Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology voltijd. De Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology voltijd De Haagse Hogeschool

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology voltijd CROHO nr De Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV december 2008 Auditteam: W.L.M. Blomen dr. ir. A.C. Valkenburg drs. M.L. Nahapiet mr. J.A. Frederik, cmc J. Wiegersma Secretaris: R.G. Peters

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding HT Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 23 september BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 16 Facet 2.4. Studielast 18 Facet 2.5. Instroom 19 Facet 2.6. Duur 21 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 22 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 25 Facet 3.1. Eisen HBO 25 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 26 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 27 Onderwerp 4: Voorzieningen 29 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 29 Facet 4.2. Studiebegeleiding 30 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 31 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 31 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 32 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 33 Onderwerp 6: Resultaten 34 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 34 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Human Technology voltijd Integraal oordeel en advies aan NVAO 38 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 23 september 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van HBO bachelor opleiding Human Technology van de Haagse Hogeschool Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool (hierna HHS), in casu de Academie Technology, Management & Design (hierna TMD), verzorgt de HBO bachelor opleidingen Industrieel Productontwerpen, Bewegingstechnologie, Commercieel Ingenieur en Human Technology. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de voltijd bacheloropleiding Human Technology (hierna: HT), crohonummer De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering is de Management Review van de voltijd opleiding HT van de HHS van juli Karakteristiek van de opleiding HT De opleiding HT wordt in Nederland verzorgd door drie hogescholen: Hanzehogeschool Groningen, INHolland in Alkmaar en de Haagse Hogeschool. De Hanzehogeschool is hiermee in 2000 gestart, Alkmaar en Den Haag volgden in De opleiding HT is een snijvlakopleiding : Het domein bevindt zich op het grensvlak van techniek/technologie en de mens: de interactie tussen mens en techniek staat centraal. In de opleiding HT leren studenten de vertaalslag maken tussen de eigenschappen van techniek en de behoeften van mensen op bijvoorbeeld emotioneel, communicatief, cultureel en sociaal-maatschappelijk niveau. Benchmark HT in Den Haag onderscheidt zich van de twee andere opleidingen: Groningen kijkt naar de breedte van HT over de technische domeinen en richt zich daarbij op producten (domein engineering), interfaces (domein ICT) en bebouwde omgevingen (domein bouwkunde); Alkmaar richt zich op organisatie en management, terwijl in Den Haag de focus ligt op de publieke sector. De Haagse opleiding heeft deze keuze gemaakt omdat: 1. er een groeiend aanbod van publieke diensten is, die geschikt moeten zijn voor alle gebruikers (design for all) in vaak een openbare omgeving en de gebruikte technologie moet voldoen aan de verwachtingen van die gebruikers; 2. de stad Den Haag veel kansen biedt om bij publieke organisaties en in relatie tot publiek beleid een stabiel relatienetwerk op te bouwen; 3. de opleiding Industrieel Productontwerpen van de academie TMD zich op de consumentenmarkt richt. De opleiding HT sluit daarop aan met zijn focus op het publiek domein. Organisatie Op basis van het hogeschoolontwikkelingsplan stelt de academie jaarlijks een beleidsplan op. Dit beleidsplan is het uitgangspunt voor het jaarlijkse opleidingsplan, dat elk jaar wordt geëvalueerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 1

