Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde voltijd - deeltijd - duaal. Saxion Hogescholen Enschede en Deventer

Transcriptie

1 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde voltijd - deeltijd - duaal Saxion Hogescholen Enschede en Deventer

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr Saxion Hogescholen Enschede en Deventer Hobéon Certificering BV Datum: november 2006 Auditteam: W.L.M. Blomen M. Christopoulos Dr. A. Pool Drs G.J. Stoltenborg S. Verpoorten Secretaris: G.C. Versluis

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Take Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 29 en 30 mei BEVINDINGEN EN BEOORDELING 11 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 11 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 11 Facet 1.2. Niveau Bachelor 14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 17 Onderwerp 2: Programma 20 Facet 2.1. Eisen HBO 20 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 24 Facet 2.3. Samenhang Programma 29 Facet 2.4. Studielast 33 Facet 2.5. Instroom 36 Facet 2.6. Duur 38 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 39 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 42 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 48 Facet 3.1. Eisen HBO 48 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 49 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 54 Facet 4.2. Studiebegeleiding 58 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 62 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 62 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 64 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 66 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Verpleegkunde in Enschede en Deventer Integraal oordeel/ advies aan NVAO 74 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 29 en 30 mei 2006

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling Saxion Hogescholen Deventer en Enschede, in casu de Academie Gezondheidszorg, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Verpleegkunde (Enschede en Deventer), Fysiotherapie (Enschede), Podotherapie (Enschede) en Management in Zorg (Deventer) Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding Verpleegkunde (HBO-V) in Enschede en Deventer. De opleiding Verpleegkunde wordt uitgevoerd in een voltijd, deeltijd en duale variant Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd, deeltijd en duale variant van de opleiding Verpleegkunde Enschede en Deventer in één rapport samengevat omdat alle varianten op beide locaties gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Vanaf september 2003 wordt er op beide locaties in de duale variant gewerkt met een zelfde curriculum voor het 3 e en 4 e studiejaar. Het curriculum van de voltijd/deeltijd variant voor het 3 e en 4 e studiejaar is sinds 2004 aangepast op basis van de wijzigingen van de duale variant en vanaf september 2005 van start gegaan in het 3 e studiejaar. Ten tijde van de audit werd gewerkt aan het vernieuwen van het curriculum voor de eerste twee studiejaren. De opleiding gaat vanaf september 2007 op beide locaties in alle studiejaren in alledrie de varianten werken met een identiek curriculum. Daar waar relevant wordt in onderhavig rapport het onderscheid dat er ten tijde van de audit nog was tussen de drie varianten en de twee locaties zichtbaar gemaakt De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door het Kwaliteitsrapport van de opleiding Verpleegkunde Enschede en Deventer voltijd, deeltijd en duaal. In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de opleiding Verpleegkunde die door de Academie Gezondheidszorg van Saxion Hogescholen in de volgende varianten wordt aangeboden: Verpleegkunde, voltijd + crohonummer Verpleegkunde, deeltijd + crohonummer Verpleegkunde, duaal + crohonummer Karakteristiek van de opleiding De opleiding Verpleegkunde maakt per 1 september 2004 deel uit van de Academie Gezondheidszorg (AGZ) van Saxion Hogescholen. De bacheloropleidingen die de academie aanbiedt zijn: Verpleegkunde op locatie Deventer; Verpleegkunde op locatie Enschede; Fysiotherapie; Podotherapie; Management in Zorg. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 1

