Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding. Werktuigbouwkunde - WtB voltijd. Haagse Hogeschool / Technische Hogeschool Rijswijk HHS/THR

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde - WtB voltijd Haagse Hogeschool / Technische Hogeschool Rijswijk HHS/THR

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde - WtB voltijd CROHO nr Haagse Hogeschool / Technische Hogeschool Rijswijk HHS/THR Hobéon Certificering BV December 2005 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen Ir. P.J.J.C. van der Hagen Ir. J.M.M. de Wit K.J.A. Legemate ( ) I.A.M. van der Hoorn ( ) Drs. R.F. Stapert ( ) Drs. G.W.M.C. Broers ( )

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 12,13 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 8 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 8 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 8 Facet 1.2. Niveau Bachelor 14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 17 Onderwerp 2: Programma 19 Facet 2.1. Eisen HBO 19 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 24 Facet 2.3. Samenhang Programma 26 Facet 2.4. Studielast 29 Facet 2.5. Instroom 32 Facet 2.6. Duur 34 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 35 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 38 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 44 Facet 3.1. Eisen HBO 44 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 47 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 48 Onderwerp 4: Voorzieningen 52 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 52 Facet 4.2. Studiebegeleiding 54 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 58 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 58 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 61 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 63 Onderwerp 6: Resultaten 65 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 65 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema Werktuigbouwkunde, voltijd Integraal oordeel/advies aan NVAO 70 BIJLAGE I: Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaring auditoren 71 BIJLAGE II: Programma Visitatie

4 1. INLEIDING Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie (VBI) is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling Op 1 januari 2003 zijn de Haagse Hogeschool (HHS) en de TH Rijswijk (THR) gefuseerd. De nieuwe Hogeschool voert de naam Haagse Hogeschool / TH Rijswijk (HHS/THR). Het onderwijs van de TH Rijswijk werd ondergebracht in de Afdeling THR van de Hogeschool HHS/THR. De HHS/THR is landelijk gezien een grote speler in het domein HTNO. De Hogeschool verzorgt 17 opleidingen in dat domein vanuit vier afdelingen. De HHS/THR heeft in 2003 een overeenkomst met de TU Delft gesloten om de samenwerking tussen opleidingen te intensiveren. Als onderdeel van deze samenwerking zal de hogeschool het onderwijs dat op de locatie Rijswijk verzorgd wordt, verplaatsen naar een nieuwe huisvesting op de campus van de TU Delft. De verhuizing staat gepland voor de zomer van De twee samengevoegde hogescholen verzorgden elk eigen varianten van vier opleidingen, te weten: Elektrotechniek, Technische Bedrijfskunde, Technische Informatica en Werktuigbouw kunde WtB. De HHS/THR streeft naar samenvoeging van deze opleidingen. Omdat de opleidingen van de Haagse Hogeschool en die van de TH Rijswijk elk hun eigen kracht en cultuur hebben, heeft het CvB van de Hogeschool een project ingericht met de naam Technisch Onderwijs Delft Den Haag (TODDH) om voor de samengevoegde opleidingen een goed onderwijsaanbod samen te stellen waarbij recht gedaan wordt aan de kracht en de cultuur van de samenstellende eenheden. Dit project is gestart op 1 januari 2003 en is in juli 2005 beëindigd. Het project beoogde een nieuw onderwijsaanbod te realiseren per 1 september 2006 met een pilot-fase in het cursusjaar 2005/2006. M.i.v. 30 augustus 2005 volgen alle nieuwe studenten Werktuigbouwkunde onderwijs op de locatie Rijswijk. Zij volgen daar de propedeuse die de THR enkele jaren geleden heeft ontwikkeld. De studenten die hun opleiding Werktuigbouwkunde in Den Haag (HHS, Afdeling Engineering ENG) zijn begonnen, zullen deze opleiding aldaar afmaken. De opleiding Werktuigbouwkunde in Den Haag wordt volgens het nominale tempo afgebouwd onder de verantwoorde lijkheid van de Afdeling THR. Tot en met het cursusjaar 2007/2008 zal de Afdeling THR dus het onderwijsaanbod dat deze studenten bij de start van hun opleiding is toegezegd, op de locatie Den Haag verzorgen. Het team docenten dat vanuit Den Haag de opleiding Werktuigbouwkunde verzorgt, is m.i.v. 1 september 2005 samengevoegd met het team van de locatie Rijswijk. Allen hebben thans de locatie Rijswijk als standplaats. Voorts zijn vanaf november 2005 de opleiding Werktuigbouwkunde te Den Haag en die te Rijswijk onder een éénhoofdige leiding geplaatst De opleidingen Werktuigbouwkunde te Den Haag en te Rijswijk zijn in 1999 gevisiteerd. Voor wat betreft de Haagse opleiding was de belangrijkste kritiek van de Visitatiecommissie het feit, dat de opleiding Commercieel Ingenieur een afstudeervariant Werktuigbouwkunde kende die leidde tot het diploma Werktuigbouwkundig Ingenieur terwijl er organisatorisch en onderwijskundig weinig verbanden waren met de opleiding Werktuigbouwkunde. Dit achtte de commissie inefficiënt. Een en ander heeft de Hogeschool reeds in 2000 geredresseerd op een wijze die naar het oordeel van de Inspectie adequaat was: de opleiding Werktuigbouwkunde wordt sindsdien uitsluitend als zelfstandige opleiding aangeboden en niet langer meer (ook) als afstudeervariant van de opleiding Commercieel Ingenieur. Bovendien -en ook dat was een kritiekpunt van de Visitatiecommissie- is sinds 2000 binnen de zelfstandige opleiding Werktuigbouwkunde het, naar het oordeel van de Visitatiecommissie te lichte 2 e jaar aanzienlijk verzwaard, met name op de onderdelen Mechanica en Sterkteleer. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 1

