Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V voltijd - deeltijd - duaal. Hogeschool Leiden

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V voltijd - deeltijd - duaal Hogeschool Leiden

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr Hogeschool Leiden Hobéon Certificering BV december 2006 Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg J. van Vliet Dr. M.J. Kaljouw R. Rooswinkel J. Scholthof Secretaris: Drs. G.W.M.C. Broers

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding en visitatierapport Take Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 4 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 20 Facet 2.4. Studielast 22 Facet 2.5. Instroom 25 Facet 2.6. Duur 28 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 29 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 32 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 35 Facet 3.1. Eisen HBO 35 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 37 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 38 Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding 41 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 43 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 43 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 45 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 47 Onderwerp 6: Resultaten 49 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Verpleegkunde voltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding Verpleegkunde deeltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding Verpleegkunde duaal Integraal oordeel/ advies aan NVAO 56 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 4 oktober 2006.

4 1 INLEIDING 1.1 Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding. 1.2 Bereik van de beoordeling De Hogeschool Leiden, in casu het cluster Zorg en Welzijn, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Verpleegkunde, Fysiotherapie, Kunstzinnige Therapie en Social Work Het onderhavige rapport heeft betrekking op de hoger beroepsopleiding Verpleegkunde (hierna: HBO- V). De HBO-V wordt uitgevoerd in een voltijd, deeltijd, duale variant Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd, deeltijd en duale variant van de HBO-V in één rapport samengevat omdat alle varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie varianten zichtbaar gemaakt De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de HBO-V voltijd, deeltijd, duaal. In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de HBO-V die door de Hogeschool Leiden binnen het Cluster Zorg en Welzijn in de volgende varianten wordt aangeboden: HBO-V, voltijd crohonummer: HBO-V, deeltijd crohonummer: HBO-V, duaal crohonummer: Karakteristiek van de opleiding en visitatierapport Take 5 De afdeling Verpleegkunde valt binnen het cluster Zorg en Welzijn van de Hogeschool Leiden. Het managementteam wordt gevormd door de clusterdirecteur, de afdelingshoofden en het hoofd van het clusterbureau. De clusterdirecteur heeft integrale managementverantwoordelijkheid. De afdelingshoofden hebben specifieke verantwoordelijkheid voor het initieel en postinitieel onderwijs en afgeleide verantwoordelijkheden voor personeels- en middelenmanagement en financieel-economische zaken. Alle opleidingen op het terrein van verpleegkunde zijn in 2000 gevisiteerd, hetgeen leidde in mei 2001 tot het rapport Take 5. In dit rapport zijn voor de Leidse HBO-V veertien knelpunten gesignaleerd. De Inspectie van het hoger onderwijs heeft negen daarvan formeel als tekortkomingen aangeduid. Op 18 december 2001 heeft de inspectie een bezoek gebracht aan de opleiding Verpleegkunde van de Hogeschool Leiden en toen haar vertrouwen uitgesproken in de door de opleiding genomen verbetermaatregelen. Op verzoek van de NVAO heeft de opleiding in april 2005 een Stand van Zaken notitie uitgebracht als onderdeel van de evaluatie bestuurlijke hantering. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 1

5 Daarin is per tekortkoming aangegeven welke acties de opleiding heeft ondernomen en tot welke resultaten de maatregelen hebben geleid. In haar brief van 15 augustus 2005 heeft de NVAO aangegeven dat de opleiding bestuurlijk adequaat heeft gehandeld De opleiding heeft in 2001 negen deelprojecten opgezet, die ieder een deel van het verbetertraject hebben aangepakt. De opleidingen Verpleegkunde van de Haagse Hogeschool en Hogeschool Leiden hebben nauw samengewerkt bij de herziening van het curriculum wat tot uitdrukking komt in onderwijsprogramma s die op elkaar zijn afgestemd. In is gestart met een herzien curriculum. Per september 2005 is de hele opleiding volgens het herziene curriculum ingericht. In 2006 studeren de eerste studenten af die het hele herziene curriculum hebben doorlopen. Naast het visitatierapport Take 5 waren er nog enkele redenen om het curriculum te herzien: een werklastmeting in 2001 waaruit bleek dat de werklast van duale studenten te hoog was; een curriculumevaluatie onder studenten en docenten (2001) waaruit bleek dat de toetsing en de voorbereiding op het praktijkleren moesten worden verbeterd; ontwikkelingen in het onderwijs, zoals actief en op competentieverwerving gericht leren; de actualisering van het landelijk vastgestelde beroepsprofiel (1999) en de verdere uitwerking van het beroepsprofiel in Met het oog op de toekomst (2001), die inspelen op ontwikkelingen in de gezondheidszorg en de verpleegkunde; de verwachtingen die het werkveld en de opleiding hadden van het praktijkleren (uitvoerbaarheid, nut voor de zorginstelling, leerrendement), moesten opnieuw op elkaar worden afgestemd. De programma's van de drie varianten van de Leidse opleiding HBO-V zijn wat de inhoud en didactiek betreft in belangrijke mate identiek. In de didactiek wordt rekening gehouden met de eigenheid van de verschillende studentengroepen (voltijd, deeltijd en duaal). 1.4 Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De drie HBO-V varianten hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een HBO-V. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 2

