Uitvoeringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster

Transcriptie

1 Uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster Datum: 10 juli 2012 Prjectnummer: Status: Definitief Opdrachtgever: Gemeente Beemster Rijn van Middelburgstraat 1 Pstbus ZG MIDDENBEEMSTER Telefn adres gemeente@beemster.net Uitgeverd dr: In samenwerking met: DWA installatie- en energieadvies Duitslandweg 4 Pstbus AG BODEGRAVEN Telefn adres dwa@dwa.nl Rebel Grup Wijnhaven WH ROTTERDAM Telefn adres inf@rebelgrup.cm 12254HHei

2 Inhudspgave 1 INLEIDING VISIE ENERGIEVOORZIENING BEEMSTER ENERGIEGEBRUIK EN CO2-EMISSIE BRONPOTENTIEEL DUURZAME ENERGIE BASISSCENARIO ONTWIKKELING ENERGIEGEBRUIK SPEERPUNTEN VOOR HET BELEID UITWERKING SPEERPUNT 1: DUURZAME WOONWIJK DE KEYSER WAT WILLEN WIJ? HOE WILLEN WE DIT BEREIKEN? WAT GAAN WE DOEN? WAT HEBBEN WE HIERVOOR NODIG? WAT IS HET RESULTAAT? MOGELIJKE FINANCIËLE ONDERSTEUNING DOOR DE GEMEENTE Financieel instrumentarium vr De Keyser Wat hebben we hier vr ndig UITWERKING SPEERPUNT 2: AARDWARMTE WAT WILLEN WIJ? HOE WILLEN WE DIT BEREIKEN? WAT GAAN WE DOEN? WAT HEBBEN WE HIERVOOR NODIG? WAT IS HET RESULTAAT? MOGELIJKE FINANCIËLE ONDERSTEUNING DOOR DE GEMEENTE UITWERKING SPEERPUNT 3: BIOMASSA WAT WILLEN WIJ? HOE WILLEN WE DIT BEREIKEN? WAT GAAN WE DOEN? WAT HEBBEN WE HIERVOOR NODIG? WAT IS HET RESULTAAT? MOGELIJKE FINANCIËLE ONDERSTEUNING DOOR DE GEMEENTE WAT HEBBEN WE HIER VOOR NODIG UITWERKING SPEERPUNT 4: ZONNE-ENERGIE WAT WILLEN WIJ? HOE WILLEN WE DIT BEREIKEN? WAT GAAN WE DOEN? WAT HEBBEN WE DAARVOOR NODIG? WAT IS HET RESULTAAT? MOGELIJKE FINANCIËLE ONDERSTEUNING DOOR DE GEMEENTE BENODIGDE INZET EN RESULTAAT INZET EN MIDDELEN AMBITIE EN RESULTAAT MONITORING A DOELSTELLING INZET FINANCIEEL INSTRUMENTARIUM B SAMENWERKING EN INSTRUMENTEN B.1 VOORAF B.2 SAMENWERKINGSVORMEN DIE GEKOZEN WORDEN B.3 TYPEN INSTRUMENTEN C PASSENDE INSTRUMENTEN D ENKELE OVERWEGINGEN BIJ LENINGEN E ENKELE OVERWEGINGEN BIJ PARTICIPATIES Bijlagen Bijlage 1: mgelijke inzet financieel instrumentarium (therie en principes) 2 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

3 12254HHei

4 1 Inleiding De vraag naar fssiele brandstffen vr de energiepwekking neemt wereldwijd steeds verder te. Er is echter geen ngelimiteerde grei mgelijk van de jaarlijkse prductie, mdat de vrraden eindig zijn. Stijgende energieprijzen zijn hiervan het gevlg, maar k een afname van de leveringszekerheid. In cmbinatie met het feit dat dr het gebruik van fssiele brandstffen de CO 2 -cncentratie in de atmsfeer stijgt, wat leidt tt klimaatverandering, is een transitie naar het gebruik van duurzame energiebrnnen ndzakelijk. Om deze transitie te realiseren, zijn mndiaal afspraken gemaakt in het Kyt-prtcl en zijn p Eurpees niveau de vlgende klimaatdelen gesteld: Eurpa stt 20% minder breikasgassen uit in 2020 ten pzichte van 1990; een aandeel van 20% duurzame energie in 2020; een aandeel van 10% bibrandstffen in Elk land heeft hierin zijn eigen natinale delstellingen. Z heeft Nederland de delstelling m in % van de energie p te wekken uit duurzame energiebrnnen en een CO 2 -reductie van 20% te realiseren. Om dit te realiseren, is een actieve bijdrage van de gemeenten ndzakelijk. De gemeente Beemster neemt hierin haar verantwrdelijkheid en heeft in 2009 een klimaatakkrd afgeslten met de prvincie Nrd-Hlland met als delstelling m te streven naar een CO 2 -reductie van 20% in In het cllegeprgramma heeft de gemeente vervlgens de ambitie uitgesprken m duurzaamheid vrm te geven en te integreren in het gemeentelijk beleid. Om hier invulling aan te geven is een startntitie duurzaamheid pgesteld die begin 2011 piniërend is besprken in de gemeenteraad. De startntitie dient te wrden aangescherpt en verder te wrden uitgewerkt vr de vlgende speerpunten in een cncreet plan van aanpak. Speerpunt 1: duurzame wnwijk De Keyser Speerpunt 2: benutting van aardwarmte Speerpunt 3: benutting van de aanwezige bimassastrmen Speerpunt 4: tepassing van znne-energie Speerpunt 5: financiering In deze uitveringsagenda wrden vr bvengenemde speerpunten een plan van aanpak vrgesteld m hier invulling aan te geven. Dit plan van aanpak richt zich met name p de krte termijn (tt 2015) vanwege de snel veranderende mstandigheden p energiegebied dr ecnmische en technlgische ntwikkelingen. Leeswijzer In hfdstuk 2 wrdt ingegaan p de huidige CO 2 -uitstt en energiegebruik, het ptentieel vr duurzame energie en energiebesparing en p de speerpunten van de gemeente Beemster. Hfdstuk 3 t/m 6 wrdt per speerpunt een plan van aanpak uitgewerkt. De planning, bendigde capaciteit, inzet aan middelen en begde resultaat wrdt beschreven in hfdstuk 7. 4 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

