Handreiking Verplicht periodiek regio-overleg

Transcriptie

1 Handreiking Verplicht peridiek regi-verleg Versie 0.9, d.d. 11 juni Inleiding en del van het verplicht peridiek regiverleg De geestelijke gezndheidszrg in Nederland levert een belangrijke bijdrage aan een geznde en veerkrachtige samenleving. Dr het bieden van zrg p maat wrdt zveel als mgelijk vrkmen dat nvrijwillige zrg ndig is. Pas als het echt niet anders kan maakt de Wet verplichte ggz het mgelijk dat gedwngen zrg wrdt verleend aan persnen (ultimum remedium); dit laatste is het geval als hun gedrag als gevlg van een psychische strnis leidt tt ernstig nadeel vr henzelf f vr anderen. Het del van de zrg, en dus k van gedwngen zrg (zie vr exacte frmulering Wvggz, artikel 3:4 1 ) mvat niet alleen het afwenden van een crisissituatie maar nder andere k het stabiliseren van zijn geestelijke gezndheid en het herstel daarvan, zdat betrkkene zveel mgelijk autnmie herwint. De tepassing van de gedwngen zrg is erp gericht de mgelijkheden te maximaliseren vr betrkkene m de regie ver zijn leven te (her)nemen. Het ultimum remedium-beginsel vernderstelt een adequaat zrgaanbd vr mensen die vrijwillige zrg wensen f daarp aangewezen zijn zdat nvrijwillige zrg kan wrden vrkmen. Daarnaast is vrtdurende aandacht vr preventie en verdergaande prfessinalisering van de zrg ndig. Alleen als de vrijwillige alternatieven niet effectief blijken m de risic s p ernstig nadeel afdende te beperken f de betrkkene zich aan vrijwillige zrg nttrekt, kan dwang wrden verwgen. Daarvr is echter wel vereist dat de verplichte zrg naar verwachting effectief zal zijn. De verplichte zrg wrdt uiteindelijk verleend m betrkkene in de gelegenheid te stellen z veel mgelijk weer deel te nemen aan de samenleving en daarin een plek te verwerven. Het bevrderen van deelname aan het maatschappelijk leven gaat gewnlijk beter naarmate betrkkene in zijn eigen mgeving buiten de instelling verblijft. Vanuit bvengenemd del dient, indien verplichte zrg ndzakelijk is, nderzcht te wrden f deze zrg in ambulante mstandigheden kan wrden verleend. Ok het beginsel van wederkerigheid is een belangrijk uitgangspunt. Dit beginsel 1 Zie Wvggz, artikel 3:4. Verplichte zrg kan wrden verleend m: a. een crisissituatie af te wenden, b. ernstig nadeel af te wenden, c. de geestelijke gezndheid van betrkkene te stabiliseren, d. de geestelijke gezndheid van betrkkene dusdanig te herstellen dat hij zijn autnmie zveel mgelijk herwint, f e. het stabiliseren f herstellen van de fysieke gezndheid van betrkkene in het geval diens gedrag als gevlg van zijn psychische strnis leidt tt ernstig nadeel daarvr. Pagina 1 van 7

2 brengt mee dat tegenver de legitimatie m een vergaande inbreuk te plegen p iemands fundamentele vrijheid, een inspanningsverplichting staat m kwalitatief gede zrg te bieden. Dit met ruim wrden pgevat, en impliceert k dat gedurende de peride waarin dwang wrdt tegepast, aandacht met wrden besteed aan vrzieningen als huisvesting en middelen van bestaan die ndzakelijk zijn alvrens de verplichte zrg te kunnen beëindigen. De zrgverantwrdelijke dient bij het vrbereiden van het zrgplan cntact p te nemen met de gemeente als er aanwijzingen zijn dat essentiële vrwaarden vr deelname aan het maatschappelijk leven van betrkkene ntbreken. Het gaat daarbij in elk geval m vier belangrijke aandachtsgebieden: beschikt betrkkene al dan niet ver identiteitspapieren, een wning, uitkering f ander inkmen, en is schuldsanering ndzakelijk (de zgeheten vier leefgebieden). Het integraal kijken naar zrg en