6 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door HBO-V aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement; Visitatierapport Take 5 (Den Haag, 2001); Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de drie opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke vakinhoudelijke deskundige op het gebied van HBO-V, één externe onafhankelijke werkvelddeskundige, één lead auditor en een secretaris vanuit Hobéon Certificering, een auditor onderwijs en een student. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. 1 Visitatie heeft op.4 oktober 2006 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 3

7 Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding(-en) werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 4

8 Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: Drs. G.J. Stoltenborg J. van Vliet, extern vakinhoudelijk deskundige Dr. M.J. Kaljouw, extern werkvelddeskundige R. Rooswinkel, onderwijskundig auditor J. Scholthof, studentlid Drs. GW.M.C. Broers, secretaris Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de HBO-V noodzakelijke expertise aanwezig is, dat wil zeggen: expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De werkvelddeskundigen mevrouw J. van Vliet en mevrouw M. Kaljouw hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Mevrouw Van Vliet en mevrouw Kaljouw hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van HBO-Verpleegkunde. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 5

9 De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Rooswinkel heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd op onderwijskundig terrein die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 4 oktober 2006 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 6

10 2 BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het onderwijs van de HBO-V is gebaseerd op het landelijk vastgestelde competentieprofiel Met het oog op de toekomst. Dit profiel is in samenwerking met het werkveld ontwikkeld en is van toepassing voor het ontwikkelen van curricula voor de verschillende varianten waarin HBO-V opleidingen worden aangeboden. In aansluiting op de kwalificatie-eisen van zorginstellingen en op actuele maatschappelijke ontwikkelingen beschrijven de auteurs op welke wijze HBO-verpleegkundigen zich in de praktijk kunnen onderscheiden van andere verpleegkundigen. De genoemde publicatie bevat een beschrijving van de kerncompetenties voor alle HBO-verpleegkundigen. Daarnaast is een aantal beroepscompetenties beschreven voor verschillende zorgcategorieën, ten behoeve van de afstudeerdifferentiaties. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de gevolgen die deze afstudeerdifferentiaties hebben voor de HBO-V opleidingen. Bij het opstellen van het competentieprofiel en de set competenties is gebruik gemaakt van expertise binnen en buiten het hoger onderwijs. Concepten zijn via expertbijeenkomsten aan het werkveld voorgelegd. Het Landelijk Overleg Opleidingsdirecteuren Verpleegkunde (LOOV) heeft de definitieve versie medio voorjaar 2001 vastgesteld. De meest recente ontwikkelingen heeft de opleiding beschreven in het document Activiteitenplan Afdeling Verpleegkunde Veranderingen in de zorg vragen van verpleegkundigen dat zij in toenemende mate transmuraal werken en in verschillende verbanden kunnen functioneren. Ook worden verpleegkundigen geacht hun professioneel handelen te kunnen onderbouwen (evidence based practice), wat onder meer betekent dat zij onderzoeksresultaten in professioneel handelen kunnen vertalen. Als uitgangspunt voor het opstellen van de beroepscompetenties HBO-V, zoals geformuleerd in het document Beroepscompetenties van de HBO-GGZ Verpleegkundige, dienden de beroepscompetenties uit het document: Pool e.a. (NIZW/Utrecht, 2001). Met het oog op de toekomst. Beroepscompetenties van HBO- Verpleegkundigen. Daarnaast is bij het opstellen van de set competenties gebruik gemaakt van additionele documenten: GGZ Nederland, HBO-raad. (z.j.) Beroepscompetenties van de HBO GGZ-verpleegkundige. Soest: Atlas. Mast,J., Pool,A. (2005). Competentieprofiel voor jeugdverpleegkundigen in de Jeugdgezondheidszorg. Mast, J., Pool, A. ((2003). In de Spiegel kijken. Werken aan competenties in de thuiszorg. Utrecht: NIZW Uitgeverij. Pool, A., Schumacher, J. (2005). HBO Competentieprofiel Verpleegkundige Gerontologie-Geriatrie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 7