5 De bevindingen van het auditteam, met name waar het gaat om het opleidingsprogramma, laten zien dat de Hogeschool inderdaad de door de Visitatiecommissie gesignaleerde zwakke punten, adequaat heeft aangepakt. De kritiek van de Visitatiecommissie richting de Rijswijkse opleiding betrof met name de informele wijze waarop de interne kwaliteitszorg werd aangepakt. Doordat de Rijswijkse opleiding onder de werking van het Haags Kwaliteitszorgsysteem is gebracht, is er thans sprake van een geformaliseerd kwaliteitszorgsysteem. Het auditteam komt daar in zijn rapport nader op terug bij Onderwerp Het onderhavige rapport heeft betrekking op de HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde WtB, voltijd CROHO nr Deze opleiding wordt, zoals boven reeds werd vermeld, uitgevoerd op de locaties Den Haag (Laakhaven) en Rijswijk: in Den Haag thans nog vanaf het 2 e jaar en in Rijswijk vanaf het 1 e jaar. De opleiding wordt in beide locaties als voltijdopleiding aangeboden. Voor de niet meer in uitvoering zijnde duale variant en voor de momenteel in afbouw zijnde deeltijdvariant van de WtB-opleiding te Den Haag wordt geen accreditatie aangevraagd Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de WtB-opleiding van de locatie Den Haag en de locatie Rijswijk in één rapport samengevat omdat beide gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de beide opleidingen (in het vervolg locaties genoemd) zichtbaar gemaakt De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de: Management Review 2005 Opleiding Werktuigbouwkunde, HHS/THR (locatie Den Haag); Management Review 2005 Opleiding Werktuigbouwkunde, HHS/THR (locatie Rijswijk) Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij zijn beoordeling van de WtB-opleiding 1 is Hobéon Certificering, i.c. het door hem geformeerde auditteam, uitgegaan van het NVAO- Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een HBO-opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de WtB-opleiding geldt het volgende: De WtB-opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, doelstelling en opleidingscompetenties tenminste gebaseerd op het landelijk WtB-beroepsprofiel en op de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties, zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen verwante HBO-opleidingen enerzijds en het WtB-beroepenveld anderzijds. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld, dat het in voldoende mate gespecificeerd is en ook passend is voor een WtB-opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet Met de aanduidingen de WtB-opleiding en de opleiding worden beide locaties bedoeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 2

6 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van de door beide locaties van de WtB-opleiding aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review 2005; Studiegids; Onderwijs- en Examenreglement OER; de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages; onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt; - interne organisatie; - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende evaluaties en verbetermaatregelen; - ontwikkelingen in het beroepenveld; - beroeps- en opleidingsprofielen; - (validatie) eindkwalificaties; - curriculumontwikkeling en - actualisering; - didactisch concept en werkvormen; - toetsing en beoordeling; - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid; - externe relaties / alumni; - internationalisering; - instroombeleid; - studiebegeleiding; - rendement. Op basis van deze door de WtB-opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de WtB-opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de WtB-opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een tweedaagse visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Werktuigbouwkunde, twee studenten (één op 12 oktober en één op 13 oktober), één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en tenslotte twee auditoren/onderwijsdeskundige n (één op 12 oktober en één op 13 oktober), eveneens vanuit Hobéon Certificering. Eerstgenoemde trad ook op als secretaris. 2 Visitatie heeft plaatsgevonden op 12 en 13 oktober Omdat tijdens deze visitatie geen 1 e jaarsstudenten beschikbaar waren, heeft een deel van het auditteam op 15 november 2005 alsnog een gesprek met hen gearrangeerd. Daarbij zijn dezelfde onderwerpen aan de orde geweest als die welke op 12 en 13 oktober werden besproken met de ouderejaarsstudenten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 3

