Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch Management Voltijd. Hogeschool Notenboom

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch Management Voltijd Hogeschool Notenboom

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch Management Voltijd Hogeschool Notenboom Hobéon Certificering BV Data: 16/ , 25/ Auditteam: De heer R.J.M. van der Hoorn De heer M. Hartog De heer H.W. Wierda De heer W.G. van Raaijen Mevrouw J.B. van Haastregt De heer G.W.M.C. Broers

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Korte schets van de Hogeschool Notenboom 6 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 9 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 17 Facet 2.4. Studielast 21 Facet 2.5. Instroom 23 Facet 2.6. Duur 25 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 26 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 28 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 30 Facet 3.1. Eisen HBO 30 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 32 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 33 Onderwerp 4: Voorzieningen 35 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 35 Facet 4.2. Studiebegeleiding 36 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 37 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 37 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 39 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 40 Onderwerp 6: Resultaten 42 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 42 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch Management voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 46 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma visitatie

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool Notenboom verzorgt de HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch Management Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding Hoger Toeristisch Management. Deze opleiding wordt uitgevoerd in een voltijd variant. Wij merken op dat deze opleiding ook als een kort- HBO-opleiding verzorgd wordt binnen Hogeschool Notenboom. Gelet echter op het feit dat kort-hbo opleidingen niet geaccrediteerd worden, gelet op het afbouwen van dit type opleidingen, is dit niet meegenomen in de voorliggende beoordeling/rapportage De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de Hogeschool Notenboom Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvariant voltijd is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvariant geldt het volgende: de opleiding Hoger Toeristisch Management heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Hoger Toeristisch Management op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 1

5 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) de door de Hogeschool Notenboom aangeleverde Management Review, (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (iii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door de Hogeschool Notenboom, i.c. de door opleiding Hoger Toeristisch Management aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleidingsvariant voltijd. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne- en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Hoger Toeristisch Management en economie, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs en een secretaris vanuit Hobéon Certificering. Er is voor gekozen om verspreid over meerdere dagen de audit uit te voeren: in december 2004 is er een audit uitgevoerd op systeemniveau met als gesprekspartners vanuit de Hogeschool Notenboom het management van de verschillende vestigingen. In februari 2005 heeft de audit plaatsgevonden van de opleiding en zijn de verschillende vestigingen (behalve de hoofdvestiging in Eindhoven ook de nevenvestigingen in Maastricht en Hilversum) bezocht. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van het werkveld waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; 1 Visitatie heeft op 16/ en 25/ plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 2

6 verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding Hoger Toeristisch Management werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij Onderwerp 2 ( Programma ) acht Facetten onderscheiden. Eén van die Facetten (Facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het Onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het Facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: De heer R.J.M. van der Hoorn, MBA, CMC, Bsc, directeur Hobéon Groep De heer drs. W.G. van Raaijen, onderwijsdeskundige en senior adviseur Hobéon Certificering Mevrouw J.B. van Haastregt, studente HBO De heer drs. H.W Wierda, MBA, econoom De heer M. Hartog, directeur Holland International Destination Management De heer drs. G.W.C.M. Broers, adviseur Hobéon Certificering Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Hoger Toeristisch Management noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Van der Hoorn is één van de directeuren van Hobéon Groep. Hij heeft de afgelopen jaren verschillende opdrachten afgerond binnen de kaders van interim management als algemeen- en/of financieel directeur. Deze opdrachten waren in de regel afkomstig van financieel-economische instellingen, het hoger onderwijs en de overheid. Meer specifiek heeft de heer Van der Hoorn op interim basis onder andere leiding gegeven aan de directie van een HEAO in de Randstad. De heer Van Raaijen heeft zich de afgelopen jaren binnen Hobéon beziggehouden met kwaliteitszorg van opleidingen in het hoger onderwijs, arbeidsmarktonderzoek en het opzetten van accreditatietrajecten binnen het hoger beroepsonderwijs. Inmiddels heeft hij als lead auditor deelgenomen aan tientallen accreditatietrajecten, verdeeld over het volledige opleidingenaanbod, bij verschillende onderwijsinstellingen. Hij heeft zich tijdens de audit vooral gericht op de kwaliteit van de onderwijsprocessen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken De werkvelddeskundigen de heren Hartog en Wierda hebben zich bij hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heren Hartog en Wierda hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals afgestudeerd op het terrein van Hoger Toeristisch Management. De studente, mevrouw J.B. van Haastregt, studeert Hogere Europese Studies op de Haagse Hogeschool. Op grond van ervaringen binnen het internationale hoger onderwijs (zij heeft in Liverpool gestudeerd aan de John Moores University) en haar goede talenkennis is mevrouw Van Haastregt inmiddels betrokken geweest bij verschillende accreditatietrajecten. De secretaris, de heer Broers, heeft ervaring met het beoordelen van de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Daarnaast is hij als secretaris resp. onderwijskundig auditor betrokken geweest bij enkele accreditatietrajecten. Voor uitgebreide curricula vitae verwijzen wij naar bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 5

