Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Voltijd. Academie Life Science, Engineering & Design Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Voltijd Academie Life Science, Engineering & Design Saxion Hogeschool Enschede

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Voltijd CROHO-nummer: 4280 Academie Life Science, Engineering & Design Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV 26 mei 2005 Auditteam: W.L.M. Blomen (Wienke) R.F. Stapert (Rob) J.A. Berendse (Jan) J.B. van Haastregt (Anja) A.T. de Bruijn (Fred)

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 26 mei BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma 19 Facet 2.3. Samenhang Programma 21 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 33 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 36 Facet 3.1. Eisen HBO 36 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 38 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 40 Onderwerp 4: Voorzieningen 42 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 42 Facet 4.2. Studiebegeleiding 44 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 48 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 48 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 50 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 52 Onderwerp 6: Resultaten 54 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 54 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO Bachelor Opleiding Werktuigbouwkunde voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 60 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma visitatie 26 mei 2005

4 1. INLEIDING 1.1 Bereik van de beoordeling In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de opleiding Werktuigbouwkunde die door de Academie Life Science, Engineering & Design (LED) (tot 1/9/2004 was dit het instituut Industriële Technieken en Design ITD), van de Saxion Hogeschool Enschede in de voltijd wordt verzorgd. Binnen de opleiding worden verschillende varianten van Werktuigbouwkunde verzorgd die beginnen na het tweede jaar: Engineering Technische Automatisering Duurzame Energie Human Care Technology Marketing en Management Internationale bi-diplomeringsvariant (ism Fachhochschule Osnabrück (FHO)) Voor studenten die vanuit het MBO instromen zijn een drietal varianten ontwikkeld: 1 In samenspraak met twee ROC s in de regio is een doorlopende leerroute opgezet voor MBO-studenten met een achtergrond in werktuigbouwkunde of elektrotechniek. 2 In samenwerking met de metaalunie, de Haagse Hogeschool, Fontys Hogescholen en de Hogeschool van Amsterdam is in 2002/2003 gestart met een leer/werktraject onder de naam WING (Werkopleiding Ingenieur). Deze variant is opgezet als een maatwerkopleiding voor personen uit het MBO die naast ruime werkervaring ook aanvullende cursussen hebben gevolgd. 3 Daarnaast is er een 3-jarige avond-opleiding opgezet voor de variant engineering voor algemeen technische MBO ers met voldoende relevante bedrijfservaring in een werktuigbouwkundige context. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de verschillende varianten in één rapport samengevat omdat allen gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Daar waar nodig wordt tussen de verschillende varianten het onderscheid zichtbaar gemaakt. 1.2 Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door inhoudelijke toelichting te geven op het accreditatiekader en de beoordeling op documenten terug te koppelen naar de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 1

5 Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding Werktuigbouwkunde heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een werktuigbouwkunde opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) de door Werktuigbouwkunde aangeleverde Zelfevaluatie met betrekking tot de voltijd opleiding, (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (iii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door Werktuigbouwkunde aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van werktuigbouwkunde, één student van een andere hogeschool, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. 1 Visitatie heeft op 26 mei 2005 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 2

6 De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van de opleiding en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 3

7 1.3 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij Onderwerp 2 ( Programma ) acht Facetten onderscheiden. Eén van die Facetten (Facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het Onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het Facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 4

8 1.4 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: W.L.M. Blomen Directeur Hobéon Certificering; Leden: J.A. Berendse R.F. Stapert J.B. van Haastregt Eduployment consultant voor technisch onderwijs en bedrijfsleven; Senior adviseur Hobéon Certificering; Student HEBO aan de Haagse Hogeschool; Secretaris: A.T. de Bruijn Senior adviseur Hobéon Certificering. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleiding Werktuigbouwkunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces en de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot specifiek domein). De werkvelddeskundige, de heer J. A. Berendse heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programmma-inhoud, (iv) interactie tussen opleiding en werkveld, (v) de kwaliteit en achtergrond van docenten en (vi) het gerealiseerde niveau. J. Berendse heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals, Werktuigbouwkundig ingenieurs op hbo niveau. Na opgeleid te zijn in de fijn mechanica is de heer Berendse begonnen als eigenaar van machinefabriek Dravite B.V. en in 1967 heeft hij Festo B.V. Nederland opgericht waar hij tot 2000 heeft gewerkt, onder andere als algemeen directeur. In zijn werkzaamheden bij Festo is hij onder andere betrokken geweest bij internationale expansie in Litouwen en bij de oprichting van een concernacademie. De heer Berendse heeft tevens internationale ervaring in het opzetten van onderwijsprogramma s in Werktuigbouwkunde. De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Stapert heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen gesteld worden. De voorzitter en secretaris van het auditteam richten zich vooral op de kwaliteit van de doelstellingen, organisatie, personeel en resultaten van de opleiding. De heer Blomen is al sinds 1976 actief in het hoger onderwijs op het gebied van bestuur, strategie en organisatie en combineert die kennis met jarenlange ervaring op het gebied van audits en certificering. De heer De Bruijn heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen gesteld worden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 5

