Slimmer & Sneller. Richtlijnen Jeugdgezondheidszorg. met adviezen en actieplan. van lijnen naar leiden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Slimmer & Sneller. Richtlijnen Jeugdgezondheidszorg. met adviezen en actieplan. van lijnen naar leiden"

Transcriptie

1 advesrapportage voor de ontwkkelng en mplementate van Rchtljnen Jeugdgezondhedszorg van ljnen naar leden Slmmer & Sneller met advezen en acteplan

2 Over het project JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Werken aan een slmmer en sneller proces voor het ontwkkelen en mplementeren van JGZ-rchtljnen. Waarom dt project? AANLEIDING Snds end jaren 90 worden rchtljnen ontwkkeld voor de JGZ (jeugdgezondhedszorg). De rchtljnen zjn bedoeld om bj te dragen aan een goede kwaltet van de preventeve zorg voor jeugdgen. De ntatefnemers van dt project merkten dat rchtljnen vaak net n de praktjk worden gebrukt zoals ze zjn bedoeld. Er s regelmatg dscusse over de haalbaarhed van het mplementeren en de utvoerng van de rchtljnen. ACHTERGROND JGZ-rchtljnen worden ontwkkeld vanut de opdracht van ZonMw, met het programma Rchtljnen Jeugdgezondhedszorg De Notte Rchtljnen Jeugdgezondhedszorg beschrjft de procedures van ontwkkelng, mplementate en onderhoud van JGZ-rchtljnen. In deze notte worden de rollen van de verschllende partjen toegelcht. DOEL VAN DIT PROJECT Professonals kunnen toekomstge rchtljnen effectever en effcënter gebruken/toepassen. Met meer toegevoegde waarde voor professonals, ouders en jeugd. Het project s gercht op het onderzoeken en verbeteren van het proces van ontwkkelen en mplementeren van JGZ-rchtljnen. De volgende vragen zjn ledend: Welke wensen zjn er bj de JGZ-professonals n het werken met de rchtljnen? Welke knelpunten worden er door de betrokken partjen ervaren? Welke verbeterngen advseren betrokken partjen? Welke actes worden geadvseerd om tot een verbeterd proces te komen? FILM De resultaten van het project zjn n een flmpje gevsualseerd en verwerkt n deze rapportage. Dt flmpje s te vnden op de webste van GGD Fryslân.

3 Hoe en we? METHODE Er s gebruk gemaakt van de LEAN-methodek. Met alle betrokken stakeholders wordt gekeken welke processtappen er zjn, welke knelpunten zj ervaren en hoe het proces verbeterd en versneld kan worden, zodat het beter aanslut op de wensen van de klant. De klant s n dt project de JGZ-professonal de de rchtljnen gebrukt. De ontwkkelng en mplementate van JGZ-rchtljnen zal utendeljk tot verbeterde kwaltet van zorg voor ouders en jeugdgen. Tjdens het project zjn alle stakeholders utgenodgd om deel te nemen aan de verschllende onderdelen van het project. BETROKKENEN: Jeugdartsen Jeugdverpleegkundgen Doktersassstenten Implementatefunctonarssen JGZ-managers (Leden van) V&VN, vakgroep Jeugd (Leden van) AJN (Artsen Jeugdgezondhedszorg Nederland) (Leden van) NVDA (Nederlandse verengng voor Doktersassstenten) Leden van de RAC (Rchtljn Adves en Autorsate Commsse) Medewerkers NCJ (Nederlands Centrum Jeugdgezondhed) Medewerkers ZonMw Experts op bepaald vakgebed (vaak specalsten ut zekenhuzen of hoogleraren) Ontwkkelaars JGZ-rchtljnen Verkrjgen van resultaten KLANTWENSEN Met een landeljke vragenljst zjn ervarngen met de ontwkkelng en mplementate van rchtljnen opgehaald. Professonals ut het hele land hebben herop gereageerd. Met 221 respondenten, waarvan 86,61% professonals n de utvoerende JGZ werken, zjn de resultaten verkregen. De resultaten van de vragenljst zjn te vnden op de webste van GGD Fryslân. KLANTARENA Een klantarena s een nteracteve dscusse onder ledng van een gespreksleder. De deelnemers krjgen alle rumte om hun menng te geven of om een daloog met de opdrachtgever te voeren. Met 9 acteve deelnemers s een klantarena utgevoerd, met net alleen vertegenwoordgers ut het werkveld (zoals artsen en verpleegkundgen) maar ook vanut de ontwkkelkant van de rchtljnen (TNO, RAC, NCJ, ZonMw). De utkomsten van de vragenljst en de klantarena zjn verwerkt n de resultaten van dt project. OUDERBETROKKENHEID Ook ouders zjn betrokken bj de ontwkkelng van JGZ rchtljnen. Een korte vragenljst s utgezet bj het ouderpanel van GGD Fryslân. Herop hebben 98 ouders gereageerd, waarbj 75 respondenten alle vragen hebben beantwoord. De resultaten van deze vragenljst zjn gedeeld met de medewerkers van het ZonMw project: Knderen, jongeren en ouders op betekensvolle wjze betrekken bj JGZ-rchtljnen: de co-create van een nsprerende Roadmap. Het doel van dt project s om de partcpate van knderen, jongeren én hun ouders n JGZ-rchtljnontwkkelng te ondersteunen. VOORSTELLEN TOT VERBETERING In de 2e en 3e sesse zjn verbetervoorstellen geformuleerd t.a.v. de ontwkkelng en mplementate van JGZ-rchtljnen. Deze verbeterngen zjn verwerkt n een voorstel voor een verneuwd proces, welke beschreven staan n de resultaten van dt rapport. IN KAART BRENGEN PROCES Tjdens twee sesses s het hudge proces van ontwkkelng en mplementate n kaart gebracht, met behulp van de stakeholders. De knelpunten n deze processen zjn benoemd en daar waar nog net werd voldaan aan de wens van de klant s dt n kaart gebracht en beschreven. Met 10 deelnemers de vanut dverse nvalshoeken een bjdrage gaven, s het proces zoveel mogeljk nzchteljk gemaakt. Maken van een acteplan Om tot een verbeterd proces te komen s door de werkgroep een adves met actes geschreven, een acteplan. De actes leden tot een verbeterd proces van rchtljnontwkkelng en -mplementate. Toetsng en borgng De advezen tot acte zjn getoetst bj de deelnemers van de klantarena sesses en de feedback van de deelnemers s door de projectgroep verwerkt. Verder s met een korte werksesse, tjdens het mplementate-ateler van het NCJ, aan mplementatefunctonarssen gevraagd wat zj nodg hebben aan tools bj de mplementate van JGZ-rchtljnen. Deze resultaten zjn gebrukt n de advezen en het bjbehorende acteplan. Ook zjn onderdelen van de advezen gepresenteerd en getoetst bj verschllende stakeholders, zoals de V&VN, de mplementatefunctonarssen en ActZ. Tot slot hebben het NCJ en ZonMw een aantal malen meegelezen met de resultaten en advezen van het project en feedback herop gegeven.

4 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Resultaten De resultaten zjn opgedeeld n processtappen de worden doorlopen tjdens het ontwkkelen en mplementeren van JGZ rchtljnen. Per processtap komt aan de orde: een korte beschrjvng van de hudge stap de knelpunten n het hudge proces oplossngen voor de genoemde knelpunten

5 5 Processtappen van het ontstaan of het wjzgen van een rchtljn: 1. Ontwkkelng Behoeftepelng - p.11 Knelpuntenanalyse - p.12 Call - p.13 Ontwkkelen: a. samenstellen werkgroep - p.14 b. schrjven rchtljn - p.16 c. commentaarronde - p.17 d. praktjktest - p Implementate Gereedmaken tools - p.19 Organseren actvteten - p.20 Borgng - p.21

6 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Algemene aandachts- punten De advezen n dt onderdeel zjn gedurende het gehele proces van ontwkkelng en mplementate van rchtljnen van belang.

7 7 Algemene aandachtspunten Samenhang tussen rchtljnen De hudge stap Rchtljnen worden op onderwerp ontwkkeld. De JGZ-professonal dent de verschllende rchtljnen tegeljkertjd toe te passen n het dageljks werk. In de praktjk bljkt dat de rchtljnen van verschllende onderwerpen elkaar overlappen. Knelpunten: Er s onvoldoende onderlnge samenhang tussen rchtljnen Rchtljnen geven n sommge gevallen tegenstrjdge aanbevelngen/advezen Adves Zet rchtljnen om naar modulare eenheden. Een modulare opbouw draagt bj aan het creëren van meer samenhang tussen rchtljnen, doordat sommge modules aansluten op meerdere onderdelen van rchtljnen. Zo wordt voorkomen dat er tegenstrjdge aanbevelngen en advezen worden gegeven n verschllende rchtljnen. Dt ondersteunt het adves ut een eerder onderzoek van IQ healthcare om over te gaan op een modulare opbouw van rchtljnen. Meer nformate n het rapport herzenng, versnellng en verneuwng rchtljnen IQ healthcare. Maak andere rchtljnen onderdeel van de knelpuntenanalyse. Door al tjdens de knelpuntenanalyse welke rchtljnen een relate hebben met de te ontwkkelen rchtljnen, kan er tjdens het proces van ontwkkelen rekenng gehouden worden met eventuele tegenstrjdgheden en herop geantcpeerd worden. Betrokkenhed professonals en organsates De hudge stap Voor JGZ-organsates s het belangrjk dat ze het belang van rchtljnen erkennen. In het project komt naar voren dat managers een belangrjke rol kunnen vervullen n het motveren en belonen van medewerkers n het werken met de rchtljnen. Aandacht voor de egen verantwoordeljkhed en het vakmanschap bj professonals bljkt onmsbaar om succesvol te kunnen werken met rchtljnen. Knelpunten: Professonals en organsates zjn net genoeg betrokken bj de ontwkkelng van rchtljnen Professonals en organsates ervaren onvoldoende egenaarschap van de rchtljnen Adves Betrek JGZ-professonals en managers meer gedurende het ontwkkelproces. Door op vaste momenten te communceren over de voortgang en utkomsten van de ontwkkelng en mplementate van JGZ-rchtljnen, zjn JGZ professonals en organsates beter op de hoogte. De tems waarover gecommunceerd dent te worden: werven voor deelname aan behoeftepelng, knelpuntenanalyse en werkgroep plannng van ontwkkelng van rchtljnen utkomsten commentaarrondes en praktjktest publcate van de rchtljn De communcate wordt utgevoerd door het NCJ n samenwerkng en samenhang met de beroepsverengngen en brancheorgansates. Verder geven we aan professonals het adves om meer deel te nemen aan de rchtljnontwkkelng, gestmuleerd en ondersteund door managers. Acteplan Samenhang tussen rchtljnen ZonMw Opvolgen van het werken met modular opgebouwde rchtljnen vanut het rapport herzenng, versnellng en verneuwng rchtljnen van IQHealthcare. Betrek daarbj het RAC en het NCJ. NCJ Omzetten van de webste JGZ-rchtljnen naar een rchtljnendatabank (n navolgng op voorgaande acte), waarbj dudeljk wordt hoe de samenhang s tussen de verschllende rchtljnmodules. Rcht herbj de webste praktsch en gebruksvrendeljk n. Betrokkenhed JGZ-professonals en -organsates JGZ-professonals Neem vaker deel aan de ontwkkelng van rchtljnen. JGZ-managers Creëer randvoorwaarden draag het belang van JGZ-rchtljnen ut: Ze het meewerken aan het ontwkkelen en mplementeren van rchtljnen als een ontwkkelmogeljkhed, Stmuleer professonals tot deelname aan de ontwkkelng en testen van rchtljnen. Communceer over rchtljn ontwkkelng en mplementate en ze het als werken aan professonalserng en beroepstrots, - Toon begrp voor de praktsche obstakels met betrekkng tot het werken met rchtljnen. Faclteer de deelname aan de ontwkkelng en mplementate van rchtljnen door bjvoorbeeld tjd hervoor vrj te maken.