5 Naast deze bacheloropleidingen biedt de AGZ: Een master Health Care and Social Work; Een master Advanced Nurse Practitioner (ANP); Een rijk aanbod aan Post-HBO opleidingen; Een tweejarige deeltijd opleiding Bedrijfsfysiotherapie; Verpleegkundige vervolgopleidingen binnen het instituut CIVO, een samenwerkingsverband tussen de AGZ en de ROC van Twente en het ROC Aventus; Het lectoraat Fysiotherapie en Paramedische beroepen; Het lectoraat Ketenzorg en kwaliteit van leven In 2001 hebben de beide Verpleegkunde opleidingen van Saxion Hogescholen in Enschede en Deventer, de opleiding Verpleegkunde van de Christelijke Hogeschool Windesheim en een twaalftal zorginstellingen uit Overijssel en Gelderland een start gemaakt om binnen de kaders van het project Regionale Ontwikkeling HBO-V Duaal een competentiegericht en vraaggestuurd curriculum te ontwikkelen voor het derde en vierde jaar van de duale opleidingsvariant. De eerste twee leerjaren van de duale opleiding zijn identiek aan die van de HBO-V voltijd. In de onderwijsontwikkelgroepen binnen dit project heeft een groot aantal medewerkers uit de gezondheidszorginstellingen nadrukkelijk geparticipeerd. Uiteindelijk is hierdoor binnen het gezondheidszorgonderwijs, een vernieuwend onderwijsconcept tot stand gekomen. Zelfverantwoordelijk leren en het concept van de Persoonlijke Leerweg van Saxion maken hiervan deel uit. Het duale curriculum is in 2003 geïmplementeerd en in 2005 zijn de eerste studenten die deze variant gevolgd hebben afgestudeerd. (zie 2.2.) In 2003 werd besloten tot een nog nauwere samenwerking van de verpleegkunde opleidingen in Enschede en Deventer. In de notitie Go- Ahead met Twente, is deze samenwerking beschreven. Een belangrijk onderdeel was het instellen van een gezamenlijk Centraal Orgaan Onderwijsontwikkeling en Kwaliteitszorg (COOK). In dit rapport zal bij een aantal facetten nadrukkelijk verwezen worden naar het COOK Het COOK kreeg de opdracht om op basis van de ontwikkelingen binnen HBO-V duaal (en aansluitend op de landelijke afspraak) nieuwe tweejarige differentiaties te ontwikkelen voor de HBO-V opleiding voor het 3 e en 4 e studiejaar. Het gaat om de nieuwe differentiaties: Algemene Gezondheidszorg (AGZ) Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Hiertoe is opnieuw een project gestart met de opleiding Verpleegkunde van de Christelijke Hogeschool Windesheim. De uitvoering van dit project heeft plaatsgevonden na 1 september 2004, het moment waarop zowel de opleiding Verpleegkunde in Enschede als de opleiding Verpleegkunde in Deventer formeel deel uitmaakten van de nieuwe Academie Gezondheidszorg. De samenwerking binnen dit project is gericht geweest op de inhoudelijke uitwerking van het curriculum voor studiejaar 3 en 4 van de voltijd en deeltijd HBO-V. Zoals aangegeven, is het ontwikkelde curriculum van de HBO-V duaal hiervoor het vertrekpunt geweest. Op basis van onderwijsevaluaties van deze opleiding is in een aantal ontwikkelgroepen, bestaande uit medewerkers van de verschillende onderwijsinstellingen, het onderwijsmateriaal samengesteld. Het beroepenveld heeft in deze ontwikkeling geparticipeerd in de vorm van klankbordgroepen, extra overlegsituaties en in het reguliere overleg tussen de opleidingen en het werkveld. Studenten zijn betrokken binnen de kaders van een gezamenlijke klankbordgroep van de drie opleidingen. In september 2005 is het 3 e jaar in zijn nieuwe vorm van start gegaan (zie 2.2). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 2

6 In september 2005 is vervolgens een start gemaakt met de ontwikkeling van een nieuw 1 e en 2 e studiejaar voor de HBO-V in zowel Enschede als Deventer in het project ProjectCommissie Verpleegkunde (POCO-V). Doel is, naast herziene inhouden, (de kerninstrumenten van) Persoonlijke Leerweg (PLW) te implementeren en mede daardoor een goede aansluiting te creëren op de reeds ontwikkelde differentiaties voor het 3 e en 4 e studiejaar (voltijd, deeltijd en duaal) en een identiek curriculum te krijgen voor de beide locaties. Expliciete uitgangspunten hierbij voor het verpleegkundig curriculum zijn het skilled companionship en evidence based handelen. In september zal gestart worden met het nieuwe leerplan voor het tweede studiejaar. Vanaf september 2007 zal er in alle studiejaren gewerkt worden met het nieuwe curriculum (zie 2.2.) Bij de onderwijsontwikkeling is sprake van een nauwe samenwerking met de andere bacheloropleidingen en met de opleiding Fysiotherapie van de Academie Gezondheidszorg, die zich in een vergelijkbaar ontwikkeltraject bevindt. Er wordt expliciet gekeken naar gezamenlijk te ontwikkelen en te hanteren uitgangspunten vanuit een zg. AGZ-curriculumdesign Sinds twee jaar loopt er een gezamenlijk aansluitingsproject met de beide HBO-V s van Saxion, het ROC Twente en het ROC Aventus. Hierin wordt gestreefd naar een doorstroombeleid ten aanzien van MBO-HBO. Vanaf 2005 wordt dit in gezamenlijkheid vorm gegeven vanuit de nieuwe AGZ: assessment, doorstroommodulen etc. Studenten met een MBO niveau 4 opleiding met doorstroomkwalificatie 416 kunnen na voldoende intake-assessment, waarmee de EVC s in beeld worden gebracht, instromen in een verkorte variant van 2,5 jaar. (zie 2.5) Sinds 2005 bestaat de opleiding uit een majordeel (210 ECTs) en een minordeel (30 ECTs). In het majordeel van de opleiding HBO-V verwerft de student alle benodigde competenties. Daarop wordt getoetst. Minoren kunnen gevolgd worden vanaf het tweede leerjaar, dus in de hoofdfase. De HBO-V kent verschillende minoren: een differentiatie minor, een specialiserende minor en een vrije minor. Er is een lijst opgesteld uit welke minoren op dit moment gekozen kan worden binnen Saxion Hogescholen. Een doorstroomminor wordt op dit moment i.s.m. de Universiteit Twente ontwikkeld. (zie 2.2 ) Er is binnen de Academie Gezondheidszorg inmiddels een lector aangesteld die voor 50% van haar tijd werkzaam is binnen de academie en voor 50% in Engeland verbonden is aan de University of Central England (UCE,) te Birmingham. Aan dit lectoraat is een kenniskring gekoppeld, waarin op dit moment 5 docenten van de Academie zitting hebben genomen. De kenniskring richt zich op praktijkgericht onderzoek. Bedoeling is dat er opdrachten vanuit het bedrijfsleven gegenereerd worden waaraan meerdere jaren gewerkt kan worden. Zo zullen onderzoekslijnen worden opgezet waarin studenten kunnen participeren. Daarmee wordt het mogelijk gemaakt, dat studenten én een vingeroefening krijgen in het uitvoeren van onderzoek én kunnen meewerken aan een relevant en ethisch verantwoord onderzoek.(zie 2.1) Aan de HBO-V studeren geen buitenlandse studenten. Wel komen er buitenlandse studenten naar Nederland in het kader van uitwisseling. Zij lopen hier stage en worden daarbij begeleid door Saxion HBO-V, die ook de kwaliteit van de stageplek borgt. Ook lopen Nederlandse studenten stage in het buitenland. Er is met een aantal buitenlandse stageplekken veel contact. Er is een notitie ontwikkeld waarin plannen staan m.b.t. het meer aanzetten van de internationale component in de opleiding Als onderdeel van het Saxion kwaliteitszorgsysteem en ter voorbereiding op de audit door Hobéon heeft in er eind november 2005 een interne audit plaatsgevonden. De belangrijkste elementen van deze beoordeling voor de twee locaties staan hierna gespecificeerd: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 3

