Onder Auditoren. Zestien praktijksituaties door de ogen van. milieuauditors. Stichting Coördinatie Certificatie Milieuzorgsystemen
|
|
- Silke Bakker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onder Auditoren Zestien prktijksituties door de ogen vn milieuuditors Verslg SCCM-Auditordgen 2002 Stihting Coördintie Certifitie Milieuzorgsystemen
2 Inleiding Op 18 en 26 mrt 2002 heeft SCCM een tweetl uditordgen voor milieuuditoren vn de ngesloten ertifitie-instellingen georgniseerd. Het doel vn deze uditordgen is om door espreking vn prktijksituties ervringen uit te wisselen en tot hrmonistie te komen vn de werkwijze ij de uitvoering vn ertifitieudits op sis vn de ISO norm. An de uditordgen 2002 heen in totl ijn 60 uditors deelgenomen. Wrom uditordgen? Door het voeren vn disussies en het uitwisselen vn ervringen kunnen uditors vn elkr leren en tot hrmonistie komen ij de interprettie vn de norm en de werkwijze ij de uitvoering. Tevens wil SCCM de ekendheid met het ertifitiesysteem ISO vergroten en ndhtspunten inventriseren voor het Centrl College vn Deskundigen (CCvD). Het CCvD kn esluiten ndere rihtlijnen in het ISO ertifitiesysteem vst te leggen wnneer tijdens de disussies grote vershillen nr voren komen. Evlutie uditordgen 2001 Deelnemers n de uditordgen 2001 heen deze dg ls zeer positief ervren. De nwezige uditors heen de kwliteit vn de uditordgen 2001 met een hoog rpportijfer gewrdeerd, 50% vn de nwezige uditors gf een 8 of hoger. Volgens de meeste uditors is het goed uditordgen eens per jr te orgniseren. Als mogelijke veretering is voorgesteld om de disussiepunten meer inhoudelijk op de elementen vn ISO te rihten. Drnst ws er ehoefte om vn SCCM en/of de RvA een duidelijk stndpunt te krijgen over de edisussieerde onderwerpen. Angezien het CCvD de inhoud vn het ISO ertifitiesysteem eplt is dit niet ltijd mogelijk. Openstnde punten uditordgen 2001 Tijdens de uditordgen 2001 leek er ten nzien vn vier disussiepunten een nzienlijk vershil vn mening te estn tussen de nwezige uditors. Deze disussiepunten zijn voorgelegd n het CCvD vn SCCM. Onderstnd wordt de retie vn het CCvD ten nzien vn deze punten weergegeven. 1 Het eerste punt etrof een geertifieerd edrijf dt in de rohures milieu-informtie opneemt die niet volledig is en welliht een gekleurd eeld geeft. Het CCvD is vn mening dt dit een ongewenste situtie is. Het proleem is ehter dt de ISO norm geen duidelijk ngrijpingspunt heeft om een edrijf op dit punt n te spreken. Een mogelijke sis voor een fwijking kn worden gevonden in het door de inrihting geformuleerde milieueleid. Dit is ijvooreeld het gevl wnneer in het milieueleid een stelling over de ommunitie is opgenomen. Wnneer de wijze vn ommunieren 1 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
3 in strijd is met het eigen milieueleid kn op dit punt een formele fwijking worden vstgesteld. Wnneer er geen fwijking ten opzihte vn het eigen milieueleid kn worden geonstteerd verwht het CCvD dt de CI in de rpportge de diretie nspreekt op het niet volledig vershffen vn informtie. Wnneer ij een volgend onderzoek vn de CI lijkt dt het geertifieerde edrijf geen mtregelen heeft genomen zl de CI moeten eplen of het hr nm willen lijven verinden n het ISO ertifit. 2 Het tweede disussiepunt etrof een edrijf dt omputers ontwerpt en dt ij het ontwerp vn omputers geen rekening houdt met de milieuspeten energieverruik en de verwerking vn de omputer in het fvlstdium. Overeenstemming estond over het feit dt dit een fwijking etrof. De uditors vershilden vn mening over de vrg of dit een fwijking op niveu of niveu etrof. Een fwijking op niveu moet op korte termijn worden opgelost en een fwijking op niveu moet ij de volgende ontrole zijn hersteld. Het CCvD ws vn mening dt in dit gevl wrij het ontwerpen vn een omputer tot de kern vn de tiviteiten ehoort de fwijking vn niveu is en een elemmering is voor het verstrekken vn een ertifit. 