Het financieel crisisplan

Transcriptie

1 Het financieel crisisplan Inleiding Op grnd van artikel 145 Pensienwet en artikel 29b Besluit financieel tetsingskader dient Stichting Pensienfnds Rckwl een financieel crisisplan p te stellen. Dit financieel crisisplan beschrijft wat het bestuur gaat den als het pensienfnds in een crisissituatie terechtkmt f dreigt te kmen. Dit is ndig m ged vrbereid te zijn p nverwachte gebeurtenissen. Het financieel crisisplan is een richtlijn. Of het bestuur de maatregelen uitvert, hangt af van de mstandigheden van het mment. Als het bestuur een maatregel neemt, dan wrdt p evenwichtige wijze met alle belangen rekening gehuden. Wat is een crisissituatie? In het algemeen kan men een crisissituatie definiëren als iedere situatie waarbij de delstellingen van het pensienfnds in gevaar kmen. De belangrijkste delstelling van Stichting Pensienfnds Rckwl is het veilig stellen van de pensienen van haar deelnemers. Zdra deze delstelling in gevaar is, spreekt het pensienfnds van een crisissituatie. Daarnaast prbeert het pensienfnds de nminale pensienen van jaar p jaar te verhgen met maximaal de prijsinflatie (vr niet-actieven) danwel met maximaal de lninflatie (vr actieven). Als het tekennen van deze jaarlijkse verhging, fwel de indexatie, in het gedrang is, spreekt het pensienfnds van een gevarenzne. Het pensienfnds dient te pereren in het nderstaande spanningsveld. In bvenstaande figuur kunnen twee van de drie hekpunten vlledig wrden ingevuld. Het derde hekpunt vrmt dan evenwel een prbleem. Wrdt vr ambitie en zekerheid gekzen, dan leidt dit tt zeer hge ksten, hetgeen nrmaliter niet acceptabel is. Wrdt vr zekerheid en acceptabele ksten gekzen, dan leidt dit tt een gematigde ambitie, niet zijnde vlledige indexatie. Wrdt vr ambitie en 1

2 acceptabele ksten gekzen, dan zal dat niet met zekerheid gegarandeerd kunnen wrden. In dit spanningsveld dient het bestuur tt keuzes te kmen. Om te bepalen f het pensienfnds zich bevindt in een gevarenzne f een crisissituatie, wrdt gekeken naar de nminale dekkingsgraad. Bij een dekkingsgraad hger dan de grens vr vlledige teslagverlening, zals gedefinieerd in hfdstuk 8, spreekt het pensienfnds van een geznde dekkingsgraad. Het vermgen van het pensienfnds ligt dan ruim bven het vereist eigen vermgen en is daarmee nrmaal gesprken grt geneg m schmmelingen in de waarde van de beleggingen ten pzichte van de verplichtingen p te vangen. Indien de beleidsdekkingsgraad lager is dan de grens vr vlledige teslagverlening, maar hger dan de minimaal vereiste dekkingsgraad (p basis van het minimaal vereiste eigen vermgen), spreekt het pensienfnds van een gevarenzne. Het vermgen van het pensienfnds is dan ng altijd grter dan de waarde van de verplichtingen, maar dr het verlenen van teslag wrdt deze buffer kleiner, waardr de nminale pensienen in gevaar kunnen kmen. Het bestuur verweegt dan m geen f geen vlledige indexatie te te kennen. Cnfrm het bestaande teslagbeleid wrdt swies geen teslag verleend nder een dekkingsgraad van 110%. Indien de dekkingsgraad kleiner is dan de vereiste dekkingsgraad, dan treedt het bestuur in verleg met de werkgever ver premieverhging/bijstrting. Als de nminale dekkingsgraad lager is dan het minimaal vereist vermgen, zijn de buffers zdanig klein dat de nminale pensienen in gevaar zijn. In dat geval spreekt het pensienfnds van een crisissituatie. Het beleggingsbeleid is relatief behudend en gecncludeerd met wrden dat het zgenaamde premiestuur relatief bt is. De kritische beleidsdekkingsgraad van het pensienfnds, het niveau vanaf waar het pensienfnds naar verwachting znder extra maatregelen (extra premie, krten en/f versberen van de pensienregeling) niet meer binnen de wettelijk gestelde termijnen kan herstellen, ligt p 98,6% (situatie herstelplan 1 januari 2015, deze waarde is afhankelijk van de rentestand). Hewel het pensienfnds er in deze situatie alles aan zal den m herstel te bewerkstelligen, liggen mgelijkheden zals extra premie en versberen van de pensienregeling buiten de bevegdheid van het pensienfnds. Het krten van pensienen is in een crisissituatie dan k een realistische maatregel. 2

