Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica voltijd - deeltijd - duaal. Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica voltijd - deeltijd - duaal Haagse Hogeschool

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV december 2008 Auditteam: Drs. R.B. van der Herberg Dr. J. Bruinsma Ir. J.G. van Wijk M. Wolbert Secretaris: Drs. G.W.M.C. Broers

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding TI Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 17 en 18 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 12 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 14 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 19 Facet 2.3. Samenhang Programma 22 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 30 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 31 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 34 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 37 Facet 3.1. Eisen HBO 37 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 39 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 40 Onderwerp 4: Voorzieningen 43 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 43 Facet 4.2. Studiebegeleiding 44 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 47 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 47 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 49 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 51 Onderwerp 6: Resultaten 52 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 52 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Technische Informatica voltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding Technische Informatica deeltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding Technische Informatica duaal Integraal oordeel/ advies aan NVAO 60 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 17 en 18 juni 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het voorliggende rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool, in casu de Academie voor ICT & Media, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Communication & Multimedia Design, Informatica, Informatiedienstverlening en management, Bedrijfskundige Informatica en Technische Informatica (hierna: TI). Het voorliggende rapport heeft betrekking op: Technische Informatica, voltijd, crohonummer: 34475; Technische Informatica, deeltijd, crohonummer: 34475; Technische Informatica, duaal, crohonummer: Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de drie varianten van de opleiding Technische Informatica in één rapport samengevat omdat deze varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Technische Informatica (voltijd, deeltijd, duaal), d.d. 1 mei Karakteristiek van de opleiding TI De opleiding TI wordt aangeboden in Den Haag en Rijswijk, als uitvloeisel van de fusie in 2003 van de toenmalige TH Rijswijk en De Haagse Hogeschool. De tot dan toe twee zelfstandige en verschillende TIopleidingen zijn per 1 september 2005, op grond van het besluit van het CvB op 12 oktober 2004, ondergebracht bij de Academie voor ICT & Media en samengevoegd tot één opleiding die op twee locaties aangeboden wordt. Voor elke opleiding is er per locatie een team van docenten (opleidingsteam), dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de verschillende varianten van de opleiding. TI in Den Haag (voltijd, deeltijd en duaal) en TI in Rijswijk (voltijd) hebben dus elk een opleidingsteam. Uitgangspunt bij de fusie was, zo gaf het management tijdens de audit aan om geen revolutie te prediken maar te behouden wat goed is en indien mogelijk ook op andere locaties te implementeren. De opleiding werkt op beide locaties binnen de kaders die gegeven zijn door de Hogeschool en de Academie. De opleiding heeft één profiel met één competentieset, hanteert op beide locaties dezelfde toetscriteria bij deze competentieset en maakt de verschillende onderwijsprogramma s (de programmavarianten ) op basis van één en hetzelfde leerplanschema. Zowel de doelgroep van de studenten als de doelgroep van het afnemende beroepenveld verschillen tussen beide locaties. Verschillen in de programmavarianten op beide locaties zijn hierop terug te voeren. Afgelopen cursusjaar ( ) is geïnvesteerd in het samen opzetten van een gezamenlijke competentieset. Dit heeft geleid tot de oprichting van één gezamenlijke curriculumcommissie en één gezamenlijke beroepenveldcommissie voor beide locaties. De programmatische samenhang tussen beide locaties wordt versterkt door het competentiemodel gezamenlijk verder uit te werken. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 1

