Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Informatica voltijd. Saxion Hogescholen

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Informatica voltijd Saxion Hogescholen

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Informatica voltijd CROHO nr Saxion Hogescholen Hobéon Certificering BV juli 2006 Auditteam november 2004: W. Blomen J. Bruinsma W. van Markenstein W.G. van Raaijen T. Timmerman M. Brussee Auditteam juni 2006 G. J. Stoltenborg J. Bruinsma H. Frederik R. Versluis

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Vóórtraject: nulmeting Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 25 november BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 14 Facet 2.1. Eisen HBO 14 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma 17 Facet 2.3. Samenhang Programma 19 Facet 2.4. Studielast 21 Facet 2.5. Instroom 23 Facet 2.6. Duur 25 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 26 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 28 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 31 Facet 3.1. Eisen HBO 31 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 33 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 34 Onderwerp 4: Voorzieningen 36 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 41 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 41 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 43 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 46 Onderwerp 6: Resultaten 48 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 48 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO Bachelor Opleiding Informatica, voltijd Integraal oordeel/advies aan NVAO 53 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma audit 25 november 2004 en herhalingsaudit 29 juni 2006.

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de opleiding Informatica die door de Saxion Hogescholen op de locatie Enschede als voltijd opleiding wordt aangeboden Vóórtraject: nulmeting Ter voorbereiding op het traject leidend tot een accreditatiebeslissing door de NVAO met betrekking tot de opleiding Informatica, heeft Hobéon Certificering op verzoek van Saxion Hogescholen van het toenmalige instituut ICT op 15 september 2004 een nulmeting uitgevoerd. Doel van deze nulmeting was na te gaan of de opleidingen Bedrijfskundige Informatica, Technische Informatica en Informatica naar het oordeel van Hobéon Certificering voldoende waren voorbereid op het feitelijke accreditatietraject dat in november 2004 zou gaan plaatsvinden. Uit de nulmeting concludeerde Hobéon Certificering, dat het instituut ICT en de drie opleidingen zich in een overgangsfase bevinden waarbij het met name er op aan komt om op alle fronten vernieuwingen in de organisatie te implementeren en te consolideren. In de voorafgaande jaren is veel bereikt qua opzet van de onderwijsprogramma s en de inrichting van de ondersteunende processen hier om heen. Op grond van de bevindingen bij de nulmeting en de korte termijn tussen de nulmeting en de audit is er geen aanleiding om een nieuw zelfevaluatierapport op te stellen voor de audit in november Documenten die tijdens de nulmeting aan het team zijn overhandigd zijn aan het dossier van de audit toegevoegd. Na de audit in november 2004 heeft in juni 2006 een herhalingsaudit plaatsgevonden (zie hierna) die gericht was op de drie genoemde opleidingen. Voor deze herhalingsaudit is een nieuw team geformeerd met dien verstande dat één auditor van beide teams deel uitmaakte Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding Informatica is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door inhoudelijke toelichting te geven op het accreditatiekader en de beoordeling op documenten terug te koppelen naar de opleiding. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleiding geldt het volgende: De opleiding Informatica heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 1

5 Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Informaticaopleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) door Saxion Hogescholen aangeleverde zelfevaluaties met betrekking tot de voltijd Informatica (één zelfevaluatie voor de reguliere audit in november 2004 en één zelfevaluatie voor de herhalingsaudit in juni 2006) (ii) het in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde businessplan (iii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Voor de herhalingsaudit heeft de opleiding additionele documentatie geleverd (zie hierna). Op basis van de door Saxion Hogescholen aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de academie CII, voorheen het instituut ICT, op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit d.d. 25 november 2004 Deze audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van BI/I en TI/I, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de eerste audit in november 2004 geraadpleegde, documentatie omvatte onder meer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; 1 Visitatie heeft op.25 november 2004 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 2