9 1.5 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II. 1.6 Programma visitatie 26 mei 2005 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Werktuigbouwkunde zijn gebaseerd op de landelijke eindtermen die door de werkgroep Competent HTNO zijn vastgesteld. Deze landelijke projectgroep heeft in november 2000 onder meer de procedure aangereikt om te komen tot nieuwe geactualiseerde beroepsprofielen van de technische opleidingen. Alle HBO-opleidingen Werktuigbouwkunde hebben op basis hiervan in 2002 gezamenlijk een nieuw beroepsbeeld/beroepsprofiel voor de werktuigbouwkundige in termen van competenties opgesteld, dat tot stand gekomen is in overleg met brancheverenigingen. In een werktuigbouwkundige omgeving gaat het om het bedenken, verkopen, creëren, ontwikkelen, vervaardigen, onderhouden en tot slot recyclen van industriële en consumentenproducten in de ruimste zin van het woord. Het bedenken van nieuwe producten vereist een innovatieve instelling en een open oog en oor voor de wensen van de (potentiële) klanten. Het gaat erom op basis van reeds bestaande producten, nieuwe varianten te bedenken waar in de markt behoefte aan bestaat of om op basis van bestaande of nieuwe (productie)technieken nieuwe toepassingen te bedenken. Als rode draad in de opleiding is daarom gekozen voor een competentieset die gerelateerd is aan de productvoortbrengingscyclus, zie figuur 1. De volgorde van de competenties geeft een beeld van het ontwerp-, constructie- en productieproces. Dit bevordert de duidelijkheid naar studenten en heeft zo meer informatieve waarde. De competentieset wordt ook gebruikt bij het curriculumonderdeel beroepsoriëntatie. Figuur 1 Sequentiële voorstelling van de productvoortbrengingscyclus Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 7

11 De opleiding maakt dus gebruik van een achttal beroepsspecifieke competenties, die in figuur 1 zijn weergegeven. Deze beroepsspecifieke competenties worden ook in de industrie gehanteerd. Daarnaast maakt de opleiding gebruik van een achttal algemene competenties. In onderstaande tabel staan de gebruikte competenties weergegeven: Beroeps specifieke competenties Algemene competenties A Commerciële activiteiten 1 Analytisch B Opstelling projectplan 2 Probleemoplossend C Genereren van concepten en conceptkeuze 3 Communicatief D Uitwerking gekozen concept 4 Coöperatief E Automatisering 5 Plan- en projectmatig werken F1 Voorbereiding productie 6 Informatietechnisch F2 Voortgangsbewaking productieproces 7 Relatie maatschappij G Implementatie, in bedrijfstelling 8 Leiding geven/managen Voor alle varianten van de opleiding Werktuigbouwkunde gelden bovenstaande competenties. Het verschil tussen de varianten zit in de aandacht voor de verschillende competenties. In de eerste twee jaar van de opleiding is deze gelijk voor de verschillende varianten, behalve voor de MBO instroomvarianten. Maar in de specialisatiefase wordt gedifferentieerd, zo is bij Engineering extra aandacht voor competentie D. Voor Marketing en Management vooral meer aandacht voor A, B, C en F2. Deze varianten zijn ontstaan door regelmatig overleg met het regionale werkveld, zodat deze voldoen aan een vraag op de arbeidsmarkt. De verschillende opleidingsvarianten van Werktuigbouwkunde die beginnen na het tweede jaar zijn: Engineering Technische Automatisering Duurzame Energie Human Care Technology Marketing en Management Internationale bi-diplomeringsvariant (ism Fachhochschule Osnabrück (FHO)) Voor studenten die vanuit het MBO instromen zijn een drietal varianten ontwikkeld: 1 In samenspraak met twee ROC s in de regio is een doorlopende leerroute opgezet voor MBO-studenten met een achtergrond in werktuigbouwkunde of elektrotechniek. 2 In samenwerking met de metaalunie, de Haagse Hogeschool, Fontys Hogescholen en de Hogeschool van Amsterdam is in 2002/2003 gestart met een leer/werktraject onder de naam WING (Werkopleiding Ingenieur). Deze variant is opgezet als een maatwerkopleiding voor personen uit het MBO die naast ruime werkervaring ook aanvullende cursussen hebben gevolgd. 3 Daarnaast is er een 3-jarige avond-opleiding opgezet voor de variant engineering voor algemeen technische MBO ers met voldoende relevante bedrijfservaring in een werktuigbouwkundige context. De opleiding zorgt op diverse wijzen voor afstemming op de arbeidsmarkt. Ten eerste via landelijke afstemming van het beroeps- en opleidingsprofiel. Zoals aangegeven is in 2002 een nieuw profiel voor werktuigbouwkunde vastgesteld. In landelijk overleg wordt nu gewerkt aan het vaststellen van competenties van engineeringsopleidingen. Naast de landelijke afstemming die een langjarig karakter heeft zorgt de opleiding tussentijds voor een afstemming op het (regionale) werkveld via een werkveldcommissie. De werkveldcommissie heeft adviezen gegeven met betrekking tot de inhoudelijke aspecten van het opleidingsprofiel, de gehanteerde competenties en de uitwerking daarvan in het curriculum. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 8

