Helder of troebel. Evaluatieonderzoek naar campagne Schoon Water voor Brabant periode November 2006

Transcriptie

1 Helder of troebel Evaluatieonderzoek naar campagne Schoon Water voor Brabant periode November 2006 Copyright Actorion Communicatie Adviseurs Velp/Den Haag Behoudens uitzondering door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbenden op het auteursrecht, niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking.

2 Samenvatting en adviezen In de vragenlijst hebben we bewust een onderscheid gemaakt tussen de campagne enerzijds en de milieukennis en het milieugedrag van respondenten anderzijds. Dit om sociaal wenselijke antwoorden zo veel mogelijk te voorkomen. I. Milieukennis en gedrag waren in 2003 al behoorlijk goed, maar zijn de afgelopen drie jaar verder verbeterd. Dat blijkt uit: Ongeveer tweederde van de respondenten weet dat zij in of bij een grondwaterbeschermingsgebied wonen, een stijging van 10% ten opzichte van drie jaar geleden. Wij vermoeden dat het werkelijke verschil met 2003 nog groter is, omdat destijds schriftelijke én telefonische enquêtes bij elkaar zijn gevoegd. Omdat de ervaring uitwijst dat mensen die een schriftelijke vragenlijst terugsturen doorgaans een hogere kennis en motivatie hebben dan de mensen die telefonisch worden benaderd, vermoeden we dat de scores in 2003 lager waren uitgevallen als er uitsluitend telefonisch was geënquêteerd. De koppeling van grondwaterbeschermingsgebied aan drinkwaterwinning is 2006 iets minder dan in 2003, maar kan ons inziens door het bovengenoemde mechanisme worden verklaard. Globaal zijn 4 op de 5 mensen ervan op de hoogte dat er grondwaterwinning plaatsvindt. Dat chemische bestrijdingsmiddelen de drinkwaterwinning negatief kunnen beïnvloeden, weet meer dan 93% van de mensen. Dit is een hoge score. En die was in 2003 ook al hoog. Van de mensen die weten dat ze in een grondwaterbeschermingsgebied wonen, weet ook meer dan 90% dat er drinkwater wordt gewonnen. Het feit dat men weet waar men woont, heeft een positief effect op de kennis van grondwaterwinning. Dat effect zien we ook, zij het in mindere mate, op de kennis van de negatieve effecten van bestrijdingsmiddelen op de drinkwaterwinning. Van de mensen die weten dat ze in een grondwaterbeschermingsgebied wonen, weet bijna iedereen van die schadelijke effecten. Eveneens een zeer hoge score. We zien een duidelijke afname van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Ook de gebruikte hoeveelheid bestrijdingsmiddelen wordt minder. Een kwart van alle respondenten zegt af en toe nog middelen toe te passen. Daarvan gebruikt ongeveer een derde een geringere hoeveelheid dan twee à drie jaar geleden, ruim de helft ongeveer evenveel. 11% van de respondenten gebruikt meer. Let wel: dat zijn slechts 11 van de 400 respondenten, absoluut gezien een laag aantal dus. Het aantal mensen dat zegt aan alternatieve onkruidbestrijding te doen is sinds 2003 substantieel gestegen. Het gebruik van alle door Brabant Water aanbevolen alternatieven voor chemische middelen is toegenomen. Bijvoorbeeld toepassing van worteldoek van 15 naar 25%; planten van bodembedekkers van 25 naar 37%; handkrabber of harde bezem van 20 naar 35%. II. Kennis, waardering en gedragseffecten van de campagne Schoon water voor Brabant kunnen we als heel behoorlijk classificeren. Dat blijkt uit: Circa tweederde van de respondenten is bekend met de campagne. Zes op tien mensen zegt te weten wat de campagne inhoudt. Eenderde van de mensen kan spontaan een of meer campagnedoelen noemen. Meer dan 80% noemt het terugdringen van bestrijdingsmiddelen en 30% noemt bewustwording dat men in Actorion Communicatie Adviseurs -1- Brabant Water

3 of bij grondwaterbeschermingsgebied woont. Hierbij moeten we aantekenen dat het feit dat we eerder al vragen stelde over het gebruik van bestrijdingsmiddelen ook tot deze hoge score bijdraagt. In de geholpen vraagstelling zien we dat van de respondenten die de campagne kennen, de helft tot tweederde, zich alle doelen kan herinneren. Van de respondenten die de campagne kennen, zegt meer dan eenderde dat de campagne hun gedrag heeft beïnvloed. Dit effect wordt zelfs groter als we de mensen die al geen bestrijdingsmiddelen gebruikten, hiervan aftrekken. Dan zien we dat meer dan de helft van de mensen zegt dat de campagne redelijk tot heel veel effect heeft gehad. Dit is een hoge score. We zien ook een duidelijk causaal verband tussen de bekendheid met de campagne en de wetenschap dat men in een grondwaterbeschermingsgebied woont. In dit opzicht draagt de campagne dus duidelijk bij aan kennisvergroting. De relatie tussen campagne en kennis van grondwaterwinning en de negatieve effecten van bestrijdingsmiddelen is wat minder. Dat heeft mede te maken met het feit dat deze kennis al vrij groot is. Van de respondenten die de campagne kennen, kan 60% zich herinneren de afgelopen jaren een of meer communicatiemiddelen te hebben ontvangen en bekeken. Folders en nieuwsbrief worden zowel spontaan als geholpen het vaakste genoemd. In de geholpen vraagstelling kan men zich verder de krabberactie en het kraslot herinneren. Van de mensen die de campagne kennen, zegt iets meer dan de helft de laatste nieuwsbrief (oktober 2006) te hebben ontvangen/gezien. Een kwart weet het niet. Bijna zes op de tien respondenten heeft hem ook helemaal of gedeeltelijk gelezen. Van de totale onderzoekgroep (400 respondenten) is dat 22%. 4% zegt dat nog te gaan doen. Dit lijkt niet veel, maar is in werkelijkheid een hoog bereik. Van de rubrieken uit de communicatiemiddelen worden de milieuvriendelijke tips het vaakste genoemd. Over de kwaliteit van de communicatiemiddelen van de campagne is driekwart redelijk tot zeer tevreden. III. Een overgrote meerderheid van de mensen wil dat de campagne wordt voortgezet. Dat blijkt uit het volgende: Volgens 9 op de 10 mensen moet de campagne de komende jaren doorgaan. Brabant water wordt zowel spontaan als geholpen als belangrijkste kartrekker van de campagne genoemd. In de geholpen vraagstelling worden tevens gemeenten en de provincie genoemd. Meer dan de helft van de mensen wil in de toekomst op dezelfde wijze informatie krijgen als in het verleden. Een op de vijf mensen wil meer en 10% wil minder. Ongeveer 11% wil geen informatie meer ontvangen. Die laatste categorie zit vooral bij de mensen die de campagne niet kennen. Kortom, bijna driekwart van de respondenten zegt een informatiebehoefte te hebben. Dat zijn vooral de mensen die de campagne al kennen. Zij willen het liefst geïnformeerd worden via brieven, nieuwsbrieven en folders. Actorion Communicatie Adviseurs -2- Brabant Water

