Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid. Rapportage Integrale Veiligheidsmonitor 2009

Transcriptie

1 Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid Rapportage Integrale Veiligheidsmonitor 29

2 Colofon Rapportage van de Integrale Veiligheidsmonitor 29 Enquête afgenomen september-december 29 Aantal respondenten 1892 Uitvoering veldwerk Coördinatie en rapportage augustus 21 Companen (Arnhem) Statistiek & Onderzoek, gemeente

3 Voorwoord Voor het gemeentebestuur is informatie over de burgers van zeer belangrijk. De gemeente is samen met haar partners continu bezig beleid en investeringen af te stemmen op maatschappelijke veranderingen en problemen. Onderzoek is de basis van (kwantitatief) inzicht in de omvang van deze maatschappelijke veranderingen en problemen. Daarom vinden er geregeld enquêtes plaats onder de Leeuwarder bevolking. In het laatste kwartaal van 29 is de enquête Integrale Veiligheidsmonitor afgenomen onder 1892 huishoudens. Deze monitor bevat vragen over diverse onderwerpen met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid. De gemeente heeft dit jaar voor het eerst deelgenomen aan de IVM, maar een groot aantal vragen uit deze monitor zijn in eerdere jaren al aan de Leeuwarder bevolking gesteld in andere enquêtes (de wijksignaleringsenquête en de leefbaarheid- en veiligheidsenquête). Daardoor kunnen de resultaten worden vergeleken met de uitkomsten van eerdere jaren, waardoor ontwikkelingen en trends op lokaal niveau zichtbaar worden. Deze ontwikkelingen liggen ten grondslag aan nieuw gemeentelijk beleid op verschillende terreinen. Bovendien worden de uitkomsten van deze monitor gebruikt om gemeentelijk beleid te evalueren en verantwoording af te leggen over projecten die de afgelopen jaren zijn opgestart. Voor u ligt de Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid. Deze rapportage komt voort uit de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM) en bevat daarnaast feitelijke cijfers met betrekking tot bevolkingsopbouw en werkgelegenheid. Ook de veiligheidsprestatieindex is opgenomen in de Wijkatlas. Deze index maakt op basis van een veelheid van gegevens (objectieve en subjectieve veiligheidscijfers en omgevingsfactoren) jaarlijks in één enkel cijfer inzichtelijk hoe de veiligheid van en haar wijken zich ontwikkelt. Het college is van mening dat dit rapport niet alleen van belang is voor bestuurders en beleidsmakers. Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat diverse partners van de gemeente (o.a. wijk- en dorpspanels, onderwijsinstellingen, de politie, woningcorporaties en welzijnsinstellingen) uitkomsten van onderzoek, zoals de IVM, gebruiken als actuele bron van informatie. College van Burgemeester & Wethouders I

4 II

5 Samenvatting Het verbeteren van de leefbaarheid in de wijken en dorpen is al jaren één van de hoofdprioriteiten van het beleid in. Voor een goede invulling van dit beleidsvoornemen is inzicht nodig in wat er leeft op wijk- en dorpsniveau. Signalen afkomstig van de wijk- en dorpspanels spelen hierbij een rol. Daarnaast zijn gegevens afkomstig uit bevolkingsenquêtes, zoals de wijksignaleringsenquête, een belangrijke basis voor wijk- en gebiedsgericht werken. Sinds 29 zijn ook de gegevens afkomstig uit de (landelijke) Integrale Veiligheidsmonitor (IVM) een goede bron van informatie. De uitkomsten van de Integrale Veiligheidsmonitor zijn verwerkt in onderhavig rapport: Wijkatlas Leefbaarheid en Veiligheid. Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid Bevolking In de Wijkatlas Leefbaarheid en Veiligheid zijn gegevens opgenomen over het jaar 29. Dit zijn twee soorten gegevens: - bestandsinformatie van gemeentelijke sectoren, het UWV WERKbedrijf en de politie Fryslân. - enquête-uitkomsten afkomstig van de Integrale Veiligheidsmonitor. Deze gegevens zijn verzameld door middel van een internet en telefonische enquête gericht aan een groot deel van de Leeuwarder bevolking. In deze enquête komen onderwerpen aan de orde op het terrein van leefbaarheid en veiligheid. In de Wijkatlas wordt een indeling gehanteerd waarin opgedeeld is in 28 wijken (waarvan vijf dorpsgebieden). telt in totaal 32 wijken, vijf wijken kennen echter zo weinig inwoners dat voor die wijken geen enquêtegegevens beschikbaar zijn. Dit zijn onder andere de bedrijventerreinen en een enkel buitengebied met alleen wat verspreide bewoning. Van de wijk Blitsaerd zijn een paar gegevens over de bevolking opgenomen, maar geen resultaten van de IVM. Blitsaerd telde in 29 nog maar weinig inwoners en is dermate in ontwikkeling dat enquêteren daar nog niet zinvol werd geacht. is een middelgrote stad met ruim 94 inwoners. Sinds 199 is het aantal inwoners met 8 personen toegenomen. Dit is een bevolkingsgroei van 1 in twintig jaar. Het grootste deel van die groei is van het laatste decennium, sinds kwamen er 2 inwoners bij. heeft als studentenstad veel jongeren: 13 van de bevolking is tussen de 18 en 24 jaar oud. Groeiende wijken zijn sinds 2: Bilgaard & Havankpark e.o. en Hempens/Teerns & Zuiderburen. Ook Goutum & De Zuidlanden is in inwonertal gegroeid door de bouw van Techum. In de Vrijheidswijk is er sprake van een duidelijke bevolkingskrimp. De groei van Huizum-Oost komt door de bouw van woningen op vrijgekomen bedrijventerreinen en woningbouw langs de randen van de Potmarge. Werk, opleiding en inkomen Het aantal banen in is in de periode 2-29 licht gegroeid. In 2 waren er 3484 banen van 1 uur per week of meer. In 29 waren dit er 421. Dat is een toename van 1,3. De groei vond met name plaats in: - zakelijke dienstverlening; - gezondheids- en welzijnszorg; - onderwijs; - overige dienstverlening; - horeca (procentueel sterke groei, maar in absoluut aantal banen (48) vrij gering). Krimpende sectoren zijn in het tijdvak 2-29: - landbouw; - nutsbedrijven; - industrie; III