3 Bij het derde disussiepunt ging het om de wijze wrop een ISO geertifieerd edrijf invloed kn uitoefenen op de milieuspeten die optreden ij een levernier. De vrg ws of het vereisen vn een ISO ertifit voldoende is om dr invulling n te geven. Conlusie vn het CCvD is dt dit niet voldoende is. Het ISO ertifit wil nmelijk niet zeggen dt de levernier de milieuspeten die voor het etreffende edrijf vn elng zijn heeft geïnventriseerd ls een vn de elngrijke milieuspeten wrvoor ook doelstellingen tot veretering zijn geformuleerd. Het zegt ook niets over het niveu vn veretering. 4 Het ltste disussiepunt etrof de vrg in hoeverre uditors ekend moeten zijn met nvullende regelgeving zols de IPPC-rihtlijn. Het CCvD heeft gesteld dt in het udittem tenminste één uditor nwezig dient te zijn die ekend is met de htergrond vn de IPPC-rihtlijn en de uitwerking in BREF-doumenten voor edrijfstkken. Bij deze BREF s gt het erom dt men ekend is met het estn vn deze doumenten en de glole inhoud ervn. Op sis vn deze kennis moet kunnen worden eoordeeld of het edrijf deze rihtlijnen voldoende heeft etrokken ij de inventristie vn milieuspeten en het formuleren vn doelstellingen. Detilkennis wordt derhlve niet vereist. 2
4 Stihting Coördintie Certifitie Milieuzorgsystemen (SCCM) Doelstelling vn SCCM is om de toepssing vn milieuzorgsystemen te stimuleren en het geruik ervn ij vergunningverlening en hndhving. Certifitie vn milieuzorgsystemen is drvoor een elngrijk middel. SCCM wil rndvoorwrden sheppen voor ertifitie zodt de ertifiten een zodnig kwliteitsniveu heen dt deze met nme in de reltie edrijf overheid een etekenis heen. SCCM treedt op ls Centrl College vn Deskundigen voor ertifitie-instellingen die werken op het terrein vn milieuzorgsystemenertifitie. SCCM stelt de spelregels op wrn de ertifitie-instellingen zih ij het ertifieren dienen te houden. Deze spelregels liggen vst in het zogenmde ISO ertifitiesysteem en het EMAS-verifitiesysteem. Certifitie-instellingen kunnen door een overeenkomst te sluiten met SCCM deze systemen geruiken. SCCM ertifieert dus zelf niet. SCCM is door het Ministerie vn VROM ngewezen ls uitvoerder vn de EMAS-verordening in Nederlnd en registreert de deelnemers n de EMASverordening. Verslg vn de SCCM - Auditordgen 2002 Gehouden op 18 en 26 mrt 2002 in onferentieentrum De Bergse Bossen te Drieergen. 3 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
5 4
6 Disussie over zestien prktijksituties De SCCM-uditordgen zijn opgeouwd rond een zestientl ses. De deelnemers heen een ntl vrgen voorgelegd gekregen, wrover zij in een kleiner groepsvernd uitgereid heen gedisussieerd. N floop vn deze disussies zijn de vrgen in een plenire sessie esproken. Dit verslg geeft per vrg een smenvtting vn de disussies. De vrgen zijn ingedeeld in een ntl onderwerpen. In het volgende overziht is te zien welke onderwerpen n de orde komen Onderwerp Vrgnummers Continue veretering/doelstellingen 1-4 Inkoop/levernierseoordeling 5 Vooronderzoek 6 Tken en verntwoordelijkheden 7-9 Milieuspetenregister Wet- en regelgeving Tijdsesteding De smenvtting vn de disussies is een weergve vn de disussies die door de uditors tijdens de uditordgen zijn gevoerd. De inhoud vn dit verslg is niet door het Centrl College vn Deskundigen vn SCCM geordeerd. Belngrijke disussiepunten worden nog wel door het CCvD esproken. Indien noodzkelijk wordt het ertifitieshem ngepst of worden ndere ties door het CCvD genomen. 5 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