7 Enschede De algemene beoordeling van het interne auditteam was positief met name zijn de instroom, de studiebegeleiding, het leiderschap en beleid en de rendementscijfers werden.als meer dan voldoende beoordeeld. Daarnaast constateerde het interne auditteam een aantal verbeterpunten: de relatie met alumni verdient meer aandacht; het personeelsplan dient verder vorm te krijgen; het ICT-gebruik verdient aandacht; de overgang van het 2 e studiejaar naar de differentiatiefase in het 3 e en 4 e studiejaar verloopt moeizaam ; het kwaliteitsniveau van de stageplekken vormt een spanningsveld tussen de opleiding en het werkveld; er is nog geen toetsplan voor de eerste beide studiejaren; de doorstroom naar de WO master dient nog verder uitgewerkt te worden; een aantal pdca-cycli is nog niet rond. Deventer Over het algemeen heeft het interne auditteam positief geoordeeld over de kwaliteit van de opleiding en de ontwikkelingen die zich binnen de opleiding voordoen. Volgens het interne auditteam komen de volgende items positief naar voren: visie op het beroep, oriëntatie en eisen HBO, afstemming vormgeving en inhoud, instroom en alternatieve routes die worden aangeboden, studiebegeleiding, leiderschap en beleid, rendementscijfers en kengetallen en de relatie met het werkveld. Ook de ontwikkelingen rond personeelsbeleid en de ontwikkelingen met betrekking tot de Persoonlijke leerweg van de student werden positief geduid. Daarnaast werd ook een aantal verbeterpunten geconstateerd: afstemming arbeidsmarkt en alumnibeleid; personeelbeleid dat verder vorm moet krijgen; het benutten van resultaten voor verbeterbeleid van het onderwijsrendement; minoren in de duale opleiding; criteria met betrekking tot materiele voorzieningen het verder verbeteren van de PDCA-cyclus. In de periode tussen de interne audit en de audit uitgevoerd door Hobéon is binnen de opleidingen in Deventer en Enschede op een aantal van bovengenoemde punten reeds verbeterbeleid ingezet. Zo is het Personeelsplan Academie Gezondheidszorg inmiddels definitief en is de overgang van het 2 e naar het 3 e studiejaar zodanig aangepast dat dit in 2007 soepeler moet verlopen. Het kwaliteitsniveau van stageplaatsen blijkt inmiddels landelijke aandacht te hebben en er is binnen de Academie Gezondheidszorg een notitie Toetsbeleid AGZ (maart 2006) opgesteld. De doorstroom is in samenwerking met de Universiteit Twente verbeterd: er zijn zg. doorstroomminoren ontwikkeld naar twee studierichtingen. De opleidingen hebben dit verbeterbeleid beschreven in het Kwaliteitsrapport. Uiteraard heeft het auditteam bij de uitvoering van de beoordeling mede bezien of op genoemde terreinen voldoende verbeteringen hebben plaatsgevonden. Daaraan wordt bij het betreffende onderwerp of facet aandacht besteed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 4