het leveren van zrg p maat maken het ndzakelijk dat vanaf het begin van de behandeling breed gekeken wrdt naar de mstandigheden waarin betrkkene zich bevindt. Dit is uiterst belangrijk m tekmstige crisis te vrkmen en de behandeling succesvl te laten verlpen. Bekeken met dan k wrden f betrkkene p deze nderdelen ndersteuning van de gemeente, p grnd van de Wm 2015 f de Participatiewet, ndig heeft. De Wet verplichte ggz legt taken, verantwrdelijkheden en bevegdheden in het kader van verplichte zrg neer bij de zrgaanbieder, het Openbaar Ministerie en het cllege van burgemeesters en wethuders. In Wvggz, artikel 8:31 is vr deze partijen een verplichting pgenmen tt het veren van een peridiek verleg. De wet geeft als del dat het verleg zicht hudt p de uitvering en het aanbd van verplichte zrg en eventuele knelpunten die hierbij kunnen pspelen. In de wet wrdt echter aan het regi-verleg zelf verder geen expliciete besluitvrming f bestuurskracht tegeschreven p deze punten. GGZ Nederland, het Openbaar Ministerie, de afdeling geneesheer-directeuren van de NVvP en de VNG nderkennen het belang van een gede samenwerking bij de uitvering van deze wet m de met de wet begde delen te kunnen bereiken. Daarm hebben zij samen deze handreiking pgesteld m de regi s te ndersteunen bij deze samenwerking. Uiteraard is deze handreiking k afgestemd met de andere, landelijk vertegenwrdigde ketenrganisaties zals de plitie, MIND, IGJ, PvP, FvP, rechtspraak, Nva, J&V, etc. 2. Inrichting en regie van het verplicht peridiek regiverleg Zals in hfdstuk 1 is gesteld, schrijft de wet in artikel 8:31 een reginale verlegstructuur vr. De wet zet de fficieren van justitie, clleges van burgemeester en wethuders en de geneesheren-directeuren van de zrgaanbieders in de regi aan tt het veren van een reginaal peridiek verleg met elkaar, met de plitie en verige ketenpartners in de zrg. Daarnaast wrdt de frequentie van het verleg bepaald bij minimaal 1x in drie maanden. Onder de term regi wrdt de Veiligheidsregi verstaan, cnfrm Pagina 2 van 7

3 artikel 1:1 van de wet. Vr het hiervr genemde wettelijk vrgeschreven reginaal verleg wrdt een samenwerkingsvrm gekzen die past bij de reginale cntext. Er kan bijvrbeeld aangeslten wrden bij de bestaande verleggen die gaan ver zrg en veiligheid. In bepaalde regi s is er al een bestaand BOPZ reginaal verleg wat mgezet kan wrden. Er kan dus gekzen wrden m het regi-verleg bij een bestaande tafel neer te leggen. In het bepalen van het schaalniveau kan k gekzen wrden m het verleg in te richten p een niveau van meerdere Veiligheidsregi s tezamen. De verdere inrichting, structuur en rganisatie van het verleg wrdt in de wet pengelaten. Denk bijvrbeeld aan de keuze vr vrzitterschap, besluitvrming en de wijze van afvaardiging en vertegenwrdiging van specifieke partijen. In dit hfdstuk wrdt daarm verkend he het verleg verder peratineel ingericht kan wrden, en welke pties en afwegingen hierin meegenmen kunnen wrden. Hier geldt pnieuw dat bestaande reginale structuren zveel mgelijk in acht meten wrden genmen. Daarnaast wrden hier de ervaringen van de preftuin-verleggen (regi s Amsterdam, IJsselland, Nrd-Limburg en Zeeland-West Brabant) in meegenmen. Het uitgangspunt blijft wel, dat vr welke structuur f eventueel bestaand verleg k gekzen wrdt, het verleg minimaal aansluiten met bij het del van het verleg zals in de wet wrdt vrgeschreven. In het vrgaande hfdstuk is hier al uitgebreid bij stilgestaan. Verkenning van mgelijke Gvernance Er zijn een aantal vragen die gesteld kunnen wrden ter verdenking bij de inrichting van het regi-verleg. Het ligt vr de hand m deze vragen ter vrbereiding in verleg na te lpen met tenminste de partijen die in de wet genemd wrden. 