Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management voltijd - deeltijd - duaal. Hogeschool INHOLLAND

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management voltijd - deeltijd - duaal Hogeschool INHOLLAND

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr Hogeschool INHOLLAND Locaties: Alkmaar: voltijd, deeltijd Diemen: voltijd, duaal Den Haag: voltijd, deeltijd Haarlem: voltijd, deeltijd Delft: voltijd Hobéon Certificering BV December 2007 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen (lead-auditor) A. Meijer Dr. F.W. Plat Drs. G.J. Stoltenborg Mevr. M. Kranendonk Drs. G.W.M.C. Broers Secretaris: Mr. F. A.M. Hendriks

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de instelling en opleiding Visitatierapport Een veelbelovend product (Den Haag, 2002) Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Small Business en Retail Management 8 oktober, 9 oktober, 26 oktober en 6 november BEVINDINGEN EN BEOORDELING 11 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 11 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 11 Facet 1.2. Niveau Bachelor 16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 19 Onderwerp 2: Programma 21 Facet 2.1. Eisen HBO 21 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 24 Facet 2.3. Samenhang Programma 27 Facet 2.4. Studielast 29 Facet 2.5. Instroom 31 Facet 2.6. Duur 33 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 34 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 37 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 41 Facet 3.1. Eisen HBO 41 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 43 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 44 Onderwerp 4: Voorzieningen 46 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 46 Facet 4.2. Studiebegeleiding 49 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 53 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 53 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 56 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 59 Onderwerp 6: Resultaten 61 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 61 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management VT en DT locatie Alkmaar Oordeelschema HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management VT en DT locatie Den Haag Oordeelschema HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management VT locatie Delft Oordeelschema HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management VT en DU locatie Diemen Oordeelschema HBO bachelor opleiding Small Business en Retail Management VT en DT locatie Haarlem Integraal oordeel/ advies aan NVAO 73 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren. Bijlage II: Programma visitatie 8 oktober, 26 oktober, 6 november.

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De economische opleidingen ( Schools of Economics ) van Hogeschool INHOLLAND zijn organisatorisch ondergebracht in de clusters Finance, Management, Marketing en Leisure. De opleiding Small Business en Retail Management (hierna ook: SBRM) behoort tot het cluster Marketing. Behalve Small Business en Retail Management behoren ook de opleidingen Commerciële Economie (hierna ook CE), International Business and Languages (hierna ook IBL) en International Business and Management Studies (hierna ook IBMS) tot dit cluster. Een uitzondering hierop vormt de opleiding Small Business en Retail Management in Delft, deze is ondergebracht in de School of Agriculture & Technology. Het voorliggende rapport heeft betrekking op de opleiding Small Business en Retail Management (crohonummer 34422) gevestigd te: Alkmaar (voltijd en deeltijdvorm) Diemen (voltijd en duale vorm) Haarlem (voltijd en deeltijdvorm) Den Haag (voltijd en deeltijdvorm) Delft (voltijdvorm) De voltijdvorm van de opleiding SBRM in Delft en de voltijd en deeltijdvorm in Den Haag worden door INHOLLAND aangeboden in het kader van de experimenten met het open bestel. Dit gebeurt op basis van de beleidsuitgangspunten en het onderwijsprogramma die gedurende de periode gemeenschappelijk door de opleiding op de locaties Alkmaar, Diemen en Haarlem zijn ontwikkeld. De opleiding is op de locatie Delft en Den Haag gestart op 1 september Dien ten gevolge heeft het auditteam voor deze locaties en aldaar aangeboden vormen van de opleiding niet op alle onderwerpen en facetten tot een oordeel kunnen komen. De deeltijdvorm van de opleiding op vestigingsplaats Alkmaar is gestart op 1 september Dien ten gevolge heeft het auditteam voor deze vorm van de opleiding op locatie Alkmaar niet op alle onderwerpen en facetten tot een oordeel kunnen komen Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd, deeltijd en duale vorm van de opleiding Small Business en Retail Management in één rapport samengevat omdat alle vormen op alle locaties gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Het onderwijsprogramma, de major-minor structuur, het didactische model, het toetsen en beoordelen, de studiebegeleiding, het voorzieningen beleid en de interne kwaliteitszorg op de beide Schools en op de verschillende locaties komen daarbij sterk overeen. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie vormen en de vijf verschillende locaties zichtbaar gemaakt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 1