9 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie treft u aan in bijlage II Programma visitatie Zie Bijlage II Korte schets van de Hogeschool Notenboom Hogeschool Notenboom maakt deel uit van de Notenboom Opleidingen Groep. De algemene leiding bestaat uit de directeur en drie vestigingsmanagers. De onderwijskundige lijn wordt geborgd door de directeur onderwijs en door de vaksecties (o.l.v. een domeincoördinator) waarvan de docenten van drie locaties (Hilversum, Maastricht en de hoofdlocatie Eindhoven) deel uitmaken. Aan de hogeschool zijn ca. 90 docenten verbonden, waarvan zes docenten les geven op twee vestigingen en één docent op drie vestigingen. De Notenboom Opleidingen Groep bestaat uit Stichting Hogeschool Notenboom (aangewezen HBO onderwijs), Instituut Notenboom, (diploma erkenningen in het kader van de Wet Educatie Beroepsonderwijs) en Erasmuscollege (erkenning VAVO- opleidingen voor VMBO, HAVO, VWO). Op grond van de Wet op de Erkende Onderwijsinstellingen is de instelling vanaf december 1988 erkend. Met ingang van 1 september 1997 is de Hogeschool Notenboom op grond van de WHW aangewezen door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen als officiële instelling voor Hoger Onderwijs. Eveneens in 1997 heeft de instelling op grond van de WEB een groot aantal (MBO) diploma-erkenningen verkregen. Alleen de MBO-opleidingen die de instelling ook op HBO-niveau uitvoert worden hiervan aangeboden. De hogeschool verzorgt de volgende voltijdopleidingen op HBO-niveau: Hotelmanagement, Toeristisch management, een Dual Degree en de Brede bachelor HEAO Business Administration met verschillende afstudeerprofielen. Alle opleidingen stoelen op de filosofie dat de afgestudeerde als beginnend beroepsbeoefenaar inzetbaar is in uiteenlopende branches en voorbereid is op uiteenlopende beroepssituaties, zo geeft de hogeschool aan. De voltijdopleidingen worden aangeboden vanuit drie vestigingen: Eindhoven, Maastricht en Hilversum. In het studiejaar volgen in totaal 425 HBO studenten de voltijdopleidingen, waarvan 170 studenten in Eindhoven, 115 studenten in Hilversum en 140 studenten in Maastricht. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleiding Hoger Toeristisch Management maakt gebruik van landelijk overeengekomen competenties/eindkwalificaties. Deze competenties zijn uitgewerkt naar de beroepsrollen die een afgestudeerde als (beginnend) beroepsbeoefenaar kan vervullen. In het definitieve profiel van de opleiding Hoger Toeristisch Management zijn onder andere meegenomen: vakkennis; organisatorische kennis en vaardigheden; commercieel inzicht; wetkennis. Uit de documentatie blijkt dat de opleiding Hoger Toeristisch Management in voldoende mate aansluit bij de eisen die aan afgestudeerden van deze opleiding gesteld worden. Uit het beroepsprofiel van de opleiding blijkt dat de afgestudeerde werkzaam kan zijn bij een verscheidenheid aan organisaties en sectoren. De aard en de feitelijk inhoud van de werkzaamheden van de afgestudeerde toeristisch manager, zo constateert het auditteam, hangen af van het bedrijf en het niveau binnen het bedrijf waar de afgestudeerde wordt aangesteld. De werkzaamheden van de afgestudeerde vinden voornamelijk plaats op de werkvloer van het vakantiereisbureau, zakenreisbureau of van de touroperator. Hierbij kan gedacht worden aan de verkoop van reizen, zorgen voor de administratieve en financiële afhandeling van de verkooptransacties en het afhandelen van klachten. Daarnaast bezoekt en beoordeelt hij vakantiebestemmingen. Hij vervult een voorbeeldfunctie voor zijn medewerkers bij het uitvoeren van deze werkzaamheden. Met betrekking tot klantenbinding verzorgt hij ook de public relations, promotie en de marketing. Verder handelt hij contracten af. De afgestudeerde vervult een management/leidinggevende, coördinerende, informerende, adviserende en faciliterende rol. De afgestudeerde is mondeling en schriftelijk vaardig. Daarnaast zijn commerciële, interpersoonlijke, operationele en persoonlijke effectiviteit typerend. Naast het besef dat het leveren van kwaliteit noodzaak is, zijn een hoge mate van flexibiliteit en creativiteit noodzakelijk. De visie die de opleiding heeft op het beroep van de toeristisch manager, wordt regelmatig met het werkveld, de beroepenveldcommissie besproken, hetgeen blijkt uit rapportages van deze bijeenkomsten (zie hierna). De opleiding Hoger Toeristisch Management beschikt, zo constateert het auditteam op basis van documenten en tijdens de audit, over een extern netwerk dat als voldoende gekwalificeerd kan worden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 7