6 - vervoer, opslag en communicatie; - handel; - financiële dienstverlening. De werkloosheid in ligt hoger dan in Friesland en de rest van Nederland. Maar het verschil is de afgelopen tien jaar kleiner geworden. In 2 was het Leeuwarder werkloosheidspercentage het dubbele van het Nederlands werkloosheidspercentage. Ook het Friese werkloosheidspercentage lag beduidend hoger dan het landelijk percentage. Sinds 2 zijn de verschillen beduidend kleiner geworden: de werkloosheid kwam in op 1 januari 21 uit op 1,3, voor Friesland op 7,4 en voor Nederland op 6,. Sinds stijgt het aantal uitkeringsgerechtigden weer, van iets meer dan 3 aan het begin van het jaar naar bijna 34 aan het eind van het jaar. Aan een jarenlange daling van het aantal huishoudens met een laag inkomen is volgens enquêtegegevens tussen eind 27 en eind 29 een einde gekomen te zijn. Ook de groei van het aantal hoge inkomens lijkt te stagneren. Na een aantal jaren van toename, nu een afname. Leefbaarheid Ten opzichte van 26 en voorgaande jaren wordt de sociale kwaliteit (de wijze waarop mensen met elkaar omgaan) in 29 lager beoordeeld. In de Schepenbuurt en Heechterp wordt de sociale kwaliteit het minst positief beoordeeld. In de dorpen is het percentage inwoners dat vaak of regelmatig deelneemt aan buurtactiviteiten het hoogst. Met name Wirdum en Wytgaard scoren hoog. Opmerkelijk is dat in veel vroeg naoorlogse wijken ook tussen de 1 en 2 regelmatig of vaak deelneemt aan buurtactiviteiten. In de vooroorlogse wijken ligt dit percentage vaak onder de 1. Het aandeel van de bevolking/huishoudens dat concrete verhuisplannen binnen twee jaar heeft, lag in 29 met 18 lager dan voorgaande jaren. Sinds 2 is duidelijk sprake van een dalende lijn. Men is in 29 gemiddeld genomen minder uitgesproken geworden over de vooruit- of achteruitgang van de eigen buurt. Wel vinden nog altijd meer mensen gemiddeld genomen dat de wijk vooruit is gegaan dan achteruitgegaan. De verloederingscore is in 29 verbeterd ten opzichte van 26. Deze score is onder andere samengesteld uit het voorkomen van graffiti en rommel op straat. De overlastscore (van jongeren, omwonenden) is hetzelfde gebleven. Met betrekking tot de mate waarin bewoners inschatten dat vermogensdelicten voorkwamen treedt sinds 22 bij iedere meting een sterke verbetering op. De inschatting dat geweldsdelicten voor kunnen komen bleef sinds 22 vrijwel gelijk. Veiligheid Voor de gemeente als geheel geldt dat het veiligheidsgevoel licht verbeterd is ten opzichte van 27. In de wijken/dorpen als Wytgaard e.o. en Hempens/Teerns en Zuiderburen geeft in 27 niemand aan zich s avonds meestal niet of nooit veilig te voelen. In 29 zijn Lekkum e.o., Wirdum & Swichum e.o., Vossepark & Helicon en Vogelwijk & Muziekwijk daaraan toegevoegd. Ongeveer één op de vijf inwoners Heechterp geeft in 29 aan zich nooit of meestal niet s avonds veilig te voelen in de eigen woonomgeving. Dit is een verslechtering ten opzichte van 27. In de wijken Vrijheidswijk en Schepenbuurt voelde in 27 nog ongeveer één op de vijf inwoners zich s avonds onveilig. In 29 scoort de Vrijheidswijk een stuk beter met één op de tien. In de Schepenbuurt voelt in 29 maar één op de twintig zich nooit of meestal niet veilig s avonds in de eigen woonomgeving. Het veiligheidsgevoel van alle Leeuwarders is verbeterd en de uitschieters (in onveiligheid) zijn kleiner geworden. In 29 blijkt de trend van dalende percentages van mensen die slachtoffer geworden zijn van een delict zich voortgezet te hebben. Alleen het percentage inwoners dat bedreigd wordt, is sinds 23 niet gedaald. In de wijksignaleringsenquêtes van 23, 2 en 27 is gevraagd of men (de ondervraagde of leden van het huishouden) de afgelopen 12 maanden slachtoffer is geweest van een aantal IV

7 misdrijven. Ook in de IVM van 29 zijn deze vragen gesteld. Het meest voorkomende misdrijf op basis van de laatste enquête is fietsendiefstal en diefstal vanaf/beschadiging aan buitenkant auto: 11 van de bewoners werd hier slachtoffer van. Slachtofferschap van fietsendiefstal is sterk gedaald, van 18 in 27 naar 11 in 29. Al is deze daling ook deels te danken aan een andere vraagstelling in de enquête, dus niet geheel vergelijkbaar. Beschadigingen aan huis of tuin meldt nog maar 7 in 29, dit was 12 in 27. Voor een aantal delicten zijn de cijfers nauwelijks gewijzigd: poging tot inbraak in de woning, autodiefstal en mishandeling komen even vaak voor in 29 als in 27. Het percentage inwoners dat slachtoffer wordt van woninginbraak is licht gedaald. Slachtofferschap van diefstal uit de auto en bedreiging met geweld zijn licht gestegen tussen 27 en 29. Over de hele linie is de score op de veiligheidsprestatieindex verbeterd. In 24 scoorde de hele gemeente nog een 6,7. In 29 is de score op deze breed samengestelde index een 7,4. Deze index is samengesteld uit objectieve en subjectieve veiligheidscijfers, omgevings- en sociaaleconomische factoren. De Binnenstad scoort het slechtst en is nog de enige wijk met een onvoldoende. Wirdum/Swichum scoort het hoogst met een ruime 9. In de Vrijheidswijk, t Vliet en de Schepenbuurt werd de grootste vooruitgang geboekt ten opzichte van 28: de scores voor deze wijken zijn met meer dan een punt gestegen. Leefbaarheid en veiligheid vergeleken Ten opzichte van Friesland is de sociale cohesie, verloedering en de inschatting van het voorkomen van gewelds- en vermogensdelicten in ongunstiger. De gemeente scoort iets beter dan Friesland als geheel (de andere Friese gemeenten) op de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Het functioneren van de politie wordt in en Friesland gelijk beoordeeld, het oordeel van de beschikbaarheid van de politie ligt in iets lager dan het Fries gemiddelde. Als centrumstad/-gemeente scoort slechter waar het gaat om rapportcijfers voor de woonomgeving, leefbaarheid en veiligheid. Ook komt slachtofferschap van delicten er vaker voor. In perspectief met andere studenten- en centrumsteden, zoals Alkmaar, Amsterdam, Arnhem, Deventer, Nijmegen en Zwolle, zijn de verschillen op diverse veiligheidsaspecten minimaal. Het kunnen vóórkomen van vermogensdelicten wordt in wel duidelijk lager ingeschat. Binnen Friesland scoorde beter dan gemiddeld waar het ging om de aanpak van leefbaarheid en veiligheid door de gemeente. Ten opzichte van de andere centrumsteden is er geen verschil. Het functioneren en de beschikbaarheid van de politie scoort in iets minder dan gemiddeld in de genoemde studenten-/centrumsteden. De Leeuwarder is wat minder vaak slachtoffer van een delict dan de inwoner van de zeven steden gemiddeld. Alleen met betrekking tot vermogensdelicten komt een klein beetje boven het gemiddelde uit. Dit komt door het relatief hoge percentage bewoners dat slachtoffer wordt van een fietsendiefstal. kent ten opzichte van de andere steden relatief de meeste studenten per 1 inwoners. Dit zou de verklaring kunnen zijn. Overigens is in de afgelopen jaren het percentage inwoners dat slachtoffer werd van fietsendiefstal sterk gedaald. V