5 De audit heeft plaatsgevonden op de locatie Haarlem van INHOLLAND. Aldaar zijn de opleidingen Small Business en Retail Management en Commerciële economie gezamenlijk beoordeeld. 1 De materiële voorzieningen van de locaties Alkmaar, Diemen en Den Haag heeft het auditteam beoordeeld tijdens twee aanvullende audits. De voorzieningen van de locatie Delft zijn mede beoordeeld tijdens de audits bij de opleidingen biotechnologie en logistiek en technische vervoerskunde van INHOLLAND. De opleidingen Small Business en Retail Management en Commerciële Economie maken beide onderdeel uit van het cluster marketing binnen de Schools of Economics van INHOLLAND. Delen van het hogeschoolbeleid worden niet voor de opleidingen apart maar voor het cluster ontwikkeld, of zijn vrijwel identiek voor beide opleidingen. Deze onderdelen zijn in beide rapporten gelijkluidend, en deels ook tegelijkertijd beoordeeld door het auditteam. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Small Business en Retail Management, voltijd, deeltijd, duaal. Voor de op de locatie Den Haag aangeboden vormen voltijd en deeltijd en de in Delft aangeboden voltijdvorm van de opleiding Small Business en Retail Management heeft een addendum op het Management Review mede als basis voor het onderzoek gediend. Reden voor deze wijze van aanleveren door Hogeschool INHOLLAND is gelegen in het feit dat deze vormen van de opleidingen pas met ingang van 1 september 2007 worden aangeboden. Deze opleidingen konden dientengevolge niet worden meegenomen in de (eerder aangeleverde) Management Review voor de locaties Alkmaar, Diemen en Haarlem Karakteristiek van de instelling en opleiding Hogeschool INHOLLAND strekt zich uit over tien vestigingen in Nederland, met de hoofdlocaties in de provincies Noord- en Zuid-Holland. Naast beroepsgerichte HBO bachelor opleidingen biedt zij ook HBO master opleidingen, MBO-onderwijs en contractonderwijs aan. Daarnaast richt zij zich ook meer en meer op het uitvoeren van (toegepast) onderzoek in samenwerking met diverse partners uit het werkveld. De bachelor opleidingen van hogeschool INHOLLAND zijn ondergebracht in zestien Schools. Deze Schools bieden onderwijs aan op het gebied van de kennisdomeinen economie, rechten, techniek, kunst, educatie, vrije tijd, toerisme, communicatie, gezondheidszorg, sociaal werk en landbouw en natuurlijke omgeving. Een aantal domeinen wordt door meerdere Schools aangeboden. Sommige Schools verzorgen opleidingen op meerdere locaties. De Schools en ondersteunende diensten worden elk geleid door een directeur. Deze directeuren vormen het eerstelijnsmanagement en rapporteren aan het College van Bestuur. Dit eerstelijnsmanagement werkt op basis van het concept van integraal management. Het karakter en het profiel van de hogeschool worden kernachtig in de missie samengevat: INHOLLAND staat dicht bij de student, markt en maatschappij en speelt gericht in op de vraag naar grenzeloos hoger onderwijs en toegepaste kennis. Gebaseerd op deze missie zijn vijf hoofdlijnen van beleid (speerpunten voor de periode ) vastgesteld: het creëren van een omgeving waarin de integratie van kennis, onderwijs en praktijk centraal staat; het verder ontwikkelen van de professionele organisatie van INHOLLAND; focus op zeven inhoudelijke thema s; een stevige verankering in de regio; verdere internationalisering. 1 Het oordeel van het auditteam over de opleiding Commerciële economie is neergelegd in een afzonderlijk rapport. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 2

6 Tijdens de audit op 8 oktober te Haarlem heeft het auditteam een presentatie gekregen van het onderwijsconcept van INHOLLAND. De hogeschool heeft een overkoepelende onderwijsvisie, die geldt voor alle opleidingen. Kern van die visie is dat de hogeschool studenten door middel van competentiegericht onderwijs voorbereidt op hun beroepsleven door niet alleen kennis bij te brengen, maar ook de vaardigheden en de attitude die studenten later nodig hebben in hun beroepsleven. INHOLLAND poogt de studenten te leren ondernemend te zijn in de brede zin van het woord: zelf initiatief te nemen, zich verantwoordelijk te voelen voor resultaten, sociaal competent te zijn, een nieuwsgierige en innoverende houding te hebben en tot slot, respect te tonen voor de wereld waarin zij leven. Hiermee hoopt INHOLLAND tegemoet te komen aan de vraag van de Nederlandse samenleving: afgestudeerden moeten hun vak niet alleen beheersen, maar het ook kunnen uitoefenen. In 2003 is het hogeschoolbrede onderwijsconcept ontwikkeld en vastgelegd in de notitie Backbone, onderwijsconcept INHOLLAND. De behoefte om het in Backbone ontwikkelde concept verder te doordenken, actualiseren en nader uit te werken heeft geleid tot de in juli 2007 verschenen notitie Backbone 2.0. De notitie legt vanuit een integrale visie een verbinding tussen het onderwijsconcept, de kwaliteitszorg, het personeel, blended learning, de ict-architectuur en infrastructuur, de gebouwen en een solide financiële basis. Het onderwijs is ingericht volgens de Europese bachelor-masterstructuur. Hogeschool INHOLLAND heeft de bachelor-master uitgewerkt in een major-minorstructuur. Op het punt van onderwijsontwikkeling heeft INHOLLAND in de periode een belangrijke slag gemaakt door de invoering van het majorminormodel in combinatie met competentiegericht onderwijs, waarbij kennis, vaardigheden, gedrag en attitude centraal staan. De major (50% van het aantal studiepunten) verzorgt daarbij de algemene beroepsoriëntatie binnen een bepaald domein. Hierin worden de algemene beroepscompetenties verworven die relevant zijn voor het uiteindelijke beroep. De specialisatieminor (25%) is specifiek gericht op de beroepsuitoefening van de betreffende opleiding. Daarnaast is het van groot belang dat een student direct invloed kan uitoefenen op het profiel dat hij op de arbeidsmarkt wil neerzetten. Dat kan binnen INHOLLAND door te kiezen uit het brede spectrum van zogenaamde differentiatieminors (25%), die vaak actuele onderwerpen uit de beroepspraktijk behandelen. De inhoud wordt door de student zelf samengesteld, maar hij legt zijn gemotiveerde keuze ter goedkeuring voor aan de examencommissie. De differentiatieminor begint in het tweede (of derde) studiejaar, loopt door tot en met het vierde studiejaar en kan bestaan uit: een verdere verdieping binnen het specifieke beroep waarvoor de student wordt opgeleid; een verbreding om de eigen kennis en beroepskwalificaties te verbinden met competenties uit andere domeinen; een doorstroomprogramma dat voorbereidt op een masteropleiding binnen of buiten INHOLLAND. Studieloopbaanbegeleiding maakt gedurende de hele opleiding integraal deel uit van het studietraject. De studieloopbaanbegeleider coacht de student dan ook bij zijn keuze voor een differentiatieminor. De resultaten van studie en studieloopbaanbegeleiding worden vastgelegd in het digitale portfolio dat elke student bijhoudt In 1984 is bij de toenmalige Hogeschool Haarlem in Nederland de eerste vierjarige beroepsopleiding Small Business van start gegaan. In 1992 startte de Christelijke Hogeschool Nederland als eerste hogeschool met de opleiding Retail Management. In 1993 zijn de afzonderlijke opleidingen Retail Management en Small Business in één opleiding geïntegreerd. De opleidingen zijn in Alkmaar, Diemen, Haarlem en Den Haag organisatorisch ondergebracht in de School of Economics ter plaatse. De opleiding op de locatie Delft is organisatorisch ondergebracht in de aldaar gevestigde School of Agriculture & Technology. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 3