11 Schellekens, M. (2005). Beroeps- en opleidingscompetenties voor de Bachelor of Nursing in de huisartsenzorg. Verenigde Academische Ziekenhuizen. (2003). Jij maakt het verschil Beroepscompetenties voor HBOopgeleide verpleegkundigen (bachelors) in Universitair Medische Centra. Leistra, E., Liefhebber, S., Geomini, M., Hens, H. (1999). Beroepsprofiel van de verpleegkundige. Elsevier/De Tijdstroom en LCVV. In Met het oog op de toekomst wordt een typering van het beroep van de verpleegkundige gegeven met drie domeinen (zorg, organisatie van zorg, beroep) en vijf rollen (zorgverlener, regisseur, ontwerper, coach, beroepsbeoefenaar, zie hierna). In dit document worden de verschillende domeinen waarbinnen de verpleegkundige een rol vervult beschreven. Ook is hierin beschreven welke competenties de verpleegkundige dient te bezitten. Met het oog op de toekomst is ontwikkeld in nauwe samenwerking met het NIZW, de HBO-raad, werkgroepleden vanuit de verschillende HBO-V opleidingen. Uit de documentatie van de opleiding blijkt dat de Leidse opleiding, om het functioneren van verpleegkundigen op HBO-niveau meer inzichtelijk te maken en beter te laten aansluiten op ontwikkelingen in de beroepspraktijk, ervoor gekozen heeft om de notitie Met het oog op de toekomst uit 2001 als uitgangspunt te nemen voor het curriculum van de drie varianten waarin de opleiding wordt aangeboden. Met het oog op de toekomst geeft inzicht in het functioneren van verpleegkundigen op HBO-niveau waarbij in deze notitie het functioneren wordt beschreven in termen van competenties. Belangrijk is dat de HBO-verpleegkundige de genoemde vijf rollen ook op elkaar weet af te stemmen. In het curriculum van de opleiding zijn het praktijkleren en het afstudeerjaar direct aan de beroepsrollen gerelateerd. Ook in het binnenschools programma wordt vanaf de propedeutische fase herhaald aandacht geschonken aan de beroepsrollen. Daarnaast zijn verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer (zoals beschreven in het door het auditteam bestudeerde document Gekwalificeerd voor de toekomst, kernbegrippen voor het functioneren als HBO-verpleegkundige. Verder ziet de opleiding de HBOverpleegkundige als een professioneel beroepsbeoefenaar, die de mens beschouwt als autonoom persoon, met eigen wil, denkkracht en emotie; de zorgvrager benadert vanuit zijn eigen unieke maatschappelijke en sociale context (leefomgeving, sociaal netwerk, cultuur); het lichamelijk functioneren relateert aan functioneren op psychisch en sociaal gebied. In het curriculum van de opleiding zijn casuïstiek en simulaties opgenomen met een interculturele problematiek, bijvoorbeeld in het cluster 'Methodische zorgverlening aan patiënten in de klinische setting' en het cluster 'Kind, kraam, jeugd en verstandelijke gehandicapten'. Ook wordt 'oriëntatie op verplegen in het buitenland' als keuzemodule aangeboden (verplicht voor studenten die in het buitenland stage gaan lopen). De opleiding Verpleegkunde heeft een activiteitenplan internationalisering waarin de resultaten van het afgelopen jaar geëvalueerd worden en de activiteiten en beoogde resultaten van het komende jaar beschreven zijn. Het team internationalisering, bestaande uit de coördinator internationalisering van de afdeling Verpleegkunde en twee docenten, is verantwoordelijk voor de uitvoering en de voortgang. Ten aanzien van de internationale component binnen de HBO-V merkt de opleiding verder op dat studenten in aanraking moeten komen met internationale literatuur en internationale- of interculturele casuïstiek om goed voorbereid te zijn op internationale en interculturele aspecten van de beroepspraktijk. Tijdens de differentiatie bestuderen studenten internationale literatuur en gebruiken zij deze bij het uitwerken van opdrachten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 8