3 De hierbven genemde dekkingsgraadniveaus, die aangeven f het pensienfnds zich in een gevarenzne f een crisissituatie bevindt, wrden jaarlijks berdeeld en, indien ndig, aangepast. Vr de bepaling van de kritische dekkingsgraden wrdt een gradatie aangebracht van gren (geznd) naar rd (crisissituatie), zals blijkt uit nderstaande tabel. Het bestuur heeft nderstaande signaleringsstaffel pgesteld. Reserve > grens vlledige teslagverlening Geznde dekkingsgraad MVEV < reserve < grens vlledige teslagverlening Gevarenzne Indexatiedelstelling is in gevaar Geen vlledige indexatie Reserve < MVEV Crisissituatie Nminale persienen zijn in gevaar Mgelijk krten van pensienen (naast andere maatregelen) Risicinventarisatie Het pensienfnds pereert in een wereld waarin diverse risic s impact kunnen hebben p de financiële gezndheid van het pensienfnds. In deze paragraaf wrdt een mschrijving gegeven van deze risic s. Hierbij wrdt nderscheid gemaakt tussen financiële risic s en niet financiële risic s. Financiële risic s Slvabiliteitsrisic Het belangrijkste risic vr het pensienfnds betreft het slvabiliteitsrisic, fwel het risic dat het fnds niet beschikt ver vldende vermgen ter dekking van de pensienverplichtingen. De slvabiliteit wrdt gemeten zwel p basis van algemeen geldende nrmen als k naar de specifieke nrmen welke dr de tezichthuder wrden pgelegd. Indien de slvabiliteit van het pensienfnds zich negatief ntwikkelt, bestaat het risic dat er geen ruimte beschikbaar is vr eventuele teslagverlening ver de pgebuwde aanspraken en ingegane pensienen. In het uiterste geval kan het ndzakelijk zijn dat het pensienfnds verwrven pensienaanspraken en pensienrechten met verminderen. Het slvabiliteitsrisic bestaat uit de vlgende risiccategrieën: 3

4 Renterisic (S1); Zakelijke waarden risic (S2); Valuta risic (S3); Grndstffenrisic (S4); Kredietrisic (S5); Verzekeringstechnisch risic (S6). Renterisic (S1) Pensienfndsen kennen drgaans een langere lptijd vr hun verplichtingen dan vr hun bezittingen. Vanwege deze mismatch ndervindt een fnds renterisic. Immers bij een rentedaling zullen de verplichtingen sterker tenemen in waarde dan de bezittingen. Het standaardmdel van DNB bevat vrgeschreven rentescenari s (verschuiving actuele rentetermijnstructuur via vrgeschreven rentefactren) m het vereist eigen vermgen vr dit risic te bepalen. Om de aanwezige mismatch te beperken, dekt het pensienfnds middels renteswaps het renterisic gedeeltelijk af. Met betrekking tt het gebruik van renteswaps wrdt dr Mntesquieu gemnitrd dat het tegenpartijrisic beheerst wrdt en dat er zekerheden wrden gesteld vr de financiële risic s. Zakelijke waarden risic (S2) De waarden van aandelen en nrerend ged zijn nderhevig aan marktfluctuaties. Fndsen die een deel van hun vermgen in dergelijke zakelijke waarden hebben belegd, lpen hierdr risic. Het beleid van het pensienfnds is m strategisch 30% van het vermgen in zakelijke waarde te beleggen, m p deze manier extra rendement te genereren. 70% van het vermgen wrdt strategisch belegd in vastrentende waarden. Hiermee heeft het fnds een relatief vrzichtig beleggingsbeleid. Valutarisic (S3) Valutarisic betreft het risic dat de waarde van de beleggingen in vreemde valuta verslechtert als gevlg van veranderingen van vreemde valutakersen. De kans dat de wisselkers van vreemde valuta verslechtert ten pzichte van de eur betekent een risic vr een pensienfnds mdat verplichtingen veelal in eur luiden en bezittingen (deels) in vreemde valuta. Dit risic is van belang vr zwel directe psities in een valuta, als vr beleggingen die gewaardeerd zijn in een andere valuta. In de eurzne werden de rentemarkten sterk beïnvled dr de schuldencrisis. Het risic p de zgenemde PIIGS-landen (Prtugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje) is binnen de limieten, 4