4 IV. Overwegingen en adviezen Hieronder zetten we de belangrijkste bevindingen nog even op een rij en vergelijken ze met de doelstellingen voor de doelgroep burgers in het communicatieplan van Brabant Water ( 1 ) Dit was ook onze opdracht. Bewoners Kennis Eind 2006 is 80% van de bewoners bekend met de negatieve effecten van chemische bestrijdingsmiddelen en kennen zij de alternatieven hiervoor. Zij zijn zich ervan bewust dat chemische bestrijdingsmiddelen schadelijk zijn voor het oppervlakte-, grondwater en de drinkwatervoorziening. Zij kennen de alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen. Houding Eind 2006 staat 75% van de bewoners positief tegenover de alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen. Gedrag Eind 2006 gebruikt 50% van de bewoners de alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen of gebruikt helemaal geen bestrijdingsmiddelen meer. Resultaten uit onderzoek 2006: Ten aanzien van het kennisaspect kunnen we vaststellen dat de doelstelling is gehaald. 93,4% van de respondenten is op de hoogte van de schadelijke effecten van bestrijdingsmiddelen. Maar dat was in 2003 ook al 90,5%. Ten aanzien van houding en gedrag zien we dat 75% van de mensen nooit bestrijdingsmiddelen gebruikt. 24% Van de mensen gebruikt het soms, de helft daarvan zegt er in de toekomst mee te stoppen. Maar liefst 89% zegt spontaan een of meer alternatieve methoden voor onkruidbestrijding toe te passen. Daarmee is ook deze doelstelling gehaald. Overige conclusies: 63% weet dat ze in een grondwaterbeschermingsgebied wonen tegenover 53% in Kortom, een toename van 10%. Een overgrote meerderheid weet dat in een grondwaterbeschermingsgebied drinkwater wordt gewonnen en dat chemische bestrijdingsmiddelen schadelijk voor het drinkwater kunnen zijn. Dit hoge kennisniveau zagen we drie jaar geleden ook al. De helft van de gebruikers van bestrijdingsmiddelen zegt door de campagne te zijn beïnvloed en daardoor milieuvriendelijker te tuinieren. 60% kent de campagne; 37% kan spontaan de belangrijkste campagnedoelen noemen; ongeveer de helft kan zich geholpen campagnedoelen herinneren. De nieuwsbrieven en folders kan men zich nog het beste herinneren. Kortom, de belangrijkste campagnedoelstellingen zijn grotendeels gehaald, ook al kent niet iedereen de campagne. We kunnen zien dat de campagne afgelopen jaren aanzienlijke effecten heeft gesorteerd. Bijna 9 op de 10 mensen willen dat de campagne wordt voortgezet. Dat lijkt een stevig statement, maar we moeten ons realiseren dat veel mensen dat als sociaal wenselijk antwoord geven en zij de milieudoelstellingen kunnen onderschrijven. De vraag is hoe groot het verdere rendement is bij voortzetting van de campagne. Anders gezegd, welke winst kan je, uitgaande van de campagnedoelen, nog boeken? Het meest opvallende is dat 4 op de 10 mensen kennelijk niet weten dat ze in of bij een grondwaterbeschermingsgebied wonen. Dit moet hoe dan ook een van de 1 Communicatieplan Schoon Water voor Brabant , Brabant Water, s Hertogenbosch, maart 2005 Actorion Communicatie Adviseurs -3- Brabant Water

5 volgende hoofdboodschappen in (nieuws)brieven worden. Het is echter niet zo dat het al dan niet lezen van de nieuwsbrieven meteen leidt tot de hogere kennis omtrent de woonlocatie. Het ligt dus in de verwachting dat een groot deel van de mensen die niet weten dat ze in een grondwaterbeschermingsgebied wonen, niet met de bestaande communicatiemiddelen worden bereikt. Overigens is de vraag of dat heel erg is, omdat de kennis over de potentiële effecten van bestrijdingsmiddelen wél gemeengoed zijn. Bij voortzetting van de campagne kan men het beste voor de bestaande middelen kiezen. Uit de open vraag naar de gewenste middelen kwamen geen nieuwe en bruikbare middelen voort, behalve het advies (meer) gebruik te maken van radio en TV. Dit is echter al ooit door Brabant Water overwogen, maar bleek toentertijd niet haalbaar. Tips voor grondwatervriendelijk/milieuvriendelijk tuinieren blijven het langst hangen en sorteren effect. Het gebruik van alternatieve onkruidbestrijding is immers flink toegenomen. Bij voortzetting van de campagne zien de respondenten in Brabant Water een logische trekker, maar voor de overheden zien zij ook een verantwoordelijkheid weggelegd. Actorion Communicatie Adviseurs -4- Brabant Water

6 Inhoudsopgave pag. Samenvatting en adviezen 1 1 Inleiding 6 2 Methodologische verantwoording 7 3 Sociaaldemografische kenmerken responsgroep 10 4 Kennis, houding en milieugedrag 13 5 Kennis en waardering campagne Schoon Water 19 6 Voortgang campagne 26 Actorion Communicatie Adviseurs -5- Brabant Water

7 1 Inleiding Onder de naam Schoon Water voor Brabant voert Brabant Water vanaf 2001 campagne om mensen bewust te maken dat zij in een grondwaterbeschermingsgebied wonen en te stimuleren dat zij bepaald gedrag vertonen, zoals het niet of minder gebruik van bestrijdingsmiddelen. Brabant Water heeft Actorion Communicatie Adviseurs gevraagd een evaluatieonderzoek uit te voeren naar de campagne. In het onderzoek worden de aspecten kennis, houding en gedrag onder de loep genomen. Daar waar dat methodologisch mogelijk is, vergelijken wij de onderzoeksresultaten van 2006 met die van een onderzoek uit 2003, en proberen we daar conclusies uit te trekken. In oktober 2006 heeft Actorion bewoners van of bij grondwaterbeschermingsgebieden in het verzorgingsgebied van waterleidingsmaatschappij Brabant Water telefonisch benaderd met het verzoek mee te doen aan het onderzoek. We hebben een zodanig aantal mensen gebeld dat we uiteindelijk 400 bruikbare enquêtes hebben kunnen afnemen. Dit aantal garandeert statistische representativiteit, wat betekent dat we de uitkomsten naar het gehele onderzochte verzorgingsgebied mogen generaliseren. Het onderzoek uit 2003 is uitgevoerd onder de bewoners in drie plaatsen die in of bij een grondwaterbeschermingsgebieden liggen, te weten Budel, Vessem en Nuland. Hoewel de campagne Schoon Water voor Brabant zich op vier verschillende doelgroepen richt, hebben we ons in opdracht van Brabant Water alleen gericht op de inwoners van zes gemeenten in of bij een grondwaterbeschermingsgebied. Het gaat om Budel, Haaren, Nuland, Oss, Vessem en Waalwijk. Onder die zes gemeenten vallen in totaal eenentwintig plaatsen of kernen. Brabant Water heeft ons een adressenlijst ter beschikking gesteld voor deze gemeenten, c.q. kernen, die zij zelf als mailinglijst hanteert voor nieuwsbrieven en andere communicatiemiddelen. Wij hebben uit deze lijst willekeurig adressen/telefoonnummers gekozen. (ad random steekproef). Deze groslijst bestaat dus uit woningen die allen in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied staan. Alle huishoudens die in de steekproef zijn opgenomen krijgen communicatiemiddelen in het kader van de campagne Schoon Water voor Brabant. Het onderzoek richtte zich op drie thema s. Ten eerste wilden we weten hoe het gesteld is met milieukennis, -houding en -gedrag van de bewoners. Ten tweede hebben we gevraagd naar de bekendheid van mensen met de lopende campagne en of zij vinden dat de campagne hen beïnvloed heeft. Ten derde zijn de opvattingen van respondenten gepeild over hoe het nu verder moet met de campagne. Alle resultaten zijn neergelegd in dit rapport. De vragenlijst en complete frequentietabellen zijn als bijlage aan dit rapport toegevoegd. Actorion Communicatie Adviseurs Velp, november 2006 Actorion Communicatie Adviseurs -6- Brabant Water

