Mechanica, deel 2. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mechanica, deel 2. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven"

Transcriptie

1 Mechanca, deel 2 Danël Slenders Facultet Ingeneurswetenschappen Katholeke Unverstet Leuven Academejaar

2 Knematca De knematca beschrjft de bewegng van een voorwerp. Samenstellng van ogenblkkeljke rotates Bewegng bestaande ut combnate van verschllende rotates. Voor de rotatesnelhed geldt: ω = ω Voor de snelhed van een wllekeurg punt P geldt: v P = ω O P Samengestelde bewegng Een assenstelsel Ax y z beweegt ten opzchte van een wereldassenstelsel Oxyz. Herdoor kan de bewegng van een punt beschreven worden door de bewegng n het relatef assenstelsel v relatef opgeteld met een bewegng van dt relatef assenstelsel v sleep. Voor de poste geldt: r P = r A + r P r P = r A + r P A (1) Voor de snelhed geldt: v P = v sleep + v relatef v P = v A + ω r P (2) Voor de versnellng geldt: a P = a sleep + a relatef + a complementar a P = a A + α r P + ω ( ω r P) + a relatef + 2( ω v P) (3) waarbj ω de rotatecomponent van de sleepbewegng s. 1

3 Traaghedskrachten Voor de wetten van Newton n een net-nerteel assenstelsel geldt: F = m a = m( a r + a s + a c ) F m a s a c = m a r F + F T = m a r (4) met F T de traaghedskrachten. 2

4 Dynamca De dynamca beschrjft de oorzaken van de bewegng van een voorwerp. Impuls De mpuls s gegeven door: p = m v (5) De wet van behoud van mpuls: d p dt = F = m a (6) met F de utwendge krachten. Impulsmoment Het mpulsmoment s gegeven door: L O = r m v (7) Met behulp van het massacentrum C wordt dt: L O = L C + r C m v C L O = I C ω C + r C m v C (8) De wet van behoud van mpulsmoment: d L O dt = M O = I C α C + di C dt ω C + r C m a C (9) 3

5 Stappenplan om het moment te bepalen Dt stappenplan s brukbaar als de snelhed geljk s aan nul, dus een bewegng beschreven door hoeksnelheden. Stel Oxyz het wereldassenstelsel en Ax y z het bewegend assenstelsel. 1. transformate hoeksnelhed naar bewegend assenstelsel: 2. berekenng mpulsmoment n bewegend assenstelsel: ω ω (10) L = I ω (11) 3. afleden van mpulsmoment n bewegend assenstelsel: dl ( dt = dl ) + ω A L dt (12) 4. moment s geljk aan veranderng mpulsmoment rel M = d L dt (13) 5. moment transformeren naar wereldassenstelsel: M M (14) Stellng van Stener De stellng van Stener laat toe het traaghedsmoment te bepalen rond een as de net door het massacentrum gaat. I a = I a + d 2 m (15) met d de loodrechte afstand tussen a (de as waarrond I te bepalen) en a (de as door het massacentrum). 4

6 Vrtuele arbed Dt s een methode om het evenwcht van een systeem te bepalen. Voor een nerteel assenstelsel moet gelden: δ u C,δ θ C : δv = n F δ u + n M δ θ = 0 (16) =1 =1 Voor een net-nerteel assenstelsel moet gelden: δ u C,δ θ C : δv = n ( F + F ) T, δ u + n M δ θ = 0 (17) =1 =1 Bj één veralgemeende coördnaat: δ u C n functe van δ θ C zetten of omgekeerd. Bj meerdere veralgemeende coördnaten: steeds één van de vrtuele veranderngen net geljk aan nul stellen, de andere wel, en dan vergeljkng per vergeljkng utrekenen. Stappenplan 1. bepaal voor alle massapunten poste r versnellng a 2. bepaal voor alle aangrjpngspunten poste r 3. afleden van postevectoren δ r 4. opstellen vergeljkng van vrtuele arbed n ( F δ r m a δ r + M δθ ) I α δθ =1 n ( F δ r + F T, δ r + M δθ + M T, δθ ) =1 = 0 (18) = 0 (19) 5

Formularium Formule voor de constante versnelling

Formularium Formule voor de constante versnelling Formularum Formule voor de constante versnellng v = v 0 + a(y y 0 ) (neare versnellng) ω z = ω z0 + α z (θ θ 0 ) (Hoekversnellng) Hoek- en lneare versnellng n functe van de hoeksnelhed α z = ω θ a x =

Nadere informatie

Statica in een notendop

Statica in een notendop Statca n een notendop Systematsche Probleem Analyse (SPA) 1. Gegevens: Lees de vraag goed door. Maak een schematsche tekenng van het probleem. 2. Gevraagd: Schrjf puntsgewjs alle dngen op waar naar gevraagd

Nadere informatie

Dictaat bij het college Analytische Mechanica. W.J.P. Beenakker

Dictaat bij het college Analytische Mechanica. W.J.P. Beenakker Dctaat bj het college Analytsche Mechanca W.J.P. Beenakker Jaargang 2007 2008 Inhoud van het college: 1) De Lagrangaan n de klasseke mechanca 2) Bewegngen van starre lchamen 3) Va de Hamltonaan naar de

Nadere informatie

Dubbelplaneten. Vakantiecursus

Dubbelplaneten. Vakantiecursus Raner Kaenders Dubbelplaneten AW 5/8 nr. 4 december 2007 287 Raner Kaenders Semnar für Mathematk und hre Ddaktk Mathematsch-aturwssenschaftlche Fakultät Unverstät zu Köln Gronewaldstrasse 2 5093 Köln r.kaenders@un-koeln.de

