Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management voltijd, deeltijd en duaal

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management voltijd, deeltijd en duaal Saxion Hogeschool IJselland Instituut Hospitality & Facility Management

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management voltijd, deeltijd en duaal Saxion Hogeschool IJselland Instituut Hospitality & Facility Management Hobéon Certificering BV 22 november 2004 Auditteam: Wienke Blomen Bernard Drion Rob Stapert Robbert Visscher Vincent Stittelaar

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de drie opleidingsvarianten) Programma visitatie 5 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstelling opleiding 6 6 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 6 Facet 1.2. Niveau bachelor 8 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 10 Onderwerp 2: Programma 12 Facet 2.1. Eisen hbo 12 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma 14 Facet 2.3. Samenhang programma 16 Facet 2.4. Studielast 17 Facet 2.5. Instroom 19 Facet 2.6. Duur 21 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 22 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 24 Onderwerp 3: Inzet van personeel 26 Facet 3.1. Eisen hbo 26 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel 27 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel 28 Onderwerp 4: Voorzieningen 30 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 30 Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie resultaten 34 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 36 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 38 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema voltijd Oordeelschema deeltijd Oordeelschema duaal Overall oordeel/ advies aan NVAO 46 BIJLAGE I : Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaring externe auditor BIJLAGE II: Programma visitatie 27 mei 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Saxion Hogeschool IJselland verzorgt een hbo bachelor opleiding Facility Management in een voltijd, deeltijd en duale variant, alle ondergebracht in het Instituut Hospitality & Facility Management (IHF). Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) de opleidingsvormen in één gezamenlijk traject beoordeeld. Deze beoordeling is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot de hbo bachelor opleiding voltijd, deeltijd en duaal Facility Management. De basis voor de beoordeling van Hobéon Certificering vormde de Zelfevaluatie die door het Instituut IHF is uitgevoerd voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleidingsvarianten leiden op tot dezelfde eindkwalificaties. Daar waar zij verschillen, betreft het de didactische vormgeving in verband met de specifieke kenmerken (leeftijd, achtergrond, werkervaring) van de onderscheiden doelgroepen. Een en ander is voor Hobéon Certificering reden geweest zijn oordeel over de opleidingsvarianten in één rapport samen te vatten. Daar waar nodig, zal niettemin het onderscheid tussen de drie opleidingsvarianten zichtbaar zijn Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Om de beoordeling voor alle partijen inzichtelijker te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin per facet het betreffende NVAO criterium nader is gespecificeerd in zogeheten deelvragen. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door de opleiding Facility Management geleverde schriftelijke informatie. Ten eerste de aangeleverde Management Review / Zelfevaluatie van de opleiding Facility Management (voltijd, deeltijd en duaal) aan de hand van het opleidingsspecifieke referentiekader. Ten tweede de daaraan gerelateerde documentatie. Deze documentatie had betrekking op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidings-profielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 1

5 Met betrekking tot het opleidingsspecifieke referentiekader geldt het volgende. Saxion Hogescholen hebben zelf in overleg met de opleidingen een set van ijkpunten ontwikkeld, die dienen als een instellingsspecifieke vertaling van het accreditatiekader van de NVAO en die op een aantal aspecten een eigen (streef-)norm bevatten. De opleidingen hebben in de zelfevaluatie aangegeven hoe zij zich verhouden tot deze normstelling. Voorts hebben de opleidingen die in dit rapport worden beoordeeld zich voor wat betreft doelstellingen, beroepsprofiel en opleidingscompetenties in belangrijke mate gebaseerd op de landelijke beroepsprofielen en opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de opleidingen en het (internationale) beroepenveld (Edutec, IFMA (International Facility Management Association) en BIFM (British Institute of Facilities Management)). Het auditteam heeft zowel de instellingsspecifieke als opleidingsspecifieke referentiekaders beoordeeld, vastgesteld dat deze in voldoende mate gespecificeerd zijn en passend voor de opleidingen die nu geaccrediteerd moeten worden en heeft deze kaders in de beoordeling betrokken. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding Facility Management. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 2

6 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van facility management, één student, één auditor vanuit Hobéon Certificering en één secretaris eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- door eigen waarneming. De additionele documentatie behelsde ondermeer: - overzichten van de samenstelling van de gremia uit het werkveld waarmee de opleiding overleg voert; - verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; - overzicht CV s van (gast)docenten; - netwerkoverzicht docenten; - verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; - verslagen van docentevaluaties; - verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; - détailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; - portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; - stageverslagen en beoordelingen; - de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; - de eindproducten van studenten; - eigen waarneming van huisvesting en materiële voorzieningen; Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedétailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische en materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop die oordelen zijn gebaseerd. 1 Visitatie heeft op 27 mei 2004 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. Alle in de Checklist Accreditatie HBO Bachelor vermelde deelvragen worden bij de beoordeling betrokken. B. Het oordeel op de per facet gerubriceerde deelvragen leidt tot een score op het betreffende facet. Zie onder D. C. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder E. D. Van deelvraag naar facet. Hier is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire; E. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie slechts voldoende of onvoldoende scoren; een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. F. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder G, als extra aantekening vermeld. G. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord.een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten onvoldoende heeft gescoord; Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. Voorzitter: Wienke Blomen Leden: Bernard Drion Robert Stapert directeur Hobéon Certificering; General Manager bij DBAssociates Nederland N.V., Rotterdam; Adviseur Hobéon Certificering; Vincent Stittelaar student aan de Haagse Hogeschool: Bestuurskunde / Overheidsmanagement, duale opleidingsvariant. Tevens werkzaam als junior adviseur bij Hobéon op basis van een Leerarbeidsovereenkomst; Secretaris: Robbert Visscher adviseur Hobéon Certificering; Voor de curricula vitae zie Bijlage I Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de drie opleidingsvarianten) Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf Programma visitatie Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 5

9 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstelling opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen Criteria Het facet Domeinspecifieke Eisen van het onderwerp Doelstelling Opleiding is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleiding Facility Management is gebaseerd op het landelijk vastgestelde beroepsprofiel (Edutec, 1999) en de internationale standaarden van beroepsorganisaties, zoals: de International Facility Management Association (IFMA) en het British Institute of Facilities Management (BIFM). Ten behoeve van het curriculum is het landelijk vastgestelde beroepsprofiel met de eindtermen vertaald naar 10 kerncompetenties voor het opleidingsprofiel FM. De 10 kerncompetenties zijn vastgelegd in een competentiematrix waarin op basis van de leerdoelen van de verschillende fasen, propedeuse en hoofdfase, de afgeleide (deel)competenties en beroepstaken per leerjaar zijn uitgezet. Naast de afstemming op het landelijke beroepsprofiel en de internationale eisen van buitenlandse beroepsorganisaties zorgt de opleiding tevens voor afstemming op de regionale arbeidsmarkt. De opleiding heeft hiervoor een beroepenveldcommissie die tenminste driemaal per jaar bijeenkomt. De beroepenveldcommissie bestaat uit functionarissen van verschillende niveaus binnen het werkveld. Een belangrijk onderwerp van bespreking vormen de eindkwalificaties en de vertaling daarvan naar het onderwijsprogramma. Tevens wordt het opleidingsprogramma gespiegeld aan internationale collega-opleidingen. De opleiding heeft contacten met Fachhochschulen in Duitsland en meerdere universiteiten uit het VK en de VS, waarmee de opleiding als partner het internationale semester en bi-diplomering-routes aanbiedt. Deze contacten in het buitenland dienen tevens als benchmark voor de opleiding. De opleiding heeft ruime aandacht voor de internationale vergelijking van de eindkwalificaties zoals uit de contacten blijkt en zijn weerslag heeft in de gebruikte eindkwalificaties. Nederland neemt in de Facility management in de wereld een koploperspositie in, deze positie komt herkenbaar in de eindkwalificaties terug. Naast bovenstaande contacten heeft het personeel van de opleiding goede contacten in het werkveld zodat zij een goed beeld hebben van wat er in de beroepspraktijk speelt. Docenten hebben relaties met vakverenigingen, facility managers en adviesbureaus, nationaal en internationaal. Op basis van de kennis van de arbeidsmarkt heeft de opleiding een deeltijd en een duale variant van de opleiding opgezet. De deeltijd variant is opgezet om mensen die werkzaam zijn in de beroepspraktijk en hogerop willen komen, van dienst te zijn. Na marktonderzoek van de opleiding blijkt hieraan behoefte te zijn. De duale variant is opgezet om leerlingen die leren en werken willen combineren van dienst te zijn. Uit analyse van de wensen van studenten blijkt hier bij de instromende groep studenten behoefte aan te bestaan. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 6

10 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding kunnen beoordelen, alsmede de competenties die daarvan afgeleid zijn. Het oordeel van het auditteam is dat de eindkwalificaties van de opleiding overeenkomen met de eindkwalificaties zoals vastgesteld in het landelijke overleg en aansluiten bij de internationale normen van buitenlandse beroepsorganisaties. Facility management in Nederland heeft een koploperspositie in de wereld, door de goede afstemming met het nationale en internationale beroepenveld en benchmarking met buitenlandse opleidingen komt het auditteam tot de conclusie dat de opleiding dit goed in het programma heeft laten terug komen. Aan de hand van notulen van bijeenkomsten van de beroepenveldcommissie heeft het auditteam de bijdrage van het beroepenveld na kunnen gaan. Tevens heeft het auditteam de samenstelling van de beroepenveldcommissie kunnen beoordelen. Op basis van deze informatie acht het auditteam de samenstelling van de beroepenveldcommissie en de bijdrage van het beroepenveld adequaat. De opleiding Facility management heeft goede contacten in het beroepenveld en heeft door onderzoek een heldere visie op de ontwikkeling van facility management en de positie van de opleiding daarin. Het auditteam herkent de geschetste ontwikkelingen. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De afstemming op het beroepenveld is goed door afstemming op de landelijk gevalideerde beroepsprofielen, waarbij sprake is van regelmatige actualisering. Tevens zorgt de opleiding voor een goede afstemming op de wensen in de regio, door bijvoorbeeld de beroepenveldcommissie en de intensieve contacten die docenten met het beroepenveld onderhouden. Ook zorgt de opleiding voor goede afstemming met het internationale beroepenveld door actief contact te onderhouden met internationale beroepsverenigingen en buitenlandse onderwijsinstellingen. Nederland heeft in de facility management een voortrekkersrol en de opleiding aan de Saxion Hogeschool IJselland sluit daar met de eindkwalificaties goed op aan. De opleiding heeft daarnaast een goed beeld van de wensen van de arbeidsmarkt en van toekomstige studenten en heeft deeltijd en duale opleidingen opgezet om aan deze wensen tegemoet te komen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 7