8 2 Methodologische verantwoording 2.1 Kritische randvoorwaarden Voordat we een goed en op maat gesneden onderzoeksplan kunnen maken, moeten we eerst zicht hebben op alle strategische randvoorwaarden. Hierbij kunt u denken aan: 1. Onderzoeksopzet: - onderzoeksthema(s); - operationalisering thema s in enquêtevragen; - omvang van de steekproef/respondentengroep; - dataverzameling (keuze in enquêtemethodiek); - dataverwerking en analyse; - rapportage en beleidsadvisering; 2. Doorlooptijd: - fasering onderzoek; 3. Financiën: - omvang onderzoek; - mate van representativiteit en betrouwbaarheid 4. Gewenste continuïteit: - is er een bepaalde periodiciteit van de metingen (elke twee jaar, of vaker). Deze vier hoofdcondities kunnen alle leading zijn bij het opzetten en uitvoeren van een evaluatieonderzoek. In de praktijk zijn ze echter, alle vanuit een bepaalde bandbreedte, complementair als het gaat om het bereiken van een vooraf overeen gekomen kwaliteitsniveau. 2.2 Globale thema s (wat) Voordat we een onderzoeksplan kunnen maken (hoe we gaan onderzoeken) moeten we uiteraard eerst weten wat we willen onderzoeken. En vooral, welke vragen daarbij horen. Pas dan is het mogelijk de meest geschikte onderzoekstechniek te bepalen. Om dit wat te beschrijven putten we uit de vragenlijst 2003 en uit het communicatieplan Schoon Water van maart In het laatstgenoemde plan wordt en aantal doelstellingen van de communicatie rond de campagne genoemd: - Kennis: Eind 2006 is 80% van de bewoners bekend met de negatieve effecten van chemische bestrijdingsmiddelen (voor het oppervlakte- en grondwater) en kennen zij de alternatieven hiervoor. - Houding: Eind 2006 staat 75% van de bewoners positief tegenover het gebruik van deze alternatieven. - Gedrag: Eind 2006 gebruikt 50% van de bewoners de alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen, of gebruikt helemaal geen bestrijdingsmiddelen meer. De vragenlijst gaan we globaal splitsen in: - een onderzoeksgedeelte waarin we kijken naar kennis houding en gedrag t.a.v. de omgang met chemische bestrijdingsmiddelen en ander milieugedrag al dan niet als gevolg van de campagne; - een onderzoeksgedeelte waarin we vooral inzoomen op de bekendheid met, waardering voor en beleving van de campagnecommunicatie. Actorion Communicatie Adviseurs -7- Brabant Water

9 Globaal komen we dan tot de volgende onderzoeksvelden: - Algemene respondentgegevens (geslacht, leeftijd, woonsituatie enzovoorts). - Wijze van tuinieren, gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest, sproeien van de tuin enzovoorts. - Milieubesef, in hoeverre vindt men zichzelf milieubewust en waaruit blijkt dat. - (Naams)bekendheid van de campagne Schoon Water. - Bekendheid met de doelstellingen van de campagne en de activiteiten. - Bekendheid met de organisaties achter de campagne. - Motivatie van een eventuele deelname aan de gehouden acties en beoordeling van de campagne Schoon Water. - Bekendheid met de communicatieactiviteiten rond de campagne Schoon Water. - Gebruik van communicatiemiddelen in het kader van de campagne Schoon Water. - Waardering en beoordeling van communicatiemiddelen. - Huidige en toekomstige Informatiebehoefte over de campagne Schoon Water. - Opiniemeting noodzaak voortzetting campagne. - Wie is volgens de burgers verantwoordelijk voor voortzetting van de campagne. Voor elk onderzoeksveld zijn zo nodig meerdere vraagstellingen uitgewerkt. 2.3 Enquêtetechnieken (hoe) Bij evaluatieonderzoek kunnen we ons van verscheidene methoden van dataverzameling bedienen, afhankelijk van wat de opdrachtgever wil weten. De belangrijkste methoden zijn: - mondelinge enquêtes van bewoners aan huis of op straat; - telefonische enquêtes onder een willekeurige steekproef van burgers over een brede reeks van thema s; - schriftelijke enquête onder een representatieve steekproef van de bevolking over een brede reeks van thema s; - panelgesprekken en groepsdiscussies; - Elektronische enquêtes en polls via de websites (on-line). - Combinaties van deze en andere enquêtetechnieken. Voor het nieuwe evaluatieonderzoek heeft de opdrachtgever op ons advies gekozen voor een telefonische enquête. Een telefonische enquête heeft een groot voordeel ten opzichte van andere onderzoeksmethoden. In vergelijking tot bijvoorbeeld een schriftelijke vragenlijst kunnen we bij een telefonisch interview van een grotere representativiteit in de respons spreken omdat de kans op extreme meningen kleiner is. Mensen reageren nu eenmaal sneller wanneer hen iets heel erg dwars zit, dan als ze het wel goed vinden of geen mening hebben. In die gevallen zijn ze eerder bereid een vragenformulier in te vullen en terug te sturen. Bij telefonische en mondelinge interviews krijg je relatief meer moderate opinies en ben je minder afhankelijk van de bereidheid tot medewerking van de respondent. 2.4 Onderzoeksmethode en steekproefgrootte Er is dus gekozen voor een telefonische enquête. Het aantal te bereiken respondenten stellen we (in totaal) op 400. Dit is met het oog op kosten/baten statistisch het meest gangbare aantal, met een acceptabele onnauwkeurigheid van de uitkomsten. Wil men die onnauwkeurigheid bijvoorbeeld halveren, dan moet men de steekproef niet verdubbelen, maar kwadrateren. We spreken dan over respondenten. Kortom, het Actorion Communicatie Adviseurs -8- Brabant Water