7 Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door hetzelfde onderwerp meerdere malen en met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele (tijdens de visitatie verstrekte) documentatie en -daar waar het de ruimtelijke en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de door het auditteam tijdens en/of onmiddellijk na de visitatie geraadpleegde additionele documentatie: overzicht van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de WtB-opleiding overleg voert; verslagen van bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules; detailbeschrijving van cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en -beoordelingen; EVC: vereisten, procedure, methoden, criteria; Plan van Aanpak Vernieuwing Curriculum ; Contouren Vernieuwd Curriculum; Planvorming minoren; Scholingsplan docenten; literatuurlijst; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten / afstudeerwerkstukken van studenten en de beoordeling daarvan. Het feit, dat de (onderwijskundige) fusie tussen de twee opleidingen in september 2005 daadwerkelijk is gestart, heeft ertoe geleid dat de opleiding in de periode vlak vóór en vlak na de visitatie nog extra concretiserings slagen heeft gemaakt en gedocumenteerd. Uitgangpunt hierbij was het streven om het beste van de afzonderlijke opleidingen in één onderwijskundige en organisatorische samenhang onder te brengen. Het auditteam heeft ook deze informatie geanalyseerd en in zijn beoordeling betrokken. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het WtB-opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische en materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat de WtB-opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggende rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 4

8 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 3 heeft Hobéon Certificering onderstaande beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoe nde hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 4 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 3 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren. Een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 4 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van die facetten (facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Onderwijsrendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 5

9 Auditteam Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Werktuigbouwkunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot het WtB-domein) en expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context). De werkvelddeskundigen Van der Hagen en De Wit hebben zich in hun beoordeling uitdrukkelijk gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties / eindcompetenties, (iii) de programma-inhoud, (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld, (v) de deskundigheid van docenten en (vi) het gerealiseerde niveau. Dit betekent overigens niet, dat zij zich geen oordeel over andere onderwerpen en/of facetten hebben gevormd. Van der Hagen en De Wit hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de ontwikkelingen en trends binnen het WtB-domein en op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden binnen dit domein gesteld worden aan WtB-ingenieurs op HBO-niveau. De deskundigen onderwijs, Stapert (12 oktober) en Broers (13 oktober), hebben zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het opleidingsprogramma raken. Beiden hebben in hun vorige en huidige functies een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hen in staat stelt de programma-opbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de kwaliteitseisen die aan HBO-opleidingen worden gesteld. Legemate, studentlid, studeert thans aan de HvA (3 e jaar Academie voor Lichamelijke Opvoeding) en zij heeft vanuit die achtergrond haar studentexpertise en -ervaring ingebracht. Van der Hoorn, studentlid, studeert thans aan de Hogeschool INHOLLAND (School of Economics: Vrijetijdsmanagement) en zij heeft vanuit die achtergrond haar studentexpertise en -ervaring ingebracht. Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Drs. W.G. van Raaijen senior adviseur Hobéon Certificering. Leden: Ir. P.J.J.C. van der Hagen werkvelddeskundige, Manager Service Office Bosch Rexroth Services b.v; Ir. J.M.M. de Wit werkvelddeskundige,voormalig Algemeen Directeur Deerns Raadgevende Ingenieurs; directeur-eigenaar Beheer- en Beleggingsmaatschappij Hermon Amstelveen b.v.; ( ) K.J.A. Legemate studentlid, 3 e -jaarsstudent Academie Lichamelijke Opvoeding, HvA; ( ) I.A.M. van der Hoorn studentlid, 4 e -jaarsstudent Vrijetijdsmanagement, School of Economics, Hogeschool INHOLLAND; ( ) Drs. R.F. Stapert onderwijsdeskundige en secretaris, senior adviseur Hobéon Certificering; ( ) Drs. G.W.M.C. Broers onderwijsdeskundige, adviseur Hobéon Certificering. Voor curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 6

10 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de WtB-opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie bijlage II Programma visitatie 12 en 13 oktober 2005 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 7

