Leefbaarheid, Veiligheid, Participatie en Zorg 2006

Transcriptie

1 Leefbaarheid, Veiligheid, Participatie en Zorg 2006 O&S mei 2007

2

3 Inhoudsopgave Bladzijde Samenvatting 5 1 Inleiding 7 2 Leefbaarheid Leefbaarheid in de buurt Fysieke woonomgeving Sociale woonomgeving Voorzieningen in de buurt Ontwikkeling door de jaren heen 17 3 Veiligheid Onveiligheidsgevoelens Slachtofferschap en subjectieve beleving buurtproblemen Ontwikkeling door de jaren heen 26 4 Participatie Contacten Vrijwilligerswerk Betrokkenheid woonbuurt Cultuurparticipatie Ontwikkeling door de jaren heen 32 5 Gezondheid en zorg Gezondheid Mantelzorg Ontwikkeling door de jaren heen 37 Bijlage 1 Overzicht enquête Leefbaarheid en Veiligheid s-hertogenbosch 39 Bijlage 2 45 Bijlage 3 Overzicht wijken en buurten s-hertogenbosch 47 3

4

5 Samenvatting Om te onderzoeken wat de Bossche bevolking vindt van de leefbaarheid, veiligheid, participatie en zorg in de eigen stad en woonomgeving is in het najaar van 2006 een enquête onder de inwoners gehouden. Het onderzoek vond voor de vijfde keer plaats. In totaal hebben ruim inwoners hun mening gegeven. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt op tal van beleidsterreinen, zoals het veiligheidsbeleid, woonbeleid, verschillende thema s uit het sociale beleid (WMO), maar ook bij de programmabegroting en wijkgericht werken. De resultaten worden in dit onderzoek in vier hoofdstukken gepresenteerd: leefbaarheid, veiligheid, participatie en gezondheid en zorg. Leefbaarheid stabiel De leefbaarheid in de buurt is een belangrijk beleidsthema. Het is immers van groot belang dat de eigen woonbuurt een plek is waar bewoners zich thuis voelen. Gemiddeld geeft de Bosschenaar een ruime 7 voor de leefbaarheid in de eigen buurt, een cijfer dat al jaren vrij constant is. Over de eigen woning is men zeer tevreden en ook de woonomgeving en de voorzieningen worden tamelijk goed beoordeeld. De sociale samenhang in de buurt wordt iets lager beoordeeld. Opvallend zijn de grote verschillen tussen de wijken. Bewoners uit Rosmalen, en zijn beduidend positiever over de leefbaarheid in hun buurt dan bewoners uit bijvoorbeeld, en. De bewoners uit de aandachtsgebieden zijn over het algemeen het minst positief over de leefbaarheid. Figuur 1: De leefbaarheid in de wijken vergeleken (1 = hoogst scorende wijk, 11 = laagst scorende wijk) 2006 rapportcijfer leefbaarheid buurt "buurt is vooruit gegaan" "buurt gaat in toekomst vooruit" rapportcijfer woning rapportcijfer woonomgeving (zeer) tevreden met parkeergelegenheid perceptie verloedering perceptie sociale samenhang rapportcijfer tolerantie "positief over allochtonen in de buurt" "allochtonen moeten zich aanpassen" perceptie overlast rapportcijfer voorzieningen Veiligheidsgevoelens verbeterd Een veilige stad vormt al enkele jaren een belangrijke doelstelling binnen het gemeentelijk beleid. Het afgelopen jaar beoordelen Bosschenaren de veiligheidssituatie in de eigen buurt met het rapportcijfer 7,0. Dit is het hoogste cijfer sinds Ook voelen bewoners zich minder vaak onveilig in hun eigen buurt dan in voorgaande jaren. Het individueel slachtofferschap is in de afgelopen jaren min of meer stabiel gebleven. Ten aanzien van de ervaren veiligheid zijn er wel duidelijke verschillen tussen de wijken. Stadsdelen die het zwakst uit de bus komen zijn de,, en de gezamenlijke aandachtsgebieden.,, Rosmalen en de worden door bewoners als het meest veilig ervaren. 5

6 Figuur 2: De veiligheid in de wijken vergeleken (1 = hoogst scorende wijk, 11 = laagst scorende wijk) 2006 Rapportcijfer veiligheid in de buurt 'Voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt' 'Slachtoffer woninginbraak' 'Slachtoffer auto-inbraak in de eigen buurt' 'Slachtoffer jongerenoverlast in de eigen buurt' 'Slachtoffer vernielingen in de eigen buurt' perceptie vermogensdelicten perceptie dreiging geconfronteerd met huiselijk geweld Bosschenaren doen mee De kern van het sociale beleid van de gemeente s-hertogenbosch is om zoveel mogelijk inwoners mee te laten doen aan de Bossche samenleving. De meeste inwoners hebben voldoende sociale contacten en voelen zich verantwoordelijk voor hun buurt. Maar liefst één op de zes Bosschenaren heeft zich het afgelopen jaar ook werkelijk voor de buurt ingezet. Ongeveer één op de drie Bosschenaren zet zich in voor de samenleving door middel van vrijwilligerswerk, vooral op het gebied van sport, maatschappelijk en sociaal cultureel werk en gezondheidszorg. Het aandeel Bosschenaren dat vrijwilligerswerk doet blijft door de jaren heen ongeveer gelijk. De manier waarop vrijwilligerswerk gedaan wordt verandert echter wel: steeds vaker doen mensen incidenteel en kortdurend vrijwilligerswerk. Figuur 3: De participatie in de wijken vergeleken (1 = hoogst scorende wijk, 11 = laagst scorende wijk) 2006 vaker contact/bezoek dan eens per maand tevredenheid met sociale contacten Actief als vrijwilliger Gevoel medeverantwoordelijkheid buurt Actief geweest om de buurt te verbeteren Bereidheid zich actief in te zetten Cultuurparticipatie Veel gezonde inwoners Ondanks dat het overgrote deel van de Bosschenaren zich gezond voelt en zelfredzaam is, is het aantal mensen dat door lichamelijke of psychische problemen ondersteuning nodig heeft aanzienlijk. Bijna negen op de tien Bosschenaren zegt een goede gezondheid te hebben. Dit aandeel neemt in een aantal wijken en voornamelijk in af. In deze vergrijzende wijk is ook de zorgvraag toegenomen. In s-hertogenbosch hebben bijna mensen ondersteuning nodig om zelfstandig te kunnen functioneren. Het merendeel krijgt deze hulp ook. Ongeveer één op de zes mensen krijgt (een deel) van de benodigde ondersteuning daarentegen niet. Een groot deel van de ondersteuning wordt gegeven door 17% van de Bosschenaren die mantelzorg verricht. De meeste mantelzorgers ervaren dit als niet of nauwelijks belastend. Figuur 4: De gezondheid en zorg in de wijken vergeleken (1 = hoogst scorende wijk, 11 = laagst scorende wijk) 2006 Beoordeling eigen gezondheid Mate van zelfredzaamheid: Niet beperkt bij dagelijkse bezigheden Geen hulp nodig bij dagelijkse bezigheden