8 Ook zijn er dat cursusjaar gezamenlijke onderwijsdagen voor de docenten georganiseerd. Dit alles heeft ertoe geleid, zo geeft de opleiding aan, dat ook op docentniveau beter samengewerkt is, en dat er onderling beter begrip is voor de bestaande situatie. Die trend moet worden doorgezet. Die samenwerking geschiedt echter nog voor een groot deel op informele basis. Gezien de complexiteit van de situatie, één opleiding op twee locaties, uitgevoerd door twee teams, zal de samenwerking formeler verankerd moeten worden. In het verbeterplan is hier een gerichte actie voor afgesproken. Omdat beide locaties fysiek gescheiden zijn, zijn er ook twee docententeams. Elk docententeam wordt aangestuurd door een teamleider. Elke teamleider stelt in overleg met zijn team en de academiedirecteur een teamovereenkomst op. Er is nog verdere intensieve afstemming nodig tussen beide teams om tot één opleiding te komen. Er zijn daarom verschillende teamoverstijgende overleggen. Zo is er de al genoemde curriculumcommissie, waarin beide teams vertegenwoordigd zullen zijn. De curriculumcommissie wordt voorgezeten door een van beide teamleiders. De situatie rond de beroepenveldcommissie en de toetscommissie is vergelijkbaar. Tevens zullen de met regelmaat gehouden teamoverstijgende onderwijsdagen worden geïnstitutionaliseerd. TI in Den Haag sluit aan op het volledige palet aan ICT-opleidingen op deze hoofdvestiging. Het is de meest technisch gerichte opleiding van de Haagse locatie. In Rijswijk wordt TI aangeboden naast vijf technische opleidingen van de Academie voor Engineering. Het aanbod van technische opleidingen is daardoor compleet en evenwichtig en passend bij het masteraanbod van de TU Delft. Na de verhuizing in de nabije toekomst naar de campus in Delft kan dit voordeel beter benut worden. In vergelijking met de andere TI-opleidingen in Nederland heeft TI van De Haagse Hogeschool een gemiddelde instroom (in 2006 landelijk 700 studenten, daarvan 112 op De Haagse Hogeschool). De meeste opleidingen dateren van 2003, enkele bestonden al als een E-variant of als een opleiding Computer Techniek. De voltijdvariant van de Haagse- en Rijswijkse vestiging telden op 15 oktober afgestudeerden. Op zijn vroegst zullen de eerste deeltijd en/of duale TI studenten afstuderen in het voorjaar van De TI-opleidingen hanteren een vergelijkbare invulling van het domein technische informatica. Accentverschillen zijn te herleiden naar de samenwerking met Elektrotechniek of met de andere ICTopleidingen van De Haagse Hogeschool, dan wel met het regionale bedrijfsleven. Contact met de andere TIopleidingen verloopt o.a. via de HBO-Istichting, in het bijzonder gericht op de verdere ontwikkeling van het profiel van de Bachelor of ICT. Ook participeert de opleiding in de landelijke Werkgroep Beeldverwerking. Met vijf TI-opleidingen van andere hogescholen wordt hierin gewerkt aan de ontwikkeling van onderwijsmateriaal op het gebied van Vision en Beeldherkenning. Ook wordt deelgenomen aan een recent CCNP-samenwerkingsinitiatief van de vier CCNP-Networking Academies in Nederland (De Haagse Hogeschool, Hogeschool-Zuyd, Hogeschool Utrecht, Hogeschool InHolland-Diemen). De opleiding Technische Informatica leidt studenten op tot ICT-professionals, die complexe informatieproblemen vanuit een technische invalshoek aanpakken en oplossen. Bovendien zijn zij op dit gebied gesprekspartner voor zowel het management als het technisch personeel. De inhoudelijke bagage van de technisch informaticus die afstudeert aan de opleiding TI, bestrijkt globaal de volgende gebieden: ICT-infrastructuur; Technische informatiesystemen (TIS), met als tweeledige focus: flexibele productieautomatisering, embedded software. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 2

9 TI in Den Haag wordt aangeboden in voltijd en sinds 2006 ook in deeltijd en duaal. De duale variant is een goede doorstroommogelijkheid voor afgestudeerde duale ICT-mbo ers. TI in Rijswijk wordt alleen aangeboden in voltijd. Sinds de fusie van De Haagse Hogeschool en de TH Rijswijk in 2003 zijn er een aantal activiteiten ondernomen om de samenvoeging van de Haagse en Rijswijkse opleidingen te ondersteunen. Het College van Bestuur van De Haagse Hogeschool heeft in 2003 het project Technisch Onderwijs Delft Den Haag ingericht, dat als doel had voor de samengevoegde opleidingen een goed onderwijsaanbod samen te stellen. Dit project is in juli 2005 beëindigd. Het besluit tot samenvoeging van de twee TI-opleidingen per september 2005 heeft geleid tot een vernieuwd inhoudelijk profiel en een onderwijskundig geactualiseerd onderwijsaanbod per 1 september Voor de locatie in Den Haag betekende het de beëindiging van de samenwerking met de opleiding Elektrotechniek. Als gevolg daarvan is na overleg in de Beroepenveldcommissie (januari 2006) m.i.v. cursusjaar de aandacht verschoven van mobiele systemen naar flexibele productieautomatisering. Daarmee is ongeveer de helft van het programma inhoudelijk vernieuwd Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten voltijd, deeltijd en duaal is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een TI-opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door TI aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review, 1 mei 2008; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Verbeterplan naar aanleiding van de bevindingen van het auditteam; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 3