11 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Inleiding Het auditteam heeft de eindkwalificaties van beide locaties geanalyseerd. Welnu: beide locaties zijn, blijkens hun programmabeschrijvingen, gericht op dezelfde eindkwalificaties. Wat betreft de inhoud van de locaties zijn er weliswaar verschillen, samenhangend met het verschil in profile ring (Den Haag meer procesgericht, Rijswijk meer constructiegericht), maar bij het onderhavige facet gaat het om de vraag of de eindkwalificaties van beide programma s aansluiten bij de eisen die door collega-instellingen en door de beroepspraktijk worden gesteld. Omdat het auditteam voor beide varianten tot dezelfde bevindingen is gekomen, worden zij hieronder ook slechts eenmaal gepresenteerd. Den Haag en Rijswijk De eindkwalificaties van de WtB-opleiding zijn aantoonbaar ontleend aan de door de landelijke projectgroep Competent HTNO opgestelde competenties voor de Werktuigbouwkundig ingenieur (WtBingenieur). In deze projectgroep waren verwante HBO-opleidingen alsmede het (technisch)bedrijfsleven vertegenwoordigd. In deze landelijk in 2002 vastgestelde competenties waarin uitdrukkelijk ook de competenties van een beginnend WtB-ingenieur zijn opgenomen, wordt een onderscheid gemaakt tussen: algemene competenties waarover alle WtB-ingenieurs moeten beschikken; deze hebben betrekking op het vermogen (i) te functioneren in een multidisciplinaire context, (ii) initiatieven te nemen, (iii) kennis en vaardigheden op peil te houden en over te dragen, (iv) om te gaan met beroepsmatige en ethische dilemma s, (v) effectief te communiceren, (vi) resultaatgericht te werken, in teamverband en zelfstandig, (vii) leiding te geven, (viii) op eigen gedrag te reflecteren, (ix) te functioneren onder tijdsdruk, (x) bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van het beroep. specifieke beroepscompetenties die gerelateerd zijn aan de onderscheiden functies/rollen van de WtBingenieur binnen de ontwerp cyclus van een technisch product of een technisch proces: - de WtB-ingenieur als degene die technische producten en -processen ontwerpt. De competenties hebben betrekking op bijvoorbeeld: (i) analyse van technische processen, (ii) opstellen van functionele en technische specificaties, (iii) planning van ontwerpprocessen, (iv) ontwerpen van technische oplossingen, (v) toepassing van actuele ontwerpmethodieken en natuurwetenschappelijke en informatietechnologische principes; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 8

12 - de WtB-ingenieur die sturing geeft aan technische processen De competenties hebben betrekking op bijvoorbeeld: (i) analyse van aan techniek gerelateerde bedrijfsprocessen, (ii) begeleiding bij het installeren en in bedrijf stellen van een technisch ontwerp, (iii) het inrichten van techniek gerelateerde bedrijfsprocessen met inachtneming van externe voorschriften en normen, (iv) leiding geven aan mensen, werkzaam in techniekgerelateerde bedrijfsprocessen; - de WtB-ingenieur als intermediair tussen product en proces enerzijds en de toepassing ervan anderzijds. De competenties hebben betrekking op bijvoorbeeld: (i) effectieve communicatie, (ii) analyse van techniekgerelateerde processen op basis van technische en bedrijfseconomische aspecten, (iii) het initiëren van productinnovaties, (iv) het toegankelijk maken van productinformatie. De landelijk overeengekomen WtB-competenties, waarvan er hierboven enkele zijn genoemd, zijn niet alleen geformuleerd binnen technische en bedrijfsmatige contexten, maar ook en uitdrukkelijk binnen de maatschappelijke context (bijvoorbeeld: wetgeving, veiligheid, milieu). Overigens zijn de WtB-competenties ook regionaal gevalideerd door de Beroepenveldcommissie. (Vanaf oktober 2005 zijn de Haagse en de Rijswijkse Beroepenveldcommissie BvC gefuseerd.) De BvC is breed samengesteld. De verschillende deelvelden binnen het WtB-domein zijn alle vertegenwoordigd: procesindustrie, energievoorziening, installatietechniek, productietechniek, constructie, transporttechniek. Ook zijn de verschillende functies die de WtB-ingenieur uitoefent, goed vertegenwoordigd: onderzoeker, ontwerper, ontwikkelaar, procesengineer, teamleider, directeur, productiemanager, commercieel technicus, consultant e.d. Kortom, het auditteam is van oordeel dat de samenstelling van de BvC een goede afspiegeling is (op operationeel, tactisch en strategisch niveau) van het werkveld met zijn deelgebieden. Het feit, dat de BvC het opleidingsprofiel en de WtB-competenties heeft gevalideerd, is dan ook betekenisvol Centraal in het beroepsdomein voor de Werktuigbouwkundige staan technische producten en processen. Het beroepenveld is breed en bestrijkt verschillende sectoren met een groot aantal kennis- en ervaringsgebieden: transportsystemen; klimaatsystemen; constructie (een sterk profileringspunt van WtB Rijswijk); energie; productontwerp en ontwikkeling; productie; machinebouw (een sterk profileringspunt van WtB Rijswijk); levensmiddelenindustrie; chemie; procesindustrie (een sterk profileringspunt van WtB Den Haag); installatie (een sterk profileringspunt van WtB Den Haag); diensten / consultancy Het werkterrein van de WtB-ingenieur is met name gelegen binnen het werkgebied van de zogenaamde "productlevencyclus". Deze is het best te beschrijven als een proces dat het ontwerp, het vervaardigen, het gebruiken, het onderhouden en het beëindigen van producten omvat. Aan het begin van de levenscyclus staat de marktvraag of een creatief idee van een ontwerper, aan het eind van de levenscyclus wordt het product vernietigd of (in delen) hergebruikt. De "productlevencyclus" is "generiek", dat wil zeggen dat de cyclus geldt voor elk type product. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 9