Nadere informatie

Enige aspecten van het discretiseren van randvoorwaarden in een elektrisch analogon voor grondwaterstroming

Enige aspecten van het discretiseren van randvoorwaarden in een elektrisch analogon voor grondwaterstroming IR. G. F. J. KRUIJTZER TH Delft Enge aspecten van het dscretseren van randvoorwaarden n een elektrsch analogon voor grondwaterstromng. Inledng Voor de oplossng van tweedmensonale grondwaterstromngsproblemen

Nadere informatie

Fysisch Compendium. W.J. van der Star

Fysisch Compendium. W.J. van der Star Fyssch Compendum W.J. van der Star Inhoudsopgave 1. Klasseke Mechanca 1 2. Thermodynamca 22 3. Elektrodynamca 37 4. Quantum Mechanca 67 5. Atoomfysca 94 6. Molekuulfysca 17 7. Kernfysca 112 8. Elementare

Nadere informatie

PARADOXEN 4 Dr. Luc Gheysens

PARADOXEN 4 Dr. Luc Gheysens PARADOXEN 4 Dr Luc Gheysens DE COMPLEXE WERELD VAN DE COMPLEXE GETALLEN Hstorsche nota Omstreeks 500 werden n Italë wedstrjden georganseerd voor het oplossen van derdegraadsvergeljkngen Nccolo Fontana

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Facultet Technsche Natuurkunde Tentamen Optca 3NA7 Dnsdag 16 augustus 211 van 14. tot 17. uur Dt tentamen bestaat ut 4 vraagstukken met n totaal 1 deelopgaven en 2 pagna

Nadere informatie

Examen Klassieke Mechanica

Examen Klassieke Mechanica Examen Klassieke Mechanica Herbert De Gersem, Eef Temmerman 23 januari 2009, academiejaar 08-09 IW2 en BIW2 NAAM: RICHTING: vraag 1 (/4) vraag 2 (/4) vraag 3 (/5) vraag 4 (/4) vraag 5 (/3) TOTAAL (/20)

Nadere informatie

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken?

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken? INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) --003, 9.00-.00 UUR Dt tentamen bestaat ut 3 opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

1 Gedeelde differenties

1 Gedeelde differenties Inhoudsopgave Gedeelde dfferentes Verband met de nterpolerende veelterm 2 Een explcete formule 2 3 Verband met afgeleden 3 4 Verband met de nterpolerende veelterm van Newton 4 5 Productformule (formule

Nadere informatie

Scalair en vectorieel product

Scalair en vectorieel product (HOOFDSTUK, ut Theory and problems of Vector Analyss, door Murray, R. Spegel, Schaum s Seres, McGraw-Hll, New Yor). Scalar en vectoreel product SCALAIR PRODUCT. Het scalar product (of nwendg product) van

Nadere informatie

Digital Image Processing

Digital Image Processing Dgtal Image Processng 3 November 006 Dr. r. Aleksandra Pzurca Prof. Dr. Ir. Wlfred Phlps Aleksandra.Pzurca @teln.ugent.be Tel: 09/64.3415 UNIVERSITEIT GENT Telecommuncate en Informateverwerkng Spatale

Nadere informatie

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Het s net zo gebrukeljk om voor klene jachten een sleepproef te laten utvoeren. Zo'n proef s duur en daardoor vaak net rendabel. Toch loont een sleepproef de moete. Aan de hand ervan kunnen bj voorbeeld

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Facultet Technsche Natuurkunde Tentamen Optca 3NA7 Dnsdag 14 augustus 212 van 14. tot 17. uur Dt tentamen bestaat ut 4 vraagstukken met n totaal 12 deelopgaven en 1 pagna

Nadere informatie

Meten en experimenteren

Meten en experimenteren Meten en expermenteren Statstsche verwerkng van gegevens Een korte nledng Ze syllabus voor detals 16 februar 2012 Catherne De Clercq Statstsche verwerkng van gegevens Kursus Toegepaste Statstek door J.

Nadere informatie

Oefeningen Dynamica. 2 de Bachelor ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar:

Oefeningen Dynamica. 2 de Bachelor ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar: Oefeningen Dynamica 2 de Bachelor ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar: 2010-2011 Inhoudstafel Oefenzitting 1: Dynamica van materiële systemen... 3 1. Krachtwerking bij de

Nadere informatie

Berekenen van dynamisch evenwicht

Berekenen van dynamisch evenwicht Bereenen van dynamisch evenwicht Voor het bereenen van dynamische evenwichten zijn er verscheidene methodes. De meest beende zijn het gebrui van traagheidsreacties. Deze traagheidsreacties unnen verder

Nadere informatie

Hertentamen Klassieke Mechanica a, 15 juli 2015, 14u00 17u00 Let op lees onderstaande goed door!