7 Het management van deze School heeft zich voor wat betreft het aanbieden van de opleiding Small Business en Retailmanagement aldaar uitdrukkelijk gecommitteerd aan de uitgangspunten die door de Schools of Economics voor deze opleidingen zijn ontwikkeld. Op schoolniveau bestaat het tweedelijnsmanagement uit programmadirecteuren en opleidingsmanagers. Op alle locaties is een opleidingsmanager eindverantwoordelijk voor opleidingen van het cluster Marketing. De opleidingen SBRM, CE en IBL hebben een gemeenschappelijke locatieoverstijgende centrale curriculumcommissie. Deze is samengesteld uit docenten van deze drie opleidingen van het cluster Marketing van alle locaties en staat onder leiding van één van de opleidingsmanagers. Zij heeft tot taak het uitwerken van voorstellen over aanpassingen van de competentiekaart, de toetsblauwdruk, het opleidingsprofiel en de hierop gebaseerde docent- en studenthandleidingen op basis van evaluaties. De inhoudelijke samenwerking tussen de Schools is zichtbaar in de wijze waarop de onderwijsprogramma s van de economische opleidingen vanuit een gezamenlijke visie en concept sinds de fusie van INHOLLAND zijn ontwikkeld. De organisatorische samenwerking komt tot uiting door inhoudelijke uitwisseling van expertise, schooloverstijgende projecten en gezamenlijke uitgangspunten voor de ontwikkeling en uitwerking van curricula. Tussen de verschillende locaties wordt op de volgende manieren samengewerkt: de opleidingsmanagers hebben minimaal één keer per maand overleg; de opleiding participeert in de locatieoverstijgende centrale curriculumcommissie; tweemaal per jaar is er een gezamenlijke locatieoverstijgende studiedag voor alle docenten van de opleiding voor het uitwisselen van kennis en expertise. De opleidingen SBRM, CE en IBL hebben een gemeenschappelijke locatieoverstijgende beroepenveldcommissie (hierna ook BVC.) Doelstellingen van de BVC zijn onder meer borging van de praktijk binnen het onderwijs, afstemming van het buitenschoolse curriculum, actualisering van het opleidingsprofiel en het curriculum, signaleren van trends en ontwikkelingen in de branche Visitatierapport Een veelbelovend product (Den Haag, 2002) Tijdens de landelijke visitatie van de opleiding in 2002 is uitsluitend de opleiding Small Business en Retail Management van de locatie Haarlem gevisiteerd en beoordeeld. De locaties Diemen en Alkmaar waren destijds nog niet volgroeid, de locaties Den Haag en Delft bieden pas vanaf 2007 de opleiding aan. De bevindingen van de visitatiecommissie zijn in december 2002 gepubliceerd in het visitatierapport Een veelbelovend product. De visitatiecommissie heeft de voltijdse vorm van de Haarlemse opleiding in 2002 beoordeeld. Blijkens het visitatierapport is een toenmalig experiment met een duaal traject in Haarlem niet gecontinueerd, vanwege de kleine aantallen. De commissie signaleerde een aantal tekortkomingen, resulterend in een aantal onvoldoendes. Deze werden genoteerd op de navolgende terreinen: bewaking van de kwalificaties; selecterende en verwijzende functie van het eerste jaar; studiebegeleiding en voortgangsbewaking; bereikte resultaten m.b.t. kwantitatieve door- en uitstroom van studenten; opleidingscultuur; personeelsbeleid; interne kwaliteitszorgsysteem; zelfevaluatierapport. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 4