5 zij het dat er wel (indirect) Spaanse en Italiaanse staatsbligaties in prtefeuille zijn. Het beleid van het pensienfnds is m het valutarisic niet af te dekken. Grndstffenrisic (S4) Fndsen die beleggen in grndstffen (cmmdities) lpen het risic dat de waarde van deze beleggingen daalt. Het pensienfnds belegt niet in grndstffen. Kredietrisic (S5) Bij het kredietrisic dient het effect van de kredietwaardigheid van de tegenpartij tt uitdrukking te kmen. Het kredietrisic kmt tt uitdrukking in de zgenaamde creditspread. Deze spread is het verschil tussen de uitkering die afhangt van de kredietwaardigheid van de tegenpartij en een uitkering die met vlledige zekerheid, risicvrij, tt uitkering zal kmen. Verzekeringstechnisch risic (S6) Naast de financiële risic s staat het fnds blt aan verzekeringstechnische risic s. Binnen het verzekeringstechnische risic wrden in principe alleen risic s meegenmen die verband huden met sterfte. Het mvat de risic s als gevlg van afwijkingen ten pzichte van de verwachte sterfte en afwijkingen van de verwachte sterftetrend (langlevenrisic). De sterftetrend zelf wrdt meegenmen bij de bepaling van de vrziening vr risic van het pensienfnds. Liquiditeitsrisic Liquiditeitsrisic is het risic dat beleggingen niet tijdig en/f niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen wrden mgezet in liquide middelen, waardr het fnds p krte termijn niet aan zijn verplichtingen kan vlden. Waar de verige risiccmpnenten vral de langere termijn betreffen (slvabiliteit), gaat het hierbij m de krtere termijn. Dit risic kan wrden beheerst dr in het strategische en tactische beleggingsbeleid vldende ruimte aan te huden vr de liquiditeitspsities. Het liquiditeitsrisic bij het pensienfnds is beperkt daar er meer premie binnenkmt dan er aan uitkering uitgaat. Het liquiditeitsrisic van de renteswaps is vralsng beperkt dr het gebruik van frward starting swaps. Het pensienfnds heeft ter afdekking van het renterisic interest rate swaps afgeslten. Vr deze interest rate swaps wrdt cllateral uitgewisseld met de tegenpartij. In het geval dat de rente stijgt, bestaat de mgelijkheid dat het pensienfnds cllateral dient te betalen aan de tegenpartij, als gevlg daarvan lpt het pensienfnds een liquiditeitsrisic. Het liquiditeitsrisic bij het pensienfnds is beperkt dr: 5

6 De inkmende premie is ruim hger dan de uitgaande uitkeringen. Het grtste deel van de beleggingen is liquide, wat inhudt dat deze p zeer krte termijn kunnen wrden verkcht tegen liquiditeiten. Cncentratierisic Grte psten zijn aan te duiden als een vrm van cncentratierisic. Om te bepalen welke psten hiernder vallen meten per beleggingscategrie alle instrumenten met dezelfde debiteur wrden gesmmeerd. In het algemeen geldt dat cncentratierisic kan ptreden als een adequate spreiding van activa en passiva ntbreekt. Cncentratierisic s kunnen ptreden bij een cncentratie van de prtefeuille in regi s, ecnmische sectren f tegenpartijen. Een prtefeuille van leningen die sterk sectr gebnden is, kan dr deze sectrcncentratie een verhgd risic lpen. Indien aandelen in dezelfde sectr wrden aangehuden is sprake van een cumulatief cncentratierisic. Het bestuur acht het cncentratierisic beperkt, gezien de spreiding in de beleggingen. Inflatierisic Het pensienfnds kent een vrwaardelijk teslagenbeleid en cmmuniceert dit beleid, cnfrm wettelijke vrgeschreven frmuleringen, naar alle deelnemers, slapers en gepensineerden. Dr die cmmunicatie is de kans zeer gering dat verwachtingen wrden gewekt en juridische claims meten wrden gehnreerd. Aangetnd is dat het teslagenbeleid, k in financieel mindere tijden, cnsequent wrdt uitgeverd. Het inflatierisic wrdt niet specifiek afgedekt. Adequate, en k betaalbare, beleggingsprducten die het inflatierisic afdekken, ntbreken in zwel de Nederlandse als de internatinale markt. Niet financiële risic s Spnsrrisic Het pensienfnds heeft een directe ecnmische en cntractuele band met de werkgever als spnsr van het pensienfnds. Deze afhankelijkheid vertaalt zich in risic s vr het pensienfnds, de zgenaamde spnsrrisic s. Spnsrrisic s zijn ndermeer: faillissementsrisic, betalingsnmacht van de spnsr verrzaakt dr negatieve ntwikkelingen bij de spnsr, financieringsrisic, beëindiging van de relatie met de spnsr en belangenverstrengeling tussen het pensienfnds en de spnsr. 6