12 Studenten kunnen hun stage en het minorenprogramma ook in het buitenland volgen. Naast oriëntatie op Europese landen, wil de opleiding Verpleegkunde vooral bestaande samenwerking bevorderen met de Antillen, Aruba en Suriname. Daarnaast is er hogeschoolbreed sprake van samenwerking met instellingen in Kenia, Tanzania en Ghana. Studenten van de hogere laboratoriumopleidingen en van HBO-V participeren in verschillende projecten. De hogeschool werkt daartoe samen met het Bureau Exchange dat, zo geeft de opleiding aan, recentelijk een prijs heeft ontvangen voor de wijze waarop zij in samenwerking met hogescholen westerse studenten in de gelegenheid stelt ervaringen op te doen in ontwikkelingslanden. Deze samenwerking is in lijn met de missie van de hogeschool om ontwikkelingslanden te ondersteunen. Dat betekent dat docenten worden ingezet in onderwijsprojecten in die landen. Daarmee groeit ook hun expertise, die weer kan worden benut voor het onderwijs aan Nederlandse studenten. Verder participeren twee docenten in Socrates-verband. Eén docent participeert in het European Nursing Module (ENM) netwerk. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten rechtstreeks aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het domein worden gesteld aan de betreffende opleiding; de eindkwalificaties sluiten direct aan bij de eisen die op landelijk niveau door de beroepspraktijk aan de betreffende opleiding worden gesteld; de hierboven bedoelde op landelijk niveau overeengekomen en door het werkveld gevalideerde beroepscompetenties zijn, naar het oordeel van het auditteam, een goede afspiegeling van de ontwikkelingen binnen het domein; de opleiding brengt ook een internationale component in de opleiding hetgeen studenten de gelegenheid biedt zich ook buiten de landgrenzen te oriënteren; tijdens de opleiding komen studenten in aanraking met de interculturele aspecten van het vak Verpleegkunde. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 9

13 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de set competenties van de opleiding bestudeerd om te bepalen of deze beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. Uit de competentiematrix van de opleiding HBO-V (met daarin opgenomen de deelkwalificaties, de eindtermen, de algemene HBO-competenties en de Dublin Descriptoren) en het document waarin de landelijke opleidingscompetenties beschreven zijn, blijkt dat de opleiding zich bij de eindkwalificaties/competenties gebonden acht en heeft aan de Dublin Descriptoren. Ter adstructie geven wij een aantal voorbeelden van de wijze waarop de opleiding HBO-V concreet de Dublin Descriptoren en de eindkwalificaties gekoppeld heeft: Kennis van en inzicht in: de verplegingswetenschappen, in het bijzonder de verpleegkundige methodieken, verpleegkundig diagnosticeren, resultaten van verpleegkundige interventies, belevingsgerichte zorg, wetenschappelijk getoetste richtlijnen, meer specifiek bijvoorbeeld de richtlijnen van het Centraal Beleidsorgaan (CBO) en het Landelijk centrum voor Verpleging en Verzorging; elementaire delen van de vakgebieden natuur - en medische wetenschappen: farmacologie, epidemiologie, voedingsleer/diëtetiek, anatomie / fysiologie, pathologie / ziekteleer, psychopathologie / psychiatrie sociale -, gezondheids - en gedragswetenschappen: preventie / patiëntenvoorlichting, maatschappelijke invloeden op de gezondheid (zoals ongelijkheid, vergrijzing, grote steden problematiek), culturele invloeden op de gezondheid, psychologie en gezondheid (modellen van gezondheid en ziekte), ontwikkelingspsychologie; ethiek en recht: gezondheidsrecht, onderwerpen gerelateerd aan zingeving en morele vraagstukken (integriteit), levensbeschouwing, zorg en het centrale belang van de patiënt /cliënt; wet- en regelgeving, zoals Beroepscodes NU 91 voor de verpleging, WGBO, BIG, wijzigingen BOPZ, modernisering AWBZ, WMO, kwaliteitswet zorginstellingen, klachtrecht; Toepassen van kennis en inzicht in: Een zorgplan kunnen opstellen, waarbij de afgestudeerde de juiste richtlijnen en protocollen selecteert met oog voor de individuele behoeften van de patiënt, dat voorzien is van nauwkeurige interventies en waarvan afgestudeerde de verpleegkundige resultaten kan verantwoorden; de patiënt zodanig van informatie kunnen voorzien dat hij gefundeerde keuzes kan maken; kunnen toetsen of patiënten, cliënten en of verzorgenden voldoende informatie ontvangen op basis waarvan overeenstemming over de zorg kan plaatshebben; persoonlijke werklast en tijd effectief kunnen beheersen; kunnen handelen in (acute) levensbedreigende situaties en in acute crisissituaties van de cliënt; de kwaliteit van de individuele zorgverlening kunnen bewaken, binnen de eigen organisatie kunnen bewaken en binnen de zorgketen; verpleegkundige kwaliteitscriteria en meetinstrumenten kunnen ontwikkelen; tot zelfreflectie en collegiale dialoog over het professionele handelen in staat zijn; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 10