8 Opleidingen worden bestuurd door resultaatverantwoordelijke teams onder leiding van de Academiedirecteur, die daarbij wordt ondersteund door teamleiders. De opleiding is, onder leiding van de teamleider, verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderwijs. Het jaarlijkse beleidsplan en de begroting zijn daarbij kaderstellend. De opleiding heeft een kernteam van zes docenten (inclusief de teamleider), dat wordt aangevuld met docenten van andere opleidingen, gastdocenten, stagiairs en assisterende studenten. Vier van de zes docenten hebben een coördinerende functie op een bepaald terrein. Vier commissies zijn van belang voor het onderwijs: de examencommissie, de opleidingscommissie, de commissie onderwijs & kwaliteit en de werkveldcommissie. De opleiding is niet eerder gevisiteerd of geaccrediteerd. De dienst Onderwijs en Studentzaken van de HHS heeft in 2006 een interne audit opgesteld. Op basis van de bevindingen daarvan heeft de opleiding verbeteringen doorgevoerd, of is daarmee ten tijde van de audit bezig. Enkele in het oog springende hiervan zijn: In de loop van 2008 wordt het competentieprofiel herzien en wordt een onderzoek uitgevoerd naar de wenselijkheid van competentiegericht toetsen, uitmondend in vernieuwing van het curriculum; Versterken van het beroepsbeeld bij studenten en versterken van de communicatie met hen; Zoeken naar nieuwe mogelijkheden voor crossdisciplinaire projecten, in samenwerking met andere opleidingen; Herbezinning op de samenstelling van de werkveldcommissie in het licht van het zich snel ontwikkelende beroepsprofiel; deze leden betrekken bij de beoordeling van afstudeerwerkstukken; De studeerbaarheid van het curriculum en de spreiding van studielast centraal stellen in evaluatievergaderingen; Het structureel gebruiken van alle contacten van docenten voor onderwijsontwikkeling; Meer aandacht geven aan de uitkomsten van de gesprekscyclus (beoordeling van functioneren); Jaarlijks evalueren van het handboek Interne Organisatie, in het licht van de interne kwaliteitszorg; Ontwerpen van een website voor alumni. Tijdens de audit zijn deze onderwerpen in de verschillende gesprekken aan de orde gekomen. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding actief is in het onderkennen van ontwikkelingen en mogelijke verbeterpunten in de externe omgeving en in de interne organisatie, het doorvoeren van veranderingen en meten van de effecten daarvan Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de voltijd opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de opleiding geldt, dat de opleiding zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste heeft gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 2

9 Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en heeft vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een brede bachelor opleiding Human Technology. Het auditteam heeft, met name in de gesprekken die het heeft gevoerd, vastgesteld dat de opleiding niet duidelijk maakt op welke wijze de focus op de publieke sector tot uitdrukking komt in het programma, waarmee en waardoor zij zich wenst te onderscheiden van haar zusteropleidingen. Deze onduidelijkheid werkt door in de uitwerking van de strategie, de inhoud van het programma, de instroom van studenten, keuze van afstudeerprojecten en uiteindelijk de uitstroom van bachelors. De opleiding erkent dat de focus, waarop de opleiding zich richt, niet duidelijk is. De opleiding heeft naar aanleiding van de opmerkingen van het auditteam een plan uitgewerkt om in de studiegids een heldere beschrijving te geven van vier duidelijke profielen. De keuze voor die vier profielen wil de opleiding in januari 2009 maken tijdens een studiedag. Het auditteam heeft deze ontwikkeling in zijn beoordeling betrokken. Zie hiervoor verder onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding HT aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Documentatie die betrekking heeft op: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding HT aangeleverde documentatie heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de voltijd opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 3

10 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Human Technology, één student van een verwante opleiding, één lead auditor, een onderwijskundige auditor en één secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam de niveaus van management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten en staf heeft getoetst of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde door verscheidene malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht van CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld en op basis daarvan een samenvattend oordeel per onderwerp gegeven. Dit werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggende rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. 1 De visitatie heeft op 23 september 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 4

11 B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering en praktijk wegen zwaarder dan beleid en theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: W.L.M. Blomen dr. ir. A.C. Valkenburg drs. M.L. Nahapiet J. Wiegersma mr. J.A. Frederik, cmc R.G. Peters Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding HT noodzakelijke expertise aanwezig is met betrekking tot de onderwijskundige aspecten, in casu het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten: het programma in relatie tot het specifieke domein. Wienke Blomen heeft als directeur van Hobéon Certificering inmiddels een groot aantal audits, gericht op de accreditatie van bachelor en master opleidingen in het hbo, geleid. In deze functie, maar ook in zijn functie als organisatieadviseur in het hoger onderwijs heeft hij grote bestuurlijke ervaring en ervaring in onderwijskundige bedrijfsvoering opgedaan. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 EC s) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan bijvoorbeeld Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 5