7 1 Inleiding Om te onderzoeken wat de Bossche bevolking vindt van de leefbaarheid, veiligheid, participatie en zorg, is in het najaar van 2006 een enquête onder de inwoners gehouden. Na 1996, 2000, 2002 en 2004 vond dit jaar het onderzoek voor de vijfde keer plaats. Deze keer hebben meer dan inwoners hun mening gegeven. Dit komt neer op een respons van 36%. De inwonersenquête is schriftelijk uitgevoerd en bestond uit meerkeuze en open vragen. Het merendeel van de vragen is ook bij vorige metingen gesteld, waardoor het mogelijk is ontwikkelingen in de tijd te volgen. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt bij de formulering en uitvoering van beleid op tal van terreinen. De doorwerking vindt bijvoorbeeld plaats in de programmabegroting, wijkgericht werken, het veiligheidsbeleid, verschillende thema s uit het sociale beleid (WMO) en het woonbeleid. In het eerste onderdeel van deze rapportage staat het onderwerp leefbaarheid centraal, in het tweede deel wordt nader ingegaan op het onderwerp veiligheid, het derde deel gaat over participatie en het vierde deel over welzijn en zorg. De uitkomsten worden op verschillende niveaus gepresenteerd, namelijk de stad, de wijken en de aandachtsgebieden totaal (zie bijlage 2). In deze rapportage wordt een deel van de uitkomsten gepresenteerd. Indien gewenst zijn specifieke gegevens die niet in deze rapportage zijn opgenomen bij O&S op te vragen. Hiervoor kunt u in bijlage 1 kijken waar een overzicht wordt gegeven van alle gestelde vragen uit de enquête. Voor nog meer informatie en onderzoeken wordt verwezen naar de website van O&S: Stad en Wijken; Stad in cijfers. 7

8

9 2 Leefbaarheid De leefbaarheid in de buurt is een belangrijk beleidsthema. Het is immers van groot belang dat de eigen woonbuurt een plek is waar bewoners zich thuis voelen. Gemiddeld geeft de Bosschenaar een ruime 7 voor de leefbaarheid in de eigen buurt, een cijfer dat al jaren vrij constant is. Over de eigen woning is men zeer tevreden (7,9) en ook de woonomgeving (7,4) en de voorzieningen (7,0) worden tamelijk goed beoordeeld. De sociale samenhang in de buurt wordt met een 6 iets lager beoordeeld. Opvallend zijn de grote verschillen tussen de wijken. Bewoners uit Rosmalen, en zijn beduidend positiever over de leefbaarheid in hun buurt dan bewoners uit bijvoorbeeld, en. De bewoners uit de aandachtsgebieden zijn over het algemeen het minst positief over de leefbaarheid. Juist de bewoners uit deze aandachtsgebieden zijn zowel positiever als negatiever over de toekomst. Eén op de vijf verwacht dat hun buurt in de toekomst vooruit zal gaan, terwijl bijna één op de drie verwacht dat hun buurt achteruit zal gaan. 2.1 Leefbaarheid in de buurt De leefbaarheid in de buurt wordt hier gepresenteerd aan de hand van een viertal gegevens. Zo wordt het rapportcijfer voor de leefbaarheid gegeven, een top 10 van belangrijkste problemen, het percentage bewoners dat vindt dat hun buurt voor- of achteruit is gegaan en het percentage dat denkt dat dit de komende jaren gaat gebeuren. Rapportcijfer voor de leefbaarheid in de eigen buurt Als rapportcijfer voor de leefbaarheid in de buurt geven de bewoners van s-hertogenbosch gemiddeld een 7,2., en waarderen de leefbaarheid in de buurt het hoogst met een 7,8. De bewoners van zijn het minst tevreden over de leefbaarheid (6,7). De inwoners van de aandachtsgebieden geven gemiddeld een 6,3. In bijlage 2 is een kaart opgenomen met de gebieden die onder de aandachtsgebieden worden verstaan. Figuur 5: Rapportcijfer voor de leefbaarheid in de eigen buurt (2004, 2006) 7,2 7,8 7,8 7,8 7,6 7,4 7,2 7,1 7,1 7,0 7,0 6,7 6,

10 Top tien van problemen Aan de inwoners van s-hertogenbosch is gevraagd wat volgens hen de twee belangrijkste problemen in de buurt zijn die bij voorkeur zouden moeten worden aangepakt. Hier is de volgende top 10 van samengesteld: 1) Te hard rijden 2) Parkeeroverlast 3) Hondenpoep 4) Overlast van groepen jongeren 5) Rommel op straat 6) Diefstal uit auto s 7) Geluidsoverlast door verkeer 8) Beschadiging/vernieling aan en diefstal vanaf auto s 9) Inbraak in woningen 10) Vernieling van telefooncellen of bushokjes Te hard rijden werd verreweg het meest genoemd door de inwoners. Parkeeroverlast werd het meest genoemd door de inwoners van de en. In werd het meest rommel op straat genoemd en in diefstal uit auto s. Vooruitgang of achteruitgang van de buurt Op de vraag Vindt u dat uw buurt vooruit of achteruit is gegaan? antwoordde ruim 11% dat hun buurt vooruit is gegaan. Op dezelfde vraag antwoordde ruim 18% dat men vindt dat hun buurt achteruit is gegaan. Hier scoorden de wijk en de aandachtsgebieden opvallend veel hoger (= negatiever) dan de rest van de wijken met 30% en 29%. Figuur 6: Percentage dat vindt dat de buurt voor- of achteruit is gegaan of gelijk gebleven (2006) Vooruitgegaan Gelijk gebleven Weet niet / geen mening Achteruitgegaan Tevens is de vraag gesteld of men denkt dat de buurt de komende jaren vooruit of achteruit zal gaan. Gemiddeld gezien zijn er meer mensen die denken dat hun buurt de komende jaren achteruit (19%) dan vooruit zal gaan (16%). 10

11 Figuur 7: Percentage dat denkt dat in de toekomst de buurt vooruit of achteruit zal gaan of gelijk zal blijven (2006) Zal vooruitgaan Zal gelijk blijven Weet niet / geen mening Zal achteruitgaan 2.2 Fysieke woonomgeving In deze paragraaf wordt gekeken naar de fysieke woonomgeving door rapportcijfers te vergelijken die de bewoners hebben gegeven voor hun woning en voor hun woonomgeving, het wel of niet ervaren van parkeeroverlast en een cijfer voor de perceptie van verloedering van de woonomgeving. Rapportcijfer woning De meeste mensen zijn tevreden met hun woning en geven hier gemiddeld een 7,9 voor. In geven de inwoners het hoogste cijfer aan hun woning (8,4) en in geven de inwoners gemiddeld het laagste cijfer (7,6). Overigens zijn de inwoners van de aandachtsgebieden beduidend minder tevreden met hun woning. Figuur 8: Rapportcijfer woning (2004, 2006) 7,9 8,4 8,2 8,2 8,1 8,0 7,9 7,8 7,8 7,8 7,7 7,6 7,

