Kwaliteitsborging van toetsing en beoordeling

Transcriptie

1 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling Dr de examencmmissies en tetscmmissie FSW Augustus 2012 Vastgesteld dr de examencmmissies van de Faculteit Sciale Wetenschappen

2 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 2 Inhudspgave Inleiding 3 1. Het wettelijk kader 4 2. Examencmmissies en tetscmmissie binnen FSW Naar een nieuwe rganisatiestructuur Samenstelling en beneming van examencmmissies en tetscmmissie Afbakening van taken en verantwrdelijkheden Reglementering Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling: berdelingskader Tezicht p curriculumniveau: tetsbeleid, tetsplan; studieresultaten en evaluaties 3.2 Tezicht p cursusniveau: een berdelingssysteem vr de kwaliteit van tetsen Het tezicht dr de examen- en tetscmmissie: plan van aanpak Tezicht p curriculumniveau Tezicht p het niveau van de individuele tetsen: steekpreven Tezicht p het niveau van de individuele tetsen: meerjarenplan Tezicht naar aanleiding van klachten van studenten 31 Bijlagen Bepalingen Wet hger nderwijs en wetenschappelijk nderzek (WHW) 32 inzake de examencmmissie 2. Frmat vr jaarverslag examencmmissies Reglement examencmmissies FSW Functieprfiel leden van examencmmissies RCEC Berdelingssysteem vr tetsen en examens: bepaling van het eindrdeel 45

3 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 3 Inleiding Per 1 september 2010 is een vr het functineren van examencmmissies ingrijpende wijziging in de Wet hger nderwijs en wetenschappelijk nderzek (WHW) van kracht gewrden. Deze wijziging heeft nder meer betrekking p de brging van het eindniveau van studenten die gediplmeerd de pleiding verlaten en p de kwaliteit van de tetsing en berdeling. Daarnaast zijn er wijzigingen in het stelsel van accreditatie en heraccreditatie. De kwaliteit van de tetsingen en examens die een pleiding hanteert en beantwrding van de vraag f afgestudeerden vlden aan de eindtermen van het prgramma (f nderdelen daarvan) heeft een veel nadrukkelijker plaats gekregen. Als de kwaliteit van tetsing en berdeling nder de maat is kan geen accreditatie wrden verleend f wrdt een bestaande accreditatie ingetrkken. Deze ntitie geeft weer p welke manier de examencmmissies en tetscmmissie (nder verantwrdelijkheid en in pdracht van de examencmmissies) van de Faculteit Sciale Wetenschappen (FSW) denken de kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling te kunnen en te meten aanpakken. Openheid en duidelijkheid daarver zijn van belang, niet in de laatste plaats mdat vermedelijk alleen daarvan al een kwaliteitsverhgende impuls uitgaat. Belangrijk bvendien, mdat p deze manier alle betrkkenen (van studenten en dcenten tt bachelrdirecteuren, masterprgrammacördinatren en Bards f Studies, vicedecanen en decaan) weten waar ze aan te zijn en wat er, vr zver van tepassing, van ze verwacht wrdt. Om die reden is gekzen vr een brede aanpak: de ntitie prbeert niet alleen inzicht te geven in de kwaliteitscriteria die de examencmmissies hanteren, maar k in de wettelijke achtergrnden, de bestuurlijke rganisatie en de daarmee samenhangende verhudingen. De ntitie kent de vlgende pbuw. In hfdstuk 1 wrdt het wettelijk kader besprken en de wijzigingen die daarin zijn aangebracht. Daarbij wrdt aandacht besteed aan de cnsequenties hiervan vr de bestuurlijke verhudingen. Vervlgens wrdt in hfdstuk 2 beschreven he binnen FSW de rganisatie is ingericht en tegesneden p de uitvering van de wet. De aanpassingen in het wettelijk kader waren vr zwel universiteit als faculteit aanleiding m de inrichting van de examencmmissies pnieuw tegen het licht te huden. Binnen FSW werd de herinrichting van de examencmmissies gekppeld aan ndzakelijke veranderingen die vrtvleiden uit de rganisatrische herinrichting van de faculteit waarbij de indeling van het nderwijs naar graduate en undergraduate niveau leidend werd. Er werden drie examencmmissies gevrmd. Daarnaast werd een tetscmmissie ingesteld die pereert vanuit en nder verantwrdelijkheid van deze examencmmissies. De tetscmmissie is belast met een grt deel van de bven aangeduide nieuwe wettelijke taken p het gebied van de kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling. In dit hfdstuk wrdt uitverig aandacht besteed aan de nderscheiden taken en verantwrdelijkheden van examencmmissies en tetscmmissie enerzijds en Bards f Studies, bachelrdirecteuren en prgrammacördinatren anderzijds. Hetzelfde geldt vr de rl van decaan en vice-decanen. Hfdstuk 1 en 2 meten wrden beschuwd als het (gegeven) kader waarbinnen examencmmissies en tetscmmissie functineren. In hfdstuk 3 kmt de kwaliteit van tetsing en berdeling zelf aan bd. We bespreken welke kwaliteitscriteria men zu kunnen tepassen en welke berdelingssystemen vr kwaliteit mgelijk bruikbaar zijn. Hieruit resulteert de keuze vr een berdelingskader p het niveau van de afznderlijke tetsen. Daarnaast gaan we in p de explicitering van tetsbeleid p curriculumniveau dat van de kant van het pleidingsmanagement zu kunnen en meten resulteren in een tetsplan. Hfdstuk 4 vrmt de kern van deze ntitie. We lichten te he de examencmmissies en de tetscmmissie te werk denken te gaan en he zij, dr uitefening van haar taak, k een kwaliteitsbevrderend effect denken te srteren waar het de tetsing en berdeling betreft. Aansluitend bij het berdelingskader dat in hfdstuk 3 is geschetst, wrdt in de werkwijze nderscheid gemaakt tussen tezicht p curriculumniveau en tezicht p het niveau van individuele tetsen. Een steekprefsgewijze benadering en een meerjarenplan wrden uitgewerkt. Ten sltte is er aandacht vr de behandeling van klachten dr individuele f grepen studenten.