12 De externe deskundigen dr. ir. Rianne Valkenburg en drs. Marcel Nahapiet hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevende domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Mevrouw dr. Ir. Rianne Valkenburg is van 2003 tot en met 2007 lector Human Technology geweest aan de Hanzehogeschool Groningen. Zij is thans als zelfstandig consultant verbonden aan Dutch. De heer drs. Marcel Nahapiet is als managing consultant van CapGemini in zijn adviespraktijk werkzaam op het snijvlak van techniek en gebruik daarvan door mensen. Hij is voorts bestuursvoorzitter van de Nederlandse chapter van de internationale stichting Computer Human Interaction (CHI). Zij hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan HT-ingenieurs op HBO-niveau. De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer mr. Hans Frederik heeft in zijn functies als manager in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs een grote ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO opleidingen gesteld worden. Mevrouw Janne Wiegersma is vierdejaars student aan de opleiding Human Technology van de Hanzehogeschool Groningen. Zij studeert ten tijde van de audit af bij het internetbedrijf Clockwork te Amsterdam. Zij heeft de opleiding vooral bezien met het oog op de studielast, studeerbaarheid en studiefaciliteiten. De heer Rob Peters is als secretaris voor deze audit opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit het management, de coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 23 september 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Landelijk profiel Het vakgebied van Human Technology is nog nieuw. Het profiel van HT ingenieur is nog volop in ontwikkeling. Het vak, en daarmee ook de inhoud van het bachelor onderwijs wordt al werkende weg ontwikkeld. Tijdens de audit is het auditteam geconfronteerd met het beroep-in-wording en de foto die daarvan op dit moment is te maken. Dit beeld ten tijde van de audit is als volgt. Het landelijk overleg HT heeft de landelijk beroeps- en opleidingskwalificaties Human Technology in december 2004 vastgesteld. In het landelijke overleg is afgesproken dat eind 2008 het competentieprofiel wordt geëvalueerd en vervolgens wordt geactualiseerd. De HT-ingenieur is volgens het profiel uit 2004 een communicatief vaardige, breed opgeleide ingenieur die ervoor zorgt dat de technologie optimaal wordt afgestemd op de gebruiker. Hij kan de vertaalslag maken van de wensen en behoeften van mensen naar de ontwikkeling van technische producten in de woon-, werk- en leefomgeving. Hij integreert daarbij mensenaspecten in alle fasen van de productinnovatiecyclus en creëert een visie op de toekomstige interactie tussen mens en product, die vorm krijgt in de gebruikersinterface van het product. De HT ingenieur kan in het werkveld vier beroepsrollen vervullen, vaak in samenhang met elkaar: Vertaler Ontwerper Onderzoeker Ondernemer De HT ingenieur ontwerpt in alle fasen van de levenscyclus van een product of dienst met en voor de gebruiker (vertaler, ontwerper). Hij slaat een brug tussen de verschillende, soms conflicterende belangen van alle partijen (vertaler, ondernemer). Hij weet de juiste vragen te stellen, behoeften te definiëren en verbetervoorstellen voor gebruik te analyseren (vertaler, onderzoeker). Dit leidt tot een uitgewerkte opsomming van competenties die zijn onderverdeeld in vertalercompetenties, ontwerpercompetenties, onderzoekercompetenties en ondernemercompetenties. De competenties zijn in een competentiematrix opgesomd en in relatie gebracht met inhoud van de onderwijsblokken in de vier leerjaren. Het Haagse profiel De opleiding HT heeft aan het landelijke beroepsprofiel een aantal eigen competenties toegevoegd, gebaseerd op de visie van de opleiding. Deze zijn: de publieke sector als overkoepelend domein: de regionale setting en de ontwikkelingen in het werkveld bieden de mogelijkheid om in het publieke domein dicht bij de nieuwste maatschappelijke ontwikkelingen te opereren. De publieke dienstverlener wordt steeds meer vervangen door Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 7