11 In 2003 is een beroepenveldcommissie geïnstalleerd voor alle opleidingen van Hogeschool Notenboom, dus ook voor Hoger Toeristisch Management. Deze beroepenveldcommissie heeft tot doel om vooral in strategische zin de aansluiting te bevorderen van het onderwijsprogramma van de opleiding op de beroepspraktijk. De beroepenveldcommissie: informeert de opleiding over internationale ontwikkelingen in het werkveld/beroep; brengt gevraagd en ongevraagd advies uit over de inhoud en de kwaliteit van het curriculum van de opleiding[en], mede op basis van de landelijke opleidingskwalificaties; evalueert of en in hoeverre de (deel)kwalificaties en competenties nog relevant zijn en voldoen aan de (landelijke en instellingsspecifieke) opleidingskwalificaties; beoordeelt kwaliteit en niveau van de HBO-opleidingen. De beroepenveldcommissie komt twee tot drie keer per studiejaar bijeen. De bijeenkomsten worden bijgewoond door vertegenwoordigers van de Hogeschool Notenboom waaronder docenten en domeincoördinatoren van de opleiding. De leden kiezen uit hun midden een voorzitter. De voorzitter stelt de agenda op en nodigt de leden van de beroepenveldcommissie uit voor de vergadering. De leidinggevende van de opleiding legt de plannen of wijzigingen van het curriculum ter informatie, advies of evaluatie/beoordeling, voor aan de commissie. De beroepenveldcommissie heeft verder afspraken gemaakt met het management over zijn rol. Zij draaien mee in projecten en adviseren het management over vragen t.a.v. het participeren in brancheverenigingen, bespreken zij met docenten de inhoud van projecten en over de begeleiding van studenten daarbij, zo is het auditteam gebleken. Op voordracht van de leden van de commissie kunnen inhoudsdeskundigen worden uitgenodigd. Het advies en/of de evaluatie-/beoordelings-uitkomst wordt opgesteld door hen. Van iedere bijeenkomst wordt een verslag gemaakt. De voorzitter van de beroepenveldcommissie maakt het advies of de evaluatie-uitkomst bekend aan de directeur en informeert de leden daarna hoe met het advies is/wordt omgegaan. Waar nodig geven de leden adviezen ten aanzien van wijzigingen in de set kwalificaties. Het auditteam heeft geconstateerd dat deze kwalificaties op een heldere wijze verwoord zijn, d.w.z., op een zodanige wijze dat goed toetsbaar is in welke mate studenten voldoen aan de kwalificaties. Deze kwalificaties heeft de opleiding goed uitgewerkt in het OER van de opleiding. Ter adstructie geven wij hierna een aantal competenties op het terrein van marketing zoals wij deze hebben aangetroffen in de documentatie. De student kan: het strategisch planningsproces omschrijven. op basis van verzamelde gegevens voorstellen doen met betrekking tot marktkeuze, omzet- en marktaandeeldoelstellingen, marketingmix en produktontwikkelingsbe slissingen. een marketingplan uitwerken. plannen maken voor optimaal gebruik van de marketing/verkoopmiddelen. budgetten opstellen voor de afdeling marketing/verkoop. De onderwijsorganisatie hanteert op hogeschoolniveau een procedure wat betreft de opname in het onderwijsmateriaal van nieuwe ontwikkelingen in het beroepenveld. Deze procedure bestaat uit zeven stappen die successievelijk gevolgd worden en voldoende helder beschreven zijn in de docentenreader. Oordeel: voldoende Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende. De opleiding Hoger Toeristisch Management biedt een curriculum aan dat geënt is op de beroepspraktijk resp. recente ontwikkelingen in de beroepspraktijk. De opleiding betrekt in voldoende mate het werkveld bij het actualiseren van de inhoud resp. kwalificaties van de opleiding. Tevens besteedt de opleiding voldoende aandacht aan de verdere internationalisering van het vakgebied. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 8

