Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Natuurkunde, formules, omschrijven, stappenplan, grootheden
|
|
- Nele van den Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ONTWERPONDERZOEK 1 PAPER 1 Naam auteur(s) Roy Lagerburg, MSc Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Natuurkunde Geen trucs maar dieper inzicht Natuurkundige formules omschrijven Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam 4 vwo Natuurkunde, formules, omschrijven, stappenplan, grootheden Lagerburg, R. (2015). Geen trucs maar dieper inzicht. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider Beoordelaar dr. P.H.M. (Peter) Uylings dr. R. (Rijkje) Dekker Datum
2 Probleembeschrijving In de onderbouw van het Hyperion Lyceum volgen leerlingen het vak science, een combinatie van de meer klassieke vakken natuurkunde, scheikunde, biologie en een beetje techniek. In de derde klas, het laatste jaar van de onderbouw, wordt het onderscheid tussen de vakken al enigszins kenbaar gemaakt om de leerlingen een overwogen profielkeuze te kunnen laten maken. Ongeveer 80 van de 140 leerlingen hebben daarbij in de overgang naar de vierde klas voor natuurkunde gekozen, waarvan ik er 21 lesgeef in cluster 4.3. In leerjaar drie, dat een redelijk sterk natuurkundig karakter heeft, heb ik vorig jaar samen met mijn collega (Van der Laan, 2015) al ervaren dat veel leerlingen moeite hebben met het vak science. Dit betreft met name de rekenvragen waarbij formules omgeschreven moeten worden tot een geschikte vorm. In het geval van het onderwerp Elektriciteit gaat het dan bijvoorbeeld om de formules U = I R, P = U I en R = ρ l A. Wanneer in geval van de eerste formule wordt gevraagd naar de weerstand R, vinden leerlingen het heel moeilijk de formule zodanig op te schrijven dat de onbekende R vrij wordt gemaakt. Dat kan resulteren in de onjuiste formule R = U I in plaats van de juiste formule R = U. Het wordt voor leerlingen nog ingewikkelder als er vier grootheden in de I formule staan zoals dat in het geval van de formule van de soortelijke weerstand het geval is. Van der Laan (2015) heeft na het doen van haar onderzoek helaas geen significante verbetering in de resultaten van de leerlingen gevonden. Leerlingen uit haar onderzoek zijn inmiddels echter overgegaan naar de vierde klas en een deel van die leerlingen heeft natuurkunde gekozen. Deze leerlingen zijn inmiddels ook een half jaar verder met wiskunde, waarbij zij in de bovenbouw zijn begonnen met het hoofdstuk Functies en grafieken. Daaruit werd in overleg met de secties science en wiskunde gedacht dat leerlingen middels een sterkere wiskundige basis ook de natuurkundige vragen tot een beter einde zouden kunnen brengen. Bij de eerste toets van het jaar bleek echter dat veel leerlingen toch (nog) in de fout gaan bij het omschrijven van de formule en daardoor kostbare punten verliezen bij hun toets. In veel gevallen bestaat een natuurkundig (reken)probleem uit het analyseren van de vraag en de gegeven informatie, het vinden en omschrijven van de juiste natuurwet in formulevorm, het invullen van de gegevens, hiermee uiteindelijk het antwoord berekenen en reflecteren op het gevonden antwoord (Bijlard et al, 2012). Wanneer een leerling blijft steken in het omschrijven van de juiste formule, terwijl de leerling wel de vraag goed heeft geanalyseerd en daarna de juiste gegevens zou kunnen invullen en het antwoord berekenen, gaat een groot deel van het natuurkundige begrip verloren met ook een lager cijfer tot gevolg. Deze twee factoren kunnen leiden tot een gebrek aan competentie, één van de basisbehoeften van leerlingen (Ebbens & Ettekoven, 2013; Teitler, 2009). Leerlingen die onzeker worden over hun vermogen om een bepaalde taak uit te voeren, kunnen in een negatieve spiraal terecht komen waarbij het zelfvertrouwen en de resultaten verder dalen. Ik vind het belangrijk om deze leerlingen in het begin van de bovenbouw de juiste handvatten te bieden die ze de komende schooljaren richting hun eindexamen veelvuldig kunnen gaan gebruiken. Probleemanalyse Samenhang en verschil tussen natuurkunde en wiskunde Bij een natuurkundevraag moet een leerling een bekende formule kunnen omschrijven om zo de onbekende grootheid vrij te maken. In het natuurkundeboek dat wij gebruiken in de vierde klas, Newton (Dirken et al, 2013), wordt er net als bij veel andere methodes nauwelijks aandacht besteed aan deze vaardigheid en wordt er min of meer vanuit gegaan dat leerlingen deze vaardigheid al bij
3 een ander vak (wiskunde) hebben leren beheersen. Bij wiskunde wordt hier wel aandacht aan besteed, maar wordt veelal een andere terminologie gebruikt. In alle gevallen gaat het om abstracte begrippen en handelingen, waar leerlingen moeilijk een beeld van kunnen vormen. Uit de woordkeuze van leerlingen blijkt ook vaak dat zij verwante begrippen nog niet goed kunnen onderscheiden of juist inzien dat het hetzelfde betreft. Van der Laan (2015) beschrijft al de termen vrijmaken, omschrijven, omzetten en de onbekende naar de andere kant halen die bij natuurkunde en wiskunde door en afzonderlijk van elkaar worden gebruikt. Leerlingen zien derhalve niet in dat zij hun wiskundige kennis ook bij natuurkunde kunnen toepassen. Naast de terminologie, speelt ook een mogelijk gebrek aan de benodigde vaardigheden een belangrijke rol. In de handreiking met voorbeeldmateriaal 'Samenhang en afstemming tussen wiskunde en de profielvakken' van de SLO (Alink et al, 2012) wordt het omzetten (vrijmaken) van variabelen genoemd als mogelijkheid tot samenhang en afstemming tussen wiskunde en natuurkunde. Deze samenhang blijft ook een actief gebied van onderzoek. 