6. Behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese gericht op verbetering van handvaardigheid

Transcriptie

1 6. Behandelng van knderen met spastsche cerebrale parese gercht op verbeterng van handvaardghed 6.1.Wat s de meerwaarde van oefentherape bj de behandelng van knderen met spastsche CP op vaardghedsnveau van de hand? Wat s de meerwaarde van functonele therape / taakgercht oefenen? Praktsche utwerkng: Inledng Kenmerken van taakgercht oefenen - focus op actvteten en partcpate - actef leren, het vnden van oplossngen - functonaltet pv normaal - taakgercht - taakspecfek leren - belang van de context fysek en socaal Taak specfek / functonele benaderng fases van klnsch redeneren (Ketelaar 1995) Bnnen het kader van deze aanbevelng hebben we dt taakspecfeke benaderngsmodel gebrukt om toe te sptsen op de functonele therape / het taakgercht oefenen. Het verzamelen van nformate De hulpvraag s ledend bj het verkrjgen van nformate. Een nstrument herbj kan zjn: de PEDI en/of de COPM, Cape en PAC. Op bass van de specfeke problemen gesgnaleerd bj de hulpvraag wordt een probleemdefnte gemaakt.

2 Meetnstrumenten handfuncte bj knderen met CP Functes Actvteten Partcpate zjn de fysologsche en mentale egenschappen van het menseljk organsme onderdelen van emands handelen s emands deelname aan het maatschappeljke leven. ICF-CY (meetnstrumenten) PROM = Passve Range of Moton (bepalng: gewrchtsmobltet, sperlengte, spertonus) AROM= Actve Range of Moton AOC A = Angle Of Catch (bepalng: spastctet, kwaltet van sperreacte, score clonus) Melbourne = Melbourne Assessment of Unlateral Upper Lmb Functon QUEST = Qualty of Upper extremty Sklls Test PEDI-nl = Pedatrc Evaluaton of Dsablty Inventory AHA = Assstng Hand Assessment GAS = Goal Attanment Scalng CHEQ = Chldren's Hand-use Experence Questonnare COPM = Canadan Occupatonal Performance Measure MACS = Manual Ablty Classfcaton System CAPE = Chldren s Assessment of Partcpaton and Enjoyment Op bass van probleemdefnte worden de klnsche testen en taakanalyse utgevoerd om te komen tot SMART behandeldoelen. Deze kunnen bjvoorbeeld worden beschreven en utgewerkt met de GAS (Goal Attanment Scalng) Goal Attanment Scalng s een maner van werken om vanut algemene doelen tot concretere werkdoelen te komen, waardoor het plan beter georganseerd wordt en de aandacht dudeljk gercht wordt op haalbare doelen. Vanut de werkdoelen worden korte en lange termjn therapedoelen bepaald en vndt de hervoor geschkte taakspecfeke ntervente plaats. De therape s gefocussed op knd-taak-omgevng en s gebaseerd op motorsch leren of krachttranen. Voor functonele krachttranng verwjzen we naar factsheet 4.2.

3 Met hulp van motorsche leerprncpes bepaal je hoe je specfeke processen kunt belasten om de actvtet te verbeteren. Denk herbj aan oefenen van de hele actvtet n de context, of deel van de actvtet n de context, of een geconstrueerde actvtet n de context, of een geconstrueerde oefenng net context specfek. (ze werkmodel functoneel/taakgercht oefenen) Werkmodel oefenen op vaardghedsnveau Bnnen het taakgercht oefenen s het de bedoelng om zoveel mogeljk de actvtet n de context te oefenen. Is dt net mogeljk dan doe je een stapje terug naar deelactvteten. En als dat net mogeljk s dan zjn geconstrueerde oefenngen een mogeljkhed. Het s van belang dat het knd zoveel mogeljk zelf oplossngsstrategeën bedenkt. Het s belangrjk om varate n het oefenen aan te brengen voor een beter leereffect. Bjvoorbeeld net alleen vlees leren snjden, maar ook brood, groenten etc. Voor je behandelaanpak houd je rekenng met de motorsche leerfase waarn het knd zch bevndt. Tevens s het aan te bevelen om vroegtjdg te begnnen. Het beste leereffect bj nschakelng van de aangedane zjde tjdens spel werd gevonden bj knderen tussen de 0 en 4 jaar. Het hoogste vaardghedsnveau werd berekt bj knderen de op jonge leeftjd (1-7 jaar) zjn begonnen met oefenen tot 11 jaar Ook zjn aanwjzngen dat vroegtjdg begnnen (1-7 jaar) met 2-3 x per week taakgercht oefenen van de bmanuele vaardgheden bj knderen met een unlaterale spastsche CP de grootste verbeterng van de manuele vaardghed oplevert. Er zjn aanwjzngen dat een knd met relatef goede handfuncte (nzet aangedane hand) op jonge leeftjd het hoogste te behalen vaardghedsnveau zal bereken, gemddeld zal dat bj een leeftjd van 3 jaar zjn. Knderen met een relatef slechte handfuncte zullen hun maxmale handfuncte op latere leeftjd bereken. Gemddeld zal dat op een leeftjd van 7 jaar zjn. Evaluate van het behalen van de doelstellngen moet bj elke cyclus worden afgesproken. Het tjdstp van evalueren wordt bepaald door de tjd de nodg s om de SMART doelen te behalen.