12 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Hoger Toeristisch Management sluiten aan bij de algemene eisen die gelden voor afgestudeerden van een hbo opleiding. De opleiding heeft deze kwalificaties, in de opleidingsdocumenten competenties genoemd, voldoende uitgewerkt. Dit is weliswaar niet gebeurd op basis van de Dublin-descriptoren maar het is goed mogelijk de verschillende competenties te plaatsen onder de Dublin-descriptoren. Onderstaande tabel geeft daarvan een indruk Dublin Descriptor Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis en inzicht, gebaseerd op de kennis en het inzicht op het niveau van Bachelor. Hoger Toeristisch Management De student kan: de huidige economische en politieke situatie van de plaats van bestemming beschrijven, voor zover dit gevolgen heeft voor de veiligheid van de reiziger. de topografie van de wereld omschrijven, voor zover van belang voor de voorlichting van toeristische reizen. sociale, culturele en gastronomische kenmerken van toeristische bestemmingen beschrijven. actuele verre toeristische bestemmingen omschrijven. sportieve/ actieve toeristische bestemmingen omschrijven. Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming Communicatie Is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. Is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige of beperkte informatie en daarbij rekening te houden met sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. Is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten of niet-specialisten. De student heeft: inzicht in de organisatiestructuur van de reiswereld, in de aanvullende dienstverlening, bij de verkoop van de package-tour en de prijscalculatie van de package-tour. Dit betekent dat de student: 1. inzicht heeft in de ANVR-reisvoorwaarden 2. inzicht heeft in het vervoer- en verblijfsrecht 3. kennis heeft van de overkoepelende organisaties, van de diverse soorten ondernemingen met hun specifieke aanbod en deze kan vergelijken. De student kan 4. de huidige economische en politieke situatie van de plaats van bestemming beschrijven, voor zover dit gevolgen heeft voor de veiligheid van de reiziger. 5. sociale, culturele en gastronomische kenmerken van toeristische bestemmingen beschrijven en beoordelen in welke deze passen bij de doelgroep. De student : heeft ervaring opgedaan in het leggen van contacten met externe instanties, die kunnen bijdragen in het verkrijgen van noodzakelijke informatie (KvK, gemeente, etc.). heeft ervaring opgedaan met het interdisciplinair werken, doordat hij alle facetten van de onderneming (financiën, marketing, logistiek, personeel, etc) dient te belichten. heeft ervaring opgedaan met het werken in groepsverband doordat hij dient samen te werken met mensen die hij slechts ten dele zelf heeft kunnen uitkiezen. leert beoordelen c.q. gefundeerde kritiek leveren op ieders bijdrage. Leervaardigheden Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. De beroepspraktijkvorming dient de student in staat te stellen te wennen aan het bedrijfsgebeuren in algemene zin. zich te oriënteren op het beroep en de latere beroepsuitoefening, waardoor de eigen positie en het toekomstige werkterrein beter beoordeeld kan worden. de handelingsvaardigheid te vergroten. te leren functioneren met mensen binnen een bepaald institutioneel kader. in de dagelijkse praktijk te leren functioneren binnen organisaties en procedures. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 9

13 Oordeel: voldoende Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende. De opleiding Hoger Toeristisch Management heeft in voldoende mate bij het formuleren en uitwerken van de competenties aansluiting gezocht bij de Dublindescriptoren, i.c. bij de eisen die internationaal gelden voor afgestudeerden van dit type opleidingen. De verschillende Dublin-descriptoren zijn hierbij in voldoende mate terug te vinden in de set competenties. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 10

14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De opleiding heeft een duidelijke visie op het beroep waarvoor wordt opgeleid. Deze visie komt tot uiting in de eindtermen van de opleiding Hoger Toeristisch Management en is samengevat in het OER van de opleiding dat het auditteam in haar bezit heeft. Deze eindtermen vermelden expliciet welke kwalificaties een beginnende beroepsbeoefenaar minimaal moet hebben. Verschillende samenwerkingsverbanden/overlegvormen tussen de opleiding en het werkveld dragen in sterke mate bij tot de profilering en explicatie van het beroep. Het gaat hier om samenwerking met het beroepenveld waarbij de docenten en het management, zo is gebleken tijdens de audit, beschikken over een voldoende breed netwerk om op basis van deze contacten eventuele bijstellingen te plegen binnen het curriculum en de competenties. Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats met, zo blijkt uit de documentatie alsook tijdens de audit, een duidelijke interactie met het werkveld. De opleiding geeft in de documentatie expliciet aan dat het hierbij gaat om kennis met betrekking tot: het vaststellen van het strategisch management; het beheren van informatie en data en het zelfstandig uitvoeren en beoordelen van klanttevredenheidsonderzoek; het vaststellen van het financieel management en de bewaking van de uitvoering ervan; het onderhouden van contacten en relaties; het opstarten van een eigen onderneming; het leidinggeven aan werkzaamheden; het beheersen van vreemde talen: Engels, Frans en Duits; het opstellen van beleid gericht op marketing en verkoop en het bewaken van de uitvoering ervan; het bewaken van de efficiency, de productiviteit en het rendement van de organisatie. De opleiding heeft daardoor een goed beeld van de eisen die het werkveld stelt aan een beginnende beroepsbeoefenaar. Concreet blijkt dit uit de gesprekken en de documentatie: de afgestudeerde van de opleiding is werkzaam binnen reisorganisaties, in de regel MKB. De aard en feitelijke inhoud van het beroep hangen af van het type organisatie en plaats en niveau binnen de organisatie waarvoor hij werkzaam is. de toeristisch manager geeft leiding, zorgt voor het aanbod van producten en diensten, de toeristisch manager bewaakt de efficiency, de productiviteit en het rendement van de organisatie c.q. van de afdeling of vestiging, waarvoor hij verantwoordelijk is. Hij zorgt voor een adequate uitvoering van de administratie. De toeristisch manager vervult een leidinggevende, coördinerende, een informerende, een adviserende en een faciliterende rol. Hij is (mede) eindverantwoordelijk voor de werkuitvoering. De toeristisch manager moet een nauwkeurige werkhouding hebben, klantgericht denken en zich klantgericht opstellen, hij moet proactief zijn, kunnen anticiperen, mondeling en schriftelijk vaardig zijn, sensitiviteit Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 11

