Protocol Meerbegaafden

Transcriptie

1 Prtcl Meerbegaafden Maart 2013

2 Inhudspgave Inleiding 3 Visie meerbegaafdheid 3 Delstelling 3 Signalering 4 Diagnsticering 4 Cmpacten en Verrijken 5 Levelwerk en Talentenlijn 6 Bvenschlse Plusklas 7 Samenwerking VO 9 Bijlage 1: Uitwerking DHH per vakgebied Rekenen 10 Spelling 11 Taal 12 Leessleutel 13 Bijlage 2: Strmschema 15 Bijlage 3: Prcedure aanmelding Lessen Develstein 16 Afsprakenblad 17 2

3 Prtcl Meerbegaafdheid Inleiding Impuls staat vr stimulans f prikkel. Ieder kind heeft een prikkel ndig m zijn f haar talent te kunnen ntwikkelen. Deze stimulans kan pas kenbaar gemaakt wrden wanneer er aan de nderwijsbeheften van het kind vldaan wrdt. Meerbegaafde kinderen zijn kinderen met een bvengemiddelde intelligentie. Er wrdt geen nderscheid gemaakt tussen hgbegaafden (IQ van bven de 130) en meerbegaafden (IQ van bven de 115). Bij meerbegaafden ligt de uitdaging van de lesstf vaak p een ander niveau dan bij het gemiddelde kind. De nderwijsbehefte van een meerbegaafde is het krijgen van een uitdagend lesaanbd m hun talent(en) te kunnen ntwikkelen. In dit prtcl wrdt uitgelegd he basisschl Impuls meerbegaafden signaleert en wat de schl kan bieden vr meerbegaafden in grep 1-8. Er wrdt geprbeerd aan ieders nderwijsbeheften te vlden, zdat talenten ptimaal ntwikkeld kunnen wrden. Visie meerbegaafdheid Impuls werkt handelingsgericht. Bij het handelingsgericht werken wrdt er gekeken naar de zrg en hulp die kinderen ndig hebben p nderwijsgebied. Bij deze extra zrg zullen smmige kinderen een extra instructie f uitleg ndig hebben, andere kinderen hebben meer behefte aan een verrijkingspdracht. Op Impuls vinden wij meerbegaafde leerlingen evenged zrgleerlingen. De zrg ligt niet bij de achterstand van het werk, maar juist bij de uitdaging die het kind ndig heeft. Dit handelingsgericht werken kijkt naar de nderwijsbeheften en de leerstijl van het kind. Dr middel van cmpacten en verrijken wrdt de leerstf als leerlijn ingezet vr meerbegaafden. Gede leerlingen verdienen een kans m meer te kunnen bereiken. Meerbegaafde leerlingen wrden als zrgleerlingen beschuwd en krijgen k de status van zrgleerlingen. (Van der Pas Jacbs, 2008) Delstelling Kinderen die meerbegaafd zijn aanspreken p hun capaciteiten en interesses in de vrm van cmpacting en verrijking binnen de grep Kinderen vregtijdig signaleren en diagnsticeren, m.b.v. een strmschema en waar ndig het Digitaal Handelingsprtcl Hgbegaafden. 3