4 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 4 1. Het wettelijk kader De Wet hger nderwijs en wetenschappelijk nderzek (WHW) regelt al sinds juli 1993 de functie en psitie van de examencmmissie in het wetenschappelijk nderwijs (ten werd de wet van kracht vr deze vrm van nderwijs). De examencmmissie reikt de getuigschriften uit en baseert zijn besluiten p de rdelen van examinatren die de examencmmissie verigens in principe zelf aanwijst. Zij zrgt verder vr een gede gang van zaken tijdens examens en tentamens, en regelt belangrijke zaken als klachten, vrijstellingen en fraudegevallen. Wat betreft de rl van de examencmmissie is weliswaar bij tijd en wijle discussie geweest ver met name de status en de nafhankelijkheid ervan, maar dit heeft eerder nit tt wetsaanpassingen geleid. Ok ten aanzien van de accreditatie was er betrekkelijke rust. Sinds het verschijnen van de HOAK-nta ( Hger Onderwijs, Autnmie en Kwaliteit ) in 1985, de inrichting van een visitatiestelsel in het hger nderwijs en vervlgens de (her)accreditatie dr de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO), zijn de rl van de examencmmissie en de eisen die er aan het functineren van deze cmmissie wrden gesteld nauwelijks veranderd 1. Het afgelpen decennium is de situatie echter ingrijpend gewijzigd. De maatschappelijke druk m het tezicht p de examens te versterken is aanzienlijk tegenmen. Tussen 2002 en 2006 verscheen een aantal kritische rapprtages dr de Onderwijsraad en de Inspectie van het Onderwijs. Visitaties zals die van de PABO s in 2003 (waarin het niveau van basisvaardigheden rekenen en taal bij afgestudeerde leerkrachten nder de maat bleek te zijn) waren niet alleen effectief in termen van de maatregelen waarte zij hebben geleid, maar hebben k nadrukkelijk de aandacht gevestigd p de ndzaak van een aangescherpte niveaubewaking van diplma s in het hger nderwijs. Jaarverslagen van de NVAO speelden hierbij een signalerende rl. Drslaggevend was waarschijnlijk het nderzek dr de Inspectie van het Onderwijs nder examencmmissies zelf. Dit resulteerde in 2009 in het rapprt Bekhuder f wakend g. Het nderzek was pgezet aan de hand van een 16-tal indicatren vr gd practice en examencmmissies werd gevraagd m zichzelf p deze indicatren te berdelen. De resultaten van deze zelfinschattingen waren wisselend. Opvallend waren de tegenvallende resultaten p indicatren zals het vrschrijven en bewaken van richtlijnen en prcedures met betrekking tt tetsing, nderzek naar de kwaliteit van tetsen, de deskundigheid met betrekking tt tetsing, garantie vr de betruwbaarheid en validiteit van de tetsing en vr de tetscmpetentie van dcenten. Examencmmissies cncludeerden dat zij te weinig expertise hadden p het gebied van tetsing en tetskwaliteit. De cnclusie van het nderzek was dan k dat examencmmissies maar gedeeltelijk garant knden staan vr het eindniveau van gediplmeerden en k nvldende tegerust leken vr een gezaghebbende psitie in dezen. Op het mment van verschijnen van Bekhuder f wakend g lag het wetsvrstel Versterking Besturing vr. Het betreft een wet die begde de WHW (en enkele andere wetten) p een aantal punten ingrijpend te wijzigen. De wet werd van kracht p 1 september Artikel 7.12 in de vernieuwde WHW (zie bijlage 1) regelt de rl en psitie van de examencmmissie. Deze krijgt een nafhankelijke psitie en een extra pdracht m de kwaliteit van de examens te bewaken. Vlgens Plasterk, indiener van de wet Versterking Besturing, zijn kernelementen in de nieuwe wet nafhankelijkheid en deskundigheid (zie met name artikel 7.12a, lid 2). Hij kenschetst de examencmmissie als gezaghebbend, duidelijk geprfileerd en dus k bekend bij de student, en met pvattingen ver het tetsbeleid 2. Wat betreft nafhankelijkheid zegt de Memrie van Telichting p de wet 3 : De functinele nafhankelijkheid van de examencmmissie ten pzichte van het cllege van bestuur betekent dat 1 De infrmatie in deze alinea is ntleend aan een lezing van Rick Steur, hfdinspecteur vrtgezet nderwijs, berepsnderwijs en vlwasseneneducatie en hger nderwijs bij de Inspectie van het Onderwijs bij gelegenheid van de cnferentie Examencmmissies en examenkwaliteit p 25 nvember In een lezing bij gelegenheid van dezelfde cnferentie Examencmmissies en examenkwaliteit p 25 nvember TK , 31821, nr. 3, p. 28 e.v.

5 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 5 de examencmmissie weliswaar wrdt ingesteld dr het cllege van bestuur, maar dat de instelling met zrgen dat de examencmmissies binnen de instelling nafhankelijk hun werk kunnen verrichten. Dat betekent bijvrbeeld dat het cllege van bestuur geen verplichtingen kan pleggen aan examencmmissies inzake de berdeling van studenten. Het cllege blijft wel eindverantwrdelijk vr de kwaliteit van het nderwijs en de graadverlening; een examencmmissie met handelen binnen de grenzen van de nderwijs- en examenregeling. Hierdr is tevens gebrgd dat de wijze van examinering past in het kader van de pleiding. Naast een nafhankelijke psitie krijgt de examencmmissie, p basis van (vernderstelde) deskundigheid, sterkere inhudelijke taken en verantwrdelijkheden dan in het verleden ten het accent meer p prcedurele aspecten lag. Belangrijke elementen zijn: het bjectief vaststellen f een student vldet aan de vrwaarden die de OER stelt ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden van afgestudeerden; het brgen van de kwaliteit van tentamens en examens; het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen binnen het kader van de OER vr de berdeling en vaststelling van uitslagen van examens en tentamens; het vaststellen van regels ver de uitvering van de (in lid 1a, b en d en in lid 2) bedelde taken en bevegdheden en ver de maatregelen die zij in dat verband kan nemen. Ten sltte is er k meer transparantie drdat de examencmmissie jaarlijks verslag det van haar werkzaamheden. Ng explicieter dan vrheen is de examencmmissie hiermee vlgens de wet het gezaghebbend rgaan dat de kwaliteit van examens en daarmee het eindniveau van studenten garandeert 4. Ok in het tezicht van de NVAO heeft de kwaliteit van de examinering structureel een prminentere plaats dan vrheen gekregen. Examencmmissies zullen als vaste gesprekspartners wrden gehrd tijdens visitaties. Het nieuwe accreditatiestelsel dat per 1 januari 2011 van start is gegaan, kan beschuwd wrden als een reactie p een advies van de Onderwijsraad 5 en is een mengvrm van een instellingstets enerzijds en een meer inhudelijke pleidingsaccreditatie anderzijds. Wanneer de instellingstets (van de UU) leidt tt een psitief NVAO-besluit, hudt dat nder meer in dat alle pleidingen (van de UU) vanuit een beperkt berdelingskader wrden berdeeld. In dat beperkte berdelingskader wrden drie standaarden genemd 6 : Begde eindkwalificaties; Onderwijsleermgeving; Tetsing en gerealiseerd niveau. Ten aanzien van laatstgenemde standaard dient de pleiding aan te tnen dat zij beschikt ver een adequaat systeem van tetsing en dat de begde eindkwalificaties k daadwerkelijk wrden gerealiseerd. De examencmmissie is intern tezichthuder p de kwaliteit van de tetsing en berdeling en staat daarmee garant vr het eindniveau van de afgestudeerden. Dit betekent dat pleidingen nder meer meten laten zien he hun tetsing inzichtelijk wrdt gemaakt vr studenten, he de tetsing aansluit bij leerdelen en niveaus en dat de tetsing vldet aan kwaliteitseisen zals validiteit en betruwbaarheid. Ok eisen als transparantie en eerlijkheid zijn belangrijk gewrden binnen het nieuwe accreditatiestelsel 7. Berdeling van de standaard Tetsing en gerealiseerd niveau als nvldende heeft bvendien een knck ut -karakter: het rdeel kan niet wrden gecmpenseerd (zals vrheen tt p zekere hgte ng wel het geval was) en de pleiding wrdt dan niet geaccrediteerd f pnieuw geaccrediteerd. Bvengenemde wijzigingen in de wet en in het tezichtskader maken duidelijk welk belang er ann 2012 wrdt gehecht aan kwaliteitsbewaking van tetsing en berdeling, aan het garanderen van 4 Mariska Phielix in een interne ntitie vr de UU ver de nieuwe rl van de examencmmissies (april 2010). 5 Onderwijsraad (2007) Examinering, draagvlak en tegankelijkheid 6 Berdelingskaders NVAO Zie Asha Dijkstra en Liesbeth Baartman (2011). Zelfevaluatie van de kwaliteit van assessment. Onderwijsinnvatie, maart 2011, p. 17 e.v.