12 Door de samenwerking met andere instituten in Nederland, Haagse Hogeschool, Fontys en Hogeschool van Amsterdam, maar ook met de Metaalunie zorgt de opleiding voor afstemming op de eisen vanuit de beroepspraktijk. Internationaal is er samenwerking met de Fachhochschule in Osnabrück (FHO). Samen met de FHO is een bi-diplomeringsroute opgezet. Internationalisering Werktuigbouwkunde is in de kern een internationale opleiding, aangezien het werkveld in het buitenland niet wezenlijk verschilt van het werkveld in Nederland. In de opleiding wordt dan ook gewerkt met internationale normen en wordt gebruik gemaakt van internationaal in gebruik zijnde softwarepakketten als ANSYS en MATLAB. Het beleid van de opleiding is om studenten te stimuleren om in het buitenland stage- en afstudeerplaatsen te zoeken. Het Bureau Externe Contacten (BEC) ondersteunt studenten daarbij via voorlichting. De hogeschool heeft een International Office dat studenten ook ondersteunt. Dit beleid werpt langzaam vruchten af, 5 jaar geleden ging 5% van de studenten naar het buitenland, nu is dat tussen de 10 en 15%. Naast het stimuleren van studenten om in het buitenland te studeren werkt de opleiding ook met andere technische opleidingen van andere instituten samen bij het werven van buitenlandse studenten in Curaçao en Duitsland. Er wordt daarbij ook overwogen om in de toekomst het curriculum voor een deel Engelstalig aan te bieden, en uiteindelijk een international class mogelijk te maken. De opleiding werkt sinds 1998 samen met de Fachhochschule Osnabrück (FHO), waarmee een bi-diplomeringstraject is opgezet. Het internationaliseringsbeleid is besproken in de werkveldcommissie, die dit beleid heeft goedgekeurd. Het werkveld geeft aan dat de internationalisering in de werkomgeving steeds verder toeneemt en geeft daarbij aan dat in het curriculum meer aandacht nodig kan zijn voor buitenlandse taalvaardigheden en cultural awareness. Oordeel: Voldoende Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport, de studiegids, het opleidingsprofiel van de opleiding en documentatie over de gebruikte eindtermen en het curriculum. Tevens heeft het auditteam inzage gekregen in de notulen van de werkveldcommissievergaderingen. Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle aangeboden varianten van de opleiding werktuigbouwkunde als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De landelijke afstemming is geregeld via het landelijke profiel en landelijke afstemming gebeurt in de landelijke samenwerking, maar ook via samenwerking met andere instituten en beroepsverenigingen. Regionale afstemming is adequaat geregeld via werkveldadviescommissie zoals het auditteam heeft kunnen constateren aan de hand van verslagen van werkveldcommissiebijeenkomsten. Internationale afstemming gebeurt voornamelijk via samenwerkingsverbanden met buitenlandse instituten als FHO. Uit de informatie komt naar voren dat de opleiding in voldoende mate aansluit op de (regionale) arbeidsmarkt en dat de bachelorkwalificaties voldoende terugkomen in het programma van de opleiding. De arbeidsmarkt laat duidelijk blijken tevreden te zijn over de aard en het bereik van de eindkwalificaties waar de opleiding zich op richt. Door de goede communicatie met het werkveld zijn opleidingsvarianten ontstaan waar het werkveld zich duidelijk in herkent. Het auditteam deelt de mening aangaande de eindkwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 9