1 Volgens de CTWO (Commissie Toekomst WiskundeOnderwijs, 2007) valt onder formules het inzicht in algebraïsche formules en expressies als beschrijvingen van rekenprocessen maar ook als zelfstandige algebraïsche objecten waarmee men kan redeneren en manipuleren. Inzicht in de structuur van formules en de verhoudingen tussen verschillende termen en factoren vallen hier ook onder. Het is bekend dat dergelijk inzicht zich niet eenvoudig laat verwerven en toepassen en dat het begrip van variabelen hierbij erg belangrijk is. Het manipuleren van formules vindt echter pas uitgebreid plaats bij wiskunde B in de bovenbouw gedurende jaar vier en vijf (Dijkhuis et al, 2014). Bestaande oplossingsstrategieën Ondanks, of misschien juist door, een mogelijk gebrek aan inzicht hebben leerlingen vaak wel een bepaalde aanpak voor een dergelijk probleem waarin een formule moet worden omgeschreven. Dit berust vaak op het toepassen van een trucje, waardoor dieper inzicht en begrip verloren gaat (Van Riswick, 2011). De twee meest toegepaste werkwijzen zijn die van een getallenvoorbeeld en het driehoekje. 2 Het gebruik van een getallenvoorbeeld wordt door de sectie wiskunde ook onderwezen op school en zien we bij natuurkunde regelmatig terug. Het driehoekje wordt niet onderwezen, maar vindt (vermoedelijk via het internet) toch zijn weg als gebruikte werkwijze door de leerlingen. Bij het toepassen van een getallenvoorbeeld wordt het probleem uit het abstracte gehaald en vervangen door concrete getallen. Leerlingen kunnen deze simpele bewerkingen zoals het vermenigvuldigen en delen van getallen goed aan en het werkt dan ook goed voor veel leerlingen. Het weerhoudt leerlingen er echter van om zelf na te denken en er ontstaat dan ook geen inzicht in het werken met abstracte grootheden en de fysische verbanden die hiertussen bestaan. Ook raken leerlingen in de war wanneer zij de grootheden omzetten in getallen, die vervolgens weer terug omgezet moeten worden in grootheden. Dit gebeurt met name bij formules waar meer dan drie grootheden bij betrokken zijn. Leerlingen kunnen deze vaak nog goed vervangen door getallen, maar het bewerken en het terug omzetten van de getallen dat daarna nodig is, leidt vaak toch tot fouten. Bij het gebruiken van het driehoekje wordt een formule met drie grootheden waar sprake is van een product van twee van deze grootheden in een driehoekje gezet. Boven in dit driehoekje komt de grootheid te staan die het resultaat is van dit product en onderin komt het product te staan, gescheiden door een breukstreep. Door de hand op de onbekende grootheid te houden, volgt uit de twee overgebleven grootheden de formule die door de leerling gebruikt dient te worden. Ook
4 hiervoor geldt dat het leerlingen weerhoudt om zelf na te denken en er ontstaat dan ook geen inzicht in het werken met abstracte grootheden en de fysische verbanden die hiertussen bestaan. Daarnaast geldt de belangrijke beperking dat het alleen toepasbaar is als er een verband is tussen drie grootheden. Bij een verband met vier grootheden en/of als er sprake is van optellen of aftrekken, kunnen leerlingen hier niet meer mee uit de voeten. Ik heb leerlingen uit de vierde klas bij de eerste toets van het jaar dan ook veelvuldig in de fout zien gaan bij het omzetten van de eerder genoemd formule R = Methode ρ l A naar een vorm waarin de soortelijke weerstand ρ wordt vrijgemaakt. De methode Newton (Dirken et al, 2013) heeft een didactische opbouw die gebaseerd is op het feit dat context leidt tot inzicht in concept. Elk hoofdstuk heeft een centrale context waarbinnen de theorie en opgaven worden aangeboden, met het doel om deze ook binnen die context te kunnen toepassen. Alle hoofdstukken zijn opgebouwd uit een aantal paragrafen, die weer uit een viertal onderdelen bestaan. Het eerste onderdeel is Ontdekken, om de leerlingen middels experimenten en bekende contexten met de stof kennis te laten maken. Het kwalitatieve begrip wordt bijgebracht in de paragraaf Begrijpen, terwijl de kwantitatieve beheersing in de paragraaf Beheersen wordt aangeboden. Bij de beheersing wordt onderscheid gemaakt tussen redeneren en rekenen. Ten slotte is er een paragraaf Verdiepen die kan worden gebruikt voor differentiatie. De bedoeling van de methode is de begrippen eerst te introduceren, alvorens over te gaan tot het gebruik van formules. Het al eerder herkennen van concrete situaties zou moeten zorgen voor een betere beklijving van en minder angst voor de abstracte formules die pas later worden geïntroduceerd. De keerzijde van het later aanbieden van formules en abstracte grootheden, is dat er minder tijd en ruimte is om deze gedegen te introduceren en af te leiden. Ondanks het inweken van de kwalitatieve begrippen, blijkt het voor een deel van de leerlingen lastig om de vertaalslag naar abstracte kwantitatieve grootheden te maken. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het hoofdstuk Elektriciteit hoe dan ook een abstract gegeven blijft voor leerlingen. Bij een meer toepasbaar onderwerp zoals Krachten en bewegingen zou de opzet beter kunnen slagen, maar er blijft gelden dat er relatief weinig opgaven in het boek zijn om deze vaardigheid te oefenen. Natuurkundige problemen In veel gevallen bestaat een natuurkundig (reken)probleem uit het analyseren van de vraag en de gegeven informatie, het vinden en omschrijven van de juiste natuurwet in formulevorm, het hiermee berekenen van het antwoord en uiteindelijk het reflecteren op het gevonden antwoord (Bijlard et al, 2012; Van der Laan, 2015). Leerlingen zijn zich mogelijk niet goed bewust van deze deelstappen bij het oplossen van het probleem en zien in meer of minder mate alleen de relatie vraag antwoord. De vaardigheid van het omschrijven van een formule is slechts een onderdeel van het oplossen van een natuurkundig vraagstuk. Als leerlingen zich niet goed bewust zijn van de verschillende stappen, zullen zij zich niet realiseren dat hen slechts gevraagd wordt de vaardigheid van het omschrijven van een formule toe te passen. Verkenning van oplossingen Bij de probleemanalyse is een aantal (mogelijke) verklaringen voor het probleem gegeven. Voor ieder van deze verklaringen kan nagedacht worden over een oplossing. Ik zal een aantal mogelijke interventies bespreken die een oplossing kunnen zijn voor het probleem en uiteindelijk kiezen voor één daarvan.