13 Om onderscheid te kunnen maken tussen het werkterrein van de WtB-ingenieur en ingenieurs in andere disciplines wordt in de ontwerpcyclus het product benoemd: het werkterrein van de WtB-ingenieur spitst zich toe op de ontwerpcyclus van een technisch product of een technisch proces. Werktuigbouwkundige producten en -processen worden overigens in het algemeen ontwikkeld in samenwerking met andere disciplines. Zo zal bij een productontwerp de WtB-ingenieur het voortouw nemen voor het fysische ontwerp, de mechanica in de brede zin van het woord, de materiaalkeuze en de productiemethode. Bij het ontwerp van processen zal de WtB-ingenieur de eerste verantwoordelijkheid hebben voor het ontwerpen van de procesinstallatie en de daarbijbehorende procesregelingen. Overigens zullen de WtB-ingenieurs in alle gevallen mee moeten kunnen denken over de problemen vanuit ander disciplines en in minder complexe situaties hier ook zelf oplossingen voor kunnen genereren. Naar het oordeel van het auditteam beantwoorden het beroepsprofiel en de daarvan afgeleide opleidingscompetenties expliciet aan deze beschrijving van het werkterrein De beroepsomgeving van de WtB-ingenieur is aan verandering onderhevig waarbij het gangbare, sequentiële ontwerpproces vervangen wordt door integrale ontwerpmethoden als concurrent engineering en collaborative engineering, waarbij een aantal ontwerpstappen gelijktijdig doorlopen wordt, onder meer om een kortere time-to-market te bereiken, en waarbij een multidisciplinaire aanpak onontbeerlijk is. Ook de ontwikkelingen van de informatie- en communicatietechnologie alsmede de modularisering van het ontwerp- en productieproces zijn voorbeelden van veranderingen in de beroepsomgeving. Een dergelijke beroepsomgeving die permanent in ontwikkeling is, vraagt van iedere ingenieur beroepscompetenties om hierin mee te kunnen groeien. Bij het ontwerpen c.q. construeren van een technisch product of een technisch proces, door een HBO WtBingenieur, ligt het accent op nieuwe toepassingen met bestaande technologieën. De WO-ingenieur is meer uitgerust om deze nieuwe technologieën te ontwikkelen en de MBO afgestudeerde zal veelal actief zijn binnen een deelproces van de ontwerpcyclus en in een minder complexe omgeving, met het accent op competenties waarbij vaardigheden de belangrijkste rol spelen. Het beroepsprofiel en de daarvan afgeleide opleidingscompetenties beantwoorden expliciet aan deze beschrijving van de beroepsomgeving. Het auditteam is daar zeer positief over Naar het oordeel van het auditteam heeft de WtB-opleiding met bovenstaande beschrijving van beroepsdomein, werkterrein en beroepsomgeving een helder, goed uitgewerkt, samenhangend en werkvelddekkend referentiekader voor haar programma ontworpen. Voorts doet dit referentiekader recht aan het hoge professionele niveau van de WtB-ingenieur. Bijvoorbeeld de WtB-ingenieur als productontwikkelaar en -ontwerper, als productmanager, als technisch adviseur, als product life-cycle engineer en als procestechnoloog Analyse van het huidige curriculum en van de modulenbeschrijvingen daarbinnen, laat zien dat alle onderdelen van dit referentiekader voor het WtB-opleidingsprogramma expliciet de grondslag vormen. Om de relatie tussen de afzonderlijke competenties en de programma-onderdelen inzichtelijk te maken heeft de WtB-opleiding een competentiematrix opgesteld waarin alle competenties (i) onderling met elkaar in verband worden gebracht en (ii) op moduleniveau zijn geoperationaliseerd. (Zie ook onder facet 2.) Samenvattend constateert het auditteam, dat de WtB-opleiding de landelijk overeengekomen competenties onverkort en op inzichtelijke wijze in haar eigen opleidingsprofiel heeft opgenomen en aantoonbaar in haar programma heeft verankerd Internationalisering: het beroepenveld wordt gekenmerkt als een projectenwereld, waarin men steeds met nieuwe situaties en andere partners wordt geconfronteerd: lokaal, nationaal maar ook internationaal. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 10