13 De focus op de productvoortbrengingscyslus is goed terug te vinden in de opbouw van het programma. Tevens zijn de thema s van de varianten duidelijk gerelateerd aan de wensen van de regionale arbeidsmarkt. De opleiding beschikt over een adequaat internationaliseringsbeleid, dat afgestemd wordt met het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 10

14 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Om aan te sluiten bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijving van de kwalificaties van een Bachelor heeft de opleiding Werktuigbouwkunde de eindcompetenties afgestemd op de zogenaamde Dublin-descriptoren. De beroeps- en opleidingscompetenties zijn echter opgesteld voordat de Dublindescriptoren waren vastgesteld. De opleiding heeft daarom achteraf een toets uitgevoerd om na te gaan in hoeverre de opleidingscompetenties in overeenstemming zijn met deze Dublin-descriptoren. Daarnaast heeft de opleiding de beroepscompetenties naast de 10 generieke HBO-competenties gelegd om na te gaan in hoeverre de algemene HBO-competenties terugkomen in het curriculum. Hieruit is gebleken dat de 10 generieke competenties in voldoende mate in het curriculum naar voren komen. Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht: De landelijke eindkwalificaties zijn geformuleerd in competenties die niet kunnen worden verworven zonder gedegen kennis en inzicht in inhoudelijke onderwerpen in de hele productvoortbrengingscyclus. Hierbij krijgt de student te maken met actuele onderwerpen uit de praktijk door deelname aan projecten die ingebracht zijn door het werkveld. Toepassen Kennis en inzicht: De toepassing van kennis komt tot uiting in de integratieve opdrachten/projecten die de studenten uitvoeren, zowel binnen- als buitenschools. Relevante kennis, inzichten en vaardigheden zijn naast een juiste houding voorwaarde voor een adequate uitvoering van deze opdrachten/projecten. Oordeelsvormin:g Zowel de (algemene) hbo-competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van de beroepsuitoefening door een werktuigbouwkundige. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit veronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. In de opleiding in het derde jaar wordt expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep, met name in de stage. Het reflecteren op het eigen handelen in de beroepspraktijk is onderdeel van de stagebijeenkomsten. Ook is reflecteren op het eigen handelen een onderdeel van de ontwerpprojecten en van de studieloopbaanbegeleiding. Communicatie: Communicatie, zowel schriftelijk als mondeling is voor afgestudeerden essentieel. Op meerdere momenten in de opleiding, in projecten en bij opdrachten wordt de studenten de gelegenheid geboden zich hierin (met begeleiding) te bekwamen. Zo moeten zij hun (tussen)resultaten op effectieve wijze kunnen voorleggen aan de beoordelaars en medestudenten. Samenwerking is een essentieel onderdeel, niet alleen bij projecten, maar ook bij de basismodulen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 11

15 Leervaardigheden: Het ontwikkelen van leervaardigheden wordt gezien als een proces. Elke student werkt tijdens de opleiding toe naar meer autonomie, uitmondend in een zelfstandig aan te pakken afstudeerproject. In de hogere jaren moet de student in toenemende mate bij bepaalde projecten zelf op effectieve wijze zijn kennisbronnen zoeken. Een persoonlijk ontwikkelingsplan, onderdeel van het portfolio van de student, speelt vooral in de periode na de propedeuse een rol. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen ontwikkeling is een belangrijk doel van het persoonlijke ontwikkelingsplan. Oordeel: Goed Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport en de beschrijving van het curriculum. Tevens is inzage gekregen in de vergelijking met de Dublin Descriptoren die de opleiding heeft gemaakt en zijn verslagen van de werkveldcommissievergaderingen bekeken. Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding werktuigbouwkunde als goed en wel op grond van de volgende observaties: Naar het oordeel van het auditteam sluit het programma van de opleiding Werktuigbouwkunde nauw aan bij de bachelorkwalificaties. Dit is gebleken na bestudering van het curriculum en de vergelijking die de opleiding heeft gemaakt van het curriculum met de Dublin-descriptoren. Uit verslagen van gesprekken is tevens gebleken dat het bedrijfsleven in ruime mate tevreden is over het niveau dat gehaald wordt door de opleiding. Op basis van deze gegevens komt het auditteam tot een beoordeling goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 12