6 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 6 het begde eindniveau van de afgestudeerden en aan de rl die de examencmmissie daarbij is tegedacht. Zaken zals de geruchtmakende InHlland-affaire van zmer 2010 meten p deze manier vrkmen wrden. De wijzingen hebben belangrijke cnsequenties vr de wijze waarp de psitie van de examencmmissie in een pleiding vr hger nderwijs wrdt vrmgegeven. In het vlgende hfdstuk wrdt ingegaan p de wijze waarp dat binnen FSW is gebeurd.

7 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 7 2. Examencmmissies en tetscmmissie binnen FSW 2.1 Naar een nieuwe rganisatiestructuur In de peride dat het wetenschappelijk nderwijs werd verzrgd in de vrm van dctraalpleidingen, leidend tt een dctraaldiplma, kende elke pleiding binnen de Faculteit Sciale Wetenschappen zijn eigen examencmmissie. Bij de invering van de bachelrmasterstructuur veranderde dat, zij het niet wezenlijk. In principe hadden een bachelrpleiding en een masterpleiding met een gemeenschappelijke rsprng (in termen van de dctraalpleiding waar zij uit vrtkwamen) beide een examencmmissie, maar in de praktijk bestnden deze examencmmissies veelal uit dezelfde persnen. In 2010 werd de rganisatiestructuur van de faculteit ingrijpend gewijzigd. Alle bachelrpleidingen werden ndergebracht in één Undergraduate Schl (US), alle masterprgramma s in één Graduate Schl (GS), ieder nder de leiding van een eigen Bard f Studies (BS) met elk een vice-decaan als vrzitter. In het kader van deze herstructurering werden drie examencmmissies ingericht, één examencmmissie vr alle bachelrpleidingen in de US, één vr alle academische masterprgramma s (AcMa) in de GS en één vr alle researchmasterprgramma s (ReMa) in de GS. Deze inrichting is cnfrm de WHW (Artikel 7.12 lid 1 Elke pleiding f grep van pleidingen aan de instelling heeft een examencmmissie ). Tegelijkertijd werd hiermee een zekere cnsistentie aangehuden ten pzichte van de rganisatie van de pleidingscmmissies en de OER. Een bijkmende pdracht bij de herstructurering van de faculteit was de in het vrige hfdstuk beschreven wijziging van de WHW per 1 september Tt p dat mment hadden de examencmmissies zich vral gericht p hun traditinele taken. In de nieuwe wet is de examencmmissie echter het rgaan dat p bjectieve en deskundige wijze vaststelt f een student vldet aan de vrwaarden die de nderwijs- en examenregeling stelt ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden die ndig zijn vr het verkrijgen van een graad. Nauw daarmee verbnden is de taak m de kwaliteit van de tentamens en examens te brgen. Deze nieuwe wettelijke taken vereisen een adequate rganisatiestructuur. Daarm heeft het facultair management team (FMT), na verleg met de directeuren van bachelrpleidingen, cördinatren van masterprgramma s en vrzitters van de examencmmissies, beslten m nder verantwrdelijkheid van de examencmmissies één facultaire tetscmmissie een belangrijke rl te laten spelen. Kwaliteitsbrging van de tetsing is een veelmvattende taak die p veel punten het pleidingsniveau verstijgt. De zrg vr een kwalitatief gede tetsing maakt deel uit van de kwaliteitszrgcyclus p het niveau van de instelling (in dit geval de faculteit). Het ligt dan vr de hand m k het tezicht p de kwaliteit van de tetsing in handen te leggen van één rgaan, de tetscmmissie. Omdat de wet de examencmmissie aanwijst als het verantwrdelijke rgaan, werkt de tetscmmissie nder de verantwrdelijkheid van de examencmmissies. In feite wrdt p deze manier invulling gegeven aan een suggestie zals die dr de Inspectie van het Onderwijs zelf werd gegeven 8. Schematisch kan het bvenstaande als vlgt 9 wrden weergegeven. Het gaat hier m een vereenvudigd schema dat vral bedeld is m de afbakening van verantwrdelijkheden duidelijk in beeld te brengen. In feite is de situatie cmplexer, gegeven het feit dat de facultaire tetscmmissie werkt nder de verantwrdelijkheid van meerdere examencmmissies. Er is k niet één bachelrdirecteur maar zes, die samen een Bard f Studies vrmen. En ten aanzien van de masterprgramma s zijn er k meerdere prgrammacördinatren, eveneens vallend nder de regie van een (andere) Bard f Studies. Op een nauwkeuriger beschrijving van de afbakening van taken en verantwrdelijkheden kmen we verderp ng terug. 8 Dr. Ingrid Wijgh, Inspecteur hger nderwijs, in een bijeenkmst van vrzitters van examencmmissies van de UU p 25 juni Ontleend aan een presentatie van vice-decaan The Wubbels vr de verzamelde leden van examencmmissies van FSW p 18 april 2011

8 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 8 Faculteit Sciale Wetenschappen tetscmmissie Daarnaast is het belangrijk m te nderkennen dat ervr gekzen is m in de faculteit aanwezige expertise p het gebied van tetsing en berdeling samen te brengen in een rgaan dat nder verantwrdelijkheid van de examencmmissies ressrteert. Niet in de vrm van een tetscmmissie als uitverend rgaan van het management (i.e. bijvrbeeld de BS, de bachelrdirecteuren f masterprgrammacördinatren), zals bij de Faculteit Diergeneeskunde althans vóór de invering van de wetswijzigingen het geval was (de zgeheten TKC, Tetskwaliteitcmmissie). Het instellen van een facultaire tetscmmissie p de aangegeven wijze garandeert dat het tezicht p de kwaliteitszrg p het gebied van tetsing en berdeling ged geregeld is. Ok p dit punt kmen wij verderp ng terug. 2.2 Samenstelling en beneming van examencmmissies en tetscmmissie De drie examencmmissies zijn gerelateerd aan de vlgende schls en pleidingen. Examencmmissie Bachelrpleidingen Undergraduate Schl: bachelrpleidingen Algemene Sciale Wetenschappen Culturele Antrplgie en ntwikkelingsscilgie Onderwijskunde Pedaggische Wetenschappen Psychlgie Scilgie Examencmmissie Academische masterpleidingen Graduate Schl: academische masterpleidingen 10 Algemene Sciale Wetenschappen 10 Met sms meerdere masterprgramma s nder hetzelfde crh-label