8 De commissie steunde de opleiding in haar streven om tot verbeteringen te komen. Zij deed de opleiding daartoe de volgende aanbevelingen voor de korte termijn: zorg voor een betere samenhang van programmaonderdelen binnen en tussen studiejaren; zet een kwaliteitszorgsysteem op met adequate instrumenten om het niveau van de opleiding beter te bewaken; zorg voor een goede kwaliteitsbewaking van de afstudeerwerkstukken, zodat deze beter aan de eisen van de opleiding voldoen; zet een goed personeelsbeleid op, waarbinnen docenten de mogelijkheid krijgen hun praktijkervaring te actualiseren; zorg voor een aan het competentieonderwijs aangepast studentenbegeleidingssysteem Ten tijde van het bezoek van de visitatiecommissie was de toenmalige Hogeschool Haarlem, waar de opleiding deel van uit maakte net gefuseerd tot thans INHOLLLAND. Hogeschool breed is in het bovengenoemde onderwijsconcept Backbone ontwikkeld. De inhoud van Backbone sluit aan bij verschillende hoofdaanbevelingen van de visitatiecommissie. Op basis van het onderwijsconcept van INHOLLAND is in 2003 een onderwijsvernieuwingstraject van start gegaan. In 2003 is op concernniveau eveneens kaderstellend HRM-beleid vastgesteld. Ook dit beleid sluit aan bij aanbevelingen van de visitatiecommissie over de ondersteuning van het personeel bij de invoering van het competentiegericht curriculum. Naar aanleiding van het visitatierapport zijn daarnaast op de locatie Haarlem de volgende verbeteringen gerealiseerd: begeleiding studenten; deskundigheidsbevordering en scholing medewerkers; implementatie kwaliteitsmanagementbeleid. Wat betreft de begeleiding van studenten kan worden opgemerkt dat binnen het competentiegericht onderwijs een belangrijke positie is weggelegd juist voor de studieloopbaanbegeleiding. Een doorlopende begeleidingslijn van de individuele student wordt binnen dit onderwijsmodel als essentieel beschouwd. Vanaf de start van de opleiding wordt met de student een koppeling gemaakt tussen wat de relatie is tussen de beroepstaken en de te ontwikkelen beroepscompetenties. Studenten reflecteren periodiek op hun ontwikkeling en bespreken dit met de studieloopbaanbegeleider. Studenten werken met een portfolio waarin zij hun competentieontwikkeling met resultaten moeten onderbouwen. Dit biedt de mogelijkheid eerder te ontdekken of de student op de juiste plaats zit en welke belemmeringen de voortgang eventueel remmen. Voor de begeleidende docenten is in de propedeuse zes uur begeleiding per student ingepland. Tevens heeft de opleiding na de vorige visitatie een exitprocedure ingevoerd. Hierdoor heeft de opleiding meer zicht gekregen op de redenen van vertrek van studenten. De verbeteringen ten aanzien van de deskundigheidsbevordering en scholing medewerkers hebben vooral betrekking op de implementatie van het performance- en competentiemanagementbeleid (PCM) sinds de vorige visitatie. Wat betreft het kwaliteitsmanagementbeleid kan worden opgemerkt dat de vastgestelde beleidskaders voor kwaliteitsmanagement zijn geïmplementeerd. Op basis van het operationele handboek kwaliteitsmanagement en het evaluatieplan wordt systematisch gewerkt aan verdere ontwikkeling van het curriculum en verbetering van de interne organisatie. Het auditteam is van mening dat de in Haarlem aangeboden opleiding heeft kunnen profiteren van de INHOLLAND breed ingezette ontwikkelingen. Hiermee is het door de visitatiecommissie gewenste verbeterbeleid vormgegeven en geïmplementeerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 5

9 1.5. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een commercieel economische opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door Small Business en Retail Management aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review van de opleiding Small Business en Retail Management Hogeschool INHOLLAND ten behoeve van de accreditatieaanvraag 2007 gedateerd op 22 juni 2007; Memo van de School van Agriculture & Technology, profilering opleiding SBRM in Delft gedateerd op 21 september 2007 Memo van de School of Economics te Den Haag inzake de profilering van de aldaar gevestigde opleiding SBRM, gedateerd op 19 juli 2007; Een addendum bij de managementreviews CE en SBRM getiteld Een visiedocument deeltijdonderwijs SBRM en CE Studiegidsen van alle locaties, met daarin ondermeer vervat: - informatie over Hogeschool INHOLLAND; - bepalingen omtrent rechten en plichten van de student binnen Hogeschool INHOLLAND, daaronder begrepen bepalingen omtrent toelating, inschrijving en eisen werkkring; - diverse reglementen en regelingen onder andere voor opleidingscommissies, medezeggenschap, Commissie van Beroep voor de examens, bezwaarschrift procedures, klokkenluidersregeling en aanwijzingen voor de toetszitting; - locatiespecifieke informatie; - informatie over de ter plaatse gevestigde School; - informatie over de opleiding SBRM; - informatie over het programma van de opleiding; - Onderwijs- en Examen Regeling OER. Visitatierapport Een veelbelovend product (zie ook 1.4); Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 6

