Ouderen en cultuur. Dit convenant komt voort uit de overtuiging van de ondertekenaars dat:

Transcriptie

1 Ouderen en cultuur Cnvenant Ministerie van OCW, Ministerie van VW, tichting RCOAK, Fnds luyterman van L, Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA), Fnds vr Cultuurparticipatie (FCP), VBfnds, Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) Dit cnvenant kmt vrt uit de vertuiging van de ndertekenaars dat: cultuurparticipatie bijdraagt aan de gewndheid, het weltyn, het welbevinden en de persnlijke ntwikkeling van uderen; de levenslust en levenskunst van uderen tnt dat de vergrijzing k psitieve kanten kent; de deelname aan het culturele leven een universeel recht is? cultuurparticipatie een vrm van maatschappelijke participatie is die bijdraagt aan actief burgerschap. Ambitie vr de peride De ndertekenaars van dit cnvenant willen gezamenlijk de cultuurparticipatie 2 dr uderen bevrderen. De afspraken in dit cnvenant meten erte bijdragen dat: er een breder, meer gevarieerd en uitdagender aanbd kmt aan (educatieve) prgramma's vr uderen dr culturele instellingen, zdat uderen zich kunnen blijven ntwikkelen, k p artistiek gebied; er een beter verzicht kmt van wat er binnen de relevante pleidingen in het hger nderwijs reeds gebeurt p het gebied van cultuurparticipatie en uderen; kunstenaars en culturele instellingen het werken met en vr uderen als meer vanzelfsprekend gaan zien; samenwerking en interactie tussen uderen en jngeren dr middel van kunstprjecten vaker wrdt ingezet; 1 Inltmatinaal l Mhg intake ecnmi.tï/x, sciale en cullhttle rechten, New Yrk, , artikel 15, 1 lid a). 2 Cultuurparticipatie: kunst- f crfgcdactiviteitcn die dr een amateur f vrijwilliger in de vrije tijd wrden uitgeverd en/f het bezek aan f cnsumeren van cultuuruitingen.

2 de betekenis van de cultuurparticipatie dr uderen vr de gezndheid en de maatschappelijke participatie van uderen en vr het culturele leven in ns land meer herkend en erkend wrdt; de werelden van zrg, welzijn en cultuur elkaar beter gaan vinden. Het bereiken van bvenstaande ambitie is niet één p één te kppelen aan de uit dit cnvenant vrtvleiende acties. Van ieder van nderstaande afspraken mag echter een bijdrage aan de te realiseren ambitie wrden verwacht. Afspraken De ministeries van OCW en VW O dragen het belang van cultuurparticipatie dr uderen actief uit (ambassadeurschap); zullen de kwantitatieve en kwalitatieve ntwikkelingen ten aanzien van de cultuurparticipatie dr uderen laten mnitren; verbreden en verdiepen de kennis ver de cultuurparticipatie dr uderen binnen hun departementen, nder andere dr internatinale uitwisseling; inventariseren wat er binnen de relevante pleidingen in het hger nderwijs reeds gebeurt p het gebied van cultuurparticipatie en uderen (actie OCW); O nemen cultuurparticipatie dr uderen mee in het transitieprgramma WMO (actie VW); besteden bij de ntwikkeling van nieuw beleid - waar relevant - aandacht aan uderen; zetten zich in m in Eurpees verband cultuurparticipatie dr uderen (steviger) p de agenda te zetten, bijvrbeeld gedurende het vrzitterschap van de Eurpese Unie in 2016; O vragen de Raad vr Cultuur en de Raad vr Maatschappelijke Ontwikkeling 3 advies ver de wijze waarp culturele en welzijnsinstellingen en zrgaanbieders ptimaal kunnen inspelen p de cultuurparticipatie dr uderen. 3 Of dc nieuwe raad waarin RMO cn RVZ zullen wrden samengevegd.