8 1.4. Visitatierapport Take 5 De opleidingen Verpleegkunde in Enschede en Deventer van Saxion Hogescholen zijn in het jaar 2000 gevisiteerd door de visitatiecommissie. In het rapport Take 5 zijn de bevindingen van deze visitatiecommissie beschreven. Enschede Tijdens de visitatie zijn geen belangrijke tekortkomingen geconstateerd. Er was sprake van een nieuwe organisatiestructuur en de opleiding bevond zich in een onderwijsontwikkeltraject waarbij de verschillende studiejaren vernieuwd werden. Deventer Op basis van deze visitatie is een aantal onvolkomenheden geconstateerd op het gebied van organisatie, onderwijsinhoud, rendement en randvoorwaarden. Naar aanleiding hiervan is een verbetertraject in gang gezet dat is aangestuurd door het toenmalige managementteam. Het managementteam heeft naar aanleiding van het zelfevaluatierapport in februari 2000 een Onderwijscommissie in het leven geroepen, die het onderwijsontwikkeltraject heeft aangestuurd door een projectmatige manier van werken. De onderwijscommissie is door personele omstandigheden in 2003 opgehouden te bestaan, waarna het managementteam de taken zelf heeft overgenomen. Zij heeft samen met de kwaliteitsmedewerker ervoor zorggedragen dat de kwaliteit van het onderwijs werd bewaakt en de onderdelen van het curriculum over de jaren heen zijn bijgesteld. Concreet zijn sinds 2000 chronologisch de volgende zaken uitgevoerd in het kader van het verbetertraject: Het personeelsbeleid is vormgegeven door middel van de zgn. Gesprekscyclus. Het eerste en tweede leerjaar van de HBO-V inclusief de praktijkleerperiode zijn opnieuw ontwikkeld en ingevoerd vanaf schooljaar De kwaliteitszorg is opnieuw vormgegeven en onderwijs is in cycli geëvalueerd en bijgesteld. Het derde en vierde leerjaar voor de HBO-V duaal zijn opnieuw ontwikkeld in samenspraak met o.a. de opleiding in Enschede en geïmplementeerd vanaf september De nieuwe tweejarige differentiaties voor de voltijd, deeltijd en duale variant zijn in samenspraak met o.a. Enschede ontwikkeld op basis van het hierboven genoemde curriculum van de HBO-V duaal en geïmplementeerd met ingang van september Samen met de opleiding in Enschede wordt momenteel in het project POCO-V het eerste en tweede leerjaar van de HBO-V opnieuw vormgegeven. Het auditteam heeft, mede naar aanleiding van de resultaten van de visitatie uit 2000, tijdens de audit speciaal gelet op de resultaten die de opleidingen Verpleegkunde in Deventer en Enschede sinds 2000 heeft doorgevoerd. Het auditteam heeft kennisgenomen van het Kwaliteitsrapport dat de opleidingen HBO-V voor de audit hebben opgesteld, de onderliggende documenten en het verbeterbeleid. In onderhavig rapport is bij de verschillende onderwerpen/facetten aangegeven wat de bevindingen zijn van het auditteam naar aanleiding van de audit die op 29 en 30 mei 2006 heeft plaatsgevonden Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten voltijd, deeltijd en duaal is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 5

9 Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De voltijd, deeltijd en duale opleiding hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding voor Verpleegkunde op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door {naam opleiding} aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Visitatierapport Take 5, 2001 (zie ook 1.4); Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de drie opleidingsvarianten op de beide locaties. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 6

10 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten een externe onafhankelijke werkvelddeskundige uit het verpleegkundige werkveld, een deskundige op het vakgebied van Verpleegkunde, één student HBO-Verpleegkunde, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering. Hobéon Certificering leverde tevens de secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modulen, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleidingen in Enschede en Deventer werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. 1 Visitatie heeft op 29 en 30 mei 2006 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 7

11 Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 8

12 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: W.L.M. Blomen M. Christopoulos dr. A. Pool drs. G.J. Stoltenborg S. Verpoorten Mevrouw G.C. Versluis Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Verpleegkunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). Hierna geven wij kort een karakteristiek van de leden van het auditteam. De heer Blomen is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundige de heer Christopoulos heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op de eisen vanuit het werkveld. De heer Christopoulos heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van Verpleegkunde. Behalve een goed beeld van de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerde verpleegkundigen, heeft hij eveneens goed zicht op HBO-Verpleegkunde opleidingen. De laatste negen jaar is de heer Chrisopoulos werkzaam als manager Medisch Technisch Centrum, Medisch Spectrum Twente. De vakinhoudelijk deskundige de heer Pool heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud gelet op recente ontwikkelingen in het vakgebied. Daarnaast heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op ontwikkelingen binnen het vakgebied Verpleegkunde. De heer Pool heeft deel uit gemaakt van verschillende commissies op het terrein van chronisch zieken en verpleegkunde. Hij is auteur van onderwijsdocumenten op het terrein van Verpleegkunde (zie hierna onder facet 1.1) en wordt op basis hiervan zowel binnen het werkveld als het hoger onderwijs als autoriteit beschouwd. De heer Stoltenborg heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBOopleidingen gesteld worden. De studente, mevrouw Verpoorten, is thans student HBO-V aan de Hogeschool Leiden. Zij behaalde haar propedeuse in 2003 en heeft inmiddels al ervaring als stagiair en vrijwilligster binnen de gezondheidszorgsector. Tijdens het studiejaar is zij lid geweest van de opleidingscommissie HBO- Verpleegkunde aan de Hogeschool Leiden en is zij een jaar later als secretaris binnen deze commissie werkzaam geweest. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 9