10 Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt; - interne organisatie; - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen; - ontwikkelingen in het beroepenveld; - beroeps- en opleidingsprofielen; - (validatie) eindkwalificaties; - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan; - werkvormen; - toetsing en beoordeling; - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid; - internationalisering; - instroombeleid; - studiebegeleiding; - onderwijsrendement. Op basis van de door SBRM opleidingen aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van verschillende opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Commerciële Economie en Small Business en Retail Management, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De centrale audit voor de opleiding Small Business en Retail Management vond plaats bij de vestiging van INHOLLAND in Haarlem. De materiële voorzieningen van de locaties Alkmaar, Diemen en Den Haag heeft het auditteam beoordeeld tijdens twee aanvullende audits. De voorzieningen van de locatie Delft zijn mede beoordeeld tijdens de audits bij de opleidingen biotechnologie en logistiek en technische vervoerskunde van INHOLLAND. 2 Visitatie heeft op 8 oktober, 9 oktober, 26 oktober en 6 november 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 7

11 De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleidingen werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 8

12 Extra aantekening Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: Drs. W. G. van Raaijen A. Meijer Dr. F. W. Plat Drs. H. Stoltenborg Drs. G. Broers Mevr. M. Kranendonk Mr. F. A. M. Hendriks Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleidingen Small Business en Retail Management en Commerciële Economie noodzakelijke expertise aanwezig is. Immers, zoals aangegeven zijn op de auditdata de beide opleidingen door hetzelfde team tegelijkertijd beoordeeld. Daarbij is vanzelfsprekend op de relevante onderdelen een uitsplitsing gemaakt naar de verschillende opleidingen en locaties. Aan binnen het auditteam aanwezige expertise heeft betrekking op de onderwijskundige aspecten, i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten, i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein. Van Raaijen, voorzitter en lead-auditor, heeft jarenlange ervaring zowel als docent als in bestuursfuncties binnen het voortgezet onderwijs en het hoger beroepsonderwijs. Hij heeft inmiddels tal van audits in het hoger onderwijs als lead-auditor geleid. De werkveld- en vakdeskundigen, Meijer en Plat hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. 3 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 9

13 Meijer en Plat hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld en de academische wereld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan zelfstandige ondernemers en retail managers op HBO-niveau. Beide heren zijn in het verleden al betrokken geweest bij onder auspiciën van Hobéon Certificering uitgevoerde audits. Broers heeft als onderwijskundige in zijn huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Hij heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Stoltenborg heeft als onderwijskundige uitsluitend deelgenomen aan de locatiebezoeken. Hij heeft zowel als lead auditor als onderwijsdeskundige deelgenomen aan audits binnen het hoger onderwijs. Hij heeft bij de locatiebezoeken zich met name gericht op het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt en op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Mevrouw Kranendonk maakte als studentlid deel uit van het auditteam. Zij heeft zich tijdens de audit vooral gericht op de studeerbaarheid van het programma, de studielast, toegankelijkheid, de (informatie) voorzieningen en de aansluiting van de opleiding op de instroom. Zij is thans student aan de Small Business en Retail Management opleiding van de Haagse Hogeschool. Hendriks is (onderwijs)jurist en was als secretaris bij de audit. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Small Business en Retail Management 8 oktober, 9 oktober, 26 oktober en 6 november 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 10

14 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Richtinggevend voor alle opleidingen Small Business en Retail Management (hierna ook: SBRM) zijn het landelijke beroeps- en competentieprofiel Small Business en Retail Management, het Instellingsplan Samen werken aan de kennis van morgen en het Opleidingenconcept Schools of Economics en de hierop gebaseerde onderwijs- en toetsbeleidsdocumenten. Uit de documentatie blijkt dat HBO opleidingen op het terrein van SBRM de afgelopen jaren hebben bewezen dat zij beschikken over uitgebreide contacten met het werkveld. Zij gebruiken deze contacten ook bij het actualiseren van de competenties. De opleiding ontleent haar competenties aan het in 2004 herijkte landelijke beroeps- en competentieprofiel. Dit profiel is opgesteld door het landelijk opleidingsoverleg Small Business en Retail Management waarin alle opleidingen SBRM vertegenwoordigd zijn. Het is gevalideerd door het landelijke beroepenveld en alumni van de onderscheiden SBRM opleidingen. Het landelijk opleidingprofiel is nog niet geijkt aan internationale standaarden; dit is een aandachtspunt van dit landelijke overleg. Het profiel is opgenomen in het register van de HBO-Raad In december 2005 is door het landelijk domeinoverleg DMBC (Domein marketing, business en commerce, waar SBRM samen met commerciële economie, international business languages en food&business onder valt) een nieuwe competentieset vastgesteld voor de Bachelor of Commerce De opleiding Small Business en Retail Management van Hogeschool INHOLLAND onderschrijft de visie zoals beschreven in het landelijk beroeps- en competentieprofiel volledig en heeft, op basis van haar eigen visie op het beroepenveld en de vastgestelde beleidskaders uit het instellingsplan van INHOLLAND eigen accenten aangebracht in de eindkwalificaties waar een afgestudeerde aan dient te voldoen. De opleiding profileert zich als een opleiding waar studenten door middel van het praktijkgerichte onderwijs direct inzetbaar zijn als beginnende ondernemer of retail manager op HBO niveau en als een opleiding waar studenten een ruim keuzepakket aangeboden krijgen. Enerzijds bereikt de opleiding dit door competentiegericht onderwijs aan te bieden in de vorm van projectonderwijs dat zich specifiek richt op het uitvoeren van beroepsauthentieke opdrachten, die tot stand komen in nauwe samenwerking met het beroepenveld. Bij de duale vorm worden deze beroepsauthentieke opdrachten daadwerkelijk voor de onderneming waar de student werkzaam is uitgevoerd. Anderzijds kan de student, door het aanbod van differentiatieminors, een individuele profilering realiseren, gerelateerd aan zijn eigen carrièreperspectief. De opleiding SBRM leidt specifiek op voor zowel intern als zelfstandig ondernemerschap. De opleiding SBRM binnen de Hogeschool INHOLLAND leidt op tot startbekwame entrepreneurs en intrapreneurs. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 11