5 2 Visie energievrziening Beemster In dit hfdstuk wrdt ingegaan p het energiegebruik en de CO 2 -emissie binnen de gemeente Beemster en wrdt het ptentieel aan duurzame energie geschetst. Op basis daarvan zijn scenari s pgesteld wat betreft de ntwikkeling van het energiegebruik in de tekmst. Deze gegevens zijn gebaseerd p het rapprt Energievisie gemeente Beemster van HVC (april 2012). Hewel er geen uitgebreide secnd pinin is uitgeverd, zien DWA en Rebel geen reden m af te wijken van dit rapprt. Daarm vrmt deze de basis vr de uitwerking van de benemde speerpunten vr het duurzaamheidsbeleid. 2.1 Energiegebruik en CO2-emissie In figuur 2.1 wrdt het energiegebruik per sectr weergegeven. Het ttale energiegebruik bedraagt circa 1,1 PJ waarbij huishudens en zakelijk transprt het grtste deel gebruiken. Figuur 2.1 Energiegebruik per sectr (brn: HVC) De dr het energiegebruik verrzaakte CO 2 -emissie bedraagt circa 92 ktn per jaar. 2.2 Brnptentieel duurzame energie Het praktisch brnptentieel van de duurzame energiebrnnen is het binnen de grenzen aanwezige ptentieel aan duurzame energiepties wat redelijkerwijs maximaal benut kan wrden. In figuur 2.2 is het praktisch brnptentieel weergegeven vr de peride tt De tename van het brnptentieel in de kmende jaren is gebaseerd p de verwachting dat er technlgieën beschikbaar kmen met een hger rendement. Vr een verdere nderbuwing en telichting wrdt verwezen naar het rapprt van HVC (Energievisie gemeente Beemster) HHei

6 Figuur 2.2 Praktisch brnptentieel duurzame energie Zals blijkt uit bvenstaande grafiek greit het ptentieel aan duurzame energie de kmende jaren tt circa 1,18 PJ in 2035 dr vrnamelijk de tename van het gebruik van znne-energie. 2.3 Basisscenari ntwikkeling energiegebruik In het rapprt Energievisie gemeente Beemster is een inschatting gemaakt van het te verwachten energiegebruik de kmende jaren in de gemeente Beemster. Hierbij is rekening gehuden met een aantal algemene en plaatselijke ntwikkelingen, zals het landelijk klimaatbeleid, tename elektrische apparatuur, nieuwbuwplannen e.d. De verwachting is dat hierdr het energiegebruik de kmende jaren zal dalen tt circa 0,9 PJ in In nderstaande grafiek is die schematisch weergegeven vr de verschillende sectren. Figuur 2.3 Verwachte ntwikkeling energiegebruik per sectr 6 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

7 2.4 Speerpunten vr het beleid Het hierbven beschreven brnptentieel vr duurzame energie laat zien dat er met name kansen liggen vr znne-energie. Echter k bimassa en aardwarmte kunnen in therie in een substantieel deel van de bendigde energie vrzien. De geschetste kansen kmen in belangrijke mate vereen met de in de duurzaamheidsnta benemde vijf speerpunten waar de kmende jaren p ingezet gaat wrden. Dit zijn: 1. Duurzame wnwijk De Keyser. Vanaf 2014 zal de nieuwe wnwijk De Keyser gerealiseerd gaan wrden. De gemeenteraad heeft uitgesprken dat deze z duurzaam mgelijk met wrden. 2. Benutting van aardwarmte: tepassing van gethermie, warmte-/kudepslag en bdemcllectren waar mgelijk binnen de gemeente. 3. Benutting van de aanwezige bimassastrmen: benutting van de vrijkmende mest, bermgras en andere rganische strmen vr energiepwekking 4. Tepassing van grtschalige znne-energie: grtschalige uitrl van znnepanelen bij inwners, gemeentelijke gebuwen en bedrijven. 5. Opzetten van financieringscnstructies. Del van deze financieringscnstructies is m de realisatie van bvengenemde speerpunten mgelijk te maken. Bvengenemde speerpunten wrden in de vlgende hfdstukken uitgewerkt in een plan van aanpak m hier invulling aan te geven, waarbij de inzet van mgelijke financieringscnstructies gekppeld wrdt aan de respectievelijke speerpunten HHei

8 3 Uitwerking speerpunt 1: Duurzame wnwijk De Keyser 3.1 Wat willen wij? In Middenbeemster zal vanaf 2014 de nieuwe wnwijk De Keyser wrden gerealiseerd. De Beemster Cmpagnie (PPS tussen Buwfnds en de gemeente) zijn mmenteel bezig met de vrbereidingen en er wrdt hard gewerkt aan het stedenbuwkundig plan. In De Keyser zullen 480 wningen wrden gebuwd variërend van rijwningen tt vrije kavels. De wijk zal gefaseerd wrden ntwikkeld ver een peride van circa tien jaar. De gemeente Beemster heeft de ambitie m een z duurzaam mgelijke wijk te realiseren, waarbij gestreefd wrdt naar een wijk die zelfvrzienend is wat betreft het energiegebruik (energieneutraal). 3.2 He willen we dit bereiken? De afgelpen maanden zijn in samenwerking met de Beemster Cmpagnie, Bureau des Beemsters en andere betrkkenen binnen de gemeente de mgelijkheden verkend vr de realisatie van een z duurzaam mgelijke wijk. De resultaten van deze verkenning zijn beschreven in het rapprt Duurzaamheidsvisie De Keyser in Beemster, (DWA, juni 2012) waarin de verschillende mgelijkheden vr realisatie van een duurzame energievrziening, energiezuinige wningen en verduurzaming van de penbare ruimte zijn beschreven. Dit traject heeft geleid tt het vlgende advies wat dr de prjectgrep wrdt gedragen en wat zij graag verder gecncretiseerd ziet wrden. Duurzame energievrziening Ten aanzien van de energievrziening wrdt geadviseerd m de mgelijkheden vr realisatie van het cncept Gren gas en pv nader te nderzeken. In dit cncept wrdt uitgegaan van de realisatie van een f meerdere vergistingsinstallatie(s) in de gemeente Beemster. Deze vergistingsinstallaties leveren bigas. Dit bigas wrdt dr een pwaardeerinstallatie geüpgraded naar gren gas. Dit is een duurzaam gas met de eigenschappen van aardgas wat kan wrden ingezet vr de nieuw te realiseren wijk De Keyser. Op deze wijze wrdt de energievrziening vr de wijk sterk verduurzaamd. De tekenning van de CO 2 -reductie aan de wijk kan p twee manieren plaatsvinden: directe levering van gren gas aan de wijk (met een aansluiting aan het penbare aardgasnet als buffervrziening); levering van gren gas aan het penbare aardgasnet in cmbinatie met wninggebnden gren gas certificaten. Om dit cncept te kunnen realiseren, is het van belang dat de haalbaarheid van realisatie van een vergistinginstallatie nader wrdt nderzcht. Mcht blijken dat realisatie van dit cncept niet haalbaar is dan wrdt geadviseerd m de wningen te vrzien van een hybride warmtepmp in plaats van een ketel p gren gas. Aanvullend hierp wrdt bij zwel de tepassing van gren gas als een hybride warmtepmp uitgegaan van de plaatsing van gemiddeld 8 m 2 pv-panelen p de daken van de wningen. (Afhankelijk van het beschikbaar dakppervlak en de riëntatie van de wning kan dit mgelijk meer f minder wrden.) De plaatsing van deze pv-panelen p de daken heeft impact p het ntwerp en uitstraling van de wningen. Een ged ntwerp van de wningen waarin de pv-panelen zijn geïntegreerd is daarm van grt belang. De tepassing van windenergie in plaats van f aanvullend p de tepassing van pv-panelen vr elektriciteitspwekking is niet verder uitgewerkt vanwege het huidige (prvinciale) beleid p dit gebied. Beperking huishudelijk energiegebruik Het huishudelijk energiegebruik is een substantieel deel van het ttale energiegebruik. Dr de aanschaf van energiezuinige huishudelijke apparatuur kan dit energiegebruik frs terug wrden gebracht. De energiebesparingsptentie die de tepassing van energiezuinige huishudelijke apparatuur plevert kmt vereen met circa 8 m² znnepanelen per wning. Op wijkniveau kmt dit neer p ruim m² znnepanelen. Om alle huishudelijke apparatuur vlgens de laatste stand der techniek z energiezuinig mgelijk aan te schaffen (energieklasse A (+++) ) dient men rekening te huden met een meerinvestering van circa 2.000,- tt 2.500,- per wning. Dit is vergelijkbaar met de investering vr circa 8 m² znnepanelen per wning. Geadviseerd wrdt bewners te stimuleren m energiezuinige apparatuur aan te schaffen. Dit kan nder meer dr financiële stimulering waar in hfdstuk 7 verder p wrdt ingegaan. 8 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