10 - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire- en secundaire processen van de drie opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten meerdere externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van TI, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs /secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en, daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft, ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 1 Visitatie heeft op 17 en 18 juni 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 4

11 Nadat de audit heeft plaatsgevonden heeft het auditteam een aantal openstaande vragen bij de opleiding neergelegd. Centraal hierbij stonden de verschillende verandertrajecten die ten tijde van de audit gaande waren. Deze trajecten hadden betrekking op een verdere uitwerking van het curriculum op basis van het opleidingsprofiel en de vernieuwing van de werkwijze rondom stages, studieloopbaanbegeleiding en afstuderen. Ook de internationale focus van de opleiding en het personeelsbeleid, in het bijzonder het scholingsbeleid, was een aandachtspunt. De opleiding heeft het auditteam een verbeterplan voorgelegd dat als adequaat is beoordeeld. In deze rapportage zullen wij de resultaten van dit Verbeterplan beschrijven. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 5

12 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Auditor onderwijs Secretaris: Drs. R.B. van der Herberg Dr. J. Bruinsma Ir. H. van Wijk M. Wolbert (studentlid) Drs. G.W.M.C. Broers Drs. G. W.M.C.Broers Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding TI noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Van der Herberg is zowel binnen het voortgezet- en het voorbereidende- en hoger beroeps onderwijs betrokken (geweest) bij audits, zowel als lid van een auditteam als voorzitter van het auditteam. Hij heeft als rector leiding gegeven aan een grote scholengemeenschap in Midden-Nederland. De werkvelddeskundigen, de heren Bruinsma en Van Wijk hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader, de eindkwalificaties, de programma-inhoud en de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Zij hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van TI op HBO-niveau. De deskundige onderwijs, de heer Broers, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De heer Wolbert heeft als studentauditor aan de opleiding deelgenomen. Hij is derdejaars student TI aan de Hogeschool Utrecht. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 6

13 Programma visitatie 17 en 18 juni 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 7

14 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 8

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het competentieconcept dat de opleiding hanteert is ontleend aan het competentieprofiel van de HBO-I stichting, het landelijk platform van hbo-opleidingen op ICT-gebied. Dit profiel van de Bachelor of ICT is gevalideerd door een brede vertegenwoordiging van het landelijke ICT-bedrijfsleven, waarvan de meeste internationaal georiënteerd zijn en internationaal opereren. Het competentiemodel onderscheidt een viertal competentie elementen: algemene taken, opleidingsspecifieke taken, houding en niveau. De niveaubeschrijving en de algemene taken gelden voor alle opleidingen van de Haagse Academie voor ICT & Media. De specifieke taken en houding zijn per opleiding ingevuld. De opleiding werkt met 14 algemene beroepstaken, gerelateerd aan vier algemene bouwstenen. Elke IT opleiding heeft eigen specifieke beroepstaken die het inhoudelijke opleidingsgebied bestrijken. Deze zijn gerelateerd aan de opleidingsspecifieke bouwstenen van de Bachelor of ICT: analyseren, adviseren, ontwerpen, realiseren en beheren. Voor TI zijn 25 specifieke taken beschreven in het Opleidingsprofiel. Deels beschrijven deze wat van elke ICT-bachelor verwacht mag worden, zoals analyseren van het probleemdomein, achterhalen van eisen (requirements) en testen van software. Daarnaast zijn er taken die het specialisme van de technisch informaticus uitdrukken, zoals ontwerpen van een systeem/machine interface en aanpassen en/of uitbreiden van bestaande technische infrastructuren. De opleiding TI heeft de illustraties van de Bachelor of ICT als vertrekpunt genomen om er een eigen inkleuring aan te geven, gebaseerd op de contacten met het regionale beroepenveld. De volgende illustraties zijn ontwikkeld, in samenspraak met het beroepenveld: - Software architect in productie automatisering; - Engineer flexibele productie automatisering; - Software engineer voor de ontwikkeling van een real time applicatie; - Infrastructuurbeheerder datacommunicatie- en netwerken, telecommunicatie, serverbeheer; - Netwerk architect - ontwerpen van nieuwe infrastructuur. De HBO-I stichting werkt samen met het beroepenveld, zowel nationaal als internationaal. Dit waarborgt de aansluiting van de eindkwalificaties in het HBO-I profiel op de vraag vanuit het internationale beroepenveld. De Academie voor ICT & Media en de opleiding TI nemen zelf actief deel aan het HBO-I. Voor de eigen profilering, op basis van het landelijke kader, onderhoudt de Haagse opleiding contacten met vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk. Dit contact is zowel gericht op de actualiteit van de doelstellingen, waaronder ook de reeds genoemde illustraties, als op de invulling van het programma. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool 1.0 9