14 dienstverlenende technologie (denk bijvoorbeeld aan geldautomaten en automaten voor vervoersbiljetten) en het menselijke contact wordt vervangen door mens-techniek-interactie. Onderzoekend ontwerpen. Het werkveld en lectoren op het terrein van Informatie, Technologie en Samenleving formuleren als wens dat de HT-ingenieur ontwerpend moet kunnen denken. Hij is deel van een ontwerpteam en heeft daarin een onderzoeksrol. Bachelor of Engineering. De engineeringvaardigheden en basis technische vaardigheden zijn verwerkt in het onderwijsprogramma. Samenwerkingsverbanden met onderwijs- en onderzoeksinstellingen De opleiding heeft regelmatig contact met de zusteropleidingen in het landelijke overleg. Daar wordt onder andere gesproken over de inhoudelijke profilering, de inrichting van het onderwijs en gezamenlijke publiciteit gericht op de instroom vanuit het voortgezet onderwijs. Het evalueren en actualiseren van het beroepsprofiel wordt in samenwerking met deze opleidingen aangepakt. Verder heeft de opleiding contacten met de TU Delft over de doorstroom van studenten naar de woopleidingen Industrieel Ontwerper en Design for Interaction en over het inlenen van gastsprekers. Internationale oriëntatie en samenwerking HT beperkt zich niet tot de landsgrenzen. De opleiding heeft als doel om (i) een internationale vergelijking van het HT beroep te maken en de identiteit van de opleiding te verstevigen en (ii) voorwaarden te scheppen zodat HT-studenten kunnen functioneren in een multiculturele, internationale context. De bakermat van collaborative design ligt in Scandinavië. Om die reden is de opleiding in 2007 een samenwerkingsrelatie aangegaan met opleidingen in Finland en Noorwegen voor de duur van een project. Hieruit zullen naar verwachting in de toekomst een internationale minor en internationale uitwisseling van studenten en docenten voortvloeien. Het auditteam heeft tijdens de visitatie vastgesteld dat de internationalisering wel in planvorming bestaat, maar nog niet echt tot ontwikkeling is gekomen. Oorzaken hiervan zijn de dynamiek van de ontwikkeling van het vakgebied en inspanningen die de opleiding zich moet getroosten om deze te volgen; de kleine omvang van het docententeam en taakbelasting die dat tot gevolg heeft. Om de internationale samenwerking verder gestalte te geven zal eerst het beeld in huis scherper moeten worden (zie hieronder bij Toekomst ). Toekomst Zoals al in hoofdstuk 1 bij is gezegd, heeft het auditteam in de eindkwalificaties, die overeenstemmen met het landelijk vastgelegde beroepsbeeld en daarmee voldoen aan de basiskwaliteit, niet de door de opleiding beoogde focus op het publieke domein kunnen ontdekken. De uitwerking van deze focus in het programma is nu nog onvoldoende, wat repercussies heeft voor het profiel van de instromende student, de keuze in afstudeeronderwerpen en het profiel van de uitstromende bachelor. Het auditteam begrijpt de brede focus, gezien de dynamiek in het beroepsdomein, maar adviseert wel om keuze voor een beoogde focus in dit geval die op het publieke domein- te concretiseren. Het auditteam heeft dit onderwerp besproken met de opleiding. De opleiding signaleert zelf dat voor de studenten het beroepsbeeld niet voldoende duidelijk is. De eerste HT-ingenieurs zijn in 2007 afgestudeerd en worden nu bij de opleiding betrokken om studenten te informeren over het beroepsbeeld. Ook deze alumni signaleren dat het beroepsbeeld in het werkveld nog in ontwikkeling is. De opleiding heeft op advies van het auditteam na de visitatie een notitie opgesteld over het aanscherpen van de focus. In deze notitie Nadere precisiering van de focus van 14 oktober 2008 geeft de opleiding aan via welke stappen zij wil komen tot een duidelijker focus van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 8