10 onderzoek wordt fors duurder, terwijl de onnauwkeurigheid niet navenant afneemt. Voor onderzoekspopulatie zoals in de zes grondwaterbeschermingsgebieden is een effectieve respons van 400 voldoende. Ter berekening van de (on)nauwkeurigheid gebruiken we de onderstaande formule: X = 0, Vertaald naar de interpretatie van onderzoeksresultaten betekent dit dat we een zekerheid hebben van 95% dat bij een score (bijvoorbeeld 50%) op een vraag een maximale onnauwkeurigheid bestaat van 4,8%. Naarmate de scores extremer zijn, bijvoorbeeld 10% of 90% wordt deze onnauwkeurigheid kleiner. Deze onnauwkeurigheid is voor dit soort onderzoeken voldoende klein om verantwoorde beleidsinterpretaties te doen. Temeer daar we nooit één score afzonderlijk analyseren, maar altijd in samenhang met andere. Vanuit de context ontstaat pas een valide beeld. De 400 respondenten worden als volgt over de zes kernen verdeeld: Kern Populatie Zuivere steekproef- Operationele. per kern omvang steekproefomvang Budel: Haaren Nuland Oss Vessem Waalwijk Totaal aantal huishoudens Steekproefsleutel is 3,2%. 2.5 Telefonische vragenlijst In het telefonische vragenlijst hebben we 45 items opgenomen, waarvan circa 40 vragen in de vorm van multiple choice stellen en 5 als half gesloten of open vragen. De interviewtijd bedroeg ongeveer minuten. Het telefoonteam bestond uit acht getrainde enquêteurs, die zich voorstellen als onafhankelijke onderzoeker en in opdracht van Brabant Water de enquêtes afnemen. Actorion Communicatie Adviseurs -9- Brabant Water

11 3 Sociaaldemografische kenmerken responsgroep Aan de hand van 400 afnemers van watermaatschappij Brabant Water wordt de voorlichtingscampagne Schoon Water in dit rapport geëvalueerd. In dit hoofdstuk wordt allereerst een beeld geschetst van de responspopulatie. Hieronder verstaan we de 400 respondenten, bij wie de telefonische vragenlijst is afgenomen. Tabel 2.1: Geslachtsverdeling responsgroep Vraag 37: Wat is uw geslacht? Geslachtsverdeling responsgroep Man ,1% Vrouw ,9% Totaal % Liefst 57,9% van de responsgroep bestaat uit vrouwen tegenover 42,1% mannen. De vrouwen zijn in de meerderheid. Tabel 2.2: Leeftijdsverdeling responsgroep Vraag 38: Wat is uw leeftijd? Leeftijdsverdeling responsgroep 0-21 jaar 4 1,0% jaar 44 11,1% jaar ,0% jaar ,2% Ouder dan 65 jaar 82 20,7% Totaal % Veel geënquêteerden (67,2%) zijn tussen de 36 en 65 jaar oud. De overige drie leeftijdscategorieën zijn kleiner. Zo is een op de vijf respondenten (20,7%) is 65 jaar of ouder en 12,1% 35 jaar of jonger. Tabel 2.3: Opleidingsniveau respondenten Vraag 39: Wat is uw opleidingsniveau? Opleidingsniveau respondenten Basis onderwijs 21 5,3% LBO/MAVO/VMBO 91 23,1% HAVO/VWO 26 6,6% MBO ,7% HBO 94 23,9% Universiteit 16 4,1% Anders 17 4,3% Totaal % Actorion Communicatie Adviseurs -10- Brabant Water

12 Wanneer gekeken wordt naar het opleidingsniveau blijkt dat bijna eenderde (32,7%) een mbo-niveau heeft. Ook veel van de geënquêteerden hebben een LBO/MAVO/VMBO- of hboniveau, respectievelijk zijn deze percentages 23,1% en 23,9%. Slechts weinig mensen uit de responsgroep hebben basis onderwijs, havo/vwo of een universitaire studie gevolgd. Tabel 2.4: Beroep of hoofdbezigheid respondenten Vraag 40: Wat is uw beroep of hoofdbezigheid? Beroep of hoofdbezigheid respondenten Agrarisch/tuinbouw 17 4,3% Dienstverlening 87 22,1% Industrieel 36 9,2% Middenstand/detailhandel 30 7,6% Huisvrouw/huisman 77 19,6% Schoolgaand/studerend 5 1,3% Werkzoekend/WAO/VUT/AOW 91 23,2% Anders 50 12,7% Totaal % Op de vraag wat het beroep of de hoofdbezigheid van de respondent is, antwoordde een op de vijf respondenten (22,1%) te werken in de dienstverlening. Ook een op de vijf respondenten gaf aan huisvrouw of man te zijn. Verder gaf 23,2% te kennen werkzoekend te zijn of gebruik te maken van een WAO-, VUT- of AOW-regeling. Het merendeel van de responsgroep (64,9%) bevindt zich in een van de hierboven genoemde categorieën. Een andere redelijk grote groep is de klasse anders, 12,7% geeft dit antwoord. Het is helaas niet mogelijk om deze groep te rekenen tot een bepaalde branche, de genoemde beroepen of hoofdbezigheden lopen zeer uiteen. Tabel 2.5: Woongemeente respondenten Vraag 41: In welke gemeente woont u? Woongemeente respondenten Budel 77 19,3% Nuland 46 11,5% Oss 30 7,5% Vessem 30 7,5% Waalwijk ,8% Biezenmortel 1,3% Budel Dorplein 15 3,8% Budel Schoot 8 2,0% Drunen 53 13,3% Hoogeloon 2,5% Knegsel 1,3% Oyen 2,5% Rosmalen 1,3% Veldhoven 6 1,5% Vinkel 1,3% Wintelre 7 1,8% Totaal % Actorion Communicatie Adviseurs -11- Brabant Water

13 Van de in tabel 2.5 staande plaatsten, zijn Waalwijk, Budel (Budel, Budel Dorplein, Budel Schoot) en Drunen, de drie best vertegenwoordigde plaatsen in dit onderzoek. Het aantal respondenten wonende in de desbetreffende plaatsen uitgedrukt in percentages bestaat achtereenvolgens uit 29,8%, 25,1% en 19,3%. Tabel 2.6: Aantal jaren woonachtig in gemeente Vraag 42: Hoe lang woont u al in uw gemeente? Aantal jaren woonachtig in gemeente 0-2 jaar 16 4,0% 3-5 jaar 36 9,0% 6-10 jaar 34 8,5% Langer dan 10 jaar ,4% Totaal % De meerderheid (78,4%) woont langer dan 10 jaar in zijn of haar gemeente. Voor 4,0% van de respondenten geldt dat zijn korter dan 3 jaar woonachtig zijn in een gemeente. Tabel 2.7: In bezit van tuin Vraag 43: Hebt u een tuin? In bezit van tuin Ja, een moestuin 1 0,3% Ja, een siertuin ,7% Ja, beide 50 12,5% Nee, ik heb geen tuin 26 6,5% Totaal % Acht op de tien (80,7%) is in het bezit van een siertuin. Een enkeling (0,3%) heeft alleen een moestuin. Daarnaast is een groep van 12,5% die zowel een sier- als een moestuin heeft. Ook is er een groep die geen tuin heeft en wel 6,5% van de responsgroep. Samenvatting sociaaldemografische kenmerken De meerderheid van de respondenten die aan dit onderzoek meewerkten is vrouw (57,9%). De meest voorkomende leeftijden vallen binnen het interval 36 tot en met 65 jaar. Mbo-niveau is bij eenderde (32,7%) van de respondenten het opleidingsniveau, ook veel respondenten hebben een LBO/MAVO/VMBO- (23,1%) of hbo-niveau (23,9%). De branche dienstverlening, werkzoekenden, gebruikers WAO-, VUT- of AOW-regeling, en huisvrouwen en mannen zijn sterk vertegenwoordigd in het onderzoek. Een meerderheid van de respondenten (64,9%) kan gerekend worden tot een van de hierboven beschreven categorieën. Een groot aantal van de geënquêteerden in dit onderzoek is afkomstig uit een van de volgende plaatsen Waalwijk, Budel (Budel, Budel Dorplein, Budel Schoot) of Drunen. De meeste personen (78,4%) wonen langer dan tien jaar in een gemeente. Ook hebben veel respondenten een siertuin (80,7%). Actorion Communicatie Adviseurs -12- Brabant Water

