt de nadruk echter meer op vergelijking van de regiospecifieke gegevens van dit jaar met die van vorig jaar. Het rapport heeft een cijfermatig karakter. De informatie is gebaseerd op gegevens van Mn Services (pensioenfonds), OOM en CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). Het rapport is als volgt opgebouwd. Allereerst worden twee overzichten gepresenteerd. In het 1 e overzicht wordt een stand van zaken van de arbeidsmarkt in de regio Rijnmond-Nederland van 2004/2005 gegeven, waarbij steeds wordt vergeleken met landelijke beeld. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van regionale ontwikkelingen sinds vorig jaar. Vervolgens is het rapport themagewijs opgebouwd. Het 1 e hoofdstuk gaat in op bedrijvigheid en werkgelegenheid. Hoofdstuk 2 gaat in op algemene kenmerken en ontwikkelingen betreffende werknemers in de metaalbewerking, zoals de leeftijdsopbouw van werknemers en beroepenclusters. Hoofdstuk 3 gaat in op in- en uitstroom van werknemers in de metaalbewerking. Hier komen ook uitval (snelle uitstroom) en pensionering aan de orde. In hoofdstuk 4 komt het aanbod vanuit het reguliere metaaltechnisch beroepsonderwijs (VMBO t/m HBO) aan de orde. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 5

6 Hoofdstuk 5 gaat in op de aard en omvang van de instroom in de BBLopleidingen bij OOM-bedrijven. Hoofdstuk 6 gaat in op de aard en omvang van bijscholing in de branche in het kader van de bijscholingsverlofregeling. Tevens zijn twee bijlagen opgenomen. Bijlage 1 Verantwoording en definities. Bijlage 2 Achtergrondgegevens. Het rapport is samengesteld door DIJK12 Beleidsonderzoek. 6 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

7 Stand van zaken in Rijnmond 2004/2005 ten opzichte van de landelijke situatie In onderstaand overzicht is de stand van zaken in de regio Rijnmond met betrekking tot verschillende aspecten van de arbeidsmarkt weergegeven. Telkens wordt de regio vergeleken met het landelijk beeld. Overzicht 1 Bedrijvigheid Werkgelegenheid Stand van zaken Rijnmond 2004/2005 ten opzichte van de landelijke situatie bedrijven (10% van het totaal aantal OOM-bedrijven in Nederland). 79% kleine bedrijven t/m 15 werknemers (landelijk 77%) werknemers (9% van het totaal aantal werknemers bij OOM-bedrijven). 87% man 13% vrouw (gelijk aan landelijk beeld). 39% van de werknemers werkt bij een klein bedrijf (landelijk 35%). Werknemers Gemiddelde leeftijd is 39,6 jaar (landelijk 38,2). 11,0% is jonger dan 25 jaar (landelijk 12,8%). 12,5% 55+ ers (landelijk 9,2%). 66% heeft een technisch uitvoerend beroep (landelijk 67%). Arbeidsmarkt Uitval Pensionering VMBO instromers, 15,3% t.o.v. totale werkgelegenheid. Dit is een hoger aandeel dan landelijk (13,8%). Gemiddelde leeftijd van instromers is 34,0 jaar (landelijk 31,9 jaar). De gemiddelde leeftijd van instromers is in vergelijking met andere regio s in Rijnmond het hoogst uitstromers, 16,2% t.o.v. de totale werkgelegenheid in Dit is hoger dan het landelijk aandeel uitstromers (14,7%). 19% van de uitstroom is uitval, werknemers die kort (maximaal 2 jaar) in de branche werkzaam zijn geweest (landelijk ook 19%). In 2006 gaan naar verwachting 99 werknemers met pensioen. In 2015 is naar verwachting 20,9% van het huidige werknemersbestand met pensioen. Dit is een beduidend hoger aandeel dan landelijk (16,5%). Deze pensioneringsgolf speelt met name bij directie, management en meewerkend leidinggevenden. Aantal instellingen 25, aantal leerlingen (11% van totaal aantal leerlingen in Nederland); aantal gediplomeerden onbekend. De richting Metaaltechniek telt 832 leerlingen en de richting Metalektro 365. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 7

8 MBO BBL Aantal instellingen 3, aantal leerlingen (10% van totaal aantal leerlingen in Nederland); aantal gediplomeerden 464 (11% van totaal aantal gediplomeerden in Nederland). 593 leerlingen op niveau 2, 558 leerlingen op niveau 4, 208 leerlingen op niveau 1 en 112 leerlingen op niveau 3. Vergleken met het landelijk beeld volgen relatief veel leerlingen volgen een opleiding op niveaus 1 en 2 en relatief weinig op niveaus 3 en 4. De populairste opleidingsrichting is werktuigbouwkunde. Op niveau 2 en 3 relatief meer BBL-leerlingen dan landelijk. Op niveau 1 en 4 relatief meer BOL-leerlingen dan landelijk. De regio heeft geen BBL-leerlingen op niveau 4. Van alle bedrijven is 4,6% gestart met BBL-traject. Dit is het minst van alle regio s. (landelijk 8,4%). 60% van alle BBL-ers volgde een opleiding op niveau 2 (landelijk gelijk). 94% van alle BBL-leerlingen werd on the job opgeleid (landelijk 84%). Bijscholing 8,8% van alle werknemers is in 2004 bijgeschoold (landelijk 9,6%). Van alle gevolgde cursussen was 48% technisch (landelijk 40%). 8 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

9 Monitoring ontwikkelingen Rijnmond In onderstaand overzicht is voor verschillende aspecten van de arbeidsmarkt weergegeven hoe dit zich in Rijnmond sinds vorig jaar heeft ontwikkeld. Hierbij is tevens vergeleken met de andere regio s (zie ook de legenda onder het overzicht). Overzicht 2 Samenvatting Monitoring Rijnmond Bedrijvigheid en Werkgelegenheid Aantal bedrijven - Aantal werknemers 0 Werknemers Aantal werknemers jonger dan 25 jaar + Aantal werknemers In- en uitstroom Aandeel instroom t.o.v. werknemersbestand Onbekend Aandeel uitstroom t.o.v. werknemersbestand Aandeel uitval t.o.v. werknemersbestand Beroepsonderwijs Aantal leerlingen VMBO -- Aantal leerlingen MBO -- BBL ( ) Aandeel bedrijven dat is gestart met een of meerdere BBL-trajecten -- Aantal BBL-instromers -- Bijscholing ( ) Aandeel bedrijven dat bijscholingssubsidie heeft aangevraagd - Aandeel werknemers dat bijscholing heeft gevolgd - ++ = ruime toename (in vergelijking met overige regio s) + = toename 0 = ongeveer gelijk gebleven - = afname -- = ruime afname (in vergelijking met overige regio s) DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 9

