Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Communication & Multimedia Design voltijd - deeltijd - duaal. De Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Communication & Multimedia Design voltijd - deeltijd - duaal De Haagse Hogeschool

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Communication & Multimedia Design voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr De Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV September 2008 Auditteam: W.L.M. Blomen (voorzitter) Drs. J.E.D. Ossewold Drs. P.J. Bogaards M. van der Sar Mr. Q.J. Bunschoten Secretaris: Mr. F.A.M. Hendriks

4

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van hogeschool en opleiding De Haagse Hogeschool en Academie voor ICT & Media De opleiding CMD Interne audit Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie opleiding CMD en BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 12 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 14 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 20 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 25 Facet 2.6. Duur 27 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 28 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 30 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 33 Facet 3.1. Eisen HBO 33 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 35 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 37 Onderwerp 4: Voorzieningen 40 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding 42 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 44 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 44 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 46 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 47 Onderwerp 6: Resultaten 49 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 49 Facet 6.2. Onderwijsrendement 51 3 SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool Oordeelschema HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool Oordeelschema HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool Integraal oordeel/ advies aan NVAO 56 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 18 september 2008 en 19 november 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde hbo bacheloropleiding Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool, in casu de Academie ICT & Media, verzorgt diverse hbo bacheloropleidingen. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding Communication & Multimedia Design (CROHO-nummer: 34092), hierna te noemen: opleiding CMD. Deze opleiding wordt aangeboden in een voltijd-, deeltijd- en duale variant. Hobéon Certificering heeft haar oordeel over de voltijd-, deeltijd- en duale variant van de opleiding CMD in één rapport samengevat omdat alle varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Communication & Multimedia Design van De Haagse Hogeschool d.d. 2 juli Karakteristiek van hogeschool en opleiding De Haagse Hogeschool en Academie voor ICT & Media De Haagse Hogeschool is met circa studenten één van de grote hbo onderwijsinstellingen in de Randstad. De hogeschool kent 15 academies en is gevestigd in Den Haag en Rijswijk (TH Rijswijk/Academie voor Engineering). Binnen De Haagse Hogeschool verzorgt de Academie ICT & Media de hbo bacheloropleidingen CMD, Informatica (I), Bedrijfskundige Informatica (BI), Informatiedienstverlening en management (IDM) en Technische Informatica (TI) voor ongeveer studenten, in voltijd, deeltijd en duale vorm en heeft een totaal personeelsbestand van ca. 115 FTE. In het Hogeschool Ontwikkelingsplan heeft De Haagse Hogeschool haar missie als volgt verwoord: De Hogeschool biedt haar studenten door kwalitatief hoogwaardig en innovatief hoger beroepsonderwijs de mogelijkheid hun talenten maximaal te ontwikkelen. Zij leidt haar studenten op tot gekwalificeerde en onafhankelijke professionals voor de maatschappij en de arbeidsmarkt. De hogeschool is een gewaardeerde kennisinstelling in de regio Leiden, Zoetermeer, Delft en Den Haag. De regio ervaart de hogeschool als een instelling die haar kennis graag deelt. In hetzelfde document is ook een ontwikkelingsprogramma opgenomen dat is opgebouwd rond drie hoofdthema s. Deze zijn: De kerntaak van de hogeschool is het opleiden van professionals die het vermogen hebben om in de toekomst over de grenzen van hun opleiding en beroep heen te kijken, die creatief en ondernemend zijn en een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van kennis. Maximale participatie in het hoger onderwijs: niet alleen de instroom maar ook het studiesucces vormt een punt van aandacht. De hogeschool is een kennisinstelling, die inspanningen levert op het gebied van kenniscirculatie en ontwikkeling. Als uitwerking van dit ontwikkelingsprogramma heeft de hogeschool het onderwijsbeleid uitgewerkt in de Haagse Bachelor, het personeelbeleid in de Haagse medewerker en het organisatiebeleid in de Haagse architectuur. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 1