14 Oordeelsvorming kwalitatieve en kwantitatieve data accuraat kunnen analyseren, interpreteren en documenteren; eenvoudige wetenschappelijke literatuur kunnen analyseren, de essentie van wetenschappelijke literatuur kunnen formuleren en dit in eigen handelen kunnen integreren; een beargumenteerde mening kunnen geven over de evidentie in onderzoeksartikelen; de validiteit van resultaten in onderzoeksartikelen kunnen bepalen; relevantie kunnen vaststellen van de resultaten in onderzoeksartikelen voor de patiëntengroep van de afgestudeerde en de toepasbaarheid kunnen beoordelen van resultaten in onderzoeksartikelen voor de patiëntengroep van de afgestudeerde; risico s kunnen beoordelen van individuele patiënten, waarbij betrokken worden sociale, culturele en psychologische factoren en lichamelijk of fysiek onderzoek; Communicatie: kunnen communiceren met patiënten uit andere culturen en met patiënten die de Nederlandse taal beperkt beheersen; specifieke vaktaal en terminologie kunnen omzetten in gangbaar taalgebruik voor de patiënt en diens familie of begeleiders; adequaat op interdisciplinair niveau kunnen communiceren met relevante personen en partijen binnen de gezondheidszorg; helder, nauwkeurig en relevant geschreven producten kunnen leveren over de zorgrelatie, de zorginhoud en het zorgproces met alle betrokkenen in die zorgrelatie; effectieve werkrelaties kunnen aangaan en aanhouden binnen een interdisciplinair team; Leervaardigheden kunnen participeren in de ontwikkeling en vaststelling van protocollen en richtlijnen; in praktijkgericht verplegingswetenschappelijk onderzoek kunnen participeren. Participeren wil zeggen: delen van praktijkgericht onderzoek kunnen uitvoeren, zoals bijvoorbeeld een onderzoeksopzet maken, theoretische onderbouwing kunnen leveren en onderzoeksresultaten kunnen analyseren; initiatieven kunnen nemen over innovatie en verandering in de verpleegkunde en gezondheidszorg; een leerhouding van een leven lang leren kunnen ontwikkelen; klinisch kunnen redeneren, dat wil zeggen eigen observaties en interpretaties kunnen koppelen aan kennis die de afgestudeerde tijdens de studie heeft opgedaan om vervolgens systematisch te beredeneren welke volgende stap moet worden genomen. Het auditteam is uit de documentatie gebleken dat de opleiding de Dublin Descriptoren op een adequate wijze heeft verwerkt in het curriculum voor de drie varianten. Zo werkt de opleiding met zgn. competentiekaarten. Deze geven per studiejaar inzicht in het te realiseren eindniveau van de student met betrekking tot de kerncompetenties én de Dublin Descriptoren/ de HBO-standaard. Bij het ontwikkelen van deze competentiekaarten heeft de opleiding de HBO-eisen en Dublin Descriptoren met elkaar vergeleken. Vervolgens is gekeken hoe deze vaardigheden door de student in de praktijk kunnen worden getoond. De HBO-vaardigheden en Dublin Descriptoren zijn vertaald in meetbare begrippen ofwel de begrippen zijn geoperationaliseerd. Onderstaand schema geeft aan op welke wijze de Leidse opleiding de HBO-standaard, de Dublin Descriptoren en de competentiekaart aan elkaar gekoppeld heeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 11

15 HBO standaard/kerncompetenties Dublin Descriptoren Competentiekaart Brede professionalisering Kennis en inzicht Vakbekwaamheid Multidisciplinaire integratie Probleemgericht werken Wetenschappelijk onderzoek Creativiteit en complexiteit in handelen Methodisch en reflectief denken en handelen Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Sociaal communicatieve bekwaamheid Basiskwalificering voor managementfuncties Transfer en brede inzetbaarheid Brede professionalisering Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden Oordeelsvorming Samenwerken Effectieve leerhouding Reflecteren Vervolgens heeft de Leidse opleiding in het document HBO-V Opleidingsplan voor het nieuwe curriculum dit op een adequate wijze verder uitgewerkt en per studiejaar uitgesplitst naar drie niveaus: niveau 1: toepassen, niveau 2: beslissen en niveau 3: ontwerpen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de competenties van de opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen; de opleiding heeft de Dublin Descriptoren op een inzichtelijke wijze uitgewerkt naar deelcompetenties respectievelijk. doelstellingen; de opleiding heeft de Dublin Descriptoren en de nadere uitwerking daarvan in deelcompetenties respectievelijk doelstellingen, aantoonbaar in een rechtstreeks verband gebracht met het HBO-V opleidingsprogramma en de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 12