1. Welke partij neemt de regie, en levert bijvrbeeld de vrzitter en secretariële ndersteuning? In de wet wrden de fficieren van justitie, de clleges van B&W en de geneesherendirecteuren gezamenlijk benemd. Deze partijen zijn daarmee dus k gelijkwaardig aan elkaar in het verleg. Er zal in nderling verleg dus gesprken meten wrden ver de lcatie en de inrichting van een secretariaat, en de eventuele verdeling van de ksten hiervan. Overigens kan dit natuurlijk al snel wrden vergeslagen wanneer vr een bestaande verlegtafel wrdt gekzen. De keuze vr een vrzitter is verder hierin dus k pen. Er kan gekzen vr een rulerend vrzitterschap, f een vrzitter van een andere partij dan hier Pagina 3 van 7

4 bven genemd. Het kan in de pstartfase wellicht wel de aanbeveling verdienen zveel mgelijk stabiliteit te zeken, k in de invulling van het vrzitterschap. 2. Is het regi-verleg een vrnamelijk ambtelijk f bestuurlijk verleg? Op dit punt geldt k dat er een vrije invulling is de wet stelt hier niets ver vast. Gezien de aard en het del van het verleg is zwel enige ambtelijke als bestuurlijke betrkkenheid wel aan te bevelen. Dit gelet p bendigde inhudelijke vrbereiding van de agenda en eventuele bestuurlijke vastlegging van bepaalde afspraken (zie k vraag 3). Er zijn dan vervlgens verschillende pties denkbaar, waarbij het regi-verleg k ver meerdere tafels verdeeld kan wrden, bijvrbeeld een ambtelijke vrverleg tafel en een bestuurlijke tafel, f een tafelindeling naar specifieke sub-nderwerpen. 3. Stelt het regi-verleg alleen zaken vast f wrden er k besluiten genmen? De wet beschrijft p hfdlijnen dat het verleg zicht hudt p de uitvering en het aanbd van verplichte zrg en eventuele knelpunten die hierbij kunnen pspelen. In de wet wrdt echter aan het regi-verleg zelf verder geen expliciete besluitvrming f bestuurskracht tegeschreven p deze punten. Het kan natuurlijk wel z zijn dat hetgeen wat in het regi-verleg gecnstateerd wrdt aanleiding geeft tt besluitvrming. Deze besluitvrming heft echter niet bij het regi-verleg zelf belegd te zijn, k hier kan weer een bestaande tafel vr gekzen wrden. Er kan hier bijvrbeeld gedacht wrden aan een DVO (Districtelijk Veiligheidsverleg) f RVO (Reginaal Veiligheidsverleg). Daarnaast zijn er in het kader van de aanpak persnen met verward gedrag k reginaal sms ng verschillende bestuurlijke tafels actief. Eventueel kunnen samenwerkingsafspraken k vraf gecncretiseerd wrden in een cnvenant. Op die manier is bij knelpunten k direct helder welk prces drlpen kan wrden, in plaats van dat er telkens ad-hc gehandeld met wrden. In ieder geval is het ged m van tevren na te denken ver een duidelijke escalatie- en actielijn waarin nderwerpen die in het verleg naar vren kmen bij de juiste partij terecht kmen. 4. Welk beleidsterrein f disciplines zijn vanuit gemeenten aangehaakt? Of er nu gekzen wrdt vr een meer ambtelijk ingestken verleg f juist direct een zwaardere bestuurlijke vertegenwrdiging vr het verleg wrdt gembiliseerd, er zal he dan k een afweging meten wrden gemaakt vanuit welk gemeentelijk beleidsdmein er bij het verleg wrdt aangehaakt. Het ligt vr de hand m dan zwel het penbare rde en veiligheidsdmein te betrekken als het sciaal- en zrgdmein. Pagina 4 van 7