10 10 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

11 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Monitoring veranderingen bedrijvigheid en werkgelegenheid in Midden Nederland ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Afgenomen met 1,3% (15 bedrijven), landelijke afname is 0,05% Werkgelegenheid Afgenomen met 0,5% (62 werknemers), landelijke afname is 1,2% 1.1 Bedrijvigheid In vergelijking met vorig jaar is het aantal bedrijven met 15 afgenomen. Er is dus sprake van een lichte daling in bedrijvigheid. De daling in is echter iets minder sterk dan het jaar ervoor. Figuur 1 Aantal bedrijven in Rijnmond jan-03 1-jan-04 1-jan-05 DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 11

12 1.2 Werkgelegenheid De werkgelegenheid in Rijnmond is in 2004 min of meer stabiel gebleven. Figuur 2 Aantal werknemers in Rijnmond jan-03 1-jan-04 1-jan-05 Vergeleken met het landelijk beeld kent de regio naar verhouding wat meer kleine bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Rijnmond op 1-jan-2005 Bedrijvigheid 79,0% 21,0% Werkgelegenheid 39,1% 60,9% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (> 15 wns) Bijna 80% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is bijna 40% van de werknemers in de regio werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en is ongeveer 35% van de werknemers daar werkzaam. In Rijnmond is de werkgelegenheid het afgelopen jaar bij kleine bedrijven iets sterker afgenomen dan bij grote bedrijven. Landelijk is dit andersom. 12 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

13 2 Werknemers Monitoring veranderingen werknemers in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Werknemers Gemiddelde leeftijd is het afgelopen jaar met bijna 3,5 maand toegenomen. In vergelijking met vorig jaar is het aandeel werknemers ouder dan 35 jaar iets toegenomen. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd van werknemers in Rijnmond het afgelopen jaar met 0,3 jaar (ongeveer 3,5 maand) gestegen naar 39,6 jaar. Dit is bijna anderhalf jaar hoger dan het landelijk gemiddelde van 38,2 jaar. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers Rijnmond en Nederland op 1-jan ,5% 31,1% 24,3% 26,1% 22,8% 20,7% 11,0% 12,8% 12,5% 9,2% < 25 jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Rijnmond Nederland In vergelijking met het landelijk beeld kent Rijnmond: - een lager aandeel jongere werknemers (onder de 35 jaar) - een hoger aandeel oudere werknemers (ouder dan 55 jaar) DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 13

14 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers in Rijnmond in 2004 en ,1% 29,5% 26,1% 24,3% 22,8% 22,2% 10,8% 11,0% 11,8% 12,5% < 25 jaar jaar jaar jaar januari januari 2005 Er is een lichte toename van werknemers van 35 jaar en ouder. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur hoofdgroepen metaalbewerking in Rijnmond in 2004 en 2005 Beroepenclusters 1-jan jan-2005 groei Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 595 4,7% 642 5,1% ,9% Ondersteuning ,5% ,0% ,5% Technisch uitvoerend ,7% ,5% -76-0,9% Meewerkend leidinggevend 578 4,6% 554 4,4% -24-4,1% Overig 818 6,5% 752 6,0% ,8% Onbekend Totaal % % -62-0,5% Bijna tweederde van het huidige werknemersbestand in Rijnmond heeft een technisch uitvoerende functie en ongeveer eenvijfde heeft een ondersteunende functie. De functiestructuur van Rijnmond is het afgelopen jaar niet veel veranderd en wijkt nauwelijks af van het landelijk beeld. Het aantal werknemers in de beroepenclusters directie, management en ondersteuning is toegenomen. 14 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

15 Tabel 2 Aantal en percentage werknemers naar beroepsgroep in Rijnmond in 2004 en 2005 Beroepsgroep Aantal werknemers % Aantal werknemers % Directie, technisch management, overig management 595 4,7% 642 5,1% Ondersteuning algemene bedrijfsvoering ,5% ,9% (Meewerkend) leidinggevenden 438 3,5% 417 3,3% Verspaning 434 3,4% 468 3,7% Constructie ,4% ,2% Algemene productie en machinebediening ,7% ,4% Machinebouw, samenbouw, installatie ,0% ,1% Storing en onderhoud 463 3,7% 405 3,2% Engineering 537 4,3% 557 4,4% Kwaliteitscontrole, testen 51 0,4% 53 0,4% Automatisering/ICT 41 0,3% 48 0,4% Logistiek 393 3,1% 397 3,2% In-/verkoop, commercieel 502 4,0% 513 4,1% Ambachtelijke specialistische beroepen 74 0,6% 68 0,5% Overige beroepen 818 6,5% 752 6,0% Totaal % % Onbekend: 3 in 2004 en 1 in 2005 DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 15

16 16 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

17 3 Arbeidsmarkt Monitoring veranderingen arbeidsmarkt in Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Gedurende het jaar 2004 zijn werknemers de branche ingestroomd, 15,2% van het totale werknemersbestand werknemers zijn in 2004 de branche uitgestroomd. Dat is 16,2% van het personeelsbestand in de regio (in ,5%). 1 De uitstroom is binnen alle leeftijdsgroepen gestegen, onder jongeren (<25 jaar) het meest. Het percentage uitval binnen de uitstroom is afgenomen van 21% naar 19%. 3.1 Instroom Van het huidige werknemersbestand is 15% het afgelopen jaar ingestroomd. Van deze instromers had 40% al eerder in de branche gewerkt. Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Rijnmond en Nederland in ,0% 28,3% 26,7% 27,0% 22,2% 22,0% 15,2% 12,0% 7,6% 5,0% < 25 jaar jaar jaar jaar 55+ Rijnmond Nederland 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet helemaal gelijk aan de eerder genoemde afname van 62 werknemers op pagina 5. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn wijzigingen in de regiotoewijzing sinds vorig jaar en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen opschonings - en administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 17