6 overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; Persoonlijke Ontwikkelingsplannen van medewerkers; Teamcompetentieanalyse en opleidingsplannen; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de academie werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Herhalingsaudit d.d. 29 juni 2006 Saxion Hogescholen heeft op 20 december 2004 een aanvraag om accreditatie ingediend voor de opleiding Informatica. Ter ondersteuning heeft de hogeschool het VBI-rapport, opgesteld door Hobéon Certificering, overlegd. Dit rapport heeft de NVAO op 29 juni 2005 ontvangen. Vervolgens is dit VBI rapport door de NVAO beoordeeld. In een schrijven aan de Raad van Bestuur van Saxion Hogescholen, d.d. 14 november 2005 kenmerk NVAO/ /CT, geeft de NVAO aan geen accreditatie te verlenen aan de opleiding Informatica. Samenvattend komt de kritiek van de NVAO op het volgende neer: De relatie met de onvoldoende beoordeling bij een eerdere visitatie met betrekking tot de personele inzet wordt in het VBI-rapport niet aangegeven; De vakinhoudelijke expertise is wellicht in onvoldoende mate aanwezig; Wellicht is er op dit moment bij de opleiding onvoldoende informatie beschikbaar in relatie tot het huidige takenpakket. De hogeschool is vervolgens in overleg met de VBI een traject gestart, waarbij aantoonbare resultaten op grond van na de audit van 25 november 2004 uitgevoerde verbeteracties in kaart zijn gebracht. Op 5 december 2005 heeft er overleg plaatsgevonden tussen Hobéon en de hogeschool. Afgesproken is om medio 2006 een herhalingsaudit te laten plaatsvinden waarbij de hogeschool zorg zou dragen voor een update van de zelfevaluatie/managementreview. Contact tussen Saxion Hogeschool en de NVAO heeft ertoe geleid dat er tijdens de herhalingsaudit een integrale beoordeling plaats zou vinden op de door de NVAO in haar schrijven van 14 november genoemde punten en dat de andere punten opnieuw zouden worden bekeken voorzover sprake was van aanpassingen. Het auditteam heeft, gelet op de hierboven opgesomde kritiekpunten van de NVAO tijdens de herhalingsaudit specifiek aandacht besteed aan onderwerp 3, Inzet van personeel. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 3

7 Saxion Hogeschool heeft voorafgaand aan deze herhalingsaudit aan Hobéon Certificering verschillende documenten geleverd waaronder: deze lijst aanvullen met de documenten die op de dag zelf ter beschikking zijn gesteld. Voortgangsrapportage Informatica, Technische Informatica en Bedrijfskundige Informatica; Rapportage onderzoek werknemerstevredenheid Academie CII; Personeelsplan ; Teamopleidingsplannen Cv s van medewerkers Verslagen uitvoering gesprekscyclus Alumnionderzoek; Kengetallen studenttevredenheid; Competenties docenten Academie CII; Ambient Intelligence en Competenties CII; Plan van aanpak Onderwijsontwikkeling tot 2009 opleidingen academie CII; Plan van aanpak Implementatie Resultaatverantwoordelijke teams. De Voortgangsrapportage is de managementreview van de informaticaopleidingen. In dit in mei 2006 gepubliceerde document wordt ingegaan op alle facetten uit het NVAO-accreditatiekader waarbij een onderscheid gemaakt is tussen de stand van zaken in november 2004, de ontwikkelingen sinds 2004, de resultaten en het verbeterbeleid. Uitgebreid is in dit document aandacht besteed aan onderwerp Inzet personeel. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Wij merken op dat de basis van het voorliggende rapport het op 29 juni 2005 door de NVAO ontvangen rapport is, waar nodig, aangevuld met de uitkomsten van de herhalingsaudit van 29 juni Deze aanvullingen zijn in de tekst schuingedrukt Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 4

8 een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam audit d.d. 25 november 2004 en herhalingsaudit 29 juni 2006 Het auditteam van de audit d.d. 25 november 2004 was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: Student: Wienke Blomen: beleid, bestuur en organisatie HBO, afstemming onderwijs/arbeidsmarkt, ruime auditervaring Jan Bruinsma: zeer brede expertise in IT-veld Winfried Markenstein: met name expertise in Technische Informatica Willem van Raaijen: onderwijsdeskundige, ruime auditervaring Timo Timmerman Michael Brussee Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleiding Informatica noodzakelijke expertise aanwezig was. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces en de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot specifiek domein). De werkvelddeskundigen (Jan Bruinsma en Winfried Markenstein) hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud, (iv) interactie tussen opleiding en werkveld en (v) het gerealiseerde niveau. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel beoordeeld. Jan Bruinsma en Winfried Markenstein hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het gebied van de informatica op hbo niveau. De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Het auditteam van de herhalingsaudit d.d 29 juni 2006 was als volgt samengesteld: 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van die facetten (facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 5

