IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

Transcriptie

1 BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden. Gemeenten meten p grnd van de Wet verplichte meldcde beschikken ver een meldcde en de ambtsinstructie vr leerplichtambtenaren aanpassen. Verder meten zij er vr zrgen dat medewerkers die structureel cntacten met burgers nderhuden kennis hebben van de meldcde en weten he zij deze meten gebruiken. Ok meten gemeenten hen faciliteren in de tepassing van de meldcde. Tensltte meten gemeenten tezicht huden p de naleving van de Wet verplichte meldcde dr instellingen vr maatschappelijke ndersteuning en kinderpvang. Uit een inventarisatie nder de gemeenten in Nrdst-Brabant blijkt dat zij ng niet beschikken ver een meldcde. Wel heeft het Reginaal Bureau vr Leerplicht en Vrtijdig Schlverlaten Brabant Nrdst nlangs een passage pgenmen in de ambtsinstructie vr leerplichtambtenaren. Een aantal andere gemeenten is bezig met de aanpassing van de ambtsinstructie vr leerplichtambtenaren. Op verzek van de gemeenten in Nrdst Brabant heeft de gemeente s-hertgenbsch in verleg met de reginale ambtelijke werkgrep huiselijk geweld en kindermishandeling een vrstel ntwikkeld vr de implementatie van de verschillende nderdelen van de meldcde. In dit vrstel wrden de verschillende nderdelen tegelicht en daarna vertaald in een cnceptcllegevrstel. Del is m het cllegevrstel daarna z snel mgelijk te laten vaststellen dr de clleges van B&W. De Wet verplichte meldcde is immers al p 1 juli 2013 in werking getreden. 2. GEMEENTELIJKE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Meldcde De meldcde die als bijlage is bijgevegd bij het cncept-cllegevrstel vldet aan de minimumeisen uit de Algemene maatregel van bestuur, sluit aan bij het stappenplan van het Basismdel meldcde van VWS en bij vrbeelden van meldcdes die andere gemeenten inmiddels hebben vastgesteld. Vr medewerkers die met de meldcde gaan werken wrdt een stappenkaart ntwikkeld, waarin duidelijk wrdt aangegeven he te handelen en waarin de belangrijke cntactgegevens staan. Deze stappenkaart is k digitaal beschikbaar in de vrm van een app die gratis gedwnlad kan wrden p telefn f tablet (Meldcde Rijksverheid van het ministerie van VWS). Daarnaast wrdt een signaleringsfrmulier ntwikkeld dat medewerkers kunnen gebruiken m hun infrmatie ver (vermedens van ) huiselijk geweld en kindermishandeling te registreren. 1

2 Aanpassing ambtsinstructie leerplichtambtenaren Er is een ambtsinstructie vr de leerplichtambtenaren. Dat is een verplichting p grnd van artikel 16 van de Leerplichtwet 1969 vierde lid. Deze instructie met dr het Cllege van B&W wrden vastgesteld. Op grnd van sub e van genemd artikel dient de ambtsinstructie tevens een meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling te bevatten. Hiervr is een wijziging ndig. Artikel 2 van de ambtsinstructie gaat ver preventie. In dit artikel wrden aan de medewerker leerplicht/rmc een aantal taken tebedeeld. De verplichting tt het vlgen van de meldcde, althans de stappen daaruit, kan het best wrden pgenmen in dit artikel. Daarte dient een zevende lid te wrden tegevegd. Dat zevende lid luidt als vlgt: 7. zrgt ervr dat bij de uitvering van hun taken vereenkmstig het in de meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling pgenmen stappenplan wrdt gehandeld. In Oss is dit bewuste artikel verigens al aan de ambtsinstructie tegevegd zie bijlage. Bij de implementatie kunnen de leerplichtambtenaren gebruik maken van de stappenkaart, de app en het signaleringsfrmulier. Regeling vr gegevensuitwisseling De meldcde geeft de stappen aan die een medewerker dient te zetten alvrens tt een beslissing te kmen ver de vraag f hij gebruik met maken van zijn meldrecht f niet. Omdat hier een wettelijke verplichting wrdt uitgeefend is vr het intern vastleggen van gegevens vereenkmstig het stappenplan geen privacyreglement ndzakelijk. Een van de gerechtvaardigde delen waarbinnen gegevensverwerking in de zin van de Wet bescherming persnsgegevens gestalte kan krijgen is namelijk het uitveren van een wettelijke verplichting. Dat is een gerechtvaardigd del. Ok handelt een ambtenaar in het belang van de gezndheid van de betrkkene(n). Ok hierin is een reden gelegen waarm gegevens kunnen en mgen wrden verwerkt. In het stappenplan is vrzien in verleg met het Advies en Meldpunt Kindermishandeling en/f het Steunpunt Huiselijk Geweld en de betrkkenen zelf. Maar k hiervr geldt dat hiervr geen reglement ndzakelijk is. Immers k hier wrdt gehandeld binnen de wettelijke verplichting. Overigens kan het Steunpunt Huiselijk Geweld en Advies- en Meldpunt Kindermishandeling z ndig anniem wrden gecnsulteerd. Wanneer samenwerkende rganisaties, bijvrbeeld in een wijkteam f een basisteam, gegevens willen uitwisselen, is wel een regeling vr gegevensuitwisseling ndig. In deze regeling meten de samenwerkende partners cncreet wrden benemd, met wrden aangegeven welke gegevens wrden uitgewisseld met welk del. Op basis van praktijkervaring wrdt een mdelregeling gegevensuitwisseling ntwikkeld en ter beschikking gesteld aan alle gemeenten. Schling en facilitering gemeentelijk medewerkers Schling 2