5 Samenhang en verschil tussen natuurkunde en wiskunde Zoals uit de analyse blijkt is er een duidelijk link tussen de inhoud van de vakken natuurkunde en wiskunde (Alink et al, 2012; Van der Laan, 2015). Voor de leerlingen is deze echter niet zo duidelijk. Een mogelijke oplossing is het linken van de verschillende terminologie die gehanteerd wordt bij beide vakken. Van der Laan (2015) beschrijft al de termen vrijmaken, omschrijven, omzetten en de onbekende naar de andere kant halen, maar er zijn veel meer verschillende termen te bedenken die in feite hetzelfde betekenen en de overlap tussen beide vakken kunnen verhelderen. Voor deze transfer van wiskunde naar natuurkunde spelen de docenten van beide vakken natuurlijk een belangrijke rol. Docenten wiskunde zouden moeten weten wat er bij natuurkunde van de leerlingen verwacht wordt en andersom. Bij beide vakken zou actief aan de transfer van het taalgebruik gewerkt moeten worden. Een andere oplossing die samen met de sectie wiskunde opgezet kan worden, is een betere afstemming van de curricula. Het manipuleren van formules vindt pas gedurende het vierde en vijfde leerjaar, maar (een deel daarvan, zoals het hoofdstuk Vergelijkingen en herleidingen,) zou naar voren gehaald kunnen worden (Dijkhuis et al, 2014). Zo worden formules eerder gezien als zelfstandige algebraïsche objecten waarmee men kan redeneren en manipuleren (Commissie Toekomst WiskundeOnderwijs, 2007). Aangezien dit inzicht zich niet eenvoudig laat verwerven en toepassen, is een lessenserie van vier lessen echter niet voldoende om dit tot stand te brengen. Een nadeel van deze oplossing is ook dat het een grootschalige aanpassing is, waarbij een meerjarenplanning voor de bovenbouw aangepast moet worden en daarnaast de structuur van het boek losgelaten moet worden. Bestaande oplossingsstrategieën Over het algemeen zorgen de trucjes die leerlingen toepassen om formules om te schrijven ervoor dat dieper inzicht en begrip verloren gaat (Van Riswick, 2011). Dat diepere inzicht en begrip kan wel gecreëerd worden als er regelmatig aandacht aan wordt geschonken. Zo moeten belangrijke concepten met de bijbehorende misconcepten meerdere malen ter sprake komen om de leerlingen kennis te laten nemen van de juiste fysische principes. Door te starten vanuit bekende begrippen kan daarnaast samenhangend inzicht ontstaan als formules worden afgeleid in plaats van ze direct te geven. Als leerlingen met dit inzicht in de fysische principes ook inzien dat een eigen afleiding ze veel verder kan brengen dan het gebruik van een trucje, kan deze succesbeleving door een toename in competentie ook zorgen voor extra motivatie (Ebbens & Ettekoven, 2013; Woolfolk et al, 2013). Methode Een mogelijke oplossing voor het probleem van de methode is eigenlijk vergelijkbaar met de hierboven genoemde strategie. Door te starten vanuit bekende begrippen kan samenhangend inzicht ontstaan als formules worden afgeleid in plaats van ze direct te geven. Zo zouden de kwalitatieve begripsvorming vanuit het boek en de kwantitatieve afleiding elkaar kunnen versterken. Leerlingen weten beter waar de grootheden uit de formule vandaan komen en oefenen tegelijkertijd door het afleiden om formules om te schrijven en in te vullen. Natuurkundige problemen Leerlingen zijn zich mogelijk niet goed bewust van de deelstappen bij het oplossen van een natuurkundig vraagstuk, waar het omschrijven van een formule slechts een onderdeel van is. Leerlingen moeten weten welke stappen zij kunnen doorlopen om het vraagstuk tot een goed einde te brengen, zonder direct aan het begin door de bomen het bos niet meer te zien en het vertrouwen
6 in eigen kunnen te verliezen. In veel gevallen zijn deze stappen het analyseren van de vraag en de gegeven informatie, het vinden en omschrijven van de juiste natuurwet in formulevorm, het hiermee berekenen van het antwoord en uiteindelijk het reflecteren op het gevonden antwoord (Bijlard et al, 2012). Wanneer deze stappen duidelijk zijn, kan specifieke aandacht geschonken worden aan de te leren vaardigheid van het omschrijven van formules. Het aanleren van een dergelijke vaardigheid gebeurt in drie fasen (Ebbens & Ettekoven, 2013; Marzano, 1992). Allereerst moet de docent de stappen die nodig zijn voordoen, opdat de leerlingen zich een beeld kunnen vormen wat er van hen gevraagd wordt. Ten tweede moeten de leerlingen zich de vaardigheid eigen maken door te oefenen, waarbij het geven van feedback zeer belangrijk is. Uiteindelijk gaat het erom dat de leerlingen de vaardigheid verinnerlijken en het automatisch uit kunnen voeren. Deze laatste fase kost tijd en de vaardigheid zal in veel verschillende omstandigheden moeten worden toegepast. Keuze De genoemde oplossingen sluiten elkaar niet uit, maar de uiteindelijke interventie moet wel haalbaar zijn. Daarom heb ik gekozen voor het aanleren