5 Dit is een lgisch gevlg van het feit dat de (uitvering van) deze wet met beide dmeinen raakvlakken heeft. Dit geldt k vr de bestuurlijke vertegenwrdiging. De burgemeester draagt natuurlijk in de eerste plaats de verantwrdelijkheid vr de plegging van de crisismaatregel en de penbare rde. Echter, in het beleid mtrent de tegang en teleiding tt zrg speelt vaak een wethuder met de relevante zrg prtefeuille een belangrijke rl. 5. He kan de gemeentelijke vertegenwrdiging en mandatering geregeld wrden? Gezien de schaalgrtte van de regi s kunnen al snel tientallen gemeenten nder één regi-verleg vallen. Het is dan nwenselijk m elke gemeente vertegenwrdigd te laten zijn. Zwel uit praktisch gpunt als gelet p de balans in het verleg ten pzichte van andere ketenpartijen zals de fficier van justitie en de geneesherendirecteuren. In plaats daarvan kunnen gemeenten nderling afspraken maken ver aansluiting. Er kan bijvrbeeld gedacht gewrden aan een mdel waarin centrumgemeenten vr beschermd wnen f maatschappelijke pvang zitting nemen in het regi-verleg, f een rulerend systeem met zwel grtere als kleinere gemeenten. Het uitgangspunt blijft wel dat elke gemeente aangehaakt is bij zwel de vrbereiding als de terugkppeling van het regi-verleg. Bij eventuele besluitvrming zal wel in acht meten wrden genmen dat de vertegenwrdiging van gemeenten niet znder mandaat van alle clleges van B&W daadwerkelijk besluiten kan nemen. Een besluit vanuit het regi-verleg dat instemming van gemeenten vereist zal dus langs alle individuele clleges meten gaan tenzij er een mandaatsregeling is getrffen. Aangezien dit juridisch ingewikkeld kan zijn kan het k hier lnen m te zien f een bestaande structuur is waarbij kan wrden aangeslten, zals het eerdergenemde DVO f via een bepaalde gemeenschappelijke regeling. 6. Aan welke andere deelnemers, anders dan dr de wet genemd, kan k gedacht wrden? In de wet wrdt naast de plitie k gesprken ver verige ketenpartners in de zrg. Er kan dan gedacht wrden aan bijvrbeeld de zrgaanbieders, de reclassering, verslavingszrg, VeiligThuis rganisaties, Veiligheidshuizen, ambulancediensten, GGD s, rechtspraak, advcatuur, inspectie en andere partijen. Dit zal k sterk van de reginale cntext afhangen. Aangezien het signaleren van knelpunten in het aanbd en teleiding naar zrg een belangrijk gespreksnderwerp van het regi-verleg zal zijn, verdient het k aanbeveling zrgverzekeraars p dit punt te betrekken. Ok is het zeer nuttig m cliënt- en familierganisaties te betrekken, met Pagina 5 van 7

6 inbreng van bijvrbeeld ervaringsdeskundigen, patiëntvertruwenspersnen en familievertruwenspersnen. Dit m k bij het regi-verleg de wensen en verwachtingen van de betrkkenen een centrale plek te geven. Het advies is m dit minimaal eenmaal per jaar te den en de agenda vr het verleg hierp aan te passen. De patiëntvertruwenspersn en de familievertruwenspersn kunnen bijvrbeeld wrden gevraagd na het verschijnen van hun jaarverslag, zdat de patiëntvertruwenspersn f de familievertruwenspersn de in het betreffend jaar in de praktijk tegengekmen zaken ter vergadering kan telichten. Vr alle andere partijen geldt natuurlijk dat deze alleen aanhaken naar gelang vr hen relevante nderwerpen p de agenda vr het verleg aan de rde zijn. Ok de mgelijkheid m partijen agendalid te maken, staat hierbij pen. Bijzndere aandacht verdienen k het CIZ en instellingen die zrg verlenen aan mensen met dementie en mensen met verstandelijke beperkingen. Dit vanwege de verwachte verlap van verplichte zrg en de betrkkene cliënten tussen de Wet verplichte ggz en de Wet Zrg en Dwang, waarbij het CIZ een spilfunctie heeft. 