Hertentamen Klassieke Mechanica a, 15 juli 2015, 14u00 17u00 Let op lees onderstaande goed door! Hertentamen Klassieke Mechanica a, 15 juli 2015, 14u00 17u00 Let op lees onderstaande goed door! Het tentamen bestaat uit 4 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 48, het aantal voor de individuele

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken Aan: Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen Van: Bureau Kredo Onderwerp: Iv3 plausbltetstoetsen vana 1e kwartaal 2010 Datum: 23 maart 2010 Aanledng Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen. Het CBS toetst

Nadere informatie

Examen H1B0 Toegepaste Mechanica 1

Examen H1B0 Toegepaste Mechanica 1 Eamen H10 Toegepaste echanica 1 Vraag 1 Een persoon zit op een stoel in een wagentje, en trekt zichzelf omhoog met een touw. Het touw is ideaal en massaloos, de katrol is ideaal en massaloos en de wielen

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faultet Tehnshe Natuurkunde Tentamen Golven & Opta 3AA70/Opta 3NA70 Dnsdag 0 augustus 00 van 9.00 tot.00 uur Dt tentamen bestaat ut 5 vraagstukken met eder deelopgaven

Nadere informatie

Oefening 9a (10.17a)

Oefening 9a (10.17a) Oefenng 9a (10.17a) Gven: The saturaton pressure for vapor-lqud equlbra for a gven speces ftted to the Antone equaton: ln(p VAP /P REF )=c 1 -c 2 /(T+c 3 ) The vapour obeys the equaton of state P=nRT/(V-nb)

Nadere informatie

Regressie en correlatie

Regressie en correlatie Statstek voor Informatekunde, 005 Les 6 Regresse en correlate Als we na twee kenmerken van elementen van een populate kjken, s het een voor de hand lggende vraag of we aan de hand van de waarde van het

Nadere informatie

Hoe de computer een glimlach kan waarnemen

Hoe de computer een glimlach kan waarnemen user nterface Facal Acton Codng System Hoe de computer een glmlach kan waarnemen De ontwkkelng van een geautomatseerd systeem dat menseljke gezchtsutdrukkngen kan herkennen en nterpreteren s een grote

Nadere informatie

Regressie en correlatie

Regressie en correlatie Statstek voor Informatekunde, 006 Les 7 Regresse en correlate Als we na twee kenmerken van elementen van een populate kjken, s het een voor de hand lggende vraag of we aan de hand van de waarde van het

Nadere informatie

Prijs ƒ 3.- "OCTllCO' HA AD

Prijs ƒ 3.- OCTllCO' HA AD Prjs ƒ 3.- "OCTllCO' HA AD._,-, Ter nzage gelegde, j^-vk Octrooaanvrage Nr./ 7 3 1 4 8 6 0 Int. Cl. G 01 t l/l8. NEDERLAND ludenugsdatum: 25 oktober 1973? Datum van ternzageleggmg: 19 november 1974. 15

Nadere informatie

Tentamen Klassieke Mechanica a, 12 juni 2015, 14u00 17u00. Let op lees onderstaande goed door!

Tentamen Klassieke Mechanica a, 12 juni 2015, 14u00 17u00. Let op lees onderstaande goed door! Tentamen Klassieke Mechanica a, 12 juni 2015, 14u00 17u00 Let op lees onderstaande goed door! Het tentamen bestaat uit 4 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 46, het aantal voor de individuele

Nadere informatie

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015 Bronnen & Methoden bj Marktscan medschspecalstsche zorg 2015 Hoofdstuk 2: Wachttjden voor medsch specalstsche zorg Ontwkkelng van wachttjden Voor de wachttjdanalyses s gebruk gemaakt van gegevens afkomstg

Nadere informatie

Examen H1B0 Toegepaste Mechanica 1

Examen H1B0 Toegepaste Mechanica 1 23 januari 29, 13u3 Examen H1B Toegepaste Mechanica 1 Vraag 1 Een spiltrap in een gezinswoning verbindt een hoogteverschil van 2.8m tussen twee verdiepingen. De trap bestaat uit een centrale verticale

Nadere informatie

m p Tabel: I plaat 3 m pa 2

m p Tabel: I plaat 3 m pa 2 VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSE FACUTEIT TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN MECHANICA Een e kndidtuur Burgerlijk Ingenieur-Architect Acdeiejr -3 Zterdg juni 3 Vrg O R Bovenstnd voorwerp werd gevord door uit een vlkke

Nadere informatie

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3 Toepassng: Codes Als toepassng van vectorrumten over endge lchamen kjken we naar foutenverbeterende codes. We benutten slechts elementare kenns van vectorrumten, en van de volgende functe.

Nadere informatie

Les 1 : Vectoren. Hoofdstuk 6 Vectormeetkunde (H4 Wiskunde D) Pagina 1 van 14. Definities Vector x = ( a ) wil zeggen a naar rechts en b omhoog.

Les 1 : Vectoren. Hoofdstuk 6 Vectormeetkunde (H4 Wiskunde D) Pagina 1 van 14. Definities Vector x = ( a ) wil zeggen a naar rechts en b omhoog. Hoofdstuk 6 Vectormeetkunde (H4 Wiskunde D) Pagina 1 van 14 Les 1 : Vectoren Definities Vector x = ( a ) wil zeggen a naar rechts en b omhoog. b Je kunt vectoren tekenen en berekenen. We doen dat aan de

Nadere informatie

Examen Algemene natuurkunde 1, oplossing

Examen Algemene natuurkunde 1, oplossing Examen Algemene natuurkunde 1, oplossing Vraag 1 (6 ptn) De deeltjes m 1 en m 2 bewegen zich op eenzelfde rechte zoals in de figuur. Ze zitten op ramkoers want v 1 > v 2. v w m n Figuur 1: Twee puntmassa