8 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Algemene aandachtspunten Betrokkenhed ouders en jeugdgen De hudge stap Clëntenpartcpate wordt steeds belangrjker bj rchtljnontwkkelng. Bj de ontwkkelng van JGZ-rchtljnen neemt mnmaal 1 ouder zttng n de werkgroep en voert stchtngopvoeden.nl soms pelngen onder een landeljk ouderpanel ut. Knelpunt: Ouders en jeugdgen zjn onvoldoende betrokken bj de ontwkkelng van JGZ-rchtljnen Adves Betrek bj de ontwkkelng van rchtljnen meer ouders en jongeren. Naar aanledng van de vragenljst de s utgezet onder het klantenpanel van GGD Fryslân geven we de volgende suggestes ter bevorderng van de clëntenpartcpate (n=98). Rum drekwart geeft aan dat ze betrokken wllen worden bj het opstellen van JGZ-rchtljnen. Het bljkt dat ouders het van belang vnden om nvloed te hebben op datgene dat aan de orde komt n de contacten met de jeugdgezondhedszorg. 86% van de ouders geeft aan dat ze betrokken wllen worden bj de keuze van de onderwerpen de de JGZ bespreekt met ouders. 80% wl nvloed hebben op de maner waarop de onderzoeken utgevoerd worden bj knderen 80% geeft aan dat ze nvloed wl hebben op de vragen de gesteld worden door de medewerkers van de JGZ. 70% van de respondenten wl nvloed hebben op de advezen de medewerkers van de JGZ geven aan ouders en knderen. Een deel van de ouders vndt dat ze tot op zekere hoogte mee kunnen denken n rchtljnontwkkelng. Ze verwachten van de professonals dat zj beslssngen nemen, maar dat er rumte s voor nput van de clënt. Ouders geven aan dat ze bj voorkeur worden betrokken door een dgtale vragenljst of door deel te nemen n een werkgroep de de rchtljn ontwkkelt. Bj het afnemen van een dgtale vragenljst onder ouders en jongeren kan gebruk worden gemaakt van ouderpanels. Veel JGZ-organsates maken al gebruk van ouderpanels zoals GGD Fryslân en GGD Rego Utrecht. Mogeljk kan geïnventarseerd worden hoeveel JGZ-organsates een actef ouderpanel gebruken om beter samen te werken n het betrekken van ouders en jeugdgen bnnen rchtljnontwkkelng. Zet een dgtale vragenljst n bj de behoeftepelng en gedurende de praktjktest/landeljke commentaarrondes (ze pagna 11). De resultaten van deze vragenljst zjn gedeeld met de medewerkers van het ZonMw project: Knderen, jongeren en ouders op betekensvolle wjze betrekken bj JGZ-rchtljnen: de co-create van een nsprerende Roadmap. Acteplan Betrokkenhed ouders en jeugdleden ZonMw Vervolg de utkomsten van het project Knderen, jongeren en ouders op betekensvolle wjze betrekken bj JGZ-rchtljnen: de co-create van een nsprerende Roadmap.

9 9 Tjdspad rchtljnontwkkelng De hudge stap Het hudge proces van rchtljnontwkkelng neemt ongeveer twee jaar n beslag. Voor de herzenng van een rchtljn staat 18 maanden. Knelpunten: Het proces van rchtljnontwkkelng en perode tot herzenng duurt lang. Veel JGZ-professonals hebben geen nzcht n het vele werk dat wordt gedaan n de perode. Er s herdoor weng begrp voor de duur van het proces. Adves Geef zoveel mogeljk nzcht n het werk en tjdspad van ontwkkelng en herzenng van rchtljnen. En neem een aantal stappen om het proces te versnellen. Het voorstel voor het verneuwd proces geeft adves over het tjdsbestek waarn processtappen worden doorlopen. Het proces van ontwkkelng van JGZ-rchtljnen s n chronologsche volgorde beschreven waarbj een ndcate wordt gegeven van de benodgde tjd. Door de hoeveelhed aan stappen de genomen móeten worden, wordt een verneuw proces net aanzenljk verkort. Toch zjn er nog mogeljkheden naar voren gekomen om te versnellen. Een aantal advezen: De behoeftepelng voor onderwerpen van JGZ-rchtljnen kan 8 weken voorafgaand aan een vergaderng van de RAC worden utgevoerd. Herbj worden n 6 weken tjd reactes verzameld, welke 2 weken voor de vergaderng gebundeld en verstuurd worden naar de RAC. De RAC prorteert de onderwerpen de voortkomen ut de behoeftepelng. De knelpuntenanalyse kan voor sommge onderwerpen geljktjdg utgezet worden met de call. Herbj zjn rchtljnontwkkelaars nog net op de hoogte van de utgangsvragen, maar wel van het onderwerp van de rchtljn. Geadvseerd wordt om per onderwerp te beoordelen of de rchtljnontwkkelaar met alleen een onderwerp voldoende rchtng heeft om een aanvraag te kunnen schrjven of net. De praktjktest kan n sommge gevallen laten vervallen, dt stuk wordt verder utgewerkt onder commentaarronde en praktjktesten. Om meer nzcht te geven n het proces van ontwkkelen van de rchtljn kan het onlne nstrument de nteracteve roadmap van VU Amsterdam een goed hulpmddel zjn. Dt onlne nstrument wordt ontwkkeld vanut het project co-create bj rchtljnen tussen professonals en ouders. Utgangspunt JGZ-rchtljnen Knelpunt: Een aantal rchtljnen s teveel gercht op rscoscreenng of aandoenngen. Het ontbreekt soms aan een preventef utgangspunt en handelngsperspectef voor de JGZ. Adves Het utgangspunt van elke rchtljn s preventeve zorg vanut publeke gezondhed. Dt utgangspunt bljft n alle processtappen centraal staan; van call utzetten ZonMw, behoeftepelng, knelpuntenanalyse tot het schrjven van de rchtljn.

10 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Ontwkkelng van rchtljnen 1. Ontwkkelng Behoeftepelng Knelpuntenanalyse Call Ontwkkelen: a. samenstellen werkgroep b. schrjven rchtljn c. commentaarronde d. praktjktest 2. Implementate Gereedmaken tools Organseren actvteten Borgng

11 11 Ontwkkelng van JGZ-rchtljnen Behoeftepelng De hudge stap Voorafgaand aan een neuw rchtljnenprogramma wordt een behoeftepelng utgevoerd. Bj het hudge programma s een programmerngsstude utgevoerd, de rchtnggevend s geweest voor de perode Het NCJ heeft een malbox waar tussentjdse behoefte verzameld wordt. De vaststellng van onderwerpen wordt door de RAC gedaan. JGZ-professonals, experts en aanpalende beroepsgroepen hebben de mogeljkhed om nput te leveren bj de behoeftepelng. Knelpunten: Een behoeftepelng met een 5-jarge cyclus s te lang om voldoende te kunnen aansluten op de actuele behoeften en neuwe nzchten; Het s ondudeljk hoe wordt omgegaan met tussentjdse behoeftes; Het proces van behoeftepelng s net transparant voor JGZ-professonals. Zo s het bjvoorbeeld ondudeljk hoe de vraag bj de JGZ-professonals terechtkomt en hoe zj nput kunnen leveren voor de behoeftepelng. Ook s het ondudeljk hoe de prorterng van onderwerpen verloopt; De rol van de beroepsverengngen bj de behoeftepelng en prorterng s ondudeljk. Adves Behoeftepelng wordt utgezet va het NCJ n plaats van ZonMw. Het NCJ s een bekende partj voor JGZ-professonals en daarmee een logsche afzender. Herbj zjn de volgende aandachtspunten van belang: Het NCJ bedt actever de malbox aan waarn contnu behoeftes kunnen worden aangegeven voor onderwerpen. Dt bedt de mogeljkhed om actuele behoeften op te pakken; De pelng wordt mnmaal eens per 2 jaar utgevoerd n plaats van eens per 5 jaar. Herbj gaat het om een algemene nventarsate. Een pelng op een bepaald thema kan daarnaast vaker worden utgezet, bjvoorbeeld eenmaal per 6-12 maanden. Tegeljkertjd wordt ook vanut de lteratuur gezocht naar neuwe kenns; De RAC prorteert de opbrengsten van de behoeftepelng. Deze prorterng, nclusef afwegng, wordt gecommunceerd door het NCJ. Acteplan Behoeftepelng ZonMw - Beleg de utvoerng van de behoeftepelng bj het NCJ, waarbj; Mnmaal eenmaal per 2 jaar een pelng wordt utgevoerd; De RAC de opbrengsten prorteert, waarbj n het tjdspad rekenng gehouden wordt met de plannng van de vergaderngen van de RAC. NCJ en beroepsverengngen Werk samen n de communcate naar de JGZ-professonals t.a.v. de behoeftepelng. Maak gebruk van bestaande communcatekanalen, zoals de neuwsbreven en onlne communtes. Herbj s het van belang om: JGZ-professonals te stmuleren om actef gebruk te maken van de nbox van het NCJ, waar contnu actuele vragen kunnen worden aangeleverd; de opbrengsten en de prorterng van de behoeftepelng te communceren naar het werkveld. JGZ -professonals de net ld zjn van een beroepsverengng op de hoogte te houden en mee te laten denken n de ontwkkelng van rchtljnen. met name te communceren n de ontwkkelfase van de rchtljn, zodat JGZ-professonals op de hoogte zjn van de rchtljnen de gepublceerd gaan worden. JGZ-professonals Neem actever deel aan de behoeftepelng en maak gebruk van de nbox van het NCJ.