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Het onderwijs van de opleiding is voor de drie varianten waarin deze wordt aangeboden gebaseerd op het landelijk vastgestelde competentieprofiel beschreven in: Met het oog op de toekomst. Bij het opstellen van het competentieprofiel en de set competenties is gebruik gemaakt van expertise binnen en buiten het hoger onderwijs. Concepten zijn via expertbijeenkomsten steeds aan het werkveld voorgelegd. Het Landelijk Overleg Opleidingsdirecteuren Verpleegkunde (LOOV) heeft de definitieve versie medio voorjaar 2001 vastgesteld. Om het functioneren van verpleegkundigen op HBO-niveau meer inzichtelijk te maken en beter te laten aansluiten op ontwikkelingen in de beroepspraktijk, is in 2001 in Met het oog op de toekomst een typering gegeven met drie domeinen en vijf rollen. Dit document is ontwikkeld in nauwe samenwerking met het NIZW, de HBO-Raad, werkgroepleden vanuit de verschillende HBO-V s en inhoudsdeskundigen vanuit de verschillende zorgcategorieën. In dit document worden de verschillende domeinen waar de verpleegkundige een rol in vervult beschreven. Tevens worden hier de competenties aangegeven waarover een afgestudeerd hbo-verpleegkundige dient te beschikken. rollen domeinen domeinspecificaties Zorgverlener, regisseur Zorg Zorg voor zieken, gehandicapten en stervenden; Individuele en collectieve preventie; GVO Ontwerper, coach Organisatie van zorg Zorgprogrammering; Verpleegbeleid; Werkbegeleiding; kwaliteitszorg Beroepsbeoefenaar Beroep Beroepsinnovatie; Deskundigheidsbevordering. Het herziene curriculum van de varianten waarin de opleiding HBO-V wordt aangeboden, is in nauwe samenspraak met het beroepenveld tot stand gekomen: voor de binnenschoolse onderdelen via klankbordgroepen van zorginstellingen, voor het praktijkleren via het zgn. praktijkleeroverleg en via de projectgroep duaal. In het praktijkleeroverleg zijn met de praktijkbegeleiders van de zorginstellingen opdrachten geformuleerd die uitvoerbaar zijn in verschillende zorgsettings en die relevant zijn voor zowel de zorginstelling als voor het leerproces van de student. Voor de ontwikkeling van het buitenschoolse deel van het op competenties gebaseerde curriculum is een klankbordgroep in het leven geroepen met wie gezamenlijk het buitenschools leren is ontwikkeld. Deze klankbord heeft de taakstelling van het praktijkleeroverleg daarmee overgenomen. Het auditteam acht dit een adequate handelwijze om relevante praktijkervaring in de opleiding op te nemen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 13