13 Mevrouw Versluis heeft als secretaris deelgenomen aan de audit. Zij heeft inmiddels bij verschillende accreditatietrajecten binnen het hoger beroepsonderwijs als secretaris gefunctioneerd. Zij is afkomstig uit het onderwijs en heeft daarnaast tot voor kort bij een gemeente een aantal jaren gewerkt als (senior) beleidsmedewerker. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage I Programma visitatie 29 en 30 mei 2006 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 10

14 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het onderwijs is gebaseerd op het landelijk vastgestelde competentieprofiel Met het oog op de toekomst, een 280 pagina s tellend boekwerk, opgesteld door o.a. één van de auditoren, de heer Pool, dat door alle HBO-V opleidingen in samenwerking met het werkveld is ontwikkeld. In aansluiting op de kwalificatie-eisen van zorginstellingen en op actuele maatschappelijke ontwikkelingen beschrijven de auteurs op welke wijze HBO-Verpleegkundigen zich in de praktijk kunnen onderscheiden van andere verpleegkundigen. Zij zijn niet alleen zorgverlener (zorg voor zieken, gehandicapten en stervenden, individuele en collectieve preventie en GVO), maar zijn ook, afhankelijk van hun taken, regisseur, ontwerper, coach en beroepsbeoefenaar. De publicatie bevat een beschrijving van de kerncompetenties voor alle HBO- Verpleegkundigen. Daarnaast is een aantal beroepscompetenties beschreven voor verschillende zorgcategorieën, ten behoeve van de afstudeerdifferentiaties Algemene Gezondheidszorg (AGZ), Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) en Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Daarbij wordt gekeken naar de gevolgen die deze afstudeerdifferentiaties hebben voor de HBO-V opleidingen. Het boek is een resultaat van het vernieuwingsproject Beroepscompetenties HBO-Verpleegkunde en is uitgevoerd door de Hogeschool Rotterdam in samenwerking met de HBO-Raad en alle Nederlandse hogescholen met een opleiding Verpleegkunde, waaronder Saxion Hogescholen Bij het opstellen van het competentieprofiel en de set competenties is gebruik gemaakt van expertise binnen en het buiten het hoger onderwijs. Zo hebben namens Geestelijke Gezondheidszorg en Verslavingszorg (GGZ) Nederland een aantal personen zitting gehad binnen de stuurgroep die zowel het profiel als de competenties ontwikkeld hebben. Drie personen in de stuurgroep waren afkomstig uit het hoger onderwijs en HBO-Raad. Daarnaast zijn een begeleidingsgroep en een projectgroep betrokken geweest bij de ontwikkeling van het profiel en de competenties Als uitgangspunt voor het opstellen van de beroepscompetenties HBO-V, zoals geformuleerd in het document Beroepscompetenties van de HBO-GGZ Verpleegkundige, dienden de beroepscompetenties uit: Pool et al. (2001). Met het oog op de toekomst. Beroepscompetenties van HBO-Verpleegkundigen. (deel 2 (blz. 79 t/m 134) Utrecht, NIZW. Daarnaast is gebruik gemaakt van additionele informatie met betrekking tot de beroepscompetenties van de HBO GGZ-verpleegkundige: Mast,J., Pool, A. (2005). Competentieprofiel voor jeugdverpleegkundigen in de Jeugdgezondheidszorg, Mast, J., Pool, A. (2003). In de Spiegel kijken. Werken aan competenties in de thuiszorg. Utrecht: NIZW Uitgeverij. Pool, A., Schumacher, J. (2005). HBO Competentieprofiel Verpleegkundige Gerontologie-Geriatrie.) Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 11