12 Rapportcijfer voor de woonomgeving Alle wijken krijgen een 7 of hoger. De inwoners van, en geven de hoogste cijfers aan hun woonomgeving (7,9). De laat de grootste stijging zien, van 6,8 naar 7,1. De aandachtsgebieden blijven met een 6,2 erg achter. Figuur 9: Rapportcijfer voor de woonomgeving (2004, 2006) 6,2 7,4 7,9 7,9 7,9 7,6 7,5 7,4 7,3 7,1 7,1 7,1 7, Parkeren Meer dan de helft van de inwoners van s-hertogenbosch is tevreden met de parkeergelegenheid in de buurt. In de is men het minst tevreden en in het meest tevreden met de parkeergelegenheid in de buurt. Figuur 10: Percentage dat (zeer) tevreden is over de parkeergelegenheid in de buurt (2004, 2006) 28% 52% 61% 60% 59% 58% 56% 55% 52% 49% 48% 48% 51% Overigens vond 28% van de inwoners dat parkeeroverlast vaak voorkomt in de buurt. 12

13 Perceptie verloedering van de woonomgeving De indicator perceptie verloedering is samengesteld uit de volgende onderwerpen; Hondenpoep op straat Rommel op straat Bekladding van muren en/of gebouwen Vernieling van telefooncellen en bushokjes In de aandachtsgebieden is de perceptie van verloedering veruit het hoogst. Ook in de wijk is er in de beleving van de bewoners veel verloedering. De gemiddelde perceptie verloedering is in s- Hertogenbosch niet veel veranderd terwijl er per wijk veel schommelingen te zien zijn. Figuur 11: Perceptie verloedering woonomgeving (0=weinig voorkomend; 10= vaak voorkomend) (2004, 2006) 2,5 4,7 5,4 5,3 5,2 5,2 4,7 4,6 4,4 4,2 4,1 3,6 6, Sociale woonomgeving In deze paragraaf wordt gekeken hoe de gebieden zich onderling verhouden op het onderwerp sociale samenhang. Dit gebeurt aan de hand van de sociale samenhang in de buurt, de tolerantie in de buurt en de perceptie van overlast. Sociale samenhang in de buurt De indicator sociale samenhang is samengesteld uit de volgende stellingen: De mensen kennen elkaar nauwelijks in deze buurt; In deze buurt gaat men op een prettige wijze met elkaar om; Ik woon in een gezellige buurt met veel saamhorigheid; Ik voel mij thuis bij de mensen in deze buurt. De inwoners van en zijn het meest positief over de sociale samenhang van hun buurt, al zijn ze minder positief dan twee jaar geleden. De grootste afname is te zien in dat van 5,7 naar 5,2 ging. Dit is lager dan in de aandachtsgebieden. 13

14 Figuur 12: Sociale samenhang in de buurt (samengesteld cijfer 10= hoog, 0= laag) (2004, 2006) 6,0 6,8 6,8 6,7 6,6 6,1 6,1 6,0 5,9 5,8 5,7 5,2 5, Tolerantie in de buurt Aan de inwoners is gevraagd een rapportcijfer te geven voor de tolerantie in hun buurt. Gemiddeld gaf de Bossche burger hier een 7 voor. In de aandachtsgebieden blijkt de tolerantie flink afgenomen te zijn. De tolerantie blijft hier het laagst (6) terwijl ook in de wijk de tolerantie laag blijft (6,5). De inwoners van en geven het hoogste rapportcijfer voor de tolerantie (7,5). Figuur 13: Rapportcijfer tolerantie in de buurt (2004, 2006) 7,0 7,5 7,5 7,4 7,3 7,2 7,1 6,9 6,8 6,8 6,8 6,5 6, Er is een duidelijke ontwikkeling gaande over hoe de inwoners denken over de allochtonen in hun buurt. Steeds meer mensen vinden dat allochtonen iets extra s aan de buurt geven in positieve zin. In, en is het percentage dat hier positief op antwoordt toegenomen met bijna 8 procentpunt. 14

15 Figuur 14: Percentage mensen dat vindt dat allochtonen iets extra s aan de buurt geven in positieve zin (2004, 2006) 22% 32% 26% 24% 24% 22% 21% 18% 18% 18% 17% 15% 20% Het percentage inwoners dat vindt dat allochtonen zich moeten aanpassen aan de Nederlandse gewoonten is sterk afgenomen. Nog steeds vindt ruim meer dan de helft van de mensen dat allochtonen zich zouden moeten aanpassen, maar dat percentage neemt de afgelopen jaren sterk af. Figuur 15: Percentage mensen dat vindt dat allochtonen zich moeten aanpassen aan de Nederlandse gewoonten (2004, 2006) 54% 67% 75% 73% 73% 71% 69% 69% 68% 67% 63% 62% 72% Perceptie overlast Onder perceptie overlast wordt hier verstaan een samengesteld cijfer op basis van: Vormen van geluidsoverlast Overlast van groepen jongeren Overlast van omwonenden In twee wijken ervaren bewoners meer overlast dan gemiddeld: de en. 15

16 Figuur 16: Perceptie overlast (0= weinig voorkomend; 10= vaak voorkomend) (2004, 2006) 3,2 4,4 4,0 3,3 3,2 3,2 3,1 2,9 2,6 2,3 2,1 1,9 3, Voorzieningen in de buurt Onder voorzieningen wordt onder andere verstaan; winkels voor dagelijkse boodschappen, speelmogelijkheden voor kinderen, straatverlichting, etc. In geeft men een veel hoger rapportcijfer voor de voorzieningen dan andere jaren. Dit komt waarschijnlijk doordat er na jarenlange ontevredenheid over voor-zieningen voor dagelijkse boodschappen nu een supermarkt is. Over geheel s-hertogenbosch gezien geven alle wijken een beter cijfer dan andere jaren. Figuur 17: Rapportcijfer voorzieningen in de buurt (2004, 2006) 7,0 7,3 7,3 7,2 7,1 7,0 6,9 6,9 6,8 6,7 6,6 6,5 6,

17 2.5 Ontwikkeling leefbaarheid door de jaren heen Wanneer enkele belangrijke leefbaarheidsindicatoren voor een langere periode bekeken worden dan blijken deze behoorlijk constant. De meest opvallende verschuivingen zijn te zien bij de sociale samenhang in de buurt en de perceptie van verloedering. Bewoners vinden dat de sociale samenhang ten opzichte van 2000 is afgenomen, terwijl de beleving van verloedering na een kleine verbetering in 2002 weer op het niveau van 2000 zit. Figuur 18: Ontwikkeling leefbaarheid door de jaren heen rapportcijfer leefbaarheid in de buurt rapportcijfer voor de woonomgeving sociale samenhang in de buurt perceptie verloedering

