NBS Dirk van Veen Laan van Mecklenburg GD Breda. Zicht op Ontwikkeling

Transcriptie

1 NBS Dirk van Veen Laan van Mecklenburg GD Breda Zicht p Ontwikkeling

2 Inleiding In dit katern wrdt de basiskwaliteit p het gebied van ndersteuning en begeleiding p Nutsbasisschl Dirk van Veen beschreven: Zicht p ntwikkeling. De basiskwaliteit van NBS Dirk van Veen is gebaseerd p het ndersteuningsplan van het samenwerkingsverband waar we te behren: RSV Breda PO We nderschrijven de uitgangspunten van Passend Onderwijs en prberen, binnen nze mgelijkheden, een leerling te bieden wat het ndig heeft m zich ptimaal te ntwikkelen. De basiskwaliteit mvat wat de mgelijkheden zijn p NBS Dirk van Veen in gradaties van basisndersteuning, lichte ndersteuning en zware ndersteuning. Basisndersteuning Basisndersteuning is de ndersteuning die alle schlen meten bieden en mvat he we het nderwijs aan de leerlingen vrmgegeven. In de basisndersteuning is een duidelijke structuur van werken zichtbaar, namelijk het handelingsgericht en pbrengstgericht werken. Daarbij staat centraal he we afstemmen p de nderwijsbeheften van de leerlingen. Onder de basisndersteuning valt k het dmein resultaten. Dit wrdt jaarlijks apart beschreven in het katern Opbrengsten en is niet in dit katern pgenmen. De basisndersteuning mvat 3 niveaus: Niveau 1: Dagelijkse ndersteuning in de grep (basisaanbd).. Niveau 2: Extra ndersteuning in de grep ( basisaanbd intensiveren). Wanneer de leerling een specifieke ndersteuningsbehefte heeft richt de leerkracht het aanbd anders in. Niveau 3: Speciale ndersteuning na interne en/f externe cnsultatie. De schl weegt f de ndersteuningsbehefte van de leerling de basisndersteuning verschrijdt. Deze weging vindt plaats in het ndersteuningsteam (OT). De dagelijkse ndersteuning in de klas De dagelijkse ndersteuning die NBS Dirk van Veen biedt is gebaseerd p Handelingsgericht werken (HGW) en Opbrengstgericht werken (OGW). De kern van HGW is dat de nderwijskwaliteit verbetert dr het nderwijsaanbd af te stemmen p de nderwijsbeheften van iedere leerling. Deze beheften frmuleer je dr aan te geven wat een leerling ndig heeft m een bepaald del te kunnen bereiken. De centrale vraag is: Wat vraagt de leerling van ns? Welke benadering, aanpak, ndersteuning, efenstf, instructie is er ndig? Bij OGW is de kern dat de nderwijskwaliteit verbetert dr het nderwijs aan te passen aan de hand van meetbare resultaten. Het verbeteren van de resultaten start met een grndige analyse. Op NBS Dirk van Veen wrdt het handelingsgericht (HGW) en pbrengstgericht werken (OGW) gecmbineerd. Zwel bij HGW als OGW zekt de leerkracht samen met de intern begeleider naar beïnvledbare factren m het leerprces te kunnen (bij)sturen. Bij OGW bepaalt de scre van de grep f schl een eventuele aanpassing p het leerprces. Bij HGW zijn het de kenmerken van de leerling die aan de basis van een aanpassing liggen. Daarvr is er kennis ndig van de relatie tussen de methde, de leerlijn en de vaardigheid van de leerling m z het een passend aanbd te verzrgen. He den we dat? Vanuit HGW stemmen we het nderwijs delgericht af p de nderwijsbeheften van de leerlingen en bepalen we he m te gaan met verschillen tussen leerlingen. Het mdel van handelingsgericht werken beschrijft he we deze aanpak planmatig uitveren ( zie 1.1.2: De zrgstructuur binnen de basisndersteuning). Cncreet betekent dit dat binnen de vakgebieden technisch lezen, spelling, begrijpend lezen en rekenen de leerlingen wrden geclusterd in 3 grepen, waarbij leidend is heveel instructie en begeleiding een leerling ndig heeft m de delen te bereiken. De clusters zijn: NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