8 De Academie voor ICT & Media verwoordt haar missie als volgt: De Academie voor ICT & Media biedt ondersteuning aan de competentieontwikkeling van professionals voor de ICT & Media sector in brede zin op HBO-niveau. We doen dit door adequate dienstverlening aan student en opdrachtgever, die is toegesneden op individuele wensen en omstandigheden De opleiding CMD De opleiding CMD is één van de zes opleidingen die door de Academie voor ICT & Media van De Haagse Hogeschool wordt aangeboden. Binnen de academie heeft CMD, als jonge opleiding op een jong zich nog ontwikkelend vakgebied, een heel eigen sfeer en dynamiek. De opleiding kent een forse instroom van studenten hetgeen weer leidt tot een heel eigen organisatieproblematiek, zoals de opleiding aangeeft. Zo is de opleiding de grootste opleiding binnen de Academie ICT & Media en kan rekenen op een grote belangstelling onder aankomende studenten. In het kader van de landelijke conversie van informatica-opleidingen werden de verschillende varianten van de (voormalige) opleiding Informatica & Informatiekunde (I&I) aangeboden door de (voorloper van de huidige) Academie voor ICT & Media omgezet naar aparte opleidingen. De opleidingsprofielen van deze nieuwe opleidingen, te weten Communicatie & Multimedia Design, Informatica (I), Bedrijfskundige Informatica (BI) en Technische Informatica (TI) zijn begin 2003 geformuleerd. Al deze opleidingen zijn in september 2003 gestart. De opleiding CMD komt (inhoudelijk) voort uit de variant Vormgeving en Ontwerp van Interactie (VIA) van de opleiding I&I. Deze opleidingsvariant bestond sinds 1995 en richtte zich op de interactie tussen mens en computer. De opleiding I&I bevatte daarnaast vrij veel traditionele ICTelementen, hetgeen logisch was omdat in die tijd de ontwikkeling van software het kader vormde waarbinnen gedacht werd. De conversie van VIA naar CMD werd aangegrepen om tegelijk ook een inhoudelijke verschuiving aan te brengen. VIA was ontstaan in het kader van systeemontwikkeling (met name t.b.v. administratieve toepassingen). De ICT zelf stond echter niet stil en ging een steeds sterkere rol spelen in allerlei vormen van communicatie binnen bedrijven en in de samenleving als geheel. Hierdoor ontstond een grote behoefte op de arbeidsmarkt aan een nieuw type ICT-er, die vertrouwd is met het inzetten van ICT in communicatieprocessen. Door het oriëntatiepunt van de nieuwe opleiding CMD te leggen bij communicatie (in plaats van software-ontwikkeling), zouden afgestudeerden goed toegerust moeten zijn om deze functieverschuiving op te pakken. Het accent van de opleiding CMD verschoof zodoende naar het ondersteunen van communicatieprocessen met behulp van ICT-toepassingen. De nieuwe opleiding CMD werd in 2002 voorbereid en ging in 2003 van start. Formele basis was het opleidingsprofiel van 2003 en een curriculumontwerp dat in 2004 werd voorgelegd aan de Beroepenveldcommissie en was goedgekeurd. De verschuiving t.o.v. VIA kreeg gestalte door de focus op communicatie - vooral geïnterpreteerd als marketingcommunicatie met als centraal element de driehoek doel boodschap doelgroep. Voor studenten betekende dat veel communicatie-, ondernemers- en marketingplannen en adviesrapportages maken, aldus de opleiding. In 2005, zo geeft de opleiding aan, constateerde het docententeam dat aanpassingen nodig waren. Het programma was in vergelijking met het in ontwikkeling zijnde landelijk profiel doorgeschoten in de richting van marketing. Bovendien ervoeren docenten dat de studenten minder zelfstandig studeerden dan verwacht en dat daardoor in sommige opzichten het niveau achter bleef. In de latere fase van de studie werd daarom veel individuele ondersteuning gegeven om tot het vereiste eindniveau te komen. Een werkgroep van docenten doordacht het opleidingsprofiel opnieuw en stelde een eerste versie van een nieuwe competentieset op. De opleiding besloot in 2006 in het kader van een verbetertraject langs twee sporen verder te werken. Het ene spoor was de verdere ontwikkeling van het opleidingsprofiel. Het andere spoor was de herziening van het programma op basis van een best guess. In deze herziening werd tevens de (hogeschool brede) invoering van de Haagse bachelor meegenomen. Voor het eerste spoor werd opnieuw gekeken naar competenties en inhoud. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 2