van een stappenplan (Bijlard et al, 2012). Hierbij zal rekening gehouden moeten worden met de positieve resultaten en ook de mogelijke verbeterpunten uit het onderzoek van Van der Laan (2015), zoals het feit dat leerlingen die het omschrijven van formules al beheersen een dergelijk stappenplan niet per se nodig hebben. Tijdens het aanleren van dit stappenplan zal ik wel degelijk gebruik maken van de methode (Dirken et al, 2013) en het afleiden van formules vanuit bekende begrippen (Van Riswick, 2011). Waar nodig zal ook aandacht geschonken moeten worden aan de verschillende terminologie die al bij de leerlingen bekend is, zodat zij bij wiskunde opgedane vaardigheden ook bij natuurkunde kunnen toepassen (Van der Laan, 2015). Ontwerphypothese en ontwerpregels Ontwerphypothese Als de leerlingen die het omschrijven van een formule bij een natuurkundig probleem lastig vinden een stappenplan gebruiken en ik bij het aanleren van dit stappenplan de formules afleid vanuit bekende begrippen, zullen de leerlingen beter begrijpen welke handelingen zij uitvoeren, zo beter in staat zijn om de juiste formule te gebruiken en daarmee betere resultaten behalen. Ontwerpregels 1. De lessenserie bestaat uit vier lessen van drie kwartier. 2. Tijdens de lessenserie leren de leerlingen een stappenplan te gebruiken voor het oplossen van natuurkundige problemen. Hierbij is expliciete aandacht voor het omschrijven van formules. 3. Tijdens de lessenserie worden formules en nieuwe grootheden expliciet afgeleid uit bekende begrippen, waarbij het verband tussen de grootheden duidelijk wordt. Belangrijke concepten en de bijbehorende misconcepten komen meerdere malen ter sprake. 4. Tijdens de lessenserie wordt aandacht besteed aan de verschillende terminologie bij wiskunde en natuurkunde en het daardoor kunnen toepassen van bij wiskunde geleerde vaardigheden. 5. Aan het begin (diagnostische toets) en aan het einde (eindtoets) van de lessenserie maken de leerlingen een opgave om het effect van de lessenserie te toetsen. Het leerlingresultaat wordt met een inhoudsanalyse vergeleken.
7 6. Aan het einde van de lessenserie vullen de leerlingen een learner report in om het leerlinggedrag in de vorm van hun ervaringen te bepalen. Evaluatie- en tijdsplan Evaluatieplan De lessenserie wordt op twee aspecten geëvalueerd. Aan het begin (diagnostische toets) en aan het einde (eindtoets) van de lessenserie maken de leerlingen een opgave om het effect van de lessenserie op het resultaat te toetsen. Het leerlingresultaat wordt met een inhoudsanalyse vergeleken. Aan het einde van de lessenserie vullen de leerlingen ook een learner report in om het leerlinggedrag in de vorm van hun ervaringen te bepalen. Tijdsplan Week Lessen Onderzoek Deadline 45 OO1 (2/11) 46 Evt. OO1 aanpassen 47 Diagnostische toets, les 1 & 2 Diagnostische toets analyseren 48 Les 3 hoo1 (23/11) 49 Les 4, learner reports Learner reports analyseren 50 Poster maken 51 Eindtoets Eindtoets analyseren OOfestival (15/12) 52 Paper 4 schrijven 53 Paper 5 schrijven 1 OO2 (4/1) 2 Evt. OO2 aanpassen 3 4 hoo2 (25/1) Literatuur Alink, N., Asselt, R. van, & Braber, N. den (2012). Samenhang en afstemming tussen wiskunde en de profielvakken. Handreiking met voorbeeldmateriaal. Enschede: SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling). Commissie Toekomst WiskundeOnderwijs (2007). Rijk aan betekenis. Visie op vernieuwd wiskundeonderwijs. Utrecht: Commissie Toekomst WiskundeOnderwijs. Dijkhuis, J.H., Admiraal, C.J., Verbeek, J.A., Jong, G. de, Houwing, H.J., Kuis, J.D., Klooster, F. ten, Waal, S.K.A. de, Braak, J. van, Liesting-Maas, J.H.M., Wieringa, M., Maarseveen, M.L.M. van, Hiele, R.D., Romkes, J.E., Haneveld, M., Voets, S., Cornelisse, I. (2014). Getal & Ruimte. Vwo B deel 1. Groningen: Noordhoff Uitgevers. Dirken, M., Flokstra, J., Groenewold, A., Hooyman, K., Kortland, K., Lukey, P., Over, P., & Siersma, P. (2013). Newton 4 vwo. Natuurkunde voor de bovenbouw. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren. Basisboek. Groningen: Noordhoff Uitgevers. Bijlard, A., Hoogland, K., Mark, J. van der, Reeuwijk, M. van, Schonen, E., Vliegenthart, M., Wijk, P. van (2014). Help, ik moet over 6 maanden de rekentoets maken! Didactische tips om leerlingen voor te bereiden op de rekentoets 3F. Utrecht: APS.
8 Laan, M. van der (2015). Formules omschrijven bij natuurkunde. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Marzano, R.J. (1992). A different Kind of Classroom, Teaching with Dimensions of Learning. Alexandria: ASCD. Riswick, J. van (2011). Kracht- en energievraagstukken oplossen zonder trukendoos. NVOX, 35, Teitler, P. (2009). Lessen in orde. Handboek voor de onderwijspraktijk. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Woolfolk, A., Hughes, M., Walkup, V. (2013). Psychology in Education. Second Edition. Harlow: Pearson.
Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Natuurkunde, formules, omschrijven, stappenplan, grootheden
ONTWERPONDERZOEK 1 PAPER 2 Naam auteur(s) Roy Lagerburg, MSc Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Natuurkunde Geen trucs maar dieper inzicht Natuurkundige
Nadere informatieOmschrijven, formules, natuurkunde, stappenplan, begripspracticum
ONTWERP ONDERZOEK FORMULES OMSCHRIJVEN BIJ NATUURKUNDE IN 3 VWO Naam auteur Margriet van der Laan, Msc Vakgebied Natuurkunde Titel & onderwerp Formules omschrijven bij natuurkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Nijenhuis, N Vakgebied Natuurkunde Titel Wiskunde bij Natuurkunde: de afgeleide Onderwerp Wiskunde natuurkunde transfer Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Nijenhuis, N Vakgebied Natuurkunde Titel Wiskunde bij Natuurkunde: de afgeleide Onderwerp Wiskunde natuurkunde transfer Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieOmschrijven, formules, natuurkunde, stappenplan, begripspracticum
ONTWERP ONDERZOEK FORMULES OMSCHRIJVEN BIJ NATUURKUNDE IN 3 VWO Naam auteur Margriet van der Laan, Msc Vakgebied Natuurkunde Titel & onderwerp Formules omschrijven bij natuurkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieGrafieken, samenwerkend leren, hardop denken, stappenplan
PAPER 3 ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Marlinda van Rooijen Steltenpool, drs Economie Grafieken en betekenis Marktvraag
Nadere informatieGetal & Ruimte. Leerwerkboek 2 vmbo-bk deel 1. Twaalfde editie, 2018
Getal & Ruimte Leerwerkboek 2 vmbo-bk deel 1 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C.J. Admiraal J.H. Dijkhuis J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A.
Nadere informatieGetal & Ruimte. Leerwerkboek 2 vmbo-bk deel 2. Twaalfde editie, 2019
Getal & Ruimte Leerwerkboek 2 vmbo-bk deel 2 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C.J. Admiraal J.H. Dijkhuis J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A.
Nadere informatieGetal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 2
Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 2 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C.J. Admiraal J.H. Dijkhuis J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de
Nadere informatieMotivatie verhogen door activerende leertaken en het vergroten van de leerlingbetrokkenheid
Motivatie verhogen door activerende leertaken en het vergroten van de leerlingbetrokkenheid Sleuteltermen: Motivatie, activerend, betrokkenheid, Ontwerponderzoek Paper 1+2+3 24 maart 2015 Vakgebied Natuurkunde
Nadere informatieTitel In drie fasen de inkomstenbelastingen berekenen: P2. Loon- en inkomstenbelasting. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Auteur: Hofstee, Rémon (R.H.) Vakgebied Algemene Economie Titel In drie fasen de inkomstenbelastingen berekenen: P2. Onderwerp Opleiding Loon- en inkomstenbelasting Doelgroep VMBO- GTL, leerjaar 4 Sleuteltermen
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Aantal woorden (exclusief bijlage, literatuur en samenvatting): 581 Jeffrey de Jonker Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Jeffrey de Jonker Biologie Differentiëren
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Omschrijven, formules, natuurkunde, stappenplan, begripspracticum
ONTWERP ONDERZOEK FORMULES OMSCHRIJVEN BIJ NATUURKUNDE IN 3 VWO Naam auteur Margriet van der Laan, Msc Vakgebied Natuurkunde Titel & onderwerp Formules omschrijven bij natuurkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieGetal & Ruimte. 3 havo deel 1. Twaalfde editie, Auteurs
Getal & Ruimte 3 havo deel 1 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van
Nadere informatieTIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013
3K TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas
Nadere informatieTIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013
3 TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas
Nadere informatieProbleembeschrijving
Naam auteur(s) Ir. N.C.Veerman Vakgebied Wiskunde Titel Motivatieproblemen in het volwassenonderwijs Onderwerp Het verhogen van de motivatie van leerlingen door eigen materiaal in te zetten. Opleiding
Nadere informatieGetal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 1
Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 1 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C. J. Admiraal J. H. Dijkhuis J. A. Verbeek G. de Jong H. J. Houwing J. D. Kuis F. ten Klooster S.