8 Voorwoord Samenvatting I III Inleiding 1 Deel 1 in vogelvlucht Hoofdstuk 1 De bevolking Bevolking en bevolkingsgroei 6 Leeftijdsopbouw bevolking 6 Aantal inwoners per wijk 7 Etniciteit 8 Gezinssamenstelling 9 Hoofdstuk 2 Werk, opleiding en inkomen 11 Banen 12 Pendel 12 Werkloosheid 13 Aantal uitkeringsgerechtigden 13 Inkomens 14 Hoofdstuk 3 Leefbaarheid en Veiligheid 1 De sociale kwaliteit van de buurt 16 Omgang met elkaar 16 Actief in buurtverbetering 17 Deelname aan buurtactiviteiten 17 Verhuisplannen 18 Voor- of achteruitgang van de buurt 18 Vóórkomen van buurtproblemen 19 Schaalscores veiligheid 2 Verloedering 2 Overlast 2 Vermogensdelicten 21 Dreiging 21 Algemeen onveiligheidsgevoel 21 Onveiligheidsgevoel s avonds 22 Slachtofferschap 23 Woningdelicten 23 Autodelicten 23 Fietsendiefstal 23 Vernielingen 24 Geweldsdelicten 24 Trendontwikkeling misdrijven 2 Veiligheidsprestatieindex 26 Hoofdstuk 4 Leefbaarheid en Veiligheid vergeleken 29 binnen Friesland 3 Sociale cohesie, verloedering, bedreiging en vermogensdelicten 3 Functioneren gemeente en politie met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid 3 Rapportcijfers omtrent woonomgeving, leefbaarheid en veiligheid 31 Slachtofferschap in en Friesland 31 in perspectief met andere studenten-/centrumsteden 32 Sociale cohesie, verloedering, bedreiging en vermogensdelicten 32 Functioneren gemeente en politie met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid 32 Rapportcijfers omtrent woonomgeving, leefbaarheid en veiligheid 33 Slachtofferschap in en andere studenten-/centrumsteden 33 VI

9 Deel 2 wijken 1 Gebiedsdeel Binnenstad De Binnenstad 38 2 Gebiedsdeel Noord Transvaalwijk & Rengerspark Bilgaard & Havankpark e.o Vrijheidswijk 2.4 Lekkum e.o Blitsaerd 8 3 Gebiedsdeel Oost Oldegalileën & Bloemenbuurt Tjerk Hiddes & Cambuursterhoek t Vliet Oranjewijk & Tulpenburg Heechterp Schieringen & De Centrale Camminghaburen 84 4 Gebiedsdeel Zuid Achter de Hoven Schepenbuurt Wielenpôlle Huizum-Oost 1 4. Huizum-West Aldlân Nijlân 112 Gebiedsdeel Nieuw-Zuid 11.1 Hempens/Teerns & Zuiderburen Wirdum & Swichum e.o Wytgaard e.o Goutum & De Zuidlanden Gebiedsdeel West Vossepark & Helicon Vogelwijk & Muziekwijk Valeriuskwartier & Magere Weide Westeinde 144 Bijlagen 147 Begrippenlijst 148 Overzichtskaart wijkindeling 149 VII

10 VIII

11 Inleiding Voor u ligt het rapport Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid. Dit rapport komt onder andere voort uit de enquête Integrale Veiligheidsmonitor die in het najaar van 29 afgenomen is onder 1892 huishoudens. Deze enquête wordt in diverse gemeenten gehouden en landelijk gecoördineerd. In 29 nam voor het eerst deel. De IVM bevat met name vragen over veiligheid en leefbaarheid. De vragen in de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM) komen deels overeen met vragen uit het wijksignaleringssysteem, die in voorgaande oneven jaren werd afgenomen. Deze editie van Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid is dan ook een voortzetting van eerdere rapportages van het wijksignaleringssysteem. De vragenlijst IVM wisselt voortaan een bredere wijkenquête (qua onderwerpen) af (het ene jaar een IVM, het andere jaar een qua onderwerpen bredere wijkenquête). In 21 wordt er weer een wijkenquête gehouden. Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid Leeswijzer Dit rapport omvat een verzameling van twee soorten gegevens: 1. Kwantitatief: jaarlijks wordt bestandsinformatie verzameld van gemeentelijke sectoren, het UWV WERKbedrijf en de politie Friesland. 2. Kwalitatief: dit jaar is in het kader van de Integrale Veiligheidsmonitor informatie verzameld door middel van een internet- en telefonische enquête, gericht aan een groot deel van de Leeuwarder bevolking. In deze enquête komen onderwerpen aan de orde als slachtofferschap, veiligheidsbeleving, tevredenheid over de woonomgeving, sociale contacten en verhuisplannen. Het verbeteren van de leefbaarheid in de wijken en dorpen is al jaren één van de hoofdprioriteiten van het beleid in. Voor een goede invulling van dit beleidsvoornemen is inzicht nodig in wat er leeft op wijk- en dorpsniveau. Signalen afkomstig van de wijk- en dorpspanels spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast vormen de gegevens uit het wijksignaleringssysteem en sinds 29 ook uit de Integrale Veiligheidsmonitor (laatstgenoemde verwerkt in onderhavig rapport) een belangrijke basis voor wijk- en gebiedsgericht werken. Hierbij zij opgemerkt dat dit rapport zich beperkt tot het geven van signalen. Voor verklaringen en mogelijke oplossingen is het noodzakelijk dieper op de materie in te gaan. Het eerste gedeelte van dit rapport gaat in op de situatie van de gemeente als geheel. Hierbij komt de bevolkingsopbouw aan bod en ook ontwikkelingen op het gebied van werk, opleiding en inkomen. Vervolgens worden diverse onderwerpen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid in beeld gebracht, op basis van de uitkomsten van de IVM. Tot slot van het eerste deel wordt de situatie in de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid vergeleken met de situatie in de provincie Friesland, en ook met enkele andere studenten-/centrumsteden. In het tweede gedeelte van de Wijkatlas wordt per wijk of dorp dieper ingegaan op de hiervoor genoemde thema s. Met behulp van overzichtelijke grafiekjes wordt stilgestaan bij de verschillende onderwerpen. Aan het eind van Wijkatlas Leefbaarheid en veiligheid vindt u nog een korte begrippenlijst van een aantal thema s en een overzichtskaart van de wijkindeling. Verdere ontwikkeling van dit rapport Dit rapport is een poging meer trendmatige ontwikkelingen te laten zien zodat duidelijk wordt waar de wensen en problemen van wijken en wijkbewoners liggen. Mocht u concrete ideeën voor verbetering hebben dan wordt u van harte uitgenodigd deze door te geven. U kunt hiervoor contact opnemen met team Statistiek & Onderzoek (mail naar statistiek@leeuwarden.nl of bel 14 8). Natuurlijk zijn ook meer algemene vragen en opmerkingen van harte welkom! 1

12 2

13 Deel 1 in vogelvlucht 3

14 4

15 Hoofdstuk 1 De bevolking

16 Bevolking Bevolking en bevolkingsgroei is een middelgrote stad met ruim 94 inwoners. Sinds 199 is het aantal inwoners met 8 personen toegenomen. Dit is een bevolkingsgroei van 1. Het grootste deel van de groei is van het laatste decennium, er kwamen 2 inwoners bij sinds Bevolkingsontwikkeling sinds Leeftijdsopbouw bevolking heeft een forse groep ouderen onder de inwoners: 14 van de bevolking is 6 jaar of ouder. Dit komt ongeveer overeen met het aandeel ouderen in heel Nederland. Daar staat tegenover dat de groep jongeren relatief klein is: 18 van de bevolking is jonger dan 18 jaar (in heel Nederland 21). De groep jaar is relatief groot (13 tegen 9 in heel Nederland), dit komt omdat een studentenstad is. Leeftijdsopbouw per naar leeftijdsgroep > 74 jr 6-74 jr - 64 jr 4-4 jr 2-39 jr jr Nederland Leeuw arden jr 4-11 jr 2-3 jr < 2 jr