18 Zo n 55% van de instromers is jonger dan 35 jaar. Landelijk gezien ligt dit aandeel hoger op 61%. De gemiddelde leeftijd van instromers in Rijnmond is momenteel 34 jaar. Landelijk ligt de gemiddelde leeftijd van instromers beduidend lager op bijna 32 jaar. Het gevolg hiervan is een toename van de gemiddelde leeftijd van werknemers in Rijnmond ten opzichte van het landelijk beeld. 3.2 Uitstroom In 2004 zijn werknemers uitgestroomd de branche uitgestroomd. Dit is 16,2% van alle werknemers. Hiermee is de uitstroom iets toegenomen vergeleken met 2003 (11,5%). In figuur 7 wordt de uitstroom naar leeftijdsklassen in 2003 met die van 2004 vergeleken. Figuur 7 Percentage uitstroom binnen leeftijdsklassen in Rijnmond in 2003 en ,7% 18,5% 21,6% 17,3% 16,3% 16,2% 11,8% 13,4% 11,1% 11,5% 10,3% 6,8% < 25 jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Totaal Ten opzichte van 2003 zijn in 2004 binnen alle leeftijdsklassen beduidend meer werknemers uitgestroomd. De uitstroom is onder jongeren (<25 jaar) relatief het meest gestegen. 18 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

19 Figuur 8 Percentage uitstromers binnen beroepenclusters in Rijnmond in 2003 en ,8% 10,6% 15,8% 16,4% 17,0% 16,2% 14,8% 11,7% 11,2% 12,8% 11,5% 8,3% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal Binnen alle beroepenclusters is de uitstroom relatief toegenomen. Dit geldt met name voor de clusters directie, management en technisch uitvoerend, waar de toename relatief het hoogst is. In absolute zin zijn in het cluster technisch uitvoerend de meeste werknemers uitgestroomd. In relatieve zin vindt binnen het cluster overig de meeste uitstroom plaats. Dit cluster bestaat voornamelijk uit algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. 3.3 Uitval Deze paragraaf gaat in op zogenaamde uitval. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De uitval in Rijnmond bedraagt 390 werknemers. Dat is ongeveer 19% van de totale uitstroom in de regio. In Rijnmond is het percentage uitval binnen de uitstroom ten opzichte van vorig jaar met ongeveer 2 procentpunten gedaald. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 19

20 Figuur 9 Uitval op het totaal aantal werknemers binnen leeftijdsklassen in Rijnmond in 2003 en ,0% 5,7% 3,6% 2,6% 2,3% 2,4% 2,0% 1,1% 1,5% 1,2% 1,5% 3,1% < 25 jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Totaal Met name bij jongeren (<25 jaar) is de uitval ten opzichte van vorig jaar toegenomen Tabel 3 Uitval binnen beroepenclusters in Rijnmond in 2003 en 2004 Beroepenclusters Aantal % binnen beroepencluster Aantal % binnen beroepencluster Directie, management 8 1,3% 13 2,2% Ondersteuning 58 2,5% 66 2,8% Technisch uitvoerend 201 2,4% 267 3,2% Meewerkend leidinggevend 9 1,5% 10 1,7% Overig 38 4,3% 34 4,2% Totaal 314 2,4% 390 3,1% Absoluut gezien is de uitval onder het technisch uitvoerend personeel het hoogst. Relatief gezien is de uitval binnen het cluster overig het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 99 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks ongeveer 275 werknemers met pensioen. In 2015 zal naar verwachting 21% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. 20 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

21 Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2015 in Rijnmond (bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar) Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men Rijnmond uitstroomt Aantal % van het totaal aantal werknemers ( ) Cumulatief % > ,3% 1,3% ,8% 2,1% ,2% 3,3% ,3% 5,6% ,4% 8,0% ,2% 10,2% ,2% 12,4% ,1% 14,5% ,0% 16,5% ,2% 18,7% ,2% 20,9% Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2015 binnen beroepenclusters in Rijnmond Beroepenclusters Aantal Rijnmond % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster ( ) Directie, management ,5% Ondersteuning ,6% Technisch uitvoerend ,6% Meewerkend leidinggevend ,5% Overig ,1% Totaal ,9% Binnen de clusters directie, management en meewerkend leidinggevend zal naar verwachting één op de drie werknemers in 2015 met pensioen zijn. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 21

22 22 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

23 4 Beroepsonderwijs Vorig jaar is geconstateerd dat de CFI-cijfers van HBO-instellingen niet goed te koppelen waren aan de regio-indeling. Dit heeft geleid tot onjuiste gegevens en conclusies. Omdat hier vooralsnog geen oplossing voor is gevonden, wordt in dit hoofdstuk niet gerapporteerd over aantallen leerlingen en gediplomeerden op HBO-niveau. De gegevens hebben uitsluitend betrekking op leerlingen in metaaltechnische opleidingen. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn 1. CFI beschikt dit jaar niet over gegevens van gediplomeerde VMBO ers uit het jaar Derhalve wordt in dit hoofdstuk hier geen aandacht aan geschonken. Monitoring veranderingen in beroepsonderwijs Rijnmond ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs Afname van 1 MBO-instelling. Landelijk is zowel het aantal MBO- als VMBOinstellingen iets afgenomen. VMBO Aantal leerlingen afgenomen met -11,7% (landelijk 8,3%). Alleen het aantal leerlingen Instalektro is toegenomen. Het aantal leerlingen Metalektro is het meest afgenomen (-22%). MBO Aantal leerlingen afgenomen met -27,8% (landelijk 8,3%). Afname op alle niveaus, maar met name op niveau 1. Op niveau 1 verschuiving naar BBL, andere niveaus toename BOL.. Aantal gediplomeerden toegenomen met +7,4% (landelijk 10,4%). 1 De definitieve cijfers zijn bekend in november. Vergelijking van de voorlopige met de definitieve cijfers van het CFI over het schooljaar 2003/2004 leert dat hiertussen verschillen bestaan. Zo bleek uit de definitieve cijfers van het MBO over het schooljaar 2003/2004 dat er landelijk ruim 400 leerlingen minder waren dan in de voorlopige cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 23