16 Voor de profilering van de opleidingsdoelen laat de opleiding zich adviseren door deskundigen afkomstig van ICT-bedrijven en kennisinstellingen die representatief zijn voor het beroepenveld van Technische Informatica. In januari 2006 is een beroepenveldcommissie ingesteld, kort na het samengaan van de beide TI-opleidingen. De opleiding TI kent een beroepenveldcommissie die bestaat uit vertegenwoordigers van organisaties waar TI een belangrijke rol speelt zoals GTI, Imtech, Logica en Sogeti. De vertegenwoordigers van deze bedrijven richten zich op industriële automatisering, intelligente systemen, IT infrastructuren en kantoorautomatisering. Voor het doorontwikkelen van de bestaande contacten en werkwijzen, het borgen van het partnership tussen de opleiding en het beroepenveld hanteert TI de volgende uitgangspunten: TI werkt samen met de beroepspraktijk zodanig dat zowel beroepspraktijk, studenten als docenten daar maximaal baat bij hebben. De samenwerking richt zich met name op het borgen van: - de relevantie en actualiteit van het beroepsprofiel, - de praktijkgerichtheid van het opleidingsprogramma, - de deskundigheids- en competentieontwikkeling van de docenten. TI laat zich bij het ontwerp en de uitvoering van de samenwerking met de beroepspraktijk inspireren door suggesties en belangen van de externe stakeholders zoals het beroepenveld, de alumni, de studenten en collega s van aanpalende opleidingen. Hierbij zorgdragend voor het vereiste HBO-niveau Er is nu één profiel voor de opleiding TI, dat op beide locaties de basis vormt voor het programma. In april 2008 is dit voorgelegd aan de Beroepenveldcommissie. Deze heeft aangegeven dat ze behoudens enkele aanvullingen instemt met de beroepstaken en het competentiemodel. De nu beschikbare verzameling illustraties wordt in overleg met de leden van de Beroepenveldcommissie verder uitgewerkt. Afgesproken is dat er twee keer per jaar overleg zal zijn om de elementen van het competentiemodel te actualiseren. Gebleken is dat de Haagse opleiding TI zich sterk richt op trends in het brede technische beroepenveld. De Rijswijkse opleiding IT richt zich meer op de TU Delft. Binnen afzienbare tijd zal de Rijswijkse TI opleiding verhuizen naar Delft waar bij de TU Delft een vestiging van De Haagse Hogeschool wordt gebouwd. Dit zal, naar verwachting leiden tot een sterkere samenwerking tussen de TU Delft en de technische opleidingen van De Haagse Hogeschool hetgeen een verdere inhoudelijke versterking van de TI opleiding zal betekenen. Zo zal er op de hogeschool m in samenwerking met de TU Delft eer aandacht worden besteed aan gemeenschappelijk onderzoek. De opleiding zal de samenwerking met het bedrijfsleven verankeren door de invoering van strategisch accountmanagement met als specifiek doel professionalisering van de praktijk en beroepsgerichtheid. Het auditteam constateert dat binnen de TI opleiding de contacten met het (internationale) beroepenveld nog onvoldoende structureel zijn ingebed. Het versterken van de internationalisering heeft de afgelopen jaren geen bijzondere prioriteit gekregen gezien het belang van andere ontwikkelingen zoals de ontwikkeling van de competentieset, zo geeft de opleiding aan. Weliswaar is, door het internationale beroepenveld waarin de studenten acteren, internationalisering nooit uit beeld, toch is het streven om dit te versterken en bijvoorbeeld te komen tot meer uitwisseling van studenten. De opleiding geeft tijdens de audit aan dat aan dit aspect nog gewerkt dient te worden. Uit een verbeterplan blijkt dat de opleiding de contacten met internationale bedrijven verder zal systematiseren en de positie van Engels binnen de opleiding zal versterken. Met ingang van het studiejaar wordt binnen de Academie een internationale minor aangeboden. Daarnaast gaat de opleiding TI nog een verdiepende Engelstalige minor ontwikkelen. Het verder vaste vorm geven aan het overleg met de beroepenveldcommissie is dit jaar een actiepunt. Uit een verslag met de beroepenveldcommissie TI uit 2008 blijkt dat leden van de commissie aangeven dat er mogelijkheden zijn voor betere contacten tussen De Haagse Hogeschool en het bedrijfsleven. Gesproken is toen (april 2008) oven een partnership tussen de hogeschool en het bedrijfsleven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