15 hebben, hij moet zich flexibel en dienstverlenend opstellen, zelfstandig en samen kunnen werken. De toeristisch manager bedenkt en voert activiteiten uit op het gebied van marketing zoals marketingcampagnes, marketingverkenningen en marktonderzoeken. Daarnaast voert deze commerciële activiteiten uit (verkoopbevorderende, aftersales en promotionele activiteiten). Op velerlei wijzen probeert hij klanten te interesseren voor producten en/of diensten van zijn organisatie. Contacten zijn telefonisch, elektronisch maar ook face to face. Hij is (gedelegeerd) verantwoordelijk voor het relatiebeheer (incl. customerservice) van de organisatie. Afhankelijk van de aanstelling werkt de toeristisch manager op strategisch niveau (marketingplan), en voert werkzaamheden uit het marketingplan en marketingbeleid zelfstandig uit, resp. stelt het marketingplan en marketingbeleid vast. Het (mede) opstellen en uitvoeren van het marketingbeleid heeft een hoge mate van complexiteit. De toeristisch manager is (mede) verantwoordelijk voor het halen van commerciële doelstellingen. Evaluaties onder studenten bevestigen het beeld dat de opleiding Hoger Toeristisch Management voldoende opgeleide beginnende beroepsbeoefenaren aflevert. Uit evaluaties met het werkveld is gebleken dat de stagebegeleiders aangeven dat afgestudeerden in voldoende mate beschikken over de noodzakelijk instroomeisen op de arbeidsmarkt. De opleiding heeft nauwe banden met het werkveld. Men geeft hierbij aan dat het voor studenten van belang is in een zo vroeg mogelijk stadium geconfronteerd te worden met het werkveld, de toerismesector. Uit documenten blijkt dat er duidelijk gestreefd wordt naar een goede band met dat werkveld. Zo zijn er binnen de opleiding Hoger Toeristisch Management docenten werkzaam afkomstig uit het veld, i.c. de meeste vakgebonden docenten zijn uit de sector zelf afkomstig. Ook het management van de opleiding heeft, zo is het auditteam gebleken zijn sporen verdiend binnen de internationale toerismebranche en blijkt ook internationaal te zijn opgeleid. Oordeel: voldoende Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende. Zowel uit de beschikbaar gestelde documentatie als tijdens de audit is gebleken dat de opleiding een goed beeld heeft van de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden van de opleiding. De opleiding houdt zich via het netwerk van de docenten en de werkveldcommissie op de hoogte van de eisen die het beroepenveld stelt aan aanstaande managers op het terrein van toerisme. Waar nodig wordt het onderwijsprogramma aanpast opdat afgestudeerden over voldoende kennis en vaardigheden beschikken als zij de arbeidsmarkt betreden. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt dit onderwerp als voldoende. De opleiding Hoger Toeristisch Management beschikt over een studieprogramma dat, getuige reacties van zowel het werkveld als afgestudeerden, in voldoende mate aansluit bij de eisen die het beroepenveld stelt. De opleiding stelt zich actief op bij het herzien van competenties en het curriculum. Dit gebeurt op basis van kennis en inzicht die het docentenkorps en het management van de opleiding hebben van het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 12