18

19 3 Veiligheid Een veilige stad vormt al enkele jaren een belangrijke doelstelling binnen het gemeentelijk beleid. Het afgelopen jaar beoordeelden Bosschenaren de veiligheidssituatie in de eigen buurt met het rapportcijfer 7,0. Dit is het hoogste cijfer sinds Ook voelen bewoners zich minder vaak onveilig in hun eigen buurt dan in voorgaande jaren; in 2006 zei 3% zich vaak onveilig te voelen. Het individueel slachtofferschap is in de afgelopen jaren min of meer stabiel gebleven. Ten aanzien van de ervaren veiligheid zijn er wel duidelijke verschillen tussen de wijken. Stadsdelen die het zwakst uit de bus komen zijn de,, en de gezamenlijke aandachtsgebieden.,, Rosmalen en de worden door bewoners als het meest veilig ervaren. 3.1 Onveiligheidsgevoelens Bij het onderdeel onveiligheidsgevoelens is uit de enquête opgenomen: het rapportcijfer dat door de inwoners gegeven is voor de veiligheid in de buurt, de antwoorden op de vraag of men zich wel eens onveilig voelt én of deze onveiligheidsgevoelens vaak voorkomen. Rapportcijfer veiligheid in uw buurt Gemiddeld geven de inwoners van s-hertogenbosch een 7 voor de veiligheid in hun buurt. In alle wijken is het gevoel van veiligheid beter geworden. De grootste stijging hiervan is te zien in (van 6,2 naar 6,7). In de aandachtsgebieden en in de wijk wordt de veiligheidssituatie het minst gewaardeerd. Figuur 19: Rapportcijfer veiligheid in uw buurt (2004, 2006) 7,0 7,8 7,7 7,4 7,4 7,3 7,0 6,8 6,8 6,7 6,7 6,3 6, Mate van onveiligheidsgevoelens in de eigen buurt Op de vraag of men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt antwoordde 3% zich vaak onveilig te voelen in de eigen buurt. Dit is een significante verbetering ten opzichte van de meting van 2 jaar geleden. In en voelen de inwoners zich niet of nauwelijks vaak onveilig in de eigen buurt. 19

20 Figuur 20: Percentage mensen dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt. (2004, 2006) 3% 5% 3% 3% 3% 3% 2% 1% 1% 1% 0% 0% 9% Figuur 21: Percentage mensen dat zich vaak, soms, zelden of nooit onveilig voelt in de eigen buurt. (2006) Vaak Soms Zelden of nooit Weet niet / geen mening De inwoners van de aandachtsgebieden voelen zich opvallend veel vaker onveilig in de eigen buurt maar ook en de vallen op in negatieve zin. 3.2 Slachtofferschap en subjectieve beleving buurtproblemen Aan de inwoners van s-hertogenbosch is gevraagd of zij willen aangeven van welke voorvallen zij de afgelopen 12 maanden het slachtoffer zijn geworden. Woninginbraak en poging tot woninginbraak Op de vraag of men de afgelopen 12 maanden slachtoffer is geworden van woninginbraak of poging tot woninginbraak antwoordde ruim 8% hiervan slachtoffer te zijn geworden. Op de vraag of men vindt dat er veel woninginbraak plaatsvindt in de buurt antwoordde 12% dat men dat inderdaad vindt. Al met al 20

21 kan worden geconcludeerd dat het aantal woninginbraken een redelijk stabiel beeld vertoont vergeleken met 2 jaar geleden. Figuur 22: Percentage inwoners dat slachtoffer is geworden van (poging tot) woninginbraak (2004, 2006) 8% 11% 10% 10% 10% 9% 8% 7% 6% 6% 6% 5% 9% Auto-inbraak in de eigen buurt Op de vraag of er daadwerkelijk iets gestolen is uit een auto van iemand binnen het huishouden in de eigen buurt antwoordde 14% hier het slachtoffer van te zijn geworden in de afgelopen 12 maanden. Op de vraag of diefstal uit auto s vaak voorkomt in de buurt antwoordde 22% dat dit vaak voorkomt. Bij beide vragen zijn de inwoners van het meest negatief met betrekking tot de autodelicten in de eigen buurt. Er zijn echter geen significante verschillen met de uitkomsten van het jaar Figuur 23: Percentage inwoners dat zegt slachtoffer te zijn geworden van auto-inbraak in de eigen buurt (2004, 2006) 10% 15% 14% 13% 12% 12% 9% 7% 6% 5% 5% 4% 12% 21

22 Jongerenoverlast in de eigen buurt Op de vraag of de inwoners slachtoffer zijn geworden van overlast door jeugd en/of jongeren in het afgelopen jaar, antwoordde 18% dat dit zo is. De inwoners van de aandachtsgebieden zeggen het vaakst hier slachtoffer van te zijn geworden en ook de inwoners van, en de ervaren veel overlast. Figuur 24: Percentage inwoners dat vindt dat jongerenoverlast in de eigen buurt vaak voorkomt (2006) 18% 22% 22% 21% 20% 19% 19% 17% 15% 15% 12% 8% 29% Omdat deze vraag in 2006 voor de eerste maal is gesteld kan er geen ontwikkeling in de tijd worden waargenomen. Op de vraag of men vindt dat jongerenoverlast vaak voorkomt in de buurt antwoordde 19% dat men dat vaak vindt voorkomen. Ruim 31% van de inwoners van vindt dat dit vaak voorkomt. Vernielingen in de eigen buurt De vraag die in de enquête gesteld is luidt: Is er afgezien van beschadigingen aan uw auto wel eens iets anders van u beschadigd of vernield, bijvoorbeeld aan uw huis of planten in de tuin? Hierop antwoordde 13% hiervan slachtoffer te zijn geworden in de afgelopen 12 maanden. De inwoners van zeggen opvallend veel vaker hiervan slachtoffer te zijn geworden. 22

23 Figuur 25: Percentage slachtoffer van beschadigingen of vernielingen (2004, 2006) 13% 20% 16% 15% 14% 14% 13% 12% 11% 9% 9% 8% 16% Huiselijk geweld Onder huiselijk geweld vallen lichamelijk geweld, seksueel misbruik en verkrachting binnen de huiselijke kring. Ook kan er sprake zijn van emotionele mishandeling en/of bedreiging, het zogenaamde psychisch geweld. Het kan gaan om geweld waarvan een volwassene slachtoffer is, of om mishandeling of verwaarlozing van kinderen. Op de vraag of u de afgelopen 2 jaar wel eens geconfronteerd bent met, en/of slachtoffer geworden bent van huiselijk geweld binnen de gemeente s-hertogenbosch antwoordde 10% dat dit inderdaad het geval is. Hoewel de confrontatie met huiselijk geweld volgens de enquête de afgelopen 2 jaar enigszins is toegenomen, liggen de percentages nog altijd lager dan in Overigens zegt 44% van de ondervraagden die geconfronteerd is met huiselijk geweld hiervan melding te hebben gemaakt bij bijv. politie, slachtofferhulp, huisarts of andere instanties. 23

24 Figuur 26: Percentage inwoners geconfronteerd met huiselijk geweld (2004, 2006) 10% 14% 13% 11% 11% 10% 10% 9% 8% 6% 6% 4% 14% Perceptie vermogensdelicten Onder perceptie vermogensdelicten wordt hier verstaan het in de ogen van de Bosschenaar vaak voorkomen van: Fietsendiefstal Beschadiging van of vernieling aan auto s Diefstal van auto s Inbraak in woningen Figuur 27: Perceptie vermogensdelicten (0=weinig voorkomend; 10= vaak voorkomend) (2004, 2006) 2,4 3,2 3,0 3,3 4,4 5,7 5,7 5,5 4,9 4,6 4,3 4,1 5,