14 - Den Haag: hier geldt, dat de opleiding t.b.v. een bredere oriëntatie en benadrukking van het internationale karakter van het WtB-beroep en -vakgebied een verplichte module in haar programma heeft opgenomen waarin de student in één van de moderne vreemde (vak)talen wordt onderwezen. In het kader van het blok Internationalisering en bedrijfsculturen moeten studenten voorts een excursie maken naar een aantal bedrijven in het buitenland. Hier kunnen de studenten de werktuigbouwkundige omgeving in een niet- Nederlandse (bedrijfs)cultuur ervaren. Studenten moeten aldaar o.a. interviews afnemen ten behoeve van een quick scan die met name gericht is op die aspecten van het bedrijf (en zijn cultuur) die afwijken van de Nederlandse situatie. Overigens is het auditteam van oordeel, dat er in de Haagse regio voldoende internationale (ingenieurs)bedrijven opereren alwaar de student ook internationale werkervaring kan opdoen. Dat de opleiding in het programma expliciet aandacht besteedt aan (bijvoorbeeld) het Technisch Engels of Duits, acht het auditteam een goede zaak. Op deze wijze worden studenten in staat gesteld zich zodanig te scholen in (bijvoorbeeld) het Engels, dat zij later met buitenlandse collega s over hun vakgebied kunnen communiceren. Dit is overigens een competentie waarover, naar het oordeel van het auditteam, HBOabituriënten in het algemeen zouden moeten beschikken. - Rijswijk: de internationale oriëntatie wordt in de opleiding zichtbaar via haar samenwerkingsverbanden met het Durban Institute of Technology, de Cape Peninsula University of Technology en het Technikum Wien. Studenten van de opleiding in Rijswijk werken o.a. samen aan projecten met studenten van deze instellingen: Diverse projecten m.b.t. duurzame energie in de rurale omgeving van KwaZulu-Natal, samen met Durban Institute of Technology; Demonstratieproject m.b.t. duurzame energie, samen met Cape Peninsula University of Technology; Project ID-HomeCare (ontwikkeling mechanische hulpmiddelen om het leven van de mens te verbeteren), samen met Technikum Wien. Den Haag en Rijswijk: het auditteam merkt op, dat internationalisering (bijvoorbeeld blijkend uit: internationale validering eindkwalificaties, participatie in internationale organisaties en/of projecten, buitenlandse instroom, buitenlandse stages, internationale componenten in het curriculum) binnen de strategie van de WtB-opleiding nog geen substantiële plaats in het programma inneemt. Anders gezegd: het begrip internationalisering sluit naar het oordeel van het auditteam nog onvoldoende aan bij de behoefte van de arbeidsmarkt. Hier herhaalt het auditteam zijn stelling, dat internationale oriëntatie voor een groot deel ook worden ingevuld door de in de regio gevestigde internationaal opererende (ingenieurs)bedrijven. De prioriteiten van de opleiding liggen elders: o.a. bij (i) de verdere inéénvlechting van het Haagse en Rijswijkse programma tot een geheel vernieuwde opleiding en bij (ii) de optimalisering van de interne kwaliteitszorg. Het auditteam kan zich vinden in die gekozen prioriteitstelling en hecht voorlopig meer gewicht aan de opleidingsinspanningen gericht op het ontwerp van de nieuwe WtB-opleiding (zie referentiekader in ) en op de interne kwaliteitszorg dan aan acties richting internationalisering van het curriculum. Maar het auditteam pleit ervoor in de vernieuwde WtB-opleiding meer aandacht te besteden aan internationale oriëntatie dan thans uit Opleidingsprofiel van de nieuwe WtB-opleiding blijkt Trends en toekomstbeelden De opleiding heeft een duidelijke visie op nieuwe ontwikkelingen die van belang zijn voor de werktuigbouwkunde en -dus- voor de aard en de reikwijdte van het werkterrein van de WtB-ingenieur. Die visie laat zich als volgt samenvatten: De maatschappij heeft behoefte aan producten en diensten ter verhoging van het welzijn van mensen. Nieuwe producten ontstaan omdat in de maatschappij een behoefte gevoeld wordt aan comfort- verhogende, efficiëntere, zuiniger en beter te hanteren producten. Technisch georiënteerde werkzaamheden om producten, al dan niet complex van aard, te ontwerpen en Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 11