17 Bevolking Aantal inwoners per wijk De tabel op deze pagina geeft een overzicht van de bevolkingsomvang van de verschillende wijken en de ontwikkeling tussen en Zichtbaar is de sterke bevolkingsgroei van Bilgaard & Havankpark e.o. (door de bouw van Havankpark) en Hempens/Teerns & Zuiderburen. Ook Goutum & De Zuidlanden is in inwonertal gegroeid door de bouw van Techum. In de Vrijheidswijk is er sprake van een duidelijke bevolkingskrimp (door de sloop van woningen). De bevolkingsaanwas na de sloop, ten gevolge van de bouw van nieuwe woningen op de plaats van de gesloopte woningen, is beperkter van omvang omdat in een geringe dichtheid teruggebouwd is. De groei van Huizum-Oost komt door de bouw van woningen op vrijgekomen bedrijventerreinen en woningbouw langs de randen van de Potmarge. Inwoners per wijk, en Gebiedsdeel Binnenstad Gebiedsdeel Zuid Binnenstad Gebiedsdeel Noord Transvaalwijk & Rengerspark Bilgaard & Havankpark e.o Vrijheidswijk Lekkum e.o Blitsaerd Gebiedsdeel Oost Oldegalileën & Bloemenbuurt Tjerk Hiddes & Cambuursterhoek t Vliet Oranjewijk & Tulpenburg Heechterp Schieringen & De Centrale Camminghaburen Grote Wielen en Kleine Wielen 3 18 Bedrijventerreinen-Oost Achter de Hoven Schepenbuurt Wielenpôlle Huizum-Oost Huizum-West Aldlân Nijlân Gebiedsdeel Nieuw Zuid Hempens/Teerns e.o. & Zuiderburen Wirdum & Swichum e.o Wytgaard e.o Goutum e.o. & De Zuidlanden Gebiedsdeel West Bedrijventerreinen-West Vossepark & Helicon Vogelwijk & Muziekwijk Valeriuskwartier & Magere weide Westeinde Buitengebied Noordwest 49 4 Totaal

18 Bevolking Etniciteit De groep allochtonen in is relatief klein. Tot de allochtone bevolking worden personen gerekend die zelf in het buitenland zijn geboren en/of van wie één of beide ouders in het buitenland zijn geboren. Het gaat om een groep van bijna achttienduizend mensen; dat is bijna 19 van de bevolking. Onder de groep overige allochtonen vallen ook de westerse allochtonen zoals Belgen, Duitsers enzovoort. De allochtone bevolking concentreert zich in een aantal wijken. Met name Heechterp, Schieringen & De Centrale, de Schepenbuurt, de Vrijheidswijk en Bilgaard kennen een vrij fors aandeel allochtonen. Opvallend is dat de dorpen zonder uitzondering een zeer klein aandeel allochtonen hebben. allochtonen gezinnen met kinderen

19 Bevolking Gezinssamenstelling In zijn er volgens de gemeentelijke basisadministratie ongeveer 7.9 huishoudens. Circa 63 van deze huishoudens bestaat uit alleenstaanden. In 21 van de huishoudens gaat het om gezinnen met kinderen (met één of twee ouders). Op wijkniveau zijn er grote verschillen in de samenstelling van de huishoudens. De volgende tabel geeft hier een beeld van. In de dorpen en wijken als Hempens/ Teerns & Zuiderburen, Wirdum & Swichum, Goutum & de Zuidlanden, Blitsaerd, Camminghaburen, Westeinde en Wielenpôlle wonen verhoudingsgewijs veel gezinnen met kinderen en weinig alleenstaanden. In de Binnenstad, t Vliet, Oranjewijk & Tulpenburg, Schieringen, de Schepenbuurt, Nijlân en het Valeriuskwartier, wonen relatief weinig gezinnen met kinderen en veel alleenstaanden. Eenoudergezinnen maken zo n 1 van de huishoudens uit. Een uitschieter is Wielenpôlle met 17 éénoudergezinnen. Het begrip huishouden wordt in deze publicatie overigens ruim opgevat, wanneer sprake is van twee samenwonenden die niet als zodanig in de gemeentelijke basisadministratie geregistreerd staan, dan is sprake van twee huishoudens c.q. twee alleenstaanden. Twee samenwonenden (niet als zodanig geregistreerd) met een kind vormen volgens deze definitie ook twee huishoudens: een éénoudergezin en een alleenstaande. Ter vergelijking met het aantal huishoudens (bijna 8.): de woningvoorraad is zo n 46. woningen groot. Gezinnen en alleenstaanden per wijk (als van het totaal aantal huishoudens) per gezinnen met kinderen alleenstaanden 1: Binnenstad 89 2: Transvaalwijk & Rengerspark : Bilgaard & Havankpark e.o : Vrijheidswijk : Lekkum e.o : Blitsaerd : Oldegalileën & Bloemenbuurt : Tjerk Hiddes & Cambuursterhoek : 't Vliet : Oranjewijk & Tulpenburg : Heechterp : Schieringen & De Centrale : Camminghaburen : Grote Wielen en Kleine Wielen : Bedrijventerreinen-Oost : Achter de Hoven : Schepenbuurt : Wielenpôlle : Huizum-Oost : Huizum-West : Aldlân : Nijlân : Hempens/Teerns e.o. & Zuiderburen : Wirdum & Swichum e.o : Wytgaard e.o : Goutum e.o. & De Zuidlanden : Bedrijventerreinen-West : Vossepark & Helicon : Vogelwijk & Muziekwijk : Valeriuskwartier & Magere weide : Westeinde : Buitengebied Noordwest 6 44 Totaal

20 1

21 Hoofdstuk 2 Werk, opleiding en inkomen 11

22 Werk, opleiding, inkomen Banen Het aantal banen in is in de periode 2-29 maar matig gegroeid. In 2 waren er 3484 banen van 1 uur per week of meer. In 29 waren dit er 421. Dat is een toename van 1,3. Deze toename vond met name plaats in de zakelijke dienstverlening, in de gezondheids- en welzijnszorg, het onderwijs de overige dienstverlening. De groei van de horeca is procentueel ook sterk geweest, maar in absoluut aantal banen (48) vrij gering. De bouwnijverheid en het openbaar bestuur groeide beperkt. In de sectoren landbouw, industrie, vervoer, opslag en communicatie, handel, nutsbedrijven en financiële dienstverlening gingen per saldo banen verloren. Procentuele verandering in aantal banen naar sector, landbouw industrie nutsbedr. bouwnijv. handel horeca verv./opsl./com. fin. dnstverl. zakel.dnstv. openb. best. onderwijs zorg&welzijn ov. dnstv. -1 Pendel In 1994, 2 en 2 is voor de inkomende pendel bekend; 43 van de Leeuwarder arbeidsplaatsen werd in 1994 vervuld door mensen die ook als woonplaats hadden 1. Met andere woorden, 7 van de arbeidsplaatsen in de Friese hoofdstad werd toen door mensen van buiten bezet. Pendelonderzoek van de provincie geeft voor een procentueel iets verminderde inkomende pendel aan in 2, namelijk 6 (28. personen). In absolute zin is er ten gevolge van de groeiende werkgelegenheid wel sprake van een forse toename. In 2 was de inkomende pendel gestegen naar ruim 32. personen, 6. 1 Gegevens afkomstig uit de Atlas van de Friese pendel, provincie Friesland, 199, 22 en 26 12