3 De gemeentelijke meldcde is van tepassing p alle medewerkers van een gemeente. Slechts een deel van deze medewerkers heeft echter structurele cntacten met burgers en kan dus te maken krijgen met signalen en/f situaties van huiselijk geweld en kindermishandeling. Het is belangrijk m deze mensen te schlen in het tepassen van de meldcde. Het herkennen van signalen van huiselijk geweld en het bespreekbaar maken ervan is immers niet eenvudig. Te schlen medewerkers Schling is van belang vr uitverend medewerkers die regelmatig cntacten met burgers hebben. Wie dat zijn verschilt per gemeente. Elke gemeente met vr zichzelf nagaan welke uitverend medewerkers zij wil schling zdat wrdt vldaan aan de Wet verplichte meldcde. Daarnaast is schling relevant vr de leidinggevenden van deze medewerkers. Ok leidinggevenden krijgen immers dr de meldcde specifieke verantwrdelijkheden die m specifieke kennis en cmpetenties vragen. Hierbij kan gedacht wrden aan ndersteunen, faciliteren en adviseren van hun medewerkers. Als gemeenten werken met een aandacht functinaris huiselijk geweld en kindermishandeling, dan kmt k deze in aanmerking vr schling. Gemeenten bepalen zelf f zij een aandacht functinaris aanstellen ver de beschikbaarheid van de ndzakelijke deskundigheid afspraken maken met een andere gemeente, het Steunpunt Huiselijk Geweld f het Advies en Meldpunt Kindermishandeling 1. Reginaal schlingsplan huiselijk geweld en kindermishandeling Vr al deze medewerkers rganiseren we p de schaal van Nrdst Brabant in 2014 en 2015 een reginaal schlingsplan. Binnen de kaders van dit plan kan iedere gemeente afspraken maken ver het cncrete schlingsaanbd vr verschillende grepen medewerkers. Onderwerpen/mdules die aan bd kunnen kmen tijdens de schling zijn: - Kennis ver de Wet verplichte meldcde en de achtergrnd daarvan. - Telichting p de meldcde, de aangepaste ambtsinstructie vr leerplichtambtenaren en de regeling vr gegevensuitwisseling. - Telichting p de verschillende vrmen van huiselijk geweld en kindermishandeling. - Cmpetenties als: Leren herkennen van signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Cnsulteren, bespreekbaar maken van signalen met cllega s, leidinggevenden e.d. Risic s leren inschatten. Signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling bespreekbaar leren maken (gesprekvering). Leren handelen in gevallen van huiselijk geweld en kindermishandeling (handelingsverlegenheid wegnemen). 1 Vanaf 1 januari 2015 gaan het Steunpunt Huiselijk Geweld en de Advies en Meldpunten Kindermishandeling in Nrdst Brabant p in het Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling. 3