9 Duurzame penbare ruimte Ter aanmediging van het elektrisch rijden is de realisatie van plaadpunten vr elektrische aut s aan te bevelen. Geadviseerd wrdt m enkele snellaadpunten in de wijk te plaatsen m de bewners gelegenheid te geven m hun elektrische aut p te laden. De ksten hiervan zijn circa ,- per plaadpunt. Aanvullend hierp kan verwgen wrden m een standaard plader bij de wning ( 3.000,- tt 4.000,-/wning) te plaatsen indien daar behefte aan is. Aandachtspunt hierbij is dat hiervr wellicht een zwaardere elektriciteitsaansluiting ndig is. Naar energieneutraal Delstelling is m te streven naar een z grt mgelijk energieneutrale wijk. Wanneer de definitie hiervan wat ruimer wrdt, in de zin van dat alle energie p duurzame wijze met wrden pgewekt in f p krte afstand van de wijk, dan is realisatie van deze ambitie mgelijk dr aanvullend znnepanelen te plaatsen p de daken van de wningen en/f p braakliggend terrein naast de wijk. Ervan uitgaande dat de bewners energiezuinige apparatuur gaan gebruiken zijn de vlgende ppervlaktes aan extra znnepanelen ndig. Extra m² PV in de wijk Gren gas en pv Hybride warmtepmp Cmpensatie wning gebnden energiegebruik [m²] Cmpensatie huishudelijk energiegebruik [m²] Ttaal [m²] Extra investering [ ] , ,- 3.3 Wat gaan we den? Om de vrgestelde energievrziening te realiseren, is het van belang m de haalbaarheid van de realisatie van een vergistinginstallatie te nderzeken. De eerste stap is dan k de uitvering van een quick scan naar de mgelijkheden. Bij psitieve besluitvrming ver de vergistinginstallatie dient verdere uitwerking plaats te vinden in een business case p basis waarvan de realisatie en explitatie van de vergistinginstallatie(s) kan wrden vrm gegeven. Het hiervr te drlpen traject wrdt beschreven in hfdstuk 5. Specifiek ten aanzien van De Keyser zal afhankelijk van de resultaten uit de quick scan en het besluitvrmingsprces een keuze gemaakt dienen te wrden vr het te realiseren energiecncept vr De Keyser. Bij keuze vr het cncept Gren gas en pv dient de haalbaarheid van realisatie van een apart gren gasnet vr De Keyser en andere afnemers versus levering aan het aardgasnet te wrden nderzcht. Daarnaast zal de inpassing van PV-panelen in het ntwerp van de wningen en/f p een naastgelegen terrein nderzcht en uitgewerkt meten wrden. Op basis daarvan zal dit vervlgens verder uitgewerkt wrden in het installatientwerp vr de wningen. Om inwners te stimuleren tt de aanschaf van energiezuinige apparatuur en het elektrisch rijden te stimuleren, is aanvullende financiële stimulering ndig. Het pzetten van de financieringscnstructies hiervr wrdt beschreven bij het speerpunt financiering in hfdstuk 7. Bij keuze vr het cncept met hybride warmtepmp zal verdere uitwerking van het energiecncept plaats vinden in het installatientwerp vr de verschillende wningen. 3.4 Wat hebben we hiervr ndig? De wijze waarp een duurzame wijk gerealiseerd wrdt, is sterk afhankelijk van de haalbaarheid van de realisatie van een f meerdere vergistingsinstallaties vr de prductie van gren gas. Om vervlgens te brgen dat k daadwerkelijk de begde delstellingen wrden gerealiseerd is een gede prcesbegeleiding dr iemand die ervaring heeft met deze trajecten belangrijk. In nderstaande tabel is een verzicht gegeven van de bendigde interne capaciteit en de externe ksten tt en met HHei

10 tabel 3.1 Overzicht bendigde interne uren en budget realisatie duurzaam De Keyser Interne uren Externe ksten: Prcesbegeleiding duurzaamheid - Inpassing gren gas - Inpassing PV-panelen - prcesmanagement - bewaking delstelling Installatientwerp energiecncept Uit budget pdrachtgever wningbuw Uit budget pdrachtgever wningbuw 1 Wellicht cfinanciering f aanvullende financiering in 2013 mgelijk vanuit Innvatiesnelweg. Uit budget pdrachtgever wningbuw 3.5 Wat is het resultaat? Dr realisatie van het cncept Gren gas en PV is een CO 2 -reductie te realiseren van 850 tn. Met het cncept met hybride warmtepmp is een aanzienlijk lagere CO 2 -reductie te behalen van circa 450 tn. Dr tepassing van energiezuinig apparatuur is een aanvullende CO 2 -reductie te behalen van circa 300 tn, waarmee de ttale CO 2 -reductie kmt p tn. 3.6 Mgelijke financiële ndersteuning dr de gemeente Financieel instrumentarium vr De Keyser De gemeente heeft de ambitie m duurzaamheid hg p de agenda te huden bij de ntwikkeling van wnwijk De Keyser. Naast hge eisen aan de duurzaamheid van de pstallen (de wningen) kan de gemeente additinele duurzaamheid stimuleren dr financiering beschikbaar te maken vr extra investeringen in bijvrbeeld: energiezuinige apparaten; hybride warmtepmpen. De aanschaf van een wning is een grte investering vr bewners en regels rnd hypthecaire leningen wrden steeds strenger en strikter tegepast. Dat laat vr tekmstige bewners van De Keyser mgelijk beperkt middelen m te investeren in verdere verduurzaming van hun leefmgeving. Marktpartijen zullen mgelijk niet in alle gevallen staan te springen m uitgebreide cnsumptieve kredieten te verschaffen tegen vr de tekmstige bewners aantrekkelijke en verantwrde vrwaarden. Hier ntstaat mgelijk een maatschappelijke vacature vr de gemeente. Het is denkbaar dat de gemeente vanuit haar delstellingen middelen reserveert vr een leningfaciliteit vr burgers in wnwijk De Keyser vr verregaande verduurzaming van hun wning. Onderzcht dient te wrden f dit mgelijk is vr alleen de bewners van de Keyser f dat dit instrument breed ingezet kan wrden in de gemeente. Bij de inzet van dit instrument is het uitgangspunt, vereenkmstig het vrgestelde beleid, dat middelen zveel mgelijk retur kmen naar de gemeente, zdat ze pnieuw ingezet kunnen wrden vr duurzaamheid. Een mgelijke insteek is dat burgers aanspraak kunnen maken p een laagrentende lening vr investeringen in apparaten die energiezuinig zijn, dan wel energie pwekken. De rentekrting is te verantwrden, mdat energiezuinige apparaten veelal kstbaarder zijn dan apparatuur die veel energie verbruikt, maar p termijn wel een besparing pleveren. Financieringen zuden kunnen variëren van enkele duizenden eur s tt ngeveer tienduizend eur, bijvrbeeld als tegelijkertijd flink geïnvesteerd wrdt in znnepanelen. 10 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