7 Continue veretering / doelstellingen 1 Vrg Voor de ontinue veretering hnteert een edrijf het prinipe: "die doelen uitvoeren die geld opleveren", hierij wordt uitgegn vn een terugverdientijd vn 3 jr of minder. Alleen deze doelen worden in het milieuprogrmm opgenomen. Hierij is voor het edrijf uitgngspunt dt het edrijf voldoet n de wet- en regelgeving. Investeringen nodig voor het nleven vn wetgeving zijn inmiddels door het edrijf gedn. Is dit voldoende qu ontinue veretering? Wrom wel/niet? Op het moment vn de udit zijn er, met uitzondering vn mrginle vereteringen, geen vereteringen met een terugverdientijd vn minder dn 6 jr. Er worden dus geen doelstellingen geformuleerd. G je hiermee kkoord? Wrom wel/niet? Op een zeker moment zijn er veretermtregelen met een terugverdientijd vn minder dn 3 jr. Gezien de eonomishe reessie esluit het moederedrijf geen investeringen te doen, dus worden er geen doelstellingen geformuleerd en uitgevoerd. Aeptel? Wrom wel/niet? Smenvtting disussie: Bij het toetsen vn doelstellingen wordt ltijd gekeken of deze fgeleid zijn vn de signifinte speten. Drnst moet het totle pkket vn doelstellingen een ontinue veretering reliseren. Zolng het edrijf voldoende ontinue veretering kn reliseren en de signifinte milieuspeten ls uitgngspunt hnteert, is het uitgngspunt vn een terugverdientijd vn 3 jr of minder voldoende. Het is niet eptel dt het edrijf geen doelstellingen formuleert. Het edrijf moet proeren doelstellingen te formuleren. De inhoud vn de doelstellingen is fhnkelijk vn de milieuspeten vn het edrijf. Indien een edrijf doelstellingen niet formuleert vnwege hoge investeringskosten wordt door de uditor vergeleken hoe ndere edrijven in de rnhe hiermee omgn. In de prktijk lijkt dt er ltijd mogelijkheden tot veretering zijn, deze hoeven ook niet ltijd investeringen met zih mee te rengen. Het edrijf moet lijven streven nr ontinue veretering, drom is het eigenlijk niet eptel dt een edrijf geen doelstellingen reliseert, ook niet vnwege het kostenspet. Er kunnen ijn ltijd veretervoorstellen gemkt worden die weinig tot geen investeringen vergen. 6
8 2 Vrg Bedrijf G is l 5 jr geertifieerd. Het voldoen n ontinue veretering wordt steeds moeilijker. Tijdens de ontroleonderzoeken lijkt steeds vker dt het edrijf geen nieuwe doelstellingen heeft kunnen formuleren en dus geen mogelijkheden ziet om te vereteren. Ook ij ndere edrijven in de rnhe lijkt dt een veretering steeds moeizmer wordt en niet meer hlr is zonder grote investeringen. Het is onduidelijk of de investeringen voor eventuele vereteringen eonomish hlr zijn. Hoe g je hiermee om? Als je hiermee kkoord gt, wr hl je informtie vndn om het rgument vn het edrijf te kunnen toetsen? Smenvtting disussie: De uditors zijn vn mening dt er ltijd vereteringen mogelijk zijn ij een edrijf. Indien vereteringen niet op tehnish geied hlr zijn, zl gezoht moeten worden nr veretermogelijkheden om op een hoger eheersniveu te komen, ook preventieve eheersing kn een doelstelling zijn. Dn kn het gn om ijvooreeld orgnistorishe mtregelen, vereteren vn ontwerpen of fsprken die in de keten worden gemkt. Als het edrijf op een epld moment eht niet verder kn is deze situtie eptel, mits er voor de toekomst wel plnnen zijn gemkt: het edrijf dient ereid te zijn hr horizon te verreden. De informtie om te toetsen of de rgumenttie vn het edrijf kloppend is kn verkregen worden uit gesprekken met onder ndere de diretie, de finnieel verntwoordelijke en de milieuoördintor. Het udittem kn hr eigen kennis over de stnd in de rnhe verkrijgen door ijvooreeld het ijhouden vn vklitertuur vn een rnhe, informtie uit rnhewerkoeken die in het kder vn onvennten worden opgesteld of zogenmde BREF s die in het kder vn de IPPC-rihtlijn worden opgesteld. Indien de kennis vn het udittem niet ver genoeg reikt, kn de CI esluiten een deskundige voor het uitvoeren vn deze toets n het udittem toe te voegen. 7 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