4 - Telichting p rganisaties die kunnen wrden ingeschakeld in geval van (vragen ver) huiselijk geweld en kindermishandeling (sciale kaart). De schling en training wrden verzrgd dr het Steunpunt Huiselijk Geweld en de Advies en Meldpunten Kindermishandeling in de regi. In 2014 en 2015 wrden de cursussen gefinancierd vanuit de reginale reserve van de aanpak huiselijk geweld. Het schlingsplan dat is besprken in het bestuurlijk verleg huiselijk geweld en kindermishandeling van nvember 2013 wrdt daarte aangepast en met financiële nderbuwing vrgelegd aan het bestuurlijk verleg in maart Vr 2016 en verder wrden gemeenten geadviseerd p hun begrting een budget p te nemen vr pfriscursussen vr zittende medewerkers en vr schling van nieuwe medewerkers 2. Acties gemeenten In 2014: - Gemeenten bepalen welke medewerkers zij willen laten schlen en welke kennis en cmpetenties zij belangrijk vinden. - Het Steunpunt Huiselijk Geweld verlegt met de gemeenten ver hun vraag en het aanbd en rganiseert p basis hiervan de schling. - Het Steunpunt Huiselijk Geweld en de Advies en Meldpunten Kindermishandeling veren de schling aan. - Tensltte wrdt de schling met de betrkkenen geëvalueerd. In 2015 wrden pfriscursussen en schling vr nieuwe medewerkers gerganiseerd. In 2016 en verder maken gemeenten gezamenlijk afspraken met het Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) ver de schling van nieuwe medewerkers en de bijschling van zittende medewerkers. Facilitering Behalve dr middel van schling verplicht de meldcde gemeenten k p andere manieren m de randvrwaarden te scheppen vr een veilig werk- en meldklimaat vr medewerkers dr: - Deskundige ndersteuning te rganiseren vr medewerkers. Dit kan dr intern een aandacht functinaris aan te wijzen f dr afspraken hierver te maken met andere gemeenten, het Steunpunt Huiselijk Geweld f Advies en Meldpunt Kindermishandeling. - De meldcde te verankeren in de werkprcessen en intrductieprgramma s binnen de rganisatie. - Ervr te zrgen dat medewerkers tegang hebben tt de meldcde, de stappenkaart, de app en het signaleringsfrmulier (digitaal). 2 Afhankelijk van de vraag variëren de ksten van 550 eur vr een minimale pfriscursus (20 deelnemers, 1 dagdeel) tt 2250 eur vr een maximale pfriscursus (12 deelnemers, 2 dagdelen) per jaar. Prijspgave prijspeil 2014 Steunpunt Huiselijk Geweld. 4