24 4.1 Overzicht naar onderwijstypen VMBO en MBO Figuur10 Aantal leerlingen per onderwijstype in Rijnmond in schooljaren en vmbo mbo Zowel in VMBO- als het MBO-metaaltechnisch onderwijs is het aantal leerlingen in Rijnmond gedaald. In het MBO is het aantal leerlingen het sterkst gedaald. Dit laatste heeft mogelijk te maken met het feit dat de regio in het schooljaar een MBO-instelling minder telt. Overzicht 3 Toe- en afname van aantal ingeschreven leerlingen in metaaltechnisch onderwijs per soort opleiding ten opzichte van schooljaar in de regio Rijnmond en Nederland VMBO Totaal Rijnmond -11,8% Totaal Nederland -1,3% MBO Metaaltechniek Metalektro Totaal-27,8% -13,2% -21,5% -27,8% Metaaltechniek Metalektro Totaal -13,0% +22,6% -8,3% Niveau 1 Assistent-opleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkaderopleiding -66,1% -11,1% -11,1% -11,7% Niveau 1 Assistent-opleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkaderopleiding -27,7% +0,05% -5,6% -9,2% 4.2 VMBO Helaas waren bij het CFI over het jaar 2004 geen gegevens beschikbaar over het aantal gediplomeerde VMBO ers. In deze paragraaf wordt daarom alleen ingegaan op het aantal ingeschreven leerlingen. 24 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

25 Figuur 11 Verdeling VMBO-leerlingen over opleidingsrichtingen in Rijnmond in schooljaren en ,0% 57,0% 28,5% 25,3% 11,9% 6,0% 5,7% 7,5% Metaaltechniek Metalektro Installatietechniek Instalektro Het aandeel VMBO-leerlingen dat ingeschreven staat voor een instalektroopleiding is in het jaar toegenomen ten opzichte van Dit is ook de enige opleidingrichting waarbij het aantal leerlingen in toegenomen is ten opzichte van Relatief gezien kent de opleiding Metalektro de grootste daling van het aantal ingeschreven leerlingen. 4.3 MBO Figuur 12 Verdeling MBO-leerlingen over opleidingniveaus in Rijnmond in schooljaren en ,3% 32,7% 30,1% 31,0% 37,9% 14,1% 6,2% 7,6% 1. Assistent-opleiding 2. Basisberoepsopleiding 3. Vakopleiding 4. Middenkaderopleiding Het aandeel leerlingen dat een metaaltechnische MBO-opleiding op niveau 1 volgt, is in zeer sterk gedaald ten opzichte van DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 25

26 In volgt 40% van de metaaltechnische MBO-leerlingen een opleiding op niveau 2. Dit aandeel is ten opzichte van het schooljaar beduidend toegenomen. Ook het aandeel leerlingen dat een opleiding op niveau 4 volgt (38%) is sterk toegenomen. Vergeleken met het landelijk beeld volgen relatief veel leerlingen volgen een opleiding op niveaus 1 en 2 en relatief weinig op niveaus 3 en 4. De 432 gediplomeerden in 2003 en de 464 gediplomeerden in 2004 zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. Figuur 13 Verdeling MBO-gediplomeerden over opleidingsniveaus in Rijnmond in 2003 en ,7% 47,2% 30,6% 27,2% 15,0% 13,6% 7,2% 7,5% 1. Assistent-opleiding 2. Basisberoepsopleiding 3. Vakopleiding 4. Middenkaderopleiding Het aandeel gediplomeerde MBO ers op niveau 2 is in toegenomen ten opzichte van Het aandeel gediplomeerden op niveau 4 is iets afgenomen. Tabel 6 Verdeling BOL/BBL binnen opleidingsniveau metaaltechnisch onderwijs in Rijnmond in schooljaren en Opleidingsniveau % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistent-opleiding 97,4% 2,6% 71,8% 21,2% 2 Basisberoepsopleiding 2,7% 97,3% 14% 86% 3 Vakopleiding 2,4% 97,6% 4,5% 95,5% 4 Middenkaderopleiding 98,4% 1,6% 100% - Totaal 61,3% 38,7% 55,1% 44,9% Naar verhouding worden in het schooljaar in het algemeen meer BBL-opleidingen gevolgd dan in Deze toename is puur het gevolg 26 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

27 van een toename van het aantal BBL-leerlingen op niveau 1, want op de andere niveaus is er juist een afname van BBL te zien. In het schooljaar zijn er geen BBL-leerlingen meer ingeschreven voor een middenkaderopleiding. Tabel 7 Aantal ingeschreven leerlingen in Rijnmond naar metaaltechnische opleidingsrichtingen MBO in schooljaar : top 5 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,9% 2 Constructiebankwerker/ lasser ,7% 3 Assistent Constructiewerker/ lasser ,1% 4 Monteur montage / onderhoud 76 5,2% 5 Pijpenbewerker 64 4,4% Totaal top ,3% Totaal aantal leerlingen in Rijnmond % De top 5 opleidingsrichtingen vormen tezamen bijna 70% van het totaal aantal ingeschreven leerlingen in metaaltechnisch MBO-onderwijs in de Rijnmond. Dat is een groter aandeel van in het schooljaar (65%). Qua samenstelling verschilt de top 5 van nauwelijks met die van Echter het aandeel leerlingen werktuigbouwkunde is gedaald, het aandeel leerlingen constructiebankwerker/lasser is gestegen en de opleiding pijpenbewerker heeft machinaal verspaner van de 5 e plaats verdrongen. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 27