25 laat de grootste afname zien (van 5,2 naar 4,3). De wijken waarin de inwoners de perceptie hebben dat vermogensdelicten het meest voorkomen zijn, en en de aandachtsgebieden. In de ogen van de bewoners van komen vermogensdelicten het minst vaak voor. Perceptie dreiging Onder perceptie dreiging wordt hier verstaan de dreiging die uitgaat van het volgens bewoners vaak voorkomen van: Dronken mensen op straat Drugsoverlast Vrouwen en mannen die op straat worden lastig gevallen Geweldsdelicten Bedreiging en tasjesroof Figuur 28: Perceptie dreiging (0= weinig voorkomend, 10= vaak voorkomend) (2004, 2006) 1,4 1,5 1,4 1,2 0,7 0,7 0,6 0,4 0,3 2,1 2,6 2,5 3, ,,, en de doen het in stedelijk opzicht goed. De perceptie dreiging is in de (net zoals andere jaren) het hoogst. De grootste verbetering is te zien in. 25

26 3.3 Ontwikkeling veiligheid door de jaren heen Twee belangrijke indicatoren om te meten hoe veilig bewoners zich voelen zijn het rapportcijfer voor de veiligheid en het percentage Bosschenaren dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt. Beide indicatoren blijken door de jaren heen een positieve ontwikkeling te laten zien. Het rapportcijfer voor veiligheid is weer terug op het niveau van 2000, terwijl het percentage dat zegt zich vaak onveilig te voelen duidelijk aan het dalen is. Figuur 29: Ontwikkeling veiligheid door de jaren heen rapportcijfer veiligheid in de buurt 8% 6% 4% 2% percentage dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt %

27 4 Participatie De kern van het sociale beleid van de gemeente s-hertogenbosch is om zoveel mogelijk inwoners mee te laten doen aan de Bossche samenleving. De meeste inwoners hebben voldoende sociale contacten en voelen zich verantwoordelijk voor hun buurt. Maar liefst één op de zes Bosschenaren heeft zich het afgelopen jaar ook werkelijk voor de buurt ingezet. Ongeveer één op de drie Bosschenaren zet zich in voor de samenleving door middel van vrijwilligerswerk, vooral op het gebied van sport, maatschappelijk en sociaal cultureel werk en gezondheidszorg. Het aandeel Bosschenaren dat vrijwilligerswerk doet blijft door de jaren heen ongeveer gelijk. De manier waarop vrijwilligerswerk gedaan wordt verandert echter wel: steeds vaker doen mensen incidenteel en kortdurend vrijwilligerswerk. Zo n Bosschenaren zijn tamelijk eenzaam: zij ontmoeten nauwelijks andere mensen. In de wijk, met een groot aandeel ouderen en in de wijk komt eenzaamheid vaker voor dan in de andere wijken. 4.1 Contacten Onder contacten wordt verstaan de mate waarin men mensen ontmoet naast het werk, school of huishouden en of men deelneemt aan (culturele) activiteiten buitenshuis. Op de vraag hoe vaak men één of meer familieleden (die niet in hetzelfde huis wonen) of vrienden of goede bekenden ontmoet antwoordt ongeveer 60% dat dit minstens twee maal per week voorkomt. Ruim 1% van de inwoners beantwoordde deze vraag met zelden of nooit. Figuur 30: Hoe vaak ontmoet u vrienden en goede bekenden? (2006) Minstens 2 keer per week 1 keer per week Vaker dan 1 keer per maand, maar niet wekelijks 1 keer per maand Minder dan 1 keer per maand Zelden of nooit De vraag of men vindt dat men voldoende sociale contacten heeft wordt door 75% positief beantwoord. Van de ondervraagden vindt 7% dat men te weinig sociale contacten heeft. 27

28 Figuur 31: Vindt u dat u voldoende sociale contacten heeft? (2006) Ja, zeker Ja, maar ik zou er wel wat meer willen Weet niet / geen mening Nee, ik vind dat ik te weinig contacten heb 4.2 Vrijwilligerswerk Veel mensen doen naast hun betaalde werk en/of zorg voor eigen huishouden ook vrijwillig en onbetaald werk voor anderen of voor bijvoorbeeld een school, vereniging of club. Er wordt onderscheid gemaakt in vrijwilligerswerk en mantelzorg. Mantelzorg komt in hoofdstuk 5 Gezondheid en zorg aan de orde. Op de vraag of men aan vrijwilligerswerk doet antwoordde 31%, net als twee jaar geleden, dat dit inderdaad het geval is. In zijn opvallend veel méér mensen (41%) dan gemiddeld die zich bezighouden met vrijwilligerswerk. Figuur 32: Percentage inwoners dat aan vrijwilligerswerk doet (2004, 2006) 28% 25% 27% 31% 41% 36% 33% 30% 30% 30% 35% 34% 33% Het aandeel mensen dat zich regelmatig bezighoudt met vrijwilligerswerk is afgenomen en het aandeel 28

29 incidentele vrijwilligers is toegenomen. Hierdoor is te zien dat de aard van het vrijwilligerswerk aan het veranderen is. Figuur 33: Indeling naar frequentie vrijwilligerswerk (2006) Minstens 2 keer per week 1 keer per week Vaker dan 1 keer per week, maar niet maandelijks 1 keer per maand Minder dan 1 keer per maand (niet bekend) 4.3 Betrokkenheid woonbuurt Aan de inwoners van s-hertogenbosch is gevraagd of men zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt, of men actief is geweest om de buurt te verbeteren en of men in de toekomst actief zou willen zijn om de buurt te verbeteren. Op de vraag of men zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt antwoordde 82% van de respondenten dat men zich inderdaad hiervoor verantwoordelijk voelt. In is het aandeel bewoners dat zich verantwoordelijk voelt het hoogst (91%), maar ook in (89%) en de (87%) is dit aandeel hoog. In de aandachtsgebieden en de wijk (72% en 74%) is dit aandeel het laagst. In de wijk nam het percentage inwoners dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt het meest af. 29

30 Figuur 34: Percentage inwoners dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de buurt (2004, 2006) 74% 72% 79% 78% 77% 82% 85% 84% 84% 83% 89% 87% 91% Op de vraag of men ook daadwerkelijk actief is geweest om de buurt te verbeteren antwoordde 16% hier mee bezig te zijn geweest. Ook hier zijn de inwoners van het meest actief geweest (23%). Figuur 35: Percentage inwoners dat actief is geweest om de buurt te verbeteren (2004, 2006) 16% 23% 20% 19% 17% 17% 17% 14% 14% 13% 13% 12% 19% Aan de bewoners is gevraagd of zij willen meewerken aan het maken van plannen om de buurt te veranderen en te verbeteren. Op de vraag of men zich hiervoor actief wil inzetten geeft 12% aan dit te willen doen. Maar liefst 18% van zowel de bewoners als de inwoners van willen hieraan meewerken. Slechts 7% van de ondervraagde bewoners zegt zich hiervoor actief te willen inzetten. 30