15 Eindpunt van dit ontwikkeltraject is de studiegids , waarin een duidelijke beschrijving moet zijn opgenomen van de vier profielen, waarvoor de opleiding wil opleiden. Deze profielen moeten in februari 2009 zijn vastgelegd, opdat de afstuderende studenten daarin kunnen worden begeleid. De belangrijkste doelen die de opleiding voor ogen heeft bij het aanscherpen van de beroepsprofielen zijn: i. de wervingskracht bij aankomende studenten te vergroten, ii. de doorstudeermogelijkheden te verbeteren, iii. de aansluiting bij de arbeidsmarkt zo optimaal mogelijk te laten zijn, iv. aan te sluiten bij de speerpunten van de Haagse Hogeschool, v. de innovatiekracht binnen de opleiding te vergroten en inspiratie te laten toenemen en vi. de positionering ten opzichte van andere opleidingen te verbeteren. Het auditteam waardeert dat de opleiding in een kort tijdsbestek deze notitie heeft vervaardigd. Het auditteam leest daaruit dat de opleiding, al ten tijde van de visitatie, helder voor ogen heeft wat zij wil. Het auditteam wil de opleiding graag steunen in haar wil om verder te komen. Samenwerking met het beroepenveld Het beroepenveld wordt betrokken bij de opleiding via: De werkveldcommissie Begeleiders en contacten van stage- en afstudeerbedrijven Projecten met en voor bedrijven Excursies Gastsprekers Senioren uit het bedrijfsleven die een rol spelen in de begeleiding Op basis van het vernieuwde competentieprofiel wil de opleiding kijken naar de huidige verdeling van kennis en netwerk binnen de werkveldcommissie en de samenstelling van die commissie zonodig aanpassen. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding haar curriculum heeft gebaseerd op het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel uit 2004 en dit zelf heeft aangevuld met eigen Haagse competenties. Deze zijn gevalideerd door de werkveldcommissie. De opleiding heeft voldoende contacten met het beroepenveld en met andere onderwijs- en onderzoeksinstellingen in binnen- en buitenland. Het auditteam ziet dat het beroep van de HT-ingenieur in ontwikkeling is en nog niet is uitgekristalliseerd in het beroepenveld. Het auditteam is van oordeel dat eindkwalificaties van de opleiding in voldoende mate aansluiten bij de eisen die thans door buitenlandse vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het domein van Human Technology. De opleiding is alert op het volgen van die ontwikkelingen, het aanscherpen van het zelf gekozen profiel en de vertaling daarvan in het onderwijs. Het auditteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke Eisen daarom als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool 1.0 9

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd in de vorm van competenties. Het auditteam heeft deze eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze beantwoorden aan het bachelorniveau zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. Hiertoe heeft de opleiding in een tabel deze competenties gerelateerd aan de Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Kennis en inzicht Wanneer een student afstudeert voldoet hij aan de beroepscompetenties en beschikt hij aantoonbaar over wetenschappelijke én toegepaste kennis en inzicht in het vakgebied van HT. Projecten, praktijkervaring, stages en de verdieping in de hoofdfase zorgen ervoor dat de student kan functioneren op het gewenste niveau. Hij kan een positie innemen, meningen en standpunten vormen en beargumenteren en zodoende een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het beroep, tijdens en na afloop van de studie. Toepassen Kennis en inzicht In de projecten, praktijkervaring, stages en tijdens het afstuderen heeft de student aangetoond dat hij de verworven kennis en inzichten kan toepassen. Het toepassen van kennis en inzichten is toenemend in complexiteit, zowel wat betreft de taakrol, de context van handelen en de kennis waarop een beroep wordt gedaan. Oordeelsvorming De beroepscompetenties vereisen dat de student een probleem- en vraagstelling kan formuleren, een keuze kan maken voor een methode van onderzoek, onderzoeksgegevens kan verwerken en kan evalueren en reflecteren. In projecten, stages en afstuderen bewijst de student, dat hij gegevens kan verzamelen en interpreteren om zodoende een oordeel te kunnen vormen dat mede is gebaseerd op het afwegen van sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische aspecten. Na het afstuderen beheerst de student deze competenties. Communicatie Een belangrijke rol die de HT-ingenieur vervult is die van vertaler. Hij is een volwaardig gesprekspartner voor partijen op verschillende niveaus en met verschillende achtergronden. Hij beheerst een breed scala van vaardigheden in mondeling en schriftelijk communiceren, inclusief visualiseren van complexe informatie. In de projecten en onderzoeksvakken bewijst hij een goede en actieve luisteraar te zijn en als volwaardig gesprekspartner te kunnen optreden. Leervaardigheden Gedurende de hele opleiding geven student en docenten aandacht aan het ontwikkelen van leervaardigheden. Dit gebeurt onder meer door het opstellen en bijhouden van het eigen portfolio en opstellen van reflectieverslagen. In de loop van de studie neemt de eigen verantwoordelijkheid van de student voor de eigen (studie)ontwikkeling toe en neemt de begeleiding vanuit de opleiding af. Tijdens de opleiding leren de studenten op wetenschappelijk verantwoorde manier sociaal-wetenschappelijk onderzoek te verrichten, dat relevant is voor de beroepspraktijk. Na het afstuderen is de student in staat te blijven leren en een bijdrage te leveren in de ontwikkelingen in zijn vakgebied. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