12 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Ontwkkelng van JGZ-rchtljnen Knelpuntenanalyse De hudge stap Na het vaststellen van de onderwerpen, wordt per onderwerp een knelpuntenanalyse gemaakt door een externe partj. Samen met JGZ-professonals en aanpalende beroepsgroepen wordt geïnventarseerd welke knelpunten met de rchtljn worden opgelost. Dverse externe partjen hebben deze taak n het verleden toebedeeld gekregen van ZonMw. Knelpunten: De processtap knelpuntenanalyse s bj veel JGZ-professonals net bekend; Het s wllekeurg we wordt utgenodgd en deelneemt aan de knelpuntenanalyse; De JGZ-professonal levert beperkte nput bj de knelpuntenanalyse. Aanpalende beroepsgroepen geven teveel nput en hebben teveel nvloed. De JGZ s onvoldoende bepalend; De overdracht van de knelpuntenanalyse naar de rchtljnontwkkelaars s net optmaal; Andere rchtljnen zjn geen onderdeel van de knelpuntenanalyse, waardoor samenhang tussen de rchtljnen ontbreekt. De knelpuntenanalyse s te weng gercht op de publeke gezondhedszorg. De utvoerende partjen slut onvoldoende aan bj de utvoerende professonals. Adves Heroverweeg de utvoerende partj van de knelpuntenanalyse. Daarbj s het van belang dat de utvoerende partj de taal van de JGZ begrjpt en kan verwoorden. Betrek meer JGZ-professonals, naast de experts (specalsten zekenhuzen/hoogleraren). Zo sluten de geformuleerde knelpunten aan op de praktjk. De stem van de JGZ-professonals moet bepalend zjn, de stem van de expert advserend. De knelpuntenanalyses staat altjd n het perspectef van de publeke gezondhedszorg. Communceer actever naar het werkveld. Deze rol wordt n het hudge proces opgepakt door het NCJ en de beroepsverengngen. Onderzoek de samenhang met een andere rchtljn bnnen hetzelfde onderwerp. Draag de knelpunten zorgvuldg over naar de rchtljnontwkkelaar, waarbj er weng tot geen rumte s voor meerdere nterpretates. Herbj kan bjvoorbeeld gebruk worden gemaakt van een JGZ-professonal de zowel deelneemt aan de knelpuntenanalyse als bj de werkgroep deelneemt. Acteplan Knelpuntenanalyse ZonMw - Onderzoek of er betere alternateven zjn voor de utvoerende partj van de knelpuntenanalyse. Herbj s het van belang dat de utvoerende partj: Een goede overdracht naar de rchtljnontwkkelaar met juste dudng van de beschreven knelpunten bewaakt, herbj kan gebruk worden gemaakt van een lnkn pn (= een persoon de zowel aan de knelpuntenanalyse als aan de werkgroep deelneemt); Zorgt voor aanslutng op bestaande rchtljnen, het LPK en het werkveld van de JGZ, nameljk preventeve publeke gezondhedszorg De stem van de JGZ-professonals bepalend laat zjn en de experts als adves meeweegt; Bj voorkeur al een werkrelate heeft met de JGZ, zodat de vertalng van knelpunten naar utgangsvragen stevger wordt. ZonMw Laat het NCJ en de RAC beoordelen of de call tegeljk met de knelpuntenanalyse kan worden utgezet. Zo kost het proces van ontwkkelng mnder tjd. NCJ en beroepsverengngen Communceer actever naar de JGZ-professonals t.a.v. de knelpuntenanalyse. JGZ-professonals Neem vaker deel aan de knelpuntenanalyse.

13 13 Call De hudge stap Na de knelpuntenanalyse wordt er een call utgezet door ZonMw. De call s een oproep voor het ndenen van een subsdeaanvraag voor het schrjven of herzen van een rchtljn met bjbehorende knelpunten. Ontwkkelaars beschrjven n hun aanvraag hoe en met we zj de rchtljn gaan ontwkkelen. Met behulp van referenten en een beoordelngscommsse bepaalt ZonMw welke rchtljnontwkkelaar de opdracht mag utvoeren. Knelpunten: Het schrjven van een subsdeaanvraag s een ngewkkeld en tjdrovend proces (crca 6 maanden). Hoewel de call s bedoeld om verschllende partjen een mogeljkhed te geven aanspraak te maken op de opdracht, ljkt de strakke deadlne een selectemddel. Vanwege de complextet moet de ontwkkelaar zeer ervaren zjn n het schrjven van een voorstel. Herdoor zullen ook net alle partjen een pogng doen; De vragen van referenten, de de aanvraag beoordelen, zjn soms lastg te beantwoorden; Referenten geven soms een reacte de buten de expertse van de referent valt. Herdoor s een utgebrede toelchtng door de rchtljnontwkkelaar nodg om te reageren op de referent. De reactes van referenten zjn vaak net motverend vanwege een negateve formulerng. Adves Herze het format voor de aanvraag. Om het eenvoudger te maken voor rchtljnontwkkelaars om een aanvraag te schrjven moet de aanvraag en het nvullen van het format eenvoudger gemaakt worden. Zo wordt meerdere ontwkkelaars de kans geboden om een neuwe rchtljn te ontwkkelen. Laat referenten de aanvraag beoordelen vanut hun egen expertse. Bjvoorbeeld een methodoloog de alleen beoordeelt op de methodek. Herbj wordt bj voorkeur door referenten zowel tps als tops benoemd, met een format dat utnodgt tot het postef formuleren van feedback. Call ZonMw - vereenvoudg het format voor de call en vraag n dt format n eder geval esen voor de samenstellng van een werkgroep op te nemen (aan te passen). Ze hervoor het kopje Samenstellng werkgroep. ZonMw Pas het format voor referenten zo aan, dat deze meer utnodgt tot het geven van postef geformuleerde feedback. ZonMw - Vraag referenten om bj de beoordelng van een aanvraag met name te kjken naar aspecten van de egen deskundghed.

14 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Ontwkkelng van JGZ-rchtljnen Ontwkkelen Voorafgaand aan de ontwkkelng stelt de rchtljnontwkkelaar een werkgroep samen. De werkgroep weegt met de ontwkkelaar af welke aanbevelngen worden opgenomen n de rchtljn. In de commentaarrondes lezen dverse professonals mee met de rchtljn en geven commentaar. Tjdens de praktjktest wordt een perode met de rchtljn gewerkt en feedback verzameld. a. Samenstellen werkgroep Bj de aanvraag/call wordt een (voorlopge) werkgroep samengesteld. Van oproep tot honorerng zt ongeveer een half jaar. Bj honorerng start een project bnnen 6 maanden. De tjd tussen het samenstellen en starten van de werkgroep bedraagt een half jaar tot een jaar. De werkgroep werkt mee aan de ontwkkelng van de rchtljn en maakt een afwegng n welke aanbevelngen worden opgenomen n de rchtljn. Knelpunten: Tussen het moment van samenstellen en het starten van de werkgroep zt veel tjd. Daardoor kunnen professonals soms net meer voldoen aan de eerdere toezeggng en net meer deelnemen aan de werkgroep. De rchtljnontwkkelaar vervult soms twee rollen: de van rchtljnontwkkelaar en expert op het thema. De focus op het procesbegeledng van ontwkkelen sneeuwt soms onder. Op dt moment s de samenstellng van de werkgroep onvoldoende dvers en er zjn onvoldoende JGZ-professonals betrokken; Het doel en opdracht van de werkgroep s net dudeljk bj de werkgroepleden. De werkgroepleden weten onvoldoende wat er van hen verwacht wordt. De rollen, taken en verantwoordeljkheden bnnen de werkgroep zjn net helder; Er s bj het samenstellen van de werkgroep veel aandacht voor de wetenschappeljke verantwoordng en nhoudeljke advezen, maar te weng voor het opleveren van een praktsche en leesbare rchtljn. Met de hudge samenstellng van de werkgroepen spelen de randvoorwaardeljke consequentes van een rchtljn onvoldoende mee n de afwegng van de aanbevelngen de worden opgenomen n de rchtljn. Managers zouden meer betrokken moeten zjn bj de ontwkkelng van JGZ-rchtljnen. Deze betrokkenhed s nodg voor draagvlak onder managers. Adves Formeer een werkgroep met een ontwkkelaar, voorztter, communcatemedewerker, JGZ-professonals en experts. De rchtljnontwkkelaar; bewaakt het proces n de projectgroep. s deskundge op het gebed van rchtljnontwkkelng: doet lteratuuronderzoek, schrjft de rchtljn, verwerkt commentaren, stelt ndcatoren op; haalt feedback op bj aanpalende beroepsgroepen. Voorztter; met een JGZ-achtergrond; zorgt ervoor dat de stem van de JGZ-professonal voldoende naar voren komt. Communcatemedewerker; heeft aandacht voor leesbaarhed, dudeljkhed, vsueel en aantrekkeljk geschreven rchtljn. Waarbj dudeljk s wat er van de professonals wordt verwacht. Acteplan Samenstellen werkgroep JGZ-professonals neem vaker deel aan de ontwkkelng van rchtljnen door deelname n de werkgroep van een rchtljn. NCJ en beroepsverengngen Werf JGZ-professonals voor de werkgroep va bestaande communcatekanalen. JGZ-managers Neem deel aan een klankbordgroep van een JGZ-rchtljn om de rchtljn te beoordelen op bedrjfsmatge consequentes; NCJ en brancheorgansates - Werf managers voor de klankbordgroep va bestaande communcatekanalen; NCJ - Maak samen met de RAC en rchtljnontwkkelaars een dudeljke taakomschrjvng met de rol en verwachtngen van een JGZ-professonal bj deelname van de werkgroep. In deze omschrjvng komt naar voren welke randvoorwaardeljke verwachtngen er zjn van de JGZ-er en welke competentes deze hervoor nodg heeft. Bj deze acte s het van belang om dt profel af te stemmen met de beroepsverengngen.

15 15 Call JGZ-professonals van verschllende beroepsgroepen: s egenaar van de rchtljnen. Het s van belang dat de JGZ-professonal goed voor ogen heeft wat dens rol s n deelname van de werkgroep; meer dan de helft van de werkgroepleden moeten werkzaam zjn bnnen de JGZ; ook mnder ervaren JGZ-ers laten deelnemen, vanwege hun frsse blk. Experts van het betreffende vakgebed; als de rchtljn mpact heeft op het vervolgveld dan kan de expert ook een rol vervullen n het nformeren van de achterban van experts. Laat mnmaal twee managers als klankbord deelnemen n het ontwkkelproces. Dt vergroot de betrokkenhed van managers. Zj kjken tjdens de ontwkkelng van een rchtljn naar de gevolgen op bedrjfsvoerng nveau. De werkgroep levert een conceptrchtljn de door de RAC beoordeeld kan worden op nhoud. De RAC beoordeelt of deze conceptverse klaar s voor een commentaarronde en praktjktest. Herbj geeft de RAC een unanem adves. Daar waar dscusse s bnnen de RAC, wordt bnnen de RAC tot consensus gekomen. Dt adves wordt teruggekoppeld naar de werkgroep. Verder beoordeelt de RAC de mpact van de rchtljn. Bj een klene mpact hoeft er geen praktjktest te worden gedaan en s een landeljke commentaarronde voldoende.

16 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Ontwkkelng van JGZ-rchtljnen vervolg: Ontwkkelen b. Structuur en schrjven rchtljn De tekst van een rchtljn wordt net volgens een vaste structuur geschreven en gepresenteerd. Knelpunten: Aanbevelngen van een rchtljn staan net op één plek. In de onderbouwng worden soms ook aanbevelngen gedaan. In de aanbevelngen s geen ondersched op managementnveau en utvoerngsnveau. Er s ondudeljkhed rond het woord aanbevelng. Er s geen ondersched n wat een aanbevelng, verplchtng of een mogeljkhed s. Het hudge format geeft teveel rumte voor egen nterpretate en nvullng waardoor er verschllen ontstaan. Dt kan de samenhang tussen rchtljnen belemmeren en s onoverzchteljk voor de utvoerende JGZ-professonal; Bj een geformuleerd knelpunt en ontbreken van wetenschappeljke onderbouwng worden aanbevelngen gedaan op bass van practce based en consensus. Het s ondudeljk waar de practce based en consensus op gebaseerd s; Adves Ontwkkel een format voor het schrjven van JGZ-rchtljnen, waarbj dudeljk s welke nformate op welke plek n de rchtljn staat. Het neuwe format bevat onder andere de volgende kenmerken: Trapsgewjs met de volgende gelaagdhed: Trap 1: Aanbevelngen (Overzchtskaart) Trap 2: Onderbouwng Trap 3: Achtergrondnformate: hern wordt achtergrondnformate, verantwoordng, totstandkomng en overwegngen van de rchtljn beschreven. Een aparte managerstool waarn concreet beschreven staat welke bedrjfsmatge consequentes deze rchtljn heeft. Een tool voor ouders/jongeren waarn de belangrjkste elementen van de rchtljn voor ouders/jongeren zjn opgenomen. Bjvoorbeeld foldermateralen. Verder dent er n het format rekenng gehouden te worden met: Een modulare opbouw van rchtljnen. Handzaam endproduct met de volgende kenmerken: Informatef voor alle beroepsgroepen de met de rchtljn gaan werken Praktsche tools, bjv. al voorbeeldvragen Utlokken tot lezen van de rchtljn: bjvoorbeeld het flmpje van de rchtljn taalontwkkelng Dudeljke termnologe: Bj de beschrjvng van aanbevelngen s het wenseljk om een ondersched te maken n verschllende soorten aanbevelngen. Bjvoorbeeld actegercht of kennsgercht. Ondersched n wat móet en wat een aanbevelng s. Kennslacunes worden beschreven n de achtergrondnformate van de rchtljn. Herbj wordt adves voor vervolgonderzoek beschreven en onderdeel gemaakt van de ontwkkelagenda zodat cyclus ontstaat. Ontwkkel een unforme leeswjzer de n het neuwe format verschjnt. Zo wordt voor de JGZ-professonal dudeljk hoe de rchtljn s opgebouwd en waar welke nformate te vnden s. Acteplan Structuur en schrjven rchtljn ZonMw Geef opdracht voor het ontwkkelen van een neuw format voor JGZ-rchtljnen. Herbj s het van belang dat de RAC en het NCJ worden betrokken. Beschrjf een unforme leeswjzer voor alle rchtljnen, zodat voor de JGZ-professonal dudeljk s hoe de rchtljn s opgebouwd en waar welke nformate te vnden s.