7 Operatineel risic Het peratineel risic is het risic p verlies als resultaat van inadequate f futieve interne prcessen, mensen en systemen f als gevlg van externe gebeurtenissen. Operatinele risic s hebben een negatieve impact p een gede uitvering van de pensienregeling. Vr deze peratinele risic s geldt wel dat een verregaande reductie nevenredig veel inspanning en ksten met zich mee kan brengen. De peratinele uitvering geschiedt dr AZL N.V. Deze partij heeft een ISAE-3402-rapprtage. Dr het verleggen van deze verklaring tnt AZL N.V. aan het pensienfnds én aan de accuntant van het pensienfnds aan, dat de uitvering in cntrl is. Het verleggen van de ISAE-3402-rapprtage kmt tevens tegemet aan de Beleidsregel Uitbesteding Pensienfndsen waarin DNB heeft vastgesteld dat een pensienfnds dat zijn administratie uitbesteedt aan een uitverder verantwrdelijk is en blijft vr een juiste administratie. Uitbestedingsrisic s Het bestuur heeft nder behud van zijn verantwrdelijkheden een aantal werkzaamheden structureel uitbesteed. De uitbesteding van werkzaamheden aan een derde partij heeft tt gevlg dat het bestuur geen directe gezagsverhuding heeft met de persnen die bij de derde partij feitelijk en dagelijks zijn belast met de uitvering van die werkzaamheden. Het bestuur heeft vrts geen rechtstreeks zicht p en vert geen directe cntrle uit p administratieve prcessen, zals uitbetaling van pensienen, pensienberekeningen e.d. Daardr ntbreekt eveneens zicht p de werkelijke uitveringsksten. Het bestuur erkent vrts dat aan de uitbesteding het risic is verbnden van discntinuïteit van de dienstverlening dr AZL N.V. Bij alle uitbestedingsactiviteiten cnfrmeert het fnds zich vlledig aan de regelgeving van DNB p het gebied van uitbesteding. Het pensienfnds beschikt vr iedere extern uit te veren activiteit ver een uitbestedingsvereenkmst die vldet aan het bij f krachtens artikel 34 van de PW bepaalde. In vrkmende gevallen wrden met de uitverende rganisatie nadere afspraken mtrent prcedures, prcessen, infrmatieverschaffing en te leveren diensten vastgelegd in een Service Level Agreement (SLA). In een SLA wrden tenminste k afspraken vastgelegd ver de administratieve rganisatie, de autrisatie en prcuratiessystemen en de interne cntrle van de uitverende rganisatie. Vr wat betreft de uitbestedingsrisic s kan wrden pgemerkt dat het bestuur verleg heeft geverd met AZL N.V. ver de dienstverlening inclusief de SLA. Om aan de behefte van het bestuur aan zekerheid en daarmee aan kwaliteitsgaranties tegemet te kmen, heeft AZL N.V. ervr gekzen m gecertificeerd te wrden vlgens de richtlijnen van ISAE Vr de meeste relevante prcessen is een beschrijving van de AO/IC pgesteld, die heeft geleid tt een beschrijving van de beheersingsmaatregelen vr de betreffende prcessen. Ok de vermgensbeheerders ING en Mntesquieu beschikken ver een 7

8 ISAE-3402 rapprtage. Vrts wrdt het bestuur dr middel van peridieke rapprtages van zwel de uitveringsrganisatie alsmede van externe adviseurs in staat gesteld de risic s en fndssituatie ged te mnitren. IT risic De infrmatietechnlgie is een belangrijke risiccategrie vr pensienfndsen. Omdat het merendeel van de fndsen de IT hebben uitbesteed, is dit risic tt een uitbestedingsrisic verwrden. Dit geldt k vr Stichting Pensienfnds Rckwl. Het bestuur heeft kennis genmen van de ISAE 3402 type II rapprtage van de partijen waarvan ITwerkzaamheden zijn uitbesteed en geen nvlkmenheden aangetrffen. Integriteitsrisic DNB verstaat hiernder het risic dat de integriteit van het pensienfnds dan wel het financiële stelsel wrdt beïnvled als gevlg van niet integere, nethische gedragingen van de rganisatie, medewerkers dan wel van de leiding, een en ander in het kader van wet- en regelgeving en maatschappelijke en dr het fnds pgestelde nrmen. Bij de beheersing van dit risic kan gedacht wrden aan nder meer gedragscdes en prcesmatige waarbrgen. Het ensienfnds heeft een integriteitsbeleid alsmede een gedragscde en een cmpliance beleid. DNB ziet actief te p naleving. DNB tetst vrts nieuwe kandidaat bestuursleden. 8