14 4 Kennis, houding en milieugedrag Hoe is het gesteld met de kennis, houding en het milieugedrag van de afnemers van Brabant Water? In het onderzoek is dit nader onder de loep genomen, hieronder volgen de onderzoeksuitkomsten van de vragen gericht op kennis, houding en milieugedrag. Tabel 3.1: Ligging woning of tuin in of in nabijheid grondwaterbeschermingsgebied Ligging woning of onderzoek 2003 tuin (n=351) Ja ,2% 53,3% Nee, volgens mij niet 81 20,3% 27,1% Weet niet 66 16,5% 19,6% Totaal % 100% De meerderheid van de respondenten (63,2%) zegt dat de woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied ligt. Driekwart van deze groep weet dat al langer dan drie jaar. De rest korter of weet niet meer hoe lang. Een op de vijf respondenten (20,3%) geeft aan dat hij niet in of bij een grondwaterbeschermingsgebied woont. Vergeleken met het onderzoek uit 2003, blijkt dat het aantal ja -stemmers in het evaluatieonderzoek van 2006 ongeveer 10% hoger ligt. Daarnaast liggen de percentages bij de andere categorieën uit het onderzoek van 2006 lager. Tabel 3.2: Bewustzijn winning drinkwater in grondwaterbeschermingsgebied Vraag 3: Wist u dat in een grondwaterbeschermingsgebied drinkwater wordt gewonnen? Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Bewustzijn winning drinkwater in onderzoek 2003 grondwaterbeschermingsgebied (n=351) Ja, weet ik ,8% 84,7% Nee, wist ik niet 80 20,2% 15,2% Totaal % 100% Vier op de vijf respondenten weten dat er drinkwater wordt gewonnen in een grondwaterbeschermingsgebied. Een op de vijf wist dit niet. Wanneer we kijken naar de vier respondenten, zegt 88,9% dit langer dan drie jaar te weten. Opmerkelijk is dat in 2003 het percentage respondenten dat wist dat drinkwater wordt gewonnen in een grondwaterbeschermingsgebied hoger ligt dan nu. Actorion Communicatie Adviseurs -13- Brabant Water

15 Tabel 3.3: Bewustzijn chemische middelen (in)direct invloed op kwaliteit grond- en drinkwater Vraag 5: Wist u dat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen direct of indirect gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het grond- en drinkwater? Bewustzijn chemische middelen (in)direct evaluatieonderzoek 2003 invloed op kwaliteit grond- en drinkwater (n=343) Ja ,4% 90,5% Nee 26 6,6% 9,5% Totaal % 100% Een zeer ruime meerderheid (93,4%) is zich ervan bewust dat chemische middelen de kwaliteit van het grond- en drinkwater (in)direct kunnen beïnvloeden. We zien een lichte stijging ten opzichte van We zijn erin geïnteresseerd of respondenten die weten dat ze in of bij een grondwaterbeschermingsgebied wonen, zich ook meer bewust zijn van de drinkwaterwinning en de schadelijke effecten van bestrijdingsmiddelen. Dit ziet u in de tabellen 3.4 en 3.5. Tabel 3.4: Ligging woning of tuin versus Bewustzijn winning drinkwater Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Vraag 3: Wist u dat in een grondwaterbeschermingsgebied drinkwater wordt gewonnen? Wist u dat in een grondwaterbeschermingsgebied drinkwater wordt gewonnen? Total Ja, weet ik Nee, wist ik niet Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Ja Nee, volgens mij niet Weet niet Total ,9% 75,0% 43,1% 79,8% ,1% 25,0% 56,9% 20,2% ,0% 100,0% 100,0% 100,0% Uit tabel 3.4 blijkt dat van de personen die weten dat zij in (de buurt van) een grondwaterbeschermingsgebied wonen, maar liefst 90,9% ook weet dat er in het gebied drinkwater wordt gewonnen. Van de mensen die niet weten dat zij in (de buurt van) een grondwaterbeschermingsgebied wonen, weet slechts 75 procent dat. Actorion Communicatie Adviseurs -14- Brabant Water

16 Tabel 3.5: Wist u dat het gebruik van chemische bestrijdingsmid delen direct of indirect gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het grond- en drinkwater? Total Ja Nee Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Ja Nee, volgens mij niet Weet niet Total ,2% 91,4% 81,3% 93,4% ,8% 8,6% 18,8% 6,6% ,0% 100,0% 100,0% 100,0% Uit tabel 3.5 blijkt dat mensen die weten dat ze in of bij een grondwaterbeschermingsgebied wonen iets meer kennis hebben over de schadelijkheid van bestrijdingsmiddelen bij de drinkwaterwinning dan de overige mensen. Tabel 3.6: Tegenwoordig gebruik chemische middelen Vraag 7: Hoe vaak gebruikt u tegenwoordig zelf chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin of op de stoep en terras? Ligging woning of tuin versus Bewustzijn chemische middelen (in)direct invloed Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Vraag 5: Wist u dat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen direct of indirect gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het grond- en drinkwater? Tegenwoordig gebruik evaluatieonderzoek 2003 chemische middelen (n=?) Regelmatig 4 1,0% 1,7% Soms 96 24,3% 37,5% Nooit ,7% 60,8% Totaal % 100% Driekwart van de respondenten geeft aan tegenwoordig nooit chemische middelen te gebruiken. In 2003 was dat nog 60,8%. In het evaluatieonderzoek van 2006 is ook een vraag opgenomen die de frequentie toetst waarmee de respondenten vroeger chemische middelen gebruikten, zie tabel 3.7. In deze tabel is te lezen dat twee à drie jaar geleden 60,1% nooit chemische middelen toepaste. Dit komt aardig overeen met het gevonden resultaat in 2003 van 60,8%. Hieruit kunnen we concluderen dat er steeds minder bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Actorion Communicatie Adviseurs -15- Brabant Water