17 17 In de beantwoordng van knelpunten ontbreekt soms wetenschappeljke onderbouwng. Inden er gekozen wordt voor practce based en consensus antwoorden, denen deze een groot draagvlak te hebben bnnen het JGZ-werkveld. Dan zal ook de stem van deze professonals n de werkgroep bepalend zjn. Daarnaast kan de werkgroep kezen voor een achterban raadplegng. Het toetsen van draagvlak kan daarnaast plaatsvnden n de commentaarronde en de praktjktest. c. Commentaarronde en praktjktesten Het concept van een rchtljn wordt door utvoerende organsates voorzen van feedback. Organsates kunnen deelnemen aan praktjktesten, waarbj utvoerende professonals een aantal maanden werken met de concept rchtljn en feedback herop geven. Daarnaast kunnen professonals en aanpalende beroepsgroepen meelezen en schrfteljk commentaar geven op de concept rchtljn n de commentaarronde. Knelpunten: Het werven van deelnemers voor de praktjktest gaat moezaam; De fase van praktjktest duurt lang en verloopt zelden volgens plannng; Feedback wordt geleverd door meer dan gemddeld gemotveerde professonals en geeft geen reëel beeld van de gehele JGZ; Voor JGZ-organsates s het belang van de praktjktest net altjd helder; De rchtljn s soms nog te ondudeljk beschreven als de praktjktest start. Bj de commentaarronde s het net mogeljk om commentaren van anderen te lezen. waardoor soms tegenstrjdge commentaren worden geleverd. Commentaarronde levert wsselende nput op. Het s ondudeljk op welke maner de commentaren leden tot wjzgngen n de rchtljn en welke afwegngen daarn zjn gemaakt. Adves Voer de landeljke commentaarronde ut voorafgaand aan de praktjktest. Zo kan de praktjktest worden utgevoerd met een nagenoeg defnteve rchtljn. In de commentaarronde hebben alle relevante partjen de mogeljkhed om commentaar te geven op de rchtljn. Laat deelname aan praktjktesten rouleren bj JGZ-organsates. Er zjn veel voordelen te benoemen van een roulerende deelname: Alle organsates komen evenredg vaak aan de beurt; Organsates laten de rchtljn testen door krtsche deelnemers, wat bjdraagt aan het verbeteren van de rchtljn; Er gaat geen tjd verloren met het werven van deelnemers voor de praktjktest; Er zjn voldoende deelnemers, zodat de rchtljn goed getest kan worden. Voor roulerende deelname aan de praktjktesten s een schema nodg waarn rekenng gehouden wordt met de grootte van de organsate, plaats n het land etc. Daarnaast hebben organsates altjd de mogeljkhed om op nschrjvng deel te nemen aan praktjktesten. Laat de RAC beoordelen of een praktjktest nodg s bj herzenngen met klene mpact. Het s wenseljk om dt zo vroeg mogeljk n het ontwkkelproces te doen, bj voorkeur voorafgaand aan de call. De werkgroep kan beslssen hoe groot de mpact van de herzenng s op de hudge werkwjze. Bj een klene mpact kan worden afgezen van een praktjktest, waardoor de belastbaarhed voor organsates wordt verlaagd en het proces van rchtljnontwkkelng wordt versneld. Laat deelnemers bj de commentaarronde elkaars feedback nzen en op elkaar reageren. Zo worden tegenstrjdgheden of dubbelngen nzchteljk. Comentaarronde en praktjktesten ZonMw, NCJ en brancheorgansates - Onderzoek of het mogeljk s om deelname aan praktjktesten te laten rouleren onder de JGZ-organsates. Het NCJ kan hern een coördnerende rol vervullen en gezamenljk met de brancheorgansates optrekken. ZonMw kan n deze acte als opdrachtgever fungeren. Herbj s het van belang dat voordelen van een roulerende deelname worden benadrukt. NCJ - Stel crtera op, met nput van ZonMw, de de RAC kan gebruken om te beoordelen of een praktjktest noodzakeljk s (bj een herzenng met klene mpact s een praktjktest net noodzakeljk). De RAC wordt geadvseerd om te onderzoeken hoe zj deze crtera kunnen opstellen. JGZ-managers - neem actef deel aan de commentaarronde en praktjktesten om de rchtljn te beoordelen op bedrjfsmatge consequentes. JGZ-professonals - lever je bjdrage; neem deel aan commentaarrondes en praktjktesten. Beroepsverengngen - stmuleer leden deel te nemen aan commentaarrondes en praktjktesten.

18 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Implementate van rchtljnen 1. Ontwkkelng Behoeftepelng Knelpuntenanalyse Call Ontwkkelen: a. samenstellen werkgroep b. schrjven rchtljn c. commentaarronde d. praktjktest 2. Implementate Gereedmaken tools Organseren actvteten Borgng

19 19 Implementate van JGZ-rchtljnen Gereedmaken mplementatetools De hudge stap Na publcate van de rchtljn worden door de rchtljnontwkkelaar, n samenwerkng met het NCJ, tools ontwkkeld de organsates en professonals ondersteunen n de mplementate van de rchtljn. Ook worden protocollen ontwkkelt voor de Bassdataset (BDS). Deze protocollen beschrjven hoe de rchtljntems geregstreerd denen te worden n het Dgtaal Dosser (DD) JGZ. Nadat deze protocollen beschkbaar zjn, worden de BDS-tems geïmplementeerd n het DD JGZ. Knelpunten: Er zt veel tjd tussen het moment van publcate van de rchtljn, het opleveren van de documenten en mplementate. Tussen het moment van publcate van de rchtljn en het opleveren van de beschkbaarhed van de BDS-tems n de dgtale dossers zt veel tjd. Net alle mplementateproducten sluten aan op de behoefte van de professonals. Adves De mplementatetools zjn ten tjde van de publcate van de rchtljn gereed. Tjdens de autorsate van de rchtljn kan het NCJ met de rchtljnontwkkelaar starten met de ontwkkelng van de toolktproducten, zodat bj publcate de toolktproducten klaarstaan. De toolktproducten kunnen later worden aangevuld met materalen de door JGZ-organsates zelf worden ontwkkeld bj de mplementate van rchtljnen. De BDS-protocollen denen ontwkkeld te zjn tjdens het schrjven van de rchtljn én deze moeten geïmplementeerd zjn n de BDS. Het s van belang dat de BDS-tems spoedg na de publcate van de rchtljn beschkbaar zjn n het dgtale dosser, zodat adequaat geregstreerd kan worden. Verschllende mplementatetools zjn van belang voor mplementatefunctonarssen. Een deel van de tools kan ontwkkeld worden door de rchtljnontwkkelaar en een deel kan door JGZ organsates worden ontwkkeld en gedeeld met anderen. Overzchtskaart: Alle belangrjke aanbevelngen staan op de overzchtskaart en er zt een gelaagdhed n depgang van de rchtljn. Zo wordt een samenvattng van de rchtljn overbodg. Ter nsprate kan gekeken worden naar de NHG-standaarden. Een aantal esen zjn van belang: een overzchteljk document unform format/layout nteractef: met de mogeljkhed om door te klkken naar achtergrondnformate ut de rchtljn De overzchtskaart s net zozeer een mplementatetool, maar meer een onderdeel van de rchtljn, waarbj de rchtljn wordt opgebouwd volgens het neuwe format, zoals eerder n dt rapport s aangegeven. Powerpont: met lnks naar flmpjes, afbeeldngen en verwjzngen naar webstes. Bj herzenng van een rchtljn s het van belang om op te nemen wat de belangrjkste wjzgngen zjn. Kennsquz: Deze mplementatetool wordt al gebrukt n de vorm van Kahootgames de per rchtljn ontwkkeld worden door JGZ-organsates en gedeeld worden va het NCJ. Een ander voorbeeld s het JGZ-rchtljnenspel, waarbj over verschllende rchtljnen de deelnemers een aantal keren per week een vraag ontvangen per mal en onlne kunnen beantwoorden. Het JGZ-rchtljnenspel s op dt moment een plot, maar er wordt enthousast op gereageerd. Acteplan Gereedmaken mplementatetools NCJ en rchtljnontwkkelaar - Start al tjdens de autorsate van een rchtljn met de ontwkkelng van de toolktproducten, zodat bj publcate de toolktproducten klaarstaan. NCJ - Laat de mplementatetoolkt van neuwe rchtljnen beter aansluten op de mplementatepraktjk. NCJ en ZonMw Vervolg de utkomsten van het project Rchtljnenspel. Dt spel ljkt een veelbelovende maner om de ontwkkelng en mplementate van JGZ-rchtljnen te ondersteunen. Brancheorgansates Ga na hoe de BDS-tems sneller beschkbaar kunnen zjn na publcate van een rchtljn. Bj voorkeur zjn deze tems tjdens de ontwkkelfase beschkbaar, zodat deze tjdens de praktjktest beoordeeld kunnen worden. Dt adves wordt bj de brancheorgansates neergelegd, omdat dt overleg en afstemmng vraagt met de leverancers van het Dgtale Dosser (DD) JGZ.