3 Instructie nafhankelijke grep waarbij we vral zien dat de leerling behefte heeft aan krte instructie, minder inefentijd, cmplexere tepassingspgaven, meervudig strategiegebruik en meer autnmie Instructiegevelige grep ( de zgn. basisgrep) waarbij we vral zien dat de leerling behefte heeft aan basisinstructie, basispdrachten en efentijd cnfrm de methde Instructie afhankelijke grep waarbij we vral zien dat de leerling behefte heeft aan meer f herhaalde instructie, meer leer-en inefentijd, cncrete pdrachten, enkelvudig strategiegebruik en minder autnmie Bij de clustering p nderwijsbeheften wrden k de leerpbrengsten betrkken. Om pbrengstgericht te kunnen werken p grepsniveau hebben we per subgrep ( de basisgrep, instructie afhankelijke grep en instructie nafhankelijke grep) ambitieuze delen gefrmuleerd uitgedrukt in vaardigheidsscres (peratinele delen). Deze nemen we p in nze grepsplannen. Ok weten we wat de inhudelijk de cncrete delen zijn, we nteren welke leerstf de leerlingen na een bepaalde peride meten beheersen. Op NBS Dirk van Veen is de wijze van aanbieden van de leerstf gebaseerd p de twee pijlers namelijk effectieve instructie en vldende leertijd : Effectieve instructie: We maken zveel mgelijk gebruik van het IGDI mdel. De letters IGDI staan vr Interactief, Gedifferentieerd, Directe Instructie. Het IGDI-mdel is gebaseerd p twee principes: De leerkracht demnstreert delgericht en geeft uitleg De leerlingen leren dr efening en herhaling. Er is een verdeling in verschillende fasen. De eerste fasen van het IGDI-mdel creëren cndities m te leren. In de daarpvlgende fasen wrdt geleerd. Het del van het IGDI mdel is dat alle leerlingen de basisstrategieën beheersen van een bepaalde leerstf. Maar k dat er ruimte is vr differentiatie. De fasen van het IGDI-mdel zijn: Gezamenlijke start van de les (= krte intrductie met de hele grep, phalen van vrkennis, benemen van het lesdel). Interactieve instructie en begeleid inefenen (eventueel znder de instructie nafhankelijke leerlingen die geen instructie ndig hebben en zelfstandig aan het werk gaan). Zelfstandig Werken van de basisgrep en verlengde Instructie aan de zwakke leerlingen Zelfstandig werken van de hele grep (leerkracht lpt rnd en helpt waar ndig) Afsluiting van de les (= reflectie p de les met de hele grep). Deze werkwijze geeft ns de mgelijkheid de lessen zdanig inrichten dat we kunnen differentiëren in instructie en begeleide verwerking. We zrgen er p deze manier vr dat binnen één les vr verkrte, basis en verlengde instructie plaats kan vinden. Vldende leertijd: We zrgen vr vldende leertijd vr alle leerlingen. Dit kan vr de ene leerling betekenen dat de leertijd m.b.t. de basisdelen verkrt wrdt zdat er tijd is vr verdieping en verrijking. Vr de andere leerling kan het betekenen dat de leertijd verlengd wrdt d.m.v. extra efen- en instructiemmenten zwel binnen als buiten de grep. Extra ndersteuning We streven ernaar dat iedere leerling aansluit bij één van de drie subgrepen binnen de grep. Sms blijkt dit niet haalbaar. Er is meer f speciale ndersteuning ndig m de ntwikkeling van de leerling te stimuleren. Na interne en/f externe cnsultatie wegen we af f de ndersteuningsbehefte van de leerling de basisndersteuning verschrijdt. Deze weging vindt plaats in het ndersteuningsteam (OT). In eerste instantie intensiveren we de hulp vr de leerling uit de basis-en lichte ndersteuning. Hierbij kan gedacht wrden aan extra begeleiding buiten de grep ( bv bij een stagnerende leesntwikkeling en vermedens van dyslexie) f extra ndersteuning in de grep dr een nderwijsassistent. Z kan de leerkracht meer tijd maken m aan te NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