28 28 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Monitoring veranderingen instroom BBL in Rijnmond Bedrijven met instroom BBL Afgenomen van 72 naar 54. 5% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject.. Instroom leerlingen Afgenomen van 95 naar 80, landelijk is eveneens sprake van een daling. Afname in de regio vrijwel uitsluitend op niveau 2. De omvang van de BBL-aanvragen is waarschijnlijk wat groter dan in dit hoofdstuk gepresenteerd. Gebleken is dat een deel van de bedrijven geen beroep doet op de subsidie van OOM. Dit heeft deels te maken met recente wijzigingen in aanvraagprocedure. OOM neemt actie om haar administratie in dit kader verder te completeren. 5.2 Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2003 hebben 54 bedrijven subsidie voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dat zijn er minder dan in Ook landelijk is er sprake van een daling. Bijna 5% van de bedrijven in 2003 is gestart met het opleiden van een of meerdere BBL-leerlingen. Landelijk betreft dit ruim 8%. Tabel 8 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meerdere BBL-trajecten in Rijnmond en Nederland in 2002 en Aantal % (d.d ) Aantal % (d.d ) Rijnmond 72 6,0% 54 4,6% Nederland ,1% ,4% Het aantal bedrijven in Rijnmond dat in 2003 met een BBL-traject is gestart is afgenomen ten opzichte van Deze afname betrof relatief meer kleine dan grote bedrijven (t/m 15 werknemers) in de regio. Landelijk is de afname in relatieve zin juist bij grote bedrijven (t/m 5 werknemers) het grootst. Gezien de verdeling van bedrijven naar bedrijfsomvang in de regio zijn het echter wel met name grote bedrijven die starten met BBL-trajecten. De regio bestaat voor 21% uit DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 29

30 grote bedrijven, maar van alle bedrijven die met BBL-trajecten starten is het aandeel grote bedrijven 50%. 5.3 Instroom leerlingen BBL In 2003 stroomden 80 BBL-leerlingen in bij de bedrijven. Dat waren er 15 minder dan in 2002 (afname van 16%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 12%. Tabel 9 Instroom BBL-leerlingen in Rijnmond en Nederland in 2002 en Groei Rijnmond (-15,8%) Nederland (-12,0%) Ruim eenderde van de leerlingen (35%) is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). Van de instromers is 96% man en is 89% jonger dan 25 jaar. 5.4 Niveau instroom BBL Het merendeel van de instromende leerlingen (60%) volgde in 2003 een opleiding op niveau 2 (landelijk eveneens 60%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de afname van de instroom van BBL-leerlingen in Rijnmond vrijwel uitsluitend wordt veroorzaakt door afname op niveau 2. Op de andere niveaus is de instroom ongeveer gelijk gebleven. Landelijk neemt de instroom op niveau 2 eveneens af en vindt groei plaats op niveau 3. Tabel 10 BBL-instroom naar niveau Rijnmond in 2002 en 2003 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % 1 Assistent-opleiding 5 5,3% 5 6,3% 0 2 Basisberoepsopleiding 63 66,3% 48 60,0% - 3 Vakopleiding 25 26,3% 26 32,5% 0/+ 4 Middenkaderopleiding 2 2,1% 1 1,3% 0/- Totaal % % - Groei Vrijwel alle instromende leerlingen (94%) werden in 2003 on-the-job opgeleid. In de regio wordt meer on-the-job opgeleid dan landelijk. 30 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

31 Figuur 14 Verhouding on-the-job / off-the-job Rijnmond en Nederland in ,8% 83,8% 16,2% 6,3% On the job Rijnmond Nederland Off the job Tabel 11 Verhouding on the job/off the job Rijnmond in 2002 en 2003 On the job / off the job Aantal % Aantal % On the job 94 98,9% 75 93,8% Off the job 1 1,1% 5 6,3% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 31

32 32 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

33 6 Bijscholing OOM Monitoring veranderingen bijscholing in Rijnmond Bijscholende bedrijven Gedaald van 352 naar 245. Ruim een vijfde van de bedrijven heeft bijscholingssubsidie aangevraagd. Daling aanvragen met name bij kleine bedrijven. Bijgeschoolde werknemers Gedaald van naar Bijna 9% van de werknemers is bijgeschoold. Gevolgde scholing / cursussen Aantal cursussen gedaald van naar (m.n. door wijziging subsidiebeleid). Toename omvang technische bijscholing. 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2004 hebben 245 bedrijven een aanvraag voor bijscholingssubsidie bij OOM ingediend. In 2003 betrof dit nog 352 bedrijven. Ruim een vijfde van de bedrijven in de regio heeft een beroep gedaan op de bijscholingsverlofregeling van OOM. In 2003 betrof dit nog 29%. Deze afname wordt onder meer verklaard doordat een wijziging heeft plaatsgevonden in het subsidiebeleid van OOM. In 2004 heeft OOM geen bijdragen gegeven voor scholing in het kader van veiligheid, arbo en milieu (bijv. VCA). Tabel 12 Aantal bedrijven dat subsidie heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Rijnmond en Nederland in 2003 en 2004 Aantal % binnen regio (d.d ) Aantal % binnen regio (d.d ) Rijnmond ,1% ,9% Nederland ,5% ,6% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op de bijscholingsverlofregeling dan kleine bedrijven. Van de 245 bedrijven heeft 52% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 21%. Met name de kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) hebben in 2004 minder een DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 33

34 beroep gedaan op bijscholingssubsidie. Dit aantal is afgenomen met 39% en het aantal grote bedrijven met 19%. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Doordat minder bedrijven een beroep hebben gedaan op bijscholingssubsidie, zijn ook minder werknemers bijgeschoold. In 2004 zijn werknemers bijgeschoold. In 2003 waren dit er nog Tabel 13 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Rijnmond en Nederland in 2003 en 2004 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Rijnmond ,4% ,8% Nederland ,6% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. Ruim een kwart (28%) van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM bijscholingssubsidie wordt met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (63% van de bijgeschoolde werknemers). De bijscholingssubsidie is met name aangevraagd voor mannen. Het aandeel vrouwen waarvoor bijscholing is aangevraagd, is ten opzichte van 2003 wel iets toegenomen. Verder wordt bijscholingssubsidie met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (66% van de bijgeschoolde werknemers). Naar verhouding is het aandeel technisch uitvoerenden dat is bijgeschoold in 2004 wat toegenomen. Dit geldt ook voor het aandeel bijgeschoolde werknemers in ondersteunende en commerciële beroepen. 6.3 Soort bijscholingsaanvragen In totaal hebben de 245 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 6,5 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is bijna gehalveerd. Hierbij is echter niet gekeken naar het aantal cursusdagen/bijscholingsdagen. Zoals eerder opgemerkt is dit hoofdzakelijk te wijten aan de wijziging in het subsidieregime van OOM. Uit onderstaande tabel blijkt ook dat het aantal cursussen op het gebied van veiligheid/arbo drastisch is afgenomen. 34 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