9 Aan de hand van het nieuwe competentiemodel van de academie ontwikkelde de opleiding vier illustraties. Daarbij werd uitgegaan van vier basisgedachten, die inhoudelijk samenhingen met de in 2005 geformuleerde competentiegebieden: Een CMD student moet een gebruikersvriendelijk product kunnen maken (usability). Een CMD student moet bij een behoefte van de doelgroep kunnen aansluiten (communicatie). Een CMD student moet een vormgeving kunnen uitwerken en implementeren (creatie). Een CMD student moet multimediale applicaties kunnen maken die een gebruikersbehoefte vervullen (ontwikkelen). Daarnaast diende de eerste definitieve versie van het landelijk opleidingsprofiel dat rond die tijd verscheen, als oriëntatiepunt. Voor het tweede spoor stelde de opleiding een leerplanschema op, waarin de inhouden van de nieuw te maken blokken werden gedefinieerd. Dit leerplanschema werd opgesteld als een best guess en deze exercitie was tegelijk bedoeld om de body of knowledge voor CMD in kaart te brengen. Zowel het een als het ander gebeurde nadrukkelijk met als criterium de vraag, wat een afgestudeerde moet kunnen, d.w.z. welke beroepstaken hij moet kunnen uitvoeren. In de loop van 2007 heeft de opleiding met de vernieuwde Beroepenveldcommissie van gedachten gewisseld over de gewenste inhoud van de opleiding, aan de hand van het landelijk opleidingsprofiel, de illustraties en het leerplanschema. Bij de opleiding CMD ligt de nadruk op de verschillende manieren van communiceren met behulp van digitale middelen. CMD wil zich, binnen de academie voor ICT & Media, profileren als de opleiding die doelgericht disciplines samenbrengt en inzet bij het ontwerpen van communicatiemiddelen in een gedigitaliseerde samenleving. In lijn hiermee is de missie van de opleiding CMD: Zorg dragen voor een voor studenten uitdagende en maatschappelijk relevante, actuele CMD-opleiding die verankerd is in het beroepenveld en uitvoerbaar is met de beschikbare mensen en middelen Interne audit 2007 De opleiding CMD is gezien haar start in 2003 niet gevisiteerd door een panel onder het regime van het oude visitatiestelsel. Wel is er in januari 2006 een quickscan en in maart 2007 een interne audit uitgevoerd. De resultaten van de quickscan hebben geleid tot het doorvoeren van veranderingen in de organisatie en het programma en het aanstellen van een nieuwe teamleider per november Op 29 maart 2007 is de opleiding onderworpen aan een interne audit onder regie van de Dienst Onderwijs- en Studentenzaken van De Haagse Hogeschool. De interne auditcommissie heeft tijdens de audit gebruikt gemaakt van het NVAO-accreditatiekader en door De Haagse Hogeschool aangedragen kaders. Het interne auditteam heeft haar bevindingen verwerkt in een rapport dat door het auditteam is bestudeerd. Uit het rapport wordt duidelijk dat opleiding een mindere periode heeft doorgemaakt waarbij van teamleider gewisseld is. Er was sprake van weinig gestructureerd werken en verschillende activiteiten bleven liggen. Het rapport geeft aan dat er sprake is van nieuw elan, er wordt gewerkt volgens een nieuwe structuur en er is sprake van een kwaliteitsslag. Studenten gaven tijdens de interne audit aan dat zij de docenten gemotiveerd vonden en zij het projectmatig werken waardeerden. Het niveau van de opleiding vonden studenten te licht en het beroepsbeeld was te weinig expliciet geformuleerd. De communicatie tussen docenten onderling en tussen docenten en studenten was voor verbetering vatbaar. Het interne auditteam was van mening dat de opleiding goed zicht had op de zwakke punten en adequate verbetermaatregelen had gepland cq. in gang gezet. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 3

10 1.5. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding CMD van De Haagse Hogeschool geeft aan zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd te hebben op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is voor een CMD-opleiding op hbo-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding CMD van De Haagse Hogeschool aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review van de opleiding Communication & Multimedia Design van De Haagse Hogeschool gedateerd 2 juli 2008; Studentenstatuut Deel II (aparte documenten voor de voltijd, deeltijd en duale variant) van de opleiding CMD. In dit document is naast informatie over ondermeer roosters en voorzieningen ook een Onderwijs- en examenregeling opgenomen; Beleidsplan en begroting Academie voor ICT & Media 2008, gedateerd 2 november 2007; Onderwijskader van de Academie voor ICT& Media, gedateerd 7 maart 2008; Opleidingsprofiel CMD De Haagse Hogeschool, gedateerd 8 juni 2008; Overige onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt; - interne organisatie; - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen; - ontwikkelingen in het beroepenveld; - (validatie) eindkwalificaties; - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan; - werkvormen; - toetsing en beoordeling; - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid; - internationalisering; - instroombeleid; - studiebegeleiding; - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding CMD van De Haagse Hogeschool aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de drie opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 4