11 Facet 1.2. Niveau bachelor Criteria Het facet niveau bachelor van het onderwerp doelstelling opleiding wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De opleiding FM gaat uit van de beroeps- en opleidingsprofielen die in het landelijk overleg zijn vastgesteld en vertaald in 10 kerncompetenties in het curriculum. De opleiding heeft bij het ontwerpen van het onderwijsprogramma de internationale context meegewogen. IJkpunten hierbij zijn de professional en educational standards van de beroepsverenigingen van IFMA en BIFM. Naast de benchmark van de internationale competentieprofielen zijn ook de internationale collega-opleidingen als benchmark gebruikt. De 10 kerncompetenties van de opleiding zijn vastgelegd in een competentiematrix waarin op basis van de leerdoelen van de verschillende fasen, propedeuse en hoofdfase, de afgeleide (deel)competenties en beroepstaken per leerjaar zijn uitgezet. Voor alle competenties heeft de opleiding de eindniveaus vastgelegd die een student moet bereiken om het Bachelor niveau te kunnen behalen. Tijdens de opleiding wordt toegewerkt naar het beheersen van de kerncompetenties op het niveau van beroepsgericht handelen. De opleiding heeft de competenties expliciet getoetst aan de Dublin descriptoren. Per descriptor is vastgesteld waar en hoe deze terug komt in de opleiding. In de Dublin descriptoren worden een aantal dimensies onderscheiden waarvan hieronder een specificatie wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Kennis en inzicht: De landelijke eindkwalificaties zijn geformuleerd in 10 kerncompetenties die niet kunnen worden verworven zonder gedegen kennis en inzicht in bijvoorbeeld management en organisatie, communicatie, bedrijfskunde en informatievoorziening, huisvesting en facilitaire services. Toepassen kennis en inzicht: De beroepsspecifieke competenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van een facilitymanager. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten, waarnaar de beroepsspecifieke competenties verwijzen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. Omdat het programma van beide opleidingsvarianten door middel van het zogenaamde Action Learning is opgebouwd rond aan de praktijk ontleende cases (casuïstieken), is het verwerven van kennis en inzicht vanaf de eerste tot en met het laatste jaar gericht op het ontwikkelen van beroepsproducten. Oordeelsvorming: Zowel de (algemene) hbo-competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van de beroepsuitoefening door een facilitymanager. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit veronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. Dit wordt in elk van de 10 kerncompetenties zichtbaar gemaakt. Voorts wordt in alle opleidingsvarianten expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en het verder ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en het verder ontwikkelen van het FM beroep. Communicatie: Uit het programma en de gekozen werkvormen blijkt dat communicatie grote aandacht krijgt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 8

12 Leervaardigheden: Voor alle opleidingsvarianten geldt dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de student veronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen maar ook op het eigen leren zodat de student in staat is vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft de beschreven eindkwalificaties en competenties van de opleiding kunnen beoordelen. Tevens heeft de opleiding kunnen inzien hoe de eindkwalificaties en competenties zich verhouden tot de Dublin-descriptoren. Analyse van de eindkwalificaties van alle opleidingsvarianten laat zien dat deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau van een bachelor zoals weergegeven in de Dublin descriptoren. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De eindkwalificaties van de drie opleidingsvarianten sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin-descriptoren. Analyse van de eindkwalificaties van de drie opleidingsvarianten laat zien dat deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin descriptoren. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie 1.2 9

13 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Criteria Het facet oriëntatie hbo van het onderwerp doelstellingen opleiding wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het relevante beroepenveld waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De opleiding heeft de eindkwalificaties afgeleid van het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel. Deze eindkwalificaties zijn mede in overleg met het beroepenveld tot stand gekomen. Hierbij heeft de opleiding de eindkwalificaties vertaald in 10 kerncompetenties en voor elk van de kerncompetenties eindniveaus gedefinieerd voor een Bachelor. Het bachelor niveau sluit daarbij aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. De opleiding heeft bij het ontwerpen van het onderwijsprogramma de regionale en de internationale context meegewogen. IJkpunten hierbij zijn de professional en educational standards van de beroepsverenigingen van IFMA en BIFM. De opleiding streeft ernaar om door de IFMA gecertificeerd te worden. Het regionale beroepenveld wordt betrokken via een beroepenveldcommissie. Om de aansluiting bij het beroepenveld te waarborgen zorgt de opleiding voor regelmatige terugkoppeling van het regionale beroepenveld door middel van de beroepenveldcommissie en evaluatie van stage en afstudeeropdrachten. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft het programma in zijn geheel ingezien en naast de landelijke eindkwalificaties gelegd en de beroepscompetenties en eindniveaus beoordeeld. Het oordeel van het auditteam is dat de eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van de landelijke en internationale beroepscompetenties en komen overeenkomen met het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, een adequate uitoefening van de professie mogelijk maken en goed aansluiten op het beroep. Tevens heeft het auditteam de samenstelling van de beroepenveldcommissie kunnen beoordelen en heeft het aan de hand van notulen van vergaderingen kunnen zien dat de beroepenveldcommissie betrokken is bij het beoordelen van de eindkwalificaties en het onderwijsprogramma. Het auditteam, met name de werkvelddeskundige, heeft kunnen vaststellen dat er relevante vertegenwoordigers uit de breedte van het werkveld vertegenwoordigd zijn in de beroepenveldcommissie. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De eindkwalificaties van de opleidingsvarianten zijn ontleend aan de beroepsprofielen die opgesteld zijn door het beroepenveld en aansluiten. De daarmee samenhangende competenties sluiten aan bij de landelijke en internationale beroepscompetenties waarover een beginnende beroepsbeoefenaar moet beschikken. De opleiding houdt daarbij constant in de gaten of de aansluiting bij het beroepenveld nog voldoende is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

14 SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Doelstelling Opleiding voor de voltijd, deeltijd en duale variant van de opleiding FM. De afstemming op het beroepenveld is goed door afstemming op de landelijk gevalideerde beroepsprofielen, waarbij sprake is van regelmatige actualisering. Tevens zorgt de opleiding voor een goede afstemming op de wensen in de regio, door bijvoorbeeld de beroepenveldcommissie en de intensieve contacten die docenten met het beroepenveld onderhouden. Ook zorgt de opleiding voor goede afstemming met het internationale beroepenveld door actief contact te onderhouden met internationale beroepsverenigingen en buitenlandse onderwijsinstellingen. Nederland heeft in de facility management een voortrekkersrol en de opleiding aan de Saxion Hogeschool IJselland sluit daar met de eindkwalificaties goed op aan. De opleiding heeft daarnaast een goed beeld van de wensen van de arbeidsmarkt en van toekomstige studenten en heeft deeltijd en duale opleidingen opgezet om aan deze wensen tegemoet te komen. De eindkwalificaties van de drie opleidingsvarianten sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin-descriptoren. Analyse van de eindkwalificaties van de drie opleidingsvarianten laat zien dat deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin descriptoren. De eindkwalificaties van de opleidingsvarianten zijn ontleend aan de beroepsprofielen die opgesteld zijn door het beroepenveld en aansluiten. De daarmee samenhangende competenties sluiten aan bij de landelijke en internationale beroepscompetenties waarover een beginnende beroepsbeoefenaar moet beschikken. De opleiding houdt daarbij constant in de gaten of de aansluiting bij het beroepenveld nog voldoende is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

15 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen hbo Criteria Het facet eisen HBO van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De opleiding FM is opgezet rondom de landelijk vastgestelde eindkwalificaties die in samenwerking met het beroepenveld zijn opgesteld. De opleiding stelt in het onderwijsprogramma de beroepscontext centraal, in de visie van de opleiding moet elke onderwijsactiviteit starten vanuit de beroepscontext. De beroepspraktijkgerichtheid wordt geborgd door de uitgebreide contacten met het beroepenveld in de vorm van partnerships in het binnen- en buitenland, gastdocenten, opdrachtgevers van stages en afstudeeropdrachten, opdrachten vanuit de rond het lectoraat gevormde kenniskring en de beroepenveldcommissie. De opleiding heeft een Dienst Externe betrekkingen die een cruciale rol speelt bij het ondersteunen en uitvoeren van het relatiebeheer van de opleiding. De opleiding heeft een database van de contacten van de opleiding die gebruikt worden om onder andere stage- en afstudeerplaatsen te organiseren. De opleiding is opgezet rondom de 10 kerncompetenties, die afgeleid zijn van de eindkwalificaties. Deze kerncompetenties komen door de gehele opleiding op steeds hoger niveau terug in alle leerjaren in de verschillende onderwijseenheden. Per onderwijseenheid wordt de representatieve beroepstaak, de beroepsomgeving, als het niveau waarop gehandeld en getoetst wordt, ingericht. De beroepscontext staat in het onderwijs centraal en wordt in de onderwijseenheden vormgegeven door: het aanbieden van reële beroepspraktijktaken in het onderwijs. Zoals in de stages, casussen en onderzoeksvragen uit het veld, organiseren van evenementen maar ook deeltaken van algemene aard op het gebied van management en organisatie, informatie en communicatie en bedrijfskunde; modulen aan te bieden die ontwikkeld zijn in samenwerking met beroepsfunctionarissen om een relatie met de actuele beroepspraktijk te kunnen leggen; het geven van gastcolleges door mensen uit de beroepspraktijk en forumdiscussie te organiseren; bij de toetsing de beroepspraktijk te betrekken. Binnen de onderwijseenheden krijgen de studenten te maken met een mix van onderwijswerkvormen, naast de projectopdrachten zijn er ondersteunende inhoudelijke colleges, bronnen onderzoek en bestudering van actuele vakliteratuur. Daarnaast wordt het studenten mogelijk gemaakt om toegepast onderzoek te verrichten door middel van het lectoraat en de kenniskring FM. Afstudeeropdrachten kunnen hier bijvoorbeeld aan ontleend worden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

16 De opleiding zorgt op een aantal wijzen voor aansluiting op de actuele ontwikkelingen in het beroepenveld. Ten eerste betrekt de opleiding de beroepenveldcommissie ook bij de inrichting van het onderwijs teneinde de externe legitimatie van elke module te waarborgen. Ten tweede worden onderwijseenheden ontwikkeld in samenwerking met beroepsfunctionarissen en zijn er gastcolleges en forumdiscussies door en met beroepsfunctionarissen over actuele onderwerpen. Tot slot heeft de opleiding een lectoraat en een kenniskring FM die input geven voor het onderwijsprogramma. De opleiding voert regelmatig onderwijsevaluaties uit onder studenten. Eén van de onderwerpen die daar aan bod komt is de beroepsgerichtheid van de opleiding. Studenten geven daarbij aan de beroepsgerichtheid van de opleiding goed te vinden. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documenten en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft het onderwijsprogramma en het gebruikte studiemateriaal bekeken. Tevens is er gekeken naar de opdrachten die studenten uit moeten voeren. Het auditteam heeft kunnen constateren dat studenten in de onderwijseenheden met studiemateriaal te maken krijgt dat aan de beroepspraktijk is ontwikkeld. Tevens wordt in de onderwijsmodulen gebruik gemaakt van actuele vakliteratuur. Door de focus op de beroepscontext en opdrachten uit de praktijk krijgen de studenten naar het oordeel van het auditteam voldoende mogelijkheid tot interactie met de beroepspraktijk. Doordat het programma aantoonbaar is opgezet in samenwerking met het bedrijfsleven heeft het duidelijke verbanden met de actuele beroepspraktijk en waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden. Het auditteam heeft tevens aan de inzet van gastcolleges en forumdiscussie in het programma de aansluiting bij de ontwikkelingen in het vakgebied en de beroepspraktijk kunnen waarnemen. Daarnaast dragen het lectoraat en de kenniskring naar het oordeel van het auditteam bij aan de kennisontwikkeling van studenten door uitvoering van toegepast onderzoek en de aansluiting van het programma als geheel bij de actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleiding heeft een goed onderwijsprogramma opgebouwd rondom de landelijke opleidingskwalificaties. De ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten en casussen en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. Door middel van het lectoraat en de kenniskring biedt de opleiding studenten de mogelijkheid om toegepast onderzoek uit te voeren. Het programma zorgt voor een goede interactie met de beroepspraktijk en sluit aan bij de voorloperspositie die Nederland op het gebied van Facility Management inneemt. De contacten met het werkveld worden aantoonbaar ingezet om de relevantie, de actualiteit en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen. Het lectoraat en de kenniskring hebben hier een belangrijke bijdrage. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