9 Juridische risic s Een pensienfnds lpt het risic in rechte aangesprken te wrden. Ten einde dit risic te beperken kan het pensienfnds maatregelen treffen. Eén risic is dat de fndsstukken niet vlden aan de wettelijke bepalingen. Een ander risic is dat men als fndsbestuurder in persn kan wrden aangesprken. Een derde risic betreft het niet in vldende mate vrm geven aan cnsistent beleid, dit maakt het pensienfnds kwetsbaar indien het hierp wrdt aangesprken. Een vierde risic betreft het niet f nduidelijk cmmuniceren naar partijen. Een vijfde risic betreft aansprakelijkheid dr het niet f niet ged uitveren dr partijen die het pensienfnds heeft ingehuurd. Met betrekking tt bvengenemde risic s heeft het bestuur de vlgende maatregelen genmen: 1. Het pensienfnds heeft een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering afgeslten. 2. Het pensienfnds ziet erp te dat besluitvrming cnsistent en ged gedcumenteerd plaatsvindt. Deze dcumentatie zrgt ervr dat k derden de inhud en werking van dit beleid kunnen vlgen. 3. Het pensienfnds werkt vlgens een cmmunicatieplan. Dit plan bewaakt de wettelijk verplichte cmmunicatiemmenten. Naast deze vereisten heeft het fnds eigen cmmunicatiemiddelen (website, nieuwsbrief ). 4. Met alle ingehuurde partijen zijn cntractuele afspraken gemaakt. Partijen dienen regelmatig te rapprteren ver het wel f niet vlden aan de gemaakte afspraken. Daar waar mgelijk heeft het pensienfnds activiteiten gescheiden ndergebracht, waardr er een mechanisme ntstaat van cntrle van de ene dr de andere partij. Jaarlijks vinden er cntrles plaats dr actuaris en accuntant p de betruwbaarheid van de jaarrekening en de verslagstaten vr DNB. Materiele nvlkmenheden wrden dr hen gerapprteerd. In het algemeen draagt het bestuur er zrg vr dat zij vldende kennis en kunde bezit m haar verantwrdelijkheid te kunnen dragen. De hierbven genemde risic s zijn niet limitatief maar de juiste afdekking van deze genemde risic s geven wel een indicatie ver de juridische weerbaarheid van het pensienfnds. Mgelijke crisissituaties In de vrgaande paragraaf is een inventarisatie gemaakt van de risic s die het pensienfnds in financiële prblemen kunnen brengen. In deze paragraaf wrdt kwalitatief nader ingegaan p mgelijke situaties waarin het fnds niet aan de vereisten van het vereist eigen vermgen vldet en gevaar lpt niet aan de vereisten van het minimaal vereiste eigen vermgen te gaan vlden. 9

10 De financiële psitie van het pensienfnds ten tijde van het pstellen van dit crisisplan (actuele dekkingsgraad per mei 2015 bedraagt 105,1%, de beleidsdekkingsgraad per deze datum bedraagt 106,4%) is dusdanig dat reeds een zeer geringe wijziging van de financiële situatie kan leiden tt een crisissituatie, zals in dit crisisplan gedefinieerd. Hierbij valt te denken aan nder meer de vlgende situaties: 1. Een daling van de rentetermijnstructuur welke resulteert in een stijging van de waarde van zwel de beleggingen als de verplichtingen, waarbij de waardestijging van de verplichtingen grter is dan de waardestijging van de beleggingen. 2. Een daling van de aandelenkersen welke resulteert in een daling van de waarde van de beleggingen. 3. Een daling van de wisselkersen welke leidt tt een afname van de waarde van de beleggingen. 4. Een tename van de tekmstige levensverwachting resulterend in een stijging van de waarde van de verplichtingen. 5. Een cmbinatie van diverse factren, waarnder de bvenstaande vier. De bvengenemde situaties zijn slechts enkele vrbeelden waarbij het mgelijk is dat het pensienfnds gevaar lp niet meer aan de vereisten van het minimaal vereist eigen vermgen te vlden. Het pensienfnds mnitrt derhalve peridiek de financiële psitie van het pensienfnds m zdende tijdig in te kunnen grijpen. Welke maatregelen kunnen in een crisissituatie wrden genmen? Het crisisplan is gericht p he in de tekmst m te gaan met crisissituaties. Centraal staan de maatregelen die het bestuur kan nemen in een crisissituatie. Ok het bestaande beleid is hierbij relevant: Het bestaande premiebeleid vrziet in een vaste premie van de werkgever van 20% van de premiegrndslag. De premie vr de werknemers bedraagt 12,6% van de pensiengrndslag, deze premie wrdt vastgesteld in het CAO-verleg. Het bestaande teslagenbeleid zrgt er reeds vr dat geen indexatie wrdt gegeven indien het vermgen van het pensienfnds lager is dan een beleidsdekkingsgraad van 110%. Het bestaande beleggingsbeleid is relatief vrzichtig met een nrmverdeling van 70% vastrentend, 25% aandelen en 5% vastged. In een crisissituatie wrden de vlgende maatregelen verwgen: Beperken indexatie 10

