Ondersteuning gericht p kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van persnen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Bea Maes KU Leuven
Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap Vermaatschappelijking van de zrg Vraaggerichte ndersteuning Inclusie ndersteuning Deïnstitutinalisering Sciale visie p handicap Kracht gericht werken Intersectraal werken Gedeelde zrg Persnsgebnden financiering Kwaliteit van leven Persnsgerichte planning Sciale netwerken Maatschappelijke participatie
Inclusie Vlwaardig burgerschap Kwaliteit van leven
Kwaliteit van leven Richt de aandacht p wat belangrijk, betekenisvl en wenselijk is in het leven van een individu Sluit aan bij de wijze waarp mensen zelf invulling willen geven aan hun leven, aansluitend bij hun wensen, keuzes en delen p diverse levensdmeinen
Kwaliteit van leven: bjectieve levenskwaliteit en subjectief welbevinden Emtineel Fysiek Materieel Welbevinden Onafhankelijkheid Persnlijke ntwikkeling Zelfbepaling Sciale relaties en participatie Sciale relaties Maatschappelijke participatie
Inclusieve samenleving Samenleving waarin diversiteit erkend, gewaardeerd en gerespecteerd wrdt Vlwaardig burgerschap actieve participatie in vr de persn betekenisvlle activiteiten, rllen en relaties, met mensen met en znder beperking, en daarin een eigen gewaardeerde bijdrage kunnen leveren Slidariteit en zrg vr elkaar Gelijke kansen en rechten m vlwaardig te kunnen participeren
Maatschappelijke participatie Review van Hall (2009): geaccepteerd wrden als persn betekenisvlle en wederzijdse persnlijke relaties hebben betrkken zijn in activiteiten in de gemeenschap een aangepaste leefmgeving hebben een zinvlle dagbesteding hebben frmele en sciale steun krijgen
De situatie van persnen met een beperking is bjectief p nageneg alle levensdmeinen minder ged in vergelijking met mensen znder beperking Desndanks: glbaal relatief grte algemene tevredenheid ver hun leven
Aspecten die mensen met een beperking zelf van grt belang achten in hun KvL (en dus meest van invled zijn p hun subjectief welbevinden): Respect van anderen, sciale status Vriendschap Sciale steun van vrienden en familie Kunnen uitveren van zinvlle arbeid en vrije tijd Dingen zelf kunnen bepalen Zich veilig velen
Veel genemde prbleemgebieden minder tegang tt gezndheidszrg minder kans m keuzes te maken en niet betrkken wrden bij belangrijke levensbeslissingen kleine netwerken met beperkte samenstelling en wisselende frequenties van cntacten weinig vriendschapsrelaties, beperkte wederkerigheid in relaties weinig sciale erkenning en waardering ervaren beperkte participatie aan (sciale) activiteiten in de gemeenschap dagbesteding niet afgestemd p interesses, tekrt aan betekenisvlle en gevarieerde activiteiten beperkte mbiliteit en transprt beperkte financiële mgelijkheden
Nd aan ndersteuningsvrmen en interventies die kunnen bijdragen aan de ptimalisering van kwaliteit van leven en inclusie van persnen met een beperking
Srten interventies? Persnsgerichte planningsprcessen met grte betrkkenheid van het individu en zijn sciaal netwerk Vrmen van (begeleid en ndersteund) wnen en werken in de samenleving Teleiding naar en ndersteuning van activiteiten in de lkale gemeenschap waar men anderen kan ntmeten Vrmen van steungrepen en vriendenkringen die p hun beurt linken leggen naar de samenleving Inschakelen en ndersteunen van vrijwilligers, buddies, buurtbewners, sleutelfiguren in de lkale gemeenschap Zeken naar manieren waarp persnen met beperking kunnen bijdragen aan de lkale gemeenschap
Srten interventies? Strategieën vr het in kaart brengen, uitbreiden en versterken van sciale netwerkrelaties Mensen vertruwd maken met en laten gebruik maken van lkale vrzieningen Vrmingsinitiatieven gericht p verbetering van persnlijke en sciale vaardigheden van mensen met een beperking Individuele caching Gebruik van nieuwe media en technlgie
Niet alleen wat prfessinele ndersteuners den, maar vral he ze het den, bepaalt mee het succes van hger genemde interventies
Kernkwaliteiten van (teams van) prfessinele ndersteuners? Onderkennen, benutten en versterken van krachten en cmpetenties van cliënten Vertrekken van de wensen, verwachtingen en ndersteuningsnden van cliënten Op een planmatige en systematische wijze kansen creëren vr zelfbepaling, sciale relaties, maatschappelijke participatie, ntwikkeling van cmpetenties etc. Integraal en hlistisch werken
Kernkwaliteiten van (teams van) prfessinele ndersteuners? Ondersteuning bieden in de eigen leefwereld van cliënten Anderen (mantelzrgers, buurtbewners, vrijwilligers, sleutelfiguren, ) versterken m hun ndersteunende rl p te nemen Delen van de zrg en ndersteuning met andere prfessinele partners Cntinuïteit garanderen
Leveren deze inspanningen resultaat p? Zijn de genemde interventies en benadering effectief?
Effectiviteit? Glbaal psitieve resultaten grtere keuzevrijheid, meer autnmie en zelfbepaling uitgebreidere sciale netwerken, meer cntact met vrienden en familie meer maatschappelijke participatie, meer sciale activiteiten, meer gebruik van diensten in de samenleving meer en een gevarieerder geheel van arbeids- en vrijetijdsactiviteiten grtere actieve betrkkenheid in dagelijkse activiteiten grtere tevredenheid bij cliënten
De effectladder in de kwaliteitsntwikkeling van de praktijk Van Yperen & Veerman, 2008
Effectiviteit? Maar: Meizame implementatie van strategieën en methdieken (verschil principe en tepassing ) Weinig zicht p wat echte kritische succesfactren zijn Niveau van evidentie is ng beperkt, mwille van beperkingen in nderzeksdesign en kleine grepen Effecten p langere termijn zijn nduidelijk Weinig differentieel nderzek naar wat werkt in welke cntext bij welke cliënten en met welk del Academische Werkplaats ged pgezette nderzeken m de bewijskracht van in de praktijk tegepaste interventies te versterken
Effectiviteit? Ervaren belemmeringen Onvldende tijd hebben / nemen Beperkte creatieve plssingsprcessen Opvattingen en attitudes van begeleiders Gebrek aan integratie in / steun van management en beleid van dienst Tekrt aan (prfessinele) ndersteuningsvrmen Belemmerende cliëntkenmerken Belemmerende mgevingsfactren
Effectiviteit? Vrming en caching van begeleiders, expertise-uitwisseling Integratie van nieuwe ndersteuningsvrmen in basiswerking Zeken naar nieuwe rganisatie- en samenwerkingsvrmen tussen diverse prfessinele partners en rganisaties Bltleggen van beperkingen in regelgeving Samenlevingspbuw
Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap Vermaatschappelijking van de zrg Vraaggerichte ndersteuning Inclusie ndersteuning Deïnstitutinalisering Sciale visie p handicap Kracht gericht werken Intersectraal werken Gedeelde zrg Persnsgebnden financiering Kwaliteit van leven Persnsgerichte planning Sciale netwerken Maatschappelijke participatie