4 sluiten bij de nderwijsbeheften van de leerling. Sms wrdt een ntwikkelingsperspectief pgesteld waarin de delen en de leerstf vr de leerling wrden aangepast en buiten het grepsaanbd vallen. Indien de interventies nvldende effect laten zien kan zware ndersteuning wrden aangevraagd bij het samenwerkingsverband ( zie 1.3). De zrgstructuur binnen de basisndersteuning Op NBS Dirk van Veen wrdt gewerkt vlgens het mdel Handelingsgericht werken/-arrangeren. Dit mdel geeft de stappen binnen de bestaande zrgstructuur weer. Binnen deze structuur is k het grepsniveau en leerlingniveau te nderscheiden. Grepsniveau: Op dit niveau is de blauwe cirkel de basis van waaruit we werken: 1. Waarnemen/begrijpen: We bserveren de leerlingen (.a. d.m.v. Zien!), kijken naar belemmerende en stimulerende factren in de ntwikkeling (k van de grep als geheel) en naar de resultaten. Vanuit deze gegevens bepalen we wat er ndig is vr de grep (nderwijsbeheften). Het geheel van waarnemen en begrijpen nemen we het grepsverzicht 2. Plannen/realiseren: in deze fase gaan we het nderwijs vr de kmende peride (half jaar) plannen. We clusteren leerlingen p nderwijsbeheften waarbij de mate van instructiebehefte centraal staat. In de basisgrep zitten de leerlingen die een gede respns geven p de basisaanpak: zij hebben behefte heeft aan basisinstructie, basispdrachten en efentijd cnfrm de methde. Er zijn k leerlingen die een meer intensieve aanpak ndig hebben, de zgenaamde instructie afhankelijke grep : zij hebben behefte aan behefte meer f herhaalde instructie, meer leer-en inefentijd, cncrete pdrachten, enkelvudig strategiegebruik en minder autnmie. Daarnaast zijn er k leerlingen vr NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

5 wie de basisaanpak te weinig uitdaging biedt, de zgenaamde instructie nafhankelijke grep: zij hebben behefte aan krte instructie, minder inefentijd, cmplexere tepassingspgaven, meervudig strategiegebruik en meer autnmie. Z ntstaan er drie niveaus binnen de grep die per vakgebied anders kan zijn vr een leerling. Binnen het leerlingadministratiesysteem Parnassys is dit zichtbaar p de grepskaart. De rze rechthek geeft aan he we de leerlingen vlgen. Ieder kwartaal evalueren we f de gekzen aanpak ng passend is in de tussentijdse grepsbespreking. Indien ndig stellen we deze bij. Ieder half jaar wrden de grepsplannen als geheel geëvalueerd en wrden er nieuwe plannen pgesteld. Dit lpt synchrn met de tetsen die we afnemen vlgens het Cit leerlingvlgsysteem. Ok dit wrdt besprken in de grepsbespreking. Daarbij wrden de resultaten van de grep als geheel geanalyseerd en wrdt er gezcht naar mgelijke rzaken en aanpassingen vr de kmende peride. Hierbij is de parallel cllega en de intern begeleider betrkken. De vlgende vragen zijn leidend in de grepsbespreking: 1. Opbrengsten van de grep t..v. de schldelen en ambitie in percentage. Welke cnclusie trekken we uit deze gegevens? 2. Evaluatie van het grepsplan: Wat is er (extra, anders) ndig per subgrep vanuit de nderwijsbeheften ( stimulerende/belemmerende factren en nderwijsbeheften) en resultaten wat betreft aanpak, aanbd, leertijd, rganisatie? Cnsequents vr het grepsplan en de leerkracht de kmende peride ( denk aan tijdsinvestering, lln clustering, aanbd, verwerking, differentiatie) Wat zijn de ndersteuningsbeheften van de leerkracht hierbij? 