11 Het bestuur van het pensienfnds bepaalt jaarlijks in welke mate teslagen wrden tegekend. Hewel de delstelling van het fnds is m maximaal vlgens de van tepassing zijnde indices teslagen te verlenen, kan als gevlg van de financiële psitie van het pensienfnds, beslten wrden m de teslagverlening (deels) achterwege te laten. Het verlenen van teslag heeft een verlagend effect p de actuele dekkingsgraad. Dr geen teslag te verlenen wrdt een nageneg één-p-één effect bereikt p de dekkingsgraad. Daarmee is bedeld dat het achterwege laten van 1% teslag er te leidt dat de dekkingsgraad met 1% daalt. Het bestuur dient hierbij aan te geven he zij denkt ver het tekmstige vermgen van het pensienfnds m teslagverleningmgelijk te maken. Aanpassen beleggingsbeleid Het bestuur heeft de bevegdheid m het beleggingsbeleid van het fnds te wijzigen. Tijdens een peride van herstel mag echter het pensienfnds het risicprfiel niet vergrten (éénmalig bestaat in 2015 deze mgelijkheid wel). Dr het wijzigen van het beleggingsbeleid kan de herstelkracht en/f het risicprfiel van het pensienfnds wrden aangepast. Premieverhging Dr de pensienpremie te verhgen kmt er bij het pensienfnds extra geld binnen. Hierdr stijgt de dekkingsgraad. Premieverhging kan p twee manieren bewerkstelligd wrden. Enerzijds dr een verhging van de werkgeverspremie, anderzijds dr een verhging van de werknemerspremie. Vr de eerste is testemming van de werkgever ndig, vr de tweede dient een besluit genmen te wrden in het CAO-verleg tussen werkgever en vakrganisaties. Vlgens de huidige uitveringsvereenkmst is een verhging van de werkgeverspremie niet mgelijk Het bestuur kan dit nderwerp via de werkgever in het CAO-verleg inbrengen. Het structureel verhgen van de premie met 1%-punt van de bijdragegrndslag heeft p krte termijn weinig effect p de dekkingsgraad. Daarmee is echter niet gezegd dat de premie niet belangrijk is. 11

12 Extra strting dr werkgever Dr de werkgever kan incidenteel een extra premie wrden betaald, de bijstrting. Het geld dat hierbij het pensienfnds binnenkmt, zrgt vr een extra stijging van de dekkingsgraad. Hewel het pensienfnds m z n extra strting kan vragen is het aan de werkgever m hiermtrent een besluit te nemen. Vlgens de huidige uitveringsvereenkmst is een verhging van de werkgeverspremie niet mgelijk. De daadwerkelijke bijdrage aan het herstel hangt af van de mvang van de strting. Omdat het bestuur niet de bevegdheid heeft m hierver te besluiten, is het p vrhand niet vast te stellen f deze maatregel kan wrden ingezet, en z ja, tt welke bijdrage aan het herstel van de actuele dekkingsgraad (en de beleidsdekkingsgraad) dit leidt. Krten van pensienen(artikel 134 lid 4 Pensienwet) Bij het krten van pensienen wrden de pensienen van de actieve en niet actieve deelnemers verlaagd, k wel afstempelen genemd. Hierdr daalt de waarde van de verplichtingen en dien ten gevlge stijgt de dekkingsgraad. Het bestuur kan hierte besluiten. Vr het daadwerkelijk herstel van de dekkingsgraad, is het krten van pensienen het meest effectief. Bij lage dekkingsgraden zijn k hgere krtingspercentages mgelijk. Het effect p de dekkingsgraad wrdt daardr k hger. Per definitie is het krten van alle pensienen het meest effectief. Dit raakt echter k alle deelnemers. Gepensineerden merken dit direct in hun uitkering, actieven en slapers zien dit terug in een daling van hun tekmstige aanspraken. Bij het krten kan het bestuur in het kader van een evenwichtige belangenbehartiging het krten van pensienaanspraken van: zwel de actieve als de niet-actieve deelnemers als wenselijk beschuwen enkel de actieve deelnemers als wenselijk beschuwen enkel de niet-actieve deelnemers als wenselijk beschuwen. Versberen van de pensienregeling De huidige pensienregeling kan p verschillende manieren wrden versberd. Denk daarbij aan het (incidenteel f structureel) verlagen van het pensienpbuwpercentage f aan het verhgen van de pensienleeftijd. Ok het p risicbasis verzekeren van partnerpensien is een mgelijkheid Hierdr nemen de verplichtingen minder te, wat bij gelijke premie-inkmsten en rendement leidt tt een stijging van de dekkingsgraad. 12