23 Werk, opleiding en inkomen Werkloosheid De werkloosheid in ligt hoger dan in Friesland en de rest van Nederland 2. Maar het verschil is wel veel kleiner geworden in de afgelopen tien jaar. In 2 was het Leeuwarder werkloosheidspercentage het dubbele van het Nederlands werkloosheidspercentage. Ook het Friese werkloosheidspercentage lag beduidend hoger dan het landelijk percentage. Sinds 2 komt het werkloosheidspercentage van Nederland, Friesland en in verhouding dichter bij elkaar. De werkloosheid kwam in op 1 januari 21 uit op 1,3, voor Friesland op 7,4 en voor Nederland op 6,. Niet-werkende werkzoekenden 2, 2, 21, Nederland, Friesland en () Nederland Friesland Aantal uitkeringsgerechtigden Het aantal uitkeringsgerechtigden (met WWB-uitkering, voorheen Abw) in is in de periode 2-22 fors teruggelopen. Op 1 januari 2 waren er nog bijna 4 uitkeringsgerechtigden. Twee jaar later waren dat er ruim 6 minder. Tussen 22 en 2 is er weer sprake van een toename. Vanaf 26 is er een duidelijke afname te zien, op waren er iets meer dan 3 uitkeringsgerechtigden in. In 29 is weer sprake van een stijging, naar bijna 34. Ontwikkeling aantal uitkeringsgerechtigden (WWB) Het werkloosheidpercentage is op basis van het percentage niet-werkende werkzoekenden, die geen werk hebben voor meer dan 12 uur per week, en die staan ingeschreven bij een arbeidsbureau. Deze definitie geeft een hoger werkloosheidspercentage dan de definitie van de geregistreerde werkloosheid of de werkloze beroepsbevolking. 13

24 Werk, opleiding en inkomen Inkomens De wijksignaleringsenquête geeft al een aantal jaren een beeld van de inkomensontwikkeling in (met een correctie voor de gemiddelde loonstijging). In 29 is de inkomensvraag meegenomen in de gemeente-enquête. Sinds het midden van de jaren negentig is duidelijk zichtbaar dat het aandeel huishoudens met een hoog inkomen toeneemt en de groep huishoudens met een laag inkomen afneemt. Een hoog inkomen is per eind 199 een netto huishoudinkomen boven de 1818 (f4). In 27 ligt deze grens op 2491 (gecorrigeerd voor algemene loonstijgingen). In 29 is deze grens 2648 geworden. Onder een laag inkomen wordt hier verstaan, een inkomen tot 827 (f1821) per 199, tot 1112 per 27 en tot 1182 in 29. Voor het eerst lijkt er tussen eind 27 en eind 29 sprake van een kleine trendbreuk. Het aantal huishoudens met een laag inkomen is licht gestegen, het aantal huishoudens met een hoog inkomen licht gedaald. De middengroep bleef gelijk. Overigens zijn deze gegevens beïnvloedbaar door verschillen in enquêtemethodiek, non-respons en betrouwbaarheid- en afwijkingsmarges. In onderstaande tabel en grafiek wordt het aantal huishoudens met een laag, midden en hoog inkomen geraamd. Deze raming is gebaseerd op enquêtegegevens (dus inkomen volgens eigen opgave van de respondenten). De inkomensgrenzen zijn steeds gecorrigeerd voor stijging van Cao-lonen. De aantallen volgens de enquêtegegevens zijn doorvertaald naar de woningvoorraad om zo een beeld te krijgen van de samenstelling van de huishoudens naar inkomen. Ontwikkeling aantal huishoudens naar inkomensgroep (op basis van enquêtegegevens) laag midden hoog totaal hoog midden laag 14

25 Hoofdstuk 3 Leefbaarheid en veiligheid 1

26 Leefbaarheid en veiligheid De sociale kwaliteit van de buurt De sociale kwaliteit van een buurt laat zich meten door een aantal stellingen tot een score om te rekenen. De schaalscore sociale kwaliteit is gemaakt op basis van de beoordeling van vier stellingen: - de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks; - de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om; - ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is; - ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. Over de gehele linie is de totale waardering voor de sociale kwaliteit van de buurt in wat gedaald tussen 26 en 29. In onderstaande grafiek zijn de schaalscores van de sociale kwaliteit weergegeven. De schaalscores als volgt: 1 = zeer ongunstig, 1 = zeer gunstig ,2 6,2 6,2 6,3,9 Omgang met elkaar Aan de bewoners is gevraagd om met een rapportcijfer aan te geven hoe men denkt over de omgang van bewoners met elkaar. Alleen de bewoners van de Schepenbuurt geven een cijfer lager dan zes (,9) wat betreft de waardering voor de manier waarop mensen met elkaar omgaan in hun woonomgeving. In Heechterp wordt een cijfer tussen de 6 en 6, gescoord (6,1). Alle andere wijken scoren 6, of hoger. Lekkum e.o. (inclusief Blitsaerd) scoort het hoogst met een ruime 8. Rapportcijfer omgang buurtbewoners met elkaar n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Rapportcijfer sociale omgang

27 Leefbaarheid en veiligheid Actief in buurtverbetering De vraag bij de Leefbaarheids- en Veiligheidsenquête (26 en eerder) en de IVM (29) luidde: Bent u het afgelopen jaar actief geweest om uw buurt te verbeteren? In onderstaande tabel zijn de mensen opgenomen die hier bevestigend op hebben geantwoord Na een kleine uitschieter in 26 is het percentage ondervraagden dat aangaf in het afgelopen jaar actief te zijn geweest om de buurt te verbeteren in 29 weer ongeveer terug op het niveau van 2, 22 en 24. Deelname aan buurtactiviteiten In de dorpen is het percentage inwoners dat vaak of regelmatig deelneemt aan buurtactiviteiten het hoogste. Met name Wirdum en Wytgaard scoren hoog. Opmerkelijk is dat in veel vroeg naoorlogse wijken ook tussen de 1 en 2 regelmatig of vaak deelneemt. In de vooroorlogse wijken ligt dit percentage vaak onder de 1. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. vaak&regelmatig deelname buurtactiviteiten