17 Tabel 3.7: Gebruik verleden chemische middelen Vraag 8: Hoe vaak deed u dat in het verleden, bijvoorbeeld twee à drie jaar geleden? Gebruik verleden chemische middelen Regelmatig 17 4,3% Soms ,8% Nooit ,1% Weet niet (meer) 15 3,8% Totaal % Tabel 3.8: Tegenwoordig gebruik chemische middelen versus verleden gebruik chemische middelen Vraag 7: Hoe vaak gebruikt u tegenwoordig zelf chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin of op de stoep en terras? Vraag 8: Hoe vaak deed u dat in het verleden, bijvoorbeeld twee à drie jaar geleden? Hoe vaak gebruikt u tegenwoordig zelf chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin of op de stoep en terras? Total Regelmatig Soms Nooit Hoe vaak deed u dat in het verleden, bijvoorbeeld twee à drie jaar geleden? Weet Regelmatig niet Total Soms Nooit (meer) ,6%,0%,4%,0% 1,0% ,8% 58,4% 4,7% 14,3% 24,6% ,5% 41,6% 94,9% 85,7% 74,4% ,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% In tabel 3.8 kunnen we nog eens zien dat van de 17 mensen uit de onderzoeksgroep die drie jaar gelden nog regelmatig bestrijdingsmiddelen gebruikten, er 14 zijn geminderd of helemaal gestopt zijn. Van de 125 mensen die het drie jaar geleden nog af en toe deden zijn er nu 52 helemaal gestopt. Anders gezegd, de grootste milieuwinst is behaald in de groep mensen die drie jaar gelden af en toe bestrijdingsmiddelen gebruikten. Tabel 3.9: Ligging woning of tuin versus Tegenwoordig gebruik chemische middelen Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Vraag 7: Hoe vaak gebruikt u tegenwoordig zelf chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin of op de stoep en terras? Actorion Communicatie Adviseurs -16- Brabant Water

18 Hoe vaak gebruikt u tegenwoordig zelf chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin of op de stoep en terras? Total Regelmatig Soms Nooit Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Nee, volgens Total Ja mij niet Weet niet ,8% 2,5%,0% 1,0% ,9% 28,8% 20,3% 24,3% ,3% 68,8% 79,7% 74,7% ,0% 100,0% 100,0% 100,0% Het feit dat een respondent weet dat hij in een grondwaterbeschermingsgebied woont, lijkt niet zo veel invloed uit te oefenen op het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Tabel 3.10: Hoeveelheid gebruik chemische middelen Vraag 9: Als u nog bestrijdingsmiddelen gebruikt, in welke hoeveelheid is dat dan? Hoeveelheid gebruik chemische middelen In dezelfde mate als vroeger 54 56,3% Doe dat nu iets minder dan vroeger 18 18,8% Doe dat nu veel minder dan vroeger 12 12,5% Gebruik nu helemaal niets meer 1 1,0% Gebruik nu meer dan vroeger 11 11,5% Totaal % Van de groep die tegenwoordig nog (af en toe) chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, zegt iets meer dan de helft in vergelijking met drie jaar terug ongeveer dezelfde hoeveelheid te gebruiken, terwijl eenderde minder bestrijdingsmiddelen inzet. Kortom, we zien een duidelijke afname van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen over de afgelopen drie jaar. Tabel 3.11: Gebruik bestrijdingsmiddelen versus bereidheid afzien chemische bestrijdingsmiddelen Bereidheid in toekomst afzien Huidig gebruiker Regelmatig n= 3 Huidig gebruiker Soms n=89 chemische Ja 66,7% 78,7% bestrijdingsmiddelen Nee 33,3% 21,3% Totaal 100,0% 100,0% Actorion Communicatie Adviseurs -17- Brabant Water

19 Van de grootste groep gebruikers (de soms -gebruikers) zegt driekwart in toekomst te willen afzien van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Tabel 3.12: Andere maatregelen bestrijding onkruid (meerdere antwoorden mogelijk) Vraag 10: Welke andere maatregelen neemt u om onkruid in uw tuin of op het terras te bestrijden? Vraag 11: Welke andere maatregelen neemt u om onkruid in uw tuin of op het terras te bestrijden? Andere maatregelen bestrijding onkruid Gebruik van worteldoek Het planten van bodembedekkers Gebruik cacaodoppen of houtsnippers Gebruik handkrabber of harde bezem met heet water Gebruik biologische bestrijdingsmiddel en Hang nestkastjes op in de tuin spontaan respondenten dat het antwoord gaf (spontaan) geholpen respondenten dat het antwoord gaf (geholpen) respondenten dat het antwoord gaf Onderzoek 2003 (geholpen) 15 4,1% 82 24,5% 15,0% 9 2,5% ,3% 25,4% 3 0,8% 47 14,0% 15,7% ,5% ,6% 20,0% 54 14,9% 52 15,5% 13,1% 1 0,3% ,9% 35,6% Anders 53 14,6% Geen enkel 31 8,6% 73 21,8% - Totaal ,3% ,7% 214,2%* De respondenten zeggen in 2006 meer alternatieve onkruidbestrijdingsmiddelen toe te passen dan in Vooral worteldoek, bodembedekkers en handkrabbers/harde bezems hebben aan populariteit gewonnen. De handkrabber is echter verreweg de favoriet. Driekwart van de respondent noemt dit middel spontaan. Alleen het gebruik van cacaodoppen wordt minder vaak genoemd. Actorion Communicatie Adviseurs -18- Brabant Water

20 5 Kennis en waardering campagne Schoon Water Hoe is de campagne ontvangen bij de ondervraagden? En wat kunnen zij zich herinneren van de campagne? In de onderstaande onderzoeksuitkomsten wordt een antwoord gegeven op onder meer deze vragen. Kortom, in dit hoofdstuk staan de kennis en de waardering van de campagne centraal. Tabel 4.1: Bekend met campagne Schoon Water voor Brabant Vraag 16: Had u ooit eerder van de campagne Schoon Water voor Brabant gehoord? Bekend met campagne Schoon Water voor Brabant Ja ,3% Nee ,3% Weet niet (meer) 6 1,5% Totaal % Een niet geheel onbelangrijke vraag is of de respondenten ooit eerder van de campagne Schoon Water hebben gehoord. 61,3% Van de respondenten geeft aan dit ooit te hebben gedaan. Ruim één op de drie is niet bekend met de campagne Schoon Water voor Brabant. Tabel 4.2 Kennis inhoud campagne Vraag 17: Weet u wat deze campagne inhoudt? Kennis inhoud campagne Ja, grotendeels of helemaal 50 19,7% Ja, ten dele ,8% Nee, nauwelijks 68 26,8% Nee, helemaal niet 35 13,8% Totaal % De meerderheid (59,5%) van de mensen die van de campagne gehoord hebben, geeft aan helemaal of ten dele te weten wat de campagne inhoudt. Van alle 400 respondenten is dat dus 37,5%. Anders gezegd, ruim eenderde van alle inwoners zegt vertrouwd te zijn met doelstellingen van de campagne. Tabel 4.3: Kennis campagneduur Schoon Water voor Brabant Vraag 18: Weet u hoe lang de campagne loopt? Kennis campagneduur Schoon Water voor Brabant Pas begonnen 4 1,6% 1 jaar 12 4,8% 2 jaar 14 5,6% 3 jaar 30 11,9% Langer dan 3 jaar 63 25,0% Weet niet ,2% Totaal % Actorion Communicatie Adviseurs -19- Brabant Water