3. Wat is er ndig t.a.v. het pedaggisch klimaat/ welbevinden van de leerlingen? 4. Leerlingen die nader meten wrden besprken in de leerlingbespreking 5. Leerlingen die meer verrijking ndig hebben dan in de grep kan wrden gebden Leerlingniveau: In de rze rechthek staat k de leerlingbespreking. Sms is het ndig m een leerling uitgebreider te bespreken dan in de grepsbespreking mgelijk is. De intern begeleider heeft p de zrgkalender maandelijks data ingepland waarp leerkrachten leerlingen kunnen inbrengen m te bespreken. Dit kan dus het hele schljaar plaats vinden en is niet afhankelijk van de grepsbespreking. Als de hulpvragen nvldende beantwrd kunnen wrden dr de intern begeleider en de leerkracht, dan wrdt de leerling besprken in het externe ndersteuningsteam. In dit team zit naast de intern begeleider een rthpedagg van Edux. Er wrden jaarlijks 5 mmenten gepland waarp het ndersteuningsteam aanwezig is. Op afrep is vaker mgelijk. Bij specifieke vragen kan k een ambulant begeleider wrden betrkken van REC 2 ( spraak en taal prblemen), REC 3 (expertise p het gebied van lichamelijke, verstandelijke f meervudige beperking, langdurig zieke leerlingen en leerlingen met gedrags- en ntwikkelingsprblemen) f REC 4 ( sciaal emtinele prblemen).ouders wrden p diverse mmenten in dit prces betrkken. De basisndersteuning mvat k preventieve en licht curatieve interventies, zie hiervr en waar het ndersteuningsteam n aar kan verwijzen. Vanuit het ndersteuningsteam kan k de weg wrden ingeslagen naar extra ( zware) ndersteuning. Het betreft dan ndersteuningsbeheften waarbij er meer ndig is vr een leerling dan vanuit de basis en lichte ndersteuning kan wrden gegeven. Dit prces wrdt vastgelegd in een zgn. greidcument. Naast de grepsbesprekingen en leerlingbespreking zijn er k mmenten vastgelegd vr het bespreken van de najaarsleerlingen in grep 2. Minimaal 4 keer per jaar wrden deze leerlingen besprken met de intern begeleider vlgens het prtcl Versnellen en vertragen m een gede afweging wat betreft de drstrming naar grep 3 te kunnen maken. Ok vr de leerlingen in grep 8 wrden extra besprekingen en intervisie ingepland m te kmen tt een afgewgen diplmaperspectief en plaatsingsadvies. Hierbij zijn naast de intern begeleider en de leerkracht, k de lcatieleider en de leerkracht van grep 7 betrkken. NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

6 Preventieve en licht curatieve interventies binnen de basisndersteuning Preventieve en lichte curatieve interventies die de schl, samen met het ndersteuningsteam, kan uitveren vrmen een van de vaste standaarden binnen het dmein van de basisndersteuning. Preventie is de basisndersteuning vr alle leerlingen die er p is gericht m tijdig leerprblemen en pgrei- en pvedprblemen te signaleren. Vregtijdige signalering vereist de aanwezigheid van diagnstische expertise (en kan al dan niet in samenwerking met ketenpartners wrden gerganiseerd). Onder het aanbd lichte curatieve interventies van nze schl valt: een ged aanbd vr leerlingen met dyslexie (vlgens prtcl); nze nderwijsprgramma s en leerlijnen die zijn afgestemd p leerlingen met een meer f minder dan gemiddelde intelligentie. De begrenzing van ndersteuning vr leerlingen p basis van IQ alleen wrdt vermeden; aanbd vr de meer-en hgbegaafden buiten de grep; prjectgrep, Spaans en wiskunde (grep 8); nze schl is fysieke tegankelijk, er zijn aangepaste werken instructieruimtes en we hebben de beschikbaarheid ver hulpmiddelen vr leerlingen die dit ndig hebben; we hanteren methdieken die gericht zijn p sciale veiligheid en het vrkmen en aanpakken van