17 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma Criteria Het facet Relatie doelstelling en inhoud programma van het onderwerp Programma wordt beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Het landelijk opleidingsprofiel dat in samenwerking met het beroepenveld is vastgesteld vormt de basis van het FM onderwijsprogramma. In het landelijk opleidingsprofiel is het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar en zijn domeinspecifieke eisen vastgesteld. De doelen van de onderwijsmodulen van het huidige curriculum zijn rechtstreeks afgeleid van het landelijk opleidingsprofiel (Edutec) door middel van de FM-competentiematrix en leiden geïntegreerd tot de betreffende competenties. Bij de vertaling van de eindkwalificaties naar de onderwijsmodulen is het beroepenveld betrokken in de vorm van bijdragen van de beroepenveldcommissie en modulen die in samenwerking met het beroepenveld zijn ontworpen. Per moduul is vastgelegd aan welke competenties wordt bijgedragen en zijn concrete leerdoelen vastgelegd die vermeld staan in de modulehandleidingen. Onderdeel van de leerdoelen is het niveau waarop gehandeld en getoetst wordt. Door de vertaling van de eindkwalificaties naar de leerdoelen van de verschillende modulen aan de hand van een competentiematrix zorgt de opleiding ervoor dat alle eindkwalificaties op het juiste niveau aan de orde komen in het onderwijsprogramma. De leerdoelen van de modulen samen leiden daarmee tot het behalen van het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar door het behalen van alle eindkwalificaties zoals vastgelegd in het landelijke profiel. De opleiding toetst dit op een aantal wijzen: het oordeel dat stagebiedende organisaties hebben met betrekking tot de kwaliteit van de stageopdrachten en de uitvoering ervan door de studenten; de kwaliteit van de afstudeeropdrachten bij de beoordeling waarvan het beroepenveld betrokken is; het oordeel van de beroepenveldcommissie; het oordeel van alumni. Studenten worden voorgelicht over de ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting van de opleiding FM op die ontwikkelingen. Studenten kunnen via het intranet het curriculum als geheel bekijken, alsmede de beschrijving van de verschillende modulen. Per module is de module beschrijving in te zien en bevat onderwijsinhoudelijke informatie als planningsinformatie. Per module zijn de studiepunten aangegeven. In de modulen komen alle competenties aan bod en krijgen de studenten van te voren informatie over de te verwerven competenties en het niveau dat bereikt dient te worden. Alle modulen tezamen zorgen ervoor dat de student alle competenties op het juiste niveau haalt. Daarnaast heeft de opleiding een studieloopbaanbegeleiding opgezet om studenten bij het ontwikkelen van de competenties te begeleiden. In de deeltijd en duale opleiding worden leerdoelen op de werkplek/leerarbeidsplaats ontwikkeld. De opleiding maakt gebruik van Action Learning om dit mogelijk te maken. Om Action Learning tot zijn recht te laten komen is het belangrijk dat de werkplek/leerarbeidsplaats relevant is voor de opleiding. Studenten moeten beroepstaken kunnen uitvoeren en zich competenties van het juiste niveau en oriëntatie eigen kunnen maken. De opleiding heeft derhalve een set eisen opgesteld waaraan een werkplek/leerarbeidsplaats dient te voldoen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

18 Met iedere deeltijdstudent wordt een intake gesprek gevoerd om te beoordelen of de werkomgeving relevant is voor de opleiding. Elke werkplek en leerarbeidsplaats wordt beoordeeld op geschiktheid m.b.t. het uitvoeren van action learning. Docenten voeren deze analyse uit. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Om tot een oordeel te komen op dit facet heeft het auditteam gekeken naar het onderwijsprogramma, onderwijs-eenheden en onderwijsevaluaties. Tevens is gekeken naar het gebruikte onderwijsmateriaal, onder andere in de vorm van moduleboeken. Aan de hand van deze documenten heeft het auditteam kunnen constateren dat het programma is opgezet op basis van de eindkwalificaties die vastgesteld zijn door in het landelijk overleg. De opleiding heeft aan de hand van de FM-competentiematrix de eindkwalificaties telkens vertaald naar concrete en toetsbare leerdoelen voor de afzonderlijke onderwijsmodulen van het curriculum. Door het betrekken van het beroepenveld in de ontwikkeling van het programma en door evaluatie van het programma houdt de opleiding naar het oordeel van het auditteam de aansluiting bij het niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen van een beginnend beroepsbeoefenaar. Tevens heeft de opleiding met de competentiematrix een instrument in handen om de dekking van het programma te kunnen beoordelen en het auditteam heeft kunnen constateren dat het programma de studenten de mogelijkheid biedt alle eindkwalificaties te bereiken. De opleiding heeft de eindkwalificaties in leerdoelen vertaald voor de onderwijseenheden en heeft deze leerdoelen aangegeven in de modulehandleidingen. Naar het oordeel van het auditteam zijn de leerdoelen duidelijk terug te vinden in de handleidingen en zijn zij adequaat. Aan de hand van de eisen en een aantal evaluaties van werkplekken en leerarbeidsplaatsen heeft het auditteam kunnen constateren dat de eisen aan- en evaluatie van leerarbeidsplaatsen en werkplekken adequaat is. Het auditteam heeft de eisen ingezien en acht de procedure die de opleiding hanteert voldoende om te garanderen dat studenten in de deeltijd en duale opleiding alle eindkwalificaties kunnen halen. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Het programma en de leerdoelen van de programmaonderdelen zijn een adequate concretisering van de geformuleerde eindkwalificaties. Het programma en de studiebegeleiding die de opleiding biedt, stellen de student in de gelegenheid alle geformuleerde eindkwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar te verwerven. Per onderwijseenheid heeft de opleiding leerdoelen vastgesteld. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

19 Facet 2.3. Samenhang programma Criteria Het facet samenhang programma van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De opleiding FM heeft de samenhang van de opleiding op een aantal manieren vorm gegeven. Ten eerste door middel van een concentrisch leerplan met 5 leerlijnen die door de hele opleiding terug komen. Deze leerlijnen zijn management en organisatie, communicatie, bedrijfskunde en informatievoorziening, huisvesting, en facilitaire services. Binnen deze leerlijnen vindt verticale afstemming plaats doordat moduleteams per deskundigheid de modules inrichten. Aan de hand van de FM-competentiematrix zijn op basis van fasedoelen voor de propedeuse en de hoofdfase, de afgeleide (deel)competenties en/of beroepstaken per leerjaar uitgezet. De niveaucriteria per fase geven de mate van complexiteit en het integratieniveau aan waarmee de modulen aangeboden en getoetst worden. In de propedeuse worden maximaal 1 à 2 kerncompetenties per module ontwikkeld en getoetst. In hoofdfase 1 worden maximaal 2 3 kerncompetenties per module ontwikkeld en getoetst en in hoofdfase 2 maximaal 3 4 kerncompetenties. Ten tweede worden per fase alle kerncompetenties door middel van modulen aangeboden en getoetst. De student kan in de breedte alle competenties volgen. Ten derde is er een horizontale afstemming tussen de modulen. De horizontale afstemming wordt vormgegeven door per kwartiel een themamodule met de beroepscompetenties aan te bieden. De overige modulen zijn daarbij ondersteunend aan de themamodule. Zo vormt het programma binnen elk kwartiel en over de kwartielen heen een samenhang. Tot slot wordt het buitenschoolse curriculum meegenomen in het concentrische leerplan. De inhoud van de Action Learning thema s is afgestemd op het binnenschoolse curriculum doordat de te behalen competenties zodanig zijn vastgelegd dat het totale curriculum geen hiaten vertoont. Op dezelfde wijze als voor het voltijd programma wordt in het deeltijd programma het buitenschoolse curriculum meegenomen in het concentrische leerplan. Dit garandeert de samenhang tussen het binnen- en buitenschoolse deel van de opleiding. De studenten blijken volgens de onderwijsevaluaties tevreden te zijn over de samenhang van het onderwijsprogramma. Dit geldt zowel voor de voltijd, deeltijd als de duale opleiding. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft aan de hand van het onderwijsprogramma, de beschrijving in de studiegids en de diverse onderwijsmodulen kunnen constateren dat het programma inhoudelijk samenhangend is. Het auditteam heeft kunnen constateren dat de onderwijsonderdelen binnen de kwartielen en fasen zijn afgestemd en er is gezorgd voor een afstemming over de kwartielen en fasen heen. Daarnaast is er een goede afstemming tussen praktijk en theorie, die een goede inpassing van duaal of deeltijd onderwijs mogelijk maakt. Gesprekken met studenten en docenten ondersteunden deze constatering. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De inhoud en planning van het programma zijn op doordachte en consistente wijze op elkaar afgestemd waardoor de onderscheiden programmaonderdelen (modules) tezamen een coherent geheel vormen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

20 Facet 2.4. Studielast Criteria Het facet studielast van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat studievoortgang belemmerende factoren zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen De opleiding FM neemt een aantal maatregelen om de studeerbaarheid van de opleiding te vergroten. Op Saxion-niveau zijn hierover een aantal criteria afgesproken waaraan de opleiding in elk geval voldoet. Deze criteria zijn: Het onderwijs wordt aangeboden in een kwartielen structuur (4 x 10 weken) De looptijd van de onderwijs- en examenregeling is één studiejaar. Er vindt geen middeling, weging of compensatie plaats tussen resultaten van tentamens. Van iedere onderwijseenheid worden in een studiejaar in elk geval twee tentamenmogelijkheden geboden. Onderwijseenheden hebben een minimale omvang van 3 studiepunten. Voor de opleiding zijn belangrijke aandachtspunten om de studeerbaarheid vorm te geven: Een evenwichtige spreiding van de studielast. o Een evenwichtige jaarplanning met per kwartiel een consequente cyclus van onderwijs-, toets- en feedbackmomenten. Deadlines zijn opgenomen in de jaarplanning. o Per jaar een aanbod van 60 ECTS studiepunten. Per semester rond de 30 en per kwartiel rond de 15. o Minimale omvang van modulen van 3 studiepunten, de meeste FM-modulen zijn 6 studiepunten. o Overzichtelijke planning per jaar van de modulen met een looptijd per module die op het aantal studiepunten is afgestemd. o Per kwartiel maximaal 5 modulen. o De contacturen, zelfstudie, werkvormen, individueel en groepswerk, toetsen en toetsvormen worden gespreid over het jaar. Goede doorstroommogelijkheden door het 2x per jaar aanbieden van de Nederlandstalige modulen. Aansluiting bij buitenlandse programma s door de semesterorganisatie, de meeste Europese opleidingen kennen een semestersysteem. Dit maakt semestergewijze instroom/doorstroom/uitstroom mogelijk. Goede studeerbaarheid hangt ook af van goede informatie over de onderwerpen. Per module heeft de opleiding een goede module beschrijvingen. In de module handleiding staat naast de inhoud, de planning van opdrachten en toetsen aangegeven. Tevens zijn de leerdoelen en de toetsingscriteria aangegeven. De opleiding FM heeft per module het aantal studiepunten aangegeven. Per september 2004 zijn in de module handleidingen de studiepunten aangepast zijn aan ECTS-studiepunten. Een goede student-docent relatie en een goede studiebegeleiding zijn ondersteunend aan het snel reageren op klachten en begeleiden van studenten om de voortgang van de opleiding vorm te geven. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

21 De deeltijd opleiding FM gaat uit van een studielast van tenminste 20 uur per week, afhankelijk van vooropleiding en ervaring van de student. Uitgaande van de doelgroep met een juiste vooropleiding, maar vooral ook werkervaring op middenkaderniveau blijkt uit ervaring met studenten dat deze studielast reëel is. Tijdens de werkperioden worden de Action Learning thema s uitgevoerd in de duale variant. De Action Learning thema s vervangen een aantal binnenschoolse modulen met dezelfde studielast en leiden tot dezelfde doelen. De studielast is, vooral door de toepassing van het principe van Action Learning, effectief en efficiënt en vergelijkbaar met de voltijd variant. De opleiding evalueert de studielast op gezette tijden onder de studenten. Uit evaluaties blijkt dat de studeerbaarheid van de deeltijd- en de duale opleiding goed is. In 2002 was er wel kritiek op de informatievoorziening rondom de planning en toetsing van de modulen. Deze was voor studenten onvoldoende. De opleiding heeft een uitgebreide intranetsite opgezet om aan deze kritiek tegemoet te komen. Studenten geven in de onderwijsevaluatie aan dat dit punt inmiddels is opgelost (2003). Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Aan de hand van tentamenroosters, het onderwijsprogramma en onderwijsevaluaties en notulen van vergaderingen en gesprekken met studenten heeft het auditteam kunnen zien dat de opleiding de studielast evalueert, klachten serieus neemt en oplossingen zoekt. Uit de evaluaties en gesprekken die het auditteam gevoerd heeft, blijkt dat studenten het onderwijsprogramma studeerbaar vinden. Tevens geven de studenten aan dat de verdeling tussen het onderwijs en praktijkdeel voor alle varianten in overeenstemming is met de werkelijke studiebelasting zoals aangegeven. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleiding besteedt systematisch aandacht aan de relatie tussen de formele en feitelijke studielast. De opleiding heeft een aantal maatregelen genomen om de studielast zo goed mogelijk te spreiden en heeft instrumenten om studievoortgang belemmerende factoren weg te nemen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