Nadere informatieOntwerprapport. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Algebra, Variabelen, Algebraïseren, Formaliseren, Modelleren
Ontwerprapport Naam auteur(s) H.E. Spreeuw, drs. Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Leren modelleren Algebra Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieGetal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 2
Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 2 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C. J. Admiraal J. H. Dijkhuis J. A. Verbeek G. de Jong H. J. Houwing J. D. Kuis F. ten Klooster
Nadere informatieGetal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 1
Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 1 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C. J. Admiraal J. H. Dijkhuis J. A. Verbeek G. de Jong H. J. Houwing J. D. Kuis F. ten Klooster
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
PAPER 1 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Ontwerprapport Daniëlle Griep Algemene Economie Werken zal je! Context-concept Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieLaan, van der E.J.C. (2012), Nominaal en reëel? Dat is al snel teveel., Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur E.J.C. van der Laan Vakgebied Algemene Economie Titel Nominaal en reëel? Dat is al snel teveel. Meer grip op abstracte economische begrippen met behulp van taalgericht vakonderwijs. Ontwerpen
Nadere informatieTIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2015
TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2015 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 1: definitiefase
Denkstappen maken bij het werken met vergelijkingen Ontwerponderzoek Paper 1: definitiefase Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Dickens van der Werff, ir Wiskunde Denkstappen
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Literatuur, leeservaring, dialogisch leren, kwestie
Iris Hoogendoorn 5617596 Schoolvak Nederlands Ontwerponderzoek paper 3: onderzoeksopzet Ontwerprapport Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie
Nadere informatieTIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013
3 B 2 TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas
Nadere informatieSleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie
ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan
Nadere informatieGetal en Ruimte wi 1 havo/vwo deel 1 hoofdstuk 4 Didactische analyse door Lennaert van den Brink (1310429)
Getal en Ruimte wi 1 havo/vwo deel 1 hoofdstuk 4 Didactische analyse door Lennaert van den Brink (1310429) - een lijst met operationele en concrete doelen van de lessenserie, indien mogelijk gerelateerd
Nadere informatieTitel Stap voor stap de inkomstenbelasting berekenen. P1. Loon- en inkomstenbelasting. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Auteur: Hofstee, Rémon (R.H.) Vakgebied Algemene Economie Titel Stap voor stap de inkomstenbelasting berekenen. P1. Onderwerp Opleiding Loon- en inkomstenbelasting Doelgroep VMBO- GTL, leerjaar 4 Sleuteltermen
Nadere informatieOntwerp onderzoek. Probleem beschrijving. Probleemanalyse. Karen Werter, Lesonderwerp: Sparen en lenen
Ontwerp onderzoek Lesonderwerp: Sparen en lenen Probleem beschrijving In de eerste economie les die de leerlingen in de derde klas hadden heb ik het woord economie op het bord geschreven en door middel
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan
Ontwerponderzoek Paper 3: Onderzoeksplan Naam auteur(s) Vakgebied Titel A. Sturm, drs. Management & Organisatie Stappenplan als oplossingsstrategie voor vraagstukken hypothecaire leningen Onderwerp Probleem
Nadere informatieModelleren en visualiseren
Modelleren en visualiseren Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Dr. W. Weymiens (Wolf) Natuurkunde Modelleren en visualiseren Modelleren en voorkennis Interfacultaire
Nadere informatiePaper 1: Ontwerprapport. Management & Organisatie
Paper 1: Ontwerprapport Naam auteur L. A. Molijn MSc. Vakgebied Management & Organisatie Titel Geld & Rente Onderwerp Enkelvoudige & Samengestelde interest Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieGetal & Ruimte. 3 vwo deel 1. Twaalfde editie, Auteurs
Getal & Ruimte 3 vwo deel 1 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van
Nadere informatieOntwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO
Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde
Nadere informatiePaper 3: Uitvoeringsfase. Management & Organisatie
Paper 3: Uitvoeringsfase Naam auteur L. A. Molijn MSc. Vakgebied Management & Organisatie Titel Geld & Rente Onderwerp Enkelvoudige & Samengestelde interest Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieDOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen M.J.D. van den Bosch- Knip, Ir RBA Wiskunde DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO beschrijvende statistiek
Nadere informatieGetal & Ruimte. 3 havo deel 2. Twaalfde editie, Auteurs
Getal & Ruimte 3 havo deel 2 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. natuurkundeonderwijs, motivatie, differentiatie, flipping the classroom
ONTWERPONDERZOEK; PAPER 3 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Drs. R.K.A.M. Mallant natuurkunde Flipping my Classroom Differentiatie ter bevordering van motivatie Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatiePROFIELPRODUCT - VERANTWOORDING
PROFIELPRODUCT - VERANTWOORDING Naam auteur(s) Hofstee, R.H. MSc of Economics Vakgebied Algemene Economie Titel Vakgroepwerkplan Open Schoolgemeenschap Bijlmer Economie (3 H/V) Onderwerp Leerplan Profiel
Nadere informatieGetal & Ruimte. 3 vwo deel 2. Twaalfde editie, Auteurs
Getal & Ruimte 3 vwo deel 2 Twaalfde editie, 2019 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van
Nadere informatieAnalyse rekenalgebraïsche. vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra
Analyse rekenalgebraïsche vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra SLO nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling Wiskunde in de onderbouw van het
Nadere informatieParadoxen in de Relativiteitstheorie
Paradoxen in de Relativiteitstheorie Ontwerponderzoek naar het aanleren van relativistisch redeneren Natuurkunde, 5 VWO Paper 3: Onderzoeksopzet Auteur: Erik Min (studentnummer 10795170) Begeleiders: Peter
Nadere informatieSleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie
ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur Mariëlle Kruithof Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Het toewijzingsprobleem, een kijkje in de wiskunde buiten de middelbare school. Het behandelen van de Hongaarse
Nadere informatiePaper 4: Uitvoeringsfase. Management & Organisatie
Paper 4: Uitvoeringsfase Naam auteur L. A. Molijn MSc. Vakgebied Management & Organisatie Titel Geld & Rente Onderwerp Enkelvoudige & Samengestelde interest Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieVerwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen B.M. Deben Biologie Apenkoppen Verwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren
Nadere informatieWorkshop natuurkunde, wiskunde
RUG2 Workshop natuurkunde, wiskunde Gehoord van een leerling Mag ik alles wat ik bij natuurkunde geleerd heb ook bij wiskunde gebruiken? Enno van der Laan Gerrit Roorda Rijksuniversiteit Groningen Andersom
Nadere informatieTekstbegrip bij 4 havo. Interfacultaire Lerarenopleiding, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie Annette van Baalen Biologie Kun je lezen leren? Een onderzoek naar het effect van vraaggestuurd
Nadere informatieVerwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen B.M. Deben Biologie Apenkoppen Verwondering over de overeenkomsten tussen het gedrag van mensen en andere zoogdieren
Nadere informatieDifferentiëren naar leerlingniveau met behulp van ICT als oefenomgeving. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Wil Baars Wiskunde Differentiëren naar niveau met behulp van ICT als oefenomgeving Differentiëren naar leerlingniveau
Nadere informatieOntwerp Onderzoek: Paper 3: Onderzoeksinstrumenten. Leraren Opleiding. Management & Organisatie
Ontwerp Onderzoek: Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr 10761799 Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Procent rekenen
Nadere informatieEvaluatieonderzoek workshop Nieuws van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Evaluatieonderzoek workshop Nieuws van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Verwachting, waardering en leerwinst van de Workshop Nieuws Laura Gil Castillo en Eva Mulder, januari 2009 Universiteit
Nadere informatieContextgerichte aanpak bij het onderwerp rechtsvormen. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Ronald Kuijper Vakgebied M&O Titel Rechtsvormen in context. Onderwerp Contextgerichte aanpak bij het onderwerp rechtsvormen. Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieContextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming
Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming PAPER 1 - ONTWERPPLAN Naam: Luuk Schoenmakers Vakgebied: Management & Organisatie Titel: Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen
Nadere informatieVocabulaireverwerving Frans: motivatie en leerstrategieën Onderwerp Vocabulaireverwerving in Havo 3
Naam auteur Vakgebied Marlieke Joanne Gevaerts Frans Titel Vocabulaireverwerving Frans: motivatie en leerstrategieën Onderwerp Vocabulaireverwerving in Havo 3 Opleiding Doelgroep Havo 3 Sleuteltermen Links
Nadere informatiePTA VWO wiskunde A 1518
PTA VWO wiskunde A 1518 Inleiding Wiskunde A is wiskunde waarin vooral gewerkt wordt vanuit realistische contexten. Vaak is het lastig om de wiskundige inhoud uit de context te halen en daar wordt dan
Nadere informatieSchrijfstrategie, woordroos, Frans, motivatie, feedback.