17 Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding een matrix heeft ontworpen waardoor inzichtelijk is dat de te bereiken competenties overeenkomen met de Dublin Descriptoren. Het auditteam heeft geconstateerd dat alle Dublin Descriptoren aan de orde komen en dat de eindkwalificaties van de opleiding daardoor aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het auditteam kwalificeert het facet Niveau Bachelor van de opleiding als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds en beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Zoals beschreven bij facet 1.2 sluiten de competenties aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Daarom is sprake van hoger onderwijs Beroepsonderwijs Zoals beschreven bij facet 1.1. sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door buitenlandse vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld aan een opleiding in het domein van Human Technology. Daarom is sprake van beroepsonderwijs Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en competenties en dat deze kwalificaties aansluiten bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het domein van Human Technology. Het auditteam beoordeelt daarom het facet Oriëntatie HBO als voldoende. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende op basis van de navolgende overwegingen: 1. De eindkwalificaties van de opleiding sluiten in voldoende mate aan bij de eisen die thans door buitenlandse vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het brede domein van Human Technology. De opleiding is alert op nieuwe ontwikkelingen, het aanscherpen van het eigen profiel en het vertalen daarvan naar het onderwijs. Het auditteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke Eisen als voldoende. 2. Alle Dublin Descriptoren komen aan de orde en de eindkwalificaties van de opleiding sluiten daardoor aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het auditteam kwalificeert het facet Niveau hbo van de opleiding als voldoende. 3. De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede zijn ontleend aan door in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en competenties en sluiten aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het brede domein van Human Technology. Het auditteam beoordeelt daarom het facet Oriëntatie hbo als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De opleiding schrijft per vak voor, welke vakliteratuur moet worden bestudeerd. De vakdocenten selecteren deze literatuur en overleggen met de jaarcoördinator of de studielast op niveau blijft. De voorgeschreven literatuur is deels in het Nederlands en deels in het Engels. In het landelijke overleg wordt de voorgeschreven literatuur tussen de opleidingen vergeleken en worden ervaringen uitgewisseld. De contacten en de samenwerking met stagebedrijven waar (afstudeer)projecten worden uitgevoerd zorgen ervoor dat de opleiding de ontwikkelingen in het werkveld op de voet kan volgen. Andere informatiebronnen zijn gastdocenten en leden van de werkveldcommissie. De opleiding heeft een coördinator externe contacten die verantwoordelijk is voor het netwerk van de opleiding. Projecten worden uitgevoerd voor en in bedrijven, terwijl het afstudeerproject een toegepast onderzoek inhoudt, dat relevant is voor het domein van HT, gericht is op twee of meer van de rollen (zie facet 1.1) en aansluit bij de studiespecialisatie van de student. In veel vakken besteedt de opleiding aandacht aan het beroepsbeeld en de keuzen die de aankomende HTingenieur kan maken. Voorbeelden: in het tweedejaars vak Development of Human Technology staat de ontwikkeling van het vakgebied centraal, terwijl het vak Trends in HT de technologische ontwikkelingen in kaart brengt. De opleiding noemt als de belangrijkste ontwikkelingen voor het vakgebied van HT: Gebruikersvriendelijkheid wordt een basisvoorwaarde; Emotionele, sociale en maatschappelijke waarden worden belangrijker bij de interactie tussen mens en technologie; Integratie van verschillende vormen van techniek wordt noodzaak; Betrokkenheid van eindgebruikers in ontwikkelprocessen groeit; Het vakgebied is internationaal: producten en ontwikkelingen worden gemaakt voor een wereldmarkt; Duurzaamheid wordt een intrinsieke kwaliteit van de HT-ingenieur. Deze ontwikkelingen zijn deels al verwerkt in de competenties van de opleiding. Over de verdere profilering van de opleiding en het ontwikkelen van de internationale component daarin, is bij facet 1.1 al beschreven dat de opleiding daarmee bezig is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

20 Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat kennisontwikkeling van studenten plaatsvindt door middel van Nederlandstalige en Engelstalige vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk in projecten en door toegepast onderzoek in de afstudeerperiode. De opleiding heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied, waarborgt op adequate wijze de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De opleiding zet een coördinator in voor het volgen van ontwikkelingen en onderhouden van contacten. Het auditteam beoordeelt het facet Eisen HBO daarom als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