21 Voor de meeste respondenten (51,2%) is de vraag naar de campagneduur niet te beantwoorden, zij reageren met weet niet. Een kwart (25,0%) denkt dat de campagne langer dan 3 jaar loopt. Het overige deel van de geënquêteerden (23,9%) geeft als antwoord drie jaar of korter. Tabel 4.4: Benoemen campagnedoelen (meerdere antwoorden mogelijk) Vraag 19: Kunt u enkele doelen van de campagne noemen (spontaan)? Vraag 20: Kunt u zich een of meerdere van de volgende campagnedoelen herinneren (geholpen)? Benoemen campagnedoelen (spontaan en geholpen) Bewustwording dat men in een grondwaterbeschermingsgebied woont Terugdringing gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen ter bescherming grondwater Het geven van andere tuinadviezen (spontaan) respondenten dat het desbetreffende antwoord gaf (spontaan) (geholpen) respondenten dat het desbetreffende antwoord gaf (geholpen) 44 29,7% ,0% ,8% ,7% 20 13,5% 96 50,0% Anders 3 2,0% - - Totaal ,0% ,7% Het terugdringen van chemische bestrijdingsmiddelen is de campagnedoelstelling die men spontaan het vaakste noemt. Wanneer de enquêteurs de verschillende campagnedoelen voorlezen, herinnert tweederde van de respondenten zich ook de doelstelling om mensen erop te wijzen dat ze in of bij een grondwaterbeschermingsgebied wonen. Tabel 4.5: Benoemen campagnedoelgroepen Vraag 21: Kunt u een of meer groepen mensen noemen waarop de campagne zich richt? Benoemen respondenten dat campagnedoelgroepen het antwoord gaf (n=205) Boeren 73 35,6% Bedrijven 53 25,9% Recreatie 8 3,9% Gemeenten 17 8,3% Burgers ,3% Anders 29 14,1% Totaal ,1% De campagne Schoon Water richt zich op vier doelgroepen, namelijk: agrariërs, bedrijven, gemeenten en burgers. De ondervraagden (burgers) bestempelen zichzelf als grootste doelgroep. Actorion Communicatie Adviseurs -20- Brabant Water

22 Tabel 4.6: Bijdrage campagne aan milieuvriendelijk(er) tuinieren Vraag 22: Heeft de campagne eraan bijgedragen dat u milieuvriendelijk(er) tuiniert? Bijdrage campagne (exclusief aan nooitgebruikers milieuvriendelijk(er) tuinieren in verleden) Ja, heel veel 7 2,9% 2,0% Ja, veel 33 13,8% 19,8% Ja, redelijk 50 20,8% 28,7% Nee, niet echt 64 26,7% 23,8% Nee, weinig 13 5,4% 3,0% Nee, helemaal niet 64 26,7% 18,8% Weet niet 9 3,8% 4,0% Totaal % 100% Ruim eenderde (37,5%) van de respondenten zegt dat de campagne redelijk tot heel veel invloed heeft gehad op het grondwatervriendelijk tuinieren. Als we uit de onderzoeksgroep de respondenten verwijderen die in het verleden al geen bestrijdingsmiddelen gebruikten, dan blijkt van de overgebleven groep iets meer dan de helft positieve effecten van de campagne te hebben ervaren. Dit is een hoog rendement. In dit verband is het ook interessant te kijken of er een verband bestaat tussen kennis van de campagne,kennis over de woonsituatie en milieuvriendelijk gedrag. Tabel 4.7: Bekend met campagne Schoon Water voor Brabant versus Ligging woning of tuin Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Vraag 16: Had u ooit eerder van de campagne Schoon Water voor Brabant gehoord? Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Ja Nee, volgens mij niet Weet niet Had u ooit eerder van de campagne "Schoon Water voor Brabant" gehoord? Weet niet Total Ja Nee (meer) ,3% 49,7% 66,7% 63,2% ,3% 22,1% 16,7% 20,3% ,4% 28,2% 16,7% 16,5% Total ,0% 100,0% 100,0% 100,0% Actorion Communicatie Adviseurs -21- Brabant Water

23 Tabel 4.8: Kennis inhoud campagne versus Ligging woning of tuin Vraag 1: Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Vraag 17: Weet u wat deze campagne inhoudt? Weet u wat deze campagne inhoudt? Ja, grotendeels of helemaal Ja, ten dele Nee, nauwelijks Nee, helemaal niet Total Ligt uw woning Ja of tuin in of in 86,0% 77,2% 59,7% 54,3% 71,1% de nabijheid Nee, volgens mij van een grond- niet 10,0% 14,9% 25,4% 34,3% 19,4% waterbescher- mingsgebied? 4,0% 7,9% 14,9% 11,4% 9,5% Weet niet Total ,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Uit de tabellen 4.7 en 4.8 blijkt dat er inderdaad een causaal verband (statistisch significant) bestaat tussen kennis over de campagne en kennis over de woonlocatie (in of bij een grondwaterbeschermingsgebied). Tabel 4.9: Afgelopen jaren communicatiemiddelen Schoon Water ontvangen en bekeken Vraag 27: Hebt u afgelopen jaren nieuwsbrieven, folders of andere middelen van Schoon Water ontvangen en bekeken? Afgelopen jaren communicatiemiddelen Schoon Water ontvangen en bekeken Ja, verscheidene keren per jaar 84 33,3% Ja, één keer per jaar 26 10,3% Ja, afgelopen jaren een paar keer 41 16,3% Ja, ooit een keer 28 11,1% Nee, niet dat ik weet 51 20,2% Weet niet 22 8,7% Totaal % Iets meer dan vier op de tien personen (43,6%) zeggen elk jaar een of meer communicatiemiddelen te hebben ontvangen en bekeken. 27,4% Zegt af en toe iets gezien en gelezen te hebben. 29,9% Kan zich geen communicatiemiddelen herinneren. Tabel 4.10: Benoemen ontvangen en bekeken campagnemiddelen (spontaan en geholpen) Vraag 28: Kunt u er enkele noemen (spontaan)? Vraag 29: Kunt u er enkele noemen (geholpen)? Actorion Communicatie Adviseurs -22- Brabant Water

24 Benoemen ontvangen en bekeken campagnemiddelen (spontaan en geholpen) (spontaan) respondenten dat het antwoord gaf (spontaan) (n=131) (geholpen) respondenten dat het antwoord gaf (geholpen) (n=164) Kraslot 12 9,2% 39 23,8% Folder(s) 75 57,3% 91 55,5% Website 6 4,6% 21 12,8% Kennisquiz 2 1,5% 23 14,0% Nieuwsbrief 51 38,9% ,9% Krabber 19 14,5% 80 48,8% Anders 13 9,9% - - Totaal ,9% ,7% De meeste respondenten kunnen zich de nieuwsbrieven en folders nog wel herinneren, zowel spontaan als geholpen. In de geholpen vraagstelling komen daar het kraslot en de krabberactie nog eens bij. In de onderstaande tabellen zien we terug hoe de laatste nieuwsbrief (oktober 2006) is ontvangen. Tabel 4.11: Recent nog nieuwsbrief ontvangen (Vraag 23) Hebt u onlangs nog een nieuwsbrief over Schoon Water gehad? Ja ,9 Nee 56 22,0 Weet niet 64 25,1 Totaal ,0 Tabel 4.12: Hebt u de nieuwsbrief ook gelezen (Vraag 24) Cumulatief Nieuwsbrief ook gelezen? Ja, grotendeels tot helemaal 37 24,5 24,5 Ja, ten dele 51 33,8 58,3 Nee, nauwelijks 22 14,6 72,8 Nee, helemaal niet 25 16,6 89,4 Nee, maar ga dit nog wel doen 16 10,6 100,0 Totaal ,0 Ongeveer de helft van de respondenten die zegt de campagne te kennen, heeft de laatste nieuwsbrief gezien. Van de totale onderzoeksgroep (N=400) is dat eenderde. Een kwart weet het niet (zeker). Van de mensen die zich de laatste nieuwsbrief kunnen herinneren, hebben ongeveer zes op de tien personen hem helemaal of ten dele gelezen. Uitgaande van de totale onderzoeksgroep (N=400) heeft 22% (88 personen) de laatste nieuwsbrief geheel of gedeeltelijk gelezen en 4% zou dat nog gaan doen. Actorion Communicatie Adviseurs -23- Brabant Water