16 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Kennisontwikkeling door studenten vindt aantoonbaar plaats via interactie met de beroepspraktijk, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, vakliteratuur en toegepast onderzoek bij het afstuderen. Het auditteam heeft dit geconstateerd aan de hand van documenten en gedurende de audit. Ook heeft het auditteam uitgebreid inzage gehad in de literatuur die men binnen de opleiding Hoger Toeristisch Management gebruikt alsmede ondersteunende literatuur. De literatuur is adequaat, zowel wat inhoud als publicatiedatum betreft. De literatuur sluit goed aan bij de kwalificaties die de studenten dienen te bereiken, zo is tijdens de audit geconstateerd. Daarnaast is uit bestudering van scripties van studenten gebleken, in het bijzonder de hierbij door studenten geraadpleegde bronnen, dat de gebruikte en ter beschikking staande literatuur voldoende representatief is voor de opleiding Hoger Toeristisch Management en van voldoende niveau is. Het programma is gebaseerd op de beroepspraktijk van de toeristisch manager en wordt voortdurend bijgesteld op basis van actuele ontwikkelingen. Het curriculum blijkt te zijn vormgegeven op basis van gevalideerde kernkwalificaties en wordt verder ontwikkeld in samenwerking met het beroepenveld, zo blijkt uit verslagen van de beroepenveldcommissie. Aanpassingen in het curriculum vindt als volgt plaats: maandelijks rapporteren de domeincoördinatoren aan de directeur onderwijs te Eindhoven. Op basis van die rapportages vindt er een jaarlijkse update van competenties plaats, gevalideerd door deze commissie. De opleiding heeft, zo blijkt uit het leerplan, een omvangrijke buitenschoolse component. In het curriculum komt de beroepsgerichtheid tot uitdrukking in alle onderdelen: projecten, theorievakken en buitenschools curriculum. De opleiding Hoger Toeristisch Management hecht er aan dat het curriculum actueel blijft. Het auditteam constateert dat de opleiding, om de ontwikkeling van kennis, inzicht, vaardigheden en houding van de student aan te laten sluiten bij de ontwikkelingen in het werkveld, op verschillende manieren contact met het beroepenveld onderhoudt, bijvoorbeeld via de beroepenveldcommissie. Het auditteam heeft verslagen van dit overleg ingezien. Door de opleiding wordt er naar gestreefd docenten aan te trekken die deels in de praktijk werkzaam zijn of recentelijk in de praktijk werkzaam zijn geweest. Over de actualiteit, relevantie en toekomstgerichtheid van het curriculum is regelmatig en structureel contact met de werkveldcommissie. Tevens wordt tijdens de vergaderingen met stagebegeleiders en vergaderingen met leden van de werkveldcommissie ingegaan op curriculumveranderingen en wordt de mening van het beroepenveld en Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 13

17 stagegevers gevraagd over het curriculum. In de afstudeerenquête kunnen studenten de relevantie aangeven van het studieprogramma in relatie tot actuele ontwikkelingen binnen de branche. Het beeld dat daaruit ontstaat, is dat afgestudeerden tevreden zijn over het curriculum. De herziening van het curriculum en de examenregeling geschiedt jaarlijks op basis van uitkomsten van enquêtes en evaluaties onder studenten, stagebegeleiders, vaksecties, afgestudeerden en hun werkgevers, vestigingsmanagers. Het auditteam heeft verschillende stageverslagen bestudeerd van studenten en merkt op dat deze in de regel zeer omvangrijk zijn en inhoudelijk een goed beeld geven van de activiteiten van de student tijdens de stage. De docenten van de opleiding worden zo veel mogelijk bij stagebegeleiding en afstudeerbegeleiding ingezet. De student vindt de resultaten van deze contacten met de beroepspraktijk in alle studieonderdelen van het curriculum terug. Daarnaast wordt de beroepsgerichtheid van de opleiding in de projectmatige- en thematische benadering van het curriculum versterkt door stages en het afstuderen in de beroepspraktijk. Gedurende alle leerjaren vinden projecten plaats en wordt een verslag hiervan gemaakt. Hierin werken studenten -samen of individueel- aan een opdracht op onder meer de aspecten financiën, personeel, locatie en catering, PR. Uitgegaan wordt van realistische opdrachten d.w.z. opdrachten die door het beroepenveld worden verstrekt. Studenten dienen meerdere malen een ondernemingsplan op te stellen gedurende de opleiding en dit te presenteren. Tevens dienen studenten zelfstandig onderzoek te verricht, ergo: onderzoeksvaardigheden beslaan een aanzienlijk deel van het curriculum hetgeen het auditteam als adequaat beoordeelt gelet op het belang van goed verricht onderzoek voor de branche op basis waarvan beslissingen worden genomen ten aanzien van de aangeboden reispakketten. De onderzoeksopdrachten voor de afstudeerscriptie worden mede bepaald door de relevantie voor het vakgebied en afgestemd op de stagebiedende organisatie en de interesse van de student. Oordeel: voldoende Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende. Zo is de actualiteit van het curriculum en daarmee de beroepsgerichtheid voldoende geborgd en garandeert het onderwijsprogramma (uiteraard, voor een zo beroepsgerichte opleiding als Hoger Toeristisch Management is dit een vanzelfsprekendheid) het leren van beroepsvaardigheden op basis van actuele kennis. Deze actualiteit wordt geborgd door goede relaties met het werkveld via de beroepenveldcommissie. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 14