9 Voorzitter en onderwijskundig auditor: Leden: Secretaris: Hans Stoltenborg: brede expertise beleid en de afstemming onderwijs/arbeidsmarkt, ruime auditervaring. Jan Bruinsma: zeer brede expertise in IT-veld Hans Frederik: expertise op het terrein van informatica en bedrijfskunde Rianne Versluis Bij het samenstellen van het auditteam voor de herhalingsaudit heeft Hobéon Certifcering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleiding Informatica noodzakelijke expertise aanwezig was. Het betreft expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces en de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot specifiek domein). De werkvelddeskundigen (Jan Bruinsma en Hans Frederik) hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de wijzigingen die hebben plaatsgevonden in de kwaliteit, actualiteit en relevantie van het studieprogramma, de interactie tussen opleiding en werkveld en de kwaliteit van het personeel. Jan Bruinsma en Hans Frederik hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het gebied van de Informatica op hbo niveau. De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 25 november 2004 en programma herhalingsaudit 29 juni 2006 Zie bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Ontwikkeling van de Academie CII De Academie Communicatie, Informatietechnologie & Informatiemanagement is in september 2004 ontstaan na samenvoeging van de voormalige instituten ICT en I&I. De Academie CII kent een tweetal locaties, de locatie Enschede en de locatie Deventer. Het Managementteam (MT CII) bestaat uit een directeur, een manager organisatie en een manager innovatie. De directeur geeft rechtstreeks leiding aan de twee onderwijsmanagers, de management-assistente en de medewerkster Communicatie&PR. De zes opleidingen in Deventer en Enschede zijn in een drietal clusters ondergebracht: cluster TI/I in Enschede, cluster BI/ICTbeheer in Enschede en cluster BI/IDM in Deventer. De laatste twee opleidingen zijn apart beoordeeld. Zie rapport van de audit d.d. 26 mei De licenties voor de duale en deeltijdopleidingen BI, TI en I worden op grond van een te beperkte instroom opgeheven. Per september 2005 is de hele organisatie opnieuw ingericht. In de periode mei tot en met augustus 2005 vonden de voorbereidende werkzaamheden plaats waaronder een inventarisatie van de belangstelling voor functies, taken en verantwoordelijkheden. De implementatie van de organisatiestructuur heeft gefaseerd plaats gevonden. Met betrekking tot de vormgeving en inhoud van het onderwijs is gekozen voor handhaving van de huidige programmalijnen waarbij de persoonlijke leerweg, de major-minorstructuur en de onderwijsvisie richtinggevend zijn. Bij Saxion Hogescholen vormden tot dusver de landelijk vastgestelde beroepsprofielen de basis bij het opstellen van de doelstellingen van de opleidingen. Voor de opleidingen BI, I en TI waren deze beroepsprofielen door het landelijke HBO-I platform vastgesteld in een rapport, na validering door vakgenoten en nationale en internationale bedrijven. Inmiddels heeft het platform HBO-I in december 2004 een nieuw beroeps- en opleidingsprofiel opgesteld: Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving. Het auditteam heeft het plan van aanpak van de Academie CII bestudeerd voor de periode tot 2009 waarin de opleiding concreet aangeeft op welke wijze men het nieuwe profiel in het onderwijs implementeert. Het auditteam acht deze aanpak adequaat. Vanuit de Academie CII zijn programmacoördinatoren actief in dit landelijke platform. Hierdoor is er enerzijds sprake geweest van beïnvloeding van het eindresultaat vanuit de Saxion opleidingen en anderzijds heeft dit in positieve zin bijgedragen aan de vertaalslag van het opleidingsprofiel naar de leerplanschema s van de drie opleidingen. Het landelijk opleidingsprofiel beschrijft voor 70% de generieke competenties die de basis vormen voor verdere verdieping en specialisatie. Gerichtheid op de beroepspraktijk is belangrijk en heeft zijn weerslag gekregen in de instituuts notitie ICT onderwijsvisie: Onderwijsverandering is een proces, geen blauwdruk. Per opleiding is dit vastgelegd in een eigen opleidingsprofiel. Voor de opleiding Informatica vormen de International Computing Curricula voor bachelor opleidingen in Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 7