4 Signalering De intake in gesprek met uders Vrtgangsgesprekken met uders Quickscan binnen 6 weken na start p de Impuls (grep 1 en zij-instrmers) Qucikscan rnd herfstsingalering grep 3 Quickscan eind grep 5 Bij de intake van nieuwe leerlingen wrdt met uders besprken f zij het vermeden hebben dat hun kind meerbegaafd zu kunnen zijn. Om te vrkmen dat we leerlingen ver het hfd zien (nderpresteerders), wrdt bij de leerlingen van grep 1 standaard de quickscan in het Digitaal Handelingsprtcl Hgbegaafden (DHH) afgenmen binnen 6 weken nadat ze p schl gestart zijn. Kinderen die hier uitspringen wrden verder besprken met de intern begeleider. Zie hiervr k het Strmschema. Deze quickscan wrdt k afgenmen bij zijinstrmers in de hgere grepen. Tijdens vrtgangsgesprekken met uders kunnen vermedens van nderpresteren naar bven kmen, dit kan een reden zijn tt verder nderzek. M.b.v. de quickscan kunnen de leerkrachten p grnd van resultaten in het leerlingvlgsysteem en de werkhuding leerlingen signaleren. Bij twijfel kunnen alle leerkrachten de quickscan vr individuele leerlingen gebruiken en verleggen met de IB. Het kan k zijn dat kinderen vr één vak talent hebben: in dat geval wrdt er alleen bij dat vak gehandeld vlgens nderstaande. Leerkracht en uders signaleren. Dit wrdt met de Intern begeleider besprken. De signalering wrdt vastgelegd in het Lgbek. Diagnstisering Bij de diagnse wrdt er alleen ng gekeken naar de kinderen die al gesignaleerd zijn. Er is dus een beperkte grep ver waar verder nderzek naar gedaan wrdt dr de leerkracht en de IB. Er wrdt gewerkt vlgens een strmschema. De vlgende gegevens kunnen wrden verzameld tijdens het diagnstische nderzek: Een bservatielijst waarin signalen van meerbegaafdheid wrden gemeten (DHH) Tets gegevens (uitgeznderd nderpresteerders) Vr leerlingen eind grep 2: DMT kaart 1 >25 / > AVI M3 Aanvullende gegevens van de schl, het gezin en het kind zelf Daarnaast wrdt gekeken naar andere kenmerken van begaafdheid: Leervermgen (prbleemplssend vermgen, creatief denken, verige denkvaardigheden) Mtivatie Werkhuding Zelfstandigheid Sciaal-emtinele vaardigheden Huding t..v. schl Zelfbeeld Leerprestaties 4

5 Vral de werkhuding, mtivatie en zelfstandigheid zijn belangrijke aspecten m aanpassingen te realiseren, als er p dit gebied prblemen (te verwachten) zijn, met eerst naar de ntwikkeling van deze kenmerken gekeken wrden. De nderzeksresultaten wrden vastgelegd in het lgbek. Wanneer vastgesteld is dat een leerling inderdaad (partieel) meerbegaafd is, zullen er aanpassingen in de reguliere lesstf gemaakt wrden, waarmee tijd vr verrijking gecreëerd wrdt. Omdat dit structureel is, zal dit wrden vastgelegd in het grepsverzicht. Dit m te vrkmen dat er misverstanden ntstaan bij de vergang naar een nieuwe leerkracht. Cmpacten en verrijken Cmpacten is een begrip dat gebruikt wrdt in de cntext van nderwijs vr meerbegaafde leerlingen. Leerlingen die meerbegaafd zijn p één f meerdere vakgebieden, hebben in de regel minder behefte aan instructie en aan herhalings- en efenstf vr die vakgebieden. Verder zijn ze in staat de leerstf in een hg temp te verwerken. De leerstf in de methden past daarm niet altijd bij deze leerlingen, er zullen aanpassingen ndig zijn. Die aanpassingen wrden aangegeven met de term cmpacting : het indikken van de reguliere lesstf waarbij de stf beperkt wrdt tt de essenties. Cmpacten heeft enerzijds als del te vrkmen dat leerlingen zich gaan vervelen en ze gedemtiveerd raken wanneer zij steeds leerstf meten efenen en herhalen die ze al beheersen. Anderzijds kmt dr het cmpacten tijd vrij die gevuld kan wrden met andere leerstf, verrijken. Op Impuls wrdt gewerkt vlgens de principes van het Digitaal Handelingsprtcl Hgbegaafden (DHH). Het DHH geeft richtlijnen per methde m te cmpacten p basis van leerlijnen. Er wrden twee niveaus van cmpacting per methde aangebden. Een belangrijk uitgangspunt van de richtlijnen cmpacting van het DHH is dat de leerkracht verantwrdelijk blijft vr de aan te bieden leerstf en dat hij met behulp van de richtlijn zelf selecteert welke stf de leerling mag verslaan. Hierdr hudt de grepsleerkracht zicht p het uitzetten van de leerweg van (meerbegaafde) leerlingen. Per leerstfblk is een leerkracht eenmalig ngeveer 15 minuten kwijt met het mzetten van de richtlijnen in een (week)planning. Deze planning geldt dan vr alle leerlingen die p dit niveau van cmpacting werken en gedurende de peride dat er met de methde gewerkt wrdt. Bij het eerste niveau, de eerste leerlijn, wrdt vlgens de richtlijn ngeveer 40% van de reguliere lesstf geschrapt. Deze leerlijn is bedeld vr: Begaafde leerlingen; Leerlingen met een beperkte didactische vrsprng; Leerlingen die slechts een talent hebben p één vakgebied. Bij het tweede niveau, de tweede leerlijn, wrdt vlgens de richtlijn ngeveer 60% van de reguliere lesstf geschrapt. De leerlijn is bedeld vr: Hgbegaafde leerlingen; Leerlingen met een ruime didactische vrsprng (>1 jaar); Leerlingen die in het verleden reeds een keer vervregd zijn drgestrmd. 5