4 Wat ga/kan je per fase doen om de aanbevelng te mplementeren? Hoe zorg k dat mjn collega s voor deze aanbevelng openstaan Ideeën voor strategeën/ actes Informate geven aan: - behandelteam,.v.m. mpact van ntensef programma. (vaak weerstand bj dscplnes de mnder betrokken zjn). - school: het behandeltraject s kort en ntensef, zowel school als ouders moeten hervan doordrongen zjn, zj moeten hern begeled worden. Medewerkers van school en ouders meenemen n het behandeltraject zodat ze begrjpen waarom trajecten kort en ntensef zjn. - ouders: bj aanvang afspreken wat alles nhoudt: nzet centrum, therapeuten, ouders. Ook thus oefenen door ouders, maar let ook op dat ouders net ongewenst ook een soort co-therapeut worden. Wat gaan we de komende tjd oefenen, wat kunnen ouders de komende tjd hun knd laten oefenen. Inbedden n dageljkse actvteten, dan voelt het net als oefenen. deze aanbevelng begrjpen Informate toesptsen op de: Doelgroep Knd of jongere moet maner van tranen begrjpen d.m.v. voorbeelden en utleg. Laag cogntef nveau vraagt een ander utleg op het nveau van begrjpen dan knderen met een hoger cogntef nveau. Behandelaars De behandelaars moeten begrjpen wat de behandelng nhoudt. Ze moeten n staat zjn om stoornssen goed te kunnen onderzoeken en deze te kunnen koppelen aan de vaardghed om zo te komen tot een taakanalyse. Na een taakanalyse moet men begrjpen hoe men komt tot een taakgerchte behandelng gebaseerd op de taakanalyse; dt kan va artkelen en documentate (SLO, tranngsprncpes, scholngsmateraal etc.) Ouders Ouders moeten begrjpen waarom we op deze maner tranen en ouders moeten begrjpen waarom er ntensef getrand wordt gedurende korte perode. Waarna de doelen worden geëvalueerd. Ouders moeten meegenomen worden door utleg te geven over de behandelvse. Hun betrokkenhed s noodzakeljk om het proces goed te doorlopen, door bjvoorbeeld het begeleden van huswerkoefenngen (dudeljke tranngsschema s voor thus, houdngs- en bewegngs- advezen op schrft mbv foto s en plaatjes, dudeljk document waarbj de afstemmng tussen centrum en thus optmaal s).