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie Drs. C.A. Dekker-Kos Frans Paper 3 Betere voorbereiding voor minder fouten bij schrijfopdrachten
Nadere informatieOntwerponderzoek: Paper 3
Ontwerponderzoek: Paper 3 Naam auteur(s) Karoline Heidrich Vakgebied Duits Titel Duits + Film = plezier? Onderwerp Verhoging van motivatie voor het leren van Duits door middel van leeractiviteiten rondom
Nadere informatieGetallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieBEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN
BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatiePTA VWO wiskunde B 1518
PTA VWO wiskunde B 1518 Inleiding Bij het vak wiskunde B leren leerlingen parate kennis en vaardigheden aan om daarmee wiskundige denkactiviteiten te ontplooien en te ontwikkelen. Met dit wiskundig denkvermogen
Nadere informatieDOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen M.J.D. van den Bosch- Knip, Ir RBA Wiskunde DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO beschrijvende statistiek
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 5 (versie 2) Evaluatie
Hans Fischer (10420118) Ontwerponderzoek Paper 5 (versie 2) Evaluatie Elektronicapracticum: een realistische toepassing van complexe getallen Naam student Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 4 Uitvoering Samenvatting Lessenserie Dataverzameling
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Sarah Schouten, MA Vakgebied CKV Titel Het Actief en Affectief Toepassen van Kunsttheoretische Kennis op Verschillende Nieuwe Voorbeelden in de Kunst Onderwerp Het toepassen
Nadere informatieONTWERPRAPPORT PAPER 3
ONTWERPRAPPORT PAPER 3 VRAGEN BEANTWOORDEN AAN DE HAND VAN EEN STAPPENPLAN Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Anneloes Leijenhorst, MSc. M&O Vragen beantwoorden
Nadere informatieContextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming
Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming PAPER 5 Evaluatie Naam: Luuk Schoenmakers Vakgebied: Management & Organisatie Titel: Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen
Nadere informatieKeCo De leerling actief!
KeCo in het kort! 0 KeCo De leerling actief! Karel Langendonck Woudschoten Chemie Conferentie 2 en 3 november 2012 Zeist KeCo in het kort! 1 KeCo in het kort! 2 KeCo in het kort! Om maar meteen met de
Nadere informatieDifferentiëren naar leerlingniveau met behulp van ICT als oefenomgeving. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Wil Baars Wiskunde Differentiëren naar niveau met behulp van ICT als oefenomgeving
Nadere informatieVragen stellen in de reken-wiskundeles
Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk
Nadere informatieEen probleem oplossen is ook een vaardigheid
Ontwerpplan Paper 1 Ontwerponderzoek Een probleem oplossen is ook een vaardigheid Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie Hans Marcuse,
Nadere informatieZelfbeoordeling bij schrijfvaardigheid Duits
Naam auteur Michael Huig Vakgebied Duits Titel Zelfbeoordeling bij schrijfvaardigheid Duits Onderwerp Zelfbeoordeling bij schrijfvaardigheid Duits Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit
Nadere informatieLeren & Instructie 3 ONTWERPOPDRACHT: HERONTWERPEN
Leren & Instructie 3 ONTWERPOPDRACHT: HERONTWERPEN Context In L&I 1 en 2 heb je je bekwaamd in het model didactische analyse voor je lesvoorbereidingen; in de praktijk heb je flink wat ervaring opgedaan
Nadere informatieONTWERP ONDERZOEK PAPER 3
ONTWERP ONDERZOEK PAPER 3 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Gerwin Grolleman Algemene Economie Een eerste stap naar zelfstandig leren motivatie Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit
Nadere informatieHet leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
ONTWERPONDERZOEK - PAPER 3 ONDERZOEKSINSTRUMENTEN Naam auteur M.H.J. (Mariska) Verbeek-Keizer MA Vakgebied Arabisch Titel صوت العربية / Arabisch De klank van het Onderwerp Het leren van de uitspraak van
Nadere informatieRekenen bij Moderne Wiskunde
Moderne Wiskunde Rekenen: een volledig doorlopende leerlijn rekenen voor alle leerjaren en alle niveaus! Rekenen bij Moderne Wiskunde 1 Verplichte rekentoets Vanaf schooljaar 2013/2014 Voor alle leerlingen
Nadere informatieHet Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken
Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor
Nadere informatiePourquoi Pourquoi Pas?? Onderzoek naar de beste manier om met de huidige leergang om te gaan binnen de sectie.