3 tichting RCOAK, Fnds luyterman van L, VBfnds, LKCA en FCP veren gezamenlijk het vierjarig prgramma ( ) Lang leve kunst uit; binnen dit prgramma wrdt: O via dnatieregelingen en (subsidie)prgramma's de ntwikkeling van een breed kunst- en cultuuraanbd dat rekening hudt met specifieke wensen van uderen (bijv. prgrammering verdag, tegankelijkheid, verver, ruimte vr ntmeting) gestimuleerd; O een piniërend bek geprduceerd dat eraan bijdraagt dat de cultuurparticipatie dr uderen p de agenda kmt van verheden, culturele instellingen, kunstvakpleidingen en andere relevante HBO pleidingen, de welzijnssectr en zrgaanbieders; O in 2014, in Nederland, een Eurpees cngres ver cultuurparticipatie dr uderen gerganiseerd; in 2015 het eerste landelijke, lkaal gerganiseerde festival Lang I^eve Kunst gehuden; O een netwerk/kenniskring - p landelijk, reginaal en lkaal niveau - van betrkken instellingen uit de verschillende sectren tt stand gebracht. Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk rganiseert samen met het LKCA en andere relevante partners enkele werkcnferenties (landelijk en reginaal): waarmee de vrming van reginale en lkale netwerken tussen culturele instellingen, amateurverenigingen en zrg/welzijnsrganisaties wrdt gestimuleerd; O waardr uderen duidelijker p de agenda van de culturele instellingen en amateurverenigingen kmen; waardr de lkale vrijwilligersrganisaties en vrijwilligerscentrales zich k richten p cultuurparticipatie in relatie tt gezndheid en welzijn van uderen; zdat lkale vrijwilligersrganisaties zich (ng meer) gaan inzetten m uderen te werven vr de hulp aan hun meer kwetsbare generatiegenten; waarp gede vrbeelden van activiteiten en prjecten wrden uitgewisseld. Alle ndertekenaars zullen zich ervr inspannen dat zveel mgelijk relevante rganisaties p het terrein van cultuur, zrg en welzijn zich in de kmende vier jaar bij dit cnvenant aansluiten.

4 Aanleiding Op 21 juni 2011 werd tussen het Kabinet en de sectr filantrpie, verenigd in tichting BF, het cnvenant Ruimte vr geven getekend. Met het sluiten van dit cnvenant erkent het Kabinet het maatschappelijk belang van de filantrpische instellingen en verklaart het Kabinet zich bereid een gezamenlijke inzet ten beheve van een betere samenleving te bevrderen. Dr beter samen te werken streven het Kabinet en de sectr filantrpie naar meer rendement vr het publieke belang. Het cnvenant bevat afspraken ver afstemming en cnsultatie. Een van de instrumenten m de begde delstellingen te bereiken, is het afsluiten van deelcnvenanten, waarin afspraken wrden gemaakt ver de verhuding tussen een f meer departementen en de relevante sectr. Dit deelcnvenant richt zich p het versterken van de raakvlakken tussen de sectren cultuur, maatschappelijke participatie, welzijn en zrg. De basis vr dit cnvenant is gelegd in de beleidsperide , waarin tichting RCOAK, Fnds luyterman van L en Kunstfactr, sectrinstituut amateurkunst (een van de rechtsvrgangers van het LKCA) gezamenlijk het initiatief namen m nderzek te den naar uderen en kunstbeefening en een stimulerings- en faciliteringsprgramma te ntwikkelen. Dit dr het Fnds luyterman van L, LKCA, tichting RCOAK, VW, de Rabbank Fundatin en de Pius tichting gefinancierde nderzek is uitgeverd dr het Landelijk Expertisecentrum ciale Interventie (LEI). De bijlage bij dit cnvenant bevat vrbeelden van van prjecten die in de afgelpen twee jaar al dr Fnds luyterman van L, VBfnds, FCP en tichting RCOAK werden gefinancierd. Achtergrndinfrmatie Cultuurparticipatie speelt een belangrijke rl in het p latere leeftijd geznd blijven. Of het nu het beefenen van beeldende kunst, theater, dans, zang, f een andere kunstvrm betreft f het bezeken van culturele activiteiten - vr uderen (65+) zijn dit brnnen van expressie en zingeving die een psitieve impact hebben. Ouderen ntlenen er lichamelijke energie en mentale kracht aan. Culturele activiteit kan gevelens van eenzaamheid verminderen en brengt structuur aan in de week. Bvendien bevrdert cultuurparticipatie de maatschappelijke deelname van uderen. Ok ls van deze psitieve effecten geven uderen aan dat zij de ambitie hebben m zich artistiek en cultureel te blijven ntwikkelen.