15 Schellekens, M. (2005). Beroeps- en opleidingscompetenties voor de Bachelor of Nursing in de huisartsenzorg. Verenigde Academische Ziekenhuizen. (2003). Jij maakt het verschil Beroepscompetenties voor HBO-opgeleide verpleegkundigen (bachelors) in Universitair Medische Centra De visie op het beroep wordt regelmatig bijgesteld op grond van landelijke ontwikkelingen in overleg met het werkveld en landelijke samenwerkingsverband van de HBO-V s. De visie wordt in de onderwijspraktijk zowel binnen- als buitenschools gehanteerd. Bijstelling vindt plaats op basis van ervaringen en landelijke ontwikkelingen en gebruikmakend van input uit de beroepenveldcommissie (per september 2005 is een gezamenlijke (regionale) beroepenveldcommissie ingesteld voor de beide HBO-V s van de academie) en de zogenoemde klankbordgroep werkveld. De visie wordt ge(her)formuleerd, aangestuurd door het Centraal Orgaan Onderwijsontwikkeling en Kwaliteitszorg (COOK), in het kader van de lopende onderwijsontwikkeltrajecten. De visie op het beroep van verpleegkundige uit 2002 is geactualiseerd in het kader van de ontwikkelingen van de duale variant (2003) en de nieuwe differentiaties binnen HBO-V (2005). Momenteel wordt de visie verder geactualiseerd en uitgewerkt ten behoeve van de ontwikkeling van HBO-V leerjaar 1 en 2 en vervolgens ten behoeve van het gehele opleidingsplan. Het auditteam heeft kennisgenomen van de lijst van vertegenwoordigers die in de beroepenveldcommissie en de klankbordgroep participeren en is van mening, dat deze personen representatief zijn voor het actuele werkveld. De beroepenveldcommissie bestaat uit een vertegenwoordiging uit alle drie de differentiatie-richtingen AGZ, GGZ en MGZ In het beleidsplan van de Academie Gezondheidszorg van Saxion Hogescholen wordt er op gewezen dat men internationalisering als een belangrijk speerpunt beschouwt in het beleid. Wat betreft internationalisering hanteert Saxion vier speerpunten: een internationale component in alle opleidingen; een duurzame relatie met een selectie van zusterinstellingen in het buitenland; een binationaal aanbod met de partnerinstellingen in de Duits-Nederlandse grensstreek, de Fachhochschule Osnabrück en de Fachhochschule Münster; een gereguleerde instroom van buitenlandse studenten in nauwe samenwerking met instellingen in het land van herkomst. Internationale ontwikkelingen met betrekking tot verpleegkundige diagnostiek (Gordon, NIC, NOC, NANDA, Carpenito), palliatieve zorg, interculturele verpleging en de uitgangspunten van Evidence Based Nursing maken onderdeel uit van het curriculum. Mogelijkheden voor buitenland stages zijn ingebouwd in de differentiatiefase. Studenten in Deventer zijn daarop inhoudelijk voorbereid door middel van de module Interculturele verpleging, (vanaf 2005 minor Intercultureel werken, voor zowel studenten uit Deventer als Enschede) en concreet geïnformeerd en met name praktisch voorbereid door studenten en docenten die op betreffende stage-adressen in het buitenland verbleven. Studenten van het 4e jaar presenteren de resultaten en bevindingen vanuit hun onderzoeksprojecten buitenland aan medestudenten met name aan 3e jaars. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 12

16 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding baseert zich op het landelijk competentieprofiel Met het oog op de toekomst. Dit landelijk profiel is een gemeenschappelijk product van de opleidingen HBO-V in Nederland en bevat een beschrijving van de kerncompetenties voor alle HBO-Verpleegkundigen. Daarnaast is een aantal beroepscompetenties beschreven voor verschillende zorgcategorieën, ten behoeve van de afstudeerdifferentiaties AGZ, MGZ en GGZ. Het hiervoor genoemde profiel is gevalideerd door het landelijke beroepenveld. De visie op het beroep wordt regelmatig bijgesteld op grond van landelijke ontwikkelingen in overleg met het werkveld en landelijke samenwerkingsverband van de HBO-V s. De visie wordt in de onderwijspraktijk zowel binnen- als buitenschools gehanteerd. Bijstelling vindt plaats op basis van ervaringen en landelijke ontwikkelingen en gebruikmakend van input uit de beroepenveldcommissie en de klankbordgroep werkveld. Internationalisering is een speerpunt in het beleid van de academie. De opleiding gaat op adequate wijze om met de internationale component binnen de opleiding onder meer door in het curriculum aandacht te besteden aan onderwerpen als verpleegkundige diagnostiek (Gordon, NIC, NOC, NANDA, Carpenito), palliatieve zorg, interculturele verpleging en de uitgangspunten van Evidence Based Nursing. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 13