11 Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Communication & Multimedia Design, één student, één auditor onderwijs, één lead-auditor vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: verslagen van bijeenkomsten met het werkveld; verslagen met evaluatiebijeenkomsten; verslagen van de opleidingscommissie; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd. Voorafgaand aan de audit heeft het auditteam kennis kunnen nemen van een tiental afstudeerwerkstukken. Het auditteam heeft de opleiding verzocht ook een tentoonstelling te organiseren van afstudeerwerkstukken, de opleiding is aan dit verzoek tegemoet gekomen door het maken van de opstelling van afstudeerwerkstukken per blok tijdens de audit. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich tijdens de audit (site-visit) op 18 september op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Na uitvoerige bestudering van de documentatie, voorafgaand en tijdens de site-visit, en op basis van de uitkomsten van de gesprekken die het auditteam gedurende de audit heeft gevoerd met diverse delegaties van de opleiding heeft het auditteam de audit opgeschort. Tot deze opschorting heeft het auditteam besloten omdat niet tot een oordeel kon worden gekomen. Ondanks een aantal verhelderende gesprekken en inzichten bleef het auditteam namelijk met een aantal vragen zitten. Zo kreeg het auditteam soms de indruk dat een ander profiel werd gepresenteerd (in de praktijkopdrachten) dan de opleiding beschreven had (in de illustraties). Ook was het auditteam niet geheel duidelijk of het beschreven profiel alle punten van CMD dekt. Het auditteam constateerde voorts dat in bestudeerde halffabrikaten of eindproducten van studenten kwaliteiten als gebruiksvriendelijk en gebruiksgericht ontwerpen niet of onvoldoende zichtbaar waren. 1 Visitatie heeft op 18 september 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 5

12 Tenslotte constateerde het auditteam een spanningsveld tussen hetgeen de studenten lijken te willen en hetgeen de opleiding hen aanbood en tussen het beroepsbeeld dat studenten hadden en het daadwerkelijke beroep waarin afgestudeerden terechtkomen na afstuderen. In een aan de opleiding gerichte brief gedateerd 26 september 2008 geeft het auditteam aan dat zij ten tijde van de audit geen goed beeld kon krijgen van de doelstellingen en de positionering van de opleiding CMD en de wijze waarop de opleiding dit concreet heeft uitgewerkt in het programma. Het auditteam kon zich dientengevolge geen oordeel vormen over de onderwerpen 1 en 2 uit het NVAO-accreditatiekader. Het auditteam heeft de opleiding de mogelijkheid geboden om in een beknopte notitie duidelijk de visie van de opleiding neer te leggen en deze te relateren aan de gevolgen die deze visie heeft voor het programma van de opleiding. De opleiding heeft van deze geboden mogelijkheid gebruik gemaakt. De door de opleiding opgestelde notitie Karakteristiek van de opleiding Communication & Multimedia Design. Herkomst, visie programma en personeel is door het auditteam besproken met de opleiding tijdens een aanvullende audit op 19 november Tijdens deze aanvullende audit zijn tevens, op verzoek van het auditteam, door studenten van de opleiding geproduceerde werkstukken beoordeeld. Tijdens de aanvullende audit op 19 november 2008 heeft de opleiding aangegeven dat zij vindt dat in de opleiding het gehele ontwikkelproces voor interactieve multimediale communicatiemiddelen centraal (dient te) staat (n). Het auditteam heeft aangegeven dit te begrijpen en dit, mede gelet op de positie van de opleiding in de (regionale) markt, te ondersteunen. Het auditteam heeft eerder geconstateerd dat dit profiel niet duidelijk naar voren kwam in de documenten en gesprekken die bij de audit aan de orde zijn gekomen, en dat dit profiel ook niet zonder meer door studenten die het team gesproken heeft wordt herkend. Het auditteam heeft met de opleiding overleg gevoerd over de wijze waarop deze tekortkoming kan worden weggenomen. Met de opleiding werd afgesproken om het profiel uit te werken in een tekst die mede gebruikt zou kunnen worden voor de communicatie over de profilering van de opleiding naar de markt toe (zowel werkveld als studenten). Voorts dat de opleiding dit verbindt aan andere in het kader van de accreditatie te beoordelen aspecten, waaronder met name de hoofdlijnen van het onderwijsprogramma en de blokken daarbinnen, en de vertaling daarvan bij de toetsing van de competenties van de student, tijdens de opleiding en met betrekking tot het eindniveau. De opleiding is aan dit verzoek tegemoet gekomen door het opleveren van de notitie De Haagse CMD er: Opleiding en Beroep. Na ontvangst en beoordeling van deze notitie is het auditteam overgegaan tot het opstellen van een conceptrapport. Het auditteam heeft alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 6

13 B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: W.L.M. Blomen lead-auditor Drs. J.E.D. Ossewold vak- en werkvelddeskundige Drs. P.J. Bogaards vak- en werkvelddeskundige Mevr. M. van der Sar - student Mr. Q.J. Bunschoten- onderwijsauditor Mr. F.A.M. Hendriks secretaris Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding CMD noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Blomen is directeur van Hobéon Certificering en trad op als lead-auditor. Hij heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De vak- en werkvelddeskundigen mevrouw Ossewold en de heer Bogaards hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan - bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 7