3. Inhud verplicht peridiek regi-verleg In artikel 8:31, eerste lid, WvGGz is het vlgende bepaald: De fficieren van justitie, de clleges van burgemeester en wethuders en de geneesherendirecteuren van zrgaanbieders die deel uitmaken van een regi veren peridiek verleg met elkaar, de plitie en verige ketenpartners in de zrg, ver het aanbd van verplichte zrg in de regi, de knelpunten bij de vrbereiding daarp en de tenuitverlegging en de uitvering ervan, waarnder in ieder geval begrepen de ndzakelijke gegevensverstrekking, alsmede het tezicht p de verplichte zrg. Het regi-verleg wrdt gezien als een beleidsmatig verleg waarin geen individuele casuïstiek wrdt besprken. Onderwerpen die wrden besprken in het regi-verleg kunnen wel het gevlg zijn van (terugkerende) casuïstiek. In dit hfdstuk wrdt een indruk gegeven van de nderwerpen die besprken kunnen wrden znder het gmerk m daarmee vlledig te willen zijn. Onder de begrippen uit artikel 8:31 WvGGZ kan bijvrbeeld wrden verstaan: Het aanbd van verplichte zrg: het vaststellen van het cncrete aanbd van verplichte zrg in de regi ntwikkeling p het gebied van het cncrete aanbd van verplichte zrg (fusiebewegingen/ ver- en nderbezetting van instellingen/ veranderingen in het aanbd van de inhud van de zrg van een instelling en extra beveiligde bedden) Vrbereiding van verplichte zrg: knelpunten bij de vrbereiding van verplichte zrg: te denken is aan: afstemming GGZ met gemeenten ver de zrg die niet nder de WvGGZ/ Pagina 6 van 7

7 WZD valt, ter vrkming van tepassing van de WvGGZ/ WZD aanpak en vraagstukken rndm triage na melding bij gemeenten he lpt per partner de implementatie van de nieuwe wet (ICT/ infrmatieverzameling in het kader van het verkennend nderzek/ infrmatie-uitwisselingsvraagstukken etc.) he lpt de vrbereiding van het OM verzekschriftprcedure bij de rechtbank (inf cmpleet vanuit melders/ pstellen medische verklaring binnen gestelde termijnen/ ICT-vraagstukken/ frmats van verzekschriften) prcedure bij rechtbank (drlptijden/ kwaliteit van de verzekschriften/ kwaliteit frmats, knelpunten die vrtkmen uit het verkennend nderzek etc.) Tenuitverlegging en uitvering van verplichte zrg: afstemming mtrent hgbeveiligde zrg en reguliere zrg knelpunten in de heveelheid en de srt zrg bij de tenuitverlegging WvGGZ en WZD vaststellen van het cncrete aanbd van uitstrmmgelijkheden richting reguliere (wn)vrzieningen/ specialistische (wn)vrzieningen knelpunten in de samenwerking in de regi Afspraken m.b.t. het prces van de aanwijzing van de geneesheer-directeur Tezicht p verplichte zrg: afspraken ver het verzamelen en bijhuden van cijfermatige infrmatie (beleidsniveau) afspraken ver (strafrechtelijke) afhandeling geweldsincidenten binnen GGZinstellingen algemene reflectie p de feitelijke uitvering van verplichte zrg, ten beheve van het verbeteren van de zrg in de betreffende regi bewaken dat de infrmatiedeling tussen de verschillende ketenpartners ged verlpt m te bereiken dat elke partij de infrmatie krijgt die ndig is vr de uitvering van zijn f haar wettelijke taak/taken. Denk k aan het uitwerken van afspraken mtrent artikel 8:29. Bvenstaande nderwerpen wrden aangedragen dch het is waarschijnlijk dat enerzijds de effecten van de WvGGZ vaste nderwerpen zullen pleveren en anderzijds per regi de culeur lcale andere accenten zal leggen. Aanbeveling is m bij de bepaling van de agenda van de regi-verleggen bvenstaande nderwerpen als vertrekpunt te nemen. 4. Evaluatie en mnitring P.m. Dit hfdstuk kan pas wrden gevuld als meer bekend is ver de wensen van de wetgever met betrekking tt evaluatie en mnitring. Pagina 7 van 7