22 Facet 2.5. Instroom Criteria Het facet instroom van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluit het programma qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit een toelatingsonderzoek? Bevindingen De opleiding past de vooropleidingseisen die in het WHW zijn gesteld ten aanzien van de toelating toe. Dat betekent voor de opleiding FM dat toelaatbaar zijn studenten met een diploma HAVO en VWO met een economisch profiel en MBO.Tevens kunnen aspirant studenten die niet, of ten dele niet, aan de instroomeisen voldoen door middel van toelatingsonderzoeken alsnog worden toegelaten. Om adequaat in te kunnen spelen op de kwalificaties van de aspirant studenten wordt vervolgens geïnvesteerd in aansluitings- en toelatingsbeleid. De opleiding heeft samenwerkingsverbanden in het kader van het aansluitingsbeleid met scholengemeenschappen (HAVO, VWO) en met ROC s (MBO) om aansluitingsbevorderende maatregelen te ontwikkelen en toe te passen. Concreet betekent dit dat voor MBO-FD een verwant doorstoomprogramma is gemaakt. Daarnaast zijn er versnelde programma s ontwikkeld die inspelen op de toegenomen differentiatie de instroom. Studenten met een VWO opleiding of een niet-verwante MBO opleiding kunnen van in een verkort programma instromen. De opleiding is zo ingericht dat alle algemene en inhoudelijke competenties behaald kunnen worden door een student met een HAVO-denkniveau met een economisch profiel. De opleiding sluit qua vormgeving ook goed aan bij de vooropleiding. Door invoering van de tweedefase en het studiehuis zijn studenten gewend aan onderwijs met (meer) samenhang tussen de vakken en (meer) zelfstandig en actief leren. Daarnaast zet de opleiding studiebegeleiding in als middel om de aansluiting te optimaliseren door het ontwikkelen van een persoonlijke leerroute. Door middel van Persoonlijke Opleidingsplannen nemen studenten hun ontwikkelingen in eigen hand (zie verder facet 4.2). Voor aankomend studenten zorgt de opleiding voor informatie over de opleiding. Er zijn brochures, de website van Saxion, open dagen, landelijke tentoonstellingen waar Saxion ook aanwezig is, voorlichtingsbijeenkomsten op locatie van het voortgezet onderwijs. Tevens biedt de opleiding voor aankomend studenten van de bovenbouw HAVO/VWO specifieke oriëntatietrajecten aan. Het beroepenveld is niet bij de voorlichtingsactiviteiten betrokken. Voor de aansluiting van deeltijd en duale studenten heeft de opleiding een intake gesprek (zie ook facet 2.2) met de toekomstige deeltijd studenten. Hieraan is echter vooralsnog geen assessment van mogelijke eerder verworven competenties verbonden. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft aan de hand van het onderwijs en examenregeling de gestelde eisen kunnen nagaan. Tevens heeft het auditteam gekeken naar de verschillende instroomprofielen, de gebruikte werkvormen en de studiebegeleiding. Naar het oordeel van het auditteam maken deze een voldoende aansluiting op het niveau van de instromende studenten mogelijk. Wel ziet het auditteam een mogelijke verbetering door (ten behoeve van mboabituriënten en vooral deeltijdstudenten) gebruik te maken van een methode om eerder verworven competenties te erkennen (EVC). Het ontbreken van een EVC traject maakt een helder pakket met individuele vrijstellingen nog niet in voldoende mate mogelijk. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

23 Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Door inzet van speciale leerroutes, een verscheidenheid aan werkvormen en door middel van goede studiebegeleiding houdt de opleiding goed rekening met de verschillen in de kwalificaties van de instromende studenten en is in veel gevallen een persoonlijk studietraject mogelijk. Voor wat betreft de duale en deeltijd variant is het belangrijk dat de opleiding in de toekomst instrumenten gaat gebruiken om met EVC s te kunnen werken om individuele vrijstellingen mogelijk te maken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

24 Facet 2.6. Duur Criteria Het facet duur van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Voldoet de opleiding aan de formele eisen m.b.t. de omvang van het opleidingsprogramma van 240 ECTS-studiepunten? Bevindingen De opleiding FM kent op dit moment nog een totale studielast van 128 punten. De omzetting naar ECTS heeft al plaatsgevonden en zal per september 2004 ingevoerd worden. Het onderwijsprogramma van FM zal dan bestaan uit 4 x 60 studiepunten per jaar, ofwel 240 ECTSstudiepunten in totaal. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft het programma als geheel en de modulehandleidingen ingezien en heeft kunnen constateren dat de opleiding de omzetting al heeft uitgevoerd en dat de opleiding uit 240 ECTS bestaat. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

25 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud Criteria Het facet afstemming tussen vormgeving en inhoud van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het didactisch concept in lijn met de doelstellingen? Sluiten de werkvormen aan bij het didactisch concept? Bevindingen De opleiding heeft een expliciet didactisch concept, beschreven in diverse beleidsdocumenten en kort uitgewerkt in het opleidingsprogramma. De kern van het didactisch concept van de FM opleiding is drieledig: 1. competenties van een beginnend beroepsbeoefenaar bijbrengen; 2. competenties eigen maken via actief leren; 3. competentie gericht leren vindt plaats in een persoonlijk leertraject waarbij de student zelf verantwoordelijk is. De opleiding FM is gebaseerd op het beroepsprofiel en de eindkwalificaties die afgesproken zijn in het landelijk overleg. Deze landelijke eindkwalificaties zijn in samenwerking met het beroepenveld samengesteld en door de opleiding vertaald naar 10 kerncompetenties van het programma waarbij per competentie het bachelorniveau is vastgesteld. De beroepscontext is bij de invulling van de opleiding leidend geweest en via diverse contacten houdt de opleiding contact met het beroepenveld en evalueert het de aansluiting bij het beroepenveld. Op deze wijze verzekert de opleiding de aansluiting van de opleiding op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Om studenten via actief leren competenties eigen te maken heeft de opleiding FM een programma opgebouwd met een mix van werkvormen binnen modulen die zoveel mogelijk geïntegreerde leerstof omvatten (competentiegericht) en gericht zijn op actief deelnemen van de studenten (Action Learning). Action Learning gaat uit van een realistische taakomgeving, dus problemen en vraagstukken die de student in de beroepspraktijk tegenkomt. De student leert met systematische probleemaanpak van action learning een probleem op te lossen. Het praktijkleren als didactisch concept is daarnaast uitgewerkt in een realistische onderwijsomgeving in de vorm van de IHF-Evenementenservice. Doel hiervan is een bedrijfsmatig en onderwijskundig verantwoord leerbedrijf te realiseren. Het persoonlijk leertraject wordt vormgegeven via de studieloopbaanorientatie (SLO). De SLO is erop gericht de student in de loop van de opleiding steeds zelfstandiger te laten studeren en de student te coachen om zelf het leertraject vast te stellen. Via instrumenten als persoonlijke begeleiding, POP s en portfolio s leren studenten hun ontwikkeling in eigen hand te nemen. De opleiding is gestart met een project Marktplein. Het doel van dit project is om een effectiever en efficiënter relatiebeheer te realiseren om aantrekkelijker te zijn voor studenten en partners in het beroepenveld. Voor studenten kan dit bijvoorbeeld een betere toegankelijkheid tot mogelijke stage- en afstudeerplaatsen in de praktijk betekenen. De opleiding wil tevens een aantal speciale relaties aangaan met partijen in de beroepspraktijk om bijvoorbeeld om toegepast onderzoek te versterken en transfer van kennis te vergroten. In het geval van de duale opleiding is het belangrijk dat de leerarbeidsplaats het mogelijk maakt om de competenties te ontwikkelen en de praktijkbegeleider op de hoogte is van zijn rol in het didactische concept. De leerarbeidsplaats en de begeleiding worden daarom door de opleiding beoordeeld. Hierbij wordt de begeleider ook op de hoogte gebracht van de werkwijze van de opleiding en wat de begeleiding op de werkplaats moet inhouden. Uit onderwijsevaluaties die de opleiding uitvoert blijkt dat studenten het onderwijsconcept positief waarderen. De beroepsgerichtheid wordt met name gewaardeerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

26 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft het programma in zijn geheel ingezien en aan de hand van de module beschrijvingen, uit te voeren opdrachten en gesprekken met studenten kunnen vaststellen dat het gekozen onderwijskundigconcept naar het oordeel van het auditteam in lijn is met de doelstellingen. De opleiding heeft het programma opgezet rondom het landelijk beroepsprofiel en heeft gekozen voor activerende onderwijsvormen, zoals action learning. Een mix van werkvormen wordt toegepast, in de modulehandboeken worden de werkvormen en toetsvormen uitgelegd. Door het gebruik van studiebegeleiding geeft de opleiding studenten instrumenten in handen om het leertraject zelf vorm te geven. Het auditteam heeft aan de hand van deze waarnemingen kunnen constateren dat het programma in voldoende mate aansluit bij het didactisch concept. Het auditteam oordeelt positief over de wijze waarop de opleiding de duale leerarbeidsplaats en de bedrijfsbegeleider evalueert. De opleiding let hier specifiek op de aansluiting bij het onderwijskundigconcept en de begeleider wordt hier tevens van op de hoogte gesteld. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Het didactisch concept ligt geheel in lijn met de doelstellingen van de opleiding. De werkvormen zijn direct ontleend aan het didactisch concept. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

27 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing Criteria Het facet beoordeling en toetsing van het onderwerp programma wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt door de beoordelingen, toetsingen en examens adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd? Bevindingen Bij de opleiding FM zijn de competenties leidraad voor de inrichting van de toetsing. De toetsingscriteria worden ontworpen vanuit de competenties en vanuit de leerdoelen van elke module. Uitgangspunt van de opleiding is dat er een mix van toetsing is (kennistoetsen, vaardigheidstoetsen, portfolio-assessment, peer-assessment). De leerplancommissie zorgt voor de overall kwaliteit van de toetsing en houdt een goede mix van toetsvormen in de gaten via een totaalplanning. De arbeidspraktijk is voor FM erg belangrijk, daarom zijn veel toetsen praktijkgericht en bij de stage en het afstuderen worden externen vanuit de arbeidsmarkt betrokken. In de module beschrijvingen staan de leerdoelen, toetsingscriteria en toetsvormen aangegeven. In de Onderwijs en Examenregeling (OER) is de regelgeving omtrent de toetsing en beoordeling aangegeven evenals de planning van toetsen en hertoetsen. Tevens is in het OER geregeld dat studenten in beroep kunnen gaan bij de examencommissie als zij het oneens zijn met beoordelingen. De opleiding FM biedt per module ook, op facultatieve basis, representatieve proeftoetsen aan zodat de student zich een beeld kan vormen van zijn voortgang en op basis daarvan kan beoordelen of hij klaar is om met succes de betreffende eindtoets af te leggen. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan hij met de betreffende docent(en) remediërende maatregelen afspreken. In de duale variant, maar ook in het geval van stages en afstudeeronderwerpen in de praktijk, is de praktijkbegeleider betrokken bij de beoordeling. De beoordeling van de werkperioden vindt in eerste instantie plaats door de praktijkbegeleider. Het instituut beoordeelt in overleg met de praktijkbegeleider of aan de onderwijs-arbeidsovereenkomst is voldaan. Uit de onderwijsevaluaties blijkt dat de studenten tevreden zijn over het toetsbeleid. De studenten ervaren de spreiding van de toetsen en de mix van toetsvormen als positief. De opleiding heeft bovenstaand toetsbeleid nog niet vastgelegd. De opleiding werkt momenteel aan het vastleggen van het beleid zoals boven vastgesteld. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft zich een beeld kunnen vormen van de toetsing via de beschrijvingen van toetsen uit de module beschrijvingen, de criteria die gehanteerd worden, de planning en de resultaten van evaluaties. Daarnaast via gesprekken met onder andere studenten, die positief zijn over de toetsing en het beleid. Het auditteam heeft aan de hand van gebruikte toetsvormen en beoordelingen kunnen zien dat de leerdoelen adequaat getoetst worden. De opleiding heeft op dit moment nog geen vastgelegd toetsbeleid, maar daar wordt aan gewerkt en zal voor het volgende studiejaar vastgesteld worden. Gezien de goede werking in de praktijk acht het auditteam de toetsingsbeleid adequaat. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