5 - Intern en extern te cmmuniceren dat het tegengaan van (de gevlgen van) huiselijk geweld en kindermishandeling, zals mschreven in de meldcde, beleid is van de gemeente en dat van medewerkers wrdt verwacht dat zij cnfrm de meldcde handelen. - De werking van de meldcde regelmatig te evalueren en z ndig acties in gang te zetten m de tepassing van de meldcde te ptimaliseren. - Vast te leggen he de gemeente de medewerkers ndersteunt als zij dr burgers in f buiten rechte wrden aangesprken ver de wijze waarp zij de meldcde tepassen. Het advies aan gemeenten is m een medewerker aan te wijzen die er verantwrdelijk vr is dat al deze zaken gerganiseerd wrden en wrden uitgeverd. Dit kan de aandacht functinaris zijn, maar als er vr gekzen wrdt m binnen de gemeente geen aandacht functinaris aan te wijzen kan k een andere medewerker de pdracht krijgen m dit te regelen. Deze medewerkers kunnen k verantwrdelijk wrden gemaakt vr het tezicht p de meldcde en de naleving daarvan dr instellingen vr maatschappelijke pvang en kinderpvang (zie par. 4). Daar waar mgelijk wrdt reginale ndersteuning gebden, zals d.m.v. de meldcde, stappenkaart, het signaleringsfrmulier en een cmmunicatieplan dat intern en extern gebruikt kan wrden vr de cmmunicatie ver de meldcde. 3. GEMEENTELIJK TOEZICHT OP INSTELLINGEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING EN KINDEROPVANG De Wet verplichte meldcde maakt de gemeenten verantwrdelijk vr het tezicht p de instellingen vr maatschappelijke ndersteuning en kinderpvang. De gemeenten meten erp tezien dat deze instellingen een meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling hebben die vldet aan de minimumeisen uit de Algemene maatregel van bestuur en dat de instellingen de kennis en het gebruik van die meldcde nder medewerkers stimuleren. Bij het uitefenen van tezicht beschikken gemeenten: - Op basis van de Algemene Wet Bestuursrecht ver de bevegdheid m infrmatie p te vragen en z ndig eisen te stellen aan instellingen. - Over de vlgende handhavingsinstrumenten: last nder dwangsm, bijvrbeeld de plicht m de tekst van de meldcde aan te passen en/f m met een actieplan te kmen vr interne vrlichting en training. Het pnemen van de meldcde als subsidievrwaarde is alleen mgelijk als de meldcde kan wrden gezien als een wijze waarp f een middel waarmee het del van de subsidie wrdt bereikt. Instellingen die nder het tezicht van de gemeenten vallen - Alle instellingen vr maatschappelijke ndersteuning en kinderpvang die niet nder een inspectie vallen. Bijvrbeeld het jngerenwerk, maatschappelijke pvang, welzijnswerk, peuterspeelzaalwerk, maatschappelijk werk, huishudelijke hulp, vrij tegankelijke pvedndersteuning en jeugdhulp. 5

6 - Het gaat hierbij zwel m instellingen waarmee gemeenten een inkprelatie hebben als m instellingen waarmee zij geen inkprelatie hebben. - Vrijwilligersrganisaties vallen er niet nder maar met vrijwilligersrganisaties kunnen wel afspraken gemaakt wrden ver hun signalerende rl. Vr instellingen die nder een inspectie vallen (Jeugdzrg, Onderwijs, Zrg), geldt dat de inspecties tezicht huden p de naleving van de meldcde. Vrmgeving gemeentelijk tezicht. - Gemeenten zijn verantwrdelijk vr het tezicht p de naleving van de Wet verplichte meldcde dr instellingen vr maatschappelijke ndersteuning en kinderpvang - Het tezicht bestaat uit de vlgende nderdelen: Nagaan f instellingen beschikken ver een meldcde. Nagaan f deze meldcde vldet aan de minimumeisen van de Algemene maatregel van bestuur. Nagaan wat een instelling det m de kennis ver en het gebruik van de meldcde bij de medewerkers te bevrderen. Een geannimiseerd verzicht van de signalen en meldingen waarbij de instelling het afgelpen jaar betrkken is geweest. - Gemeenten hebben het tezicht p de kinderpvang geregeld via de GGD. In het kader van de tezichthudende rl hudt de GGD k al tezicht p de meldcde en de naleving daarvan. - Gemeenten huden tezicht p lkaal werkende instellingen vr maatschappelijke ndersteuning. - In februari 2014 cmmuniceren de gemeenten met de instellingen vr maatschappelijke ndersteuning (k degene met wie zij geen subsidierelatie hebben) dat zij hun tezichthudende rl in het kader van de Wet verplichte meldcde gaan uitveren, he zij dat gaan den en wat zij van de instellingen verwachten. - Vr 2015 en verder wrdt er in de vereenkmsten met instellingen vr maatschappelijke ndersteuning een passage pgenmen ver het tezicht p de meldcde en de naleving ervan. - Om in 2014 een impuls te geven aan de meldcde en de naleving ervan, wrdt in het reginaal schlingsplan pgenmen dat instellingen vr maatschappelijke ndersteuning, kinderpvang en vrijwilligers- en mantelzrgrganisaties in 2014 vr vrlichting, infrmatie, advies en schling ver de meldcde een berep kunnen den p het Steunpunt Huiselijk Geweld en de Advies en Meldpunten Kindermishandeling. Ok deze ndersteuning wrdt gefinancierd vanuit de reginale reserve huiselijk geweld. Vanaf 2015 zijn instellingen zelf verantwrdelijk vr de inkp van hun ndersteuning. 6