17 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding zijn aantoonbaar de resultante van het landelijk overeengekomen beroepsprofiel en opleidingsprofiel, waarmee de opleiding voldoet aan de eisen die door vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld; de eindkwalificaties van de opleiding zijn concreet en gedetailleerd uitgewerkt en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een helder referentiepunt voor het curriculum van de TI-opleiding; de eindkwalificaties zijn aantoonbaar in het opleidingsprogramma verankerd, zo de beschrijving van het opleidingsprogramma; de relatie met het (internationale) werkveld is voldoende geborgd maar kan beter gestructureerd worden. De opleiding geeft aan dit nog zichtbaarder dan thans het geval is in de opleiding uit te werken. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

18 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. In het Competentiemodel geeft de opleiding onder Algemene bouwstenen en ICT media een overzicht van de algemene taken en activiteiten die de afgestudeerde dient te kunnen uitvoeren. Deze algemene taken en activiteiten zijn onder te brengen onder de vijf dimensies van de Dublin Descriptoren. Het auditteam merkt op dat de opleiding zowel in het competentie overzicht als in het opleidingsprogramma en de management review aandacht besteed aan het niveau van de opleiding. Het niveau waarop studenten acteren, is gerelateerd aan enerzijds de complexiteit van de context waarin de student werkzaam is, en anderzijds aan de taakrol die de student inneemt. Bij de taakrol gaat het om de mate van zelfstandigheid van de student. Bij de context spelen o.a. zaken als de opdrachtsituatie, de impact die de opdracht heeft en de vaktechnische complexiteit. Ter adstructie geven wij hierna een overzicht van de vijf Dublin Descriptoren en illustreren dit met concrete voorbeelden. Kennis en inzicht De afgestudeerde TI er bezit onder andere kennis van en inzicht in: Digitale Techniek, Programmeren in C, Projectmatig werken, Sensoren/actuatoren, Interviewtechniek, Rapporteren/ Presenteren, Systeemontwikkeling, Computerarchitectuur/OS, Netwerkontwerp (ISA / Inframe), CCNA onderwerpen, OSI model e.d., ITIL-foundation service management, UML modelling OO ontwerpen, Systeemontwikkeling RUP en HMI interfaces. Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde TI er is in staat om te analyseren wat de knelpunten zijn in het netwerk van de opdrachtgeven weet de systeemeisen te achterhalen, o.a. door de juiste mensen te benaderen, doordat hij kennis heeft van interviewtechnieken en door voldoende terug te koppelen. Hij heeft genoeg inzicht om de juiste ontwikkelstrategie en systeemontwikkelmethodiek te kiezen passend bij de opdracht en kan de functionele specificaties op een heldere manier beschrijven. Oordeelsvorming De afgestudeerde TI er kan aspecten onderscheiden aan een probleem (situatie, proces, etc.) en hun samenhang vaststellen, goed onderzoeken en analyseren, abstraheren, concrete situaties en problemen modelmatig interpreteren, onbekende problemen relateren aan bekende, e.d. Communicatie De afgestudeerde TI er kan een advies uitbrengen over het inrichten van de beheerorganisatie en kan, zowel mondeling als schriftelijk, de opdrachtgever adviseren bij het maken van keuzes zoals bijv. het aanschaffen van apparatuur. De afgestudeerde TI er weet zijn advies zo te brengen dat het te begrijpen is voor de betreffende persoon. Hij weet hoe hij iemand in een organisatie moet benaderen, kent zijn plek. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

19 Leervaardigheden De afgestudeerde TI er kan zijn eigen leerproces vormgeven. Dit betekent het kunnen formuleren van leerdoelen, leren in het perspectief van het functioneren op de (internationale) arbeidsmarkt, reflecteren over de eigen leer- en werkervaringen, keuzes kunnen maken op grond van motivatie, openstaan voor het uitwisselen van leer- en werkervaringen, reflecteren op het eigen gedrag en iets doen met feedback. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben; de Dublin Descriptoren zijn terug te vinden in de taken en activiteiten die de afgestudeerde dient te beheersen op hbo-niveau. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