11 Aandachtspunten bij dit instrument: Het aanbieden van een lening dr een verheid is strikt frmeel een subsidie. Daarm dient er een subsidiebesluit pgesteld te wrden waarin vldaan wrdt aan de daarvr geldende regels vr transparantie en rechtsgelijkheid vr aanvragers. Standaardisering is belangrijk. De financieringen betreffen betrekkelijk kleine bedragen (die allemaal besluitvrming, beheersing en administratie vergen. Vrkmen met wrden dat er dr teveel maatwerk te leveren hge transactieksten gemaakt wrden. Vrkm te kleine transacties. Om dezelfde redenen als hierbven beschreven wrdt aanbevlen m een minimum van enkele duizenden eur s als ndergrens vr een financiering te bepalen. Dit m transactieksten te beperken én m daadwerkelijke verduurzaming te stimuleren. Het is zeer wel denkbaar dat de gemeente de ntwikkeling van De Keyser aangrijpt m dit instrument te testen, waarna het mgelijk breder in de gemeente uitgerld kan wrden. Een meer gedetailleerde uitwerking van dit instrument zal t.z.t. ndzakelijk zijn, bijvrbeeld m: Passende mvang van transacties te bepalen; Redelijke rentevet vast te stellen; Een subsidiegrndslag uit te werken; Delgrep en type prducten dat vr ndersteuning in aanmerking kmt; Etc. Een vr de hand liggende maatregel in de gebuwde mgeving is het installeren van znnepanelen. Hierin wrdt separaat ingegaan nder speerpunt 4. Gezien de snelle daling van ksten van de aanschaf en installatie van znnepanelen lijkt hier niet een vr de hand liggende rl vr de gemeente te liggen; stimulering dr gemeenten lijkt p het mment nauwelijks ndzakelijk. Een andere verduurzaamingsptie in De Keyser is het faciliteren van plaadinfrastructuur vr elektrische aut s. De kmende jaren zal dit echter een klein aantal plaadpunten zijn, gezien de vrlpig ng beperkte heveelheid aut s. Vr het vergrte deel van de tekmstige bewners in De Keyser zal bvendien gelden dat zij geen plek hebben m hun aut thuis p te laden. Daarmee ntstaat er vral behefte aan laadinfrastructuur in de publieke ruimte (bij parkeerplekken). Het lijkt vr de hand te liggen m keuzen te maken m dit vanuit de gemeente te stimuleren wanneer dit pprtuun is. Dit wrdt mede ingegeven dr de zeer snelle ntwikkelingen p het gebied van plaadtechnlgie, type laadinfrastructuur, ksten en aanbieders. Indien ingezet wrdt p met name leningen vr hybride warmtepmpen en duurzame (energiezuinige) apparaten kan de gemeente uiteindelijk zelf bepalen welke mvang aan ndersteuning gebden wrdt. Enkele duizenden eur s per wning lijkt vr de hand te liggen. Daarmee kan: Een flink aantal wningen/aanvragers in aanmerking kmen vr een aantrekkelijke lening Vrkmen wrden dat teveel kleine transacties aangegaan meten wrden Gekzen wrden vr fasering en schaling: als er vldende interesse is kan de gemeente ervr kiezen ng een rnde leningen beschikbaar te stellen Wat hebben we hier vr ndig Om prfessineel vrm te geven aan een vlhudbare inzet van financieel instrumentarium is het van grt belang dat er een aan de vrkant een gede vrmgeving van de instrumenten plaats vindt. Daarbij zijn de eerder genemde aandachtspunten van grt belang. Onze inschatting is dat p basis van een ged ntwerp van de leningen en het nderliggende subsidiebesluit en een gede besluitvrming hiervr de beheerstaak intern bij de gemeente vrmgegeven kan wrden het betreft een betrekkelijk verzichtelijk takenpakken van beheer van leningen aan particulieren. Overwgen kan wrden, vanuit capaciteits- en efficiency gpunt, m het administratief beheer van de leningen uit te besteden aan een gespecialiseerd administratiekantr. Onze inschatting is dat de ksten hiervr bescheiden zullen zijn HHei

12 4 Uitwerking speerpunt 2: Aardwarmte 4.1 Wat willen wij? Een van de beschikbare duurzame energiebrnnen binnen de gemeente is de bdem. Uit de bdem kan warmte wrden nttrkken dr middel van gethermie, warmte-/kudepslag f bdemwarmtewisselaars. De in de gemeente aanwezige en in de tekmst beschikbare kmende kansen wrden waar mgelijk benut m deze vrm van duurzame energie in te zetten vr de energievrziening van Beemster. 4.2 He willen we dit bereiken? Het ntsluiten van aardwarmte is afhankelijk van de te gebruiken techniek en de specifieke mstandigheden. Onderstaand wrdt ingegaan p de verschillende technieken en de randvrwaarden vr tepassing hiervan. Gethermie Onder gethermie wrdt verstaan het gebruiken van de warmte uit diepere aardlagen. In de kern van de aarde is een grte heveelheid energie aanwezig. Deze warmte wrdt geleidelijk naar het aardppervlak geverd via nder andere geleidingsprcessen. Gethermische warmte (fwel aardwarmte) is te benutten dr grndwater uit waterdrlatende zandlagen en preuze steenlagen p te pmpen. Een vuistregel is dat de bdemtemperatuur in Nederland ngeveer 31 C stijgt per kilmeter diepte. Rekenend met een startwaarde van 10 C p maaiveld hudt dit in dat p een diepte van meter een temperatuur van circa 72 C verwacht kan wrden. Bringen naar 4 kilmeter diepte kunnen warmte pleveren van 130 C. Figuur 4.1 geeft een gethermiesysteem schematisch weer. Uit de nttrekkingsput wrdt gethermische warmte nttrkken. Via warmtewisselaars kan deze warmte aan een warmtenet wrden afgegeven. Het afgekelde grndwater wrdt vervlgens weer via de injectieput in de bdem teruggebracht. figuur 4.1 schematische weergave gethermie De beschikbaarheid van gethermische warmte varieert sterk per regi. Van de Nederlands ndergrnd zijn veel gegevens bekend, dankzij de vele bringen en seismische metingen die vr gas- en liewinning zijn gemaakt. Figuur 4.2 geeft een indicatie van de bdemtemperatuur p een diepte van 2000 en 5000 meter diepte. 12 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