6 Zie de bijlage vr de richtlijnen vr de p Impuls gebruikte methde vr rekenen (Wereld in Getallen), taal (Taal in Beeld), spelling (Spelling in Beeld) en aanvankelijk lezen (Leessleutel). In het DHH zijn k ng algemene richtlijnen vr cmpacting te vinden vr: begrijpend lezen en zaakvakken. We streven er naar m alle kinderen de leerstf van hun eigen klas te laten maken, versnellen p een vak zal in principe niet meer vr kmen. Inzet Levelwerk / Talentenlijn De leerlingen die de lesstf cmpact aangebden krijgen, krijgen verrijkingsstf. Vr kinderen die vr alle vakken verrijking ndig hebben, zal Levelwerk wrden ingezet. Vr kleuters zal Talentenlijn wrden ingezet. Leerlingen die vr verrijking in aanmerking kmen, krijgen per peride een taakverzicht en de materialen, waarmee ze zelfstandig aan het werk gaan p de mmenten die daar geschikt vr zijn. De speciale aanpak vr de Levelwerk-leerlingen wrdt in het grepsplan vastgelegd in een speciaal cluster per vak. De levelwerkers wrden in de grepsplannen in een aparte subgrep ingedeeld. Vr hen gelden basisdelen en verrijkingsdelen uit Levelwerk/ -spel. De leerkracht plant wekelijks 15 minuten in vr de ndersteuning van de levelwerkers. Tijdens de grepsbesprekingen kmt de vrtgang van deze leerlingen altijd aan bd. Kinderen die alleen cmpacten f verrijken p één vak, mgen gebruik maken van de verrijkingsmaterialen die p schl aanwezig zijn, waarnder Levelwerk/Talentenlijn. Dit wrdt dr de leerkracht ingepland in de dag-/weektaak. 6

7 Bvenschlse Plusklas Met ingang van schljaar zal er in Zwijndrecht binnen de Stichting PCOAZ een plusklas wrden gestart. Deelname met een teveging zijn aan Levelwerk, de leerling met hier echt behefte aan hebben. Het kan zijn dat de heveelheid werk in Levelwerk aangepast met wrden. Uitgangspunten hier vr zijn beschreven in nderstaand schema. He is de rganisatie geregeld? Er is een stuurgrep, bestaande uit leerkrachten die de lessen verzrgen. Deze stuurgrep wrdt geved en ndersteund dr de expertisegrep, bestaande uit leerkrachten van de diverse schlen van PCOAZ die kennis hebben van meer- en hgbegaafdheid. Wat wrdt er aangebden in de plusklas: Filsfie/debatteren Kunstprjecten Samenwerking met Develstein Sciale vaardigheden Prjectmatig werken Techniek(p niveau) eventueel cntacten met TH Delft/Eindhven Vreemde taal(bijv. Chinees(samenwerking met Develstein zeken/chinese schl Rtterdam) Meeden aan wetenschapsknppunt Erasmus universiteit (lessen serie filsfie, psychlgie, geneeskunde, ecnmie) Heveel kinderen kunnen er maximaal mee den? Maximaal 12 en minimaal 4 leerlingen per grep. Vr welke grepen? We starten met grep 5/6 en grep 7/8 (wekelijks een dagdeel) In de tekmst willen we k aanbd verzrgen vr grep 3/4 Op welke lcatie vindt het plaats?: Bestuurscentrum/Julianaschl He kmen de kinderen daar en weer terug? Ouders zijn zelf verantwrdelijk vr het verver van- en naar de schlen He wrden de leerkrachten die het aanbd verzrgen betaald? Meerdere brnnen: SWV Gezamenlijk dr de schlen, vast basisbedrag + vast bedrag per deelnemende leerling Spnsring Eventueel vr excursies bijdrage van uders(die dit kunnen betalen) He wrdt de betaling van de materialen geregeld? SWV Gezamenlijk dr de schlen, vast bedrag per deelnemende leerling Spnsring 7