14 Beide externe deskundigen hebben op grond van hun ervaring en positie in het vakgebied en werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals met een afgeronde opleiding CMD. Mevrouw Ossewold is thans eigenaar en directeur van The Creative Media Consultancy en is reeds vele jaren werkzaam binnen de creatieve industrie, nieuwe media en communicatie. De heer Bogaards is met name gespecialiseerd op het terrein van informatieontwerp, informatie-architectuur en gebruikersgericht ontwerpen. Zowel mevrouw Ossewold als de heer Bogaards hebben in het recente verleden meerdere CMD-opleidingen beoordeeld in het kader van een accreditatie of toets nieuwe opleiding. De heer Bunschoten heeft zich als onderwijsauditor gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen in het algemeen en de opleiding CMD in het bijzonder, gesteld worden. Mevrouw Van der Sar maakte als studentlid deel uit van het auditteam. Zij is voltijdstudent aan de hbo bacheloropleiding CMD van Hogeschool Rotterdam. Daarnaast is zij voorzitter van de studentgeleding van de CMR van deze hogeschool. De heer Hendriks is (onderwijs)jurist en is voor deze audit opgetreden als secretaris van het auditteam. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie opleiding CMD en Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 8

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Elke opleiding binnen de Academie voor ICT & Media heeft eigen specifieke beroepstaken die het inhoudelijke opleidingsgebied bestrijken. Deze taken en activiteiten zijn gekoppeld naar de 5 specifieke bouwstenen (analyseren, adviseren, ontwerpen, realiseren en beheren) die HBO-I stichting in de Bachelor of ICT stichting, het landelijk platform van hbo-opleidingen op ICT-gebied beschreven heeft. Voor de opleiding CMD zijn 31 specifieke taken en activiteiten beschreven in het opleidingsprofiel. Voorbeelden van beschreven taken en activiteiten zijn Opstellen implementatieplan, Opstellen analyserapportage (probleem, gebruikers, context), opstellen interaction design, media concept opstellen, usabilitytest opzetten en uitvoeren en multimediale opdracht definiëren. Het competentieconcept dat de opleiding hanteert is ontleend aan het competentieprofiel van de HBO-I stichting. Het HBO-I geeft in zijn profielbeschrijving van de Bachelor of ICT een aantal illustraties van contexten waarbinnen beginnende beroepsbeoefenaars kunnen functioneren. Dit idee van illustraties is in het competentiemodel van de Academie voor ICT & Media overgenomen en vervult in het competentiemodel een centrale rol. In de illustraties wordt duidelijk hoe de taken en activiteiten terugkomen in de beroepspraktijk. Omgekeerd levert een veranderend beroepenveld dus ook veranderingen in de illustraties op, en daarmee dicteert het veranderingen in de set van algemene en specifieke taken en activiteiten van de opleiding. De HBO-I stichting werkt samen met het beroepenveld, zowel nationaal als internationaal. Dit waarborgt de aansluiting van de eindkwalificaties in het HBO-I profiel op de vraag vanuit het internationale beroepenveld. De Academie voor ICT & Media neemt actief deel aan het HBO-I. Het profiel van de Bachelor of ICT is gevalideerd door een vertegenwoordiging van het landelijke ICT-bedrijfsleven, waarvan de meeste internationaal georiënteerd zijn en internationaal opereren. Het competentiemodel waar de opleiding zich op baseert, onderscheidt vier competentie elementen: Algemene taken en activiteiten. Algemene beroepshandelingen die iedere student van de academie moet beheersen, ongeacht de opleiding die hij/zij doet. Specifieke taken en activiteiten. Beroepshandelingen die specifiek zijn voor de opleiding. Niveau. Een model om uitspraken te kunnen doen over de complexiteit van de taken en activiteiten. Het afstudeerniveau is hier gespecificeerd. Houding(en). Houdingsaspecten die kenmerkend zijn voor de competente professionals uit het beroepenveld. Het auditteam is gebleken dat de opleiding sedert de start een aantal aanpassingen heeft aangebracht in het curriculum (zie ook paragraaf hierboven). Zo is er sprake van curriculumaanpassingen bij de overgang van de variant van de opleiding Informatie en Informatiekunde: Vormgeving en Ontwerp van Interactie (VIA) naar de opleiding CMD. Bij de conversie werd de gelegenheid aangegrepen om een inhoudelijke verschuiving aan te brengen in het studieprogramma. Nadat de opleiding in 2003 van start is gegaan, constateerde de opleiding in 2005 dat aanpassingen nodig waren. In 2006 heeft de opleiding het opleidingsprofiel verder ontwikkeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 9