13 Figuur 4.2 Temperaturen in de Nederlandse ndergrnd p 2000 m (links) en 5000 m diepte (rechts). Brn: Naast een bruikbare bdemtemperatuur meten vr het winnen van gethermische warmte k geschikte zandlagen f gesteentetypes aanwezig zijn. Dit is sterk lcatiespecifiek. Vr de financieel haalbare tepassing van gethermie is vldende schaalgrtte van de warmteafzet ndig. Eén gethermisch dublet (= één nttrekkings- en één injectieput) levert een brndebiet p van 100 tt 200 m³/h. Uitgaand van dit brndebiet kunnen de vlgende vuistregels gehanteerd wrden vr rendabele tepassing van gethermie: Wningbuw: mvang van minimaal á wningen Bedrijventerrein: bebuwd ppervlak vanaf m2 Glastuinbuw: kassencmplex van minimaal m2 Gezien bvengenemde minimaal vereiste schaalgrtte is het ptentieel vr tepassing van gethermie in de gemeente Beemster nihil. Warmtepmpen met bdenenergie Bij de tepassing van warmtepmpen die gebruikmaken van energie uit de bdem zijn grfweg twee pties van de benutting van bdemenergie te nderscheiden: tepassen van een bdemwarmtewisselaar; tepassen van warmte- en kudepslag in pen brnnen (aquifers). Bij tepassing van warmtepmpen in cmbinatie met bdemenergie meten de gebuwen waarvr deze tepassing bedeld is geschikt zijn vr deze technieken. Enkele kenmerken waar bijvrbeeld wningen f utiliteitsgebuwen aan meten vlden zijn: uitstekende islatie van de thermische schil; laagtemperatuur afgiftesysteem, bij vrkeur vlerverwarming (f betnkernactivering bij de utiliteitsbuw), zdat er k mee gekeld kan wrden; Deze eigenschappen kmen vral vr bij nieuwbuw. Hierdr zijn deze technieken k bij vrkeur geschikt vr de nieuwbuw. Vr tepassing van deze technieken meten in de bestaande buw vaak ingrijpende aanpassingen aan het gebuw gedaan wrden. Hierbij gaat het vral m het verbeteren van de islatiegraad van het gebuw en het aanbrengen van een laagtemperatuur afgiftesysteem. Vr een z rendabel mgelijke tepassing meten de warmte- en de kudevraag van het gebuw f de gebuwen zveel mgelijk in balans zijn. In de wningbuw is sprake van een grte warmtevraag ten pzichte van de kudevraag HHei

14 In de utiliteitsbuw (nieuwbuw) is de kelvraag vaak al grter dan de warmtevraag. Een cmbinatie van utiliteit en wningbuw is vr de thermisch bdembalans bij cllectieve bdemenergiesystemen dan k vaak een gede ptie. Bdemwarmtewisselaars Een bdemwarmtewisselaar f bdemcllectr is een geslten leidingensysteem dat direct verbnden is met de warmtepmp. Bij warmtevraag wrdt dr de cllectr water met antivries gepmpt die in de bdem pgewarmd wrdt. Een warmtepmp kan deze warmte vldende in temperatuur verhgen en geschikt maken vr ruimteverwarming. Bij kudevraag wrdt via de vleistf in de bdemcllectr de bdem afgekeld. Deze kude wrdt afgegeven in de wning via vlerkeling f cnvectren. Onderstaand figuur laat het principe zien van een warmtepmp met geslten bdemcllectr in de wintersituatie en de zmersituatie. In de winter wrdt warmte uit de bdem gehaald (dit betekent dat er dus kude inde bdem wrdt gebracht). s Zmers wrdt bij kelvraag vanuit de wning kude uit de bdem gehaald (dit betekent dus dat er warmte in de bdem wrdt gebracht). Wintersituatie Zmersituatie Warmtepmp met geslten bdemcllectr in winter- en zmersituatie De meest tegepaste bdemcllectr is de verticale bdemcllectr. Hiervr is weinig ruimte (grndppervlak) ndig. In gebieden waar gebuwen meten wrden gerealiseerd p heipalen is het mgelijk m de cllectr in de heipalen te integreren. Plaatsing van een bdemcllectr (brn: Ith) 14 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

15 Naast de verticale bdemcllectr is er k een hrizntale variant. Deze kan wrden tegepast als een verticale bdemcllectr m technische redenen geen ptie is en men ver vldende grndppervlak beschikt. Verder bestaat er ng de aardwarmtekrf. Zals de naam al aangeeft gaat het hier m een geslten bdemcllectr in de vrm van een krf. Vr de tepassing ervan is een relatief grt grndppervlak ndig en is er sprake van veel grndverzet. Vr één krf met een gat gegraven wrden van circa 3x3 meter en 4 meter diep. Naast individuele bdemcllectren kan men k gebruik maken van een cllectief bdemcllectrsysteem waar meerdere wningen p aangeslten wrden. Hier kan een investeringsvrdeel gehaald wrden vanwege een zgenaamde gelijktijdigheidsfactr, waardr mgelijk niet het ttale bendigde vermgen (vermgen per wning x aantal wningen) geïnstalleerd heft te wrden. Uitganspunt hierbij is dan wel dat de nderlinge beïnvleding tussen de bdemcllectren in beide gevallen gelijk zijn. Organisatrisch heeft een cllectief bdemcllectrsysteem k cnsequenties. Hiervr kan bijvrbeeld een Vereniging van Eigenaren pgericht wrden die zrgt draagt vr het beheer van systeem.. Warmte-/kudepslag in pen brnnen (aquifers) Om energie (warmte f kude) in de bdem p te slaan, kan grndwater wrden gebruikt dat in zandlagen in de bdem is pgeslagen. Deze zgenaamde aquifers liggen p een diepte van 25 à 100 meter. In de zmer wrdt kud water uit de bdem pgepmpt. Deze ku wrdt afgegeven in de wning f het gebuw. Het pgewarmde water wrdt teruggepmpt. In de winter wrdt het pgewarmde water weer pgepmpt m via een warmtepmp een wning f gebuw te verwarmen. Vr de pslag van warme en kude wrden vaak twee 'brnnen' gebrd, een brn vr warm water en de andere vr kud water. Deze pen brn systemen wrden veelal tegepast bij prjecten met meer dan 50 wningen f vr utiliteitsgebuwen vanaf circa m². Vr kleinere prjecten is het ecnmisch interessanter m geslten bdemcllectren te te passen. Bij het gebruik van pen brnnen is er al snel (debiet vanaf 10 m³/h) sprake van een mnitringsplicht m de energetische bdembalans aan te tnen. Dit resulteert in een extra jaarlijkse kstenpst van , afhankelijk van de prjectmvang en aanbieder van het mnitringssysteem. Bij kleine prjecten drukken deze extra ksten relatief zwaar p de explitatielasten. Bij een thermisch nbalans in de bdem meten regeneratievrzieningen tegepast wrden m de bdembalans te realiseren. Brnsysteem Uit de WKO-tl blijkt dat de bdem in Beemster in principe geschikt is vr de tepassing van warmtekudepslag HHei