28 Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Via de huidige beoordeling en toetsing wordt adequaat getoetst of studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De opleiding heeft weliswaar nog geen toetsbeleid ontwikkeld, maar in de praktijk blijkt dat de toetsing goed uitgevoerd wordt. SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Programma voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant van de opleiding FM. De opleiding heeft een goed onderwijsprogramma opgebouwd rondom de landelijk vastgestelde opleidingskwalificaties. De ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten en casussen en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. Door middel van het lectoraat en de kenniskring biedt de opleiding studenten de mogelijkheid om toegepast onderzoek uit te voeren. Het programma zorgt voor een goede interactie met de beroepspraktijk en sluit aan bij de voorloperspositie die Nederland op het gebied van Facility Management inneemt. Het contact met het werkveld wordt aantoonbaar ingezet om de relevantie, de actualiteit en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen. Het lectoraat en de kenniskring hebben hier een belangrijke bijdrage. Het programma en de leerdoelen van de programmaonderdelen zijn een adequate concretisering van de geformuleerde eindkwalificaties. Het programma en de studiebegeleiding dat de opleiding biedt, stelt de student in de gelegenheid alle geformuleerde eindkwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar te verwerven. Per onderwijseenheid heeft de opleiding leerdoelen vastgesteld. De inhoud en planning van het programma zijn op doordachte en consistente wijze op elkaar afgestemd waardoor de onderscheiden programmaonderdelen (modules) tezamen een coherent geheel vormen. De opleiding besteedt systematisch aandacht aan de relatie tussen de formele en feitelijke studielast. De opleiding heeft een aantal maatregelen genomen om de studielast zo goed mogelijk te spreiden en heeft instrumenten om studievoortgang belemmerende factoren weg te nemen. Door inzet van speciale leerroutes, een verscheidenheid aan werkvormen en door middel van goede studiebegeleiding houdt de opleiding goed rekening met de verschillen in de kwalificaties van de instromende studenten en is in veel gevallen een persoonlijk studietraject mogelijk. Voor wat betreft de duale en deeltijd variant is het belangrijk dat de opleiding in de toekomst instrumenten gaat gebruiken om met EVC s te kunnen werken om individuele vrijstellingen mogelijk te maken. Het auditteam heeft het programma als geheel en de modulebeschrijvingen ingezien en heeft kunnen constateren dat de opleiding uit 240 ECTS bestaat. Het didactisch concept ligt geheel in lijn met de doelstellingen van de opleiding. De werkvormen zijn direct ontleend aan het didactisch concept. Via de huidige beoordeling en toetsing wordt adequaat getoetst of studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De opleiding heeft weliswaar nog geen toetsbeleid ontwikkeld, maar in de praktijk blijkt dat de toetsing goed uitgevoerd wordt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

29 Onderwerp 3: Inzet van personeel Het derde onderwerp bestaat uit drie facetten: 1. eisen hbo; 2. kwantiteit personeel; 3. kwaliteit personeel. Facet 3.1. Eisen hbo Criteria Het facet eisen hbo van het onderwerp inzet personeel wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt het onderwijs voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk? Bevindingen Een belangrijke doelstelling van de opleiding is studenten in aanraking te laten komen met de beroepspraktijk. De opleiding heeft daarom een groot aantal contacten in de beroepspraktijk en de docenten hebben ervaring in en met de praktijk. De opleiding vindt het belangrijk dat docenten de link naar de praktijk kunnen leggen en zorgt hier op de volgende wijzen voor: de opleiding neemt nieuwe docenten aan die actuele ervaring hebben in de beroepspraktijk; docenten met een parttime onderwijsaanstelling (50% van de docenten); docenten participeren in opdrachten voor derden; teams van docenten bezoeken bedrijven om zich te oriënteren op casuïstiek voor modulen; docenten nemen deel aan (onderzoeks)projecten met de beroepspraktijk; docenten, maar ook management, onderhouden contacten met beroepsgroepen als EuroFM, IFMA, NIMA, NEVI, FMN-onderwijscommissie en anderen; daarnaast worden contacten onderhouden met partnerhogescholen in het kader van de staff mobility en het ontwikkelen van een Msc programma FM in samenwerking met andere FMopleidingen; In de duale opleidingsvariant is de praktijkbegeleider belangrijk voor de student. De opleiding beoordeelt de leerarbeidsplaats en de begeleider. Het niveau van de werkplek en de begeleider en de mogelijkheden die de student krijgt om opdrachten uit te voeren, worden nagegaan. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Aan de hand van CV s, lijsten van gastdocenten en lezingen en notulen van vergaderingen heeft het auditteam kunnen vaststellen dat de docenten van de opleiding de verbinding met de beroepspraktijk kunnen maken en ervaringen kunnen doorvertalen naar het onderwijs. De CV s van de docenten zagen er goed uit, docenten beschikken over de juiste ervaring. Tevens onderhouden de docenten een goed contacten netwerk. De inhoudelijk expert van het auditteam kent enkelen van hen uit het werkveld. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat met één been in de beroepspraktijk staat. Onder andere via externe opdrachten voor docenten, uitvoeren van toegepast onderzoek, goede en regelmatige contacten met beroepsverenigingen en samenwerkingsverbanden met andere (buitenlandse) hogescholen zorgt de opleiding voor goede contacten met de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

30 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel Criteria Het facet kwantiteit van het personeel van het onderwerp inzet personeel wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt er voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen? Bevindingen Het IHF maakt jaarlijks, voorafgaand aan het nieuwe studiejaar, een jaarformatiematrix waarin de taken voor de medewerkers zijn vastgelegd. Voor de toebedeling van tijd aan taken zijn uitgangspunten en normen geformuleerd. Afhankelijk van de financiële randvoorwaarden worden jaarlijks de taken begroot en/of de normen voor toekenning van tijd aan taken bijgesteld. De studentstaff-ratio is één van de normen waarmee rekening wordt gehouden. Op basis van de uitgangspunten en normen worden taken aan personeel toebedeeld op basis van deskundigheid en beschikbaarheid. De opleiding heeft hiervoor inzicht in de competenties van de medewerkers. Tevens worden zo optimaal mogelijk de wensen en kwaliteiten van de individuele medewerkers en de vraag van de organisatie op elkaar afgestemd. Daar waar er leemten zijn in de deskundigheid biedt dit planningssysteem inzicht voor werving en selectie van nieuwe medewerkers. Dit planningssysteem biedt inzicht in de dekking van het programma door het aanwezige personeel. Mochten er problemen ontstaan door bijvoorbeeld ziekte dan biedt dit systeem snel inzicht in welke taken overgenomen moeten worden. Binnen de IHF is sprake van voldoende capaciteit om dergelijke acute tekorten op te vangen. Naast het inzicht dat het planningssysteem biedt, is er twee maal per jaar een systematische evaluatie van de personeelscapaciteit. Deze systematische evaluatie is gericht om na te gaan of de uitgangspunten van de planning nog geldig zijn. De begeleiding van duale studenten gebeurt voornamelijk door de praktijkbegeleider. Aangezien deze niet binnen de kaders van de IHF-personeelsplanning valt worden afspraken gemaakt over het doel en de inhoud van de begeleiding. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding en studenten. Aan de hand van de normen en de inzage in het planningssysteem van de opleiding heeft het auditteam kunnen vaststellen dat de opleiding beschikt over inzicht in de benodigde capaciteit om de opleiding met de gewenste kwaliteit aan te kunnen bieden. De opleiding heeft inzicht in de noodzakelijke inzet bij taken en de docenten die daarvoor ingezet kunnen worden. Gezien de uitvoering van het planningssysteem, acht het auditteam dit onderdeel voldoende. Gesprekken met studenten leveren een positief beeld op over de begeleiding, dit ondersteunt het oordeel van het auditteam. Gezien de uitvoering van het planningssysteem, de systematische evaluatie van de capaciteitsplanning twee maal per jaar is het auditteam tevens van mening dat de opleiding beschikt over adequate middelen om discontinuïteit op te merken en te verhelpen. De begeleiding van de studenten op de leerwerkplaats door de opleiding is naar het oordeel adequaat door het vastleggen van afspraken over begeleiding. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleiding heeft inzicht in de noodzakelijke capaciteit om de opleiding op de gewenste kwaliteit te kunnen leveren en beschikt over de middelen om dit adequaat te kunnen bewaken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

31 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel Criteria Het facet kwaliteit van het personeel van het onderwerp inzet personeel wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het personeel gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma? Bevindingen De opleiding heeft een uitgebreide set instrumenten en procedures die gebruikt worden in het personeelsbeleid. De opleiding heeft een beeld van de noodzakelijke deskundigheid en competenties voor de uitvoering van het onderwijsprogramma en gebruikt deze kennis bij het maken van de personeelsformatie. Uit de personeelsformatie blijkt ook waar eventueel hiaten zitten en waar op geworven of ontwikkeld moet worden. Bij de werving en selectie van personeel wordt een deskundigheidsprofiel voor docenten ingezet en wordt gekeken naar de behoefte die blijkt uit de personeelsformatie. Belangrijke criteria in de werving en selectie zijn: Affiniteit met de beroepspraktijk, internationale oriëntatie (o.a. blijkend uit de goede beheersing van de Engelse taal), teamplayer en innovatieve instelling. Ontwikkeling van de medewerkers wordt gestuurd vanuit de ontwikkelbehoefte blijkend uit het planningssysteem en de wensen van de medewerkers zoals deze blijkt uit de personeelsgesprekken die gevoerd worden. Op basis van de behoefte heeft de opleiding een scholingsbeleid. In dit beleid wordt onderscheid gemaakt tussen de collectieve deskundigheidsbevordering en de individuele deskundigheidsbevordering. Per jaar zijn een aantal collectieve ontwikkeltrajecten vastgelegd, zoals docent als coach (2000), studentgecentreerde werkvormen (2001), cultuurwaarden in IHF (2002), competentiegericht toetsen (2003) en internationalisering en teamrollen (2004). Voor beginnende docenten is een speciaal scholingstraject ontwikkeld op didactisch gebied, aangezien veel docenten uit de beroepspraktijk komen. Voor andere docenten worden meer persoonlijke trajecten afgesproken aan de hand van een gesprekkencyclus en een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). Voor de ontwikkeling van de competenties van de individuele docent heeft IHF een aantal instrumenten ter beschikking. Ten eerste is er het deskundigheidsprofiel van FM dat gebruikt wordt als basis voor het maken van afspraken met medewerkers en een gesprekscyclus om de afspraken vast te leggen en de competentieontwikkeling te monitoren. In een taakdoelstellingsgesprek worden aan de hand van het deskundigheidsprofiel en uitkomsten van evaluaties onder studenten afspraken gemaakt over de ontwikkeling, dit wordt vastgelegd in een POP. De competentieontwikkeling wordt vervolgens geëvalueerd in functioneringsgesprekken. Aan de hand van de ontwikkelbehoefte van docenten worden individuele scholingstrajecten afgesproken. In het geval van de duale opleiding heeft de opleiding geen directe invloed op de kwaliteit van de praktijkbegeleider. De opleiding heeft een procedure waarbij de praktijkbegeleider wordt geëvalueerd en geïnstrueerd. Afspraken over de begeleiding worden vastgelegd en de opleiding evalueert de begeleiding aan het einde. Bedrijven waar de begeleiding tekort schiet worden aangesproken of er worden geen studenten meer heen gestuurd. Hetzelfde beleid wordt overigens toegepast in het geval van stages en afstudeeropdrachten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