gedragsprblemen; er is een prtcl vr medische handelingen; Bvengenemde interventies zijn structureel beschikbaar vr en/f binnen de schl en meten de cntinuïteit in de schllpbaan van een leerling ndersteunen. Vr alle genemde interventies geldt dat een diagnse behulpzaam kan zijn vr het inzetten van handelingsgerichte aanpak Schleigen elementen Binnen de basisndersteuning beschikken we ver schleigen elementen, die mede het ndersteuningsprfiel van de schl bepalen. Deze schleigen elementen kmen vrt uit de aanwezige expertise in het team zals een certificeerde trainer van de Gelukskffer, kindercaching, lgpediste en specialisaties vanuit de pleiding Master Sen. Ten aanzien van talentntwikkeling in brede zin en hgbegaafdheid wrden er pleidingen gevlg. Naast de aanwezige expertise werken we samen met ketenpartners. Vanuit deze samenwerking hebben we de beschikking ver: vrschlse vrziening Dirk en K het Centrum vr Jeugd en Gezin (CJG) indien ndig met jeugdzrginstellingen het Vrtgezet Onderwijs schlen van cluster 3 en 4 binnen het samenwerkingsverband schlen/instellingen van cluster 2 de sb-schl binnen het samenwerkingsverband verige partners zals Talentenlab vr Hgbegaafdheid, instanties vr de behandeling van dyslexie, externe remedial teachers 1.2. Lichte ndersteuning De lichte ndersteuning is de ndersteuning die bvenp de basisndersteuning gegeven kan wrden. Hierbij kan gedacht wrden remediërende begeleiding buiten de grep en de inzet van extra ndersteuning binnen de grep. Daarnaast valt de plaatsing in het speciaal basisnderwijs (SBO) nder de nemer lichte ndersteuning. Bij het samenwerkingsverband kan een telaatbaarheidsverklaring (TLV) SBO aangevraagd wrden. Het besluit tt lichte ndersteuning. De leerling heeft dermate specifieke ndersteuningsbeheften dat de ndersteuning niet binnen de basisndersteuning kan wrden gerealiseerd. Binnen het ndersteuningsteam wrdt besprken wat er extra ndig is vr de leerling met als del dat de leerling met deze inzet vldende kan wrden begeleid p NBS Dirk van Veen. NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

7 Het besluit tt verwijzing andere basisschl. Wanneer de we de ndersteuning k met extra lichte ndersteuning niet vldende blijkt te zijn dan kan er k gekzen wrden vr verwijzing naar een andere basisschl. De ntvangende schl nderzekt f ze de ndersteuning kan bieden. Het besluit tt plaatsing p het Speciaal Basisnderwijs (SBO). Als we de ndersteuning niet kunnen bieden, en er is geen andere basisschl is die de ndersteuning wel kan bieden die vr deze leerling ndig is, kan er een telaatbaarheidsverklaring (TLV) vr het SBO wrden aangevraagd. De schl dient een aanvraag vr een TLV SBO in bij de cmmissie telaatbaarheidsverklaringen (CTLV*) aan de hand van het aanvraagfrmulier met een greidcument en relevante bijlagen. De CTLV weegt de inhudelijke en prcedurele infrmatie en geeft i.c. een telaatbaarheidsverklaring (TLV) af. De schl waar de leerling vandaan kmt infrmeert de ntvangende (SBO) schl dr middel van verdracht greidcument. *Nadere infrmatie mtrent de CTLV kunt u vinden p de website van het RSV Breda Zware ndersteuning De zware ndersteuning is de ndersteuning die gebden kan wrden, bvenp de basis- en lichte ndersteuning met middelen vanuit het samenwerkingsverband. Enerzijds hebben de schlbesturen structurele middelen ntvangen m extra ndersteuning in de schlen in te zetten. Anderzijds kan bij het samenwerkingsverband een ndersteuningsarrangement zware ndersteuning aangevraagd wrden vr cluster 3 (expertise p het gebied van lichamelijke, verstandelijke f meervudige