8 He verlpt cmmunicatie naar uders? De werving van kinderen vindt plaats via de schlen. Op de websites is infrmatie te vinden ver de grep. Minimaal 2 mmenten per jaar waarbij uders en +grep leerkrachten elkaar treffen Via IB en leerkracht kinderen. Apart gesprek uders leerkracht plusgrep. Eventueel een digitaal prtfli ntwikkelen.(in uderprtaal Parnassys) Evaluaties vinden plaats met uders, kinderen en leerkrachten. Eventueel presentatie/inlp vr leerlingen uders 8

9 Samenwerking VO In het schljaar is er een Pilt gestart p het DevelsteinCllege, vr leerlingen uit grep 8 van het PC basisnderwijs in Zwijndrecht en Hendrik Id Ambacht. De pilt bestnd uit het vlgen van lessen Science, Frans en Geschiedenis. Sindsdien is er elk jaar een aanbd vanuit het DevelsteinCllege. Op dit mment kunnen kinderen uit grep 8 in de maanden ktber/nvember/december 6 lessen Science f Grieks/Latijn vlgen. Del van de lessen: Extra aanbd vr getalenteerde leerlingen Samenwerking PO-VO ( krachtenbundeling ) Kennismaking met de Gymnasiumafdeling van het DevelsteinCllege Kinderen wrden geselecteerd dr de leerkracht van grep 7, aan het eind van het schljaar. Alleen kinderen met een vrlpig VWO-advies met behefte aan meer uitdaging kmen hier vr in aanmerking. Vr de HAVO/VWO kinderen is er k een aanbd vanuit het Walburg Cllege, meer gericht p Technieklessen. 9

10 Bijlage 1 Uitwerking DHH per vakgebied Rekenen 1 e leerlijn: Startactiviteit: wel Instructie: wel (zie k leerlijn zelfstandigwerken, directe instructiemdel) Rekenpgaven: Interactieve pdrachten (linker blz.): wel Zelfstandig werken (rechter blz.): helft Prjecttaken: wel Autmatiseren/hfdrekenen (handleiding): naar behefte Tetstaken: wel Afsluiting: naar keuze Cijferen (va gr 6): helft Zakrekenmachine (va 7b): wel Differentiatie: Sterpgaven: niet Herhalingstaken: niet Plustaken: helft Van Alles Wat (va gr5): tweede helft pdrachten Cmputerprgramma: niet 2 e leerlijn: Startactiviteit: wel Instructie: wel Rekenpgaven: Interactieve pdrachten (linker blz.): helft Zelfstandig werken (rechter blz.): niet Prjecttaken: selectie Autmatiseren/hfdrekenen (handleiding): naar behefte Tetstaken: wel Afsluiting: naar keuze Cijferen (va gr 6): niet Zakrekenmachine (va 7b): niet Differentiatie: Sterpgaven: niet Herhalingstaken: niet Plustaken: selectie Van Alles Wat (va gr5): selectie Cmputerprgramma: niet 10