32 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft aan de hand van de scholingsplannen, gespreksverslagen van functioneringsgesprekken, enkele POP s van docenten en inzicht in het rollenhuis kunnen constateren dat het personeel gekwalificeerd is voor de uitvoering van het programma. Tevens vindt het auditteam de uitvoering van de functioneringsgesprekken en de afspraken omtrent persoonlijke ontwikkeltrajecten adequaat. Aan de hand van de geraadpleegde verslagen heeft het auditteam kunnen constateren dat deze gesprekken plaats hebben gevonden en dat concrete afspraken gemaakt en gevolgd worden. De collectieve scholingsafspraken zijn naar het oordeel van het auditteam helder gerelateerd aan de algemene doelstellingen van de opleiding. Individuele scholing is terug te voeren op de gemaakte afspraken zoals blijkt uit de gespreksverslagen en POP s. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Het personeel is voldoende gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Tevens heeft de opleiding voldoende zicht op de noodzakelijke ontwikkeling van het personeel. SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Personeel voor de voltijd, deeltijd en duale variant van de opleiding FM. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat met één been in de beroepspraktijk staat. Onder andere via externe opdrachten voor docenten, uitvoeren van toegepast onderzoek, goede en regelmatige contacten met beroepsverenigingen en samenwerkingsverbanden met andere (buitenlandse) hogescholen zorgt de opleiding voor goede contacten met de beroepspraktijk. De opleiding heeft inzicht in de noodzakelijke capaciteit om de opleiding op de gewenste kwaliteit te kunnen leveren en beschikt over de middelen om dit adequaat te kunnen bewaken. Het personeel is voldoende gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Tevens heeft de opleiding voldoende zicht op de noodzakelijke ontwikkeling van het personeel. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

33 Onderwerp 4: Voorzieningen Het vierde onderwerp bestaat uit twee facetten: 1. materiële voorzieningen; 2. studiebegeleiding. Facet 4.1. Materiële voorzieningen Criteria Het facet materiële voorzieningen van het onderwerp voorzieningen wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de huisvesting en de materiële voorzieningen toereikend om het programma te realiseren? Bevindingen De opleiding FM heeft een voorzieningenbeleid vastgesteld. Onderdeel van het plan zijn kwaliteitseisen waaraan de specifieke onderwijsruimten en andere materiele voorzieningen van FM moeten voldoen. Uitgangspunt is dat de inrichting van de ruimtes het praktijk- en beroepsgerichte karakter van de opleiding ondersteunen. 1. binnenschoolse praktijkruimten waarin reallife praktijksituaties binnenschools kunnen worden uitgevoerd. Hiervoor zijn onder andere cateringruimten en andere restauratieve voorzieningen aanwezig; 2. representatieve ruimten met adequate mediavoorzieningen voor simulatie van de praktijk door middel van uitvoeren van casussen, fora, gastlessen en binnenschoolse projecten; 3. ruimten voor specifieke vaardigheidstrainingen zoals talentraining in talenpracticumzaal en computerzalen; 4. voor de ondersteuning van de buitenschoolse opdrachten als stages en afstudeeropdrachten en duale studenten is er een virtuele leeromgeving, Lotus Learning Space (LLS); 5. op het gebied van ICT is er een aantal opleidingsspecifieke applicaties aangeschaft zoals planmodules en VISIO-technical; 6. tot slot mediavoorzieningen als vakliteratuur, handboeken, vakbladen, cd-rom s en video s zijn aanwezig in de mediatheek. De materiele voorzieningen op de leerarbeidsplaats worden geëvalueerd door de opleiding. De opleiding evalueert de leerarbeidsplaats van de studenten niet alleen op het punt van zijn werkzaamheden maar ook wat betreft de faciliteiten die de student ter beschikking staan. De opleiding evalueert de wensen van studenten en personeel. De materiële wensen zijn onderdeel van die evaluaties. Op basis van de informatie uit evaluaties en onderzoek naar trends in de arbeidsmarkt heeft de opleiding het beleid ten aanzien van de voorzieningen aangepast. Concreet zijn de practicumzalen ge-update in het afgelopen jaar. Tevens staat er nog een aantal verbeteringen op de rol: Verbetering van de technische ondersteuning van LLS, het systeem hapert nog te vaak waardoor studenten niet altijd tijdig hun werk in kunnen leveren. Betere mediaondersteuning bij de communicatietrainingen, met name het geluid. Betere aansturing van de mediatheek vanuit de opleiding. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

34 Oordeel Om tot een oordeel te komen over de kwaliteit van de materiele voorzieningen heeft het auditteam een ronde langs de faciliteiten gemaakt en gesproken met docenten en studenten. Daarnaast heeft het auditteam het huisvestingsplan ingezien. Het auditteam heeft kunnen constateren dat de materiele voorzieningen en huisvesting van goed niveau zijn en zeker toereikend zijn om het programma te realiseren. Het auditteam is bijzonder te spreken over de goed geoutilleerde praktijkruimten en trainingsruimten. Aan de hand van de evaluaties en het huisvestingsplan heeft het auditteam kunnen constateren dat de opleiding de vinger aan de pols houdt voor wat betreft de kwaliteit van de voorzieningen. Aanpassingen worden doorgevoerd indien nodig. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleiding heeft een voldoende beeld van de noodzakelijke voorzieningen voor de uitvoering van het onderwijs en heeft deze voorzieningen ook. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

35 Facet 4.2. Studiebegeleiding Criteria Het facet studiebegeleiding van het onderwerp voorzieningen wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de studiebegeleiding en de informatie- voorziening aan de studenten adequaat met het oog op de studievoortgang? Sluiten de studiebegeleiding en de informatie-voorziening aan de studenten aan bij de behoefte van de studenten? Bevindingen Bij de opleiding FM is de Coördinator studentenzaken verantwoordelijk voor de studiebegeleiding. De begeleiding begint meer sturend en wordt in de loop van de opleiding steeds meer ingevuld op basis van de wensen van de student. In het eerste leerjaar is er een module Coaching ten behoeve van onder andere studievaardigheden, ontwerpen van POP en portfolio. Met elke student wordt ieder semester een functioneringsgesprek gevoerd ten behoeve van de studievoortgang en competentieontwikkeling. Iedere student heeft een coach (mentor) voor de propedeuse en het tweede studiejaar. De opleiding heeft tevens speciale begeleiders voor keuzeroutes zoals een begeleider voor duaal en begeleiders voor studenten die vertraging oplopen in de postpropedeuse. Ten behoeve van de studiebegeleiding heeft de opleiding een competentievolgsysteem (CVS) opgezet. Dit systeem ondersteunt studenten en begeleiders om de voortgang te monitoren. In geval van vertragingen worden remediërende trajecten afgesproken. De studiebegeleiding is een belangrijk aspect in de informatievoorziening. Voor studenten is er een mentor en een studieadviseur die hen actief informatie kan geven. Tevens heeft de opleiding FM een uitgebreide informatievoorziening gerealiseerd via de intranetsite van IHF. Op de intranetsite kunnen studenten informatie vinden over de jaarplanning van modulen en toetsen, het onderwijsprogramma, onderwijsmodulen, organisatie en regelingen en informatie van belang voor de studiebegeleiding als OER, studentenstatuut etc. Iedere student heeft een eigen postmap en intranettoegang. Het intranet is ook vanuit huis te benaderen. Voor actuele tijdelijke informatie heeft de opleiding de beschikking over mededelingenborden, bijvoorbeeld voor het inschrijven voor een evenement, of roosterwijziging. Voor een aantal modulen zijn specifieke readers ontwikkeld, zoals informatie voor stage en voor afstuderen. Tot slot heeft de opleiding een eigen tijdschrift, Facts and Things voor en door studenten gemaakt. De begeleiding van duale studenten is hetzelfde als voor voltijd studenten met de aanvulling dat een werkvoorbereiding wordt georganiseerd en dat elke student op de werkplek een praktijkbegeleider vanuit het instituut krijgt toegewezen. Uit de onderwijsevaluaties uitgevoerd door de opleiding, blijkt dat de studenten de studiebegeleiding goed vinden. Uit moduleevaluaties en blijkt dat studenten de specifiek studiebegeleidingsmodulen positief beoordelen. De informatievoorziening wordt echter niet voldoende beoordeeld. De belangrijkste reden was een nog niet voldoende gevulde intranetsite. De opleiding heeft dit inmiddels aangepast en uit gesprekken met studenten blijkt dat e.e.a. nu beter werkt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

36 Oordeel Om een oordeel te kunnen vormen heeft het auditteam de systematiek van de studiebegeleiding bekeken en een aantal POP s en portfolio s bekeken. Tevens heeft het auditteam gekeken naar het CVS en een aantal afspraken omtrent remediërende trajecten ingezien. Na gesprekken met studenten over de studiebegeleiding en de uitkomsten van de evaluaties te hebben bekeken komt het auditteam tot een voldoende beoordeling van de studiebegeleiding. Het auditteam heeft daarnaast gekeken naar de informatievoorziening en heeft hierover ook met studenten gesproken. Het auditteam heeft de intranetsite ingezien en heeft deze kunnen beoordelen. Uit deze analyse en de gesprekken met studenten blijkt dat de informatievoorziening verbeterd is en inmiddels door studenten als voldoende wordt beoordeeld. Op basis van die informatie komt het auditteam tot een voldoende beoordeling van de informatievoorziening. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten is adequaat met het oog op de studievoortgang. SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Voorzieningen voor de voltijd, deeltijd en duale variant van de opleiding FM. De opleiding heeft een voldoende beeld van de noodzakelijke voorzieningen voor de uitvoering van het onderwijs en heeft deze voorzieningen ook. De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten is adequaat met het oog op de studievoortgang. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