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 : Vectormeetkunde

Hoofdstuk 6 : Vectormeetkunde 1 Hoofdstuk 6 : Vectormeetkunde Les 1 : Vectoren Definities Vector x = ( a ) wil zeggen a naar rechts en b omhoog. b Je kunt vectoren tekenen en berekenen. We doen dat aan de hand van een voorbeeld. Neem

Nadere informatie

De pijl van de tijd. Joris Messelink juli Samenvatting. Bachelorproject

De pijl van de tijd. Joris Messelink juli Samenvatting. Bachelorproject De pjl van de tjd Jors Messelnk 5873436 jors.messelnk@student.uva.nl 21 jul 2012 Samenvattng In dt artkel worden de thermodynamsche en de kosmologsche pjl van de tjd besproken. Eerst worden de klasseke

Nadere informatie

Elementaire Deeltjesfysica

Elementaire Deeltjesfysica Elementare Deeltjesfysca FEW Cursus Jo van den Brand 8 December, 9 Structuur der Matere Inhoud Inledng Deeltjes Interactes Relatvstsche knematca Lorentz transformates Vervectoren Energe en mpuls Symmetreën

Nadere informatie

1 Eigenwaarden en eigenvectoren

1 Eigenwaarden en eigenvectoren Eigenwaarden en eigenvectoren Invoeren van de begrippen eigenwaarde en eigenvector DEFINITIE Een complex (of reëel getal λ heet een eigenwaarde van de n n matrix A als er een vector x is met Ax = λx Dan

Nadere informatie

Module 8 Uitwerkingen van de opdrachten

Module 8 Uitwerkingen van de opdrachten 1 Module 8 Utwerkngen van de opdrachten Hoofdstuk 1 Inledng Opdracht 1 Analyse De constructe estaat ut een dre keer geknkte staaf de j A s ngeklemd en j B n vertcale rchtng s gesteund. De staafdelen waarvan

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Al cohol kenn s door gespeel d Eval uat eal cohol voor l cht ng doorpeer sopf est val s ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Evaluate alcoholvoorlchtng door peers op festvals December 2005 INTRAVAL Gronngen-Rotterdam

Nadere informatie

Gegevensverwerving en verwerking

Gegevensverwerving en verwerking Gegevensverwervng en verwerkng Staalname Bblotheek - aantal stalen/replcaten - grootte staal - apparatuur - beschrjvend - varante-analyse Expermentele setup Statstek - correlate - regresse - ordnate -

Nadere informatie

STUDIEHANDLEIDING WIS- EN NATUURKUNDE 1 (Bachelor Scheikunde 2007/2008, SK-BWINA1)

STUDIEHANDLEIDING WIS- EN NATUURKUNDE 1 (Bachelor Scheikunde 2007/2008, SK-BWINA1) STUDIEHANDLEIDING WIS- EN NATUURKUNDE (Bachelor Scheikunde 7/8, SK-BWINA) rogramma Het college bestaat uit wiskunde- en natuurkundecolleges, die naast elkaar worden gegeven. Het is de bedoeling dat de

Nadere informatie

TORTOÛUWELIJK. RISTERTYPEN EN PLOEGSNELHEDEN BaaBaBnCBBSBBSSBSSBSBaESaBS

TORTOÛUWELIJK. RISTERTYPEN EN PLOEGSNELHEDEN BaaBaBnCBBSBBSSBSSBSBaESaBS TRTÛUWELJK R PQlRTJo._2 RSTERTYPEN EN PLEGSNELHEDEN BaaBaBnCBBSBBSSBSSBSBaESaBS Beschrjvng van de omstandgheden waaronder de proeven n 962/963 zjn utgevoerd alsmede de resultaten van de metngen r. G.J.

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 10

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 10 HOOFDSTUK 10 Opgave 1 a. Bj enkelvoudge nterest wordt de nterest berekend over het (ut)geleende kaptaal. Bj samengestelde nterest wordt net alleen de rente berekend over het oorspronkeljke (ut)geleende

Nadere informatie

2 Keten met een weerstand R in serie met een condensator met capaciteit C.

2 Keten met een weerstand R in serie met een condensator met capaciteit C. Hoofdstuk 3. Serekrngen. Algeeenheden. In dt hoofdstuk worden twee of eer eleenten n sere geplaatst. TIP : o geakkeljk te werken s het aangeraden de stroo als referente te kezen, verts de stroo door elk

Nadere informatie

Inleiding astrofysica 2. De Jeans massa. typisch stervormingsgebied: n = 10 6 cm 3, T = 100 K M J = M sterren vormen in clusters!

Inleiding astrofysica 2. De Jeans massa. typisch stervormingsgebied: n = 10 6 cm 3, T = 100 K M J = M sterren vormen in clusters! Inledng astrofysca 00 Inledng Astrofysca Paul van der Werf Sterrewacht Leden Dynamsch evenwcht Het vraal theorema op deeltje n x rchtng: F = p = m x x, x, De corresponderende knetsche energe s p E m x

Nadere informatie

Verslag Regeltechniek 2

Verslag Regeltechniek 2 Verslag Regeltechnek 2 Door: Arjan Koen en Bert Schultz Studenten Werktugbouw deeltjd Cohort 2004 Inhoudsogave Inledng blz. 3 2 Oen lus eerste-orde systeem blz. 4 3 Gesloten lus P-geregeld eerste orde