17 Uit de documentatie en tijdens de audit is gebleken dat de Leidse opleiding HBO-V op de volgende wijze zorgt voor regelmatige input vanuit het werkveld: het cluster Zorg en Welzijn, waar de opleiding HBO-V deel van uit maakt, heeft sinds 2002 een lectoraat 'Mensen met chronische ziekten'. Via het lectoraat komen vragen en opdrachten uit het werkveld bij de opleiding terecht. Twee docenten Verpleegkunde hebben in de kenniskring geparticipeerd en een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van praktijkondersteuners in de huisartsenpraktijk. Met ingang van juni 2006 participeert één docent in de kenniskring. In het voorjaar van 2005 zijn de opleidingen Verpleegkunde van de Hogeschool Leiden en de Haagse Hogeschool expertmeetings gestart met hoofden van opleidingen van de zorginstellingen waardoor het werkveld betrokken is bij de ontwikkeling van een op competentieverwerving gebaseerd curriculum. In de expertmeetings (viermaal per jaar) worden alle facetten van het op competentieverwerving gerichte curriculum getoetst aan de praktijk (inhoud, werkvormen, organisatie, inzet van het werkveld). Driemaal per jaar organiseert de opleiding een werkveldoverleg met de opleidingscoördinatoren van de stageverlenende zorginstellingen. Hierin wordt het onderwijs (inhoud en planning) besproken in relatie tot ontwikkelingen in de zorginstellingen en worden eventuele knelpunten geïnventariseerd. iedere stageverlenende instelling heeft één contactdocent van de opleiding Verpleegkunde als vast aanspreekpunt voor het praktijkleerprogramma. Minimaal viermaal per jaar is er contactdocentenoverleg, waarin bevindingen worden uitgewisseld en vastgelegd. Er is binnen de opleiding expliciet aandacht voor evidence based practice (hierna: EBP). Uit de documentatie blijkt dat de grondslagen en uitwerking van EBP in het onderwijsprogramma onvoldoende door studenten en docenten herkend werden. Naar aanleiding van deze constatering heeft in juni 2006 een discussie in aanwezigheid van een externe deskundige en negen docenten van de opleiding over een betere inbedding van de uitgangspunten van EBP plaatsgevonden. Voor het studiejaar plant de opleiding vier sessies met docenten en externe deskundigen waarvan het doel is te komen tot een breed gedragen visie op EBP en een goede inbedding van EBP in het curriculum. De uitkomsten van deze sessies zullen direct betrokken worden in de verdere vormgeving van het curriculum. Het auditteam acht de door de opleiding gevolgde handelwijze adequaat en heeft er vertrouwen in dat het EBP op korte termijn betere, i.c. op een meer (voor de student) inzichtelijke wijze, verankerd wordt in het curriculum. De hbo-oriëntatie van de opleiding blijkt ook uit de door de opleiding aangeboden reflectieopdrachten tijdens de praktijkleerperioden waarin studenten, op een systematische wijze en aan de hand van verschillende reflectiemodellen, verantwoorden waarom ze iets hebben gedaan, hoe ze het hebben gedaan en wat de resultaten zijn en trekken ze conclusies voor het beroepshandelen in vergelijkbare omstandigheden. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie opleidingsvarianten als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks, ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel; in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar duidelijk geformuleerd; de opleiding heeft de relatie tussen enerzijds inhoud, bereik en niveau van de eindkwalificaties en anderzijds het programma en de gehanteerde werkvormen volledig en inzichtelijk geformuleerd. Hieruit blijkt dat de opleiding het landelijk overeengekomen beroepsprofiel in het programma voor de drie varianten heeft verankerd en daarbij ook het beroepenveld betrekt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 14

18 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de drie opleidingsvarianten als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in beroepspraktijk en zij heeft haar inzicht qua bereik, thematiek en diepgang op voortreffelijke wijze vertaald naar opleidingsdoelstellingen (en naar programmaonderdelen) waarbij zij het werkveld nadrukkelijk heeft betrokken en blijft betrekken. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel de drie facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 15

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Het studieprogramma van de drie varianten van de opleiding HBO-V is vormgegeven op basis van landelijk gevalideerde competenties. Daarnaast bestaan er concrete contacten met het werkveld. Het betreft persoonlijke, meer informele, banden van het docentenkorps van de opleiding met het (regionale) werkveld en uit formele contacten die voortkomen uit de stages van de studenten. Door de opleiding wordt er aantoonbaar naar gestreefd, zo is het auditteam gebleken, docenten aan te trekken die deels in de praktijk werkzaam zijn of recentelijk in deze praktijk werkzaam zijn geweest. De opleiding maakt verder gebruik van gastdocenten uit de praktijk welke zij inzet als inhoudsdeskundige en voor het geven van gastcolleges. Uit de documentatie blijkt dat de HBO-V opleiding zich in voldoende mate op de hoogte houdt van ontwikkelingen in het werkveld. Zo organiseren de Verpleegkunde opleidingen van de Haagse Hogeschool en de Hogeschool Leiden Expertmeetings tijdens welke informatie wordt uitgewisseld tussen beide opleidingen en het relevante werkveld, onder andere op het terrein van onderwijsinhoud en de mogelijkheden om het werkveld in te zetten bij het onderwijs. Het auditteam heeft Notulen werkveldcommissie bestudeerd over de afgelopen drie jaren en constateert dat hetgeen besproken wordt tijdens deze overleggen relevant voor de opleiding HBO-V is. Daarnaast heeft het auditteam verslagen van gesprekken met werkveldvertegenwoordigers bestudeerd, verslagen van lunchbijeenkomsten en verslagen van contactdocentoverleg. Uit de door het auditteam bestudeerde documentatie blijkt, dat de interactie met de praktijk de kern vormt van het onderwijsleerproces. De competenties en het programma van de drie varianten waarin de opleiding aangeboden wordt, zijn duidelijk gebaseerd op de beroepspraktijk. Ook organiseert de Leidse HBO-V opleiding jaarlijks een aantal overleggen met opleidingscoördinatoren van stageverlenende zorginstellingen waarbij onder andere uitwisseling plaatsvindt van vakinhoudelijke kennis. Het auditteam constateert dat kennisontwikkeling van studenten in de opleiding plaatsvindt door: het gebruik van beroepsgerelateerde probleemsituaties en beroepsliteratuur; projectopdrachten in de differentiatiefase en de praktijkleerperioden welke vanuit het werkveld worden vormgegeven; het studieprogramma van de opleiding HBO-V dat zich kenmerkt door een doorlopende praktijkleerlijn. Door middel van stages en de afstudeeropdracht komen studenten direct in aanraking met de klinische Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 16