28 Leefbaarheid en veiligheid Verhuisplannen Het aandeel van de bevolking/huishoudens dat concrete verhuisplannen binnen twee jaar heeft, lag in 29 met 18 lager dan voorgaande jaren. Sinds 2 is duidelijk sprake van een dalende lijn. Toen had nog 24 verhuisplannen. inwoners van met concrete verhuisplannen binnen twee jaar Van de mensen met verhuisplannen wil 16 in de eigen wijk blijven wonen, 37 naar elders in de gemeente verhuizen, 42 naar buiten de gemeente. Voor- of achteruitgang van de buurt Aan de bewoners is gevraagd of zij van mening zijn dat de buurt er het afgelopen jaar op vooruit is gegaan, op achteruit is gegaan of gelijk is gebleven. In onderstaande grafiek zijn de antwoorden van de personen die een vooruitgang of een achteruitgang van de buurt hebben ervaren in het afgelopen jaar weergegeven. Vindt u dat de buurt waar u woont het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan? (rel.) Vooruit gegaan: Achteruit gegaan: In vergelijking met 2 en later jaren is men in 29 gemiddeld genomen minder uitgesproken geworden over de vooruit- of achteruitgang van de eigen buurt. Wel vinden nog altijd meer mensen gemiddeld genomen dat de wijk vooruit is gegaan dan achteruitgegaan. 18

29 Leefbaarheid en veiligheid Vóórkomen van buurtproblemen De IVM en vroeger de Leefbaarheids- en Veiligheidsvragenlijst bevat een vraagstelling of een aantal voorvallen of misdrijven naar de mening van de inwoners voorkomen in zijn of haar buurt. De burger hoeft hierbij geen slachtoffer geweest te zijn, het subjectieve oordeel (gevoel) dan wel de inschatting speelt in de beantwoording van deze vraag mede een rol. In 2, 22, 24, 26 en 29 kwamen de volgende uitkomsten uit de enquête: Voorvallen/misdrijven in uw wijk: (rel.) Komt vaak voor Fietsendiefstal Diefstal uit auto Beschadiging/vernielingen en diefstal vanaf auto Geluidsoverlast door verkeer Andere vormen van geluidsoverlast Bedreiging Bekladding van muren en/of gebouwen Overlast van groepen jongeren Dronken mensen op straat Vrouwen en mannen lastiggevallen op straat Rommel op straat Hondenpoep op straat Vernieling van telefooncellen, bus-, tramhokjes Inbraak in de woningen Gewelddelicten Overlast door omwonenden Drugsoverlast Tasjesroof Parkeeroverlast Agressief verkeersgedrag Te hard rijden Uit de voorgaande tabel blijkt door de jaren heen dat de bewoners inschatten dat de volgende zaken minder vaak voorkomen: fietsendiefstal diefstal uit auto s beschadiging/vernielingen en diefstal vanaf auto s bekladding van muren en/of gebouwen vernieling van telefooncellen, bus-, tramhokjes inbraak in woningen Een kleine toename is er bij overlast van jongeren en parkeeroverlast. 19

30 Leefbaarheid en veiligheid Schaalscores veiligheid Voor de volgende vier deelterreinen van het begrip veiligheid zijn schaalscores voor veiligheid berekend: - verloedering in de eigen buurt; - overlast in de eigen buurt; - vermogensdelicten; - dreiging. Met betrekking tot de schaalscores veiligheid geldt dat bij een waarde een probleem in de perceptie van de burgers niet voorkomt, de waarde 1 geeft aan dat het probleem vaak voorkomt. Dat wil zeggen dat een lage score gunstig is en een hoge score ongunstig. De schaalscores zijn afgeleid van de antwoorden op wijkniveau m.b.t. het vóórkomen van misdrijven/voorvallen, zie ook de tabel Voorvallen en misdrijven in uw wijk. Verloedering De schaalscore Verloedering in de eigen buurt is samengesteld op basis van het, volgens de respondent, voorkomen (vaak, soms of nooit) van: - bekladding van muren en gebouwen; - rommel op straat; - hondenpoep op straat; - vernieling van telefooncellen, bushokjes. In heel was in 26 de graad van verloedering toegenomen in vergelijking tot 24. In 29 is deze weer een stuk gedaald. De scores voor verloedering van 2 tot en met 29 voor zijn als volgt: 1 = zeer gunstig, 1 = zeer ongunstig ,3 4,2 3,9 4,4 4,1 Overlast De schaalscore Overlast in de eigen buurt is samengesteld uit meningen over: - overlast door groepen jongeren; - vormen van geluidsoverlast, anders dan verkeer; - overlast door omwonenden. Onderstaande tabel geeft voor van 2 tot en met 29 de 'overlastscore' weer: 1 = zeer gunstig, 1 = zeer ongunstig ,2 2, 2, 2,9 2,9 In heel is in 26 de (subjectieve) overlast gestegen in vergelijking tot 24. In 29 bleef deze overlast op hetzelfde niveau als in 26. 2

31 Leefbaarheid en veiligheid Vermogensdelicten Hierin zijn verwerkt het (kunnen) voorkomen (vaak, soms of nooit) in de eigen buurt van: - fietsendiefstal; - diefstal uit auto's; - beschadiging of vernieling en diefstal vanaf auto; - inbraak in woningen. Onderstaande tabel geeft voor van 2 tot en met 29 de score weer: 1 = zeer gunstig, 1 = zeer ongunstig , 4,1 3,8 3,4 2,8 Op de schaalscore voor vermogensdelicten is grote vooruitgang geboekt. De beleving dat fietsendiefstallen, diefstal uit auto s, beschadiging en vernieling daarvan en inbraak in woningen voor kunnen komen, nam fors af. Dreiging De schaalscore dreiging is samengesteld uit het vaak, soms of nooit (kunnen) voorkomen van: - bedreiging; - dronken mensen op straat; - vrouwen en mannen die op straat worden lastiggevallen; - geweldsdelicten; - drugsoverlast; - tasjesroof. Voor is de volgende (subjectieve) 'dreigingscore' berekend: 1 = zeer gunstig, 1 = zeer ongunstig ,3 1, 1,4 1,4 1,3 De dreigingsschaalscore is door de jaren heen vrij stabiel. Algemeen onveiligheidsgevoel Gevraagd is of men zich wel eens onveilig voelt. In onderstaande tabel zijn de antwoorden van de personen die hier bevestigend op hebben geantwoord weergegeven. De uitkomsten voor, 2 tot en met 29: (een lage score is gunstig) Het algemene onveiligheidsgevoel van de gemiddelde Leeuwarder daalt. Dit is een positieve ontwikkeling. 21