beperking, langdurig zieke leerlingen en leerlingen met gedrags- en ntwikkelingsprblemen) f cluster 4 ( sciaal emtinele prblemen).ok valt de plaatsing binnen het speciaal nderwijs ( SO) cluster 3 f cluster 4 binnen de zware ndersteuning. Bij het samenwerkingsverband kan een telaatbaarheidsverklaring (TLV SO) SO 3 f 4 aangevraagd wrden. Arrangement zware ndersteuning p de eigen schl: De leerling blijft met inzet van extra ndersteuningsmiddelen vanuit het samenwerkingsverband p de eigen basisschl. Schl dient een aanvraag vr een arrangement in bij de CTLV aan de hand van het aanvraagfrmulier met een greidcument en relevante bijlagen. CTLV geeft arrangementsverklaring (AV) af als zij de aanvraag van de schl hnreert. Aanvraag TLV SO 3 f 4. Als we de ndersteuning k met extra middelen vanuit het samenwerkingsverband niet kunnen bieden wrdt een TLV SO aangevraagd. De schl dient een aanvraag vr een TLV SO 3 f 4 in bij de CTLV aan de hand van het aanvraagfrmulier met een greidcument en relevante bijlagen. De CTLV geeft, indien de aanvraag een terechte aanvraag is, een telaatbaarheidsverklaring (TLV) af. De schl waar de leerling vandaan kmt infrmeert de ntvangende SO schl dr middel van verdracht greidcument. Specifieke arrangementen Het samenwerkingsverband passend nderwijs heeft de pdracht m vr zveel mgelijk leerlingen thuisnabij een passend nderwijsaanbd te realiseren, waarbij de cntinue ntwikkeling van de leerling centraal staat en thuiszitten f schluitval wrdt vrkmen. Hierte hebben de afznderlijke besturen vanuit de wet de zrgplicht gekregen en het samenwerkingsverband de verplichting m een dekkend netwerk aan vrzieningen in te richten en in stand te huden. Hierte wrdt een aantal specifieke arrangementen ntwikkeld welke dr het RSV Breda gezien wrden als een arrangement die zwaarder kan zijn dan lichte ndersteuning, maar k weer niet z zwaar dat het vergelijkbaar is met een prblematiek die gelijk is aan de ndersteuningsbeheften van kinderen in het speciaal nderwijs. Infrmatie ver deze specifieke arrangementen kunt u vinden p de website van het RSV Breda Buiten het RSV is er cntact met schlen vr speciaal nderwijs vr cluster 1 (SO1) en cluster 2 (SO2). Cluster 1 is vr leerlingen die blind f slechtziend zijn ; Cluster 2 is vr leerlingen die df f slechthrend zijn, f ernstige spraak-taalmeilijkheden hebben. De schl levert de gevraagde gegevens aan bij SO1 en SO2 vr het verkrijgen van een arrangement. Prcesmatig maakt de schl dezelfde afweging als bij SO3 en SO4, met als enige verschil is dat deze clusters niet nder het RSV vallen. NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding

8 1.4. Prcedure Het prces m de leerling de juiste begeleiding te bieden die ndig is, wrdt zrgvuldig drlpen. Ouders wrden vanaf het begin betrkken bij de afwegingen en besluiten. Dit wrdt vastgelegd binnen het greidcument. In dit dcument tekenen uders vr akkrd bij besprekingen in het ndersteuningsteam, de delen die we met hun kind willen bereiken en he we dit aan gaan pakken. Onze inzet is te allen tijde gericht p het bieden van nderwijs in de eigen mgeving van de leerling. In smmige gevallen meten we echter cncluderen dat, ndanks extra ndersteuning, de ntwikkeling van de leerling stagneert. Ok kan het zijn dat de leerling het zelf niet meer prettig vindt p schl mdat het velt niet mee te kunnen met de grep. De mate van ntwikkeling en het welbevinden van de leerling zijn vr ns de belangrijkste pijlers m te besluiten een telaatbaarheidsverklaring aan te vragen vr het SBO f SO. NBS Dirk van Veen Katern ndersteuning en begeleiding