PROFIELPRODUCT 1 Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Profiel Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Carl Webb Frans Pourquoi Pourquoi Pas?? Onderzoek naar de beste manier om met de huidige leergang om te
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam. Schrijven, herschrijven, schrijfonderwijs, feedback geven, feedback ontvangen
Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Inge van de Wiel Nederlands Peerfeedback in het schrijfproces Schrijfonderwijs Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Gymnasium
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 2: lesontwerp
Denkstappen maken bij het werken met vergelijkingen Ontwerponderzoek Paper 2: lesontwerp Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Dickens van der Werff, ir Wiskunde Denkstappen
Nadere informatieHier komt de titel van de presentatie
Wiskunde in de bovenbouw van het vwo Hier komt de titel van de presentatie H. Bronkhorst docent wiskunde Welke wiskunde ga ik kiezen? Welke wiskunde past bij mij? Wiskunde A, B of C? En wanneer is het
Nadere informatieWerkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen?
Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?
Nadere informatiePaper 5: Evaluatiefase. Management & Organisatie
Paper 5: Evaluatiefase Naam auteur L. A. Molijn MSc. Vakgebied Management & Organisatie Titel Geld & Rente Onderwerp Enkelvoudige & Samengestelde interest Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,
Nadere informatieIs er afstemming tussen economie en wiskunde?
Is er afstemming tussen economie en wiskunde? Ab van der Roest In Euclides 92-4 was te zien dat er een groot verschil is tussen de manier waarop in het vmbo procenten werden behandeld in de economie- en
Nadere informatieHANDREIKINGEN VANUIT WISKUNDIG- DIDACTISCH ONDERZOEK: LOGARITMEN EN HET INPRODUCT TOM COENEN EN MARK TIMMER
HANDREIKINGEN VANUIT WISKUNDIG- DIDACTISCH ONDERZOEK: LOGARITMEN EN HET INPRODUCT TOM COENEN EN MARK TIMMER INHOUDSOPGAVE WAT GAAN WE VANDAAG ALLEMAAL DOEN? Logaritmen De setting Geschiedenis van de logaritme
Nadere informatieHet begeleiden van nieuwe docenten bij het uitvoeren van practica. Paper 1: Plan van aanpak.
Profielproduct Naam auteur T. de Graaff Vakgebied Natuurkunde, scheikunde, biologie Titel Het begeleiden van nieuwe docenten bij het uitvoeren van practica. Paper 1: Plan van aanpak. Onderwerp Docentenbegeleiding
Nadere informatieHoe is SmartRekenen opgebouwd?
Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie
Nadere informatieHet einde kroont het werk? Nut en noodzaak van nabespreken bij klaslokaalexperimenten. Paper 3.
ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Erwin Udo MSc. Vakgebied Economie Titel Het einde kroont het werk? Nut en noodzaak van nabespreken bij klaslokaalexperimenten. Paper 3. Onderwerp Experimenten Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieWiskunde vaktaal. WisMon Wistaal. theorie & opgaven. havo/vwo
Wiskunde vaktaal havo/vwo theorie & opgaven WisMon Wistaal Inhoudsopgave Introductie 7 Antwoorden 39 Legenda 8 Hoofdstuk 1 39 Hoofdstuk 2 41 1 De vraag begrijpen 9 Hoofdstuk 3 43 Hoofdstuk 4 46 Hoofdstuk
Nadere informatiePaper 3 Onderzoeksinstrumenten. Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen
Paper 3 Onderzoeksinstrumenten Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen Vakgebied Nederlands Titel Historische letterkunde? Kapot saai! Onderwerp Motivatie bij historische letterkunde Opleiding Interfacultaire
Nadere informatieDoelgerichte leestrainingen voor beter tekstbegrip Onderwerp Leesvaardigheid Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur Margarita Gulian Vakgebied Spaans Titel Doelgerichte leestrainingen voor beter tekstbegrip Onderwerp Leesvaardigheid Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieBlauwdruk ontwikkeling leermateriaal
Blauwdruk ontwikkeling leermateriaal School: Greijdanus College Door: Jeroen Wester Datum: 19 augustus 2015 Versie: 1.0 Onderstaande blauwdruk is tot stand gekomen door eerdere ervaringen bij het ontwikkelen
Nadere informatieBIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE
BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE Het project Curriculum.nu Doelstelling van het project Curriculum.nu is ontwikkeling van de curricula in negen leergebieden (uit: werkopdracht aan de ontwikkelteams):
Nadere informatieOm een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.
Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak wiskunde A vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende
Nadere informatieLerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn 2015-2016 Stageopdracht Effectief leren 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Werken aan competenties... 3 Praktijkopdracht Effectief leren... 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier...
Nadere informatieOntwerponderzoek Paper 4 Uitvoering
Ontwerponderzoek Paper 4 Uitvoering Student Graziella de Guytenaere (studentnummer: 0409170) Docent Abdul A. Rezaei Vakdidacticus Datum: 05 juli 2012, Amsterdam 1 Inhoudsopgave Blz. Inleiding 3 1. Samenvatting
Nadere informatieHet Toetsen Tournée. Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht
Het Toetsen Tournée Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht www.fisme.science.uu.nl/ 2017-06-02 CET RVO TIMSS DTT LKT CE hv Opzet We bekijken een zestal nationale toetsen uit Nederland
Nadere informatieExamencursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO kan niet korter
Voorbereidende opgaven VWO Examencursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk hem dan
Nadere informatieRekenbewust vakonderwijs. Vakoverstijgend rekenonderwijs
Rekenbewust vakonderwijs Workshop 41 Vakoverstijgend rekenonderwijs 27 November 2018 Kees Hooyman, Martin van Reeuwijk Starter 2019-2020 - Scholen kunnen eigen schoolexamens rekenvaardigheden inzetten
Nadere informatie