16 In de loop van 2007 vond een intensieve gedachtewisseling plaats met de vernieuwde Beroepenveldcommissie (zie hieronder) over de gewenste inhoud van de opleiding, aan de hand van het landelijk opleidingsprofiel (zie hieronder), de illustraties en het leerplanschema. In 2008 heeft de opleiding een nieuw opleidingsprofiel vastgesteld. Om afgestemd te blijven op landelijke ontwikkelingen met betrekking tot het beroeps- en competentieprofiel neemt de Haagse opleiding deel aan het Landelijk Platform CMD opleidingen. Dit platform vertegenwoordigt de huidige zeven bekostigde CMD opleidingen in Nederland. Het doel van het platform is om de opleiding CMD (inter)nationaal naar visie en inhoud duidelijk te profileren. In dat kader heeft het platform een landelijk beroeps- en competentieprofiel opgesteld, dat de hele breedte van het beroepsdomein van CMD beschrijft. De basis hiervoor werd gevormd door reeds ontwikkelde en bestaande opleidings- en competentieprofielen van de CMD-opleidingen. Een geactualiseerd landelijk beroeps- en competentieprofiel is op 1 oktober 2008 gevalideerd door een landelijke CMD Beroepenveldcommissie. Aan de opleiding CMD is een Beroepenveldcommissie (BVC) verbonden. In de BVC zijn een negental bedrijven uit de regio Den Haag vertegenwoordigd. De bedrijven die zitting hebben in de BVC opereren regionaal, nationaal en in sommige gevallen internationaal en divers. De taken van de BVC zijn advisering over de competentieset en het curriculum, over minors, over duurzame trends en innovatieve ontwikkelingen en over internationalisering. De BVC voert haar overleg met de curriculumcommissie. De BVC besteedt regelmatig aandacht aan de actualiteit en doelgerichtheid van de competentieset zo blijkt uit door het auditteam bestudeerde notulen. De opleiding gaf in de documentatie en tijdens de audit in september 2008 aan een opleiding te zijn die zich richt op het ontwerpproces en het gebruikersgericht ontwerpen van digitale, gebruiksvriendelijke, communicatie uitingen. De opleiding ziet een belangrijke rol in de opleiding weggelegd voor interaction design en mediacreatie. Het auditteam is van mening dat de focus op het ontwerpproces, gebruikersgericht ontwerpen en interaction design een kansrijke is en dat afgestudeerde studenten met competenties en vaardigheden op dit vlak in het beroepenveld goede kansen hebben. Tijdens de audit in september 2008 is door het auditteam uitvoerig aandacht besteed aan de positionering en doelstellingen van de opleiding en de wijze waarop deze zijn vertaald naar het programma van de opleiding. Het auditteam constateerde daarbij een discrepantie tussen het feitelijke profiel (bijvoorbeeld blijkend uit praktijkopdrachten) en de wijze waarop de opleiding dit verwoordt (bijvoorbeeld in de illustraties). Het auditteam stelt vast dat de BVC de opleiding heeft aanbevolen het aantal illustraties uit te breiden. Deze aanbeveling wordt gedeeld door het auditteam. Zij tekent daarbij aan dat bij een uitbreiding van het aantal illustraties ook aan de bestaande illustraties aandacht kan worden geschonken. De opleiding geeft expliciet aan dat het gehele ontwikkelproces voor interactieve multimediale communicatiemiddelen centraal staat. Het auditteam signaleerde dat de vakgebieden mediacreatie en interaction design als de inhoudelijke kern van de opleiding worden aangeduid. Als de opleiding er voor kiest om de vakgebieden mediacreatie en interaction design tot de inhoudelijke kern van de opleiding te maken, dan moet dat doorwerken in de diepgang van deze vakgebieden in het programma en in het beoordelen van de multimediale producten als zodanig. De kern van beide vakgebieden heeft betrekking op respectievelijk creatie en ontwerp. Dit staat in contrast met het ontwikkelproces. Naar de mening van het auditteam wordt de gerichtheid op het ontwikkelproces niet duidelijk genoeg voorop gesteld, wellicht, zo suggereerde het auditteam, doordat dit voor de opleiding kennelijk een vanzelfsprekendheid is. Tijdens de tweede audit in november 2008 heeft de opleiding (nogmaals) aangegeven dat zij vindt dat in de opleiding het gehele ontwikkelproces voor interactieve multimediale communicatiemiddelen centraal (dient te) staat (n). Het auditteam begrijpt dit en kan dit, mede gelet op de positie van de opleiding in de (regionale) markt ondersteunen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 10