13 Een versbering van de regeling dient in het CAO-verleg tussen de werkgever en vakrganisaties te wrden afgesprken. Het bestuur kan dit nderwerp via de werkgever in het CAO-verleg inbrengen. De daadwerkelijke bijdrage aan het herstel hangt af van de mate van versbering. Omdat het bestuur niet de bevegdheid heeft m hierver te besluiten, is het p vrhand niet vast te stellen f deze maatregel kan wrden ingezet, en z ja, tt welke bijdrage aan het herstel van de dekkingsgraad dit leidt. Het bestuur heeft uitsluitend de mgelijkheid het pbuwpercentage in enig jaar te verlagen bij een niet kstendekkende premie. Onderstaande tabel geeft een indicatie van het mgelijke effect(gemeten naar de situatie per 31 december 2014) van de verschillende maatregelen bij een gekzen mate van inzet van de betreffende maatregel. Het effect is grter f kleiner als de mate van inzet grter f kleiner is. Daarnaast laat de tabel zien welke belangengrepen dr de maatregel wrden geraakt. Maatregel 1. Premieverhging 1% bijdragengrndslag Verwacht effect dekkingsgraad Getrffen grepen 0.1% Actieven Betrkken partijen Werkgever / Werknemers Bendigde partijen Werkgever / Werknemers 2. Beperken teslagverlening met 1% 1.0% Alle deelnemers Bestuur Bestuur 3. Bijstrting 1 mln 0.3% Werkgever Werkgever Werkgever 4. Krten alle aanspraken met 1% 1.0% Alle deelnemers Bestuur / Deelnemers / DNB Bestuur 5. Krten aanspraken actieven 1% 0.5% Actieven Bestuur / Actieven / DNB Bestuur Krten aanspraken niet actieven met 1% 0.5% Niet actieven Bestuur / Niet actieven / DNB Bestuur Versberen regeling met 0,1% pbuw bij gelijkblijvende premie 0.2% Actieven Bestuur / Werkgever / Werknemers Bestuur Op grnd van de delstelling van het pensienfnds, de inzetbaarheid, besluitvrming en effectiviteit van de verschillende maatregelen en de impact p de verschillende belangengrepen verwacht het 13

14 bestuur dat de vlgende maatregelen wrden ingezet indien het pensienfnds zich in de gevarenzne (dekkingsgraad MVEV bvengrens teslagverlening) bevindt: Allereerst verweegt het pensienfnds m de teslagverlening geheel f gedeeltelijk te beperken; waarbij geen teslag wrdt verleend bij een dekkingsgraad lager dan 110%. Daarnaast dient het pensienfnds bij een dekkingsgraad nder de vereiste dekkingsgraad bij de werkgever een verzek in tt premieverhging f extra premiestrting. Indien de beleidsdekkingsgraad zich nder de vereiste dekkingsgraad bevindt, dient het fnds een herstelplan in bij de tezichthuder. Indien het pensienfnds zich in een crisissituatie (beleidsdekkingsgraad is kleiner dan MVEV) bevindt, verwacht het bestuur dat de vlgende maatregelen zullen wrden ingezet: Allereerst wrdt geen teslag tegekend. Dit is p grnd van de wet k niet tegestaan. Vervlgens dient het pensienfnds bij de werkgever een verzek in tt premieverhging f extra premiestrting. Als het pensienfnds p basis van bvenstaande maatregelen naar verwachting niet binnen de wettelijk vastgestelde termijnen herstelt tt bven het minimaal vereist eigen vermgen danwel het vereist eigen vermgen, dan gaat het pensienfnds de pensienen krten. De mvang van deze krting zal zdanig zijn dat het pensienfnds naar verwachting wel binnen de gestelde termijnen kan herstellen. Unifrm krten ver alle deelnemers, waarbij de krting gelijkmatig wrdt gespreid ver de herstelperide, is hierbij het uitgangspunt. Bij de uiteindelijke besluitvrming hierver neemt het bestuur het ttale plaatje, inclusief alle te nemen maatregelen en het directe effect p de kpkracht van de gepensineerde deelnemers, in genschuw. Een maatregel vr de lange termijn betreft het via de werkgever indienen van een verzek vr het aanpassen van de pensienregeling in het CAO-verleg. Onderstaande tabel geeft een verzicht van de maatregelen die het pensienfnds verwacht in te zetten in een gevarenzne f een crisissituatie. Deze maatregelen raken alle belangengrepen: de actieven, de niet-actieven en de werkgever. Indien één f enkele van deze maatregelen wrden verwgen, wrdt (zlang er ng- geen sprake is van een dekkingsgraadafhankelijk beleggingsbeleid) tevens stilgestaan bij de vraag f er reden is tt aanpassing van het beleggingsbeleid. Bij de daadwerkelijke besluitvrming wrdt altijd rekening gehuden met de mstandigheden van het mment. Het bestuur weegt hierbij de belangen van alle bij het pensienfnds betrkken belanghebbenden p evenwichtige wijze. 14