9 3 Vrg Uit je ervringen met ndere edrijven uit de setor weet je dt er wel mogelijkheden zijn om de milieuspeten te vereteren. Bij ir 50% vn de edrijven worden deze mtregelen l toegepst. Je onstteert dt het edrijf de mtregelen niet heeft overwogen. Vind je dit eptel? Zo nee, op welk normpunt shrijf je een tekortkoming? Het edrijf heeft de mtregelen wel overwogen, mr esluit om eonomishe overwegingen om de mtregelen niet in te voeren. Bij vergelijkre edrijven lijkt de terugverdientijd 2 jr te zijn. Aepteer je dt het edrijf de mtregelen niet invoert? Smenvtting disussie: Het is niet eptel dt het edrijf deze mtregelen niet heeft overwogen. Het edrijf voldoet niet n de stnd der tehniek vn de rnhe. Het lijkt erop lsof het milieuzorgsysteem vn het edrijf onvoldoende in stt is om tehnologishe mtregelen ij te houden. Er wordt een tekortkoming geshreven op normpunt Het is moeilijk om ls uditor te eoordelen of het edrijf vnuit edrijfseonomishe redenen geen mtregelen kn nemen. Een uditor moet toetsen of de rgumenttie klopt. Dit is ehter moeilijk omdt de uditor het edrijf mr eperkt kent. Drom is het verstndig om een vergelijking te mken met de riteri die voor ndere investeringen worden geruikt. Indien deze vergelijkr zijn met de riteri die voor de seletie vn milieu-vereteropties worden geruikt, dn zou het eptel kunnen zijn dt het edrijf de mtregelen niet invoert. 4 Vrg Filitir edrijf X verhuurt een edrijfspnd inlusief filiteiten n diverse huurders. Het filitir edrijf is vergunninghouder voor de gehele lotie. In het milieuspetenregister vn filitir edrijf X worden lleen de milieuspeten opgenomen die voortkomen uit de eigen edrijfstiviteiten nmelijk het verhuren vn geouwen en filiteiten. Het gt dn voornmelijk om fvl dt ij onderhoud ontstt. Verder kijkt het edrijf nr milieuspeten ij investering in nieuwe instllties en geouwen. De milieuspeten vn de tiviteiten vn de huurders zijn vele mlen groter, mr worden niet meegenomen, ngezien deze niet tot het milieuzorgsysteem ehoren vn edrijf X. Wel worden de milieuspeten ij noodsituties vn de huurders in het milieuspetenregister opgenomen. 8
10 Vind je dit voldoende ls je weet dt de verhuurder vergunninghouder is? Zo j, welke tie verwht je vn filitir edrijf X nr de huurder toe? Zo nee, in hoeverre moeten milieuspeten vn de huurders worden meegenomen? Smenvtting disussie: + De verhuurder, filitir edrijf X, heeft geen invloed op de milieuspeten vn de edrijfstiviteiten vn huurders. In dit opziht is het tereht dt deze milieuspeten door de het filitir edrijf niet worden meegenomen. Het filitir edrijf is ehter wel vergunninghouder. Hierdoor dient in het milieuzorgsysteem vn het filitir edrijf, het voldoen n de vergunning opgenomen te worden. Hierij moet het filitir edrijf ook ndht esteden n het voldoen n de vergunning door de huurders. Ook de omgng met noodsituties moeten voor zowel verhuurders ls huurder vstgelegd worden. De verhuurder is nsprkelijk en dient drom op te treden ls toezihthouder. Voor huurders die zih niet n de gemkte fsprken houden zouden snties vstgelegd moeten zijn. Bij nieuwe huurders moet voorf worden eoordeeld of zij pssen innen de vergunning. Inkoop/levernierseoordeling ISO evt onder normpunt Beheersing vn werkzmheden: het vststellen en ijhouden vn proedures die smenhngen met identifieerre signifinte milieuspeten vn de door de orgnistie geruikte goederen en diensten en het ekend mken vn relevnte proedures en eisen n leverniers en nnemers vn werk. 5 Vrg Bedrijf F is een produtieedrijf vn omputers en eeldshermen. Bedrijf F voert lleen een eoordeling uit vn milieurelevnte goederen en diensten. Kntoorenodigdheden en kntoorpprtuur worden niet gezien ls milieurelevnt, dus worden niet eoordeeld. Milieurelevnte goederen en diensten zijn voornmelijk nwezig op de produtiefdelingen. Wt verwht je vn dit edrijf met etrekking tot het eplen vn milieuspeten ij inkoop vn goederen en diensten: moet vn lle (groepen) goederen en diensten worden ngegeven of er wel/niet elngrijke milieuspeten zijn? 9 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