35 Tabel 14 Soort aanvragen voor bijscholing in Rijnmond in 2003 en 2004 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Lassen 117 5,0% 154 9,7% + Technisch kwaliteit 57 2,5% 35 2,2% - Technisch ,6% ,9% + Leidinggeven / management 86 3,7% 48 3,0% - Kwaliteit 31 1,3% 7 0,4% - Arbo/veiligheid ,2% 13 0,8% -- Milieu 17 0,7% Personeel & organisatie 35 1,5% 85 5,3% + Automatisering 21 0,9% 54 3,4% + Secretariële ondersteuning 3 0,1% 6 0,4% + Computercursussen/software (hfdz. niet technisch) Commercieel/bedrijfseconomisch/ In-en verkoop Groei ,9% ,2% ,2% 68 4,3% + Logistiek 88 3,8% 38 2,4% - Presentatie/communicatie/taal 60 2,6% 141 8,9% + EVC metaal ,1% + Praktijkbegeleider 24 1,0% 20 1,3% - Diversen/overig 161 6,9% ,8% + Totaal % % - 48% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en automatisering. Ongeveer de helft van de cursuscategorieën laat een daling zien, de andere helft een toename. Op één na laten alle technische cursussen een toename zien. Verder is er nog toename op het gebied van: - P&O; - secretariële ondersteuning; - commercieel/bedrijfseconomisch/in- en verkoop; - presentatie/communicatie/taal; - EVC metaal; - diversen/overig. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 35

36 36 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

37 Bijlage I Verantwoording en definities De gegevens in de eerste drie hoofdstukken van de rapportage zijn afkomstig van Mn Services (pensioenfonds). Het betreft standcijfers met betrekking op de peildatum 1 januari van de jaren 1994, 1999, 2003, 2004 en De nadruk ligt in de rapportage op de jaren Voor wat betreft ontwikkelingen wordt tevens gekeken naar voorgaande jaren. In de bestanden van Mn Services zijn de zelfstandigen zonder personeel - de zgn. zzp-ers - niet opgenomen. Deze zijn dan ook buiten beschouwing gelaten. Omdat zzp-ers wel bij OOM geregistreerd zijn, bestaat enige discrepantie tussen gepresenteerde gegevens en gegevens uit de OOM-administratie. Verder dient te worden opgemerkt dat een kleine groep werknemers meerdere dienstverbanden heeft, bijvoorbeeld doordat zij bij twee verschillende bedrijven werken. Op 1 januari 2005 betreft dit voor heel Nederland 350 werknemers (0,2%). Wanneer in het rapport over de werknemers wordt gesproken, wordt dus gedoeld op de werkgelegenheid, het aantal banen. De gegevens in hoofdstuk 4 over metaaltechnisch beroepsonderwijs zijn afkomstig van CFI (Centraal Financiën Instellingen van OCW). Hiertoe is het totale onderwijsbestand van CFI nader geanalyseerd naar metaaltechnische beroepsopleidingen (VMBO t/m HBO). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in de schooljaren 2003/ 04 en 2004/ 05. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn 1. CFI beschikt niet over gegevens van gediplomeerde VMBO-ers over het jaar Deze gegevens ontbreken derhalve in dit rapport. In 2004 is geconstateerd dat de CFI-cijfers van HBO-instellingen niet goed te 1 De definitieve cijfers zijn bekend in november. Vergelijking van de voorlopige met de definitieve cijfers van het CFI over het schooljaar 2003/2004 leert dat hiertussen verschillen bestaan. Zo bleek uit de definitieve cijfers van het MBO over het schooljaar 2003/2004 dat er landelijk ruim 400 leerlingen minder waren dan in de voorlopige cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 37

38 koppelen waren aan de regio-indeling. Dit heeft geleid tot onjuiste gegevens en conclusies. Omdat hier vooralsnog geen oplossing voor gevonden is, wordt in onderhavig rapport niet gerapporteerd over aantallen leerlingen en gediplomeerden op HBO-niveau. De gegevens over BBL (hoofdstuk 5) zijn afkomstig van de registratiebestanden van OOM en hebben betrekking op bedrijven die een beroep hebben gedaan op de subsidieregeling van OOM (afgesloten leerovereenkomsten) in de jaren 1999, 2002 en Het gaat hier dus om bedrijven en werknemers die in een gegeven jaar zijn gestart met een BBL-traject. De gegevens zijn standcijfers van juli van het betreffende jaar. De omvang van de BBL-aanvragen is waarschijnlijk wat groter dan in dit rapport gepresenteerd. Gebleken is dat een deel van de bedrijven geen beroep doet op de subsidie van OOM. Dit heeft deels te maken met recente wijzigingen in aanvraagprocedure. OOM neemt actie om haar administratie in dit kader verder te completeren. De gegevens in hoofdstuk 6 zijn afkomstig van de registratiebestanden van OOM en hebben betrekking op bedrijven die een beroep hebben gedaan op de bijscholingsverlofregeling. De gegevens hebben betrekking op de jaren 1999, 2003 en Opgemerkt dient te worden dat de daadwerkelijke omvang van bijscholing in de branche waarschijnlijk groter zal zijn dan in dit rapport vermeld. Dit komt onder meer doordat niet alle bedrijven een beroep doen op de bijscholingsverlofregeling, OOM niet alle soorten bijscholing/cursussen honoreert en er een limiet bestaat aan het beroep dat bedrijven kunnen doen op de bijscholingsverlofregeling. Beroepen Beroepen en beroepenclusters zijn geanalyseerd op basis van de functie waarmee werknemers staan ingeschreven bij Mn Services. De technische functies zijn geclusterd overeenkomstig de structuur van het Handboek Beroepsprofielen Metaal van A+O/OOM van 2001 en zullen dus waarschijnlijk aansluiten bij de nieuwe Kwalificatiestructuur Metaal, die onder meer wordt gebaseerd op het Handboek. In de categorie overige beroepen bevinden zich algemene medewerkers, schoonmakers en dergelijke. Kleine en grote bedrijven In de rapportage wordt soms onderscheid gemaakt tussen kleine en grote bedrijven. Onder kleine bedrijven wordt verstaan bedrijven tot en met 15 werknemers. Grote bedrijven hebben meer dan 15 werknemers in dienst. 38 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