20 JGZ-rchtljnen slmmer en sneller Implementate van JGZ-rchtljnen vervolg: Gereedmaken mplementatetools Flmpje/webnar: Een kort flmpje de als teaser fungeert om de rchtljn te gaan lezen. In het flmpje komen de belangrjkste elementen van de rchtljn naar voren. Dt flmpje hoeft zeker net volledg te zjn. Een nformatef flmpje waarn voorbeelden worden geschetst of casuïstek wordt besproken Een databank met werkvormen. Denk herbj aan Kahoot, Ment of presentates. De databank kan gevuld worden door de verschllende JGZ-organsates met werkvormen de zj ontwkkelen bj de mplementate van een rchtljn. Met Kahoot gebeurt dt al. Deze databank kan worden utgebred naar andere vormen de organsates gebruken. Randvoorwaardeljke mplcates: Dudeljkhed over wat de mplementate betekent voor personele nzet (formate, dscplne) Fnancële randvoorwaarden voor tjd/personeel/materalen Indcate voor benodgde scholng Veel/weng neuwe nformate Tjdsnvesterng Kenns/vaardgheden Is er afstemmng ketenpartners verest? We en met welk doel? Zjn er raakvlakken met andere rchtljnen/dscplnes/werkwjze ketenpartners? Vragenljst ter evaluate: Deze vragenljsten worden al gemaakt, maar worden n de praktjk nog weng gebrukt. Veel organsates komen nog net toe aan de evaluate van de mplementate van rchtljnen. Implementatefunctonarssen geven aan dat ze deze vragenljsten graag wllen gebruken bj evaluate, dus deze tool s van belang om te behouden. Organseren actvteten Hudge stap Met behulp van de mplementatetools, zetten organsates actvteten n gang. Naast de mplementatetools ontwkkelen verschllende organsates zelf materalen ter ondersteunng van de mplementate. Zo kunnen JGZ professonals de rchtljn ntegreren n hun werk. Knelpunten: Er worden vaak dezelfde mplementate-actvteten bedacht; Professonals geven aan dat ze net voldoende weten hoe de mplementate van rchtljnen bnnen hun organsate s ngercht. Adves Maak meer gebruk van de momenten van utwsselng van mplementateactvteten. Deze momenten worden gefaclteerd door het NCJ. Zo kunnen organsates gebruk maken van elkaars deeën en utwerkngen van mplementateactvteten. Deel kenns over ddactsche vormen en leerstjlen. Verbeter de nterne communcate rondom de mplementate van rchtljnen. Onderzoek hoe de communcate (mddelen en proces) bnnen de egen organsate kan worden ngezet om meer dudeljkhed te geven aan professonals over de mplementate van JGZ-rchtljnen. Geef aan professonals vooral dudeljkhed over de rolverdelng, de mplementateactvteten en de plannng. Acteplan Organseren actvteten JGZ-organsates Maak meer gebruk van de momenten van utwsselng van mplementateactvteten, de worden gefaclteerd door het NCJ. Herbj kan gebruk worden gemaakt van het mplementate-netwerk va het ateler en va de onlne communty. NCJ Bljf de bestaande platforms rondom mplementate gebruken en waar mogeljk actever te promoten. JGZ-organsates Verbeter de nterne communcate rondom de mplementate van JGZ-rchtljnen, door medewerkers te nformeren over de rolverdelng bnnen de organsate, de mplementateactvteten en plannng van mplementate. Herbj kunnen bjvoorbeeld bestaande nterne communcatekanalen worden ngezet zoals dgtale platforms, ntranet, teamoverleggen en medewerkersdagen. Het s aan de organsates zélf om te bepalen hóe ze de communcate kunnen verbeteren.

21 21 Borgng Hudge stap Het borgen van rchtljnen bevordert het adequaat toepassen van rchtljnen door professonals n het dageljks werk. Knelpunten: JGZ-professonals zouden meer bekend moeten zjn met de nhoud van JGZ-rchtljnen; Het s lastg om te controleren of edereen de rchtljnen adequaat toepast n het werk; Professonals zouden zch meer egenaar moeten voelen van de rchtljnen; De verantwoordeljkhed voor de mplementate lgt vaak bj slechts één of een paar personen n de organsate. Adves Beroepsverengngen betrekken hun achterban meer bj de ontwkkelng en mplementate van JGZ-rchtljnen. Zj zjn egenaar van de rchtljnen en kunnen deze rol explceter maken naar de professonals en kunnen nvullng geven aan het vergroten van het egenaarschap van rchtljnen onder JGZ-professonals. Omdat de organsategraad van met name verpleegkundgen en doktersassstenten net hoog s, s het ook van belang na te denken over het betrekken van net-leden. Geef aandacht aan de borgng van de JGZ rchtljnen. Organsates kunnen met elkaar utwsselen op welke maner het werken met rchtljnen wordt geborgd en wat succeservarngen zjn. Een aantal suggestes: Creëer stuates waarbj JGZ-professonals van elkaar kunnen leren. Herbj kan gedacht worden aan: meekjken tjdens een spreekuur; opnemen n ntercollegale toetsng; terug laten komen n ntervse; een rchtljn elke 3 tot 5 jaar terug laten komen n een rchtljnencarrouselscholng. Professonals met aandachtsgebeden aanstellen: herbj worden de rchtljnen verdeeld over professonals de affntet hebben met het thema, waarbj deze professonal voor het desbetreffende thema een verantwoordeljkhed heeft naar zjn/haar collega s. Zo wordt de verantwoordeljkhed voor mplementate gedeeld over meerder personen n een organsate. Het actef bekjken van rchtljnen en tools na publcate. Dt kan ook een teamactvtet zjn tjdens een ntern overleg. Borgng Beroepsverengngen Communceer de rol als egenaar van JGZ-rchtljnen explceter met de achterban. Herbj s het van belang om na te gaan hoe leden én net-leden berekt kunnen worden. Vooral de aandacht voor net-leden s van belang bj de V&VN en de NVDA, omdat daar het ledenaantal relatef lager s dan bj de AJN. JGZ-organsates Geef meer aandacht aan het borgen van JGZ-rchtljnen. Organsates kunnen met elkaar utwsselen op welke maner het werken met rchtljnen wordt geborgd en wat succeservarngen zjn. JGZ-professonals - Neem ntatef om de veelhed van rchtljnen te borgen n het dageljks werk. Herbj kan gedacht worden aan: Een aandachtsfunctonars per rchtljn of thema; Actef bekjken van de mplementatetools bj een (neuwe) rchtljn, eventueel n teams; Gebrukmaken van bestaande leerstuates. Denk herbj aan ntercollegale toetsng, ntervse, dscplne-overleggen e.d.

22 Uw nottes Acteplan Uw actes:

23 Uw nottes Uw actes:

24 Aprl Advesrapportage van het project Werken aan een slmmer en sneller proces voor het ontwkkelen en mplementeren van JGZ-rchtljnen. Met advezen en een acteplan. Een project van GGD Fryslân, mogeljk gemaakt door ZonMw Projectgroep: Karen Djk (staf- en beledsmedewerker - GGD Fryslân) Annet Cornelsse (staf- en jeugdverpleegkundge - GGD Fryslân) Daphne La Haye (consultant en traner - Symbol) Utgave: GGD Fryslân, 2019 Teksten: Karen Djk & Annet Cornelsse Concept en vormgevng: Henk Gootjes

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden?

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden? 3. Dagnostek 3.7. Hoe meet je verbeterng of verslechterng n het dageljks functoneren met betrekkng tot de mobltet (ztten, staan, lopen, verplaatsen) bj CP? 3.7.3 Welke meetnstrumenten zjn geschkt voor

Nadere informatie

DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG

DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG Handrekng voor scholen hoe zj op gestructureerde en structurele wjze de vaardgheden ut de Genereke studevaardghedenset voor doorstroom havo-hbo n hun currculum op kunnen

Nadere informatie

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling B000012403 25 ĩ O Toelchtng adves gemeenteraad bj aanvraag aanwjzng als lokale publeke meda-nstellng Ì...Ï 1. Algemeen De wetgever heeft gekozen voor een s ys teem waarbj per gemeente, voor de termjn van

Nadere informatie

Beroepsregistratie en vooraanmelden voor beroepsregistratie. in de jeugdhulp en jeugdbescherming

Beroepsregistratie en vooraanmelden voor beroepsregistratie. in de jeugdhulp en jeugdbescherming Beroepsregstrate en vooraanmelden voor beroepsregstrate n de jeugdhulp en jeugdbeschermng Inhoudsopgave Werk jj n de jeugdhulp of jeugdbeschermng? Bjvoorbeeld n de ggz? Ben je socaal werker? Of begeled

Nadere informatie

officiële bijdrage aan het CMMI. Jan Jaap Cannegieter

officiële bijdrage aan het CMMI. Jan Jaap Cannegieter Nederlandse bjdrage aan offcële CMM CMMI-s De Nederlandse stchtng SPIder heeft s ontwkkeld voor het CMMI, verschllende routes door het CMMI voor het oplossen van bepaalde problemen of het halen van bepaalde

Nadere informatie

effectief inzetten? Bert Dingemans

effectief inzetten? Bert Dingemans archtectuur Is meten weten? Kwaltateve en kwanttateve analyse n archtectuurmodellen Kwaltateve en kwanttateve analyses kunnen de denstverlenng van de enterprsearchtect verbeteren. Toch s de nzet van deze

Nadere informatie

6. Behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese gericht op verbetering van handvaardigheid

6. Behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese gericht op verbetering van handvaardigheid 6. Behandelng van knderen met spastsche cerebrale parese gercht op verbeterng van handvaardghed 6.1.Wat s de meerwaarde van oefentherape bj de behandelng van knderen met spastsche CP op vaardghedsnveau

Nadere informatie

DE SPORTCLUB: NIET ALLEEN VOOR MAAR OOK VAN DE JEUGD

DE SPORTCLUB: NIET ALLEEN VOOR MAAR OOK VAN DE JEUGD DE SPORTCLUB: NIET ALLEEN VOOR MAAR OOK VAN DE JEUGD Mogeljkheden en tps om de jeugd actever bj de sportclub te betrekken INHOUD 1. Het wat en waarom van jeugdpartcpate n de sportverengng Jeugdpartcpate:

Nadere informatie

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking Behoefte aan Archtectuur Lfecycle Management Ontvlechtng van ICT verest neuwe samenwerkng Bnnen de ICT s sprake van verzulng van zowel de systemen als het voortbrengngsproces. Dt komt doordat de ICT n

Nadere informatie

Waardeoverdracht. Uw opgebouwde pensioen meenemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder

Waardeoverdracht. Uw opgebouwde pensioen meenemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder Waardeoverdracht Uw opgebouwde pensoen meenemen naar uw neuwe pensoenutvoerder In deze brochure 3 4 5 6 Gefelcteerd! Een neuwe baan Wel of net kezen voor waardeoverdracht? Vergeljk de regelngen Hoe waardevast

Nadere informatie

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen De klachtencommsse en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen Op het moment dat emand te maken krjgt met ongewenst gedrag zjn er verschllende mogeljkheden om dat ongewenst gedrag te stoppen.

Nadere informatie

Een levensloopregeling voor software

Een levensloopregeling voor software Een levensloopregelng voor Neuwe benaderng - en nformatebevelgng De gebruker van een nformatesysteem streeft naar contnuïtet. De ongestoorde werkng van s hervoor essenteel. Maar wat weet de gebruker van

Nadere informatie

Dit is de digitale schoolgids van. IKC Het Sterrenbos

Dit is de digitale schoolgids van. IKC Het Sterrenbos 2015 2016 Dt s de dgtale schoolgds van IKC Het Sterrenbos IKC het Sterrenbos IKC-gds schooljaar 2015-2016 IKC het Sterrenbos; Onderwjs Knderopvang 2 4 jargen Buten Schoolse Opvang schoolvakantes adressen

Nadere informatie

Praktijkboek De knop om!