31 Figuur 36: Percentage inwoners dat zich actief wil inzetten om de buurt te verbeteren (2004, 2006) 8% 7% 12% 10% 10% 13% 10% 16% 15% 15% 13% 18% 18% 4.4 Cultuurparticipatie In de enquête is ook gevraagd of men de afgelopen 12 maanden naar een culturele voorstelling of activiteit is geweest. Zoals: Toneel, cabaret, musical, dans- of balletvoorstelling Film in bioscoop of filmhuis Musea, galerieën, tentoonstellingen Muziekconcert (pop, klassieke muziek, jazz, blues, koor, opera, etc.) Dance-/houseparty Figuur 37: Percentage inwoners dat de afgelopen 12 maanden naar een culturele voorstelling of activiteit is geweest (2004, 2006) Toneel e.d. Films Musea e.d. Muiziekconcert Dance/houseparty 11% 60% 60% 60% 53% Een behoorlijke toename is te zien bij museumbezoek en bezoek aan muziekconcerten. De cultuurparticipatie is in de het hoogst, in de wijken en het laagst. 31

32 4.5 Ontwikkeling participatie door de jaren heen Om de participatie van Bosschenaren over een langere periode te bekijken zijn drie indicatoren nader bekeken. Het beeld dat hieruit naar voren komt is niet eenduidig. Wel lijkt zowel het percentage Bosschenaren dat vindt genoeg sociale contacten te hebben, als het percentage dat actief is als vrijwilliger zich sinds 2002 redelijk gestabiliseerd te hebben. Het aandeel Bosschenaren dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt is het afgelopen jaar voor het eerst sinds 2000 licht afgenomen. Figuur 38: Ontwikkeling participatie door de jaren heen 100% percentage dat vindt genoeg sociale contacten te hebben 40% percentage dat actief is als vrijwilliger 95% 35% 90% 30% 85% 25% 80% % % percentage dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt 85% 80% 75% 70%

33 5 Gezondheid en zorg Ondanks dat het overgrote deel van de Bosschenaren zich gezond voelt en zelfredzaam is, is het aantal mensen dat door lichamelijke of psychische problemen ondersteuning nodig heeft aanzienlijk. Bijna negen op de tien Bosschenaren zegt een goede gezondheid te hebben. Dit aandeel neemt in een aantal wijken en voornamelijk in af. In deze vergrijzende wijk is ook de zorgvraag toegenomen. In hebben bijna mensen ondersteuning nodig om zelfstandig te kunnen functioneren. Het merendeel krijgt deze hulp ook. Ongeveer één op de zes mensen krijgt (een deel) van de benodigde ondersteuning daarentegen niet. Een groot deel van de ondersteuning wordt gegeven door 17% van de Bosschenaren die mantelzorg verricht. De meeste mantelzorgers ervaren dit als niet of nauwelijks belastend. De vragen over mantelzorg zijn in 2006 voor het eerst in de enquête opgenomen. De vragen over de gezondheid zijn deels in 2004 voor de eerste maal opgenomen en deels in Gezondheid In deze paragraaf wordt besproken of de inwoners van s-hertogenbosch zich gezond voelen, of de inwoners zichzelf kunnen redden, in hoeverre men wordt beperkt bij de dagelijkse bezigheden en in hoeverre men hulpbehoevend is bij de dagelijkse bezigheden. Beoordeling eigen gezondheid Van de geënquêteerden vindt 88% de eigen gezondheid goed, zeer goed of uitstekend. Opvallend veel mensen in de (93%) en in (92%) beoordelen de eigen gezondheid met goed, zeer goed of uitstekend. Nog geen 2% van de ondervraagden zegt een slechte gezondheid te hebben. In zegt 18% van de geënquêteerden een matige of slechte gezondheid te hebben terwijl dit 2 jaar geleden door 10% van de inwoners van werd gevonden. Figuur 39: Percentage dat eigen gezondheid (zeer) goed, of uitstekend noemt (2004, 2006) 88% 93% 92% 91% 91% 89% 88% 88% 87% 86% 85% 82% 81% 33

34 Mate van zelfredzaamheid De stellingen die in de enquête gesteld zijn; Ik kan alles goed aan Ik kan prima voor mezelf opkomen Ik weet goed mijn recht te halen In deze enquête kon men antwoorden in hoeverre men het met deze stellingen eens was. Over de antwoorden van deze drie stellingen is één score berekend. Over de gehele linie bekeken is de mate van zelfredzaamheid licht afgenomen, van 8,4 naar 8,1. Een mogelijke oorzaak hiervoor is de vergrijzing. Figuur 40: Mate van zelfredzaamheid (10 = hoog, 0 = laag) (2004, 2006) 8,1 8,6 8,3 8,3 8,3 8,2 8,1 8,1 8,0 7,9 7,8 7,8 7, Beperking door gezondheid bij dagelijkse bezigheden Er is gevraagd in hoeverre de inwoners van s-hertogenbosch door gezondheidsredenen beperkt worden bij de dagelijkse bezigheden zoals fietsen, trappen lopen, huishoudelijk werk of werk buitenshuis. 34

35 Figuur 41: Wel of geen beperking bij dagelijkse bezigheden (2006) Niet beperkt Nauwelijks beperkt Af en toe beperkt Een beetje beperkt Ernstig beperkt Driekwart van de ondervraagden zegt niet of nauwelijks beperkt te zijn, terwijl 4% zegt ernstig beperkt te zijn. In zegt 8% ernstig beperkt te zijn. Hier wonen percentueel gezien meer ouderen dan in de overige wijken. Hulp nodig door gezondheidsklachten De vraag die is gesteld is: Heeft u bij uw dagelijkse bezigheden (zoals aankleden, huishoudelijk werk, vervoer of financiële administratie) vanwege lichamelijke of psychische problemen hulp nodig van partner, bekenden of professionals? Figuur 42: Wel of geen hulp nodig bij dagelijkse bezigheden (2006) Geen hulp nodig Enigehulpnodig Volledige hulp nodig 35

36 Op deze vraag zegt 86% van de geënquêteerden geen hulp nodig te hebben en 4% zegt volledige hulp nodig te hebben. Ook hier hebben de inwoners van meer hulp nodig dan in de rest van s- Hertogenbosch en ook in heeft men meer hulp nodig. In, en de ligt dit percentage een stuk lager. Van de mensen die aangeven hulp nodig te hebben, (dat is 14% van de Bossche bevolking), geeft 83% aan deze hulp ook daadwerkelijk te krijgen. De overige 17% geeft aan op één of meerdere aspecten geen of onvoldoende hulp te krijgen. 5.2 Mantelzorg Onder mantelzorg wordt verstaan het (meer dan gebruikelijke) zorg verlenen aan iemand die dat door ziekte of handicap zelf niet kan. Het gaat bijvoorbeeld over het verzorgen van een ernstig zieke partner, hoogbejaarde moeder, of het lezen van de post voor een slechtziende buurman. Van de ondervraagden zegt 17% mantelzorg te verrichten. In komt dit het meest voor en in en het minst. Figuur 43: Percentage inwoners dat wel eens mantelzorg verricht (2006) 17% 23% 20% 20% 19% 18% 18% 17% 15% 14% 12% 12% 17% Door 43% van de mantelzorgverleners wordt het geven van mantelzorg als niet of nauwelijks belastend ervaren. 3% van de mantelzorgverleners ervaart het geven van mantelzorg als zeer belastend en 9% als belastend. 36