9 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 9 Culturele Antrplgie, Latin American and Caribbean Studies Onderwijskunde Pedaggische Wetenschappen Psychlgie Scilgie Examencmmissie Researchmasterpleidingen Graduate Schl: Researchmasterpleidingen Cultural Anthrplgy: Scicultural Transfrmatins Develpment and Scialisatin in Childhd and Adlescence Educatinal Sciences: Learning in Interactin Methdlgy and Statistics f Behaviural and Scial Sciences Migratin, Ethnic Relatins and Multiculturalism Scial and Health Psychlgy Scilgy and Scial Research De examencmmissies zijn samengesteld uit kern -leden en plaatsvervangend leden. Zij zijn afkmstig uit de aangegeven pleidingen en wrden gekenmerkt dr disciplinaire deskundigheid en kennis van het nderwijsprgramma van deze pleidingen. Zij zijn echter, als cmmissie, verantwrdelijk vr het tezicht p alle pleidingen, niet alleen de pleiding waaruit zij vrtkmen. De kernleden veren hun taken uit, samen met de ambtelijk secretaris. Laatstgenemde heeft als jurist een gedegen kennis van de relevante wet- en regelgeving. De kernleden zijn vanuit de cmmissie gemandateerd m hun taken uit te veren en zij den dit met name met betrekking tt de pleiding waaruit zij afkmstig zijn. Daarnaast zijn er een tt drie plaatsvervangend leden (per pleiding) die een kernlid bij absentie vervangen. Kernleden en plaatsvervangend leden zijn allen vlwaardig lid van de examencmmissie en hebben dezelfde verantwrdelijkheid en beslissingsbevegdheid. De examencmmissie rept vergaderingen bijeen waarvr alle leden wrden uitgendigd en waarin de cmmissie als cmmissie verantwrdelijkheid neemt. Het streven van de decaan is examencmmissies samen te stellen van een minimaal bendigde mvang. De praktijk wijst echter uit, dat plaatsvervangende leden ndig zijn, mdat de examencmmissies per Schl zijn ingericht. Er met disciplinaire deskundigheid aanwezig blijven als een bepaald lid afwezig is. De fact wrdt het werk van de drie examencmmissies dus dr een beperkt aantal persnen (= kernleden) verricht, waarvr zij mandaat hebben van de plaatsvervangend leden. Dit mandaat betreft: vrijstellingsverzeken; gedkeuring keuzevakken; hnreren van in het buitenland behaalde cursussen; verzeken m uitstel van autmatisch afstuderen; fraudemeldingen; bindend studieadviesgesprekken (BSA); zaken die dr de student aan het Cllege van berep vr de examens zijn vrgelegd; [mdat er geen limitatieve psmming mgelijk is:] verige verzeken van individuele aard; de nieuwe taken krachtens de wettelijke (deel)verantwrdelijkheid vr de kwaliteitszrg. De cmmissie met er vr zrgen, dat de tetsen de leerdelen garanderen: zij brgt bjectief en deskundig het niveau van de afgestudeerden (al kan het nderzek hiernaar wrden uitgeverd dr de tetscmmissie). Plaatsvervangende leden hebben naast het vervangen in vrkmende gevallen geen taak. Op deze manier is het functineren van de examencmmissies in de praktijk ndanks het grte aantal leden tch verzichtelijk geregeld.

10 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 10 Elke examencmmissie vergadert (ten minste) twee maal 11 per jaar vltallig, met een vaste agenda. De vergaderingen betreffen vral het accrderen van de besluiten die dr de kernleden krachtens hun mandaat zijn genmen, het vaststellen van het jaarverslag en de brging van de kwaliteit van de tetsing en het niveau van de afgestudeerden. Dit laatste gebeurt mede aan de hand van het verslag van de tetscmmissie. De vrzitters van de examencmmissies hebben nderling regelmatig verleg ver de wijze waarp het beleid wrdt uitgeverd dat dr de cmmissies zelf is vastgesteld. Met het g p de nieuwe wettelijke taken is dr de decaan een tetscmmissie ingesteld. Deze tetscmmissie verricht haar taken nder verantwrdelijkheid van en wrdt aangestuurd dr de drie examencmmissies. De tetscmmissie heeft een verzichtelijke, dch mvangrijke taak. Zij wrdt gericht ingezet bij nderzek naar de kwaliteit van tetsing en berdeling en het eindniveau van de afgestudeerden. Onderzek naar de cmpetenties van dcenten, schling en benchmarking behrt niet tt haar taak 12. De tetscmmissie bestaat uit drie vertegenwrdigers vanuit de examencmmissies (vanuit elke cmmissie één). Mmenteel zijn dit de drie vrzitters. Omdat een deel van de taken nieuw is en prcedures ng meten wrden ingericht, is ervr gekzen m de lijnen naar de examencmmissies p deze manier krt te huden. Daarnaast is er een vrzitter en een tegevegd lid met specifieke expertise p het gebied van tetsing en berdeling. De vrzitter en de leden van de tetscmmissie wrden in hun functie benemd dr de decaan na afstemming met de examencmmissies. Benemingsprcedure dr de decaan Op basis van de wetstekst zijn nafhankelijkheid en deskundigheid de belangrijkste eigenschappen van leden van examencmmissies en tetscmmissie. Bij benemingen hudt de decaan er rekening mee dat betrkkenheid bij het management mgelijk cnflicterend is ten pzichte van de taken, rl en verantwrdelijkheid van de examencmmissies en de tetscmmissie. Bachelrdirecteuren en masterprgrammacördinatren kunnen derhalve niet benemd wrden in respectievelijk de examencmmissie undergraduate f de betreffende cmmissie graduate. Vrts hudt de decaan rekening met het feit dat de nafhankelijkheid van een kandidaat mede wrdt bepaald dr de mate waarin deze cördinerende en aansturende taken verricht. Eventueel kan wrden afgesprken dat een lid van de examencmmissie niet meebeslist ver zaken waarbij sprake kan zijn van een belangencnflict. Het verdient echter sterke aanbeveling m persnen bij wie p vrhand een sterke belangenverstrengeling mgelijk is niet te benemen in de examencmmissie 13. Bij de pleidingen met een relatief klein dcentenbestand is dit een punt van speciale aandacht. Verder heeft het Cllege van Bestuur aangekndigd dat in de mdel-nderwijs- en examenregeling (mdel- OER) vr een bepaling zal wrden pgenmen ver de beneming van leden van examencmmissies en de met het lidmaatschap van de examencmmissie nverenigbare functies. Geduid wrdt p het uitgangspunt dat een managementfunctie waarbij sprake is van financiële verantwrdelijkheid, f van een nadrukkelijke (deel)verantwrdelijkheid vr een nderwijsprgramma, hiermee niet verenigbaar is. Vr wat betreft deskundigheid neemt de decaan het Functieprfiel leden van examencmmissies dat is pgesteld dr de Nederlandse Vereniging vr Examens NVE (zie Bijlage 4) tt een van de uitgangspunten. Daarbij hudt hij rekening met de verschillen in taken vr leden van de examencmmissie en leden van de tetscmmissie (zie de vlgende paragraaf). Hij past het prfiel te met het g p individuele benemingen en met het g p de samenstelling van de cmmissies als geheel. 11 Dit is de bedeling, maar p het mment van schrijven van deze ntitie is het huishudelijk reglement ng niet vastgelegd 12 Ontleend aan een presentatie van vice-decaan The Wubbels vr de verzamelde leden van examencmmissies van FSW p 18 april Zie ver nafhankelijkheid en belangenverstrengeling de ntitie van de HBO-Raad: Geslaagd! Handreiking examencmmissies, februari 2011