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Werktuigbouwkunde van de Saxion Hogeschool Enschede zijn gebaseerd op het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel (zie ook facet 1.1). Dit beroepsprofiel is in 2002 goedgekeurd en is tussentijds aangepast aan de regionale en veranderde omstandigheden door afstemming in de werkveldcommissie. Binnen de landelijke afspraken is tevens gekeken naar het profiel van een beginnend beroepsbeoefenaar en de eindkwalificaties van het opleidingsprofiel zijn daarbij afgestemd op deze kwalificaties. Afstemming gebeurt op de volgende wijzen: Landelijke borging via landelijk samenwerkingsverband in werkgroep competent HTNO. Regionale borging door afstemming in werkveldcommissie. Alumni-enquêtes (HBO-monitor). Het curriculum van de opleiding is duidelijk afgeleid van de landelijk vastgestelde eindtermen. Uit evaluaties van de aansluiting op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar blijkt dat het bedrijfsleven hierover positief oordeelt. Dit komt ook naar voren uit het alumni-onderzoek van De aansluiting van de opleiding wordt door 83% als voldoende beoordeeld, de beroepsgerichtheid van de opleiding wordt door 92% van de studenten als voldoende beoordeeld (de norm is 70%). Oordeel: Voldoende Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport en de beschrijving van het curriculum. Ook is inzage gekregen in student-evaluaties en evaluaties van stage en afstudeerbegeleiding. Tot slot zijn verslagen van de werkveldcommissievergaderingen bekeken. Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle aangeboden varianten van de opleiding werktuigbouwkunde als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De eindkwalificaties van de opleiding zijn in samenspraak met het relevante beroepenveld tot stand gekomen. De werkveldcommissie speelt een adequate rol in de actualisering van de inhoud van de opleiding en profielen. De aansluiting tussen opleiding en arbeidsmarkt blijkt ruim voldoende te zijn volgens alumni en bedrijfsbegeleiders. De opleiding zou de aansluiting verder kunnen verbeteren door regelmatig een meta-analyse van de uitkomsten van stages en afstudeerprojecten uit te voeren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 13

17 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding Werktuigbouwkunde aan de Saxion Hogeschool Enschede om de volgende redenen: De opleiding is duidelijk opgezet op basis van de competenties van een beginnend beroepsbeoefenaar die landelijk zijn vastgesteld. Tevens stemt de opleiding deze af via het landelijk overleg, met het regionale bedrijfsleven in de werkveldadviescommissie, maar ook internationaal door samenwerking met de FHO. Door goede afstemming op het werkveld zijn opleidingsvarianten ontstaan waar het werkveld zich in herkent. Het niveau en beschrijving van de eindkwalificaties sluiten aantoonbaar aan bij internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. De opleiding heeft dit zichtbaar gemaakt door de eindkwalificaties met de Dublin-descriptoren te vergelijken, maar ook te vergelijken met de 10 generieke HBO-competenties. De eindkwalificaties zijn aantoonbaar opgesteld met het relevante beroepenveld. Zowel door overleg in landelijk verband, als afstemming met regionale partners in de werkveldadviescommissie. De eindkwalificaties sluiten aantoonbaar aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar zoals blijkt uit evaluaties die de opleiding uitvoert. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 14