32 Leefbaarheid en veiligheid Onveiligheidsgevoel s avonds Het gevoel van onveiligheid in de woonomgeving speelt voornamelijk s avonds; slechts een klein deel van de bevolking voelt zich overdag onveilig. De cijfers voor het gevoel van onveiligheid s avonds wisselen sterk per wijk. Percentage bewoners dat zich s avonds meestal niet of nooit veilig voelt in de woonomgeving Voelt zich Voelt zich meestal niet of meestal niet of nooit veilig s nooit veilig s avonds in de avonds in de woonomgeving woonomgeving Hempens/Teerns & Zuiderburen Lekkum e.o. Wytgaard e.o. Hempens/Teerns & Zuiderburen Vossepark & Helicon 1 Wirdum & Swichum e.o. Westeinde 2 Wytgaard e.o. Vogelwijk & Muziekwijk 2 Vossepark & Helicon Wirdum & Swichum e.o. 2 Vogelwijk & Muziekwijk Lekkum e.o. 2 Valeriuskwartier & Magere weide 2 Goutum & De Zuidlanden 2 't Vliet 2 Tjerk H &Cambuursterhoek 2 Aldlân 3 Valeriuskwartier & Magere weide 3 Huizum-Oost 3 Huizum-Oost 3 Huizum-West 4 Wielenpôlle 4 Tjerk Hiddes & Cambuursterhoek Transvaalwijk & Rengerspark 4 Totaal Aldlân Goutum & De Zuidlanden 6 Camminghaburen Transvaalwijk & Rengerspark 6 Achter de Hoven Bilgaard & Havankpark e.o. 6 Schieringen & De Centrale 6 Oranjewijk & Tulpenburg 6 Totaal 6 Schepenbuurt 6 Huizum-West 7 Camminghaburen 7 Oldegalileën & Bloemenbuurt 7 Westeinde 8 Oranjewijk & Tulpenburg 7 Achter de Hoven 8 Nijlân 8 Nijlân 8 t Vliet 9 Binnenstad 8 Bilgaard & Havankpark e.o. 1 Wielenpôlle 1 Binnenstad 12 Oldegalileën & Bloemenbuurt 1 Heechterp 12 Schieringen 11 Schepenbuurt 18 Vrijheidswijk 11 Vrijheidswijk 22 Heechterp 18 In de wijken/dorpen als Wytgaard e.o. en Hempens/Teerns en Zuiderburen geeft in 27 (vrijwel) niemand aan zich s avonds meestal niet of nooit veilig te voelen. In 29 zijn Lekkum e.o., Wirdum & Swichum e.o., Vossepark & Helicon en Vogelwijk & Muziekwijk daaraan toegevoegd. Daarentegen geeft 18 van de bewoners van Heechterp aan zich nooit of meestal niet veilig te voelen in de eigen woonomgeving. De Vrijheidswijk werd in 27 als meest onveilig ervaren (22 voelde zich meestal niet of nooit veilig), nu scoort de Vrijheidswijk een stuk beter met 11. Ook in de Schepenbuurt is een sterke verbetering te zien (18 in 27 naar 6 in 29). Heechterp is achteruit gegaan: in 27 voelde nog 12 van de bewoners zich meestal niet of nooit veilig, in 29 is dat 18. Het totaalbeeld van de gemeente is weinig veranderd ten opzichte van 27: gemiddeld voelt 6 zich s avonds meestal niet of nooit veilig in 27, in 29 is dit. Overigens was dit in 2 nog 9. 22

33 Leefbaarheid en veiligheid Slachtofferschap Bij deze categorie vragen uit de IVM wordt gepoogd inzicht te krijgen in de mate waarin de respondenten het afgelopen jaar geconfronteerd zijn met misdrijven of pogingen daartoe. Ook gaan de vragen in op de aard van het misdrijf (inbraak, vernieling, diefstal of mishandeling) en de gevolgen. Tussen de gebieden bestaan op basis van de enquêtegegevens verschillen wat slachtofferpercentages betreft, maar vanwege het geringe significantieniveau zijn deze cijfers niet allemaal afzonderlijk in tabelvorm opgenomen. De tabellen in deze paragraaf bevatten cijfers over de woningdelicten (poging tot woninginbraak en daadwerkelijke woninginbraken in de afgelopen 12 maanden), de autodelicten (diefstal uit auto en diefstal of vernieling van de buitenkant van de auto de afgelopen 12 maanden), fietsendiefstal (of de betrokkene de afgelopen 12 maanden slachtoffer is geweest van fietsendiefstal), geweldsdelicten (of de betrokkene de afgelopen 12 maanden wel eens bedreigd is met lichamelijk geweld of daadwerkelijk mishandeld). Percenteerbasis is het aantal respondenten. Woningdelicten Onder woningdelicten vallen: woninginbraken en pogingen tot woninginbraak. In de volgende tabel zijn de slachtofferpercentages van woningdelicten weergegeven. Hoe hoger de score, des te ongunstiger Wat betreft de woningdelicten is er na een lichte toename van 2 tot 22 naar 8, en een lichte daling in 24/26 naar 7, sprake van een daling naar 3 in 29. Autodelicten Onder autodelicten vallen: diefstal uit de auto, diefstal vanaf de auto. In onderstaande grafiek zijn de slachtofferpercentages van autodelicten weergegeven. Hoe hoger de score, des te ongunstiger Lag het slachtofferschap van autodelicten in de periode 2-26 steeds ruim boven de 2, in 29 is dit percentage sterk gedaald naar 13. Fietsendiefstal In onderstaande tabel zijn de slachtofferpercentages van fietsendiefstal per gebied weergegeven. Hoe hoger de score, des te ongunstiger. Het aantal fietsendiefstallen is, na een stijging in 24 steeds verder afgenomen. In 29 geeft nog maar 11 van de respondenten aan slachtoffer geworden te zijn van een fietsendiefstal. Hierbij moet worden opgemerkt, dat in de IVM (29) werd gevraagd naar diefstal van fiets van de respondent, terwijl in voorgaande vragenlijsten sprake was van diefstal van fiets in het huishouden. Dit verklaart gedeeltelijk de daling van het slachtofferpercentage. Uit (objectieve) politiecijfers over aantallen delicten blijkt echter ook dat het absolute aantal fietsendiefstallen in sterk gedaald is

34 Leefbaarheid en veiligheid Vernielingen In onderstaande tabel zijn de slachtofferpercentages van vernielingen per gebied weergegeven. Hoe hoger de score, des te ongunstiger Na de stijgende lijn vanaf 2 tot 26, laat de ontwikkeling in 29 een halvering zien ten opzichte van 26 van het slachtofferpercentage met betrekking tot vernielingen en beschadigingen. Geweldsdelicten Onder geweldsdelicten vallen: mishandelingen dan wel bedreigingen met geweld. In onderstaande tabel zijn de slachtofferpercentages van geweldsdelicten weergegeven. Hoe hoger de score, des te ongunstiger Het slachtofferschap van geweldsdelicten is sinds 2 redelijk stabiel, maar er lijkt een lichte daling ingezet te zijn sinds 26. Hierbij moet worden opgemerkt dat de vraagstelling met betrekking tot geweldsdelicten in de IVM iets afwijkt van de vraagstelling in de voorgaande Leefbaarheid- en Veiligheidsenquêtes. Dit kan een oorzaak zijn van een kleine trendbreuk. 24