Nadere informatie

Appendix F: Het Snelheid-Wegdiagram, trekkracht en indicatie

Appendix F: Het Snelheid-Wegdiagram, trekkracht en indicatie Appendx F: Het Snelhed-Wegdagram, trekkracht en ndcate Om te bekjken welke prestates de locomotef n eerste nstante kan leveren wordt gebruk gemaakt van de methode de wordt besproken n het Handboek der

Nadere informatie

Spanningsverdeling onder een kade volgens elastische berekening. d-7 I 053. *v**wwun>ns CENTRUM VOOR ONDERZOEK WAT ER KE R I N GEN

Spanningsverdeling onder een kade volgens elastische berekening. d-7 I 053. *v**wwun>ns CENTRUM VOOR ONDERZOEK WAT ER KE R I N GEN . \ Spannngsverdelng onder een kade volgens elastsche berekenng. d7 053 *v**wwun>ns CENTRM VR NDERZEK WAT ER KE R N GEN ! [. Spannngsverdelng onder een kade volgens elastsche berekenng l! / C 71,053 CENTRM

Nadere informatie

Lucia de B. Gonny Hauwert 12 september 2007

Lucia de B. Gonny Hauwert 12 september 2007 Luca de B Gonny Hauwert 12 september 2007 1 Inhoudsopgave 1 Inledng 2 2 Berekenngen voor de rechtszaak 3 2.1 Opmerkngen over deze methode 5 3 Statstsche toetsen 6 3.1 Besprekng van de toetsen 7 3.2 Vergeljkngen

Nadere informatie

Rekenen met rente en rendement

Rekenen met rente en rendement Rekenen met rente en rendement Woekerpols? Lenng met lokrente? Er wordt met de beschuldgende vnger naar banken en verzekeraars gewezen de op hun beurt weer terugwjzen naar de consument: Deze zou te weng

Nadere informatie

De Collegereeks Statistiek. Stel je wilt wat weten over. Complexe begrippen: construct. Homogeniteit. Verder met. Statistiek

De Collegereeks Statistiek. Stel je wilt wat weten over. Complexe begrippen: construct. Homogeniteit. Verder met. Statistiek Statstek en Bt hd Informatekunde Unverstet Utrecht Dr. H. Prüst De Collegereeks Statstek (37): Descrpteve statstek (H 1,,3) (HP) 3(38): Score & Kans verdelngen (H 4, 5) (HP) 4(39): Statstsche toetsng a.h.v.

Nadere informatie

IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 2019: algemene feedback

IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 2019: algemene feedback IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 19: algemene feedback Positionering ten opzichte van andere deelnemers In totaal namen 13 studenten deel aan de ijkingstoets burgerlijk ingenieur die aangeboden werd

Nadere informatie

IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 2019: algemene feedback

IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 2019: algemene feedback IJkingstoets burgerlijk ingenieur juli 19: algemene feedback Positionering ten opzichte van andere deelnemers In totaal namen 13 studenten deel aan de ijkingstoets burgerlijk ingenieur die aangeboden werd

Nadere informatie

( FORMULARIUM) Christa Sys Karine Van Biesen

( FORMULARIUM) Christa Sys Karine Van Biesen ( FORMULARIUM) Chrsta Sys Karne Van Besen 3 DEEL Intrestberekenng Enkelvoudge ntrest I = K o..n K n = K o ( +.n) Spaarrekenng I = (K o.d + K o.d +...)./365 I = P./365 met P = K o.d + K o.d +... = de som

Nadere informatie

1 Rekenen met complexe getallen

1 Rekenen met complexe getallen Rekenen met complexe getallen In dt hoofdstuk leer je rekenen met complexe getallen. Ze vormen een getallensysteem dat een utbredng s van het bekende systeem van de reële getallen. Je leert ook hoe je

Nadere informatie

is gelijk aan de open-klemmen spanning van het netwerk. De impedantie Z th

is gelijk aan de open-klemmen spanning van het netwerk. De impedantie Z th 3 Ladngseffecten treden ten eerste op wanneer een gegeven element ut het systeem de karakterstek van een vorg element beïnvloedt of wjzgt. Op haar beurt kunnen de egenschappen van dt element gewjzgd worden

Nadere informatie

Paragraaf 10.1 : Vectoren en lijnen

Paragraaf 10.1 : Vectoren en lijnen Hoofdstuk 10 Meetkunde met Vectoren (V5 Wis B) Pagina 1 van 13 Paragraaf 10.1 : Vectoren en lijnen Les 1 : Vectoren tekenen Definities Vector x = ( a ) wil zeggen a naar rechts en b omhoog. b Je kunt vectoren

Nadere informatie

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het NEN 5128: overzcht van rendementen Utgebrede aandacht warmtapwatersystemen Door afnemende warmtevraag voor rumteverwarmng, neemt het belang van het opwekkngsrendement voor warmtapwater toe. In de norm

Nadere informatie

Kengetallen E-38 Pseudo-records

Kengetallen E-38 Pseudo-records Kengetallen E-38 Pseudo-records Inledng In ecember 14 heeft ES een neuwe methode voor fokwaardeschattng geïntroduceerd: het pseudo-record systeem (het PSR systeem). In dt systeem wordt alle nformate (ouders,

Nadere informatie

Waterdistributie en afvoer

Waterdistributie en afvoer 2007-2008 Waterdstrbute en afvoer Prof. dr. r. R. Verhoeven Calle Bram Cappelle Sam Saeys Frank Goethals Jan Vandenberghe Peter Met bjzondere dank aan: ng. E. Compernol, frma AMCAL r. L. Vandersteen, TMVW

Nadere informatie

BIOFYSICA: WERKZITTING 4 (Oplossingen) DYNAMICA VAN SYSTEMEN. dt L = M L. Aangezien M loodrecht staat op L, is het scalair product M L =0: dt L =0

BIOFYSICA: WERKZITTING 4 (Oplossingen) DYNAMICA VAN SYSTEMEN. dt L = M L. Aangezien M loodrecht staat op L, is het scalair product M L =0: dt L =0 1ste Kandidatuur ARTS of TANDARTS Academiejaar 00-003 Oefening 3 BIOFYSICA: WERKZITTING 4 (Oplossingen) DYNAMICA VAN SYSTEMEN Gegeven M = d L dt. Als M loodrecht staat op L, wat kunnen we dan zeggen over

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examen Neurale Netwerken (2L490), op woensdag 28 juni 2006, uur.