Praktijkboek De knop om! Praktjkboek De knop om! Maak uw organsate energebewust >> Duurzaam, Agrarsch, Innovatef en Internatonaal ondernemen De knop om! Maak uw organsate energebewust Voorwoord Bnnen bedrjven en nstellngen wordt

Nadere informatie

Dit is de digitale schoolgids van R.K. basisschool St. Jacobusschool 2014-2015

Dit is de digitale schoolgids van R.K. basisschool St. Jacobusschool 2014-2015 Dt s de dgtale schoolgds van R.K. bassschool St. Jacobusschool 2014-2015 s t n p 5 v f 1 z k c o g 2 8 x u e d b r z l y g 6 4 m q h t 7 9 St. Jacobusschool schoolgds 2014-2015 3 schoolvakantes adressen

Nadere informatie

Quality Cube 2013 05-03- 15. 1.Doel

Quality Cube 2013 05-03- 15. 1.Doel 05-0- 5 Qualty Cube 0 Overzcht Bun:nx Tranng & Consultancy W www.bun:nx.org T 060798066 E btc@bun:nx.org.doel u Onderzoek van kwaltetservarngen met betrekkng tot de gegeven zorg en ondersteunng (ervarngen

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Al cohol kenn s door gespeel d Eval uat eal cohol voor l cht ng doorpeer sopf est val s ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Evaluate alcoholvoorlchtng door peers op festvals December 2005 INTRAVAL Gronngen-Rotterdam

Nadere informatie

Dit is de digitale schoolgids van. R.K. basisschool St. Jacobusschool

Dit is de digitale schoolgids van. R.K. basisschool St. Jacobusschool 2015 2016 Dt s de dgtale schoolgds van R.K. bassschool St. Jacobusschool St. Jacobusschool schoolgds 2015-2016 schoolvakantes adressen 2 Woord vooraf Voor u lgt onze schoolgds. Wj nformeren u met dt document

Nadere informatie

Applicatieportfoliomanagement

Applicatieportfoliomanagement governance Applcateportfolomanagement Governance zet applcatebeheer op scherp Nu applcates steeds nauwer verweven zjn met bedrjfsprocessen, s een gestructureerde aanpak van het applcatebeheer noodzakeljk,

Nadere informatie

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen T-servcemanagement Zo krjg je wél grp op T-nvesterngen ntegrate van applcate- en projectportfolomanagement Met één druk op de knop een overzcht genereren van alle T-projecten en bjbehorende applcates (of

Nadere informatie

AUDIT FACILITY MANAGEMENT

AUDIT FACILITY MANAGEMENT Mnstere van Verkeer en Waterstaat. Rjkswaterstaat, stafdenst Audt RWS AUDT FACLTY MANAGEMENT drs. P. Kool drs..e. Leene Stafdenst Audt RWS 's-gravenhage, jun 999 waterstaat nent&te! /Fex. 070-3513003 Audt

Nadere informatie

De enterprisearchitect als coach

De enterprisearchitect als coach archtectuur De enterprsearchtect als coach Naar een vloeende samenwerkng tussen enterprseen projectarchtecten Grotere organsates kennen vaak een (te strkte) schedng tussen enterprse- en projectarchtecten.

Nadere informatie

Feestelijke opening nieuwe woningen bij Op de Bies

Feestelijke opening nieuwe woningen bij Op de Bies KleurRjk dgtaal magazne voor medewerkers van Koraal Groep - 2015 - Nr. 6 Verder n dt magazne: Neuwe aanpak leerwerkbedrjven Feesteljke openng neuwe wonngen bj Op de Bes RICHTPUNT 2015: een neuwe kjk op

Nadere informatie

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en mogelijkheden. www.eulerhermes.nl. Monitoring van uw kredietverzekering. Euler Hermes Online Services

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en mogelijkheden. www.eulerhermes.nl. Monitoring van uw kredietverzekering. Euler Hermes Online Services EH SmartVew Euler Hermes Onlne Servces Een slmme kjk op rsco s en mogeljkheden Montorng van uw kredetverzekerng www.eulerhermes.nl EH SmartVew Montor uw rsco s en maak onmddelljk gebruk van neuwe kansen

Nadere informatie

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal - 2 - Nota Voor burgemeester en wethouders Nummer: 4INT05600 IIIIIIlllllllllIIIIIIIIIIIlllllllllllllllll Onderwerp: Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9 Gemeente Hellendoorn DEC. 20W Verzoek toepassng

Nadere informatie

Beperkt? Niet in de mode!

Beperkt? Niet in de mode! dgtale neuwsbref voor medewerkers van Koraal Groep - 2015 - Nr. 3 Verder n deze neuwsbref: De projecten van RICHTPUNT 2015 Beperkt? Net n de mode! Vrenden van De Hondsberg ontvangen groot bedrag En nog

Nadere informatie

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar ARU 27 TEM (27.5) ;jnv-erstejt e 3 ndhov F net utleenbaar Colofon Ttel Onderzoek naar Rollen en Rolcombnates bj lokale Rabobanken l onderttel Afstudeeropdracht Verse, datum 27 augustus 27 Samengesteld

Nadere informatie

SERVICESFORTINET PRE PRE PRE SALES SALES

SERVICESFORTINET PRE PRE PRE SALES SALES SERVICE The tme you need SERVICESFORTINET Presales Support - Consultancy - Testapparatuur, Demo s en Plots - Wreless Ste Survey - Tranngen Installate Servce - Onderhoudscontracten - Telemarketng Al deze

Nadere informatie

Deze factsheet ouderen en eenzaamheid is een gezamenlijke uitgave van GGD Midden-Nederland en Schakels, adviesbureau voor welzijn en zorg.

Deze factsheet ouderen en eenzaamheid is een gezamenlijke uitgave van GGD Midden-Nederland en Schakels, adviesbureau voor welzijn en zorg. Deze factsheet ouderen en eenzaamhed s een gezamenljke utgave van GGD Mdden-Nederland en Schakels, advesbureau voor welzjn en zorg. Inhoud Informateblad Wat s eenzaamhed? Wat veroorzaakt eenzaamhed? Overge

Nadere informatie

Dit is de digitale schoolgids van. basisschool de Kameleon

Dit is de digitale schoolgids van. basisschool de Kameleon 2015 2016 Dt s de dgtale schoolgds van bassschool de Kameleon De Kameleon schoolgds 2015-2016 Dt s de schoolgds van samenwerkngsschool de Kameleon. schoolvakantes adressen 2 Woord vooraf Beste ouders/verzorgers,

Nadere informatie

ISO/IEC 38500 BiSL ASL

ISO/IEC 38500 BiSL ASL nformatevoorzenng Een vergeljkng ISO/IEC 38500 BSL ASL ISO/IEC 38500, BSL en ASL kunnen een grote rol spelen n het professonalseren van de nformatevoorzenng, eder model vanut hun egen doelstellng en kracht.

Nadere informatie

Is de app een onmisbaar onderdeel van de les of het leerproces? nee. Is de leerling/student 16 jaar of ouder?

Is de app een onmisbaar onderdeel van de les of het leerproces? nee. Is de leerling/student 16 jaar of ouder? Beslsboom onderwjsapps Deze beslsboom helpt je bj het maken van de afwegng of (en onder welke voorwaarden) je een onderwjsapp kunt gebruken bnnen jouw les. START HIER het onderzoek naar je app Is de app

Nadere informatie

7. Behandeling van communicatie en mondmotoriek

7. Behandeling van communicatie en mondmotoriek 7. Behandelng van communcate en mondmotorek 7.2. Slkstoornssen 7.2.3 Wat s de meerwaarde van enterale voedng (va PEG-sonde) ten opzcht van orale voedng bj knderen met CP met slkstoornssen wat betreft voedngstoestand,

Nadere informatie

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening In ver stappen naar een succesvolle Meer toegevoegde waarde van IT voor de busness IT wordt dkwjls ervaren als net aanslutend op de wensen van de busness en net strategsch voor de organsate. Er gaat veel

Nadere informatie

Onderzoek! Ontdek! Onderneem! WELKOM BIJ DE EUREKA!CUP WWW.EUREKACUP.NL. Eureka!Cup is een programma van Stichting Techniekpromotie

Onderzoek! Ontdek! Onderneem! WELKOM BIJ DE EUREKA!CUP WWW.EUREKACUP.NL. Eureka!Cup is een programma van Stichting Techniekpromotie GEVER WELKOM BIJ DE EUREKA!CUP E!C16-1 GEVER 7 Bètawerelden De opdrachten van het Eureka!Cup sezoen worden geplaatst bnnen een van de 7 bètawerelden: Voedng & Vtaltet Mobltet & Rumte Lfestyle & Desgn Scence

Nadere informatie

~~i~il' 1025 VS Amsterdam. Geacht bestuur,

~~i~il' 1025 VS Amsterdam. Geacht bestuur, / - Mr. W. Nass Vrjstraat 2a Postbus 420 5600 AK Endhoven Tel 040-2445701 Fax 040-2456438 Advocatenkantoor Mr. W. Nass Het bestuur van de BOA. e-mal Neuwe Purrnerweg 12 na~kanooma.n 1025 VS Amsterdam nternet

Nadere informatie

Dit is de digitale schoolgids van R.K. basisschool Sunte Werfert

Dit is de digitale schoolgids van R.K. basisschool Sunte Werfert Dt s de dgtale schoolgds van R.K. bassschool Sunte Werfert f 1 z s t k c o g n 2 8 x u e d b r z l y g 6 4 p v m q h t 7 9 Sunte Werfert schoolgds 2014-2015 3 schoolvakantes adressen 2 z x p 5 y 8 d Een

Nadere informatie

One size fits not all

One size fits not all archtectuur One sze fts not all Methoden voor enterprsearchtectuur Welke maner van archtectuur bedrjven past het best bj een organsate? Een (onderzoeks)rchtng om meer grp te krjgen op bepalende factoren

Nadere informatie

Vernieuwing Lake Land Hotel Jachthaven 1 Monnĩckendam Gemeente Waterland

Vernieuwing Lake Land Hotel Jachthaven 1 Monnĩckendam Gemeente Waterland FFF ï ī-ï n t on ra n t -1 «.u jy l l ;I H n rŗ nr Es Verneuwng Jachthaven 1 Monnĩckendam Gemeente Waterland Bestemmngsplan, ontwerpstjl en welstand. Datum: 8 februar 2014 Jachthaven 1 1141 AV Monnckendam,

Nadere informatie

De kloof: welke kennis heeft een opdrachtgever nodig?

De kloof: welke kennis heeft een opdrachtgever nodig? projectmanagement Goed opdrachtgeverschap De kloof: welke kenns heeft een opdrachtgever nodg? Een van de redenen waarom projecten net succesvol zjn s de kloof tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Om

Nadere informatie

Cliëntenparticipatie in de langdurige zorg... een open deur?

Cliëntenparticipatie in de langdurige zorg... een open deur? Steeds opneuw naar je clënten lusteren Kwaltetsverbeterng vraagt om structurele nbreng van de gebruker, de klant: kjken door de ogen van de clënt. n de langdurge zorg... een open deur? Over clëntenpartcpate

Nadere informatie

IKC-gids. Dit is de digitale schoolgids van. IKC Binnenstebuiten

IKC-gids. Dit is de digitale schoolgids van. IKC Binnenstebuiten IKC-gds 2015 2016 Dt s de dgtale schoolgds van IKC Bnnenstebuten IKC Bnnenstebuten nformategds 2015-2016 schoolvakantes adressen 2 Woord vooraf Beste ouders/verzorgers, Geachte ouders, verzorgers en andere

Nadere informatie

Gezonde School-scan Bewegen & Sport

Gezonde School-scan Bewegen & Sport Gezonde School-scan Bewegen & Sport Met deze Gezonde School-scan worden de actvteten n kaart gebracht de uw school utvoert op het gebed van bewegen en sport. Vragen met een * zjn voorwaarden voor het thema-vgnet.

Nadere informatie

Wegwijzer netwerkverbinder

Wegwijzer netwerkverbinder Wegwjzer netwerkverbnder Orëntate praktjk Orëntatebjeenkomst Deze wegwjzer netwerkverbnder beschrjft een beproefde werkwjze om samenhangende zorg aan kwetsbare ouderen en mensen met demente te organseren.

Nadere informatie

Forse besparing op telefonie

Forse besparing op telefonie KleurRjk dgtale neuwsbref voor medewerkers van Koraal Groep - februar 2015 Verder n deze neuwsbref: The Thunderbes maken razendsnel naam op nternet Forse besparng op telefone RvB en RvT bezoeken Berkenhofcollege

Nadere informatie

Wegwijzer zorgnetwerkverbinder

Wegwijzer zorgnetwerkverbinder Wegwjzer zorgnetwerkverbnder Orëntate praktjk Orëntatebjeenkomst Deze wegwjzer zorgnetwerkverbnder beschrjft een beproefde werkwjze om samenhangende zorg aan kwetsbare ouderen en mensen met demente organseren.