11 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 11 De decaan kan externe leden benemen in de examencmmissies en de tetscmmissie. Dit kan een bijdrage leveren aan de nafhankelijkheid en deskundigheid van de cmmissies 14. Op dit mment is dit echter ng niet aan de rde. Er is een wetsvrstel in vrbereiding waarbij het pnemen van een extern cmmissielid verplicht wrdt gesteld. De decaan is zich ervan bewust dat externe leden een grte bijdrage kunnen leveren aan de nafhankelijkheid van de cmmissies en nderzekt de mgelijkheden vr hun beneming. De benemingsprcedure ziet er cncreet als vlgt uit. Jaarlijks rnd 15 mei dragen de departementsmanagers aan de decaan ter beneming vr de vrzitter, vice-vrzitter en (plaatsvervangende) leden van de examencmmissies en tetscmmissie. In de vergaderingen van de Bard f Studies van juni wrden de vrgestelde cmmissies getetst p deskundigheid en (n)verenigbaarheid van functies. Na deze screening en eventuele crrectie stuurt de decaan per 1 juli de benemingsbrieven waarbij vr betrkkene de benemingsperide wrdt aangegeven die steeds ingaat per 1 september daarpvlgend. Tevens wrden in deze brief de taken die behren bij de betreffende functie aangegeven en de vlledige samenstelling van de cmmissie waarvr het lid wrdt benemd. Daarnaast wrdt aangegeven heveel uren in de taakstelling wrden vrijgemaakt vr uitefening van de functie, waarbij de aard van de functie (kern- f plaatsvervangend lid, vrzitter, lid tetscmmissie) wrdt betrkken. Een afschrift van deze brief gaat naar de ambtelijk secretaris van de examencmmissies en naar de betrkken bachelrdirecteuren en / f cördinatren van de masterprgramma s. Bij tussentijdse wijzigingen wrdt in principe hetzelfde traject afgelegd. Benemingsbrieven wrden gearchiveerd. 2.3 Afbakening van taken en verantwrdelijkheden Het belang van adequate tetsing vraagt m een zrgvuldige beschrijving en afbakening van taken en verantwrdelijkheden van de nderscheiden actren. Het Cllege van Bestuur heeft hierte handreikingen gedaan, nder meer in de vrm van nderstaand schema 15. Vr wat betreft de pleidingscmmissie (niet in dit schema) kan ng wrden tegevegd dat deze een adviesrgaan is, dat wél actief kan zijn bij nderwijsevaluaties, maar geen verantwrdelijkheid draagt vr beslissingen in het kader van de kwaliteitszrg. De bevegdheden en mgelijke taken van de pleidingscmmissie wrden hier dan k niet verder uitgewerkt. Het schema met als vlgt wrden geïnterpreteerd 16. Decaan De decaan is integraal verantwrdelijk. Hij draagt er zrg vr dat de kwaliteitszrg functineert en dat de kwaliteitsbrging van het nderwijs en de examinering wrdt ingebed in het interne kwaliteitszrgsysteem. Daarbij meten verleg en infrmatie-uitwisseling z wrden ingericht, dat de nderscheiden verantwrdelijkheden waargemaakt kunnen wrden. De decaan benemt de bachelrdirecteuren, bepaalt het aantal examencmmissies en benemt de leden van de examencmmissie. Hij zrgt dat zij vldende tijd en deskundigheid hebben m de taken uit te veren. Als de kwaliteit van tentamens/examens nvldende gebrgd blijkt (zie punt d bij de taken van de examencmmissie), draagt de (vice-)decaan er zrg vr dat er acties wrden ndernmen m dit p te lssen. De decaan is tt slt verantwrdelijk vr de deskundigheid van dcenten p het gebied van tetsen (maken, afnemen, berdelen) via BKO, SKO en gerichte prfessinalisering en deskundigheidsbevrdering. Vlgens het Faculteitsreglement van FSW, is in de hrizntale lijn de prgrammastructuur en verantwrdelijkheid uitgewerkt in de vrm van een Undergraduate en een Graduate Schl. De 14 Zie ver externe leden in de examencmmissie de ntitie van de HBO-Raad: Geslaagd! Handreiking examencmmissies, februari Ontleend aan een brief van O&O aan decanen van 1 april Zals blijkt uit een Bestuursntitie van O&O van 13 ktber 2011

12 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 12 beide Schls wrden elk geleid dr één van beide vice-decanen, ndersteund dr een Bard f Studies. DECAAN - benemt leden examencmmissie: draagt daarbij zrg vr nafhankelijkheid en vldende deskundigheid, nder meer p tetsgebied - bepaalt het aantal examencmmissies, clustering p schlniveau - draagt zrg vr deskundigheid dcenten p het gebied van tetsen (maken, afnemen, berdelen): BKO, SKO - ptineel: stelt tetscmmissie in en draagt zrg vr vldende deskundigheid ONDERWIJSDIRECTEUR - is verantwrdelijk vr de kwaliteitszrg nderwijs (kwaliteit van tetsing is daarmee verweven) - draagt zrg vr tetsbeleid/ tetsplan dat wrdt uitgeverd en (geëvalueerd), in de vrm van een cyclisch prces (plan, d, check, act), ingebed in het systeem van interne kwaliteitszrg EXAMENCOMMISSIE - interne tezichthuder p de kwaliteit van tentaminering en examinering - met beschikken ver de relevante infrmatie, deze berdelen (nrmen stellen, richtlijnen aan examinatren) en indien ndzakelijk interveniëren - met vldende expertise hebben m taak uit te kunnen veren TOETSCOMMISSIE (ptineel) Namens examencmmissie kan een tetscmmissie (steekprefsgewijs p basis van vraf bepaalde criteria) de kwaliteit van afznderlijke tetsen cntrleren Onderwijsdirecteur (casu qu vice-decaan ten aanzien van de masterprgramma s) Onderwijsdirecteuren (van bachelrpleidingen) kennen p basis van de WHW f het Faculteitsreglement geen directe bevegdheid. Die ntlenen zij aan het submandaat dat hen is verleend dr het Cllege van Bestuur. Wat dat mandaat inhudt ten aanzien van de kwaliteit(szrg) staat hiernder beschreven. Ten aanzien van de masterpleidingen is geen submandaat verleend aan de prgrammacördinatren. Dat betekent in cncret dat vr de Undergraduate Schl de nderwijsdirecteuren van de bachelrpleidingen de gesprekspartner zijn vr de examencmmissie, terwijl vr de Graduate Schl dit de vice-decaan van de Graduate Schl is (vr zwel de examencmmissie AcMa als de examencmmissie ReMa). De bachelrdirecteuren, respectievelijk de vice-decaan graduate zijn verantwrdelijk vr de kwaliteitszrg nderwijs (kwaliteit van tetsing is daarmee verweven). Andere actren (dcenten, pleidingscmmissie) kunnen bepaalde activiteiten uitveren. De bachelrdirecteuren en vicedecaan graduate zijn echter verantwrdelijk dat het gebeurt; zij nemen de beslissingen ten aanzien van de kwaliteitszrg. De kwaliteitszrg met vlden aan de vlgende eisen. Deze