18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen De inhoud van het curriculum wordt vastgesteld in een overleg tussen opleiding en werkveld. De eindkwalificaties staan vermeld in het document Onderwijs- en examenregeling Hoger Toeristisch Management Cohort en zijn op een adequate wijze tot stand gekomen. De domeincoördinatoren adviseren (na raadpleging van de vakdocenten) de directeur onderwijs over de te gebruiken methodes, waarna deze de boekenlijst vaststelt. Praktisch lesmateriaal wordt door de opleiding zelf ontwikkeld. De vertaling van eindkwalificaties in het curriculum staat beschreven in het studiemateriaal van de opleiding, dit is door het auditteam tijdens de audit bestudeerd. Bestudering van de documentatie en de inhoud van de gesprekken wijzen op het volgende: In 2002 heeft Hogeschool Notenboom de competentieprofielen voor de verschillende opleidingen vastgesteld. De door Notenboom gehanteerde Notenboomcompetenties zijn vergeleken met de landelijk geldende competenties op het terrein van Toerisme. Er zijn, na globale vergelijking, geen opmerkelijke verschillen geconstateerd, behalve dan dat de landelijk geformuleerde HBO competenties wat algemener zijn opgesteld. In juni 2005 zullen de competentieprofielen nauwgezet worden vergeleken en eventueel bijgesteld. Bij het vaststellen van de niveau aanduidingen zijn betrokken: de beroepenveldcommissie, de directeur onderwijs, de competentiedeskundige en de domeincoördinatoren Bij het up to date houden van de competenties en het beroepsprofiel worden de publicaties van de HBO-raad, de adviezen van de beroepenveldcommissies, de opmerkingen van de stagebiedende bedrijven, de adviezen van de domeincoördinatoren, het stagebureau, de stagementoren betrokken. Bij het ontwerp van het studieprogramma van de opleiding Hoger Toeristisch Management is in eerste instantie een globaal ontwerp van het studieprogramma gemaakt waarna de kernkwalificaties vertaald zijn naar leerdoelen. Vervolgens zijn de thema s vastgesteld en gekoppeld aan één of meerdere doelstellingen. Aansluitend zijn ondersteunende vakken bepaald. Dit is in voldoende mate geconcretiseerd/uitgewerkt in het OER van de opleiding. Bij de beschrijving van leerinhouden wordt, uitgaande van deze hiërarchie, steeds een koppeling gemaakt met de eindkwalificaties van de opleiding Hoger Toeristisch Management. Uit het OER is vakinhoudelijk af te leiden welke vernieuwingen worden doorgevoerd op het niveau van studietaken. Uit een beschrijving in het document blijkt tevens dat ook bij wijzigingen in het studieprogramma de koppeling tussen de eindkwalificaties en het curriculum gewaarborgd is. Uit de documentatie blijkt dat: Het curriculum gezien moet worden als een geheel. De scheiding tussen theorie en praktijk in de vorm van, theorie is iets anders dan de stage, is verlaten. De praktijk van de beroepsuitoefening op het terrein van toeristische management is essentieel. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 15