39 Regio-indeling Recentelijk is de indeling van een aantal OOM-regio s gewijzigd. Voor wat betreft de weergave van de stand van zaken is steeds uitgegaan van deze nieuwe regio-indeling. De cijfers in dit rapport met betrekking tot voorgaande jaren zijn echter nog gebaseerd op de oude regio-indeling. Instroom, uitstroom, uitval Onder instroom wordt verstaan: werknemers die op 1 januari van een betreffend jaar bij Mn Services staan ingeschreven en op 1 januari van het voorgaande jaar niet. De analyses hebben uitsluitend betrekking op werknemers die zijn ingestroomd tussen de peildata: 1 januari 2003 en 1 januari 2004 ( = instroom 2003); 1 januari 2004 en 1 januari 2005 ( = instroom 2004). Onder uitstroom wordt verstaan: werknemers die op 1 januari van een betreffend jaar bij Mn Services staan ingeschreven en 1 januari op het daaropvolgende jaar niet meer. De gegevens hebben dus niet betrekking op werknemers die tussen twee peildata in de branche zijn gaan werken én ook weer uit de branche zijn gestroomd. De analyses hebben uitsluitend betrekking op werknemers die zijn uitgestroomd tussen de peildata: 1 januari 2003 en 1 januari 2004 ( = uitstroom 2003); 1 januari 2004 en 1 januari 2005 ( = uitstroom 2004). Uitval betreft de groep die op 1 januari van het uitstroomjaar minder dan 12 maanden in de branche werkzaam is geweest. Deze groep heeft dus maximaal twee jaar in de metaalbewerking gewerkt. Pensionering: de berekeningen zijn gebaseerd op een gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. Leeswijzer tabellen en figuren Door afrondingen tellen totalen soms niet op tot 100%. Daar waar in dit rapport over bedrijven wordt gesproken, dient de lezer in acht te nemen dat het louter om OOM-bedrijven gaat. In sommige tabellen en figuren worden gegevens afgezet tegen de jaren 1994, 1999, 2003 en De lezer dient hierbij in acht te nemen dat de tijdsintervallen verschillen. Dit kan een enigszins vertekend beeld geven in figuren. De jaren 1994 en 1999 zijn met name opgenomen om ontwikkelingen en trends te signaleren en te duiden. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 39

40 40 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

41 Bijlage 2 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 15 Aantal bedrijven in Rijnmond en Nederland Rijnmond Nederland Tabel 16 Relatieve groei aantal bedrijven in Rijnmond en Nederland , en Rijnmond +18,1% -1,7% -1,3% Nederland +30,0% -2,2% -0,05% Tabel 17 Bedrijfsomvang in Rijnmond en Nederland in 2005 Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,7% ,0% 6-15 werknemers ,3% ,8% werknemers ,2% ,0% werknemers 17 1,5% 178 1,5% >100 werknemers 4 0,3% 84 0,7% Totaal % % 1 Het totaal aantal bedrijven dat bij Mn Services is ingeschreven, is lager dan het totaal aantal bedrijven dat de OOM-administratie bevat. De reden voor deze discrepantie is dat zogenaamde Zzp ers (zelfstandigen zonder personeel) niet verplicht zijn zich in te schrijven bij Mn Services, maar wel in de OOM-administratie zijn opgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 41

42 Tabel 18 Relatieve groei aantal bedrijven binnen grootteklassen in Rijnmond en Nederland Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland 1-5 werknemers +1,0% +1,1% 6-15 werknemers -4,5% -1,9% werknemers -2,6% +0,8% werknemers +13,3% -7,3% >100 werknemers -20,0% -2,3% Totaal -1,3% -0,05% Tabel 19 Totaal aantal werknemers in Rijnmond en Nederland Rijnmond Nederland Tabel 20 Relatieve groei aantal werknemers , en in Rijnmond en Nederland Rijnmond +17,9% -1,9% -0,5% Nederland +26,7% -3,1% -1,2% Tabel 21 Aantal en percentage werknemers naar bedrijfsomvang in Rijnmond en Nederland in 2005 Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,4% ,4% 6-15 werknemers ,7% ,8% werknemers ,4% ,9% werknemers ,5% ,8% >100 werknemers 757 6,0% ,1% Totaal % % 42 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

43 Tabel 22 Relatieve groei aantal werknemers binnen grootteklassen in Rijnmond en Nederland Bedrijfsomvang Rijnmond Nederland 1-5 werknemers +3,2% +1,7% 6-15 werknemers -2,6% -1,5% werknemers +0,4% +0,2% werknemers +8,4% -8,8% >100 werknemers -15,2% -1,8% Totaal -0,5% -1,2% 2 Werknemers Figuur 15 Gemiddelde leeftijd in Rijnmond en Nederland Rijnmond Nederland ,27 39,56 37,96 38,2 36,95 37,31 35,29 35, Tabel 23 Relatieve groei aantal werknemers binnen leeftijdsklassen in Rijnmond en Nederland Leeftijdsklassen Rijnmond Nederland <25 jaar +1,5% -0,3% jaar -7,4% -6,6% jaar +0,8% +1,0% jaar +1,9% +0,3% 55 jaar en ouder +5,2% +4,1% Totaal -0,5% -1,2% DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 43

44 Figuur 16 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Rijnmond en Nederland Rijnmond Nederland 17% 16% 15% 14% 13% 12% 11% 10% 16,2% 15,3% 14,2% 13,1% 12,7% 12,8% 10,8% 11,0% Figuur 17 Aandeel 55+ ers in Rijnmond en Nederland Rijnmond Nederland 14% 12% 11,8% 12,5% 10% 8% 6% 4% 6,6% 4,9% 7,8% 5,4% 8,8% 9,2% 2% 0% Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