18 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen HBO; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Voor het instituut LED (de opvolger van het ITD) zijn de ontwikkelingen in de toegepaste technologie van groot belang. In mindere mate zijn de ontwikkelingen op puur wetenschappelijk terrein van belang. De doelstelling van de opleiding Werktuigbouwkunde is dan ook om studenten in iedere fase van de studie in aanraking te laten komen met de beroepspraktijk. Dit geschiedt door het werken aan praktijkgerichte opdrachten, die deels aangereikt worden door het bedrijfsleven. Naast de vakinhoudelijke kennis, inzicht en vaardigheidsaspecten dient in het curriculum ook aandacht besteed te worden aan algemene vaardigheden en houdingsaspecten. Bij curriculumaanpassingen en de opzet van nieuwe curricula fungeert de werkveldcommissie als klankbord om de aansluiting bij de praktijk te garanderen. De productvoortbrengingscyclus, zie figuur 1, is bepalend voor de opbouw van het curriculum. Met als uitgangspunt dat competenties worden gedefinieerd als een geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en attitude-elementen, heeft het instituut de keus gemaakt om het binnenschools-curriculum in te richten in de vorm van een project en een aantal (meestal 3) ondersteunende modulen (basismodulen) per kwartiel. In een project wordt aandacht besteed aan één of meerdere aspecten van de productvoortbrengingscyclus. Deze projecten hebben tot doel, in aansluiting op de beroepspraktijk, aandacht te besteden aan de integratie van vakgebieden, het ontwikkelen van beroepsvaardigheden zoals ontwerpvaardigheden, het werken in teamverband, het maken van een planning en een taakverdeling. Tevens bieden de projecten de mogelijkheid de studenten te laten oefenen in het verwerven en selecteren van informatie en het aanleren van communicatieve vaardigheden, zoals rapporteren en mondeling presenteren. Door de projecten vindt er ook oriëntatie op de beroepspraktijk plaats doordat de projecten zoveel mogelijk gebaseerd zijn op cases uit het bedrijfsleven en bedrijven betrokken worden bij de definiëring, uitvoering en (tussen)beoordelingen (reviews) van de projecten. De onderwerpen van de projecten worden bovendien zodanig gekozen dat verschillende terreinen van de werktuigbouwkunde onder de aandacht worden gebracht. Door de projectgroepen zo samen te stellen ontwikkelen de studenten naast inhoudelijke competenties ook algemene competenties. De werktuigbouwkunde in de industrie is een proces van teamwork en multifunctioneel denken om te komen tot het beste resultaat. De toenemende integratie van complementaire technieken in de werktuigbouwkunde zijn bij het ontwerpen en bouwen van installaties hoogst actueel. De projecten spelen in op deze ontwikkelingen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 15

19 De basismodulen (meestal 3 in een kwartiel) hebben tot doel de student elementaire kennis en inzicht te laten verwerven op ondersteunende vakgebieden en fundamentele terreinen van de werktuigbouwkunde. Andere modulen hebben betrekking op fundamentele kennis van bijvoorbeeld de mechanica, warmte- en stromingsleer en modelvorming. Door middel van op de praktijk georiënteerde groepsopdrachten wordt de student bij deze basismodulen gestimuleerd tot actief leren en tot samenwerken. Bij de inrichting van de basismodulen is sprake van verregaande integratie van theorie en praktijk (bijvoorbeeld op het terrein van materiaalkunde en productietechniek) en waar mogelijk dienen de basismodulen ter ondersteuning van het parallel lopende project. De beroepsoriëntatie krijgt in de opleiding veel aandacht. In het eerste jaar maakt de student kennis met alle opleidingscompetenties en krijgt de student in projecten te maken met onderwerpen uit verschillende domeinen in de werktuigbouwkunde. Naast de algemene projecten in het curriculum wordt onder het motto haal de fabriek in huis aan het einde van het 2 e kwartiel de projectweek gehouden. De projecten voor deze projectweek worden aangeleverd door het bedrijfsleven, meestal ongeveer 30 opdrachten per jaar. Deze opdrachten worden verdeeld over projectgroepen bestaande uit 1 e, 2 e en 4 e jaarsstudenten (3 e jaarsstudenten zijn op stage). In de opleiding nemen studenten dus allemaal 3 keer deel aan deze projectweken, de laatste keer als projectleider van het project, om te oefenen met leidinggeven. De zowel bij projecten als basismodulen gebruikte softwarepakketten hebben een duidelijk aantoonbaar verband met de beroepspraktijk, doordat studenten werken met pakketten die ook in de industrie worden gebruikt, bijvoorbeeld Autocad, Pro-Engineer, Design for Assembly en Design for Manufacturing. De gebruikte vakliteratuur is breed en functioneel. De literatuur is in de eerste twee jaren Nederlands, waarbij in de laatste twee jaar ook Duitse en Engelse literatuur wordt gebruikt. In de hoofdfase ontwikkelt de student de competenties voor een groot deel in het bedrijfsleven, waardoor ook de blik op het beroepenveld wordt vergroot. Buitenschools vindt kennisontwikkeling plaats via stages en afstuderen in de beroepspraktijk. De stage bestaat uit 2 stages van een halfjaar waarbij de student kennis maakt met twee verschillende bedrijven. Bedrijven worden geïnformeerd over de stages en de stagebegeleiding. Zodoende zorgt de Hogeschool voor aansluiting van de stage op het binnenschoolse programma. Stages en afstudeeropdrachten worden ook intensief geëvalueerd en van begeleidende bedrijven wordt bijgehouden hoe deze presteren. De avondopleiding voor MBO-studenten voorziet niet in een stage, aangezien de studenten al werken in een relevante werkomgeving. Tevens studeren deze studenten af bij hun werkgever. Naast de aansluiting op het beroepenveld is ook aandacht voor actuele ontwikkelingen en toegepast onderzoek van belang. Aan het instituut zijn inmiddels twee lectoraten verbonden, die hierin een belangrijke rol spelen. Deze hebben als taak om programma s voor toegepast onderzoek op te bouwen aan de Hogeschool, met speciale aandacht voor de kennisbehoefte bij het MKB in de regio. Daarnaast hebben de lectoren een onderwijsrol, studenten met onderzoek in aanraking laten komen. Sensibiliserend in de onderbouw en daarna meer verdiepend. De lectoraten zijn: Duurzame Energievoorziening, gestart in april 2003 en Industrial Design, (bestaande uit de deellectoraten Design for all en Product design ) gestart in april Het eerstgenoemde is het resultaat van het project Energie Efficiency en Duurzame energie (EEDE). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 16