Nadere informatie

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen Datum: 22 me 214 Agendapunt nr: 7. B14914 Aan de Verengde Vergaderng Vrjmaken kredet grondverwervng ABH Cromstrjen Aard voorstel Beslutvormend voorstel met nvesterng Aantal Bjlagen 4 Voorstel behandeld

Nadere informatie

CP-richtlijn: Uitwerking van aanbeveling 4.2

CP-richtlijn: Uitwerking van aanbeveling 4.2 CP-rchtljn: Sperkrachttranng bj CP Aanbevelng 4.2.: Wat s het effect van krachttranng op ROM, spertonus en kracht? Jul 2012 Project Knowledgebrokers: Werkgroepleden: Corna Lujten (Revant Revaldatecentrum)

Nadere informatie

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Handrekng Behorende bj Verslag over de Utvoerng Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Inhoud Onderdeel A Beeld omtrent de wetsutvoerng Verantwoordng omtrent tekortkomngen rechtmatghed Inledng 3 1. Verantwoordng

Nadere informatie

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en opportuniteiten. www.eulerhermes.be. Monitoring van kredietverzekering. Euler Hermes Online Services

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en opportuniteiten. www.eulerhermes.be. Monitoring van kredietverzekering. Euler Hermes Online Services EH SmartVew Euler Hermes Onlne Servces Een slmme kjk op rsco s en opportunteten Montorng van kredetverzekerng www.eulerhermes.be De voordelen van EH SmartVew De juste nformate op het juste moment helder

Nadere informatie

RAADSINFORMATIEBRIEF 12R.00353

RAADSINFORMATIEBRIEF 12R.00353 RAADSINFORMATIEBRIEF 12R.00353 gemeente WOERDEN Van Wethouder Schreurs Datum : 25 september 2012 Portefeullehouders) : wethouder Scheurs Portefeulle(s) : wethouder Schreurs Contactpersoon : R. Broekmeulen

Nadere informatie

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING Utrecht, me 2013 INHOUD 1 Algemeen 5 2 Het opbrengstenoordeel 7 3 Rendement onderbouw 8 4 Van 3e leerjaar naar dploma (rendement bovenbouw) 11 5 Gemddeld CE-cjfer

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvattng (Dutch summary) Gezondhedszorg s kostbaar en wordt steeds duurder onder nvloed van een toenemende en veranderende vraag naar zorg door een vergrjzende samenlevng, toenemende vraag

Nadere informatie

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N.

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N. gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Utrol gemeenteljk hondenbeled n overg deel Neuw-Vennep Portefeulehouder S. Bak, drs. Th.L.N. Weterngs ollegevergaderng 5 november 20 3 nlchtngen A. Monster

Nadere informatie

opleidingen Creditmanagement en activabeleid (13 dagen) ook modulair te volgen Risico-analyse (*) (1 dag)

opleidingen Creditmanagement en activabeleid (13 dagen) ook modulair te volgen Risico-analyse (*) (1 dag) Academy for Credt Management 2005 - bron van deskundghed opledngen OPLEIDINGSINSTITUUT ERKEND DOOR DE VLAAMSE OVERHEID EEN INITIATIEF VAN GRAYDON BELGIUM NV UITBREIDINGSTRAAT 84-B1 TE 2600 BERCHEM 18E

Nadere informatie

Breman, Spaans & Harnas

Breman, Spaans & Harnas Z3-b34 Breman, Spaans & Harnas m a n a g e m e n t c o n s u l t a n t s BRANSTORMSESSE OVER KOSTEN EN EFFECTEN VAN VERVOERMANAGEMENT «SU NHOUDSOPGAVE. Voorwoord pag. 2. Clusterng van vervoermaatregelen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der StatenGeneraal 2 Vergaderjaar 986987 07 Husvestng der Kamer Nr. 66 Herdruk BRIEF VAN DE BOUWBEGELEIDINGSCOMMISSIE Aan de Voorztter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal 'sgravenhage,

Nadere informatie

Websites beoordeel je zo!

Websites beoordeel je zo! Webstes beoordeel je zo! Iedereen kan van alles op nternet zetten. Je kunt dus net zomaar alle nformate de je tegenkomt geloven. Hoe weet je of een webste goede nformate geeft en dus betrouwbaar s? Dat

Nadere informatie

LUCIA MARTHAS. Institute for Performing Arts HBO MBO. Talent is only the starting point. Vooropleiding. Leerbedrijf.

LUCIA MARTHAS. Institute for Performing Arts HBO MBO. Talent is only the starting point. Vooropleiding. Leerbedrijf. LUCIA MARTHAS Insttute for Performng Arts Talent s only the startng pont - Irvng Berln - HBO MBO Vooropledng Leerbedrjf Onderwjsvse Voorwoord Het Luca Marthas Insttute for Performng Arts (LMIPA) s een

Nadere informatie

BEST PRACTICES IN DE OUDERENZORG

BEST PRACTICES IN DE OUDERENZORG BEST PRACTICES IN DE OUDERENZORG Socale Innovate n de praktjk Hogeschool Utrecht Colofon Best Practces n de ouderenzorg Socale Innovate n de Praktjk In opdracht van: ActZ Hogeschool Utrecht Kennscentrum

Nadere informatie

flits+ Geen idee Ongeveer de helft? Wanneer is de vraag... Uh..? Ik weet het! bpfhibin.nl Ik verkoop mijn huis Wie dan leeft... Zien we dan wel weer

flits+ Geen idee Ongeveer de helft? Wanneer is de vraag... Uh..? Ik weet het! bpfhibin.nl Ik verkoop mijn huis Wie dan leeft... Zien we dan wel weer pensoen Hoeveel pensoen denk je dat je krjgt? Wat ontvang je egenljk als je met pensoen gaat? 5 prangende vragen aan drecteur Rob Braaksma Verantwoordngsorgaan De regelng n nfographc Feten, cjfers en wetenswaardgheden

Nadere informatie

Instructie klachten. Inleiding. Klachten naar aanleiding van de uitvoering van werkzaamheden. Onderzoek. U leest dit artikel voor de eerste keer

Instructie klachten. Inleiding. Klachten naar aanleiding van de uitvoering van werkzaamheden. Onderzoek. U leest dit artikel voor de eerste keer U leest dt artkel voor de eerste keer Kantoorhandboek» Kwaltetsbeheer Instructe klachten Inledng Dt artkel bevat de nstructe klachten. We zorgen ervoor dat een clënt kenns kan nemen van onze klachtenregelng.

Nadere informatie

Rijnland 1 *» JUNI Hoogheemraadschap van. Gemeente Haarlem t.a.v. wethouder C.Y. Sikkema Postbus PB HAARLEM 2016/

Rijnland 1 *» JUNI Hoogheemraadschap van. Gemeente Haarlem t.a.v. wethouder C.Y. Sikkema Postbus PB HAARLEM 2016/ kope aan.046056 Hoogheemraadschap van Rjnland G. van Bruggen E. van der Lnden S. van Geffen M. van Tusveld H Kela J P.de Jong P. sman uw kenmerk uw bref van ons kenmerk bjlagen nlchtngen doorkesnummer

Nadere informatie

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015 Bronnen & Methoden bj Marktscan medschspecalstsche zorg 2015 Hoofdstuk 2: Wachttjden voor medsch specalstsche zorg Ontwkkelng van wachttjden Voor de wachttjdanalyses s gebruk gemaakt van gegevens afkomstg

Nadere informatie

Beleggen in duurzame aandelen bij Robeco

Beleggen in duurzame aandelen bij Robeco Beleggen n duurzame aandelen bj Robeco Beleggen n duurzame aandelen bj Robeco Insttutonele beleggers staan voor tal van utdagngen. Zo leggen pensoendeelnemers, klanten en de samenlevng steeds meer druk

Nadere informatie

' 7 MEi Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

' 7 MEi Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties I..n I hj Retouradres Postbus 20011 2511 AE Den Haag Mnstere van Economsche Zaken en Klmaat T.a.v. De mnster, de heer r. Erc Webes MBA Postbus 20401

Nadere informatie

Wmo inzicht. Scharnieren in de regio: Zuid Oost Brabant. december 2014 nummer 15. ⓮ Cliënt in. In dit e-zine: ⓬ Over de grenzen.

Wmo inzicht. Scharnieren in de regio: Zuid Oost Brabant. december 2014 nummer 15. ⓮ Cliënt in. In dit e-zine: ⓬ Over de grenzen. Wmo nzcht Gehandcaptenzorg Neuwe Stjl december 2014 nummer 15 ❸ Scharneren n de rego: Zud Oost Brabant In dt e-zne: Rdderkerk over de grenzen heen ❺ Aan de keukentafel met: Marga de Goej, wethouder gemeente

Nadere informatie

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl MRT/RT MKT/KT Wormwelreductoren www.trston.nl Het s tjd voor Trston! Natuurljk wlt u dat uw producteproces soepel verloopt. Trston helpt. Want met de wormwelreductoren van Trston kest u voor langdurge

Nadere informatie

Heerhugowaard Stad van kansen

Heerhugowaard Stad van kansen Heerhugowaard Stad van kansen Bestuursdenst I adves aan Burgemeester en Wethouders Reg.nr: BW 13-0415 Sector/afd.: SO/OV Portefeullehouder: S. Bnnendjk Casenr.: Cbb130383 Steller/tst.: E. Brujns Agenda:

Nadere informatie

Privaat-gestuurde Gebiedsontwikkeling

Privaat-gestuurde Gebiedsontwikkeling Prvaat-gestuurde Gebedsontwkkelng Sturng, Samenwerkng & Effecten n Nederland en Engeland Dr. r. E.W.T.M. Heurkens Prvaat-gestuurde Gebedsontwkkelng Sturng, Samenwerkng & Effecten n Nederland en Engeland

Nadere informatie

Privaat-gestuurde Gebiedsontwikkeling

Privaat-gestuurde Gebiedsontwikkeling Prvaat-gestuurde Gebedsontwkkelng Sturng, Samenwerkng & Effecten n Nederland en Engeland Dr. r. E.W.T.M. Heurkens Prvaat-gestuurde Gebedsontwkkelng Sturng, Samenwerkng & Effecten n Nederland en Engeland

Nadere informatie

Onderhoud en beheer van infrastructuur voor goederenvervoer

Onderhoud en beheer van infrastructuur voor goederenvervoer CE Oplossngen voor mleu, econome en en technologe Oude Oude Delft Delft 180 180 2611 HH Delft tel: tel: 015 0152 2150 150 150 fax: 015 2 150 151 fax: 015 2 150 151 e-mal: ce@ce.nl webste: e-mal: ce@ce.nl

Nadere informatie

Middenkaderfunctionaris bouw & infra (Netwerkschool)

Middenkaderfunctionaris bouw & infra (Netwerkschool) Mddenkaderfunctonars bouw & nfra (Netwerkschool) MBO College voor Bouw, Infra & Intereur Door ondernemend te zjn krjg k meer verantwoordeljkhed. 2013-2014 BOL Nveau 4 Thorbeckelaan 184 Almelo Crebo: 22012

Nadere informatie

Process mining: leuk voor de liefhebber of noodzaak?

Process mining: leuk voor de liefhebber of noodzaak? process mnng Process mnng: leuk voor de lefhebber of noodzaak? Pledoo voor een breder draagvlak en toepassng n de audtpraktjk Process mnng toepassen n de audtpraktjk. Waarom zouden we dat wllen? En wat

Nadere informatie

Ede is volop in ontwikkeling Durf te dromen! Ontwikkel mee.