5 Utleg geven wat taakgercht werken nhoud. Va vdeo materaal, artkelen. Informate toesptsen op de doelen van het knd en bespreken met knd en ouders. de aanbevelng wllen gebruken Eendudghed creëren; management en artsen moeten de werkwjze ondersteunen en aanbevelen. Behandelteam moet zen wat de voordelen zjn van deze maner van onderzoeken en behandelen: mddels scholng, nhoudeljke verdepng (goede voorbeelden, casussen) de aanbevelng kunnen gebruken Hebben van basskenns: CP, ontwkkelng, motorsch leren, doelen stellen en tranngsprncpes en onderzoeksprncpes, deze punten met elkaar kunnen combneren waardoor men kan komen tot een juste taakanalyse en juste taakgerchte behandelng. Deze basskenns wordt geacht aan bod te komen n opledngen knderfysotherape en zt ook n cursussen Knderneurorevaldate CP (KNR) en Centraal Neurologsche Aandoenngen (CNA). Ontwkkelng specfeke kenns en vaardgheden taakanalyse en doelgercht, taakgercht oefenen. Opte: Verdepngscursus voor degenen de basskenns hebben, gercht op het coachen van collega s op de specfeke kenns en vaardgheden Taakanalyse maken n je team: we s expert n je team? Evt. scholng, MPPT (knderfysotherape), KNR, CNA, NTT neuromotor task tranng, arm/handfunctetranngs cursus Njmegen: knderergotherapeutsche behandel-dagnostek en nterventes bj het knd met cerebrale parese en een asymmetre van de bovenste extremteten. Heb je geen expert n hus en wl je net ets meer depgang voor de FT s en ET s de reeds de CNA of KNR hebben gedaan dan s het nschakelen van een expert van buten een opte. Wel aan te bevelen s om een cursus op maat te maken voor je egen organsate. Een voorbeeld voor een cursus op maat voor ET en FT zou kunnen zjn: - Kenns hebben van stoornssen en het meten hervan s hervoor van belang.

6 - Hulpvraag dudeljk formuleren (evt scholng COPM, PEDI/NL) - Het kunnen stellen van een hypothese gekoppeld aan de (deel)vaardgheden van de hulpvraag. - Het maken van een taakanalyse: dudeljk ut kunnen spltsen van de fases waarut de taak bestaat en de mogeljke problemen de zch n de fases voordoen. - Taakanalyse koppelen aan een taakgerchte behandelng met gebruk van de verschllende tranngsprncpes. - Kenns van standaard lchameljk onderzoek o.a onderzoek van kracht, spastctet, mobltet - Kenns van krachttranng; tranngsprncpes. - Kenns over smartdoelen maken (evt. ondersteund met GASdoelen (scholng). - Utvoeren van de casus van een taakgerchte behandelng. - Afspraken maken over de routng ; werkafspraken we wat wanneer. - Intercollegale besprekng (egen) casussen Organsatestructuur goed aanpassen op kortdurend frequente ntensef behandelen ( volgens laatste nzchten) Revaldateartsen ook betrekken bj eventuele nterne scholng zodat de artsen op deze maner naar de hulpvragen gaan kjken. De aanbevelng gebruken/toepassen: - Evaluate van het effect, kan weer gebrukt worden bj het Doen! nformeren. - Tjdens teambesprekngen zal het verloop van de behandelng aan de orde komen en heeft de revaldatearts zcht op het doen van deze aanbevelng. - n egen behandelng - Wat moet er door welke dscplne n kaart gebracht gaan worden, vooraf en achteraf. - Gebruk maken van protocol bjv. klnmetreprotocol voor CP. We stelt de doelen? We bespreekt de doelen met knd en ouders en we checkt dt? - We stelt de ndcate?

7 - We geeft de nformate aan ouders en knd over het gehele behandeltraject. - Afspreken met ouders of je wel/net dt traject n gaat. - Observerend behandelen: gebaseerd op de geleerde onderzoeks- en tranngsprncpes - Regelmatg ntercollegale besprekng (egen) casussen - n communcate collega s - In centrum bekend zjn met alle afspraken rondom behandeltraject. - Afspraken met zorgverzekeraar n egen centrum? - Resultaten en effecten met andere dscplnes bespreken: s her een logstek voor? - n communcate ouders - Vaak contact ouders (school/omgevng) en therapeut zodat nstructe, afstemmng en overdracht kan plaatsvnden. - Spreek af: we geeft wanneer, welke nformate aan ouders. En hoe? - Belangrjk om utendeljk met de transfer naar verschllende stuates de moeten gaan plaats vnden om de autonome fase te bereken. De aanbevelng bljven gebruken, - Evalueren van resultaten/belastng/logstek. ook n de toekomst: Bljven doen! - Protocol voor zorglogstek. - Protocol voor klnmetre. - Twee personen (FT en ET) de als kartrekker zorg bljven dragen voor deze aanbevelng: bjv. mddels casuïstek besprekng of mplementate neuwste ontwkkelngen (lopende onderzoeken). - Tjdens teambesprekngen zullen doelen besproken worden en zal naar voren komen op welke wjze je tot de doelstellng bent gekomen, waardoor edereen elkaar scherp houdt tjdens evaluate van behandelng en stellen van doelen.