37 Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg Het vijfde onderwerp bestaat uit drie facetten: 1. evaluatie resultaten; 2. maatregelen tot verbetering; 3. betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld. Facet 5.1. Evaluatie resultaten Criteria Het facet evaluatie resultaten van het onderwerp kwaliteitszorg wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt de opleiding periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen? Bevindingen Het kwaliteitssysteem van IHF is opgezet rondom de plan-do-check-act cyclus. Als onderdeel van dit kwaliteitssysteem voert het IHF evaluatieactiviteiten uit volgens een vastgesteld evaluatieplan, zowel de evaluaties op Saxion-niveau als op instellingsniveau worden hierin beschreven. Deze evaluatieonderzoeken kennen vaak een combinatie van algemene Saxion vraagstellingen en specifieke opleidingsvraagstellingen. Referentiepunten voor de evaluaties zijn de kengetallen en streefcijfers voor de te behalen resultaten zoals zijn vastgesteld door Saxion Hogescholen en de uitwerking daarvan op instituutsniveau. Op instellingsniveau zijn definities voor de diverse kengetallen ten behoeve van de managementrapportages vastgelegd. In het evaluatieplan van het IHF is ook aangegeven welke evaluaties wanneer dienen te worden uitgevoerd. Deze evaluaties worden uitgevoerd onder studenten, personeel, alumni en werkveld. De uitkomsten van de evaluaties vormen het basismateriaal voor de bijsturing van activiteiten, verbetermaatregelen en de eventuele bijstelling van het businessplan van de opleiding. Evaluaties worden aangestuurd vanuit het instituut. Analyses van uitkomsten vinden plaats op opleidingsniveau waar ook verbetervoorstellen worden gedaan. Op instituutsniveau worden deze voorstellen beoordeeld en maatregelen genomen. De opleiding maakt nog geen gebruik van een managementreview waarin de evaluatie-uitkomsten en verbetermaatregelen voor alle onderwerpen besproken worden. Wel maakt de opleiding periodiek een zelfevaluatierapport waarin deze informatie terugkomt. De beschrijving van de verbetercyclus en de concreetheid van de verbeteracties worden hierin echter niet concreet besproken. De opleiding maakt weliswaar nog geen gebruik van jaarlijkse managementreviews, wel wordt in het kader van de kwaliteitszorg op systematische wijze informatie verzameld over de kwaliteit van de opleiding. Het verzamelen van deze informatie gaat aan de hand van een evaluatieplan. Op instituutsniveau en ook op hogeschool niveau worden evaluatieonderzoeken uitgevoerd onder studenten, personeel, alumni en werkveld. Tevens worden op basis van de evaluaties verbeteringen voorgesteld. De opleiding koppelt de uitkomsten en verbetermaatregelen echter nog niet systematisch terug naar de belanghebbenden. De opleiding bezit geen specifieke klachtenregeling, al kunnen studenten klachten wel melden bij de studieadviseur of klassenvertegenwoordiging. De klachten worden echter niet geregistreerd en derhalve ook niet geëvalueerd. Voor klachten omtrent beoordeling kunnen studenten uiteraard terecht bij de examencommissie. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

38 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding en studenten. Het auditteam heeft het kwaliteitsplan bekeken en heeft de reeds uitgevoerde evaluaties bekeken. Het auditteam heeft uitkomsten van de evaluatie-onderzoeken geverifieerd in de audit en tevens het hele kwaliteitscyclus nagelopen aan de hand van notulen van vergaderingen en aangepaste procedures. De opleiding heeft al jaren ervaring met het uitvoeren van evaluaties, ontwikkelen van verbeterplannen en uitvoeren daarvan en herevaluaties zoals bleek uit de vele documenten die het auditteam heeft kunnen inzien. Naar het oordeel van het auditteam bevat het kwaliteitssysteem de aspecten die noodzakelijk zijn voor een goede uitvoering. Er worden adequate evaluaties uitgevoerd aan de hand van vastgestelde criteria van de hogeschool en Instituut. Er wordt gebruik gemaakt van een evaluatieplan dat goed werkt en waarvan de resultaten terugkomen in de verbetermaatregelen. De hogeschool betrekt alle belanghebbenden, zoals studenten, docenten en beroepenveld bij deze evaluaties. Terugkoppeling van resultaten van de evaluaties wordt nog niet structureel gedaan. Klachten worden niet geregistreerd en geëvalueerd. Naar het oordeel van het auditteam zijn dat twee punten ter verbetering van het kwaliteitssysteem. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De opleiding wordt jaarlijks aan de hand van toetsbare streefdoelen geëvalueerd. Bij deze evaluaties zijn studenten, docenten, alumni en het beroepenveld betrokken. Klachten registratie en terugkoppeling van de resultaten zouden een verbetering zijn. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

39 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering Criteria Het facet maatregelen tot verbetering van het onderwerp kwaliteitszorg wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Vormen de uitkomsten van periodieke evaluaties van de opleiding de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen? Bevindingen Op Saxion niveau worden de uitkomsten van evaluaties besproken in bilaterale overleggen tussen de Raad van bestuur en directeur van de opleiding. Van de directeur wordt verwacht dat de uitkomsten worden voorzien van een analyse en van verbetervoorstellen resp. verbetermaatregelen. Binnen IHF worden de evaluatieresultaten van de opleiding als volgt opgepakt: Behalve een meerjarenplan stelt het MT van het instituut een jaarlijks activiteitenplan vast met een prioritering van de uit te voeren verbeteracties. Daarin wordt onderscheid gemaakt in uitvoering, beheer en beleid. Het beleid bevat onder andere verbeteracties die door de Leerplancommissies zijn voorgesteld en door het MT zijn vastgesteld. Aan verbeteracties worden vervolgens middelen en personeel toegekend. Het auditteam heeft aan de hand van beleidsdocumenten en notulen de verbetercyclus in kaart gebracht. Naar het oordeel van het auditteam voert de opleiding de hele kwaliteitscyclus goed uit. De opleiding maakt de juiste analyses en heeft goed werkende procedures om van verbetervoorstellen naar daadwerkelijke verbeteringen te komen. Het IHF voert aan de hand van een evaluatieplan periodiek evaluaties uit. De uitkomsten van de evaluaties worden in diverse organen besproken en leiden op verschillende niveaus tot verbetermaatregelen. Op Saxionniveau worden de uitkomsten van evaluaties besproken in bilaterale overleggen tussen de directeur van de opleiding en de Raad van Bestuur. Van de directeur wordt verwacht dat de uitkomsten worden voorzien van een analyse en van verbetervoorstellen en maatregelen. Binnen IHF worden de evaluatieresultaten van de opleiding als volgt opgepakt: Het MT van het instituut stelt behalve een meerjarenplan ook een jaarlijks activiteitenplan vast met een prioritering van de uit te voeren verbeteracties. De verbeteracties zijn voorgesteld door bijvoorbeeld de leerplancommissies en worden door het MT vastgesteld. Aan de verbeteracties worden vervolgens middelen en personele inzet toegekend. Bij elke verbeteractie wordt aangegeven waar het beheer van de uitvoering van die verbeteractie ligt. Het MT is verantwoordelijk voor de monitoring van de voortgang van de verschillende verbeteracties en in de MT-vergadering wordt de voortgang besproken. De opleiding heeft in de afgelopen jaren een aantal concrete verbeteringen doorgevoerd naar aanleiding van evaluaties, enkele voorbeelden zijn: Na klachten van studenten over de informatievoorziening rond de planning en toetsing van modulen heeft de opleiding een uitgebreide intranetsite opgezet. Uit evaluaties blijkt dit punt voor studenten opgelost. (zie facet 2.4) De opleiding heeft het toetsbeleid nog niet gedocumenteerd. De opleiding zal in het nieuwe studiejaar (2004/2005) het toetsbeleid schriftelijk vast hebben gelegd. (Zie facet 2.8). Na evaluatie van de voorzieningen en een onderzoek naar trends in het beroepenveld heeft de opleiding de practicumvoorzieningen ge-update. (Zie facet 4.1). Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

40 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Naar het oordeel van het auditteam bevat het kwaliteitssysteem een groot aantal aspecten die noodzakelijk zijn voor een goede uitvoering. Het auditteam heeft de hele kwaliteitscyclus nagelopen aan de hand van notulen van vergaderingen en aangepaste procedures. Het auditteam heeft aan de hand daarvan kunnen constateren dat de opleiding al een aantal jaren een consequent verbeterbeleid voert waarbij evaluaties hebben geleid tot verbetervoorstellen en implementatie van verbetermaatregelen. Het instituut onderscheidt zich van andere opleidingen door de jarenlange geschiedenis waardoor al meerdere cycli zijn doorlopen. Voorbeelden van de huidige verbetermaatregelen staan in dit rapport vermeld, zoals verbeterde informatievoorziening rondom roosters en toetsing, vastleggen van een toetsbeleid en updaten van de practicum ruimten. De implementatie hiervan is door het auditteam geverifieerd. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De uitkomsten van periodieke evaluaties vormen de basis voor heldere en concrete verbetermaatregelen die aantoonbaar bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De opleiding voert al enkele jaren een consistent verbeterbeleid dat goed gedocumenteerd is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

41 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Criteria Het facet betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van het onderwerp kwaliteitszorg wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn -en zo ja op welke wijze- medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld actief betrokken bij de interne kwaliteitszorg van de opleiding? Bevindingen Het IHF betrekt studenten, medewerkers, alumni en het beroepenveld bij de kwaliteitszorg van het instituut via overlegorganen en evaluaties. Studenten en medewerkers zitten in formele overlegorganen als de medezeggenschapsraad en opleidingscommissie. De participanten in deze overleggen worden actief ingeschakeld bij interne onderwijsvernieuwingsprojecten en verbetermaatregelen. Medewerkers nemen tevens deel in onderwijscommissies als de leerplancommissie en hebben zo direct invloed op het kwaliteitsbeleid. Met het beroepenveld FM wordt, naast de formele beroepenveldcommissie, op veel manieren relaties onderhouden, zoals: gastdocentschappen, stagebiedende bedrijven, opdrachtgevers voor afstudeeropdrachten, beroepsverenigingen, klankborden voor modulen en excursies. De opleiding krijgt input van het beroepenveld voor het kwaliteitsbeleid in al deze gevallen, de opleiding evalueert bijvoorbeeld actief de aansluiting op het beroepenveld via evaluaties van stage en afstudeeropdrachten. De opleiding heeft tevens een actieve alumnivereniging, en via de contacten worden alumni ook betrokken bij het kwaliteitsbeleid, naast de deelname van alumni aan evaluatieonderzoeken. Bij de duale opleiding wordt aan het einde van de leerarbeidsplaats de gang van zaken geëvalueerd met de student en de praktijkbegeleider. Hieruit kunnen punten ter verbetering naar voren komen in de werkwijze van de opleiding. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding en studenten. Het auditteam heeft met de opleidingscommissie gesproken waarin studenten en medewerkers vertegenwoordigd zijn. Tevens zijn notulen van de vergaderingen van de werkveldadviescommissie ingezien en zijn uitkomsten van evaluatie-onderzoeken bekeken. Aan de hand van die gesprekken en documenten heeft het auditteam kunnen constateren dat medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld actief betrokken worden bij de interne kwaliteitszorg van de opleiding en komt het auditteam tot een voldoende beoordeling. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Studenten, medewerkers, beroepenveld en alumni zijn op actieve en georganiseerde wijze bij de interne kwaliteitszorg betrokken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

42 SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Interne Kwaliteitszorg voor de voltijd, deeltijd en duale variant. De opleiding wordt jaarlijks aan de hand van toetsbare streefdoelen geëvalueerd. Bij deze evaluaties zijn studenten, docenten, alumni en het beroepenveld betrokken. Klachten registratie en terugkoppeling van de resultaten zouden een verbetering zijn. De uitkomsten van periodieke evaluaties vormen de basis voor heldere en concrete verbetermaatregelen die aantoonbaar bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De opleiding voert al enkele jaren een consistent verbeterbeleid dat goed gedocumenteerd is. Studenten, medewerkers, beroepenveld en alumni zijn op actieve en georganiseerde wijze bij de interne kwaliteitszorg betrokken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