16 4.3 Wat gaan we den? In vrgaande paragraaf is vr de verschillende technieken aangeven welke minimale schaalgrtte vereist is en aan welke eventuele andere vrwaarden vldaan met wrden vr rendabele tepassing van deze techniek. Bij elk nieuw initiatief binnen de gemeente zal getetst wrden in heverre aan deze randvrwaarden wrdt vldaan. Indien het initiatief vldet aan de randvrwaarden dan zal (financiële) ndersteuning wrden verleend aan het laten uitveren van een haalbaarheidsnderzek. Dit haalbaarheidsnderzek is ndig mdat de daadwerkelijke technische en financiële haalbaarheid afhankelijk is van de specifieke lcatie en het prject (bdemgesteldheid, buwdichtheid, fasering e.d.). Cncreet vr gethermie betekent dit dat gestart wrdt met een inventarisatie van ptentieel interessante lcaties vr te tepassing van gethermie. Op basis van deze resultaten wrdt eventueel een vervlgnderzek pgestart. 4.4 Wat hebben we hiervr ndig? Vr de ndersteuning bij de uitvering van haalbaarheidsnderzeken vr de tepassing van aardwarmte wrdt tt en met 2015 een budget gereserveerd van Hiermee kunnen enkele beperkte haalbaarheidsnderzeken wrden gefinancierd als vertrekpunt vr daadwerkelijke tepassing. De bendigde persnele inzet wrdt geschat p maximaal 160 uur per jaar. 4.5 Wat is het resultaat? Gezien de vereiste prjectmvang vr rendabele tepassing van gethermie wrdt verndersteld dat er geen gethermie prject in Beemster wrdt gerealiseerd. De minimale schaalgrtte vr warmte-/kudepslag en bdemwarmtewisselaars is veel kleiner en daarm wel kansrijk. Tepassing hiervan wrdt met name kansrijk geacht bij nieuwbuw. Naast wnwijk De Keyser, waar ingezet wrdt p benutting van bimassa en znne-energie, zullen de kmende jaren ng enkele hnderden wningen wrden gebuwd. Ervan uitgaand dat hiervan circa 200 wningen vrzien zullen wrden van WKO f bdemwarmtewisselaars dan is hiermee een CO 2 -reductie van 270 tn te realiseren. 4.6 Mgelijke financiële ndersteuning dr de gemeente Aangezien vralsng erg veel nzekerheid bestaat ver dit speerpunt is het te vreg m cncrete uitspraken te den ver de wijze waarp de gemeente een eventueel prject zu kunnen ndersteunen. Ervaringen uit de praktijk van aardwarmte (gethermie, WKO, etc.) leren dat er veelal een rl vr (decentrale) verheden is weggelegd mdat cllectieve warmteleveringsprjecten veelal laat en laag renderend zijn. Dit heeft enkele regelmatig terugkerende rzaken: Langzaam ingreiende warmtevraag, terwijl investeringen in de warmtebrn en transprt infrastructuur maar beperkt gefaseerd kunnen wrden. Grte investeringen in leidingnetwerken. Aanzienlijke investeringen in de warmtebrn. Gereguleerde warmteprijzen, die cncurreren met traditinele verwarming met aardgas. Decentrale verheden kiezen er vr warmteprjecten sms vr m te participeren (een aandeel te nemen) in een prject en daarbij lage rendementseisen te stellen. Als alternatief wrdt er een aantrekkelijke financiering (lening) aangebden m de ttale ksten naar beneden te krijgen. Niet vlhudbaar maar wel regelmatig tegepast is een nrendabele-tp subsidie. 16 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

17 5 Uitwerking speerpunt 3: Bimassa 5.1 Wat willen wij? Binnen de gemeente Beemster kmen diverse bimassastrmen vrij die benut kunnen wrden vr energiepwekking. In nderstaande grafiek is het ptentieel van de verschillende bimassastrmen weergeven waarmee circa 20% van het energiegebruik in Beemster kan wrden pgewekt. (brn: Energievisie gemeente Beemster, HVC). Figuur 5.1 Praktisch brnptentieel bimassa Uit deze grafiek blijkt dat mest het grtste energieptentieel heeft. In cmbinatie met andere vergistbare strmen biedt dit een grt ptentieel vr energiepwekking dr middel van vergisting. Een andere interessante mgelijkheid is de benutting van vrijkmende hutachtige strmen dr verbranding in een lkale hutgestkte installatie. Gezien dit ptentieel, in cmbinatie met de in hfdstuk 3 benemde mgelijkheden vr een duurzame wnwijk De Keyser, wrdt gestreefd naar de realisatie van een vergistinginstallatie en waar mgelijk naar de plaatsing van een hutgestkte installatie (bijvrbeeld een hutgestkte ketel). 5.2 He willen we dit bereiken? Vergisting Bij vergisting wrdt nder zuurstflze mstandigheden rganische stf afgebrken tt bigas. Bij mestvergisting wrdt mest verwarmd tt circa 37 C en nder zuurstflze mstandigheden gererd in een gaslze tank waarbij bigas ntstaat. De bigaspbrengst kan wrden vergrt dr substraten (bijvrbeeld bermgras, weidegras f glycerine). De geprduceerde bigas kan dr middel van een WKK benut wrden vr de prductie van elektriciteit en/f warmte f kan wrden pgewerkt naar aardgaskwaliteit. Het hierdr verkregen gas (gren gas) kan, nder vrwaarden, geleverd wrden aan het aardgasnet. Om alle wningen in De Keyser te vrzien van gren gas is circa m 3 gren gas ndig, wat een prductie van circa m 3 bigas betekent. Afhankelijk van de heveelheid tegevegde substraten (gras, glycerine) is hiervr een installatie ndig die circa tn rundermest kan verwerken (circa keien equivalent). Om vervlgens de geprduceerde bigas rendabel p te werken naar gren gas is een ng grtere prductieheveelheid ndig. Dit kan bereikt wrden dr de realisatie van een grte centrale vergistinginstallatie f meerdere vergistinginstallaties binnen (en deels buiten) de gemeente die de geprduceerde bigas dr middel van een gasleiding transprteren naar een centraal lcatie waar het bigas wrdt pgewaardeerd naar gren gas en 12254HHei