25 Tabel 4.13: Ligt uw woning in een grondwaterbeschermingsgebied versus heeft u de laatste nieuwsbrief gehad Laatste Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Total nieuwsbrief Nee, volgens mij gehad Ja niet Weet niet Ja ,5% 54,2% 33,3% 53,1% Nee ,0% 25,0% 12,5% 21,7% Weet niet Totaal 22,5% 20,8% 54,2% 25,2% ,0% 100,0% 100,0% 100,0% We zien geen statistisch significante relatie tussen het ontvangen van de laatste nieuwsbrief en het weten dat men in of bij een grondwaterbeschermingsgebied woont. Tabel 4.13: Ligt uw woning in een grondwaterbeschermingsgebied versus heeft u de laatste nieuwsbrief gelezen Laatste nieuwsbrief gelezen Ja, grotendeels tot helemaal Ja, ten dele Nee, nauwelijks Nee, helemaal niet Nee, maar ga dit nog wel doen Totaal Ligt uw woning of tuin in of in de nabijheid van een grondwaterbeschermingsgebied? Nee, volgens Ja mij niet Weet niet Total ,5% 10,8% 2,7% 100,0% 28,8% 14,3% 8,3% 24,5% ,5% 23,5% 3,9% 100,0% 33,3% 42,9% 16,7% 33,8% ,7% 18,2% 9,1% 100,0% 14,4% 14,3% 16,7% 14,6% ,0% 20,0% 16,0% 100,0% 14,4% 17,9% 33,3% 16,6% ,5% 18,8% 18,8% 100,0% 9,0% 10,7% 25,0% 10,6% ,5% 18,5% 7,9% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Het is wel zo dat van de mensen die de nieuwsbrief grotendeels tot helemaal lezen een hoger aantal weet dat ze in het grondwaterbeschermingsgebied wonen. Actorion Communicatie Adviseurs -24- Brabant Water

26 Tabel 4.14: Welke rubrieken kunt u zich nog herinneren (spontaan) (Vraag 25) Rubrieken nieuwsbrief respondenten dat het antwoorden antwoord gaf Milieuvriendelijke tips tegen onkruid e.d ,8% Rubriek Vraag en antwoord 13 22,8% Meer grondwatervriendelijke tips 20 35,1% Artikel over landbouw 4 7,0% Artikel IBN Facilitair 1 1,8% Niets 14 24,6% Totaal aantal respondenten dat antwoord gaf 57 Tabel 4.15: Welke rubrieken kunt u zich nog herinneren (geholpen) (Vraag 26) Rubrieken nieuwsbrief respondenten dat het antwoorden antwoord gaf Milieuvriendelijke tips tegen onkruid e.d ,3% Rubriek Vraag en antwoord 22 25,6% Meer grondwatervriendelijke tips 41 47,7% Artikel over landbouw 23 26,7% Artikel IBN Facilitair 20 23,3% Totaal aantal respondenten dat antwoord gaf 86 Uit de tabellen 4.14 en 4.15 blijkt dat de mensen die de nieuwsbrief lezen spontaan en geholpen de milieutips het vaakste noemen. Tabel 4.16: Kwaliteit communicatiemiddelen Vraag 30: Wat vindt u over het algemeen van de kwaliteit van de nieuwsbrieven, folders, website en andere communicatiemiddelen? Kwaliteit communicatiemiddelen Zeer goed 21 10,7% Goed ,1% Redelijk/voldoende 24 12,2% Noch goed/noch slecht 9 4,6% Matig 1 0,5% Slecht 0 0,0% Zeer slecht 0 0,0% Weet niet/geen idee 37 18,9% Totaal % Wat betreft de kwaliteit van de communicatiemiddelen is driekwart (76,0%) positief. Dit wil zeggen dat deze groep respondenten een van de volgende antwoorden gaf: zeer goed, goed, redelijk/voldoende. Een enkeling (0,5%) vindt de kwaliteit matig. Een gezelschap van 18,9% weet niet te oordelen over de kwaliteit. Actorion Communicatie Adviseurs -25- Brabant Water

27 6 Voortgang campagne Het antwoord op de vraag of de campagne Schoon Water voor Brabant ook in de toekomst moet doorgaan, vindt u in dit hoofdstuk. Maar wie moet volgens de respondent de campagnekar gaan trekken? Tabel 5.1: Voortgang campagne Schoon Water voor Brabant Vraag 32: Vindt u dat de campagne Schoon Water voor Brabant ook de komende jaren moet doorgaan? Voortgang campagne Schoon Water Ja ,1% Nee 14 5,5% Weet niet 19 7,5% Totaal % De meeste ondervraagden (87,1%) zijn van mening dat de campagne ook in de toekomst moet doorgaan. Dit antwoord springt er duidelijk uit, in vergelijking met de antwoordmogelijkheden nee en weet niet, waar respectievelijk 5,5% en 7,5% van de respondenten voor kiest. Deze hoge score moeten we enigszins relativeren. Veel mensen geven in dit verband een sociaal wenselijk antwoord. Zeker als we kijken naar het daadwerkelijke bereik van de communicatiemiddelen van de campagne (22% heeft laatste nieuwsbrief gelezen en 4% wil dat nog gaan doen), dat procentueel veel lager is dan het percentage mensen dat voortzetting wil. Met andere woorden, als de campagne door moet gaan en zij evenveel informatie willen als in het verleden, waarom is de leesdichtheid van de nieuwsbrief dan niet hoger? Tabel 5.2: Potentiële campagnetrekker (spontaan) (meerdere antwoorden mogelijk) Vraag 33: Afgelopen jaren heeft Brabant Water de campagne uitgevoerd. Wie moet in de toekomst trekker worden van de campagne (spontaan)? Potentiële campagnetrekker respondenten dat het (spontaan) antwoord gaf (n=220) Brabant Water ,6% Provincie Brabant 8 3,6% Brabantse gemeenten 20 9,1% Rijksoverheid 13 5,9% Waterschappen 8 3,6% Bedrijven 0 0,0% Boeren 2 0,9% Recreatieondernemers 0 0,0% Burgers 1 0,5% Anderen 3 1,4% Weet niet 50 22,7% Totaal ,4% Actorion Communicatie Adviseurs -26- Brabant Water