11 de informatica eveneens een uitgangspunt voor het eigen opleidingsprofiel. Buitenlandse ontwikkelingen hebben een sterke invloed op de inhoud en het niveau van het opleidingsprogramma. Internationale standaarden op het gebied van team software processing geven b.v. richting aan de uitvoering van het projectonderwijs. Door in samenwerking met de faculteit Informatica van de Universiteit Twente een doorstroomthema te ontwikkelen, is het mogelijk om internationale ontwikkelingen met betrekking tot wetenschappelijke toepassingen in het programma op te nemen. Studenten kunnen gebruik gaan maken van de faciliteiten die de UT op dit vlak ter beschikking heeft. Bij dit doorstroomthema krijgt het onderzoekskarakter meer aandacht. De Academie CII heeft een visie ontwikkeld ten aanzien van de vraag hoe de opleidingen zich dienen te verhouden tot de ontwikkelingen in de wereld van de ICT en tot de markten waarin de opleidingen zich bevinden. Op grond hiervan zijn in het Business plan strategische keuzes gemaakt die invloed hebben op de inhoud en positionering van de 3 ICT opleidingen, het personeelsbeleid met betrekking tot vereiste expertise en deskundigheidsbevordering en de organisatorische vormgeving van de Academie CII. Dit laatste was onder meer ook noodzakelijk op basis van de samenvoeging van de I-opleidingen van Deventer en Enschede. De visie is neergelegd in het document Visie-ontwikkeling academie CII Het visiedocument geeft een actuele beschrijving van de ontwikkelingen in het ICT veld en sluit goed aan bij de visie van de bekende ICT Informatie Research Bureaus Gartner, META en Forrester. De in kaart gebrachte ontwikkelingen zijn vertaald in een model waarin nieuwe theorieën worden afgezet tegen nieuwe toepassingsmogelijkheden binnen de ICT wereld. De Academie CII richt zich wat betreft de koers voor de komende jaren op een 5-tal ICT-specialisten met goede arbeidsmarktperspectieven: Informatiespecialist Bedrijfskundig informaticus ICT-beheerder Software engineer Computer engineer Hierbij is rekening gehouden met de te verwachten verdeling van ICT werk in de wereld die in sterke mate wordt bepaald door de trend van outsourcing van werkzaamheden naar o.a. India en China. Met betrekking tot de rol van de toekomstige ICT-er zal de Academie CII zich focussen op ondersteunende en voorwaardenscheppende taken die bij outsourcing of offshoring een rol spelen. Dit zijn onder meer projectmanagement, integratietesten en requirement engineering. De AcademieCII kiest in het businessplan en het visiedocument voor handhaving van de bestaande crohostructuur en ziet af van een nieuwe constructie op basis van een brede bachelor structuur. Daarnaast kiest men voor een actueel academie breed thema in de vorm van ehealth, het SERTES lectoraat (Software Engineering for Real Time and Embedded Systems) en het hierboven genoemde Ambient Intelligence. Ambient Intelligence en de kern hiervan, embedded systems, komt ook binnen het lectoraat SERTES aan de orde. Uit een door het auditteam bestudeerde document Ambient Intelligence en Competenties CII uit maart 2005 blijkt dat de Academie CII gekozen heeft voor Ambient Intelligence als samenbindend, toekomstgericht thema voor haar opleidingen. Het document is voorgelegd aan de beroepenveldcommissie en aan externe deskundigen tijdens een studiedag in oktober Tevens is een project gestart met studenten, docenten en lector om na te gaan wat de toepassingsmogelijkheden zijn van Ambient Intelligence in het onderwijs. De resultaten hiervan zijn tijdens de academiedag in januari 2006 gepresenteerd en worden in het onderwijs verwerkt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 8

12 Oordeel: Voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding Informatica als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Op basis van de documentanalyse kan geconstateerd worden dat opleiding op een goede manier de vertaalslag heeft weten te maken van een landelijk door het HBO-I platform vastgesteld opleidingsprofiel naar eigen opleidingsprofiel en een specifieke inkleuring voor de opleiding naar het betreffende werkveld. Dit is op basis van onderstaande documenten aangetoond. Beroeps- en opleidingsprofiel Bachelor of ICT (december 2004) Rapport ICT onderwijsvisie Visieontwikkeling academie CII 10 maart 2005 I-profiel document: Verslagen van bijeenkomsten met beroepenveldcommissies De Academie CII geeft in het document visieontwikkeling aan wat de gevolgen zijn van nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied op de positionering van de opleiding en de wijze waarop de actualiteit gewaarborgd kan worden. In het ICT domein zijn de eindkwalificaties afgestemd op internationale ontwikkelingen. Deze bepalen in belangrijke mate de sterk aan verandering onderhevig zijnde kwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar. De Academie CII maakt een heldere keuze door te focusseren op Ambient Intelligence en de intensieve interactie met de gezondheidszorg (ehealth). Dit is een uitstekend voorbeeld waarin van user-interfacing (de bovenkant van de toepassingen) tot en met de Embedded Systems (onderkant) vrijwel alle mogelijke ICT categorieën voorkomen. Het visiedocument sluit goed aan bij de markt en het geeft een goed overzicht van de te verwachten ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Het businessplan geeft duidelijke structuren en richtlijnen naar de toekomst. De in het visiedocument genoemde vijf categorieën van ICT professionals sluiten goed aan bij de beroepsbehoeften. De taakomschrijvingen van de ICT beroepen zijn goed ingedeeld en de opleidingen bieden een goede aansluiting van hard naar zacht en vice versa. Het toekomstige programma is compleet en biedt voor alle categorieën voldoende keuzemogelijkheden. Er is bewust gekozen om geen brede bachelor te gaan ontwikkelen maar de bestaande croho-indeling te handhaven en sluit aan op de wensen van het werkveld. De ICT branche ziet graag specialistische en toepassingsgerichte werknemers. Reden hiervoor is het groeiend aantal specialisaties op informaticagebied als gevolg van een steeds grotere verscheidenheid aan toepassingsgebieden. De vraag naar overall-knowledge en advisering neemt weliswaar toe, maar niet op ontwikkelings- en R&D-niveau waar de opleiding zich grotendeels op richt. In het kader van mogelijke aanpassingen van de eindkwalificaties van de ICT-opleidingen laten de geschetste internationale ontwikkelingen een compleet beeld zien. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 9