20 De eerste opdrachten voor toegepast onderzoek zijn verworven. In de jaren 2004 en 2005 staan centraal: het betrekken van studenten bij het onderzoeksprogramma van het lectoraat via projecten in de specialisatie, stages en afstudeerprojecten; het integreren van duurzaamheid, duurzame energie en energie-efficiency in de 1e en 2e jaars bachelorprogramma s; het doorontwikkelen van de bestaande variant Duurzame energie tot een 30 ECTS programma (minor), dat aantrekkelijk is voor studenten van diverse opleidingen, zoals bijvoorbeeld Technische Natuurkunde, Bouwkunde en Technische Bedrijfskunde. Het onderzoek wordt benut om de opleidingen te voeden met actuele kennis. Zowel docenten als studenten worden bij dit onderzoek betrokken. Hierbij wordt het begrip kenniscirculatie in de praktijk gebracht. Door de Novem is het instituut (de opleiding Werktuigbouwkunde) officieel erkend als energiebesparingadviseur. Een van de docenten is: Register Energie Consulent. Daarnaast verricht de opleiding op beperkte basis op andere terreinen toegepast technisch onderzoek voor het bedrijfsleven. In de praktijk komt een bedrijf met een vraag, waar de opleiding op kan inspelen. Dit kan uitmonden in een contractactiviteit voor een docent, of in een stage of afstudeerproject voor een of meerdere studenten, begeleid door een docent. Het onderzoek is over het algemeen technologisch van karakter. Op deze wijze kunnen studenten en docenten hun kennis van de beroepspraktijk verder uitbreiden. Een voorbeeld hiervan op biomedisch terrein (HCT) zijn projecten in samenwerking met het revalidatiecentrum Het Roessingh. In de Projectweek werken studenten aan opdrachten uit het bedrijfsleven. Een breed scala aan bedrijven participeert. Het curriculum is sterk gericht op de beroepspraktijk, en het verwerven van beroepsvaardigheden staat hierbij centraal. De beroepsoriëntatie van de opleiding wordt door de opleiding Werktuigbouwkunde op drie manieren geëvalueerd: enquêtes onder studenten en afgestudeerden; op informele wijze via contacten met stage- en afstudeerbedrijven; door middel van de klankbordfunctie van de werkveldcommissie. Uit de studenten- en alumni-enquêtes komt naar voren dat studenten en afgestudeerden uitermate tevreden zijn over de beroepsgerichtheid van de opleiding. 83 % van de propedeuse en 78% van de postpropedeuse studenten zijn tevreden over de beroepsgerichtheid van de opleiding. Van de alumni is 92% tevreden over de beroepsgerichtheid. Andere varianten Het curriculum van de avondopleiding is een afgeleide van het dagcurriculum engineering. Het is bedoeld voor een specifieke doelgroep, zoals elders is beschreven. Een deel van de competenties wordt in de praktijk verworven op de eigen werkplek/-omgeving van de student. Dit gebeurt door middel van de opbouw van een eigen portfolio op basis van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP), dat regelmatig wordt bijgesteld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 17