19 de praktijk sluit aan bij de kennis en vaardigheden waarover studenten beschikken. Uit de gesprekken die het auditteam gevoerd heeft met studenten op de drie vestigingsplaatsen van Notenboom blijkt dat studenten tevreden zijn over hun voorbereiding op de stageplekken, i.c. de behandelde theorie sluit aan op de praktijk van de stageplek. het onderwijs actuele elementen uit de beroepsuitoefening in zich dient te dragen. Het auditteam constateert op basis van documentatie dat het studieprogramma is vastgelegd in de studiegids. Het inhoudelijke programma is voldoende uitgewerkt en beschreven in de algemene curriculuminformatie en het daarbijbehorende studiemateriaal. Het studiemateriaal bevat onder andere een beschrijving van onderwijsdoelstellingen, beginvereisten, organisatie en leeractiviteiten, leermiddelen, literatuur en boekenlijst en een beschrijving van de toetsing. De integratie van het onderwijsprogramma wordt gerealiseerd binnen projecten, ondernemingsplannen, stage en scriptie. De onderzoeksgebieden van opdrachten en projecten overstijgen veelvuldig de leerstof van een vakgebied. Aan de orde komen bijvoorbeeld in de bedrijfspresentaties over de stage-instellingen: technische zaken, personeel, bedrijfsformule en cultuur, marketing. De opleiding draagt er zorg voor dat de afgestudeerde hoger toeristisch manager in staat is de in het beroepsprofiel omschreven beroepstaken en activiteiten binnen de diverse taakgebieden en domeinen uit te voeren. De beroepstaken en beroepshandelingen worden concreet vertaald naar het onderwijsprogramma in door de opleiding geformuleerde programmadoelen. De inhoud van de programmaonderdelen wordt vanaf het begin van de studie gerelateerd aan realistische situaties uit de beroepspraktijk. Een belangrijk uitgangspunt van het curriculum van de opleiding Hoger Toeristisch Management is de praktijk. Vanaf de start van de studie wordt de student met de praktijk van het vakgebied geconfronteerd om de ervaring vervolgens te benutten als 'bron' of aanleiding voor het leren van theorie en vaardigheden. Ter adstructie geven wij het volgende voorbeeld, afkomstig uit het studieprogramma van de opleiding: De student heeft inzicht in de organisatiestructuur van de reiswereld, in de aanvullende dienstverlening, bij de verkoop van de package-tour en de prijscalcu latie van de package-tour. Dit betekent dat de student: inzicht heeft in de ANVR-reisvoorwaarden inzicht heeft in het vervoer- en verblijfsrecht kennis heeft van de overkoepelende organisaties, van de diverse soorten ondernemingen met hun specifieke aanbod en deze kan vergelijken. Oordeel: voldoende Op basis van de beschikbaar gestelde documenten en de gesprekken tijdens de audit met management, docenten en studenten komt het auditteam tot het oordeel voldoende. De opleiding heeft de eindkwalificaties in voldoende mate herkenbaar uitgewerkt tot doelstellingen. Studenten geven aan dat zij in staat worden gesteld deze doelstellingen te bereiken. De studenten krijgen voldoende gelegenheid om zich in de praktijk te bekwamen in het vakgebied Hoger Toeristisch Management. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 16

20 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De samenhang binnen het curriculum, zo blijkt uit het leerplan en het studiemateriaal, wordt zowel nagestreefd in inhoudelijke- als in onderwijsdidactische zin via een afstemming van de diverse werkvormen. De inhoudelijke samenhang heeft zowel betrekking op de horizontale samenhang (tussen studieonderdelen in een semester) als de verticale samenhang waarbij sprake is van een over de jaren toenemende complexiteit. De integratie van het onderwijsprogramma wordt gerealiseerd binnen onder andere projecten, stages en scriptie. Binnen deze projecten, stages en scriptie dienen zij aan te tonen dat zij in staat zijn kennis en vaardigheden afkomstig uit verschillende disciplines. Een goed voorbeeld hiervan trof het auditteam aan in het curriculum in het studie onderdeel Marketing 2. De student kan: het strategisch planningsproces omschrijven. op basis van verzamelde gegevens voorstellen doen met betrekking tot doelmarktkeuze, omzet- en marktaandeeldoelstellingen, marketingmix en produktontwikkelingsbe slissingen. een marketingplan uitwerken. plannen maken voor optimaal gebruik van de marketing/verkoopmiddelen. budgetten opstellen voor de afdeling marketing/verkoop. gebruik maken van een geautomatiseerd informatiesysteem voor de marke ting/verkoopplanning. in overleg met betrokken afdelingen operationele verkoopplannen maken. voor wat betreft marketing- en verkoopactiviteiten een bijdrage leveren aan een strategisch ondernemingsplan. bedrijfsdoelstellingen met betrekking tot marketing en verkoop vertalen in afde lingsdoelstellingen. een opzet voor een marktonderzoek maken. door middel van desk research marktontwikkelingen analyseren. door middel van field research gegevens over de markt verzamelen. onderzoeksgegevens statistisch verwerken met behulp van een geautomatiseerd systeem. een concurrentieanalyse maken. een onderzoeksrapport samenstellen. Het curriculum kent een duidelijke opbouw van de leerstof en is ingedeeld naar niveaus met een opklimmende moeilijkheidsgraad. Het eerste jaar is vooral gericht op kennisverwerving, participeren in een toeristische organisatie en oriëntatie op de toekomstige beroepsuitoefening. Het tweede jaar op toepassing van het bovenstaande. Het accent ligt daarbij op het zelfstandig definiëren en analyseren van processen in de praktijk van de toerismebranche. De volgende jaren ligt het accent van het curriculum op het zelfstandig ontwikkelen van oplossingstrategieën en het vertalen hiervan in beargumenteerde adviezen voor de toeristische sector. De thematische opbouw van het curriculum, zo blijkt na bestudering van het onderwijsprogramma, is een belangrijke bouwsteen voor de samenhang in het curriculum. Uitgangspunt zijn fundamentele vaardigheden en (onderwijs)thema s. Het onderwijs heeft een in complexiteit toenemend karakter, d.w.z. dat onderwijsinhouden over de studiejaren uitgebreid, verdiept en verder geïntegreerd worden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger toeristisch management. Hogeschool Notenboom 17