15 In beide gevallen staat ondernemerschap in een breder kader. Daarom zijn afgestudeerden breed opgeleide generalisten, die de verschillende aspecten van het ondernemen in hun samenhang overzien; economisch, bedrijfsmatig, juridisch, personeel, organisatorisch. Volgens de opleidingen signaleert een SBRM er, ontwikkelingen, onderzoekt ze en anticipeert erop. Hij beschikt over helicopterview, of in een andere beeldspraak over het vermogen om intelligent te schakelen tussen de diverse terreinen van het ondernemerschap De opleiding borgt de aansluiting van de competenties van de opleiding bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein door in het landelijk domeinoverleg Marketing, Business en Commerce te participeren en beziet jaarlijks met de beroepenveldcommissie of het opleidingsprofiel geactualiseerd moet worden. Het auditteam heeft inzage gehad in de samenstelling van de commissies die de opleiding SBRM adviseert. De opleiding heeft een Centrale Beroepenveldcommissie Marketing gevormd. Daarnaast kennen de verschillende SBRM vestigingen een decentrale beroepenveldcommissie of gremia die een soortgelijke functie vervullen en/of een Raad van Advies en/of een Curatorium School of Economics. Deze regionale gremia zorgen, naast de verankering via de centrale beroepenveldcommissie, voor een verdere regionale binding met het beroepenveld. De verschillende locaties kennen een: decentrale beroepenveldcommissie Marketing Alkmaar, Curatorium School of Economics Alkmaar, Raad van Advies locatie Alkmaar; Veldadviesraad en aantal leden centrale beroepenveldcommissie vormen in Diemen een (informele) decentrale beroepveldcommisie; Raad van Advies locatie Den Haag, Curatorium School of Economics Den Haag, Stuurgroep project Ondernemen Den Haag; Raad van Advies locatie Haarlem, decentrale beroepenveldcommissie Marketing Haarlem (op te richten eind 2007), IN-spiratie bijeenkomsten Onderwijs-beroepenveld; Raad van Advies locatie Delft. De opleiding SBRM van INHOLLAND analyseert welke ontwikkelingen van belang zijn voor de opbouw van het profiel. In het opleidingsprofiel geeft de opleiding een opsomming van ontwikkelingen in het SBRM werkveld die van belang geacht worden voor het curriculum. Genoemd naast steekwoorden als privatisering, globalisering, emerging markets, outsourcing, toenemende individualisering worden onder andere de volgende ontwikkelingen: de overheid stimuleert het starten van een eigen bedrijf, bijvoorbeeld door het aanbieden van durfkapitaal; toename van het belang van maatschappelijkverantwoord ondernemen; bedrijfsopvolging; de vergrijzing van de samenleving veroorzaakt problemen; ontwikkeling van elektronische markten, zowel voor B2B als voor B2C; de focus verschuift van transactiemanagement naar relatiemanagement; de verdere ontwikkeling v/d informatiemaatschappij, met kosten van kortere productlevenscycli en toenemende individualisering; gefragmenteerde, fijnmazigere samenleving/consument. Het keuzeproces van de consument is minder voorspelbaar (geworden.) In het cursusjaar is het opleidingsprofiel geactualiseerd en heeft de opleiding de competentiekaart Marketing geëvalueerd en aangescherpt. De competentiekaart Marketing van de voltijdse en deeltijdse opleiding (en sinds studiejaar ook voor duale opleiding) is een vertaling in onderwijstermen van wat het werkveld vraagt van (startende) beroepsbeoefenaars naar wat studenten gedurende de opleiding moeten leren. De competentiekaart kent de volgende opbouw: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 12