11 Moet voor elke nkoop een esluit terug te vinden zijn wruit lijkt dt ij de inkoop vn dt etreffende produt wel/geen rekening moet worden gehouden met de milieuspeten? Het edrijf esteedt geen ndht n de milieuspeten vn de kntoorenodigdheden en kntoorpprtuur omdt de milieueffeten hiervn in verhouding tot de inkoop vn de onderdelen vn produten mr mrginl zijn. G je hiermee kkoord? Wrom wel/niet? Smenvtting disussie: Bedrijf F dient miniml inziht te heen in de milieuspeten vn de (groepen) goederen en diensten die worden ingekoht. Het edrijf kn vervolgens ondersheid mken tussen de (m..t. de milieuelsting) elngrijkste groepen. Het edrijf eplt zelf de riteri voor deze indeling in groepen. Afhnkelijk vn de milieuelsting kn vervolgens epld worden hoe diepgnd de eoordeling vn goederen, diensten en leverniers wordt uitgevoerd. Niet voor elke nkoop hoeft een eslissing vstgelegd te worden wrom tot de nshf is esloten. Dit is fhnkelijk vn de milieuelsting vn het produt/de dienst. In het systeem moet wel vstliggen voor welke groepen produten wel ltijd een fzonderlijke eslissing wordt genomen. De onlusie dt de milieuspeten vn de kntoorenodigdheden en de kntoorpprtuur mrginl zijn, mg niet zonder meer getrokken worden. An deze onlusie moet een signifintieepling (of iets vergelijkrs) ten grondslg liggen. Vooronderzoek In het ertifitiesysteem ( 4.2) ISO stt het volgende over het vooronderzoek opgenomen: Het doel vn het vooronderzoek is om ten ehoeve vn de plnning vn het toetsingsonderzoek inziht te krijgen in het milieuzorgsysteem in reltie tot de milieuspeten, milieueffeten, milieueleid en doelstellingen. Beoordeeld wordt of de orgnistie voldoende is voorereid om te worden geertifieerd. Onderzoht wordt de mte wrin: in het milieuzorgsysteem een dequte identifitie en seletie vn milieuspeten zijn opgenomen. voor de relevnte tiviteiten milieuvergunningen nwezig zijn. het milieuzorgsysteem is opgezet om het milieueleid vn de orgnistie te reliseren. de implementtie vn het milieuzorgsysteem uitvoering vn het toetsingsonderzoek rehtvrdigt. 10
12 de interne udit onform de ISO norm is. de eoordelingen door de diretie heen pltsgevonden en etrekking heen op onder ndere de effetiviteit vn het milieuzorgsysteem. in het milieuzorgsysteem geregeerd wordt op relevnte ommunitie vn externe prtijen en deze worden gedoumenteerd. extr doumenttie moet worden opgenomen en/of voorf kennis moet worden verkregen. 6 Vrg Je moet voor een edrijf een vooronderzoek uitvoeren. Wt doe je in een idele situtie voor dt je het edrijf ezoekt en wt doe je tijdens het edrijfsezoek? Denk hierij onder ndere n: tijdsesteding; voorereiding (o.. enodigde informtie); eoordeling doumenttie (welke?); rondgng door edrijf. Hoe wordt tijdens het vooronderzoek nr de implementtie vn het systeem in de orgnistie gekeken? Met welke funtionrissen vn het edrijf wordt meestl gesproken tijdens het vooronderzoek? Smenvtting disussie: Voorf dient een uditor miniml de wet- en regelgeving vn de rnhe te kennen, zodt tijdens het vooronderzoek ook eoordeeld kn worden of het edrijf hiern voldoet en de eisen ook heeft meegenomen in het milieuzorgsysteem. In de meeste gevllen wordt voorf geen tijd esteed n de eoordeling vn doumenten vn het edrijf. Hierdoor ziet het progrmm voor een vooronderzoek vn één dg er glol ls volgt uit: ir nderhlf uur voor een rondleiding; tijdsesteding voor de doumenteoordeling ir 5 tot 6 uur; gesprekken met tenminste de diretie, de milieuoördintor en eventuele ndere sleutelfuntionrissen. De implementtie op de werkvloer wordt n het vooronderzoek eoordeeld. Tijdens het vooronderzoek proeert de uditor een indruk te krijgen vn de implementtie m..t. de interne udits, orrespondentie met het evoegd gezg, uitvoering milieudoelstellingen e.d. Met ehulp vn deze indruk eplt de uditor of het edrijf volgens plnning geertifieerd kn worden. Tijdens het ertifitieonderzoek wordt de implementtie getoetst. 11 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