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het onderwijs is gebaseerd op het landelijke vastgestelde competentieprofiel Met het oog op de toekomst, dat door de Verpleegkunde opleidingen in samenwerking met het werkveld is ontwikkeld. Bij het tot stand komen hiervan is gebruik gemaakt van het beroepsprofiel van de verpleegkundige, zo blijkt uit de documentatie. Uit de documentatie blijkt verder dat aspecten met betrekking tot het bachelorniveau opgenomen zijn in evaluaties. De uitkomsten hiervan worden ingebracht in het COOK. Op basis hiervan worden bijstellingen en herzieningen in het onderwijs geïnitieerd. In het studiejaar heeft er een evaluatie plaatsgevonden van de nieuw ontwikkelde differentiaties AGZ, MGZ en GGZ Het auditteam heeft kennisgenomen van het document Domeinspecifiek Referentiekader HBO Bacheloropleidingen Verpleegkunde en constateert, dat daarin op een heldere wijze uiteen is gezet op welke wijze de vijf Dublin descriptoren (kennis en inzicht, toepassen van kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie, leervaardigheden) zijn terug te vinden in de eindkwalificaties of competenties van de opleiding HBO-V. Kennis van en inzicht in: de verplegingswetenschappen, in het bijzonder de verpleegkundige methodieken, verpleegkundig diagnosticeren, resultaten van verpleegkundige interventies, belevingsgerichte zorg, wetenschappelijk getoetste richtlijnen, meer specifiek bijvoorbeeld de richtlijnen van het Centraal Beleidsorgaan (CBO) en het Landelijk centrum voor Verpleging en Verzorging; elementaire delen van de vakgebieden natuur - en medische wetenschappen: farmacologie, epidemiologie, voedingsleer / diëtetiek, anatomie / fysiologie, pathologie / ziekteleer, psychopathologie / psychiatrie sociale -, gezondheids - en gedragswetenschappen: preventie / patiëntenvoorlichting, maatschappelijke invloeden op de gezondheid (zoals ongelijkheid, vergrijzing, grote-stedenproblematiek), culturele invloeden op de gezondheid, psychologie en gezondheid (modellen van gezondheid en ziekte), ontwikkelingspsychologie; ethiek en recht: gezondheidsrecht, onderwerpen gerelateerd aan zingeving en morele vraagstukken (integriteit), levensbeschouwing, zorg en het centrale belang van de patiënt / cliënt; wet- en regelgeving, zoals Beroepscodes NU 91 voor de verpleging, WGBO, BIG, wijzigingen BOPZ, modernisering AWBZ, WMO, kwaliteitswet zorginstellingen, klachtrecht; de persoonlijke normen en waarden van de afgestudeerde en hoe die het professioneel handelen als verpleegkundige kunnen beïnvloeden. Toepassen van kennis en inzicht in: een zorgplan kunnen opstellen, waarbij de afgestudeerde de juiste richtlijnen en protocollen selecteert, met oog voor de individuele behoeften van de patiënt, dat voorzien is van nauwkeurige interventies en waarvan afgestudeerde de verpleegkundige resultaten kan verantwoorden; de patiënt zodanig van informatie kunnen voorzien dat hij gefundeerde keuzes kan maken; kunnen toetsen of patiënten, cliënten en of verzorgenden voldoende informatie ontvangen op basis waarvan overeenstemming over de zorg kan plaatshebben; persoonlijke werklast en tijd effectief kunnen beheersen; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 14

18 kunnen handelen in (acute) levensbedreigende situaties en in acute crisissituaties van de cliënt; kunnen werken met het Elektronisch Patiënten of Cliënten Dossier; de zorg multidisciplinair kunnen afstemmen met het oog op continuïteit van zorg; de kwaliteit van de individuele zorgverlening kunnen bewaken, binnen de eigen organisatie kunnen bewaken en binnen de zorgketen; verpleegkundige kwaliteitscriteria en meetinstrumenten kunnen ontwikkelen; tot zelfreflectie en collegiale dialoog over het professionele handelen in staat zijn; de beperkingen van de eigen rol en competentie kunnen herkennen; inhoudelijke bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van nieuwe zorgvormen in multidisciplinair verband; bijdrage kunnen leveren aan de totstandkoming of verbetering van verpleegbeleid, zoals verpleegprocessen, organisatie(vormen en bedrijfsvoering). Oordeelsvorming kwalitatieve en kwantitatieve data accuraat kunnen analyseren, interpreteren en documenteren; Engelstalige vakliteratuur kunnen bijhouden; eenvoudige wetenschappelijke literatuur kunnen analyseren, de essentie van wetenschappelijke Literatuur kunnen formuleren en dit in eigen handelen kunnen integreren; een beargumenteerde mening kunnen geven over de evidentie in onderzoeksartikelen; de validiteit van resultaten in onderzoeksartikelen kunnen bepalen; relevantie kunnen vaststellen van de resultaten in onderzoeksartikelen voor de patiëntengroep van de afgestudeerde en de toepasbaarheid kunnen beoordelen van resultaten in onderzoeksartikelen voor de patiëntengroep van de afgestudeerde; risico s kunnen beoordelen van individuele patiënten, waarbij betrokken worden sociale, culturele en psychologische factoren en lichamelijk of fysiek onderzoek; fysieke, cognitieve en sociale bekwaamheden van het individu kunnen beoordelen in alle fasen van ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor veranderingen naarmate de leeftijd vordert; in ethische commissies kunnen participeren en een belangrijke bijdrage kunnen leveren. Communicatie kunnen communiceren met patiënten uit andere culturen en met patiënten die de Nederlandse taal beperkt beheersen; specifieke vaktaal en terminologie kunnen omzetten in gangbaar taalgebruik voor de patiënt en diens familie of begeleiders; bepaalde communicatiemethoden kunnen adapteren voor patiënten die specifiek hulpbehoevend zijn, zoals zintuiglijk en psychologische gehandicapten; adequaat kunnen communiceren met artsen in situaties van het levenseinde van de patiënt; adequaat kunnen communiceren met agressieve patiënt; adequaat kunnen anticiperen op agressief gedrag; helder, nauwkeurig en relevant geschreven producten kunnen leveren over de zorgrelatie, de zorginhoud en het zorgproces met alle betrokkenen in die zorgrelatie; wensen vanuit verpleegkundig perspectief kunnen formuleren en in multidisciplinair overleg kunnen inbrengen c.q. verpleegkundige inbreng kunnen formuleren; effectieve werkrelaties kunnen aangaan en aanhouden binnen een interdisciplinair team een bijdrage kunnen leveren aan symposia en congressen. Leervaardigheden wetenschappelijk onderzoek kunnen gebruiken bij verpleegkundige interventies; kunnen participeren in de ontwikkeling van nieuwe classificatiesystemen, standaarden en modellen en deze in de praktijk kunnen toepassen; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 15