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examen Neurale Netwerken (2L490), op woensdag 28 juni 2006, uur. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Facultet Wskunde en Informatca Examen Neurale Netwerken 2L49, op woensdag 28 jun 26, 9. - 2. uur. Alle antwoorden denen dudeljk geformuleerd en gemotveerd te worden..

Nadere informatie

GEMEENTE HELLEN DOORN lichand.: 1 FEB 2013. A1 B Stuk itreťw.: Werkpr.. Kopie aan: Archief' ü 1 N reeks/vlvcrtr.:

GEMEENTE HELLEN DOORN lichand.: 1 FEB 2013. A1 B Stuk itreťw.: Werkpr.. Kopie aan: Archief' ü 1 N reeks/vlvcrtr.: 13INK00403 mn 11 Mnstere van Bnnenlandse Zaken en Konnkrjksrelates > Retouradres Postbus 200112500 EA Den Haag Burgemeesters Wethouders Gemeenteraadsleden Overhedsmedewerkers GEMEENTE HELLEN DOORN lchand.:

Nadere informatie

TENTAMEN DYNAMICA (140302) 29 januari 2010, 9:00-12:30

TENTAMEN DYNAMICA (140302) 29 januari 2010, 9:00-12:30 TENTAMEN DYNAMICA (14030) 9 januari 010, 9:00-1:30 Verzoek: begin de beantwoording van een nieuwe vraag op een nieuwe pagina. En schrijf duidelijk: alleen leesbaar en verzorgd werk kan worden nagekeken.

Nadere informatie

Klassieke en Kwantummechanica (EE1P11)

Klassieke en Kwantummechanica (EE1P11) Maandag 3 oktober 2016, 9.00 11.00 uur; DW-TZ 2 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Opleiding Elektrotechniek Aanwijzingen: Er zijn 2 opgaven in dit tentamen.

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv 8 Hoofdstuk 8 - Complexe funtes ladzjde 7 a,. O α β γ en α β γ zjn elkaars spegeleeld n de. a a z = ( + ) = + en a z = ( + ) ( + )= + + + = ( ) + ( + ) arg( a) = tan tan, ; = = 0 arg( z ) ; = 0 arg( z

Nadere informatie

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl MRT/RT MKT/KT Wormwelreductoren www.trston.nl Het s tjd voor Trston! Natuurljk wlt u dat uw producteproces soepel verloopt. Trston helpt. Want met de wormwelreductoren van Trston kest u voor langdurge

Nadere informatie

De druk van het grondwater. De stroming van het grondwater. De stroming van het grondwater

De druk van het grondwater. De stroming van het grondwater. De stroming van het grondwater WISB356, Utrecht, september 0 Scentfc Computng WISB356, Utrecht, september 0 Grondwaterstromng Gerard Slepen Rob Bsselng Alessandro Sbrzz Department of Mathematcs http://www.staff.scence.uu.nl/ sle0/ Gerard

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 - Complexe functies

Hoofdstuk 8 - Complexe functies Hoofdstuk 8 - Complexe funtes Moderne wskunde 9e edte vwo D deel ladzjde 7 a,. O α β γ en α β γ zjn elkaars spegeleeld n de. a a z = ( + ) = + en a z = ( + ) ( + )= + + + = ( ) + ( + ) arg( a) = tan tan,

Nadere informatie

Impuls en stoot. De grootheid stoot Op basis van de tweede wet van Newton kan onderstaand verband worden afgeleid. F = m a = m Δv Δt.

Impuls en stoot. De grootheid stoot Op basis van de tweede wet van Newton kan onderstaand verband worden afgeleid. F = m a = m Δv Δt. Inhoud en stoot... 2 De grootheid Stoot... 2 De grootheid impuls... 3 Voorbeeld: USS-Iowa... 4 Opgaven... 5 Opgave: Tennisbal... 5 Opgave: Frontale botsing... 6 Opgave: Niet-frontale botsing... 6 1/6 en

Nadere informatie

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar ARU 27 TEM (27.5) ;jnv-erstejt e 3 ndhov F net utleenbaar Colofon Ttel Onderzoek naar Rollen en Rolcombnates bj lokale Rabobanken l onderttel Afstudeeropdracht Verse, datum 27 augustus 27 Samengesteld

Nadere informatie

Vaker een trein, da s pas fijn!?

Vaker een trein, da s pas fijn!? Vaker een tren, da s pas fjn!? Hoogfrequent spoorvervoer beschouwd vanut de rezger Janneke Tax DHV janneke.tax@dhv.nl Elske Olthof 4Infra elske.olthof@4infra.nl Bjdrage aan het Colloquum Vervoersplanologsch

Nadere informatie

Uitwerkingen 1. ω = Opgave 1 a.