13 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectievelijke eindkwalificaties. Voor de ICT-opleidingen is het in verband met de internationale context waarbinnen de opleidingen zich bewegen een absolute voorwaarde om te voldoen aan het internationaal geaccepteerde niveau van de beroepsuitoefening. De opleiding I van de Academie CII conformeert zich aan het beroeps- en opleidingsprofiel van het landelijk HBO-I platform waarbinnen de Dublin descriptoren herkenbaar zijn. Bij het maken van de vertaalslag naar de eigen opleidingsprofielen heeft de interne curriculumcommissie in het document Opleidingsvisie expliciet verwezen naar de Dublin descriptoren. De controle hierop is uitgevoerd en vastgelegd in het document Algemene Opleidingscompetenties en pijlers ICT onderwijs in relatie tot Dublin descriptoren. In relatie tot het specifieke beroepsdomein refereren de opleidingen ieder specifiek aan (internationaal) gemaakte afspraken c.q. (internationaal) geaccepteerde documenten. Bij de concrete uitwerking van de opleidingsprogramma s zijn een vijftal pijlers benoemd: teamwork engineering inhoudelijk domein sociaal communicatieve vaardigheden maatschappij Informatica Bij de concrete invulling van het onderwijsprogramma maakt de opleiding gebruik van het document Computing Curricula Software Engineering Volume (CCSE). Door dit als referentiecurriculum te gebruiken is er sprake van afstemming tot een internationaal geaccepteerd bachelor niveau. De opleiding profileert zich nadrukkelijk als een opleiding tot Software Engineer en veel competenties vertonen overeenkomsten met de Dublin descriptoren. Concreet komen de Dublin-desriptoren terug in taken die zijn opgenomen in blokboeken en in de toetsvormen. Externe gecommitteerden zijn aanwezig en zijn medebeoordelaar bij afstudeeractiviteiten en de actualiteit van het studiemateriaal en van het curriculum komt jaarlijks aan de orde in de Beroepenveldcommissie. De opleidingscompetenties zijn op basis van de competentiematrix gerelateerd aan een of meer Dublin-descriptoren. Dit interne document wordt op basis van een rapport van de werkgroep Profiel Bachelor ICT geëvalueerd en bijgesteld. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht Bij software engineering gaat het om het toepassen van kennis en inzichten uit de informatica met als resultaat goed ge-engineerde software. De vakkennis is een middel bij de bouw van software. Hierbij zijn gespecialiseerde en actuele handboeken onontbeerlijk. De curriculumcommissie zien hier samen met externe gecommitteerden en de Beroepenveldcommissie op toe. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 10

14 Toepassen Kennis en inzicht Oplossen van problemen in de praktijk. Het vermogen om dit te kunnen staat voor de Software Engineer centraal. Vooral in de eindfase gaat hier in het onderwijsprogramma alle aandacht naar uit. Bedrijfbegeleiders en gecommitteerden spelen een actieve rol bij de externe validatie. Oordeelsvorming De opleiding geeft de student de mogelijkheid om zich op dit aspect te ontwikkelen door studenten met behulp van opdrachten nieuwe informatie te laten verzamelen, deze te interpreteren en een selectie van te gebruiken methoden, apparatuur, software, systemen en procesmodellen te kunnen verantwoorden. Daarbij spelen ethisch- en maatschappelijke aspecten eveneens een rol. Zonder een goede oordeelsvorming kan in een concrete situatie geen verantwoorde keuze gemaakt worden. Deze kwalificatie wordt expliciet genoemd in het beroeps- en opleidingsprofiel. Ook dit aspect wordt bij de eerder genoemde externe validatie meegenomen. Communicatie Softwarebouw is in de meeste situaties werken in teamverband in opdracht van een klant. Goede communicatie- en projectvaardigheden zijn belangrijk. Vanaf het begin van de opleiding wordt in PGOgroepen en projectgroepen hieraan expliciet aandacht geschonken. De leerlijn SoCoVa vormt hierbij de rode draad. In de afstudeerfase zijn gecommitteerden aangetrokken die in hun bedrijf een functie bekleden waar communicatie een belangrijke rol speelt. Leervaardigheden Het zelfstandig leren staat in het PGO en projectonderwijs centraal. Dit krijgt een extra impuls middels de persoonlijke leerplannen die de studenten maken en waar de studiebegeleiding op wordt afgestemd. In de afstudeerfase verrichten studenten onderzoek naar en de ontwikkeling van nieuwe producten en wordt er bij de beoordeling gereflecteerd op de persoonlijke ontwikkeling. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet als voldoende op basis van de documentbeoordeling en gesprekken met betrokken docenten. Hierbij zijn de volgende documenten aan een analyse onderworpen: Zelfevaluatierapport Informatica Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-I Algemene Opleidingscompetenties en pijlers ICT-onderwijs in relatie tot Dublin desriptoren Opleidingsvisie Academie CII Computing Curricula Software Engineering Volume Leerplanschema s Semesterboeken I-profiel Leerlijn Sociaal Communicatieve Vaardigheden De opleiding zorgt blijkens de documenten voor aansluiting van het niveau van Bachelor op internationaal geaccepteerde beschrijvingen. Tevens betrekt de curriculumcommissie het werkveld via bedrijfsbegeleiders en externe deskundigen bij het actualiseren en valideren van het opleidingsprogramma. Door de Dublindescriptoren mee te nemen in het beschrijven van het niveau van de opleiding draagt de opleiding bij aan de mogelijkheid tot een internationale vergelijking. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 11