20 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de TI-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) beschrijven een voldoende hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de TI-opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de TI-opleiding de Dublin Descriptoren in de documentatie heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, beoordeelde het auditteam reeds als voldoende (zie daarvoor facet 1.2.). Beroepsonderwijs De competenties van de TI-opleiding (voltijd, deeltijd en deeltijd) zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die op landelijk niveau in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de TI-ingenieur relevante werkveld geborgd. De TI-opleiding is daarmee een hoger beroepsopleiding. De wijze waarop de TI-opleiding de beroepscompetenties in samenspraak met collega-opleidingen en het (landelijk en regionale ) beroepenveld heeft uitgewerkt, beoordeelde het auditteam reeds als voldoende (zie daarvoor facet 1.1.). De opleiding beschikt thans, behalve over een werkveldcommissie, over contacten met het werkveld. Hiertoe behoren contacten die docenten hebben met het werkveld, contacten met stagegevers en alumni. Door middel van al deze contacten met het werkveld toetst de opleiding het profiel en de competenties aan de beroepspraktijk. Het HBO-I geeft in zijn profielbeschrijving van de bachelor of ICT een aantal illustraties van contexten waarbinnen beginnende beroepsbeoefenaars kunnen functioneren. Deze illustraties zijn in het door de opleiding gehanteerde competentiemodel geïnterpreteerd als exemplarische beroepscontexten waarin beginnend beroepsbeoefenaars zich bevinden. Elke illustratie representeert een bepaald domein in het beroepenveld. De illustraties vormen een belangrijk element in het competentiemodel. In de illustraties wordt duidelijk hoe de taken en activiteiten terugkomen in de beroepspraktijk. De opleiding heeft, zo is het auditteam gebleken, voldoende zicht op de kennis, taken en verantwoordelijkheden waarover de afgestudeerde TI er dient te beschikken. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

21 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties zijn rechtstreeks ontleend aan het de door het relevante beroepenveld opgestelde TI-beroepsprofiel; de opleiding heeft de landelijk overeengekomen eindkwalificaties nader uitgewerkt en wel zodanig, dat zij hun doelstellingen een voldoende actuele lading hebben gegeven; in de van het beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties wordt ook het niveau van de beginnende TI-beroepsbeoefenaar geformuleerd. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor alle opleidingsvarianten als voldoende gelet op de volgende overwegingen: de opleiding heeft voldoende zicht op ontwikkelingen in het TI-werkveld. Zij betrekt thans het werkveld bij de opleiding; de eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan de eisen die vanuit het beroepenveld worden gesteld aan afgestudeerden van deze opleiding. (Studenten vinden mede daarom gemakkelijk een baan); de opleiding geeft blijk van het ontwikkelen en uitvoeren van nieuwe initiatieven waarbij men het werkveld steeds actiever betrekt hetgeen naar de mening van het auditteam de relevantie van het curriculum alsmede de voorbereiding van de student op het werkveld ten goede komt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