15 Gevarenzne (MVEV < DG < bvengrens teslagverlening) Crisissituatie (Beleids DG < MVEV) Vlgrde maatregel 1. Niet f niet vlledige teslagverlening x 2. In verleg met werkgever vr premieverhging en / f bijstrting van werkgever c.q. werknemersbijdrage x x 3. Geen teslagverlening x 4. Krten van pensienen (bij nvldende herstelcapaciteit) x 5. Aanpassen van de pensienregeling x x Cmmunicatie Cmmunicatie ver het crisisplan als dcument Het crisisplan, f een samenvatting daarvan, zal z spedig mgelijk na het definitief wrden van het plan p de website van het pensienfnds wrden geplaatst. Cmmunicatie ver de financiële situatie van het pensienfnds Infrmatie ver de financiële psitie van het pensienfnds is in de afgelpen jaren verstrekt via verschillende cmmunicatiemiddelen. Vanaf 2011 is de (persnlijke) infrmatie, vanwege de financiële situatie van het pensienfnds, geïntensiveerd. In het nderstaande verzicht is aangegeven via welke algemene cmmunicatiemiddelen het pensienfnds structureel ver de financiële psitie cmmuniceert. Publicatie dekkingsgraad p website Jaarverslag p website Publicatie dekkingsgraad p infbrden werkgever Nieuwsbrief Brieven Infsessies Maandelijks 1 maal per jaar Maandelijks Peridiek Incidenteel Incidenteel Cmmunicatie vergang znegrens Wanneer de dekkingsgraad van het pensienfnds een andere zne ingaat, wrdt dit kenbaar gemaakt via het kwartaalverslag. De vergang naar een andere zne kan ntstaan dr een daling f stijging van de dekkingsgraad. Als het bestuur het ndig acht, wrden deelnemers persnlijk geïnfrmeerd ver de vergang naar een andere zne. 15

16 Cmmunicatie maatregelen uit het crisisplan Als het bestuur vergaat tt (één van) de nderstaande maatregelen, dan wrden de deelnemers drgaans eerst persnlijk geïnfrmeerd ver de getrffen maatregel(en) en wat de gevlgen van de maatregel(en) zijn. Vervlgens wrden de algemene cmmunicatiemiddelen van het pensienfnds (zals hierbven genemd) ingezet vr verdere (diepgaande) infrmatieverstrekking. Deze werkwijze betreft de vlgende maatregelen: Beperken teslagverlening Krten van pensienen Als het bestuur vergaat tt (één van) de nderstaande maatregelen, dan wrdt bekeken welke van de algemene cmmunicatiemiddelen van het pensienfnds gebruikt kunnen wrden m deelnemers te infrmeren. Aanvullend p de genemde algemene cmmunicatiemiddelen wrdt k de website aangepast indien dit gewenst is. Deze werkwijze betreft de vlgende maatregelen: Aanpassen beleggingsbeleid Verhging van de werkgeverspremie Verhging van de werknemerspremie Extra strting dr werkgever Besluitvrmingsprces Het crisisplan is een richtlijn. De actualiteit van het crisisplan wrdt jaarlijks berdeeld. Hierbij kunnen nder andere de genemde dekkingsgraadniveaus, die aangeven f het pensienfnds zich in een gevarenzne f een crisissituatie bevindt, wrden aangepast. Aan de hand van dit crisisplan cntrleert het bestuur f er sprake is van een gevarenzne danwel een crisissituatie. Zdra het pensienfnds in een crisissituatie terechtkmt (dekkingsgraad lager dan minimaal vereiste dekkingsgraad), kmt het bestuur bijeen en bespreekt welke maatregelen genmen kunnen wrden m te kmen tt herstel van de dekkingsgraad. Hierbij wrdt rekening gehuden met de mstandigheden van het mment. Op basis hiervan neemt het bestuur binnen twee maanden een besluit ver de daadwerkelijk uit te veren maatregelen. Hierbij weegt het bestuur de belangen van alle bij het pensienfnds betrkken belanghebbenden p evenwichtige wijze. 16