13 Zie vrg : er wordt ij het vooronderzoek tenminste gesproken met de milieuoördintor en de diretie, eventueel ook met ndere sleutelfuntionrissen. Tken en verntwoordelijkheden ISO evt onder normpunt 4.4.1; strutuur en verntwoordelijkheid: De tkverdeling, verntwoordelijkheden en evoegdheden moeten worden gedefinieerd, (shriftelijk) vstgelegd en ekendgemkt ter evordering vn een doeltreffende milieuzorg. En onder normpunt ; eheersing vn de werkzmheden: Het vststellen en ijhouden vn proedures voor die situties wrin het ontreken vn deze proedures tot fwijken vn het milieueleid en de doelstellingen en tkstellingen zou kunnen leiden. Een opertor in een voedingsmiddelenfriek heeft vershillende tken met etrekking tot het milieu. Er moet ijvooreeld zorg gedrgen worden voor eplde registrties en eenml per mnd dient men monsters te nemen vn het fvlwter volgens de fsprken uit de Wvo-vergunning. 7 Vrg Bij het vstleggen vn tken, verntwoordelijkheden en evoegdheden kn een edrijf kiezen tussen het vstleggen in funtieomshrijvingen of het vstleggen in proedures. In het gevl vn de opertor: zou je liever proedures of een funtieomshrijving zien? Zijn er nog ndere mogelijkheden? Smenvtting disussie: De uditors zijn voorstnder vn zowel funtieomshrijvingen ls proedures. Eén en nder hngt f vn de edrijfsultuur. Het elngrijkste is dt er inzge is in tken en verntwoordelijkheden en dt vervnging vn funtionrissen mogelijk is. In de funtieomshrijving kunnen de grote lijnen worden vstgelegd, in de proedure worden meer detils geregeld. Zeker ij proessen met een groot freukrisio is de vstlegging erg elngrijk, een funtieomshrijving is dn vk onvoldoende. Een ndere mogelijkheid is een tken, verntwoordelijkheden en evoegdheden mtrix, mr dit is in feite een funtieomshrijving in ndere vorm. 12
14 8 Vrg De voedingsmiddelenfriek heeft ervoor gekozen om tken, verntwoordelijkheden en evoegdheden vn de opertor in een funtieomshrijving vst te leggen en geen proedures te mken. Gt u hiermee kkoord? Welke eisen stel je n deze funtieomshrijving? (hoe gedetilleerd) Moeten de funtieomshrijvingen door de funtionris ondertekend zijn? d Moeten de funtieomshrijvingen jrlijks eoordeeld worden? Zo j, moet dit in het systeem vstgelegd zijn? Smenvtting disussie: Hoe de tken en verntwoordelijkheden zijn vstgelegd mkt niet uit, zolng niet lleen de uitvoering mr ook de vervnging goed is geregeld. Als de uditor in de prktijk ziet dt de vstlegging werkt, zl hij/zij ermee kkoord gn. De uditors willen in dit gevl een erg gedetilleerde funtieomshrijving zien, zodt duidelijk is dt lle tken en verntwoordelijkheden geregeld zijn. In de norm is geen verplihting opgenomen om funtieomshrijvingen te ondertekenen. De funtionrissen moeten ekend zijn met de inhoud vn hun funtieomshrijving. Het wordt wel gedviseerd n het edrijf om de funtieomshrijvingen te ondertekenen. Hiermee wordt een zekere sttus/wrde n de funtieomshrijving gegeven. d De funtieomshrijvingen hoeven niet jrlijks getoetst te worden. Vnuit de norm kun je geen jrlijkse toetsing eisen. Wel moeten de funtieomshrijvingen tueel zijn. Het edrijf kn tijdens de interne udit toetsen of de funtieomshrijvingen nog tueel zijn of npssing ehoeven. 9 Vrg Voedingsmiddelenfriek B heeft gekozen voor het vstleggen vn tken, verntwoordelijkheden en evoegdheden vn opertors in proedures. Hoe verifieert u of de opertor(s) de proedures ook kennen? Moet in dit gevl in het systeem vstliggen voor welke funtionrissen de proedures gelden? 13 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