13 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 13 heeft een cyclisch karakter: alle fases van de kwaliteitscyclus (plan, d, check, act) wrden drlpen; vrziet in peridieke en systematische evaluaties van het nderwijs; vrziet in evaluaties van cursussen én van het curriculum als geheel; garandeert dat dcenten, studenten, afgestudeerden en het afnemend veld bij de evaluaties van het curriculum betrkken wrden; maakt de uitkmsten van de evaluaties vr alle betrkkenen tegankelijk. De verantwrdelijkheid vr de kwaliteitszrg nderwijs betekent dat de bachelrdirecteur zrgt dat: a. de eindkwalificaties van de pleiding vertaald zijn in tetsbare leerdelen per cursus. Hulpmiddel daarbij kan zijn: matrices maken met cncrete en tetsbare eindkwalificaties, afgezet tegen de leerdelen per prgrammanderdeel (waarbij de vaardigheden wrden geëxpliciteerd); b. er systematisch nagegaan wrdt f er vldende aansluiting is tussen de cursusdelen en de eindtermen, f de ptelsm van de leerdelen per cursus vereen kmt met de eindkwalificaties van de pleiding (vertalen van eindkwalificaties pleiding naar leerdelen cursusnderdelen naar tetsnderdelen cursus); c. deze besprken wrden met de dcenten die betrkken zijn bij de pleiding zdat dcenten zich bewust zijn van zwel de plaats die hun cursus in het ttale curriculum inneemt als de samenhang met andere curriculumnderdelen; d. de eindkwalificaties en leerdelen cnsistent in de OER zijn gefrmuleerd, waarbij de eindkwalificaties gerelateerd wrden aan (clusters van) afznderlijke prgrammanderdelen; e. er een tetsbeleid/tetsplan is dat wrdt uitgeverd en (geëvalueerd), in de vrm van een cyclisch prces (plan, d, check, act); f. er systematisch nagegaan wrdt f de tetsing in vereenstemming is met de delstellingen van het curriculum (is er een drlpende lijn en pbuw; wrdt niet telkens dezelfde vaardigheid getetst?); g. tetsen wrden gemaakt p basis van de leerdelen en eindtermen van de cursus; h. er afspraken zijn ver de manier waarp tetsen wrden gemaakt (bijvrbeeld als er meer dcenten zijn in een cursus, dat deze gezamenlijk een tentamen samenstellen en deze werkwijze evalueren p kwaliteit); i. de examencmmissie geïnfrmeerd wrdt ver het hierbven bedelde beleid, afspraken, plannen en relevante infrmatie; j. er evaluatie van cursussen plaatsvindt; k. er evaluatie p het niveau van het curriculum plaats vindt (bijvrbeeld kijken naar drlpende leerlijnen, pbuw van de studiejaren, bezien he stakehlders denken ver het ttale prgramma). Daarbij kunnen k landelijke enquêtes (zals Keuzegids, Elsevier, Arbeidsmarktmnitr) en UU-enquêtes (Eerstejaars-, Derdejaars-, Master- en Medewerkersmnitr) gebruikt wrden. Examencmmissie De examencmmissie is de interne tezichthuder p de kwaliteit van tentaminering en examinering (staat garant vr het eindniveau van de afgestudeerden). De examencmmissie: a. gaat na f zij de relevante infrmatie met betrekking tt de kwaliteit van tentaminering en examinering van de bachelrdirecteur krijgt; b. berdeelt aan de hand van de van de bachelrdirecteur verkregen infrmatie f de kwaliteit van de tentamens vldende is gebrgd en f zij garant kan staan vr de kwaliteit van tentamens en examens; c. bespreekt haar cnclusies met betrekking tt de kwaliteit van afznderlijke tetsen met de bachelrdirecteur (dan wel vice-decaan graduate in het geval van de masterpleidingen); in verleg wrdt bepaald f nadere actie en afspraken ndig zijn;

14 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 14 d. intervenieert als zij van rdeel is dat zij niet garant kan staan vr de kwaliteit van tentamens en examens: rganiseert nader verleg tussen examencmmissie, de bachelrdirecteur en de decaan. De decaan draagt er zrg vr dat er zdanige afspraken kmen dat de examencmmissie wél tt een psitief rdeel kmt; e. zrgt dat er unifrme afspraken (prcedures en richtlijnen) zijn vr berdeling en nrmering van tetsen (tetsingscriteria) en nderzekspdrachten en scripties (bijvrbeeld een scriptiehandleiding met daarin de eisen waaraan een scriptie met vlden en de wijze waarp het cijfer wrdt bepaald) en dat deze wrden uitgeverd; f. zrgt ervr dat de kwaliteit van tetsen wrdt nderzcht en dat de validiteit (zij meten kennis, vaardigheden en cmpetenties) en betruwbaarheid (zij zijn cnsistent en nauwkeurig) van de tetsen gegarandeerd is. Tetscmmissie Vr FSW is een tetscmmissie ingesteld die haar taak uitvert in pdracht van de drie examencmmissies. Deze cntrleert, steekprefsgewijs en p basis van vraf bepaalde criteria, de kwaliteit van de tetsen. De examencmmissie geeft de tetscmmissie pdracht infrmatie te verstrekken, nderzek te den en vrstellen te den met betrekking tt de inrichting van de tetsing. De tetscmmissie det verslag aan de examencmmissies. Krt gezegd kmt dit alles er in de praktijk p neer dat de bachelrdirecteur (casu qu vice-decaan graduate) verantwrdelijk is vr de kwaliteit van de tetsing, dat de examencmmissie bjectief en deskundig tezicht hudt p deze kwaliteit en daarmee het eindniveau van de studenten brgt. De tetscmmissie kan pdracht krijgen de kwaliteit van tetsing en berdeling te nderzeken en daarver te rapprteren aan de examencmmissie. De examencmmissie gaat na f zij van de bachelrdirecteur vldende infrmatie krijgt ver de kwaliteit van de tetsing, berdeelt mede p basis van het nderzek van de tetscmmissie f die kwaliteit vldende is en f zij daarmee garant kan staan vr het eindniveau van afgestudeerden. Zij bespreekt haar cnclusies met de bachelrdirecteur, respectievelijk vice-decaan graduate. Als de examencmmissie tt de cnclusie kmt dat zij (niet langer) garant kan staan vr kwaliteit en eindniveau intervenieert zij. Dat wil zeggen dat zij nader verleg rganiseert tussen examencmmissie, bachelrdirecteur en decaan. De decaan nderneemt vervlgens de ndige acties. 2.4 Reglementering De WHW (artikel 7, 12b, 3 e lid) schrijft vr dat de examencmmissie regels vaststelt ver de uitvering van taken en bevegdheden, en ver de maatregelen die zij in dat verband kan nemen. Daarbij delt de wetgever p de vlgende taken en bevegdheden: het brgen van de kwaliteit van de tentamens en examens; het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen binnen het kader van de nderwijs- en examenregeling m de uitslag van tentamens en examens te berdelen en vast te stellen; het verlenen van vrijstelling vr het afleggen van één f meer tentamens; Indien een student f extraneus fraudeert, kan de examencmmissie de betrkkene het recht ntnemen één f meer dr de examencmmissie aan te wijzen tentamens f examens af te leggen, gedurende een dr de examencmmissie te bepalen termijn van ten hgste een jaar. Bij ernstige fraude kan het instellingsbestuur p vrstel van de examencmmissie de inschrijving vr de pleiding van de betrkkene definitief beëindigen. Aan dit wettelijk vrschrift is vldaan in het recent aangepaste Reglement Examencmmissie (zie Bijlage 3). Een dergelijk reglement bestnd al langer (p basis van het dr het CvB verstrekte mdelreglement). Na de wetswijziging is het mdel-reglement aangepast en vervlgens k het Reglement