Ede is volop in ontwikkeling Durf te dromen! Ontwikkel mee. Ede s volop n ontwkkelng Durf te dromen! Ontwkkel mee. Verslag plot Stadsvse n de keten Aan de slag met de Omgevngswet Plots n de keten December 2017 1 Hoe het begon... Met de vaststellng van de Stadsvse

Nadere informatie

Spreekrecht tijdens "Commissie mens en maatschappij van 3 februari 2014".

Spreekrecht tijdens Commissie mens en maatschappij van 3 februari 2014. III III IIIIIIIIIIII 1400604 Dnteloord, 3 februar 2014 Spreekrecht tjdens "Commsse mens en maatschappj van 3 februar 2014". Dank u Voorztter, nderwerp van dt spreekrecht gaat over het volgende: Ernstg

Nadere informatie

Operational excellence vereist excellente procesondersteuning

Operational excellence vereist excellente procesondersteuning bedrjfsvoerng Operatonal excellence verest excellente procesondersteunng Esen aan bedrjfsvoerngssystemen worden steeds hoger Organsates moeten tegenwoordg hun processen goed geregeld hebben. Om deze operatonal

Nadere informatie

Cats. Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423

Cats. Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423 Cats Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423 ] Motverng vanjhet beroepschrft n cassate (rolnummer 10/00158) tegen de utspraak van het Gerechtshof te Arnhem van 1 december 2009, nr. 08/00145, j j/ nzake SËËÊÊÊÈÈÊÈtemÈ

Nadere informatie

DETERGENTEN IN UW DAGELIJKS LEVEN

DETERGENTEN IN UW DAGELIJKS LEVEN Het etket van hushoudeljke detergenten beter begrjpen Vanaf 8 oktober 2005 zullen de etketten en verpakkngen van detergenten geledeljk aan meer nformate bevatten. WAT MOET U HIEROVER WETEN? De komende

Nadere informatie

D-1029 DGG (INTERN) Betuweroute. Ministerie van Verkeer en Waterstaat

D-1029 DGG (INTERN) Betuweroute. Ministerie van Verkeer en Waterstaat D-029 DGG (NTERN) Betuweroute Mnstere van Verkeer en Waterstaat Organsateontwkkelng Betuweroute Ontwerp van de projectorgansate tjdens de utvoerngsfase f nhoudsopgave.. nledng 2. Ontwerpprncpes 3. Projectdrecte

Nadere informatie

Bureau of lessenaar. Een onderzoek naar de meting van bureaucratie in onderwijsinstellingen. Definitief eindrapport

Bureau of lessenaar. Een onderzoek naar de meting van bureaucratie in onderwijsinstellingen. Definitief eindrapport Bureau of lessenaar Een onderzoek naar de metng van bureaucrate n onderwjsnstellngen Defntef endrapport Opdrachtgever: Mnstere van Onderwjs, Cultuur en Wetenschap ECORYS Arbed & Socaal Beled Jos Blank

Nadere informatie

Hoveniers. Zie www.ctgb.nl, Bestrijdingsmiddelendatabank.

Hoveniers. Zie www.ctgb.nl, Bestrijdingsmiddelendatabank. Keuze van het mddel Hoveners # 1a OVER Keuze van het mddel VOOR Werkgever Sector Hoveners Geen net-toegelaten bestrjdngsmddel gebruken Gebruk een mddel dat s toegelaten n Nederland. Ze www.ctgb.nl, Bestrjdngsmddelendatabank.

Nadere informatie

Biesbosch verdient het!

Biesbosch verdient het! Besbosch verdent het! Ontwkkelscenaro s - Endadves - Utgevoerd n opdracht van: Parkschap De Besbosch Opgesteld door: Buck Consultants Internatonal Njmegen, 14 oktober 2013 Voorwoord Snds medo jul 2013

Nadere informatie

Wmo inzicht. augustus 2014 nummer 13. ❸ De regio aan zet. In dit e-zine: ⓮ Over de grenzen. Gehandicaptenzorg Nieuwe Stijl. over de grenzen heen

Wmo inzicht. augustus 2014 nummer 13. ❸ De regio aan zet. In dit e-zine: ⓮ Over de grenzen. Gehandicaptenzorg Nieuwe Stijl. over de grenzen heen Wmo nzcht Gehandcaptenzorg Neuwe Stjl augustus 2014 nummer 13 ❸ De rego aan zet In dt e-zne: ❺ Aan de keukentafel met: Ells Jongerus en Caron Landzaat, ervarngsdeskundgen bj LFB ❻ Kennsmaken met Jantene

Nadere informatie

Reinier van der Kuij

Reinier van der Kuij 03 2014 Wonngcorporates en Vastgoedontwkkelng: Ft for Use? Rener van der Kuj Wonngcorporates en Vastgoedontwkkelng: Ft for Use? Rener van der Kuj Technsche Unverstet Delft, facultet Bouwkunde, afdelng

Nadere informatie

Gebiedsgericht Voorraadbeleid van Woningcorporaties. Een analyse van planningsbenaderingen in Vogelaarwijken. Arne van Overmeeren

Gebiedsgericht Voorraadbeleid van Woningcorporaties. Een analyse van planningsbenaderingen in Vogelaarwijken. Arne van Overmeeren 04 2014 Gebedsgercht Voorraadbeled van Wonngcorporates Een analyse van plannngsbenaderngen n Vogelaarwjken Arne van Overmeeren Gebedsgercht Voorraadbeled van Wonngcorporates Een analyse van plannngsbenaderngen

Nadere informatie

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie.

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie. 1\1. H. CORBEY El'\ R. A JAT\SEJ'\ FLEXBLTET EN LOGSTEKE KOSTEN DE LOGSTEKE GELDSTROOMDAGt LOGSTEKE KOSTEN Voor het onderzoek 'Logsteke geldsrroomdagnose' zjn verschllendc utgangspunten geformuleerd. Ten

Nadere informatie

Samenvatting. 250 Expansief leren van een schoolorganisatie. Tools

Samenvatting. 250 Expansief leren van een schoolorganisatie. Tools 250 Expansef leren van een schoolorgansate Samenvattng Snds de jaren negentg van de vorge eeuw gaan meer en meer bassscholen n Nederland over op ontwkkelngsgercht onderwjs (afgekort OGO). Het gaat nog

Nadere informatie

31 januari 2014 P5 REM afstuderen AR3R030. Samen of alleen? Lisa Bruijntjes Ziekenhuisvastgoed

31 januari 2014 P5 REM afstuderen AR3R030. Samen of alleen? Lisa Bruijntjes Ziekenhuisvastgoed Samen of alleen? 31 januar 2014 P5 REM afstuderen AR3R030 Lsa Brujntjes 1302531 Zekenhusvastgoed Inhoudsopgave 31 januar 2014 Introducte onderzoek Bevndngen ut de lteratuur en praktjk Het beslutvormngsmodel

Nadere informatie

Jongeren Maashorst op bezoek bij burgemeester

Jongeren Maashorst op bezoek bij burgemeester KleurRjk dgtaal magazne voor medewerkers van Koraal Groep - 2015 - Nr. 7 Verder n dt magazne: RICHTPUNT 2015: de ICT-agenda van Koraal Groep Jongeren Maashorst op bezoek bj burgemeester Vrjhed, ténzj!

Nadere informatie

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM)

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM) Zaalverhuur Bjzondere locates voor uw evenement Het Joods Hstorsch Museum heeft verschllende locates beschkbaar voor externe verhuur, elk met een egen functe en sfeer. Zo organseert u samen met het JHM

Nadere informatie

opleidingen ERKEND OPLEIDINGSINSTITUUT VLAAMSE OVERHEID

opleidingen ERKEND OPLEIDINGSINSTITUUT VLAAMSE OVERHEID Academy for Credt Management 2003 - bron van deskundghed opledngen ERKEND OPLEIDINGSINSTITUUT VLAAMSE OVERHEID EEN INITIATIEF VAN GRAYDON BELGIUM NV UITBREIDINGSTRAAT 84 B1 TE 2600 BERCHEM 16DE JAARGANG

Nadere informatie

Proostwetering 24L 3543 AE Utrecht Phone +31 (0)30-241.60.30 Fax +31 (0)30-241.60.43 info@realxs.nl. Brochure NL versie.indd 1 24-11-2011 9:38:42

Proostwetering 24L 3543 AE Utrecht Phone +31 (0)30-241.60.30 Fax +31 (0)30-241.60.43 info@realxs.nl. Brochure NL versie.indd 1 24-11-2011 9:38:42 Proostweterng 24L 3543 AE Utrecht Phone +31 (0)30-241.60.30 Fax +31 (0)30-241.60.43 nfo@realxs.nl Brochure NL verse.ndd 1 24-11-2011 9:38:42 Inhoud Pagna 1. Inledng 3 2. Organsate & Tjdbalk 4 3. realxs

Nadere informatie

Pagina 0 van 37 VADEMECUM ZORG OP ONZE SCHOOL. 09/374 05 00 schoolsint-maria-aalter@taborscholen.be www.taborscholen.be

Pagina 0 van 37 VADEMECUM ZORG OP ONZE SCHOOL. 09/374 05 00 schoolsint-maria-aalter@taborscholen.be www.taborscholen.be Pagna 0 van 37 VADEMECUM ZORG OP ONZE SCHOOL Taborschool Snt-Mara-Aalter-Brug 09/374 05 00 schoolsnt-mara-aalter@taborscholen.be www.taborscholen.be Pagna 1 van 37 NIVEAU 1. ALGEMENE ZORG... 2 1.1. KENMERKEN

Nadere informatie

donkerstraat samen de stad ontwerpen Masterplan Leieboorden park cafe parel

donkerstraat samen de stad ontwerpen Masterplan Leieboorden park cafe parel Masterplan Leeboorden Dt paneel maakt deel ut Menen. De wandelng neemt u n het plan voor gemaakt deze wandelng s te verkrjgen n het stadhus waar u ook het overzchtsplan assen van het masterplan n het groot

Nadere informatie

EVENT OVERDRACHT IN LAND- EN TUINBOUW

EVENT OVERDRACHT IN LAND- EN TUINBOUW 14 MAART 2014 KONING BOUDEWIJNSTADION EVENT OVERDRACHT IN LAND- EN TUINBOUW Infostands Indvdueel adves Workshops GRATIS EVENT overdrachtsplan fnancerng coachng talentenjacht emotes overdracht orënteren

Nadere informatie

Nummer 21, september 2008. Connecting people

Nummer 21, september 2008. Connecting people Tr a v e r s e Nummer 21, september 2008 Connectng people ODYSA draagt bj aan een betere luchtkwaltet Leren werken met VRI n RAW Berekbaarhed: UMC Utrecht houdt vnger aan de pols Velghed voor leerlngen

Nadere informatie

Leer- en Ontwikkelassessments voor lo-medewerkers met een beperking

Leer- en Ontwikkelassessments voor lo-medewerkers met een beperking Leer- en Ontwkkelassessments voor lo-medewerkers met een beperkng Leer- en Ontwkkelassessments voor lo-medewerkers met een beperkng Bj het zoeken, creëren en nvullen van geschkte arbedsplaatsen voor lager

Nadere informatie

aan de slag tijdens de studiedag

aan de slag tijdens de studiedag Energek aan de slag tjdens de studedag Studedagengds voortgezet onderwjs Toetsng, evalueren om te leren, rekenen en taal Bureau ICE De neuwe generate toetsen en examens Haal meer ut uw studedag Studedagen

Nadere informatie