15 Smenvtting disussie: Men kn de kennis vn de opertors met etrekking tot de proedures toetsen door: opertors een toelihting te lten geven; de registrties te ontroleren. Het is vn elng dt in het systeem vstligt voor welke funtionrissen de etreffende proedures gelden. Het is ook vn elng om n te gn of de opertor kennis heeft vn wt hij wel of niet mg doen en of hij weet wr hij de eshrijvingen vn de proedures kn vinden. Milieuspetenregister ISO evt onder normpunt Milieuspeten: De orgnistie moet (een) proedure (s) vststellen en ijhouden om de milieuspeten vn de tiviteiten, produten of diensten, die zij kn eheersen en wrvn mg worden verwht dt zij er invloed op kn uitoefenen, te identifieren om speten te eplen die elngrijke effeten (kunnen) heen op het milieu. De orgnistie moet ewerkstelligen dt ij het vststellen vn hr milieudoelstellingen rekening wordt gehouden met de speten die met deze elngrijke effeten smenhngen. 10 Vrg Drukkerij C met ir 50 werknemers heeft ls proedure om eenml per jr een rinstorm te orgniseren vn diretie, milieuoördintor en fdelingshefs om de milieuspeten te inventriseren. De uitkomst vn de rinstorm is een lijstje met de elngrijke milieuspeten. Op het lijstje stn drie punten: inkt / oplosmiddelen geruik; energieverruik mhines en verwrming; ppierfvl. Is deze proedure eptel? Is het resultt voor u genoeg, zo nee wt moet er miniml in het register voor informtie stn. In de nlyse vn de milieuspeten vn drukkerij C wordt geen reltie gelegd met de effeten vn deze milieuspeten op het milieu ijvooreeld op de kwliteit vn luht, wter, odem et. Is dt eptel? Alleen die milieuspeten zijn in het register opgenomen die volgens het edrijf te eïnvloeden zijn. Dt wt niet te eïnvloeden is, is niet vstgelegd. Het gt om ijvooreeld het soort ppier dt wordt geruikt (de klnt shrijft dit nmelijk voor), de verpkking en trnsport (is uitesteed). Wt verwht je vn het edrijf voor wt 14
16 etreft de onderouwing m..t. de niet genoemde milieuspeten? d Is het nodig de milieuspeten te kwntifieren? e Uiteindelijk lijkt dt de drukkerij lleen energie ls elngrijk spet heeft geseleteerd om hier doelstellingen voor te formuleren. Het edrijf vindt dit vnwege de CO2 prolemtiek een elngrijk milieuspet. Verder is energie elngrijk omdt energiemtregelen geld opleveren. Aepteer je deze onderouwing? Wrom wel / niet? f Op welk niveu moet volgens jou het edrijf inziht heen in het energieverruik om goede doelstellingen te kunnen formuleren? Energieverruik n..v. de jrrekening, een energielns, nders Smenvtting disussie: De rinstormproedure vn de drukkerij is niet eptel. Deze mnier vn milieuspeten inventriseren is niet volledig ngezien de reltie met de proesstppen ontreekt en een ntl effeten vn de milieuspeten niet worden meegenomen. De prioriteiten worden niet voldoende onderouwd en de reltie tot de proestppen ontreekt. Nee, dit is niet eptel, zols ij ook l is ngegeven moet er een reltie gelegd worden met de effeten op het milieu vn de milieuspeten vn de edrijfsvoering ijvooreeld op de kwliteit vn luht, wter, odem et. De drukkerij moet de niet genoemde milieuspeten wel kennen. Ze moeten n kunnen geven wrom deze speten niet te eïnvloeden zijn. Ook moeten deze milieuspeten in de gten gehouden worden, ngezien ze in de toekomst welliht wel eïnvloedr zijn. d In de norm wordt niet gevrgd om de milieuspeten te kwntifieren. Het edrijf moet wel voldoende inziht heen in de milieuspeten om een goede signifintieepling uit te kunnen voeren. e De drukkerij dient hr riteri goed te wegen. Voor hr doelstellingen is het nodig om inziht te heen in de reltie tussen spet en effet. Op sis hiervn kn energie een elngrijk spet zijn. Nst de reltie tussen spet en effet, kn de CO2 prolemtiek en het finniële spet ook een onderouwing zijn. f Zie vrg 10e. Verder moet het edrijf inziht heen in het energieverruik in reltie tot het produtieproes, om op de juiste punten energie te espren. 15 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