37 Figuur 44: Wordt de mantelzorg wel of niet als belastend ervaren (2006) Niet belastend Nauwelijks belastend Soms wel, soms niet belastend Belastend Zeer belastend 5.3 Ontwikkeling gezondheid en zorg door de jaren heen Twee belangrijke indicatoren ten aanzien van gezondheid en zorg zijn de mening van de Bosschenaren over hun eigen gezondheid en de mate van zelfredzaamheid. Aangezien beide vragen in 2004 voor het eerst gesteld zijn, is het niet mogelijk een langere tijdreeks te maken. Ten opzichte van 2004 beoordeelt men de eigen gezondheid in 2006 iets slechter. Deze afname is echter niet significant. De afname in de mate van zelfredzaamheid is dit echter wél. Figuur 45: Ontwikkeling gezondheid en zorg door de jaren heen percentage inwoners dat eigen gezondheid (zeer) goed of uitstekend vindt 95% 90% 85% 80% mate van zelfredzaamheid 75%

38

39 Bijlage 1 Overzicht enquête Leefbaarheid en Veiligheid s-hertogenbosch A. Voorzieningen in de buurt A1. Kunt u voor elk van deze voorzieningen aangeven in welke mate u daar tevreden of ontevreden over bent? Winkels voor de dagelijkse boodschappen Speelmogelijkheden voor de kinderen Straatverlichting Groenvoorzieningen Openbaar vervoer Onderhoud van wegen en fietspaden Basisonderwijs Voorzieningen voor jongeren Voorzieningen voor ouderen (55+) Parkeergelegenheid Infrastructurele voorzieningen om het verkeer in goede banen te leiden. B. Buurtproblemen B1. Kunt u voor elk voorval/misdrijf aangeven in welke mate dit naar uw eigen idee voorkomt in uw buurt? Fietsendiefstal Diefstal uit auto s Beschadiging of vernieling aan auto s en diefstal vanaf auto s (bijvoorbeeld wieldoppen etc.) Bedreiging Bekladding van muren en/of gebouwen Overlast van groepen jongeren Dronken mensen op straat Mensen die op straat worden lastig gevallen Rommel op straat Hondenpoep Vernieling van telefooncellen en bushokjes Inbraak in woningen Gewelddelicten Drugsoverlast Overlast door omwonenden Straatroof Agressief verkeersgedrag Geluidsoverlast door verkeer Andere vormen van geluidsoverlast Te hard rijden Parkeeroverlast Overlast van zwervers/daklozen Overlast door horecagelegenheden. B2. Wat zijn volgens u de twee belangrijkste problemen in uw buurt, waarvan u vindt dat die met voorrang moeten worden aangepakt? 39

40 C. Leefbaarheid in de buurt C1. Uitspraken over de leefbaarheid in de buurt; kunt u voor elke uitspraak aangeven in welke mate u het hiermee eens of oneens bent? De mensen kennen elkaar nauwelijks in deze buurt; De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om; Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is; Ik voel mij thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. C2. Uitspraken over uw buurt; kunt u voor elke uitspraak aangeven in welke mate u het hiermee eens of oneens bent? Mensen die niet in Nederland zijn geboren of waarvan de ouders niet in Nederland zijn geboren, geven iets extra s aan de buurt in positieve zin. Mensen die niet in Nederland zijn geboren of waarvan de ouders niet in Nederland zijn geboren, moeten zich aanpassen aan de Nederlandse gewoonten. D. Onveiligheidsgevoelens D1. Voelt u zich wel een onveilig? D2. Voelt u zich vaak, soms of zelden onveilig? D3. Voelt u zich wel eens onveilig in uw eigen buurt? D4. Voelt u zich wel eens onveilig op een aantal plekken binnen de gemeente en komt dit vaak voor? Rondom uitgaansgelegenheden Plekken waar groepen jongeren rondhangen In het centrum van mijn gemeente Winkelgebied / winkelcentrum in de eigen buurt In het openbaar vervoer Bij het Centraal Station (NS) In uw eigen huis E. Slachtofferschap E1. Bent u in de afgelopen 12 maanden slachtoffer geworden van vervelende voorvallen binnen de gemeente s-hertogenbosch en/of binnen uw buurt? Een poging tot inbraak in uw woning zonder dat er iets gestolen is Iets gestolen uit uw woning Iets gestolen uit een auto van iemand binnen uw huishouden Iets gestolen of vernield wat aan de buitenkant van uw auto( s), afgezien van beschadigingen als gevolg van een aanrijding Diefstal van een auto van iemand binnen uw huishouden Diefstal van een fiets van iemand binnen uw huishouden Diefstal van uw portemonnee, portefeuille of bijvoorbeeld tasje terwijl de overvaller daarbij geweld gebruikte of dreigde met geweld Diefstal van uw portemonnee, portefeuille of bijvoorbeeld tasje, zonder dat gebruik gemaakt werd van geweld of met geweld werd gedreigd Diefstal van andere dingen dan hierboven genoemd. Denk bijvoorbeeld aan planten uit de tuin, onderdelen van een fiets of geld uit een kleedkamer Is er afgezien van beschadigingen aan uw auto wel eens iets anders van u beschadigd of vernield, bijvoorbeeld aan uw huis of planten in de tuin? Bedreigd met lichamelijk geweld Slachtoffer geworden van mishandeling Slachtoffer geworden van een misdrijf van seksuele aard Overlast van of door jeugd/jongeren Geluidsoverlast van en door omwonenden/ burengerucht. 40