45 Tabel 24 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Rijnmond en Nederland in 2005 Beroepenclusters Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 642 5,1% ,2% Ondersteuning ,0% ,3% Technisch uitvoerend ,5% ,3% Meewerkend leidinggevend 554 4,4% ,4% Overig 752 6,0% ,8% Onbekend 1 0,0% 3 0,0% Totaal % % * D.g.a. s hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 25 Relatieve toename aantal werknemers naar beroepenclusters Beroepenclusters Rijnmond Nederland Directie, management* +7,9% +0,3% Ondersteuning +2,5% -0,4% Technisch uitvoerend -0,9% -1,1% Meewerkend leidinggevend -4,2% -2,8% Overig -8,0% -3,8% Totaal -0,5% -1,2% * D.g.a. s hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 26 Percentage werknemers naar leeftijd binnen beroepenclusters in Rijnmond en Nederland in 2005 Beroepenclusters Rijnmond Nederland < Totaal < Totaal Directie, management 1% 13% 32% 35% % 1% 15% 38% 30% 15% 100% Ondersteuning 8% 27% 32% 21% % 8% 27% 34% 22% 10% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 12% 26% 29% 22% % 14% 28% 31% 20% 8% 100% 1% 10% 31% 38% % 1% 13% 37% 34% 16% 100% Overig 22% 23% 24% 19% % 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 11% 24% 30% 23% % 13% 26% 31% 21% 9% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 45

46 3 Arbeidsmarkt Figuur 18 Percentage uitstroom binnen leeftijdsklassen in Rijnmond en Nederland in ,7% 23,9% 21,6% 21,3% 17,3% 14,9% 13,4% 16,2% 14,7% 11,6% 11,1% 10,5% < 25 jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Totaal Rijnmond Nederland Figuur 19 Percentage uitstroom van werknemers binnen de grootteklassen in Rijnmond en Nederland in ,5% 20,3% 19,9% 17,9% 15,0% 15,7% 16,2% 14,2% 13,6% 13,2% 13,4% 14,7% 1-5 werknemers 6-15 werknemers werknemers werknemers >100 werknemers Totaal Rijnmond Nederland Figuur 20 Percentage uitstroom binnen grootteklassen in Rijnmond in 2003 en ,5% 20,3% 17,9% 16,1% 15,0% 16,2% 12,5% 14,2% 10,9% 11,5% 9,6% 6,6% 1-5 werknemers 6-15 werknemers werknemers werknemers >100 werknemers Totaal Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

47 Tabel 27 Uitstroom binnen beroepenclusters in Rijnmond en Nederland in 2004 Beroepenclusters Aantal Rijnmond % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 94 15,8% ,9% Ondersteuning ,8% ,4% Technisch uitvoerend ,4% ,0% Meewerkend leidinggevend 74 12,8% ,7% Overig ,8% ,5% Onbekend 1 0,0% 3 - Totaal ,2% ,7% Figuur 21 Percentage uitval op het totaal aantal werknemers binnen de leeftijdsklassen in Rijnmond en Nederland in ,8% 8,9% 3,6% 2,8% 2,3% 1,7% 1,5% 1,2% 1,5% 1,3% 3,1% 2,8% < 25 jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Rijnmond Nederland Totaal DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 47

48 Tabel 28 Uitval binnen beroepenclusters in Rijnmond en Nederland in 2004 Macroclusters beroepen Aantal Meewerkend leidinggevend 10 Rijnmond % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 13 2,2% 123 2,1% Ondersteuning 66 2,8% 849 3,5% Technisch uitvoerend 267 3,2% ,6% 1,7% 79 1,3% Overig 34 4,2% 480 4,9% Onbekend Totaal 390 3,1% ,8% Tabel 29 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2015 in Rijnmond en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt Aantal Rijnmond % van het totaal aantal werknemers ( ) Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers ( ) Cumulatief % > ,3% 1,3% ,9% 0,9% ,8% 2,1% 792 0,6% 1,5% ,2% 3,3% ,1% 2,6% ,3% 5,6% ,6% 4,2% ,4% 8,0% ,6% 5,8% ,2% 10,2% ,7% 7,5% ,2% 12,4% ,7% 9,2% ,1% 14,5% ,7% 10,9% ,0% 16,5% ,7% 12,6% ,2% 18,7% ,9% 14,5% ,2% 20,9% ,9% 16,5% 48 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek

49 Tabel 30 Verwachte uitstroom t/m 2015 binnen beroepenclusters in Rijnmond en Nederland Beroepenclusters Aantal Rijnmond % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster ( ) Aantal Nederland % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster ( ) Directie, management ,5% ,1% Ondersteuning ,6% ,7% Technisch uitvoerend ,6% ,8% Meewerkend leidinggevend ,5% ,6% Overig ,1% ,1% Totaal ,9% ,5% 4 Beroepsonderwijs Tabel 31 Aantal instellingen en leerlingen metaaltechnisch onderwijs naar onderwijsniveau in Rijnmond en Nederland schooljaar Onderwijsniveau Aantal instellingen Aantal leerlingen Aantal instellingen Aantal Rijnmond Nederland leerlingen VMBO MBO Totaal DIJK12 Beleidsonderzoek Rijnmond 49

50 Tabel 32 Aantal ingeschreven leerlingen naar opleidingstype voor Rijnmond en Nederland schooljaar VMBO Rijnmond Nederland Aantal % Aantal % Metaaltechniek % ,6% Metalektro ,3% ,2% Installatietechniek 82 5,7% 727 5,6% Instalektro ,9% ,6% Totaal % % MBO 1 Assistent-opleiding ,1% ,7% 2 Basisberoepsopleiding ,3% ,4% 3 Vakopleiding 112 7,6% ,4% 4 Middenkaderopleiding ,9% ,3% Totaal % % Tabel 33 Aantal ingeschreven leerlingen naar metaaltechnische opleidingsrichtingen VMBO in Rijnmond schooljaren en Opleidingsrichting Aantal % Aantal % Metaaltechniek % % Metalektro 465 Instalektro 123 7,5% ,9% Totaal % 28,5% ,3% Installatietechniek 98 6% 82 5,7% % Tabel 34 Aantal leerlingen metaaltechnische opleidingen MBO naar opleidingsniveau in Rijnmond schooljaren en Opleidingsniveau Schooljaar Schooljaar Aantal % Aantal % 1 Assistent-opleiding ,1% ,1% 2 Basisberoepsopleiding ,7% ,3% 3 Vakopleiding 126 6,2% 112 7,6% 4 Middenkaderopleiding ,0% ,9% Totaal % % 50 Rijnmond DIJK12 Beleidsonderzoek