22 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen In de documentatie geeft de opleiding expliciet aan dat de focus van de opleiding de komende twee jaar met name gelegen is in de versterking van de doelgroepgerichtheid, als invulling van maatwerk en competentiegerichtheid. De wens om een competentiegerichte opleiding te zijn komt voort uit de visie dat dit een goed voertuig is om de beroepsgerichtheid van de opleiding te waarborgen en waar mogelijk te versterken. In een verbeterplan geeft de opleiding aan dat de relatie tussen taken en illustraties verder verduidelijkt zal worden. Voor de inrichting van het onderwijs is de praktijk leidend. Dit komt tot uiting in de inrichting van de gehele leeromgeving, startend bij de opzet en inhoud van de competentieprofielen, de onderwijsprogramma s en (individuele) leerroutes tot de inrichting van laboratoria en studielandschappen. De opleiding hanteert een algemeen leerplanschema dat steeds per locatie en per variant uitgewerkt is tot een specifieke programmavariant. In de programmavarianten is sprake van een praktijkleerlijn en een ondersteunend onderwijs leerlijn. In de praktijkleerlijn werken studenten aan projecten die zijn afgeleid van reële beroepssituaties. Deze projecten uit de praktijkleerlijn zijn dus de feitelijke invulling van de praktijkopdrachten zoals de opleiding deze in het competentieprofiel heeft gedefinieerd. Binnen het totaal van alle praktijkopdrachten van de opleiding komen alle competentie-elementen aan de orde. In de ondersteunend onderwijs leerlijn/kennis- vaardigheden leerlijn worden individuele kennis en vaardigheden elementen aangeboden die, in het kader van het uitvoeren van de in de praktijkopdrachten betrokken taken en activiteiten, nodig zijn. De opleiding identificeert en beschrijft (vak)specifieke taken en activiteiten die studenten na voltooiing van hun opleiding aan moeten kunnen, waardoor gegarandeerd wordt dat zij zijn toegerust met actuele kennis die aansluit bij de ontwikkelingen in het beroep. De opleiding selecteert en beschrijft illustraties die het hele beroepenveld representeren. Vanuit deze illustraties wordt gekeken naar de taken en activiteiten die in de uitoefening van het beroep voorkomen en een plaats moeten krijgen in het onderwijs, en vanuit die taken en activiteiten kijken docenten naar de benodigde kennis, inzichten, etc. Bij werkbezoeken aan grote bedrijven, zoals GTI, Imtech, Ordina en het LUMC heeft de opleiding gesproken over het type opdracht dat een afgestudeerde TI er moet kunnen uitvoeren en in het bijzonder over: welke methodieken, hulpmiddelen en tools de afgestudeerde kan hanteren; welke kennis een afgestudeerde technisch informaticus behoort te hebben; in welke rol een technisch informaticus in een organisatie moet kunnen functioneren (bijvoorbeeld systeemanalist, ontwerper, projectleider). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

23 De opleiding maakt bij de uitvoering van het TI- onderwijs gebruik van specifieke contacten met het TIbedrijfsleven. Zo zijn drie studenten TI in het voorjaar 2006 met het plan filebestrijding door de voorrondes gekomen van de Microsoft Windows Embedded Challenge, een programmeerwedstrijd in het kader van duurzame technologieën. Vervolgens zijn ze afgestudeerd op de uitwerking van dat plan. Jaarlijks bezoeken studenten en docenten de CeBIT in Hannover. Ook bezoeken vertegenwoordigers van de opleiding een jaarlijkse meerdaagse conferentie met alle bij het HBO-I aangesloten opleidingen in Nederland, met daaraan gekoppeld bezoeken aan internationaal georiënteerde bedrijven, onderzoeksinstellingen en brancheorganisaties. Zo zijn er bezoeken gebracht aan contacten in San Francisco en Silicon Valley (2005), Hannover (2006), Tokyo (2007) en Zuid-Nederland (2008). De opleiding geeft aan dat er richtlijnen zullen worden opgesteld en afspraken gemaakt zullen worden tussen en binnen de teams met betrekking tot de benadering van bedrijven en werkenden maar ook van ROC s en scholen voor voortgezet onderwijs. Ook door de stagebegeleiding krijgen docenten veel informatie over ontwikkelingen in de praktijk. Elke externe plaats wordt bovendien minimaal een keer bezocht door een docent, die daar ook contact heeft met de bedrijfsbegeleider. Stagebedrijven wordt daarbij expliciet gevraagd naar de aansluiting van de opleiding op het werkveld. Specifiek ten aanzien van de stage wordt extra aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: de TI-specifieke invulling van de stage wordt afgestemd tussen de beide TI-lokaties. De curriculum commissie heeft hiervoor aanvullende richtlijnen en afspraken voor de betrokken docenten opgesteld. Voor studenten en docenten moet dit een herkenbare, eenduidige opzet en werkwijze van de stage opleveren; de ervaringen van stagiaires worden structureel gebruikt als input voor de evaluatie van inhoud en niveau van het TI-programma waardoor, er naar verwachting een hogere studentwaardering van de stage zal ontstaan; meer aandacht voor zelfregie en oriëntatie op de beroepspraktijk van de student in de stage. Vanuit de opleiding worden met CISCO, Siemens Trainingen, Microsoft en EXIN schriftelijke afspraken gemaakt over de beschikbaarheid en regelmatige aanlevering van het (ver)nieuwde toets- en cursusmateriaal voor de TI opleiding. Het voorbereiden van de student op werken in een internationale context maakt deel uit van de doelstellingen van de opleiding. Dit past in het beleid van De Haagse Hogeschool en van de Academie op het gebied van internationalisering. De opleiding stimuleert studenten om de stage in het buitenland te lopen. Dit gebeurt door bij stagevoorlichting aandacht te besteden aan deze mogelijkheid. Verder vindt de kennisontwikkeling voor een deel plaats door middel van Engelstalige literatuur; in Rijswijk is Engels in het programma opgenomen. Regelmatig schrijven studenten afstudeerrapporten in het Engels, wanneer dit door het bedrijf wordt verwacht. De ondersteunende vakliteratuur en het begeleidend studiemateriaal zijn van voldoende hoog niveau, up-to-date en rechtstreeks ontleend aan de actuele beroepspraktijk, zo heeft het auditteam tijdens de visitatie kunnen waarnemen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de interactie met de beroepspraktijk vindt plaats zowel op het niveau van programmaontwerp als op het niveau van de programma-uitvoering. Deze interactie wordt door de opleiding ingezet om de relevantie, de actualiteit en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