43 Onderwerp 6: Resultaten Het zesde onderwerp bestaat uit twee facetten: 1. gerealiseerd niveau; 2. onderwijsrendement. Facet 6.1. Gerealiseerd niveau Criteria Het facet gerealiseerd niveau van het onderwerp resultaten wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de gerealiseerde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties? Bevindingen De opleiding is gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en eindkwalificaties. De opleiding controleert of de gerealiseerde eindkwalificaties in overeenstemming zijn met de nagestreefde eindkwalificaties en daarmee of de afgeleverde studenten het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in de Facility Management hebben. De opleiding doet dit aan de hand van interne en externe bronnen. De interne controle vindt plaats door middel van toetsing van de modulen van het FM programma. Tijdens het doorlopen van de opleiding heeft de student aan alle leerdoelen die gesteld zijn moeten voldoen. Zodoende kan de opleiding vaststellen dat de student zich alle competenties heeft eigen gemaakt die van een beginnend beroepsbeoefenaar gevraagd worden. Het afstuderen is daarbij de finale toets. De afstudeeropdracht wordt bij FM begeleid en beoordeeld door twee docentexaminatoren. Bij de beoordeling van de afstudeeropdracht consulteren de examinatoren de externe opdrachtgever. De leden van de beroepenveldcommissie lezen steeksproefsgewijs de afstudeerrapporten en wonen examengesprekken bij. Op basis van hun bevindingen doen zij uitspraken over het niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen van de opleiding. Evaluatie-onderzoeken onder alumni leveren ook informatie over de aansluiting bij de arbeidsmarkt. Uit die onderzoeken blijkt dat de opleiding goed aansluit bij het beroepenveld. Tot slot worden externe bronnen gebruikt om een beeld te krijgen van de aansluiting op de arbeidsmarkt. De HBO-moitor, keuzegids hogeronderwijs, Salarisonderzoek FMN en een veldonderzoek van FM geven aan dat afgestudeerden van de bacheloropleiding FM goed voorbereid zijn op de arbeidsmarkt. Uit de onderzoeken komen evenwel een aantal verbeterpunten naar voren. Een uitkomst van de evaluatie door de beroepenveldcommissie geeft aan dat de onderzoekscomponent in de afstudeeropdrachten degelijker kan, dat deze intensiever begeleid moeten worden en stringenter beoordeeld moet worden. De opleiding heeft hiervoor verbetermaatregelen genomen in de uitvoering van het afstudeerbeleid. Naar aanleiding van het veldonderzoek en alumnionderzoek kwam naar voren dat de voorbereiding op de arbeidsmarkt nog verbetering behoefde. Om hieraan tegemoet te komen wordt door de opleiding binnen de module Competentie-ontwikkeling en loopbaansturing extra aandacht besteed aan netwerken en student deelname aan (internationale) congressen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

44 Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft aan de hand van de uitkomsten van de evaluatieonderzoeken en afstudeerverslagen kunnen vaststellen dat de gehaalde eindkwalificaties voldoen aan de gestelde eisen en adequaat zijn voor goede uitvoering van de professie. De afstudeerverslagen zijn van een zodanig niveau dat de studenten hebben laten zien dat ze zich het bachelorniveau hebben eigen gemaakt. De afstudeerverslagen laten een voldoende analytisch en inhoudelijk niveau zien. Tevens zijn de onderwerpen die behandeld worden relevant en actueel en sluiten deze aan bij vragen uit het beroepenveld. Uit de evaluatieonderzoeken komt tevens naar voren dat de opleiding continu bezig is de aansluiting te evalueren en verbetermaatregelen te nemen om de aansluiting verder te verbeteren. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. De gerealiseerde eindkwalificaties komen overeen met de beoogde eindkwalificaties en de opleiding beschikt over adequate middelen om deze aansluiting blijvend te waarborgen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

45 Facet 6.2. Onderwijsrendement Criteria Het facet onderwijsrendement van het onderwerp resultaten wordt beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn er, al dan niet in samenspraak met verwante opleidingen, streefcijfers geformuleerd in vergelijking met andere relevante opleidingen? Voldoet het onderwijsrendement aan deze streefcijfers? Bevindingen Saxion-breed zijn streefcijfers afgesproken voor het onderwijsrendement. Het instituut is op dit moment bezig om ook op het niveau van het instituut streefcijfers te ontwikkelen. De realisatie van het rendement is nog niet op alle onderdelen op het gewenste niveau. Wel heeft de opleiding maatregelen genomen om hier verandering in aan te brengen. Om bijvoorbeeld de grote fluctuaties in het propedeuserendement te verminderen wordt extra aandacht gegeven aan deficiëntie modulen en wordt de studiebegeleiding versterkt en worden afspraken over remediërende trajecten gemaakt. Oordeel Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleiding. Het auditteam heeft de rendementscijfers van de opleiding gezien en besproken met het management van de opleiding. De streefcijfers zijn nog niet in alle gevallen op het gewenste niveau. De genomen maatregelen zijn naar het oordeel van het auditteam echter adequaat om het onderwijsrendement in positieve zin te beïnvloeden. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de opleiding FM voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant. Er zijn rendementscijfers gedefinieerd en deze worden door de opleiding gebruikt. Daar waar de opleiding de streefcijfers niet haalt, zijn concrete verbetermaatregelen genomen. SAMENVATTEND OORDEEL VAN DIT ONDERWERP Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Resultaten voor zowel de voltijd, deeltijd als de duale variant van de opleiding FM. De gerealiseerde eindkwalificaties komen overeen met de beoogde eindkwalificaties en de opleiding beschikt over adequate middelen om deze aansluiting blijvend te waarborgen. Er zijn rendementscijfers gedefinieerd en deze worden door de opleiding gebruikt. Daar waar de opleiding de streefcijfers niet haalt, zijn concrete verbetermaatregelen genomen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

46 3. SAMENVATTEND OORDEEL 3.1. Oordeelschema voltijd De in hoofdstuk 2 beschreven bevindingen en beoordeling geven we hieronder per opleidingsvorm schematisch weer: HBO BACHELOR OPLEIDING Facility Management- Voltijd Onderwerp / Facet Oordeel 1. Doelstelling Opleiding V 1.1. Domeinspecifieke eisen G 1.2. Niveau bachelor V 1.3. Oriëntatie hbo V 2. Programma V 2.1. Eisen hbo G 2.2. Relatie doelstelling en inhoud programma V 2.3. Samenhang programma V 2.4. Studielast V 2.5. Instroom V 2.6. Duur V 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud V 2.8. Beoordeling en toetsing V 3. Inzet van personeel V 3.1. Eisen hbo V 3.2. Kwantiteit personeel V 3.3. Kwaliteit personeel V 4. Voorzieningen V 4.1. Materiële voorzieningen V 4.2. Studiebegeleiding V 5. Interne kwaliteitszorg V 5.1. Evaluatie resultaten V 5.2. Maatregelen tot verbetering G 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld V 6. Resultaten V 6.1. Gerealiseerd niveau V 6.2. Onderwijsrendement V 7. Bijzonder Kenmerk 7.1. Differentiatie en profilering 7.2. Kwaliteit 7.3. Concretisering 7.4. Onderscheidend karakter Samenvattend oordeel V Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

47 3.2. Oordeelschema deeltijd HBO BACHELOR OPLEIDING Facility Management- Deeltijd Onderwerp / Facet Oordeel 1. Doelstelling Opleiding V 1.1. Domeinspecifieke eisen G 1.2. Niveau bachelor V 1.3. Oriëntatie hbo V 2. Programma V 2.1. Eisen hbo G 2.2. Relatie doelstelling en inhoud programma V 2.3. Samenhang programma V 2.4. Studielast V 2.5. Instroom V 2.6. Duur V 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud V 2.8. Beoordeling en toetsing V 3. Inzet van personeel V 3.1. Eisen hbo V 3.2. Kwantiteit personeel V 3.3. Kwaliteit personeel V 4. Voorzieningen V 4.1. Materiële voorzieningen V 4.2. Studiebegeleiding V 5. Interne kwaliteitszorg V 5.1. Evaluatie resultaten V 5.2. Maatregelen tot verbetering G 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld V 6. Resultaten V 6.1. Gerealiseerd niveau V 6.2. Onderwijsrendement V 7. Bijzonder Kenmerk 7.1. Differentiatie en profilering 7.2. Kwaliteit 7.3. Concretisering 7.4. Onderscheidend karakter Samenvattend oordeel V Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

48 3.3. Oordeelschema duaal HBO BACHELOR OPLEIDING Facility Management Duaal Onderwerp / Facet Oordeel 1. Doelstelling Opleiding V 1.1. Domeinspecifieke eisen G 1.2. Niveau bachelor V 1.3. Oriëntatie hbo V 2. Programma V 2.1. Eisen hbo G 2.2. Relatie doelstelling en inhoud programma V 2.3. Samenhang programma V 2.4. Studielast V 2.5. Instroom V 2.6. Duur V 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud V 2.8. Beoordeling en toetsing V 3. Inzet van personeel V 3.1. Eisen hbo V 3.2. Kwantiteit personeel V 3.3. Kwaliteit personeel V 4. Voorzieningen V 4.1. Materiële voorzieningen V 4.2. Studiebegeleiding V 5. Interne kwaliteitszorg V 5.1. Evaluatie resultaten V 5.2. Maatregelen tot verbetering G 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld V 6. Resultaten V 6.1. Gerealiseerd niveau V 6.2. Onderwijsrendement V 7. Bijzonder Kenmerk 7.1. Differentiatie en profilering 7.2. Kwaliteit 7.3. Concretisering 7.4. Onderscheidend karakter Samenvattend oordeel V Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

49 3.4. Overall oordeel/ advies aan NVAO Hobéon Certificering is op basis van zijn onderzoek van oordeel dat de door het Instituut Hospitality & Facility Management verzorgde HBO Bachelor opleidingen Facility Management Voltijd, Facility Management Deeltijd en Facility Management Duaal in aanmerking komen voor accreditatie door de NVAO. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

50 BIJLAGE I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaring externe auditor CURRICULA VITAE W.L.M. Blomen is sinds 1976 actief in het hoger (beroep) onderwijs op het gebied van bestuur, strategie en organisatie. Van 1976 tot 1992 in diverse functies bij de HBO-Raad, waaronder die van hoofd van een van de adviesgroepen en plv. secretaris-directeur, en sinds 1992 als senior-adviseur en later directeur en mede-eigenaar van de Hobéon Groep BV. Sinds 1996 is hij tevens werkzaam in de certificering van bedrijven in de monumentenzorg, in het hoger onderwijs en in de sector kunst en cultuur. R.F. Stapert Is in 1975 afgestudeerd aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (Nederlandse Taal- en Letterkunde / Algemene Taalwetenschappen). Tot 1981 was hij als docent werkzaam in Suriname. Nadien is hij in uiteenlopende functies betrokken geweest bij de ontwikkeling van het HBO (met name de lerarenopleidingen basisonderwijs en voortgezet onderwijs, de implementatie van het HBO Informatica Stimuleringsplan en de HBO fusie operatie). Vanaf 1992 tot 2001 heeft hij in enkele Oost-Europese landen als long-term expert de uitvoering begeleid van EU Phare programma s gericht op innovatie van het middelbaar beroepsonderwijs en de introductie van hoger beroepsonderwijs. Thans is hij intensief betrokken bij het management en de coördinatie van het landelijk AXIS programma dat gericht is op een brede invoering van techniek in het Nederlands basisonderwijs en de PABO s. Ir. B.A.M. Drion Na zijn architectuurstudie in Delft was hij zeven jaar werkzaam als architect. Daarna werkte hij bij Intergraph Europe inc. Als specialist op het gebied van geautomatiseerde architectuur en facility management toepassingen. Daarnaast doceerde hij facility management bij diverse instituten. Bovendien is hij voorzitter van de Stichting Arbitrage Instituut voor Facility Management. Kreeg in 1998 de titel Certified Facility Manager. Vanuit de ervaring die hij in architectuur en automatisering heeft opgedaan, houdt hij zich sinds lange tijd bezig met advisering op het gebied van facilitaire organisatie, informatie en werkomgeving. Zijn huidige functie is General Manager bij DBAssociates Nederland N.V. te Rotterdam. J.V. Stittelaar is als junior adviseur werkzaam bij Hobéon Management Consult. Hij is vierdejaars duaal student Bestuurskunde/Overheidsmanagement aan de Haagse Hogeschool. Bij Hobéon houdt Vincent zich bezig onder andere bezig met algemene juridische zaken en marktonderzoeken. Drs. R.M. Visscher studeerde Technische Cognitie Wetenschap en werkte voorheen als onderzoeker en projectleider bij KPN research. Als lid van de Ondernemingsraad van deze organisatie was hij onder andere betrokken bij enkele reorganisaties. Bij People-force, een consultancybureau op het gebied van informatie- en communicatie technologie, was hij consultant en hield hij zich bezig met technische- en marketingvraagstukken. Robbert houdt zich bij Hobéon bezig met marktonderzoek en projectmanagement op het raakvlak van onderwijs en arbeid. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie

51 ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Facility Management, Saxion Hogeschool IJselland versie