17 Op instigatie van het auditteam heeft de opleiding in een aanvullende notitie De Haagse CMD er: Opleiding en Beroep haar profiel verder verduidelijkt/uitgewerkt. Hieruit blijkt dat afgestudeerden van de opleiding beschikken over kwalificaties die nodig zijn om te kunnen functioneren als conceptueel denker over de vormgeving van producten en over de functionele specificaties van het product. Beide aspecten, het vormgeven en het opstellen van de specificaties hebben betrekking op het zogenaamde front-end. Met front-end wordt in dit verband gedoeld op het deel van het mediaproduct waarmee gebruikers in de regel in aanraking komen. Afgestudeerden beschikken daarmee over eindkwalificaties die betrekking hebben op het front-end: zij dragen bij aan het bepalen van de haalbaarheid van hun front-end concept. In dit verband merkt het auditteam op dat de opleiding weliswaar aangeeft geen specialisten op te leiden, maar uit de aanvullende notitie blijkt dat de hierin genoemde rollen/beroepen die afgestudeerden gaan vervullen wel als specialismen kunnen worden aangeduid. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: het competentieconcept dat de academie en de opleiding hanteren is ontleend aan het competentieprofiel van de HBO-I stichting. Het hierin vervatte profiel van de Bachelor of ICT is gevalideerd door een vertegenwoordiging van het landelijke ICT-bedrijfsleven; het gebruik van illustraties van contexten waarbinnen beginnende beroepsbeoefenaars kunnen functioneren acht het auditteam een kansrijk concept; aan de opleiding is een BVC verbonden. De samenstelling van deze BVC acht het auditteam adequaat. Met de BVC heeft de opleiding intensief overleg gevoerd, onder andere over de eindkwalificaties. het auditteam deelt de aanbeveling van de BVC om het aantal illustraties uit te breiden en ziet deze uitbreiding ook als een natuurlijke gelegenheid om ook aandacht te schenken aan de bestaande illustraties; de eindkwalificaties sluiten aan bij de eisen die op landelijk niveau door de beroepspraktijk aan deze opleiding worden gesteld; de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het domein worden gesteld aan de opleiding; validering van deze eindkwalificaties heeft op landelijk niveau plaatsgevonden door een BVC; het auditteam is van mening dat de opleiding evenwicht dient aan te brengen wat de gerichtheid op het ontwikkelproces en de wijze waarop aan kennisgebieden zoals mediacreatie en interaction design feitelijk en in communicatie aandacht wordt besteed. De door de opleiding opgeleverde notitie de Haagse CMD er: opleiding en beroep biedt daartoe een eerste aanzet; het in voornoemde notitie geschetste beroepsbeeld, i.c. de mate waarin de opleiding specialisten aflevert, dient door de opleiding herzien te worden omdat de opleiding wel degelijk specialisten aflevert voor de arbeidsmarkt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 11

18 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals geformuleerd in de Dublin Descriptoren. In het competentiemodel geeft de opleiding een overzicht van de algemene taken en activiteiten die de afgestudeerde dient te kunnen uitvoeren. Deze algemene taken en activiteiten zijn onder te brengen onder de vijf dimensies van de Dublin Descriptoren. Het auditteam merkt op dat de opleiding zowel in het competentieoverzicht als in het opleidingsprogramma en de Management Review aandacht besteedt aan het niveau van de opleiding. Het niveau waarop studenten functioneren, is gerelateerd aan enerzijds de complexiteit van de context waarin de student werkzaam is en anderzijds aan de taakrol die de student inneemt. Bij de taakrol gaat het om de mate van zelfstandigheid van de student. Bij de context spelen o.a. zaken als de opdrachtsituatie, de impact die de opdracht heeft en de vaktechnische complexiteit. In het document Competentiemodel heeft de opleiding de Dublin Descriptoren en de generieke kwalificaties uitgewerkt. Ter adstructie geven wij hierna een overzicht van de vijf Dublin Descriptoren en illustreren dit met concrete voorbeelden. Kennis en inzicht De afgestudeerde CMD er beschikt bijvoorbeeld over kennis van en inzicht in: ontwerpprincipes/ontwerpmethodiek; IT-architectuur; trends binnen het vakgebied; prototyping; 3D modelleren; Audio- en videobewerking. Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde CMD er is in staat een doelgroepenanalyse op te stellen. De afgestudeerde CMD er kan vormgevingsaspecten herkennen en toepassen. De afgestudeerde CMD er kan een multimediaal onderdeel uitwerken en een multimediale opdracht formuleren. De afgestudeerde CMD er kan een mediaconcept opstellen. Oordeelsvorming De afgestudeerde CMD er is in staat een implementatieplan te beoordelen. De afgestudeerde CMD er is in staat een marketingonderzoek te beoordelen en de consequenties hiervan mee te nemen in zijn opdracht/werkzaamheden. De afgestudeerde CMD er is in staat een mediaconcept te beoordelen. Communicatie De afgestudeerde CMD er is in staat een presentatie te verzorgen van een door hem/haar ontwikkelt product. De afgestudeerde CMD er is in staat een multimediale opdracht te formuleren en dit te bespreken met de opdrachtgever. De afgestudeerde CMD er is in staat een door hem/haar opgesteld advies te presenteren en te verdedigen. Leervaardigheden De afgestudeerde CMD er kan zijn eigen leerproces vormgeven. Dit betekent het kunnen formuleren van leerdoelen, leren in het perspectief van het functioneren op de (internationale) arbeidsmarkt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 12