18 Ber 3 Mest Ber 3 elekriciteit geleverd wrdt aan het aardgasnet. Uit de Ber 2 Ber 2 Wkk Kaasfabriek uitgeverde studie van HVC (Energievisie Wkk gemeente Beemster) blijkt dat elekriciteit er jaarlijks circa tn mest beschikbaar kmt. Hiermee kan in therie circa m 3 Vergister 3 gren gas Warmte + elek. wrden pgewekt Ber beide 3 ruim vldende vr de gemeentelijke Ber 3delstellingen dan wel vr De Keyser.. Warmte + Ber 1 Vergister Warmte + Vergister 1 Warmte + elek. Ber 1 Wkk Vergister 2 Vergister 1 Wkk Warmte + elek. Kaasfabriek Gren gas Ber 1 Ber 2 Vergister Gren gas De Keyser Kaasfabriek Ber 1 Ber 2 Bigas Vergister 2 Gren gas De Keyser Kaasfabriek Ber 3 Gren gas Ber 3 Vergister 3 Gren gas Gren gas Aardgasnet Aardgasnet Centraal Decentraal Figuur 5.2 Centrale f decentrale gren gas prductie In aanvulling p de vergisting van mest is het wellicht mgelijk m met andere gemeenten de vrijkmende GFT te vergisten. De GFT wrdt mmenteel afgeverd naar HVC. In verleg met hen zal dan k bepaald meten wrden in heverre dit een realistische ptie is. Bij de pwerking van bigas naar gren gas kmt een grte heveelheid (zuivere) CO 2 vrij. Afhankelijk van de techniek die wrdt gebruikt vr de gaspwerking, kan deze CO 2 gebruikt wrden vr CO2-bemesting in de glastuinbuw, waar CO 2 -bemesting tegepast m de pbrengst te vergrten. Hierbij wrdt CO 2 in de kassen geblazen, zdat er een bepaalde CO2-cncentratie in de kas wrdt verkregen. Bij veel tuinders staan mmenteel gasmtren (WKK s) pgesteld, waarbij de CO 2 -rijke rkgassen direct in de kassen wrden geblazen ten beheve van CO 2 -bemesting. Er is echter steeds meer vraag naar zuivere CO 2, nder andere vanwege de beperkte kwaliteit van de CO 2 uit de rkgassen. De CO 2 -vraag van de tuinders is afhankelijk van welke gewassen er wrden geteeld en f er reeds een warmtekrachtkppeling aanwezig is. De CO 2 kan zwel gasvrmig als in vleibare vrm wrden geleverd aan een glastuinbuwgebied. De nderlinge afstand, de pwerkingstechniek, de schaalgrtte en eventuele beschikbare infrastructuur bepalen p welke wijze (vleibaar/gasvrmig) CO 2 wrdt geleverd aan de tuinders. Hutgestkte installatie Zals blijkt uit figuur 5.1 is het mgelijk m met het beschikbare sneihut en slphut circa 0,03 PJ aan energie p te wekken. Dit kmt vereen met een beschikbaarheid van circa tn hut. Onbekend is in welke vrm dit hut vrij kmt. Gezamenlijk met HVC zal geïnventariseerd wrden welke hutstrmen er vrij kmen en p welke wijze deze benut kunnen wrden. Gedacht kan wrden aan benutting van hutsnippers vr warmtepwekking in een hutgestkte ketel f WKK, dit is een interessante tepassing vr met name de glastuinbuw, f benutting in de bimassa energiecentrale van HVC. 5.3 Wat gaan we den? Vergisting De eerste stap in de realisatie van een vergistinginstallatie is het in kaart brengen van de financiële en technische haalbaarheid hiervan. Mcht hieruit blijken dat realisatie van één f meerder vergistinginstallaties interessant is, dan is de vlgende stap het pstellen van een cncrete businesscase. Gezien het belang hiervan vr de gemeente kiest de gemeente er nadrukkelijk vr m in de verkenningsfase het vrtuw te nemen dr begeleiding en (mee)financiering van de quick scan en businesscase. Afhankelijk van de resultaten zal bepaald wrden f en p welke wijze de gemeente financieel bijdraagt aan de realisatie van de vergisters en zal de gewenste rl van de gemeente wrden bepaald.. Hierna is de aanpak p hfdlijnen beschreven. 18 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

19 Stap 1: Verkenning mgelijkheden realisatie vergistinginstallatie 1. Veren van verkennende gesprekken met mgelijke partners (CONO, LTO, melkveehuders en dergelijke). Inmiddels is p dnderdag 5 juli 2012 een gesprek geverd met Cn. Zij zijn erg psitief ver de plannen vr realisatie van een vergistinginstallatie. Afgesprken is dat gezamenlijk met Cn het uitveren van een nderzek naar de financiële en technische haalbaarheid zal wrden pgepakt. Mgelijk dat in een later stadium k het Hgheemraadschap hier ng bij aanhaakt. 2. Uit laten veren van een quickscan naar de technische en financiële haalbaarheid, bestaande uit: a inventarisatie van de beschikbare heveelheid bimassa vr vergisting; b verkenning van mgelijke lcaties vr plaatsing van een f meerdere vergistinginstallatie(s) met pwaardeerstatin vr gren gas; c indicatieve berekening van de financiële haalbaarheid (investering, peratinele ksten en pbrengsten); d juridische randvrwaarden en haalbaarheid (nder andere directe levering van gren gas aan de wningen en/f levering aan het aardgasnet). 3. Besluitvrming ver de verdere uitwerking van de realisatie van een vergistinginstallatie p basis van de resultaten van de quickscan en het draagvlak nder mgelijke participanten. Stap 2: Ontwerp en realisatie vergistinginstallatie Bij psitieve besluitvrming ver de vergistinginstallatie dient verdere uitwerking plaats te vinden. Onderstaand wrden de te drlpen stappen p hfdlijnen beschreven. 1. De verdere uitwerking vr realisatie van een vergistinginstallatie bestaat uit het pstellen van een cncrete business case waarin ingegaan wrdt p: a vrntwerp van de installatie; b lcatie van de vergistinginstallatie; c landschappelijke inpassing d aanname van bimassa en afzet van digestaat; e milieueffect; f investerings- en explitatiemdel met bijbehrende tariefstructuur; g gewenste rl van de gemeente (financier, participant in explitatie-rganisatie etc.) h financiering van de installatie; i rganisatiestructuur vr realisatie en explitatie van de installatie; j planning. 2. Besluitvrming ver de realisatie van de vergistinginstallatie en de gewenste rl van de gemeente hierin. 3. Bij psitieve besluitvrming de vlgende bendigde stappen zetten vr realisatie. Dit betreft nder andere: a pzetten van de bendigde rganisatiestructuur dr het maken van afspraken met de relevante partners; b aanvragen van de eventuele beschikbare subsidies; c regelen van de financiering; d pzetten van een aanbestedingsprcedure vr ntwerp en realisatie vergistinginstallatie; e sluiten van de bendigde juridische cntracten. Hutgestkte installatie Ten aanzien van de benutting van het vrijkmende hut vr energiepwekking is het van belang m eerst een inventarisatie uit te veren naar de verschillende vrijkmende hutstrmen. Op basis van deze inventarisatie kan vervlgens, in samenwerking met wellicht HVC, nderzcht wrden: in heverre het haalbaar is m het hut te benutten vr lkale energiepwekking dr middel van een hutgestkte ketel f WKK; in heverre het mgelijk is m de vrijkmende bimassastrmen te verbranden in de bimassa energiecentrale van HVC; welke inzamelstructuur vr de vrijkmende hutstrmen realiseerbaar is HHei