15 produceren worden door een team van ingenieurs van verschillende disciplines binnen een samenwerkingsverband tot stand gebracht. Voor het voortbrengen van massagoederen door multinationals voor de consumentenmarkt, worden de uitgangspunten voor dergelijke producten door marketingstrategen gedefinieerd. De productie vindt plaats in hoogwaardig geautomatiseerde productielocaties. Door de huidige globalisering is er een verschuiving van de massaproductie met hoge arbeidinzet naar lage lonen landen in Oost Europa en Azië. Ter vervanging zien we in Nederland dat innovatie maatgevend wordt voor zowel producten als productieprocessen. De industriële bedrijvigheid richt zich steeds meer op de geautomatiseerde productie, de productie van hoogwaardige producten en het ontwerp van de productieprocessen die elders in de wereld ingezet worden. De levensduur van consumentartikelen is afhankelijk van de toepassing en de daarbij behorende consumenteisen en -wensen. Aan de ene kant neemt de levensduur toe (bijv. auto s) en aan de andere kant neemt zij af door snelle verandering van consumentwensen (bijv. mobiele telefoons) In het eerste geval is een goede levenscyclusanalyse gewenst en in het tweede geval is een flexibel productieproces nodig om snel het productieproces aan te passen op nieuwe producten. Voor het werkveld van de Werktuigbouwkundige ingenieur betekent dat het volgende: het accent verschuift van productiemanager naar onderzoeker/ontwerper van producten en geautomatiseerde en flexibele productieprocessen. Steeds meer WtB-ingenieurs komen te werken bij adviesbureaus. Verder zal de Nederlandse WtB-ingenieur zich bezig blijven houden met infrastructurele projecten in Nederland en in het buitenland zoals de utiliteitsbouw en de civiele techniek (bijvoorbeeld bruggen). De vergrijzing in Nederland en de nog steeds toenemende welvaart leidt tot behoefte aan de ontwikkeling van mechanische hulpmiddelen om het leven van de mens te verbeteren. Het mondiale besef milieubewust met onze leefomgeving te moeten omgaan, leidt tot het ontwerpen en realiseren van milieuvriendelijke werktuigen (bv auto s) en installaties (energiezuinige energieopwekking). Een waarneembare trend is dat de werktuigbouwkundige steeds meer systeemgeoriënteerd is en met behulp van handelsproducten een optimaal systeem ontwerpt, realiseert en/of beheert Uit het Plan van Aanpak Verbeterde Opleiding Werktuigbouwkunde blijkt, dat de opleiding deze visie als referentiekader gebruikt bij de programmatische vernieuwing. Het auditteam vindt, dat de opleiding daarmee een goede koers vaart, met daarbij wel de kanttekening die in over internationale oriëntatie werd gemaakt. Overigens zal het auditteam bij onderwerp 2 (Programma) laten zien, dat deze in 2005 in gang gezette vernieuwing gedegen wordt aangepakt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 12

16 Oordeel: goed Den Haag en Rijswijk Het auditteam beoordeelt dit facet als goed. De eindkwalificaties van de WtB-opleiding zijn aantoonbaar de resultante van het landelijk overeengekomen beroepsprofiel en opleidingsprofiel, waarmee de WtB-opleiding voldoet aan de eisen die door vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld. Deze landelijk overeengekomen kwalificaties zijn voorts door het beroepenveld gevalideerd: landelijk, maar ook ( regionaal ) door de WtB-Beroepenveldcommissie - BvC. Aldus voldoen de eindkwalificaties van de opleiding ook aan de eisen die het werkveld stelt aan WtB-ingenieurs. De eindkwalificaties van de WtB-opleiding zijn concreet en gedetailleerd uitgewerkt en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een helder referentiepunt voor het (huidige) curriculum van de WtB-opleiding. De eindkwalificaties zijn aantoonbaar in het opleidingsprogramma verankerd, zo leert analyse van de competentiematrix en de beschrijving van het opleidingsprogramma. De internationale dimensie van de WtB-opleiding is zeker aanwezig, maar nog weinig ontwikkeld in termen van substantiële en duurzame verankering in het programma. Dat is evenwel een bewuste keuze van de WtB-opleiding die haar prioriteiten voorlopig -en naar het oordeel van het auditteam terecht- legt bij de optimalisering van de interne kwaliteitszorg en bij het dóórontwikkelen van het programma naar een volledig competentiegerichte opleiding die recht doet aan de nieuwste ontwikkelingen in het WtB-domein. Naar het oordeel van het auditteam heeft de WtB-opleiding -in samenspraak met het beroepenveld- een helder, goed uitgewerkt, samenhangend, werkvelddekkend èn innovatief referentiekader voor haar programma ontworpen, dat (zoals boven reeds vermeld) expliciet in het programma is ingebed. Dat is de reden waarom het auditteam uiteindelijk toch tot een oordeel goed komt, ook al zal in de toekomst de internationale dimensie van de opleiding versterkt moeten worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 13