Uitwerkingen 1. ω = Opgave 1 a. Uitwerkingen Opgave π omtrek diameter Eén radiaal is de hoek, gemeten vanuit het middelpunt van een cirkel, waarbij de lengte van de boog gelijk is aan de straal. c. s ϕ r d. ϕ ω t Opgave π (dus ongeveer

Nadere informatie

I I f I I I I I I i i i i i i i

I I f I I I I I I i i i i i i i f Mnstere van Verkeer en Waterstaat Drectoraat-Generaal Rjkswaterstaat Denst Weg- en Waterbouwkunde Dynamsch traxaalonderzoek op asfalt Onderzoek op mengsels DAB /16 en ZOAB /16 A \r> f f f C.' ur B DO

Nadere informatie

LOCATIEBEPALING VAN EEN ROBOT MET BEHULP VAN LANDMARKS IN GRIJSBEELDEN

LOCATIEBEPALING VAN EEN ROBOT MET BEHULP VAN LANDMARKS IN GRIJSBEELDEN LOCATIEBEPALING VAN EEN ROBOT MET BEHULP VAN LANDMARKS IN GRIJSBEELDEN Naam : Studerchtng : Facultet : Afstudeerbegeleder : Locate afstudeerproject : Datum : Kernwoorden : Sander Beekmans Kunstmatge Intellgente

Nadere informatie

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie.

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie. 1\1. H. CORBEY El'\ R. A JAT\SEJ'\ FLEXBLTET EN LOGSTEKE KOSTEN DE LOGSTEKE GELDSTROOMDAGt LOGSTEKE KOSTEN Voor het onderzoek 'Logsteke geldsrroomdagnose' zjn verschllendc utgangspunten geformuleerd. Ten

Nadere informatie

BIOFYSICA: WERKZITTING 2 (Oplossingen) DYNAMICA

BIOFYSICA: WERKZITTING 2 (Oplossingen) DYNAMICA 1ste Kandidatuur ARTS of TANDARTS Academiejaar -3 Oefening 6 BIOFYSICA: WERKZITTING (Oplossingen) DYNAMICA Een blok met massa kg rust op een horizontaal vlak. De wrijvingscoëfficiënt tussen de blok en

Nadere informatie

Fietsparadox Fietsen is een alledaagse activiteit. Desalniettemin zijn er redenen genoeg om het bewegen van een fiets nader te onderzoeken.

Fietsparadox Fietsen is een alledaagse activiteit. Desalniettemin zijn er redenen genoeg om het bewegen van een fiets nader te onderzoeken. Charles Mathy Fietsen is een alledaagse activiteit. Desalniettemin zijn er redenen genoeg om het bewegen van een fiets nader te onderzoeken. Natuurkunde is uit, het aantal studenten neemt af. En natuurkunde

Nadere informatie

Eindtoets Model-driven development

Eindtoets Model-driven development Endtoets Model-drven development (T37111) Endtoets Model-drven development Bj de nformatedagrammen dent de teken- en andere conventes te volgen van het crssmateraal. De commncatewaarde van w dagrammen

Nadere informatie

i i Datzelfde aggregaat in een vorig jaar 0 stellen we voor door

i i Datzelfde aggregaat in een vorig jaar 0 stellen we voor door Bjlage 20A Groefactoren en ndces In deze bjlage gaan we deer n o enkele veelgebrukte rjs- en hoeveelhedsndces We belchten ook de kookrachtsartetswsselkoers, de toelaat om aggregaten tussen landen te vergeljken

Nadere informatie

Laplace Fourier Bode plot - Matlab

Laplace Fourier Bode plot - Matlab Lalace Fourer Bode lot - Matlab Een transferfuncte kan n het Lalacedomen steeds worden geschreven n de vorm (een voorbeeld): A.( s z).( s z ) ( s) of algemener: ( s ).( s ) A. ( s z ) ( s) () ( s ) j Teller

Nadere informatie

KLANTPRESTATIES IKEA LEVERT BESTE DUTCH CUSTOMER PERFORMANCE INDEX 2011 44 / FEBRUARI/TIJDSCHRIFT VOOR MARKETING / ONDERZOEK

KLANTPRESTATIES IKEA LEVERT BESTE DUTCH CUSTOMER PERFORMANCE INDEX 2011 44 / FEBRUARI/TIJDSCHRIFT VOOR MARKETING / ONDERZOEK 44 / FEBRUAR/TJDSCHRFT VOOR MARKETNG / ONDERZOEK DUTCH CUSTOMER PERFORMANCE NDEX 2011 KEA LEVERT BESTE KLANTPRESTATES Tekst Mamx S. Bügel, Peter C.Verhool, Tryntsje Hovng- Wesselus, Thorsten Wesel, Jelle

Nadere informatie

Tentamen weerstand en voortstuwing

Tentamen weerstand en voortstuwing entaen weerstand en voortstuwng Vakcode: t57 Datu: 1 Nov. 11 jd: Plaats: Operkngen 1. Noteer uw studenuer en naa op elk blaadje dat u nlevert.. Dt tentaen s gesloten boek! Geen aantekenngen of forulebladen

Nadere informatie

De wetenschap natuurkunde

De wetenschap natuurkunde hoofdstuk 1 Pagina 1 De wetenschap natuurkunde zaterdag 26 september 2015 16:31 Wetenschap is : Waarnemingen doen Zorgvuldig experimenteren Meten Uitdenken en opzetten van theorieën Waarnemingen kunnen