15 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs De opleiding Informatica heeft het opleidingsprofiel uitgewerkt conform het door het landelijke platform HBO-I opgestelde Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-I en vertaald in een onderwijsvisie ICT en een opleidingsvisiedocument. Bij de totstandkoming van het Beroeps- en Opleidingsprofiel is er veel gebruik gemaakt van input uit het bedrijfsleven. Vanuit de Academie CII van Saxion Hogescholen is door diverse medewerkers een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van dit document. De opleiding heeft op basis van de eindkwalificaties competenties geformuleerd op Bachelor niveau die aansluiten bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. De Academie CII hecht waarde aan de mening van representatieve vertegenwoordigers van het bedrijfsleven over de opleiding en de eindkwalificaties. In dit kader zijn er structurele contacten met de Raad van Advies ICT vanuit de academie en met de beroepenveldcommissie per opleiding. Uit de documentatie blijkt dat de beroepenveldcommissie de opdrachten bekijkt die de opleiding aan de student verstrekt. Tevens levert de commissie in enkele gevallen zelf casuïstiek die direct afkomstig is uit de praktijk. Door het programma af te stemmen op internationaal ontwikkelde standaarden wordt een aansluiting op het internationale beroepenveld gegarandeerd. In het Businessplan is op basis van een analyse van de regionale-, de nationale- en internationale kennisomgeving de ontwikkeling van het beroep en de arbeidsmarkt in kaart gebracht. Nieuwe ontwikkelingen binnen de ICT zullen consequenties hebben voor de eindkwalificaties en het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Bij de totstandkoming van het Businessplan en het visiedocument over het inhoudelijke assortiment van de Academie CII in het licht van externe ontwikkelingen, is het relevante beroepenveld betrokken en is er draagvlak onder de medewerkers. Beide documenten geven input aan de discussie met betrekking tot de positionering van de opleidingen en de actualisering van de eindkwalificaties. Beroepsonderwijs Met name in het ICT domein volgen de ontwikkelingen elkaar in een razend snel tempo op. De Academie CII heeft in de maart 2005 verschenen documenten Businessplan CII en de bijlage visieontwikkeling wereldwijde ontwikkelingen door middel van een literatuurstudie in kaart gebracht. Hierdoor is een beeld geschetst van de te verwachten technologische, maatschappelijke en economische veranderingen en de invloed daarvan op de kwalificaties van beginnende beroepsbeoefenaren en de specialisaties waar de komende jaren veel behoefte aan zal zijn. De Academie heeft de karakteristieken van die vijf specialisaties in kaart gebracht en gerelateerd aan de potenties en ontwikkelrichting van de huidige opleidingen. Uit evaluaties van stage en afstudeeropdrachten door het werkveld blijkt dat de eindkwalificaties van de opleidingen aansluiten bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 12

16 Oordeel: voldoende Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken tijdens de audit met verantwoordelijke personen van de opleidingen. Het auditteam is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding Informatica overeenkomen met het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, een adequate uitoefening van het beroep mogelijk maakt en goed aansluiten op de wensen vanuit de arbeidsmarkt. Het auditteam heeft tevens de samenstelling van de beroepenveldcommissie bekeken en is van mening dat er sprake is van goede afvaardiging uit het beroepenveld en uit verslaggeving vastgesteld dat deze afstemming ook werkt. Op grond van een recent opgesteld businessplan en een daarbij als bijlage bijgevoegd visiedocument heeft de opleiding voldoende beleidsuitgangspunten voor bijstelling van de eindkwalificaties en positionering van de opleiding op korteen langere termijn. Dit facet wordt als voldoende beoordeeld omdat de eindkwalificaties zijn ontleend aan een landelijk opgesteld en gevalideerd beroeps- en opleidingsprofiel en waarover met het regionale beroepenveld afstemming heeft plaatsgevonden. Deze eindkwalificaties vormen de basis voor het totale pakket aan competenties waarover de beginnende beroepsbeoefenaar dient te beschikken. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Op basis van de oordelen op de diverse facetten krijgt het onderwerp Doelstelling Opleiding Informatica een voldoende beoordeling. De afstemming op het beroepenveld is adequaat door afstemming van het opleidingsprofiel op het landelijk ontwikkelde en gevalideerde beroeps- en opleidingsprofiel. Afstemming in de regio vindt plaats door het betrekken van externe bedrijfsbegeleiders en gecommitteerden bij het beoordelingsproces en een beroepenveldcommissie en adviesraad bij de actualisering van het opleidingsprogramma en de aansluiting op de arbeidsmarkt. De opleiding sluit goed aan bij de markt en er is goed rekening gehouden met de te verwachten ontwikkelingen in binnen- en buitenland. De eindkwalificaties sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin-descriptoren. Het auditteam van 29 juni 2006 constateert, dat de opleiding het afgelopen jaar hard gewerkt heeft aan de actualisering van de doelstellingen, o.a. door afstemming met de regio. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 13