21 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Het onderwijs duurt vier jaar en is per jaar opgedeeld in vier blokken van tien weken. Het eerste jaar is de propedeuse. Het tweede jaar staat in het teken van toename van kennis (augmentation); het derde jaar in het teken van oefenen in de praktijk (experience), terwijl het vierde jaar bestemd is voor het volgen van minors en afstuderen (final year). In elk jaar is, door alle blokken heen, ruimte ingeroosterd voor coaching. Per blok zijn vakken en projecten beschreven, waardoor de beoogde competenties, toenemend in zwaarte en complexiteit, kunnen worden behaald. Deze competenties zijn opgesomd in een competentiematrix. Het auditteam heeft deze matrix bestudeerd en ziet dat alle competenties gedurende de opleiding aan bod komen. De opleiding merkt op dat, gezien de snelle ontwikkelingen in het vakgebied, het competentieprofiel zal wijzigen, wanneer eind 2008 een vernieuwd beroeps- en opleidingsprofiel wordt vastgesteld. Per competentie zijn de leerdoelen geformuleerd. De opleiding formuleert voor de vakspecifieke doelen de competenties per vak. Wil een student kunnen afstuderen dan moeten alle competenties zijn verworven. Door de inhoud van het onderwijs en daarbij horende regelgeving van de opleiding wordt geborgd, dat de opleiding de studenten de mogelijkheid biedt om de beoogde competenties te verwerven. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft het programma bestudeerd en heeft kunnen vaststellen dat het programma van de opleiding een adequate concretisering is van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van onderdelen van het programma en de inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het auditteam beoordeelt daarom het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

22 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De opleiding heeft een opleidingsvisie geformuleerd waarin zij beschrijft wie en wat de Haagse HT ingenieur is. De beroepsrollen worden daarin genoemd (zie facet 1.1). De opleiding kent drie leerlijnen: i. de integrale praktijkleerlijn; ii. de flankerende lijnen: Mens-Productie-Interactie, Communicatie, Creativiteit, Techniek, Onderzoek, Ondernemen en iii. de coachingsleerlijn. De integrale praktijkleerlijn vormt het hart van de opleiding. Studenten besteden ongeveer 40% van hun studietijd aan deze leerlijn. Tot halverwege het derde jaar is de integrale praktijkleerlijn ingevuld met projectonderwijs, waarin studenten groepsgewijs werken aan realistische projecten die zijn aangeleverd door externe opdrachtgevers. In de projecten staan de rol van de HT-ingenieur centraal, leren studenten projectmatig te werken en samen te werken. In latere, meer complexe projecten groeien de studenten toe naar hun eigen rol. Zij toetsen deze rol in de praktijk in twee stages, waarbij het afstudeerproject wordt beschouwd als de meesterproef, waarin de student individueel laat zien dat hij als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag kan. Elk studiejaar is opgedeeld in vier blokken, die elk een thema hebben. De projecten binnen een bepaald blok en de dan aangeboden theoretische vakken sluiten aan bij dat thema. Daarmee geeft de opleiding de flankerende leerlijnen inhoud. Daarnaast loop het coachingstraject. Iedere student heeft een docent die als persoonlijke coach optreedt voor reflectie en ontwikkeling. In de loop van de studie worden de studenten aanvankelijk stevig begeleid maar stap voor stap steeds meer losgelaten. In de laatste jaren ligt het initiatief grotendeels bij de student. Voor verschillende vakken en projecten zijn toegangseisen vastgesteld, die garanderen dat het beoogde niveau wordt behaald. Een voorbeeld: ingangseis Project Participatory Design: voldoende beoordeling bij Qualitative Research Methods of aantoonbare vergelijkende ervaring met kwalitatieve onderzoeken. Om aan de stage in het derde jaar te kunnen beginnen moet de student ten minste 75 EC s in de hoofdfase hebben behaald; voordat hij kan afstuderen in het vierde jaar dient hij 90% van de studieonderdelen hebben afgerond. In het tweede blok van het tweede jaar en in het eerste en tweede blok van het vierde jaar is ruimte voor het volgen van minoren van respectievelijk 15 en 30 EC s. De opleiding HT is een opleiding zonder gerichte afstudeervariant. Studenten worden uitgenodigd om de kerncompetenties te koppelen aan de eigen passie en aan dat wat de student al heeft laten zien. De opleiding formuleert dat met de vragen: Waar loop jij warm voor? en Wat zijn jouw wapenfeiten? In de minor heeft de student een vrije keuze binnen kaders die zijn vastgelegd in het persoonlijk ontwikkelplan, de HT competenties en enkele niveaueisen. Oordeel: goed Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding een visie heeft, die de uitgangspunten formuleert waaraan het onderwijs dient te voldoen. Zoals hiervoor al is beschreven, wordt deze focus van de opleiding die in deze visie is neergelegd, aangepast. Het programma over de vier jaren is opgebouwd langs de uitgangspunten (leerlijnen, competenties, projectmatig onderwijs, vrije ruimte voor eigen ontwikkeling op basis van eigen sterke punten en passie, coaching waar nodig). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