20 beroepspraktijk. Gedurende de stage binnen een klinische omgeving ontwikkelen zij hun vaardigheden en passen hun kennis toe in de praktijk van alledag. Het auditteam heeft verschillende praktijkleerboeken bestudeerd ( de rol van regisseur en coach, de klinisch geriatrische zorgvrager, chronisch ziek, psychiatrie, coördinatie van (transmurale c.q. keten)zorg, de rol van zorgverlener ) en constateert dat deze een gedegen indruk maken en dat de inhoud up-to-date en relevant is voor de HBO-Verpleegkundige. Het onderwijsprogramma wordt daarmee in belangrijke mate vormgegeven vanuit actuele beroepsproblemen. In de opleiding wordt veelvuldig gebruik gemaakt van patiëntencasuïstiek. Naarmate de student in de opleiding vordert, worden beroepsproblemen ook in andere vormen gepresenteerd, bijvoorbeeld als projectopdracht. De beroepsproblemen waar de student mee geconfronteerd wordt, sluiten zoveel mogelijk aan bij actuele ontwikkelingen hetgeen leidt tot een hoge mate van integratie van kennis, vaardigheden en houding. Uit de documentatie is het auditteam gebleken dat het praktijkleren binnen respectievelijk de duale en deeltijd variant op een andere wijze is georganiseerd dan binnen de voltijdse variant: studenten die de duale variant volgen zijn vanaf de derde periode van het tweede studiejaar minimaal 28 uur per week werkzaam zijn in de praktijk. Voor deeltijdstudenten geldt dat zij vanaf het tweede jaar minimaal 16 uur per week werkzaam zijn in de praktijk. In het vierde jaar (differentiatie) voeren studenten vijfmaal een proeve van bekwaamheid uit (één voor elke beroepsrol), waarin ze moeten aantonen te functioneren als beginnend beroepsbeoefenaar op kwalificatieniveau 5 en waarbij ze een beroepsproduct opleveren dat bruikbaar is in de praktijk. De stageverlenende instelling is opdrachtgever voor minimaal één opdracht. Het auditteam heeft de werkstukken van studenten waarin zij hun verschillende beroepsrollen beschrijven bestudeerd en deze adequaat bevonden. Ook binnen het binnenschools programma (PGO en projectonderwijs) is de beroepspraktijk leidend. De opdrachten en casuïstiek zijn aan de actuele beroepspraktijk ontleend. Een aantal projecten moet leiden tot een beroepsproduct dat bruikbaar is in de praktijk. In de beroepsvaardighedenlijn ontwikkelen studenten verpleegtechnische vaardigheden via de skillslab methode. Voor het trainen en toetsen van sociale vaardigheden worden regelmatig simulatiepatiënten ingezet. Bovenstaande geldt in belangrijk mate eveneens voor duale en deeltijdstudenten. Zij voeren de praktijkleerperioden uit in de instelling waar ze zijn aangesteld en hebben daarnaast één praktijkleerperiode buiten de eigen instelling. De inhoud van de opdrachten is gelijk aan die van de voltijd opdrachten. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: het programma van de opleiding biedt via de stages en de werkzaamheden tijdens praktijkonderdelen aan de student zeer ruime mogelijkheden om zich te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; de interactie tussen het binnenschools programma en de stagewerkplek is goed geregeld en gestructureerd; het opleidingsprogramma is aantoonbaar ontworpen in samenspraak met het beroepenveld; de gebruikte vakliteratuur is up-to-date; de opleiding schakelt gedurende het hele programma systematisch en frequent gastdocenten uit de beroepspraktijk in. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding HBO-V, Hogeschool Leiden 17