15 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 15 Examencmmissie van de faculteit. Het is per 1 september 2011 van kracht gewrden. De nieuwe taken van de examencmmissie wrden hierin geregeld in paragraaf 4, artikel 12 tt en met 14. De artikelen 12 en 14 hebben betrekking p het tezicht dr de examencmmissies; zij vlgen hiernder. Artikel 12 stelt dat de examencmmissie teziet p de kwaliteit van de tetsen in de zin dat: 1. er een tetsbeleid/tetsplan is dat wrdt uitgeverd 2. tetsen wrden gemaakt p basis van de leerdelen en eindtermen van de cursus 3. er unifrme afspraken zijn ver de manier waarp tetsen wrden gemaakt. Artikel 14 heeft betrekking p de kwaliteit van de examens en daarmee het eindniveau van de afgestudeerden. Het artikel stelt dat de examencmmissie er p teziet dat: 1. de eindkwalificaties van de pleiding zals beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling, zijn vertaald in tetsbare leerdelen per cursus 2. er systematisch wrdt nagegaan f er vldende aansluiting is tussen de cursusdelen en de eindtermen, f de ptelsm van de leerdelen per cursus vereen kmt met de eindkwalificaties van de pleiding. Artikel 13 heeft betrekking p het nderzek naar de kwaliteit van de tetsing en regelt specifiek de rl van de tetscmmissie: 1. De tetscmmissie is belast met de analyse en advisering ten aanzien van de kwaliteit van de tetsing. Daarte nderzekt zij steekprefsgewijs en naar aanleiding van klachten, uitkmsten evaluaties, slagingspercentages en dergelijke - de kwaliteit van afznderlijke tetsen met betrekking tt de validiteit (zij meten kennis vaardigheden en cmpetenties) en betruwbaarheid (zij zijn cnsistent en nauwkeurig) en infrmeert de examencmmissie daarver. 2. De examencmmissie kan de tetscmmissie pdracht geven tt het verstrekken van infrmatie, het den van nderzek en het den van vrstellen met betrekking tt de inrichting van de tetsing. De tetscmmissie is verplicht m deze pdrachten uit te veren. De tetscmmissie is vr de uitvering van deze pdrachten verantwrding verschuldigd aan de examencmmissie.

16 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling: berdelingskader Het Cllege van Bestuur nderscheidt in het tetsbeleid en de kwaliteitsbrging van de tetsing en berdeling twee niveaus, namelijk het curriculumniveau en het cursusniveau. In een Handreiking Tetsbeleid 17 wrden daarte indicatren genemd vr kwaliteit p het niveau van de afznderlijke cursussen en p het niveau van de examens. Het laatste niveau betreft de brging van het eindniveau van de afgestudeerden: men staat garant vr de kppeling tussen de eindkwalificaties van een pleiding en de leerdelen per cursus binnen die pleiding. In deze handreiking wrden de vlgende kwaliteitsindicatren genemd: 1. Er is een tetsbeleid/tetsplan dat wrdt uitgeverd (en geëvalueerd), in de vrm van een cyclisch prces (plan, d, check, act), ingebed in het systeem van interne kwaliteitszrg. 2. De examencmmissie staat garant vr de kwaliteit van tentamens en examens. 3. Tetsen wrden gemaakt p basis van de leerdelen en eindtermen van de cursus; er zijn unifrme afspraken ver de manier waarp tetsen wrden gemaakt. Dcenten stellen gezamenlijk een tentamen samen en tetsen dat p kwaliteit en laten dit niet ver aan een individuele dcent. 4. Er zijn unifrme afspraken (prcedures en richtlijnen) vr berdeling en nrmering van tetsen (tetsingscriteria) en nderzekspdrachten en scripties (bijv. scriptiehandleiding met daarin de eisen waaraan een scriptie met vlden en de wijze waarp het cijfer wrdt bepaald). Ze wrden uitgeverd. 5. De kwaliteit van tetsen wrdt nderzcht; de validiteit (zij meten kennis vaardigheden en cmpetenties) en betruwbaarheid (zij zijn cnsistent en nauwkeurig) van de tetsen is gegarandeerd. 6. De eindkwalificaties van de pleiding zijn vertaald in tetsbare leerdelen per cursus. 7. Er wrdt systematisch nagegaan f er vldende aansluiting is tussen de cursusdelen en de eindtermen, en f de ptelsm van de leerdelen per cursus vereen kmt met de eindkwalificaties van de pleiding. Schematisch vrmgeven: vertalen van eindkwalificaties pleiding naar leerdelen cursusnderdelen naar tetsnderdelen cursus. De punten 1 en 2, respectievelijk 6 en 7, verwijzen naar het algemene curriculumniveau, de punten 3 tt en met 5 naar het niveau van de specifieke cursussen en tetsen. In het Reglement Examencmmissie kan men in de artikelen 12 en 14 teruglezen dat het tezicht p het algemene curriculumniveau in handen is gelegd van de examencmmissie. Deze ziet er p te dat er tetsbeleid is, dat zijn neerslag kent in de vrm van een tetsplan en dat wrdt uitgeverd en geëvalueerd (punt 1). Op basis daarvan kan de examencmmissie garant staan vr de kwaliteit van de examens (algemeen) en de tentamens (p cursusniveau) (punt 2). In het tetsplan zijn de eindkwalificaties van de pleiding vertaald in tetsbare leerdelen per cursus (studienderdeel) en wrdt nagegaan in heverre er aansluiting is tussen cursusdelen en eindtermen (punt 6 en 7). In artikel 13 valt terug te lezen dat het specifieke nderzek naar de kwaliteit van de tetsing en de inrichting daarvan (punt 3 tt en met 5) eveneens nder de verantwrdelijkheid valt van de examencmmissie, maar in de praktijk wrdt uitgeverd dr de tetscmmissie. 17 Ontleend aan brief O&O aan decanen van 1 april 2011