16 op het hoogste niveau het beroep van ondernemer of retailmanager; een niveau lager een indeling in de volgende drie niveaus: werken aan de klantrelatie (zij), werken aan de organisatie (wij) en werken aan jezelf (ik); het niveau van vier competentiegebieden: werken met klanten, werken vanuit de organisatie, werken in de organisatie en werken aan de eigen professionaliteit; op het laagste niveau de negen beroepscompetenties. Uit de documentatie blijkt dat de opleiding SBRM zich met name richt op competenties op de terreinen: aangaan en uitbouwen van klantrelaties; strategisch beleid formuleren op basis van een interne en externe analyse; strategisch beleid vertalen in tactische en operationele plannen en activiteiten; ondernemen; leidinggeven; samenwerken; managen van projecten; het ontwikkelen van de (studie)loopbaan; kennis construeren. De opleiding Small Business en Retail Management richt zich zowel op de Small Business branche als op de Retail Managementbranche. In beide branches staat het ondernemerschap en zelfstandig werken in de onderneming centraal. De afgestudeerden kunnen werkzaam zijn in een nationaal alsmede in en internationaal werkveld, de locaties waar de opleiding wordt aangeboden hebben echter ook een regionale taak. Naar mening van de opleiding zijn bijvoorbeeld de volgende ontwikkelingen per regio waar de hogeschool vestigingen heeft voor het onderwijs aldaar van belang: Alkmaar: toename werkgelegenheid voor HBO ers door groei, opvolgingsvraagstuk en professionalisering MKB en non-profitorganisaties in de regio; regionale behoefte aan duurzame product- en dienstontwikkeling (energietransitie, agro-industrie, toerisme); toename behoefte aan HBO ers in het economische domein. De meeste vacatures in de regio werden aangeboden in de retail- en groothandel. Diemen: multi-culturaliteit en tolerantie in de organisatie; ontwikkelingen in de creatieve, entertainment, media en kunstsector; Amsterdam als mainport en vestigingsplaats voor zowel kleine bedrijven alsook multinationals. Haarlem: veel aandacht voor startende ondernemers, startsubsidies en leerplekken; nieuwe (interactieve) media; nadruk op zakelijke dienstverlening. Delft: de vestiging van locatie Delft in het hart van de glastuinbouwsector. In de food- en agrisector zullen de komende tien jaren veel ondernemers (schatting ca landelijk) hun pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Bedrijven zullen naar verwachting worden overgenomen door jonge startende ondernemers. ontwikkelingen in de agrarische sector richting ketenmanagement en duurzaamheid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 13

17 Den Haag: de internationale profilering van de stad Den Haag; internationaal bedrijvenveld met vraag naar internationaal georiënteerde studenten; MKB professionaliseert haar marketing en samenwerking MKB-HBO Tot studiejaar had de duale vorm van de SBRM opleiding op de locatie Diemen een competentiekaart met eigen accenten. Het landelijke beroeps- en competentieprofiel Small Business en Retail Management en de competentieprofielen van de partnerbedrijven hebben als uitgangspunt gediend. Vanaf studiejaar sluit de duale vorm van de opleiding SBRM in Diemen aan op de hierboven besproken competentiekaart marketing. De competenties waar duale opleiding in Diemen van INHOLLAND zich tot studiejaar tijdens de opleiding op richtte luiden: professionele gesprekspartner zijn met interne- en externe deskundigen (nationaal en internationaal) en communiceren over alle bedrijfsaspecten; creatief, ondernemend handelen; het strategisch beleid van een bedrijf vaststellen; op basis van strategisch beleid de marktpositie vaststellen; het strategisch beleid operationaliseren en implementeren; maatschappelijk verantwoord en ethisch handelen; effectief functioneren; personeelsbeleid ontwikkelen, operationaliseren en implementeren; leiding geven; op basis van evaluatie van het eigen handelen richting en structuur aanbrengen in de eigen loopbaan de eigen professionaliteit voortdurend ontwikkelen Wat betreft de internationale component van de opleiding is het auditteam het volgende gebleken. SBRM ers worden actief gestimuleerd om hun stageverplichting in het buitenland te voldoen (hiertoe beschikt de opleiding op de verschillende vestigingen over een stagebureau met internationale contacten) of om stage te lopen bij een internationaal georiënteerd bedrijf. SBRM ers krijgen de gelegenheid om in het kader van hun differentiatieminoren een deel van hun studie in het buitenland te doen, hiertoe beschikt de opleiding over een uitgebreid netwerk van buitenlandse hogescholen en universiteiten. Zo hebben recent bijvoorbeeld de directeur School of Economics en de opleidingsmanager Marketing van de locatie Den Haag namens INHOLLAND deelgenomen aan een handelmissie van de stad Den Haag, onder leiding van burgemeester Deetman, naar Turkije. Een ander aspect, mede voortvloeiend uit internationale contacten, is dat in het reguliere SBRM-curriculum de opleiding componenten verwerkt heeft die de student in staat stellen internationaal en crosscultureel competent te worden. Tijdens de audit gaven de studenten aan dat zij wat betreft internationalisering wel hun weg weten te vinden, zie ook facet 2.1. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle vormen (voltijd, deeltijd en duaal) van de opleiding SBRM als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de competenties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die op landelijk en regionaal niveau door vakgenoten binnen het domein worden gesteld aan de betreffende opleiding; de competenties sluiten direct aan bij de eisen die op landelijk en regionaal niveau door de beroepspraktijk aan de betreffende opleiding worden gesteld. Ook meer recente ontwikkelingen op het vakgebied komen terug in de competenties en vinden vervolgens hun weg in het curriculum; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 14