41 F. Huiselijk geweld F1. Bent u in de afgelopen 2 jaar wel eens geconfronteerd met huiselijk geweld binnen de gemeente? Zo ja: Betrof het u zelf, iemand anders in uw huishouden of iemand anders in uw directe omgeving? F2. Heeft u deze voorvallen aangegeven of gemeld bij één of meerdere instanties? Ja bij: Politie; Slachtofferhulp; Maatschappelijk werk; Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang; GGD; GGZ; Advies meldpunt Kindermishandeling; Huisarts; Raad voor de Kinderbescherming; Andere instantie. G. Woonbuurt G1. Bent u in het afgelopen jaar actief geweest om uw buurt te verbeteren? G2. In een aantal buurten wordt aan bewoners gevraagd of zij willen meewerken aan het maken van plannen om de buurt te veranderen en te verbeteren. Zou u zich hier actief voor willen inzetten? G3. Voelt u zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in uw buurt? G4. Vindt u dat de buurt waarin u woont, het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan? G5. Denkt u dat de buurt waarin u woont, de komende jaren vooruit of achteruit zal gaan? G6. Voor een aantal zaken zouden we u willen vragen, die met een rapportcijfer te beoordelen. Welk cijfer zou u geven van 1 tot 10 voor: uw woning; uw woonomgeving; de voorzieningen in uw buurt; de sfeer in uw buurt; de tolerantie in uw buurt; de leefbaarheid in uw buurt; de veiligheid in uw buurt. H. Participatie H1. Hoe vaak ontmoet u één of meer familieleden (voor zover zij niet in hetzelfde huis wonen als uzelf) of vrienden, vriendinnen of echt goede kennissen? H2. Vindt u in het algemeen dat u voldoende sociale contacten met andere mensen hebt, dat wil zeggen buiten het werk, school of eigen huishouden? H3. Hoe vaak bent u de afgelopen 12 maanden naar de volgende voorstelling of culturele activiteit geweest? Toneel, cabaret, musical, dans- of balletvoorstelling Film in bioscoop of filmhuis Muziekconcert (pop, klassieke muziek, jazz, blues, koor, opera, etc.) Dance-/houseparty Musea, galerieën, tentoonstellingen 41

42 I. Zelfredzaamheid i1. Stellingen met betrekking tot zelfredzaamheid, in welke mate bent u het eens of oneens: Ik kan alles goed aan Ik kan prima voor mezelf opkomen Ik weet goed mijn recht te halen i2. Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen? i3. In hoeverre wordt u door uw gezondheid beperkt bij dagelijkse bezigheden (zoals fietsen, trappen lopen, huishoudelijk werk of werk buitenshuis)? i4. Heeft u bij uw dagelijkse bezigheden (zoals aankleden, huishoudelijk werk, vervoer of financiële administratie) vanwege lichamelijke of psychische problemen hulp nodig van partner, bekenden of professionals? i5. Hieronder staan een aantal huishoudelijke werkzaamheden en activiteiten genoemd. Wilt u aangeven of u deze zelfstandig kunt uitvoeren of dat u daarbij vanwege lichamelijke of psychische problemen hulp nodig heeft? Krijgt u deze hulp ook daadwerkelijk en van wie? Heeft u hulp nodig bij het aankleden, opstaan en/of wassen? Ontvangt u hulp bij het aankleden, opstaan of wassen? Heeft u hulp nodig bij het doen van dagelijkse boodschappen? Ontvangt u hulp bij het doen van de dagelijkse boodschappen? Heeft u hulp nodig bij het bereiden van maaltijden? Ontvangt u hulp bij het bereiden van maaltijden? Heeft u hulp nodig bij huishoudelijk werk? Ontvangt u hulp bij het huishoudelijk werk? Heeft u hulp nodig indien u zich moet verplaatsen per auto of openbaar vervoer? Ontvangt u hulp als u zich moet verplaatsen per auto of openbaar vervoer? Heeft u hulp nodig bij het bijhouden van uw financiële administratie? Ontvangt u hulp bij het bijhouden van uw financiële administratie? J. Vrijwilligerswerk en mantelzorg J1. Doet u wel eens vrijwilligerwerk? J2. Op welk gebied verricht u dergelijke vrijwillige werkzaamheden? Gezondheidszorg Sociaal-cultureel werk Maatschappelijke dienstverlening Sport Onderwijs/kinderopvang/crèche Kunst en cultuur Politiek, beroeps- of vakorganisatie Kerk of levensbeschouwende organisatie Bewonersorganisatie, buurtvereniging, wijkvereniging, buurtactiegroep, etc. Organisatie ter bescherming van natuur en milieu Hobbyclub Anders J3. Hoe vaak bent u met deze werkzaamheden alles bij elkaar bezig? J4. Verricht u wel eens mantelzorg? J5. Aan wie verleent u mantelzorg? J6. Hoeveel uur bent u met de mantelzorg alles bij elkaar bezig? J7. Hoe lang verricht u mantelzorg? J8. In welke mate ervaart u de mantelzorg die u verricht als belastend? J9. Heeft u behoefte aan ondersteuning bij de mantelzorg die u verricht? 42

43 K. Achtergrondgegevens: K1. Wat is uw geslacht K2. Wat is uw leeftijd? K3. In welk land bent u zelf geboren en in welk land uw vader en uw moeder? K4. Welke huishoudenssituatie is het meest op u van toepassing? K5. Wat is uw hoogstgenoten schoolopleiding, die u met een diploma heeft afgerond? K6. In welke klasse valt het gezamenlijk netto maandinkomen van uw huishouden? 43

44

45 Bijlage 2 A F E B C D A. B. C. D. E. F. De Hambaken 0909 De Hambaken 0910 Sprookjesbuurt 0911 Muziekinstrumentenbuurt 0912 Edelstenenbuurt Boschveld/Deuteren 1101 Boschveld 1104 Deuteren Bartjes/Eikendonkplein/Hofstad 0103 De Hofstad 0209 De Bossche Pad 0301 Hinthamerpoort Gestelse Buurt 0205 De Gestelse Buurt Orthen Links 0914 Orthen Haren/Donk/Reit 0905 De Haren 0906 De Reit 0907 De Donk 45

46

47 Bijlage 3 Overzicht wijken en buurten s-hertogenbosch Wijk Buurt code Wijk-/Buurtnaam Wijk Wijk-/Buurtnaam Wijk Wijk-/Buurtnaam Buurt Buurt code code centrum oost De Hofstad noord Het Zand Vughterpoort Het Bossche Broek Zuid Bazeldonk Bedrijven Zuid Gestelse Buurt Pettelaarpark De Meerendonk Kloosterstraat De Bossche Pad Grevelingen Aawijk zuid Bedrijvenpark De Brand Hinthamerpoort Graafsebuurt zuid Aawijk noord Graafsebuurt noord Hintham zuid Hintham noord De Muntel De Vliert Orthenpoort Maliskamp west Maliskamp oost Het Vinkel Binckhorst Sparrenburg Molenhoek A2 zone Rosmalen Z 't Ven Rosmalen centrum Hondsberg Kruisstraat Bedrijven Kruisstraat De Overlaet oost De Overlaet west A2 zone Rosmalen N Rosmalense Polder 07 De Groote Wielen Brabantpoort De Groote Vliet Vlietdijk Broekland De Watertuinen De Hoven De Groote Wielen Kom Maasakker oost De Koornwaard De Buitenpepers De Herven Bedrijven De Herven De Slagen De Haren De Reit De Donk De Rompert De Hambaken Sprookjesbuurt Muziekinstrumentenbuurt Edelstenenbuurt Orthen Orthen west Bedrijventerrein Italiaanse buurt Maasdal Abdijenbuurt Lokeren Maasstroom Staatsliedenbuurt Het Zilverpark Maasvallei Maasoever Bedrijven Oud Boschveld Paleiskwartier Willemspoort Deuteren De Moerputten De Schutskamp De Kruiskamp De Rietvelden oost De Rietvelden west Veemarktkwartier Ertveld Kom De Vutter Henriëttewaard De Haverleij Bokhoven Engelermeer