17 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 17 Verderp in dit hfdstuk gaan we in p de specifieke kwaliteitscriteria die de tetscmmissie in dit nderzek hanteert. Eerst gaan we krt in p de eisen waaraan het tetsbeleid en het tetsplan meten vlden. 3.1 Tezicht p curriculumniveau: tetsbeleid, tetsplan; studieresultaten en evaluaties Tetsbeleid kan mschreven 18 wrden als het geheel van keuzen terzake strategische, kwaliteits- en rganisatrische vragen. Het maakt nderdeel uit van de verantwrding van het tetsplan. Tetsbeleid en tetsplan zijn in deze beschrijving nauw verweven. Een tetsplan bevat een systematische beschrijving van alle tetsen van een pleiding. Het geeft aan he en wanneer cmpetenties, kwalificaties, delstellingen getetst wrden. Bij het tetsplan hrt een verantwrding, die k het tetsbeleid mvat. Bij de uitwerking van tetsbeleid en de frmulering van een tetsplan zijn de vlgende aandachtspunten 19 relevant: Men geeft aan wat vr de pleiding de reden f aanleiding is geweest vr het pstellen, veranderen f expliciteren van het tetsplan. Dat kunnen bijvrbeeld nieuwe wettelijke kaders en eisen zijn, f de behefte m uitgangspunten vr tetsbeleid die vrheen versnipperd waren ver verschillende dcumenten en regelingen in een geïntegreerd plan bij elkaar te brengen. Vermeld wrdt wie het tetsplan heeft pgesteld, wie daarbij betrkken waren en he het is vastgesteld. Indien ndig kan een verander- en implementatietraject in het tetsplan wrden pgenmen. Men stelt het tetskader vast. Daarin beschrijft men welke externe maatschappelijke ntwikkelingen (bijvrbeeld in het berepsveld waarvr men pleidt, maar k in het nderwijsveld in termen van veranderde pvattingen ver wat ged nderwijs en adequate tetsing is) en wettelijke kaders invled hebben p de tetsing. Daarnaast geeft men aan welke cnsequenties de nderwijsvisie (f veranderingen daarin) en het daaruit vrtvleiende pleidingsbeleid heeft vr de tetsing. Dit pleidingsbeleid wrdt mede bepaald dr (veranderingen in) het instellingsbeleid 20. Ok wrdt beschreven he de studentenppulatie eruit ziet, hun vrpleiding (vw-diplma, hb-prpedeuse, afgernde hb-pleiding) en andere kenmerken die mede bepalen he hetergeen deze ppulatie is (en de cnsequenties daarvan vr het tetsbeleid). In een vlgende stap wrdt beschreven welke strategie men hanteert vr de tetsing. Aangegeven wrdt welke kwalificaties en cmpetenties in termen van kennis, inzicht, vaardigheid en attituden nderwerp zijn van tetsing (p basis van Dublin-descriptren). De aangegeven tetsingsstrategie met aansluiten bij nderwijsvisie en mdel, en bij het didactisch cncept van de pleiding (denk aan het tetsen van drlpende leerlijnen in bijvrbeeld academische en berepsvaardigheden, de aansluiting van de tetsing bij (al dan niet activerende) werkvrmen, de integratie van de tetsing in het nderwijsleerprces, de wijze waarp feedback en feed frward vrm wrden gegeven). Er met een ged evenwicht zijn tussen summatieve en frmatieve tetsing. Beschreven wrdt k de pbuw van het curriculum in fasen (bijvrbeeld basisfase, specifiek studiepad en prfileringsruimte), he de exameneisen de eindtermen per studiepad weerspiegelen en he de tetsing daarp aansluit. Ok kan men indien de nderwijsvisie dat met zich meebrengt aandacht besteden aan tetsing binnen de eigen muren, versus tetsing via externe stages, het individuele ntwikkelingstraject van de student (persnlijk prtfli), authenticiteit van pdrachten, grepsgewijze en individuele pdrachten, et cetera. Bij dit punt hrt in ieder geval k een beschrijving van de pleidingsnderdelen, de delstellingen daarvan en de 18 Gea van Zutven, Marianne Plderdijk & Maurice de Vlder: Handbek Tetsplanntwikkeling in cmpetentiegericht nderwijs. Beleid vr verantwrd plannen van tetsing en examinering in het hger nderwijs, p. 55 en 56. Oktber Te dwnladen van de website van de Digitale Universiteit. 19 Ontleend aan bvenstaand handbek en een bijbehrend stappenplan (zie dezelfde website). 20 Vergelijk de rapprtage van de werkgrep Didactiek en Tetsing in het kader van het Utrechtse Onderwijsmdel 3.0, december 2011

18 Kwaliteitsbrging van tetsing en berdeling FSW 18 daarp aansluitende tetsvrmen. Wat dit laatste betreft dient de inzet van de tetsvrmen te wrden beargumenteerd per cursus en per tetsvrm. De wijze waarp men de kwaliteit van de tetsing denkt te garanderen. Dat kan bijvrbeeld dr eisen te stellen aan de wijze waarp tetsen wrden gecnstrueerd, afgenmen en berdeeld. Belangrijke aspecten betreffen de inhudsvaliditeit (representativiteit, vertrekken vanuit een specificatietabel, tetsmatrijs f blauwdruk) en predictieve validiteit (het vrspellend vermgen ten pzicht van nder meer tekmstig studiesucces f succes in de berepspraktijk), de betruwbaarheid (bijvrbeeld in termen van een minimale interne cnsistentie), bjectiviteit en/f intersubjectiviteit bij berdeling (dr het gebruik van expliciete scringsvrschriften en maatregelen ter verhging van de interberdelaarsbetruwbaarheid), de bruikbaarheid en transparantie (dr vrbeeld- f mdeltentamens, inzage van tentamens achteraf, explicitering van feedback) en methden van cesuurbepaling en cijfertekenning. De uitwerking van een aantal rganisatrische aspecten. Dit betreft een grt aantal praktische zaken zals ICT (digitale afname, itembanking, item- en tetsanalyse, cesuurbepaling, pslag en vrtgang van studieresultaten), tentamenzalen en surveillance, beveiliging, digitaal prtfli, handleidingen, berdelingsfrmulieren en prtcllen, de rl van examen-, tets- en pleidingscmmissie, de inrichting van een examenbureau annex examensecretariaat, beleid ten aanzien van specifieke delgrepen (studenten met een handicap f functiebeperking, dyslexie, faalangst, anderstaligen), ksteneffectiviteit, fraudepreventie en -detectie en vrkmen van meeliften, planning (regelgeving en fasering in vereenstemming met de WHW), spreiding, vlgrde en telatingsvrwaarden, termijnen, aantal herkansingen, drstrming. Verder hren hier k de deskundigheidsbevrdering en prfessinalisering van dcenten (bk en sk) bij. In het kader van de kwaliteitszrg van een pleiding is het zaak een integraal tetsbeleid te ntwikkelen en dit beleid uit te werken in de vrm van een tetsplan. Vr de bachelrpleidingen is de nderwijsdirecteur hiervr de eerstaangewezen verantwrdelijke, daarte gemandateerd dr de het Cllege van Bestuur. Vr de masterpleidingen is dit de vice-decaan undergraduate. 3.2 Tezicht p cursusniveau: een berdelingssysteem vr de kwaliteit van tetsen Het tezicht p cursusniveau kmt neer p de vraag f de gehanteerde tetsen vldende kwaliteit hebben. Daarbij is het uitgangspunt dat er vldende afstemming is tussen de eindtermen p curriculumniveau en de delstellingen p cursusniveau (zie de vrige paragraaf). Daarnaast is het ndig na te gaan f het geheel aan tetsen dat wrdt ingezet in een cursus vlstaat m het bereiken van de einddelen van die cursus vast te stellen. Dit zal per cursus meten wrden beargumenteerd. Uiteindelijk kan elke tets zelf p zijn kwaliteit wrden berdeeld. Het begrip tets wrdt in deze paragraaf pgevat in de breedst mgelijke zin van het wrd, namelijk elk instrument dat de pleiding hanteert bij het nemen van beslissingen ver de kennis en/f vaardigheden bij een student 21. Deze definitie sluit slechts gedeeltelijk aan bij de wetstekst, waarin sprake is van kennis, inzicht en vaardigheden. Opmerkelijk is dat in de wet niet gerept wrdt ver hudingen f attitudes, elementen van eindtermen die in de Dublin-descriptren wél aan de rde zijn. De vlgende, iets meer tegespitste mschrijving (uit hetzelfde handbek) lijkt daarm het meest mvattend en het beste bruikbaar: De definitie aan de hand waarvan dcenten een tets meten maken, luidt: mschreven kwaliteiten p het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden en in 21 Ontleend aan Berkel, H. van & Bax, H. (2006) Tetsen in het hger nderwijs. In H. van Berkel & H. Bax (Red) Tetsen in het hger nderwijs. Huten: Bhn Stafleu van Lghum, p. 20