20 5.4 Wat hebben we hiervr ndig? Benutting van de aanwezige vergistbare bimassastrmen binnen de gemeente is een belangrijk speerpunt waar de kmende tijd pririteit aan zal wrden gegeven. Vr de tweede helft van 2012 betekent dit de uitvering van een quick scan naar de haalbaarheid van realisatie van een vergistinginstallatie en in 2013, bij psitieve besluitvrming, in een cncrete businesscase. Het uitveren van een inventarisatie naar de beschikbare hutstrmen en een nderzek naar de benutting hiervan heeft minder pririteit en wrdt, in verband met de persnele capaciteit, gepland vr 2014 e.v. In de hiernavlgende tabel is de bendigde persnele inzet en financiële middelen hiervr weergegeven. tabel 5.1 Overzicht bendigde persnele inzet en middelen vergister Vergisting Intern: Uren afdeling Milieu Extern: 1. Quick scan haalbaarheid vergistinginstallatie Opstellen businesscase vergistinginstallatie(s) Ontwerptraject en financiering vergistinginstallatie Hutgestkte installatie Intern: Wrdt pgenmen in investeringsraming business case Wrdt pgenmen in investeringsraming business case Uren afdeling Milieu Wat is het resultaat? Zals beschreven kan met de ttaal heveelheid beschikbare mest circa m 3 gren gas wrden pgewekt. Ervan uitgaande dat hiervan minimaal de helft kan wrden benut, kan aanvullend p de CO 2 - reductie bij De Keyser, ng circa tn CO 2 -reductie wrden behaald dr benutting van gren gas elders in de gemeente. Dr tepassing van de vrijkmende hutstrmen kan aanvullend ng eens een CO 2 -reductie behaald wrden van circa 750 tn bij benutting van de helft van al het vrijkmende hut. 5.6 Mgelijke financiële ndersteuning dr de gemeente De mgelijke gezamenlijke ntwikkeling van een vergistingsinstallatie dr Cn, de gemeente en eventueel andere partners is een ptentieel belangrijke activiteit vr de gemeente. Uitgangspunt is dat de installatie p cmmerciële basis ntwikkeld en geëxpliteerd wrdt, verder is er ng erg veel nzeker. He de samenwerking tussen de partners precies vrm krijgt is vanuit de gemeente meilijk te bepalen en nderwerp van gesprek met een aantal partijen in de kmende maanden. Vast staat wel dat het ntwikkelprces dr partijen met een cmmercieel belang gedragen met wrden en dat de gemeente een belangrijke ndersteunende rl kan bieden. Uiteindelijk zal er waarschijnlijk een marktpartij aan de lat kmen te staan vr investering, financiering, realisatie en explitatie van de vergister. Vr een dergelijke partij kan het erg interessant te zijn m de vergister ged in de regi te verankeren zals beschreven is het is zeer wel denkbaar dat het aantrekkelijk is m niet alleen van de strmen van Cn afhankelijk te zijn, maar k gebruik te maken van reststrmen van agrariërs in de regi. Immer, de haalbaarheid van vergisting wrdt naast de energiewaarde van de reststrmen in grte mate bepaald dr de waarde (ksten) van transprt. Het is dus belangrijk m zveel mgelijk lkaal te betrekken en in de regie 20 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx

21 spreiding van risic s te zeken als het gaat m het tijdelijk f permanent wegvallen van restrmen vr de vergister. Daarbij is een dilemma dat het vr partijen met reststrmen veelal cmmercieel niet aantrekkelijk is zich vr langere termijn te cmmitteren aan 1 afnemer en daarmee een deel van de reststrmenmarkt (die zeer dynamisch is) ptentieel af te sluiten. Het kan daarm vr tekmstige ntwikkelaars / investeerders interessant zijn m lkale verankering van het prject te versterken dr het aantrekken van mede-investeerders uit de regi. Als aandeelhuder in een installatie krijgt een partij met reststrmen uiteindelijk een ander belang naast zijn belang m zijn handen vrij te huden in de handel rnd zijn reststrmen. Daarmee wrdt de langere termijn vr het prject stabieler. Een mgelijkheid m dit te faciliteren is dat de gemeente het initiatief neemt m k bij te dragen aan de financiering van, f investering in, de tekmstige installatie en zdende een belang te creëren m verdere lkale participatie te zeken. Z kan de gemeente als vrtrekker de lkale betrkkenheid helpen vergrten. Het is te vreg m in deze fase al te bepalen wat de meest passende rl vr de gemeente is. Wel is duidelijk dat bij dit type prjecten p het mment een relatieve schaarste is p het gebied van risic-kapitaal (eigen vermgen) en leningen (vreemd vermgen). Aandachtspunten bij deze mgelijke participatie f financiering zijn: Werk vanuit een duidelijke delstelling: De reden m dit prject te ndersteunen met vanuit de beleidsvisie van de gemeente niet gericht zijn p een z grt mgelijk rendement, maar p het realiseren van een duurzaam prject en het z ged mgelijk verankeren van het prject in de regi. Zrg vr een redelijke psitie: Het zu de vrkeur hebben dat de gemeente niet een meerderheidseigendmspsitie verwerft f meer dan 50% van de vreemd vermgensinbreng vr zijn rekening neemt. De reden hiervr zijn: Bij een participatie van meer dan 50% is de gemeente de belangrijkste eigenaar. Dit ligt ver van de cre-cmpetenties van de gemeente af en leidt tt aansprakelijkheden die meilijk beheersbaar zijn. Bij een financiering van meer dan 50% ntstaat de mgelijkheid dat er niet f nauwelijks andere financiers aan brd zijn die in staat zijn de lening prfessineel te mnitren. Daardr ntstaat de situatie dat de gemeente primair aan zet is m het (financieel) presteren van de vergister te berdelen. Dit zal in de praktijk niet altijd eenvudig zijn in termen van beschikbare cmpetenties en capaciteit bij de gemeente. Ten sltte met de gemeente vrkmen dat de markt vr investeren en financieren verstrd wrdt: het del is m de regi in beweging te krijgen, niet m p de stel van de bank f van investeerders te gaan zitten die znder de gemeente k graag eigen vermgen f vreemd vermgen inbrengen. Brg juridische aspecten vldende: Ok hier geldt dat in geval van een financiering (lening) er sprake kan zijn van een subsidie. Daarvr is een beschikking ndig. Alternatief, bij een participatie, dient alleen rekening gehuden wrden met de algemene grepsvrijstelling verrdening van de Eurpese Cmmissie m te tetsen f er sprake is van gerlfde staatssteun. Afhankelijk van de rl die de gemeente uiteindelijk kiest, de mvang en het risicprfiel van het prject kan een passende bijdrage dr de gemeente zeer sterk variëren, waarbij een bedrag vanaf enkele tnnen niet denkbeeldig is, als er significant gefinancierd f geïnvesteerd wrdt. 5.7 Wat hebben we hier vr ndig In principe is een participatie in f financiering van de mgelijke tekmstige vergister een betrekkelijk verzichtelijke transactie. Het is denkbaar dat de gemeente inzet p een sterk faciliterende rl in de ntwikkeling van het prject tt dat mment HHei

22 Onze inschatting is dat de gemeente zelf in staat is m het beheer te veren ver de lening f investering indien er een financiële ndersteuning plaatsvindt en dat hiervr geen rganisatrisch aanpassingen ndig zijn als aan de vrkant ged vastgelegd wrdt wat de afspraken ver mnitring, rapprtage en cntractbeheer zijn. 22 uitveringsagenda duurzaamheid gemeente Beemster DEF.dcx