17 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Om tot een helder beeld te komen in de wijze waarop en de mate waarin de opleiding Informatica voldoet aan de eisen die gesteld zijn in het door de NVAO opgestelde accreditatiekader is er tijdens de audit op 25 november 2004 gesproken met de directeur van de Academie CII, het managementteam, het kernteam van de opleiding informatica, een afvaardiging van de curriculumcommissie en met studenten van de opleiding. Ter voorbereiding en in aanvulling hierop zijn de volgende documenten geanalyseerd en ingezien: Zelfevaluatierapport 1 juli 2004 Businessplan Academie CII maart 2005 Visieontwikkeling Academie CII maart 2005 Landelijke opleidingskwalificaties HBO-I Onderwijsvisie ICT Reglement Stage en afstuderen Plan van aanpak onderwijsvernieuwing Advies Projectonderwijs Profielen en rollen informaticus Groeilijn Software engineering Uitwerking groeilijn Software engineering Computing Curriculum Software Engineering Bij de kennisontwikkeling zijn de beroepsgerichtheid, toegepast onderzoek en actualiteit uitgangspunten voor de invulling van het onderwijsprogramma. De beroepsgerichtheid heeft meer aandacht gekregen sinds bij de onderwijsvernieuwing, die in 2000 in gang is gezet, gekozen is voor PGO en projectonderwijs. Hierbij wordt steeds uitgegaan van beroepssituaties waarbij van de student wordt verwacht dat hij probleemoplossend met casuïstiek aan de slag gaat. Bij de opleiding informatica staat de rol van de software engineer centraal en daarom is bewust gekozen om de actuele beroepspraktijk als referentiepunt te nemen. Dit impliceert dat ook steeds het meest actuele studiemateriaal wordt voorgeschreven. Het beleid is dat de studenten 25% van hun nominale studieduur in de beroepspraktijk uitvoeren en dat ze actief participeren in het kenniscentrum van de Academie CII en een bijdrage leveren op het gebied van toegepast onderzoek op het gebied van Realtime Embedded Systems. De directe confrontatie met de beroepspraktijk vindt tijdens de opleiding eveneens plaats door deelname Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 14

18 aan onderwijsprojecten waarbij echte opdrachten vanuit het bedrijfsleven en/of het kenniscentrum dienen te worden uitgevoerd. Last but not least vervullen ook de stages en de afstudeerprojecten een belangrijke rol om de opleiding van de informatica student via interactie met de beroepspraktijk invulling te geven en studiemateriaal voor te schrijven dat actueel en relevant is in relatie tot die beroepspraktijk. Niet alleen de studenten maar ook de docenten worden middels de stage- en afstudeerprojecten geconfronteerd met actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied. De curriculumcommissie heeft de taak om nieuwe ontwikkelingen op te nemen in het onderwijsprogramma voor nieuwe cohorten. Bij de keuzevakken en specialisatiethema s krijgt de beroepspraktijk in de vorm van onderzoeksprojecten specifieke aandacht. De thema s zijn gekozen op basis van relevantie voor de beroepspraktijk. Indien op basis van recente vakliteratuur en/of contacten met het beroepenveld nieuwe ontwikkelingen belangrijk worden, dan vertaalt zich dat in aanpassing van het opleidingsprogramma en thema s. Recente voorbeelden zijn de onderwerpen Realtime and Embedded Systems en het onderwerp Security. Het eerste thema heeft zelfs geresulteerd in de oprichting van een kenniscentrum waaraan een drietal lectoren zijn verbonden. In het visiedocument wordt aangegeven dat er voor de software engineer nieuwe uitdagingen zijn met betrekking tot: Nieuwe ontwikkelparadigma als aspect oriented programming Meerwaarde open ontwikkeltools Intermediair ontwikkelaars uit verschillende landen In-product software Emedded userinterfaces Intelligenterobots en agents Security Requirementbeheer Software architectuur Tiny software systems Uit het door het auditteam bestudeerde Saxion Student Survey 2004 blijkt dat studenten het studieprogramma beroepsgericht vinden: ongeveer 75% geeft aan dat de studie voldoende gericht is op het beroep waarvoor opgeleid wordt, 73% geeft aan tijdens de studie in voldoende mate in contact te komen met de beroepspraktijk en 70% vindt het onderwijs actueel. Uit het Saxion Alumnionderzoek blijkt dat 70% van de afgestudeerden de modules en overige opleidingsactiviteiten belangrijk te vinden voor de uitvoering van het beroep waarvoor zij zijn opgeleid. Oordeel: Voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende op grond van de volgende observaties: De opleiding maakt bij de ontwikkeling en actualisering op een goede manier gebruik van de contacten met de beroepspraktijk Relevante vakliteratuur is input voor de literatuurlijst, evaluatie en herziening van het curriculum en deskundigheidsbevordering van docenten. Studenten en alumni geven aan tevreden te zijn over de aansluiting onderwijs en praktijk. Het gekozen onderwijsmodel vormt een uitstekende basis om het onderwijsprogramma vanuit de beroepspraktijk in te richten. Er is een goede samenhang tussen het onderwijs op school en het buitenschools leren. Door te werken vanuit een focus op de beroepspraktijk en doordat het competentiegerichte programma is gebaseerd op landelijke eindkwalificaties zorgt de opleiding voor de ontwikkeling van beroepsvaardigheden die aansluiten op de beroepspraktijk. Het opleidingsteam is in staat gebleken om het gekozen onderwijsmodel op een goede manier te implementeren. Nieuwe ontwikkelingen in de beroepspraktijk zijn aanleiding tot aanpassing en innovatie van het Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 15