21 Oordeel: Goed Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport, de beschrijving van het curriculum, programma-onderdelen, literatuur, software en stage- en afstudeerbeleidsdocumenten. Ook is inzage gekregen in student-evaluaties en evaluaties van stage en afstudeerbegeleiding. Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle aangeboden varianten van de opleiding werktuigbouwkunde als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding zorgt via projecten en ondersteunende colleges voor kennisontwikkeling bij studenten en interactie met de beroepspraktijk. De projectonderwerpen zijn actueel en er wordt gebruik gemaakt van actuele informatie, onder andere worden software-tools gebruikt die ook in de praktijk gangbaar zijn. Het werken in projectteams aan projecten is een goede voorbereiding op het stagewerk in het werkveld. Via het lectoraat en uitvoering van technisch onderzoek voor het bedrijfsleven komen studenten in aanraking met actuele vraagstukken in de werktuigbouwkunde. Het lectoraat heeft een dubbele functie, ten eerste onderzoek voor het bedrijfsleven en ten tweede studenten met onderzoek in contact laten komen. Naar het oordeel van het auditteam slaagt het lectoraat daar in voldoende mate in. Uit evaluaties blijken studenten en alumni aan te geven dat de opleiding in ruim voldoende mate beroepsgericht is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 18

22 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Werktuigbouwkunde aan de Saxion Hogeschool Enschede zijn afgeleid van de landelijk afgesproken competenties voor een werktuigbouwkundig ingenieur. Bij het maken van keuzes betreffende de inhoud van de onderwijsprogramma s van het instituut worden steeds de opleidingskwalificaties, die gerelateerd zijn aan de landelijke beroepskwalificaties (-competenties), als uitgangspunt gebruikt. Voor de specifieke varianten (zoals b.v. Technische Automatisering) worden bepaalde opleidingscompetenties verder uitgewerkt. Voor elke onderwijseenheid dienen leerdoelen te zijn geformuleerd en moet de relatie aangegeven zijn met de opleidingscompetenties. Alle leerdoelen van de curriculumonderdelen samen moeten een dekking zijn van de opleidingscompetenties om studenten de mogelijkheid te bieden om de eindkwalificaties te bereiken. Het resultaat van de gevolgde werkwijze is een onderwijsprogramma gebaseerd op beroeps- en opleidingscompetenties, welke laatste uitgewerkt zijn in de programma-onderdelen. Er is een keuze gemaakt voor een duidelijk basisprogramma voor iedereen met mogelijkheden tot individuele programmering door middel van varianten. De opleiding is van mening dat de inhoud van het aangeboden curriculum goed aansluit bij de wensen van het werkveld. Door het betrekken van werkveldcommissie bij de opzet van het onderwijsprogramma en te betrekken bij het invullen van projecten heeft het bedrijfsleven direct invloed op de actualiteit en richting van het programma. De opleiding evalueert de inhoud en de aansluiting op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar via evaluaties onder studenten en alumni. Evaluaties van stage en afstuderen gebeurt nu alleen op het niveau van de individuele student en op informele wijze via contacten met deze bedrijven. Hieruit komt wel het beeld naar voren dat de aansluiting voldoende is, maar dit is nog niet op meta-niveau onderzocht (zie ook 1.3). Studenten zijn in ruime meerderheid (>70%), tevreden over de kwaliteit van het curriculum. En zoals gezien in facet 2.1 ook in ruime mate tevreden over de aansluiting op het beroep. Uit de contacten die de opleiding in het werkveld heeft en de werkveldcommissie blijkt dat bedrijven tevreden zijn over de behaalde eindkwalificaties van de studenten. In gesprekken hebben bedrijven aangegeven liever minder studenten te krijgen dan dat er aan het niveau van de opleiding wordt getornd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Werktuigbouwkunde 19