11 Spelling 1 e leerlijn: Op verkenning: zelfstandig Uitleg: zelfstandig lezen (uitlegkaarten) Aan de slag: helft Terugkijken: niet Signaaldictee: niet Herhaling les 6: niet Cntrledictee: wel Differentiatie Extra pdrachten: selectie Taalmaker: Selectie taalkaarten: alleen nderdelen uitleg en aan de slag Selectie kpieerbladen: alleen nderdelen uitleg en aan de slag selectie cmputerbladen Cmputerprgramma Spelling in Beeld: niet 2 e leerlijn: Op verkenning: zelfstandig Uitleg: zelfstandig lezen (uitlegkaarten) Aan de slag: niet Terugkijken: niet Signaaldictee: niet Herhaling les 6: niet Cntrledictee: wel Differentiatie Extra pdrachten: niet Taalmaker: selectie cmputerbladen Cmputerprgramma Spelling in Beeld: niet 11

12 Taal 1 e leerlijn: Op verkenning: zelfstandig Uitleg: zelfstandig lezen Aan de slag Taalbek: niet Werkschrift: helft Terugkijken: niet Tets: wel Differentiatie Extra pdrachten: selectie Taalmaker: Selectie taalkaarten: alleen nderdelen uitleg en aan de slag Selectie kpieerbladen: alleen nderdelen uitleg en aan de slag selectie cmputerbladen Cmputerprgramma Wrdenschat: alleen extra delwrden 2 e leerlijn: Op verkenning: zelfstandig Uitleg: zelfstandig lezen Aan de slag Schrijven: selectie Spreken/luisteren: samenwerkpdrachten + selectie Taalbeschuwing: selectie Wrdenschat: alleen nbekende wrden pzeken Terugkijken: niet Tets: wel Differentiatie Extra pdrachten: niet Taalmaker: selectie cmputerbladen Cmputerprgramma Wrdenschat: niet 12

13 Aanvankelijk lezen (Leessleutel) 1 e leerlijn: Deel A: Intrductie Thema: wel Lessen: Intrductie: wel (alleen bij interactieve lessen) Taalnderdeel: Taalbeschuwing: Helft efeningen wb per les, selectie verwerkingsactiviteiten Spreken en luisteren: Grepsactiviteiten wel Stellen: wel Leesnderdeel (wrden letterlessen niet als de leerling al kan lezen) Wrdlessen: Helft efeningen wb per les Letterlessen: Helft efeningen wb per les Leesbek: wel (p niveau, du lezen met gelijk niveau f zelfstandig) Vriendjeslezen: Selectie pdrachten Plusniveau Leesprmtie: wel Afsluiting: wel Les 9 Tets: wel Differentiatie Les 10 Verrijking: wel Plusbekjes: wel Deel B: Intrductie Thema: wel Lessen: Intrductie: wel (alleen bij interactieve lessen) Taalnderdeel: Taalbeschuwing: Helft efeningen wb per les, selectie verwerkingsactiviteiten Spreken en luisteren: Grepsactiviteiten wel Stellen: wel Spelling: naar behefte Leesnderdeel: Technisch lezen: niet Begrijpend lezen: Helft efeningen wb per les, selectie verwerkingsactiviteiten Leesles: Leesbek: wel (p niveau, du lezen met gelijk niveau f zelfstandig) Vriendjeslezen: Selectie pdrachten Plusniveau Leesprmtie: wel Afsluiting: wel Les 9 Tets: wel Differentiatie Les 10 Verrijking: wel Plusbekjes: wel 13