19 onderwijsprogramma. De Beroepenveldcommissie speelt hierbij een rol maar ook de inbreng van bedrijfsbegeleiders en gecommitteerden bij examens wordt gebruikt om het niveau en de aansluiting van de opleiding in relatie tot de beroepspraktijk te evalueren. Het kenniscentrum op het gebied van Realtime and Embedded Systems vormt een extra impuls met betrekking tot de actualiteit van de opleiding en biedt studenten de mogelijkheid om middels het leveren van een bijdrage aan toegepast onderzoek met de beroepspraktijk in aanraking te komen. 'De samenwerking met de Universiteit van Twente op het gebied van de verdere ontwikkeling van een doorstroomprogramma naar een masteropleiding zal dergelijke mogelijkheden uitbouwen.' Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 16

20 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Op basis van de analyse van documenten zijn er tijdens de audit gesprekken gevoerd met de directie het management, docenten en studenten. Met betrekking tot dit facet van het onderwijsprogramma zijn de volgende documenten ingezien: HBO-I beroeps- en opleidingsprofiel I-profiel Businessplan Academie CII Visiedocument Academie CII OER I Competentiematrix I Leerplanschema s per semester Advies PO in ICT (kaders voor projectonderwijs) blokboeken I De eindkwalificaties van de opleiding Informatica hebben de eindkwalificaties van het HBO-I platform en het I profiel als uitgangspunt. Om de vertaalslag te kunnen maken naar thematisch en beroepsgericht onderwijs en naar onderdelen van het onderwijsprogramma, is door de ontwikkelteams gebruik gemaakt van het document Van HBO-I competenties naar ingevuld onderwijs en zijn externe deskundigen geraadpleegd. In dat kader zijn er thema s per semester ontwikkeld en zijn er keuzemogelijkheden voor de studenten in het 6 e en 7 e semester. Het thematisch onderwijs heeft in de eerste twee jaren vorm gekregen door PGO (probleem gestuurd onderwijs) waarbij gebruik wordt gemaakt van groeilijnen. In de specialisatiefase wordt projectonderwijs toegepast. De uitvoering van het curriculum is vastgelegd in de Onderwijs- en examenregeling van de Bachelor Opleiding Informatica. Bij het maken van de vertaalslag van competenties naar leerdoelen wordt gebruik gemaakt van een competentiematrix. Op basis van de gekozen onderwijsvisie is in aansluiting op de gekozen thema s per semester een leerplanschema opgesteld. Ontwikkelteams hebben in het kader daarvan taken en opdrachten geformuleerd die ontleend zijn aan realistische beroepssituaties. Tenslotte zijn toets- en beoordelingscriteria vastgelegd en toetstermen geformuleerd. Deze behoeven nog nadere invulling en ontwikkeling. Studenten geven aan dat de toetsen goed aansluiten bij de stof, zeker bij projecten. De studenten ontvangen per semester een blokboek dat gezien moet worden als een spoorboekje op grond waarvan ze de eigen studieactiviteiten kunnen vormgeven en plannen. Door studenten wordt aangegeven dat het PGO soms wat te ver wordt doorgevoerd, de opdrachten soms te vaag zijn en dat er behoefte is aan meer inleidende c.q. instructiecolleges. Het PGO zet volgens de studenten zeker aan tot zelfstandig studeren en door de beroepsgerichte aanpak prikkelt het om met opdrachten fanatiek aan de gang te gaan. Dat is zeker ook de ervaring met het projectonderwijs waar ze het gevoel hebben als junior te worden aangesproken. Docenten zijn welwillend bij het oplossen van problemen maar studenten ervaren een toegenomen werkdruk bij docenten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Informatica 17