19 De afgestudeerde CMD er is in staat reflecteren over de eigen leer- en werkervaringen. De afgestudeerde CMD er is in staat om gemotiveerde keuzes te maken en staat open voor het uitwisselen van leer- en werkervaringen. Het auditteam stelt vast dat zowel de hbo-competenties als de beroepsspecifieke (deel)competenties het hele spectrum omvatten van de beroepsuitoefening van analyse tot aan realisatie binnen het CMD-vakgebied. De hiermee verband houdende ontwikkel- en ontwerpvaardigheden zijn gericht op het maken van keuzes. Dit vooronderstelt, dat de student in staat is vakmatige problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën binnen de kaders van het vakgebied en verwante disciplines tegen elkaar af te wegen, deze uit te voeren en te evalueren. De afgestudeerde CMD er is in staat te communiceren en samen te werken met anderen in een vaak multidisciplinaire omgeving. De afgestudeerde CMD er voldoet tevens aan de eisen die gelden voor het participeren in een arbeidsorganisatie en is in staat eenvoudige leidinggevende- en managementtaken uit te voeren. Voor de opleiding geldt verder, dat de te verwerven competenties een aantal vaardigheden van de studenten veronderstellen die expliciet op het eigen leren zijn gericht opdat de student in staat is zich tijdens de beroepsuitoefening verder te professionaliseren en vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. De afgestudeerde CMD er is daarmee voldoende toegerust met de noodzakelijke vaardigheden voor het ontwikkelen van actuele kennis die aansluit op recente kennis, inzichten, concepten en de ontwikkelingen in het beroepenveld. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij de algemeen internationaal geaccepteerde beschrijving van kwalificaties van een bachelor, zoals deze zijn vastgelegd in de Dublin Descriptoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 13

20 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De landelijke competentieset voor de opleiding CMD is opgesteld in samenwerking met en gevalideerd door het relevante beroepenveld. De hbo-kwalificaties zijn opgenomen in de set opleidingskwalificaties en zijn geconcretiseerd op basis van de volgende onderdelen: context (type bedrijf) waarbinnen de competentie relevant is; rol van de professional; concreet resultaat aan de hand waarvan de competentie kan worden getoetst; prestatie-indicatoren die aan het resultaat worden gesteld. De opleiding hanteert een set competenties die betrekking heeft op vakmatige aspecten zoals het kunnen bedenken en presenteren van een concept voor een multimediatoepassing of het maken van een functionerend prototype, maar ook om communicatieve aspecten zoals het kunnen anticiperen op reacties van een opdrachtgever. De opleiding houdt tijdens de opleiding bij op welk niveau de student de competenties behaald heeft. De betrokkenheid van het beroepenveld bij het vaststellen van de competenties in het opleidingsprofiel wordt, zo geeft de opleiding aan, vergroot door contacten van de opleiding met stage- en afstudeerbegeleiders en door het uitvoeren van onderwijsprojecten met het bedrijfsleven als opdrachtgever. Ook beschikt de opleiding over een netwerk van relaties (organisaties en personen) waarop zij een beroep kan doen in uiteenlopende situaties/rollen. De competenties van de opleiding CMD (zowel de landelijk overeengekomen als de specifieke uitwerking daarvan door de HHS) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld én door het beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van competenties de oriëntatie op het voor de afgestudeerde CMD er relevante werkveld in voldoende mate geborgd. Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een voldoende niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het bachelorniveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. Uit de documentatie blijkt dat de opleiding zicht heeft op de functiegebieden die open staan voor afgestudeerde CMD ers. Over mogelijke functiegebieden heeft de opleiding regelmatig overleg in diverse gremia met het beroepenveld. De opleiding geeft er blijkt van dat men beschikt over voldoende zicht op de werkplek waar de afgestudeerde CMD er terecht komt. Zo blijken afgestudeerden te gaan werken bij bedrijven die multimedia toepassingen, applicaties, intranetten e.d. ontwikkelen. Afgestudeerden komen ook terecht bij ICT bedrijven die zich meer richten op de strategische kant van communicatie. De bedrijven waar afgestudeerden terechtkomen werken bij het ontwikkelen van de front-end (zie facet 1.1) volgens een bepaalde aanpak die sterk klantgericht is, iteratief (een proces dat bij herhaling een aantal bewerkingen uitvoert totdat aan een gestelde voorwaarde wordt voldaan) en incrementeel is. De klant houdt in alle stadia zicht op wat hij gaat krijgen en kan waar nodig bijsturen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding CMD De Haagse Hogeschool 14