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van beide locaties geanalyseerd. Welnu: beide locaties zijn, blijkens hun programmabeschrijvingen, gericht op dezelfde eindkwalificaties. De bevindingen m.b.t. beide locaties zijn derhalve gelijk. Den Haag en Rijswijk Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de WtB-opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies (Kennis en Inzicht Toepassen Kennis en Inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden) onderscheiden. In wordt bij elk daarvan een beschrijving gegeven in relatie tot de WtB-eindkwalificaties. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft, zijn de WtB-eindkwalificaties aantoonbaar gebaseerd op de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. Deze worden binnen de HTNO-sector aangeduid met de termen algemene HBO ingenieur competenties, sociaal-communicatieve competenties en zelfsturing competenties. (Zie verder in onder algemene competenties waarover alle WtB-ingenieurs moeten beschikken.) De vijf dimensies van de Dublin Descriptoren: Kennis en inzicht De eindkwalificaties waarop de WtB-opleiding zich richt, zijn zodanig dat zij niet verworven kunnen worden zonder gedegen kennis en inzicht in bijvoorbeeld: actuele ontwerpmethodieken en de daarmee verbandhoudende natuurwetenschappelijke en informatietechnologische principes; modellerings-, simulatie-, meet- en beproevingstechnieken; ontwerptechnologie; product- en procestechnologie; planningssystemen m.b.t. life-cycle engineering & concurrent engineering; quality function design. In de WtB-competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke (deel)competenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van de WtB- ingenieur. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten die studenten tijdens de opleiding geacht worden te maken. Bijvoorbeeld: conceptuele ontwerpen; functionele en technische specificaties; detailontwerpen; productmodellen; productieschema s; installatieschema s. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 14

18 In de beroepsspecifieke (deel)competenties wordt expliciet naar deze en andere beroepsproducten verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. In de WtB-competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Oordeelsvorming Zowel de (algemene) HBO-competenties als de beroepsspecifieke (deel)competenties behelzen het hele spectrum van (i) analyse/probleemdefinitie, (ii) productdefinitie, (iii) conceptueel ontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp: functioneel, technisch, ergonomisch, financieel, (iv) realisering: constructie, productie, montage, installatie, (v) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit vooronderstelt, dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen, uit te (laten) voeren en daarna te evalueren. In de WtB-competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Communicatie In de competenties waar de WtB-opleiding zich op richt, is communiceren als afzonderlijke competentiegebied van de WtB-ingenieur opgenomen en in een drietal deelcompetenties uitgewerkt: communiceren, leidinggeven en samenwerken. In de WtB-competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van (i) sociaal-communicatieve bekwaamheid (overleggen, vergaderen, presenteren, informeren, adviseren e.d.) en (ii) basis managementbekwaamheid (leiding geven, organiseren, delegeren, stimuleren). Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Leervaardigheden Voor de WtB-opleiding geldt, dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de studenten veronderstellen die expliciet op het eigen leren zijn gericht opdat de student in staat is (i) zich tijdens de beroepsuitoefening verder te professionaliseren en (ii) vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Deze metavaardigheden staan in de competenties vermeld in termen van zelfsturing. In de WtB-competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 15

19 Oordeel: goed Den Haag en Rijswijk Het auditteam kwalificeert dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de WtB-opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen; de WtB-opleiding heeft (in haar competentiematrix) de Dublin Descriptoren zorgvuldig uitgewerkt naar deelcompetenties en deze onderling met elkaar in verband gebracht; de WtB-opleiding heeft de Dublin Descriptoren en de nadere uitwerking daarvan in deelcompetenties, aantoonbaar in een rechtstreeks verband gebracht met het opleidingsprogramma en met de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Sterk punt acht het auditteam, dat de WtB-opleiding elke afzonderlijke Dublin Descriptor aantoonbaar als referentiepunt hanteert, waardoor alle WtB-opleidingskwalificaties direct herleidbaar zijn tot de internationaal geaccepteerde bachelorkwalificaties. Iets, wat bovendien op programmaniveau zichtbaar wordt gemaakt, zo blijkt uit de beschrijving van de modulen. Anders gezegd, de internationaal geaccepteerde bachelorkwalificaties zijn ook in het programma zelve verankerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 16

20 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van beide locaties geanalyseerd. Welnu: beide locaties zijn, blijkens hun programmabeschrijvingen, gericht op dezelfde eindkwalificaties. De bevindingen m.b.t. beide locaties zijn derhalve gelijk. Den Haag en Rijswijk Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de WtB-opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.: ) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de WtB-opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de WtB-opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, beoordeelde het auditteam reeds als goed. Zie daarvoor facet 1.2. Beroepsonderwijs De competenties van de WtB-opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het WtB-beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd zowel landelijk als (via de Beroepenveldcommissie) regionaal. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de WtB-ingenieur relevante werkveld geborgd. Anders gezegd: de WtB-opleiding is een beroepsopleiding. De wijze waarop de WtB-opleiding de beroepscompetenties in samenspraak met collega-opleidingen en het (landelijk en regionale ) beroepenveld heeft uitgewerkt, beoordeelde het auditteam reeds als goed. Zie daarvoor facet 1.1. Voor een nadere uitwerking van de relatie tussen de WtB-eindkwalificaties en het WtB-programma: zie de bevindingen bij facet 2.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Werktuigbouwkunde HHS/THR 17