14 2 e leerlijn: Deel A: Intrductie Thema: wel Lessen: Intrductie: wel (alleen bij interactieve lessen) Taalnderdeel: Taalbeschuwing: efeningen wb niet, selectie verwerkingsactiviteiten Spreken en luisteren: Grepsactiviteiten wel Stellen: selectie Leesnderdeel (wrden letterlessen niet als de leerling al kan lezen) Wrdlessen: Oefeningen werkbek niet Letterlessen: Oefeningen werkbek niet Leesbek: wel (p niveau, du lezen met gelijk niveau f zelfstandig) Vriendjeslezen: Selectie pdrachten Plusniveau Leesprmtie: wel Afsluiting: wel Les 9 Tets: wel Differentiatie Les 10 Verrijking: niet, evt selectie verwerkingsactiviteiten Plusbekjes: selectie pdrachten f selectie plusbekjes Deel B: Intrductie Thema: wel Lessen: Intrductie: wel (alleen bij interactieve lessen) Taalnderdeel: Taalbeschuwing: Oefeningen werkbek niet, selectie verwerkingsactiviteiten Spreken en luisteren: Grepsactiviteiten wel Stellen: selectie Spelling: niet Leesnderdeel: Technisch lezen: niet Begrijpend lezen: Oefeningen wb niet, selectie verwerkingsactiviteiten Leesles: Leesbek: wel (p niveau, du lezen met gelijk niveau f zelfstandig) Vriendjeslezen: Selectie pdrachten Plusniveau Leesprmtie: wel Afsluiting: naar keuze Les 9 Tets: wel Differentiatie Les 10 Verrijking: niet, evt. selectie verwerkingsactiviteiten Plusbekjes: selectie, indien zinvl 14

15 Strmschema Bijlage 2 15

16 Bijlage 3 Prcedure leerlingen die meeden aan de lessen p Develstein Het is de bedeling dat de lessen starten na de herfstvakantie, dat is week 44. We huden het vlgende tijdpad aan: Vr de grte vakantie heeft Develstein laten weten m welke vakken het gaat 15 juli 18 juli: IB s verleggen met de leerkrachten van grep 7 welke leerlingen in aanmerking kmen 2 sept 6 sept: leerkrachten grep 8 praten met uders en leerlingen 9 sept 13 sept: leerkrachten melden de leerlingen die in aanmerking kmen bij hun eigen IB. 16 sept 20 sept: IB s geven de aangemelde leerlingen dr aan de IB die de aanmeldingen bij Develstein regelt, dat is deze keer Els den Otter. 23 sept-27 sept: IB s Ambacht en Zwijndrecht hebben in deze week cntact met elkaar 30 sept 4 kt: de daarvr aangewezen IB geeft de aanmeldingen dr aan Develstein 7 kt 11 kt: Develstein stuurt de vr de uders en leerlingen bestemde brief naar de schlen 14 kt 18 kt: de brief van Develstein gaat met de leerlingen mee De IB die de cntacten verzrgt, zrgt ervr dat de adressen van de leerkrachten van grep 8 en de IB s p de deelnamelijst kmen te staan Alle cntacten met Develstein lpen via de daarvr aangewezen IB. Leerkrachten en andere IB s melden niet zelf de leerlingen aan bij Develstein. Vr leerlingen die niet langs de juiste weg en p tijd wrden aangemeld bestaat de kans dat ze niet aan de lessen kunnen deelnemen, dit is de verantwrdelijkheid van de betreffende leerkracht f IB. OPMERKINGEN VOOR DE LEERKRACHT Leerlingen mgen maar aan één vak deelnemen, wees daar duidelijk in. Mchten er plaatsen ver zijn, dan kijken we welke kinderen in aanmerking kmen m aan een tweede vak deel te nemen. Praat hier echter niet ver met de kinderen, dit schept verwachtingen en leidt tt teleurstellingen. Gezien het grte aantal verwachte aanmeldingen, willen we graag dat je een scheiding aanbrengt tussen de kinderen die het zeker ndig hebben en de kinderen vr wie het eventueel een welkme aanvulling zu zijn. 16

17 Afsprakenblad Levelwerk en Talentlijn, rapprtage Elk blk wrdt met de leerling geëvalueerd, deze bladen wrden bewaard. Een kpie van de evaluatiebladen wrdt tegevegd aan het rapprt. In het vak nderaan rapprteren ver Levelwerk: pmerkingen ver het prces, evt. tetsuitslagen (uit Levelwerk) tevegen. 17