35 Leefbaarheid en veiligheid Trendontwikkeling misdrijven In de wijksignaleringsenquêtes van 23, 2 en 27 is gevraagd of men (de ondervraagde of leden van het huishouden) de afgelopen (12) maanden slachtoffer is geweest van een aantal misdrijven. Ook in de IVM zijn deze vragen gesteld. Door vergelijking van de percentages met eerdere resultaten kan de ontwikkeling in kaart worden gebracht. Hierbij moet worden opgemerkt, dat een kleine trendbreuk veroorzaakt kan zijn door een andere methodiek/vraagstelling in de IVM ten opzichte van de eerdere vragenlijsten. Het meest voorkomende misdrijf op basis van de enquête is fietsendiefstal en diefstal en beschadiging buitenkant auto: 11 van de bewoners werd hier slachtoffer van. In 29 geven evenveel mensen aan last te hebben gehad van vernielingen aan de buitenkant van zijn/haar auto (s) als in 27. Fietsendiefstal is wel sterk gedaald, van 18 in 27 naar 11 in 29 (al wordt deze daling mogelijk deels veroorzaakt door een andere vraagstelling). Beschadigingen aan huis of tuin meldt nog maar 7 in 29, dit was 12 in 27. Met poging tot inbraak in de woning heeft (nog steeds) 2 van de respondenten te maken gehad en met de feitelijke woninginbraak nog maar 1 (was 3 in 27). Diefstal uit de auto heeft 2 ondervonden (was 1) en diefstal van de auto zelf (was ook ).Ten slotte heeft in 29 4 bedreiging met geweld ondervonden (was een lage 2 in 27) en 1 is in de afgelopen 12 maanden mishandeld, een zelfde percentage als in 27. De slachtofferpercentages van alle soorten misdrijven waren in 27 gedaald. Dat kon toen deels veroorzaakt zijn doordat in de enquête van 27 een deel van de vraag is weggevallen, waardoor gevraagd werd of men in de afgelopen maanden slachtoffer was geworden van een van de misdrijven (in plaats van in de afgelopen 12 maanden ). In 29 was dat niet het geval, en blijkt de trend van dalende percentages van mensen die slachtoffer geworden zijn van een delict zicht voortgezet te hebben. Alleen het percentage inwoners dat bedreigd wordt, is sinds 23 niet gedaald. In grote lijnen komen deze uitkomsten overeen met het beeld dat naar voren komt in de vergelijking met de uitkomsten van eerdere Leefbaarheid- en Veiligheidsenquêtes. Misdrijven in vergelijking met uitkomsten wijksignaleringsenquêtes, Mishandeling Bedreiging met geweld Beschadiging huis of planten Fietsendiefstal Diefstal van auto Vernieling/diefstal buitenk. auto Diefstal uit auto Diefstal uit woning Poging tot inbraak woning

36 Leefbaarheid en veiligheid Veiligheidsprestatieindex Het doel van de van de veiligheidsprestatieindex (VPI) is inzicht te verschaffen in de ontwikkeling van de veiligheidssituatie van de stad en haar wijken. Het jaar 24 is daarbij gekozen als het uitgangspunt. De werking van de index is als volgt. Voor diverse leefbaarheids- en veiligheidaspecten zijn rapportcijfers berekend, steeds is daarbij sprake van een mix van objectieve cijfers (vaak politiecijfers) en ervaringscijfers ofwel enquêtecijfers (slachtofferschap en overlastpercentages uit de enquête wijksignalering). Objectief weegt daarbij voor 4 mee, subjectief 6. Het resultaat is: - de veiligheidssituatie van de stad (en haar wijken) is in één cijfer uit te drukken ieder jaar; - de ontwikkeling op de verschillende aspecten met betrekking tot veiligheid ten opzichte van uitgangssituatie wordt zichtbaar. - er wordt gebruikt gemaakt van een dermate brede spreiding van bronnen en onderwerpen dat vrij robuuste uitkomsten ontstaan. Sinds 24 wordt de VPI jaarlijks opnieuw berekend. De veiligheid in is in die jaren verbeterd van een 6,7 in 24 naar een 7,4 in 29. Tussen 24 en 29 zijn duidelijke verschillen op wijkniveau te zien. De Binnenstad blijft het slechtst scoren, maar gaat wel langzaam vooruit (van 3,7 in 24 naar 4,3 in 29). Daarmee is de Binnenstad in 29 de enige Leeuwarder wijk die een onvoldoende haalt (code roodwijk) in de VPI. In 24 scoorde de Vrijheidswijk ook nog een onvoldoende, maar met een stijging van 2,4 punt in vijf jaar is deze wijk nu blauw gekleurd op de kaart. Van de zeven code geelwijken in 24 hebben er zes promotie gemaakt naar een betere kleur. Geen van deze wijken is gedegradeerd. Eén voormalige code blauwwijk is geel geworden, namelijk Valeriuskwartier & Magere Weide. Deze wijk komt,4 punt te kort om in 29 blauw te zijn. Het aantal groene wijken (hoogste score) is van zeven naar veertien verdubbeld. Er zijn in 29 slechts twee gele wijken. Wirdum/Swichum scoort het hoogst met een ruime 9. In de Vrijheidswijk, t Vliet en de Schepenbuurt werd de grootste vooruitgang geboekt: de scores voor deze wijken zijn met meer dan een punt gestegen. Uitkomsten Veiligheidsprestatieindex 24 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. VPI-score 24 lager dan.. tot tot tot 1. 26

37 Leefbaarheid en veiligheid Uitkomsten Veiligheidsprestatieindex 29 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. VPI-score 29 lager dan.. tot tot tot 1. 27

38 28

39 Hoofdstuk 4 Leefbaarheid en veiligheid vergeleken 29

40 Leefbaarheid en veiligheid vergeleken binnen Friesland is binnen Friesland de centrumstad. Op een doorsnee werkdag zijn overdag zo n 14. mensen aanwezig binnen haar gemeentegrenzen. Op zaterdagen wordt er volop gewinkeld. Daarnaast heeft een belangrijke centrumfunctie op het gebied van uitgaan met o.a. het Casino, stadsschouwburg de Harmonie, de vele kroegen en restaurants. De ruime aanwezigheid van studenten zorgt voor een relatief druk uitgaansleven. In deze paragraaf wordt de leefbaarheid- en veiligheidssituatie van vergeleken met die van Friesland. In de volgende paragraaf wordt afgezet tegen het gemiddelde van zeven studenten-/centrumsteden, inclusief zelf. Sociale cohesie, verloedering, bedreiging en vermogensdelicten Op basis van samengestelde stellingen blijkt dat de sociale cohesie in lager ligt dan gemiddeld in Friesland. De verloedering (rommel op straat etc.) ligt juist hoger dan het Fries gemiddelde, ook de inschatting dat bedreiging onder andere voorkomt in ligt hoger, evenals de inschatting van de kans slachtoffer te worden van een vermogensdelict. Dit beeld in kenmerkend voor steden versus het platteland. Of afwijkt van andere centrum-/studentensteden is te zien in de volgende paragraaf. Schaalscores op basis van een aantal vragen en stellingen over leefbaarheid en het kunnen vóórkomen van delicten: Friesland sociale cohesie,9 6,6 verloedering fysieke woonomgeving 4,1 3,2 bedreiging 1,3,8 overlast vermogensdelicten 2,8 1,8 Functioneren gemeente en politie met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid De gemeente scoort iets beter dan Friesland als geheel op de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Het functioneren van de politie wordt in en Friesland gelijk beoordeeld, het oordeel van de beschikbaarheid van de politie ligt in iets lager dan het Fries gemiddelde. Schaalscores gebaseerd op stellingen omtrent functioneren van de gemeente waar het gaat om de aanpak van leefbaarheid en veiligheid, de politie en bereikbaarheid van de politie Friesland functioneren van de gemeente,8,6 functioneren van de politie,2,2 beschikbaarheid van de politie 4,2 4,4 3