5 Nederland vergrijst in rap temp en dit gegeven is vaak aanleiding tt negatieve beeldvrming ver uderen. Maar de uderen van nu en de nabije tekmst, denken vaak anders ver deze fase in hun leven. Na hun pensinering wacht hen veelal ng een grt aantal geznde, actieve en betekenisvlle jaren. Geznde uderen die actief zijn p het terrein van cultuur zetten een ander en psitiever beeld neer van het uder wrden. Ondanks de gecnstateerde gunstige effecten neemt de cultuurparticipatie p latere leeftijd af. Culturele instellingen, welzijnsrganisaties en zrgcentra hebben niet als vanzelfsprekend aanbd vr uderen, bij het stimuleren hiervan spelen naast culturele en kunstzinnige, k andere aspecten een rl. Bijvrbeeld de sms beperkte mbiliteit, de vraag naar middagprgrammering f de gevelde aarzeling bij smmige uderen m zich aan te melden. amenwerking en netwerkvrming tussen de verschillende sectren (cultuur, welzijn en zrg) is vr de realisatie van aanbd vr deze greiende delgrep van belang. In Nederland is het besef ng pril - zeker in vergelijking tt ns mringende landen en de V.. - dat de cultuurparticipatie dr uderen van grt maatschappelijk belang is en bijvrbeeld bijdraagt aan actief burgerschap. Met name de Angelsaksische landen kunnen in dit pzicht een inspiratiebrn zijn, maar k in Duitsland is bij musea en andere culturele instellingen veel aandacht vr uderen. mevr. J.E.M. Berman, directeur Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk dr. et Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap drs.j.j.k. van het Fnds vr Cultuurparticipatie

6 mr. ).J.J. van Lansc^f, directeur VBfnds (J.G.J. Janssen, vrzitter Cllege van Regenten tichting RCOAK drs. M.J. van Rijn, staatssecretaris van Vlksgezndheid, Welzijn en prt drs. M.L. Rsenbm, lid raad van bestuur Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkv mr. K.W. luyterman^an L, stcretaris-directeur Fnds luyterman van L

7 Vrbeeldprjecten uderen en cultuur, bijlage cnvenant 18 juni 2013 Hnkcle vrbeeldprjecten rnd uderen en cultuur die in 2011 en 2012 financieel zijn ndersteund dr minimaal twee van de vier fndsen, die participeren in het prgramma Lang leve kunst. Deze en andere inspirerende prjecten staan p de website Dit verzicht is een bijlage van het cnvenant Ouderen en cultuur, ndertekend p 18 juni / Musicadans; geleide muziekimprvisaties met percussie-instrumenten Danspaleis; Danspaleis, disc vr uderen in zrgcentra V Vier het Leven; theaterbezek vr in mbiliteit beperkte uderen J Diva Dichtbij; ptredens diva's en div aan het bed en in de huiskamers van dementerenden Hedje van Papier; Mediaprjecten vr actief burgerschap / Muziek in Huis; jaarlijks circa 650 kamercncerten in zrginstellingen / Parels vr de Zwijnen; De niet meer z Piepshw, interactieve vrstellingen met wisselende thema's plus De dames van de Beethvenstraat» tichting Humanitas; Kunstatelier, waar bewners van zrgcentra en udere buurtbewners gefaciliteerd wrden bij het maken van kunst / Care&CuIture; Care meets Culture w.. een intergeneratineel krenprject in 8 zrgcentra i.s.m. 8 basisschlen, kamerpera's in huiskamers van zrgcentra met als thema een levensverhaal van een bewner tedelijk museum i.s.m. het Van Abbemuseum; Pr Memrie, interactieve, prfessineel begeleide rndleiding dr beide musea vr Alzheimerpaticnten cn hun mantelzrgers Getud; ftprject "Wat ik later wilde wrden' Theater Veder; Pëziefestival, vrstellingen in diverse zrgcentra, gekppeld aan schling verzrgenden p het gebied van bejegening» Eur+ ngfestival; talentntwikkeling vr uderen p het gebied van zang en tneel, breed en intergeneratineel pgezet Vrbecldprjecten Ouderen en cultuur 2011 en 2012, bijlage cnvenant Ouderen en cultuur, 18 juni 2013 ^ I jl