18 de hierboven bedoelde op landelijk niveau overeengekomen en door het werkveld gevalideerde competenties zijn, naar het oordeel van het auditteam, een goede afspiegeling van de ontwikkelingen binnen het domein waar SBRM deel van uitmaakt; de opleidingen beschikken over contacten met het werkveld dat vervolgens relevante input levert aan de SBRM opleiding; de opleiding stimuleert studenten om in het buitenland een stage te volgen. De opleiding toont naar oordeel van het auditteam aan, dat zij de ontwikkelingen in het beroepenveld volgt en waar nodig aan ontwikkelingen daarbinnen de noodzakelijke gevolgen verbindt. Het auditteam beoordeelt het aansluiten van de eindkwalificaties bij de te stellen eisen als voldoende. Een kwalificatie goed is naar mening van het auditteam (nog) niet gerechtvaardigd is. Hiervoor heeft de opleiding nog te weinig geformaliseerde banden met de beroepspraktijk. Gebleken is dat de opleiding veel initiatieven heeft genomen welke als doel hebben de (regionale) beroepspraktijk ook op een formele wijze meer betrekken bij de (verdere ontwikkeling van) opleiding. Het auditteam juicht deze ontwikkelingen toe. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 15

19 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Alle SBRM opleidingen van INHOLLAND sluiten wat eindkwalificaties betreft aan bij de op landelijk niveau afgesproken set competenties. Deze set competenties is in nauw overleg met het beroepenveld tot stand gekomen en gevalideerd. De eisen die het werkveld aan startbekwame werknemers stelt vormen de basis van de opleiding. De doorvertaling van deze eisen naar het curriculum vindt plaats door middel van een competentiekaart; welke competenties dient de student aan het einde van zijn studie verworven te hebben om het werkveld als startbekwame beroepsbeoefenaar te kunnen betreden. Het auditteam heeft inzicht gehad in documenten waarin het competentieprofiel en de competenties beschreven zijn. Tevens is hieruit in voldoende mate afleidbaar op welke wijze deze set competenties gerelateerd zijn aan de Dublin-descriptoren Het auditteam heeft de set competenties van de opleiding (zie facet 1.1, 1.1.4) bestudeerd om te bepalen of deze beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. Uit zijn analyse blijkt, dat de opleiding in de eindkwalificaties/competenties de Dublin Descriptoren heeft geïncorporeerd. Ook de uitwerking van de competenties in doelstellingen is op een adequate wijze gebeurd. Dat wil zeggen: ook uit de doelstellingen zijn de vijf Dublin descriptoren nog afleidbaar. Ter adstructie geven wij de volgende voorbeelden: Kennis en inzicht De beginnende beroepsbeoefenaar is in staat: strategisch beleid te formuleren op basis van een interne en externe analyse; strategisch beleid te vertalen in tactische en operationele plannen en activiteiten; kennis te construeren. (Verwante HBO-kernkwalificaties: brede professionalisering en multidisciplinaire integratie). Concreet betekent dit kennis van en inzicht in (bijvoorbeeld): retail ondernemen; sales en accountmanagement; internationaal management; internationaal supply chain management; bedrijfsadministratie en dienstenmarketing; kwaliteitszorg-instore communicatie; consumentengedrag. Toepassen van kennis en inzicht De beginnende beroepsbeoefenaar is in staat: klantrelaties aan te gaan en uit te bouwen; strategisch beleid te formuleren op basis van een interne en externe analyse; strategisch beleid te vertalen in tactische en operationele plannen en activiteiten; te ondernemen; leiding te geven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 16

20 (Verwante HBO-kernkwalificaties: probleemgericht werken, (wetenschappelijke) toepassing en creativiteit en complexiteit in handelen.) Concreet betekent dit het toepassen van kennis en inzicht blijkend uit (bijvoorbeeld) het opstellen / ontwerpen van: ondernemingsplan; analyse financiële kengetallen; swot-analyse; verkoop- en acquisitieplan; omgevingsanalyse / concurrentieanalyse; personeelsplan (inclusief scholingsplan); voorraadplanning; accountplan; media- en PR-plan; marktanalyse. Oordeelsvorming De beginnende beroepsbeoefenaar is in staat: strategisch beleid te formuleren op basis van een interne en externe analyse; te ondernemen; projecten te managen; kennis te construeren. (Verwante HBO-kernkwalificaties: methodisch en reflectief denken en handelen, besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid.) Concreet blijkt bedoelde oordeelsvorming uit (bijvoorbeeld): kwalitatieve en kwantitatieve bedrijfsgegevens accuraat kunnen interpreteren en documenteren; kwalitatieve en kwantitatieve marktgegevens accuraat kunnen interpreteren en documenteren; bedrijfsrisico s kunnen beoordelen. Communicatie De beginnende beroepsbeoefenaar is in staat: klantrelaties aan te gaan en uit te bouwen; strategisch beleid te vertalen in tactische en operationele plannen en activiteiten; leiding te geven; samen te werken. (Verwante HBO-kernkwalificaties: sociaalcommunicatieve bekwaamheid en basiskwalificering voor managementfuncties.) Concreet betekent dit een communicatieve competentie, blijkend uit (bijvoorbeeld): effectieve communicatie met medewerkers / ondergeschikten; effectieve communicatie met leveranciers; effectieve communicatie met klanten; opbouwen en onderhouden van netwerk. Leervaardigheden De beginnende beroepsbeoefenaar is in staat: strategisch beleid te formuleren o.b.v. een interne en externe analyse; samen te werken; zijn (studie)loopbaan te ontwikkelen; kennis te construeren. (Verwante HBO-kernkwalificaties: transfer en brede inzetbaarheid.) Concreet komen deze leervaardigheden tot uiting in bijvoorbeeld: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding SBRM, Hogeschool INHOLLAND 17