19 kunnen participeren in de ontwikkeling en vaststelling van protocollen en richtlijnen; in praktijkgericht verplegingswetenschappelijk onderzoek kunnen participeren. Participeren wil zeggen: delen van praktijkgericht onderzoek kunnen uitvoeren, zoals bijvoorbeeld een onderzoeksopzet maken, theoretische onderbouwing kunnen leveren en onderzoeksresultaten kunnen analyseren; initiatieven kunnen nemen over innovatie en verandering in de verpleegkunde en gezondheidszorg een leerhouding van een leven lang leren kunnen ontwikkelen; klinisch kunnen redeneren dat wil zeggen eigen observaties en interpretaties kunnen koppelen aan kennis die de afgestudeerde tijdens de studie heeft opgedaan om vervolgens systematisch te beredeneren welke volgende stap moet worden genomen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De eindkwalificaties zoals die staan vermeld in het document Domeinspecifiek Referentiekader HBO Bacheloropleidingen Verpleegkunde sluiten aan bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen Bachelor. De opleiding HBO-V heeft op een duidelijke wijze aangetoond hoe de relatie wordt gelegd tussen de competenties uit Domeinspecifiek Referentiekader HBO Bacheloropleidingen Verpleegkunde en de Dublin Descriptoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 16

20 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Het onderwijs is gebaseerd op het landelijke vastgestelde competentieprofiel Met het oog op de toekomst. Dit document is opgesteld in een samenwerkingsverband van HBO-instellingen die een verpleegkunde-opleiding aanbieden en het werkveld. In de verschillende documenten waar de opleidingen zich op baseren bij het bepalen van de competenties, waaronder de notitie Beroepscompetenties van de HBO GGZ-verpleegkundige, wordt verwezen naar de procedures die gehanteerd zijn bij het opstellen en valideren van de competentieset. In laatstgenoemd document is daarnaast een lijst met participanten opgenomen De totale set geraadpleegde documenten hebben wij hierna nogmaals opgesomd: GGZ Nederland, HBO-Raad. (z.j.) Beroepscompetenties van de HBO GGZ-verpleegkundige. Soest: Atlas. Mast,J., Pool.A. (2005). Competentieprofiel voor jeugdverpleegkundigen in de Jeugdgezondheidszorg. Mast, J., Pool, A. (2003). In de Spiegel kijken. Werken aan competenties in de thuiszorg. Utrecht: NIZW Uitgeverij. Pool, A., Schumacher, J. (2005). HBO Competentieprofiel Verpleegkundige Gerontologie-Geriatrie (VGG) Schellekens, M. (2005). Beroeps- en opleidingscompetenties voor de Bachelor of Nursing in de huisartsenzorg. Verenigde Academische Ziekenhuizen. (2003). Jij maakt het verschil Beroepscompetenties voor HBO-opgeleide verpleegkundigen (bachelors) in Universitair Medische Centra. Leistra, E., Liefhebber, S., Geomini, M., Hens, H. (1999). Beroepsprofiel van de verpleegkundige. Elsevier/De Tijdstroom en LCVV. De set documenten geven een goed zicht op de functies van en de rollen waarin HBO-Verpleegkundigen terechtkomen na hun afstuderen. Ter illustratie geven wij hierna de rollen, domeinen en domeinspecificaties van HBO-Verpleegkundigen zoals deze zijn terug te vinden in het door de opleidingen bij het bepalen van de HBO-V competenties gebruikte document: Pool A., et al. Met het oog op de toekomst. Beroepscompetenties van HBO-Verpleegkundigen. Utrecht, 2001, pag 5. rollen domeinen domeinspecificaties Zorgverlener, regisseur zorg Zorg voor zieken, gehandicapten en stervenden; Individuele en collectieve preventie; GVO Ontwerper, coach Organisatie van zorg Zorgprogrammering; Verpleegbeleid; Werkbegeleiding; kwaliteitszorg beroepsbeoefenaar beroep Beroepsinnovatie; Deskundigheidsbevordering. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Verpleegkunde, Saxion Hogescholen 17