Nadere informatie

WINDENERGIE : STROMINGSLEER

WINDENERGIE : STROMINGSLEER INHOUD: Drag-kracht en lift-kracht Krachten op roterende wiek De pitch hoek en de angle of attack Krachtwerking De rotorefficiëntie C P Karakteristieken van een turbine Beschouwen we een HAWT (horizontal

Nadere informatie

Hertentamen Calculus 1 voor MST, 4051CALC1Y vrijdag 7 november 2014; uur

Hertentamen Calculus 1 voor MST, 4051CALC1Y vrijdag 7 november 2014; uur Hertentamen Calculus 1 voor MST, 4051CALC1Y vrijdag 7 november 2014; 9.00-12.00 uur Naam: (Leids) studentnummer: Een rekenmachine en het formuleblad bij deze cursus mogen gebruikt worden. Laat duidelijk

Nadere informatie

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) 3--00, 4.00-6.30 UUR Dt tentamen bestaat ut opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

Betreft: Standaardstructuren voor wegen met asfalt- en cementbetonverhardingen

Betreft: Standaardstructuren voor wegen met asfalt- en cementbetonverhardingen Denstorder MOW/AWV/2010/2 verspredng: type 4 Wegenbouwkunde Olympadenlaan 10 1140 Brussel Tel. 02 727 09 11 - Fax 02 727 09 05 wegenbouwkunde@vlaanderen.be vragen naar / e-mal telefoonnummer datum r. Margo

Nadere informatie

Tentamen weerstand en voortstuwing

Tentamen weerstand en voortstuwing entaen weertand en voorttuwng Vakcode: t57 Datu: 18 Jan 010 jd: 14.00 u Plaat: Operkngen 1. Noteer uw tudenuer en naa op elk blaadje dat u nlevert.. Dt tentaen geloten boek! Geen aantekenngen of forulebladen

Nadere informatie

Krommen in de ruimte

Krommen in de ruimte Krommen in de ruimte z Een ruimtekromme is de baan van een tijd-plaatsfunctie van een bewegend deeltje in de ruimte Na keuze van een rechthoekig assenstelsel Oxyz wordt die functie f gegeven door zijn

Nadere informatie

Modellen en Simulatie Speltheorie

Modellen en Simulatie Speltheorie Utrecht, 20 jun 2012 Modellen en Smulate Speltheore Program Optmaleren Nul-om matrx pel Spel tratege Gemengde trategën Gerard Slejpen Department of Mathematc Mnmax tellng Het vnden van de optmale tratege

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord... Lijst van tabellen... Lijst van symbolen... Deel I Vectorrekening 1

Inhoudsopgave. Voorwoord... Lijst van tabellen... Lijst van symbolen... Deel I Vectorrekening 1 Voorwoord.................................... Lijst van tabellen................................. Lijst van symbolen................................ v xv xvii Deel I Vectorrekening 1 1 Vectoren, bewerkingen,

Nadere informatie

Inleiding tot de dynamica van atmosferen Krachten

Inleiding tot de dynamica van atmosferen Krachten Inleiding tot de dynamica van atmosferen Krachten P. Termonia vakgroep wiskundige natuurkunde en sterrenkunde, UGent Inleiding tot de dynamica van atmosferen p.1/35 Inhoud 1. conventies: notatie 2. luchtdeeltjes

Nadere informatie

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) 1-1-004, 9.00-1.00 UUR Dt tentamen bestaat ut opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

TECHNOLOGISCHE INNOVATIE EN INKOMENSONGELIJKHEID

TECHNOLOGISCHE INNOVATIE EN INKOMENSONGELIJKHEID UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2005 2006 TECHNOLOGISCHE INNOVATIE EN INKOMENSONGELIJKHEID Scrpte voorgedragen tot het bekomen van de graad van: Lcentaat n de economsche

Nadere informatie

2.1 Bepaling van een eenparige rechtlijnige beweging...39

2.1 Bepaling van een eenparige rechtlijnige beweging...39 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 KINEMATICA...17 1 Inleidende begrippen...19 1.1 Rust en beweging van een punt...19 1.1.1 Toestand van beweging...19 1.1.2 Toestand van rust...20 1.1.3 Positie van een punt...20

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 - Complexe getallen

Hoofdstuk 7 - Complexe getallen Moderne wskunde 9e edte vwo D deel. Soorten getallen ladzjde a Ja. Ja. a 0en 0 d Nee, jvooreeld s geen natuurljk getal. d Nee, jvooreeld : s geen natuurljk getal. e De som, het vershl en het produt van

Nadere informatie

Uitwerking Tentamen Klassieke Mechanica I Dinsdag 10 juni 2003

Uitwerking Tentamen Klassieke Mechanica I Dinsdag 10 juni 2003 Uitwerking Tentamen Klassieke Mechanica I Dinsdag juni 3 OPGAE : de horizontale slinger θ T = mg cosθ mg m mg tanθ mg a) Op de massa werken twee krachten, namelijk de zwaartekracht, ter grootte mg, en

Nadere informatie

Algemene Relativiteitstheorie 1

Algemene Relativiteitstheorie 1 Algemene Relatvtetstheore 1 De ART s een theore van de zwaartekracht en als zodang een utbredng van de Specale Relatvtetstheore, de alleen n nertaalsystemen en dus n afwezghed van de zwaartekracht geldg

Nadere informatie