23 Centrale thema s dragen zorg voor de verbinding tussen projecten en theoretische vakken binnen een studieblok. De ondersteuning van de projecten door theorie wordt hierdoor geborgd. Het auditteam vindt dat sprake is van goede inhoudelijke samenhang van het studieprogramma en beoordeelt het facet Samenhang Programma als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool

24 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen Als uitgangspunt is ervoor gekozen dat elk onderwijsblok van tien weken een studielast heeft van 15 EC s. De studenten hebben een overzicht van de studielast in de vakbeschrijvingen. De studieonderdelen binnen een blok variëren van 3 tot 5 EC s. De feitelijke studielast wordt geëvalueerd en de resultaten daarvan worden gebruik voor verbeterplannen en worden teruggekoppeld aan de studenten in de Opleidingscommissie. Elk onderwijsblok kent een afwisselend aanbod van theoretisch, vaardigheids- en projectonderwijs en toetsvormen als tentamens, werkstukken en producten van projecten. Alle onderdelen van een onderwijsblok worden in datzelfde blok afgerond en getoetst. Herkansing wordt geboden in het volgende onderwijsblok. In het derde en vierde jaar is het mogelijk dat studenten een afwijkend studiepad kiezen (eerst een minor en dan de stage). Met afstuderen kan viermaal per jaar worden begonnen. De studievoortgang wordt vier maal per jaar gevolgd. Bij studieachterstand maakt de opleiding samen met de student een concreet en haalbaar plan van aanpak om die achterstand in te lopen. Het aantal contacturen is als volgt: Eerste jaar Tweede jaar Derde jaar Vierde jaar HHS Landelijk HHS Landelijk HHS Landelijk HHS Landelijk 19 12,5 11,4 11,1 5,6 7,1 1,1* 5,5 Tabel 1: contacturen opleiding HT De Haagse Hogeschool en landelijk * zie opmerking in de alinea hieronder. Contacturen zijn alle uren waarop de studenten en de docenten ingeroosterd contact met elkaar hebben: dit zijn dus de colleges en practica, ingeroosterde consulturen, projectbegeleiding en studieloopbaanbijeenkomsten. De contacturen die studenten hebben binnen de minoren in blok 2 van het tweede jaar en blokken 1en 2 van het vierde jaar hierbij niet zijn meegerekend, omdat deze te zeer kunnen variëren. Het aantal contacturen in het tweede en vierde jaar is dus hoger dan de in bovenstaande tabel gepresenteerde waarden. De studenten waar het auditteam mee heeft gesproken geven aan dat de studielast door hen als normaal wordt geacht. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de studielast evenwichtig is verdeeld over de hele opleiding, dat studenten hiermee bekend zijn, dat deze studielast regelmatig wordt geëvalueerd en dat verbetering waar nodig worden doorgevoerd. De toetsen zijn gespreid over de onderwijsblokken en er is voorzien in herkansing, in het direct opvolgende onderwijsblok. De studievoortgang wordt gevolgd en waar nodig neemt de opleiding samen met de student acties om vertraging in te lopen en verder te voorkómen. Het aantal contacturen is in het begin van de opleiding hoog en neemt af, naarmate de studie vordert. Dit is in lijn met het uitgangspunt om de student meer en meer los te laten. Het auditteam beoordeelt dat het onderwijsprogramma studeerbaar is en dat de opleiding een proces kent om studiebelemmeringen tegen te gaan. Het auditteam beoordeelt daarom het Studielast facet als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Human Technology, Haagse Hogeschool