24 de ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten & cases en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal; de verbinding tussen werkplek en binnenschools programma (werkervaring van deeltijd- en duale student is een belangrijk uitgangspunt voor het feitelijke programma aanbod) is in het totale opleidingsprogramma verankerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool

25 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Nadat in de Academie het gemeenschappelijke competentiemodel was vastgesteld, is in het cursusjaar begonnen met de TI specifieke invulling van dit model. Naar de invoering van het competentiemodel kijkend, is de eerste fase, het opstellen van een gemeenschappelijke, locatie overstijgende, takenlijst en een set van passende illustraties, afgerond. Stappen die nog moeten volgen zijn het invullen van de elementen niveau en houding uit het competentiemodel, en het daarop aanpassen van het onderwijs programma. De set eindkwalificaties verschaft een systematisch overzicht van de relatie tussen de onderscheiden kwalificaties geformuleerd in competenties en de leerdoelen op semesterniveau en op het niveau van de individuele studieonderdelen. Vervolgens zijn in het leerplan deze doelstellingen voor elk studieonderdeel blok op gedetailleerde wijze geoperationaliseerd naar project-, praktijk- en moduleniveau. De opleiding heeft de vertaling van de competenties naar het studieprogramma duidelijk zichtbaar gemaakt door per studieonderdeel leerdoelen te formuleren. De beschrijving van de verschillende studieonderdelen heeft het auditteam een overzicht verschaft van de relatie tussen de competenties en de leerdoelen. Het auditteam constateert dat de opleiding er op deze wijze in is geslaagd op alle niveaus binnen de verschillende varianten waarin de opleiding wordt aangeboden de functionaliteit van de studieonderdelen ten opzichte van elkaar en in het perspectief van de competenties voldoende inzichtelijk te maken. De eindkwalificaties voor de opleiding zijn duidelijk omschreven en vastgelegd. Om flexibel te kunnen inspelen op actuele ontwikkelingen, landelijk en regionaal, heeft de opleiding gekozen voor een aanpak die gekenmerkt wordt door een top down benadering (concretisering van competenties naar leerdoelen en invulling curriculum), aangepast met ook een bottom up aanpak waarbij input vanuit het relevante werkveld informatie levert om de competenties aan te passen aan recente ontwikkelingen. Dit heeft geleid tot: het uitgewerkte beroepsprofiel met functies, taken, typische beroepssituaties en beroepshoudingen; het opleidingsprofiel met karakterisering van het beroep, beroepsspecifieke en beroepsoverstijgende competenties, vakinhoud en uitgangspunten voor het onderwijs; de blauwdruk van de opleiding met een opdeling in blokken, met bijpassende werkvormen waaronder projecten en funderend onderwijs; de nadere uitwerking van de verschillende studieonderdelen. Het auditteam heeft op basis van het studieprogramma voor alle varianten en op basis van een analyse van verschillende modulebeschrijvingen goed zicht gekregen op de inhoud, het bereik en het niveau van de doelstellingen en op de mate van concreetheid. Analyse van de beschrijving van de programmaonderdelen laat zien dat elk onderdeel wat inhoud en werkvorm betreft correspondeert met de bij dat onderdeel te verwerven competenties. Het auditteam concludeert dat er op de verschillende niveaus van het programma een duidelijke relatie bestaat tussen deze doelstellingen en de set competenties die de opleiding nastreeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Informatica, De Haagse Hogeschool