17 11 Vrg Een gemeente heeft een ntl setoren: stf/filitire dienst; urgerzken; soile zken; onderwijs; sport en ultuur; milieu; reiniging; ruimtelijke ordening en openre werken. De gemeente wil de gehele orgnistie lten ertifieren volgens ISO De stf komt met het voorstel om entrl vst te stellen wt de milieuspeten zijn zodt niet lle setoren worden lstig gevllen met de inventristie. Centrl worden de volgende them s geseleteerd: energie; inkoop; ouwen; wter; voldoen n wet- en regelgeving. Voor elk vn de them s worden gerihte vrgen gesteld n de setoren wrij lleen wordt gekeken nr de elngrijkste energieronnen, ingekohte goederen, fvlstromen et. Er wordt geen ndht esteed n de niet elngrijke energieronnen, fvlstromen et. Op sis hiervn worden voor elk them de elngrijkste milieuspeten geseleteerd. Is dit een eptele npk? Wrom wel/niet? De setor milieu ereidt het milieueleid vn de gemeente voor en zorgt voor de uitvoering. Hieronder vllen ook de vergunningverlening en hndhving. De setor milieu komt tot de onlusie dt er geen elngrijke milieuspeten zijn innen de setor omdt het vereteren vn het milieu inherent is n de tiviteiten vn de setor. Kn dit worden geepteerd? Smenvtting disussie: Nee, dit is geen eptele npk. De signifintie wordt l epld voordt de inventristie heeft plts gevonden. Er wordt ij het eplen vn de signifintie geen rekening gehouden met de milieueffeten die eïnvloed kunnen worden. Nee, dit is niet eptel. Bij deze redenering wordt geen rekening gehouden met de milieuspeten vn de tiviteiten vn de fdeling of met de milieuspeten vn het produt. Het verlenen en hndhven vn milieuvergunningen heeft signifinte milieuspeten die op deze wijze niet worden meegenomen. Ook de milieuspeten vn de kntoortiviteiten worden niet eoordeeld. 16
18 Wet- en regelgeving 12 Vrg Bedrijf Z heeft het gevoel dt zij hun vergunningeheer goed heen geregeld. Het edrijf krijgt ijn nooit hndhvingezoeken vn het evoegd gezg. Bij de enkele ezoeken die wel zijn geweest, heeft de hndhver geen opmerkingen. Tijdens de initiële udit onstteer je ls uditor grote vershillen tussen de eisen uit de vergunning en de ddwerkelijke uitvoering vn tiviteiten. Het gt hierij zowel om lnglopende struturele prolemen ls kleine snel oplosre knelpunten. Wt moet het edrijf hiermee doen? Kn hierij ondersheid gemkt worden tussen struturele prolemen en kleine knelpunten? Moet het edrijf hierij het evoegd gezg etrekken? d Is ertifiering mogelijk? Zijn er extr voorwrden voor ertifiering? Smenvtting disussie: Het edrijf voldoet niet n de eisen uit de milieuvergunning. Het feit dt de hndhver dit niet heeft geonstteerd doet in dit gevl niet ter zke. Als het edrijf niet n de vergunning voldoet, zullen de prolemen opgelost moeten worden voor ertifitie. Alleen indien de hndhver ewust gedoogd, en dit op ppier evestigd, mg het edrijf vn de vergunning fwijken. J, er kn ondersheid gemkt worden tussen struturele prolemen en oplosre knelpunten. De knelpunten moeten worden opgelost. Voor de struturele prolemen kn het edrijf een pln vn npk mken hoe deze op te lossen. Dit pln vn npk wordt met het evoegd gezg esproken. Het evoegd gezg geeft goedkeuring n het pln. J, het evoegd gezg moet hiervn op de hoogte gesteld worden, het voldoen n de vergunning is een eis uit ISO Indien hiervn fgeweken wordt, moet hiervoor een onderouwing vn het evoegd gezg nwezig zijn. d J, ertifiering is mogelijk mits het evoegd gezg kkoord gt met het pln vn npk om de struturele prolemen op te lossen. 17 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
19 13 Vrg Filitir edrijf X uit vrg 10 eheert de prpluvergunning voor de gehele lotie. De diverse huurders moeten n de eisen uit de vergunning voldoen. Tijdens een ontroleonderzoek lijkt dt op een groot ntl punten door de huurders niet n de vergunning wordt voldn. Bedrijf X zegt dt ze lles heeft gedn om de huurders n de vergunning te lten voldoen, mr dt het niet wil lukken. Welke ties verwht je miniml vn edrijf X rihting de huurders voordt je deze uitsprk epteert? Moet het edrijf ontt opnemen met het evoegd gezg? Mk je ij je eoordeling ondersheid tussen struturele prolemen en kleine knelpunten? Smenvtting disussie: Het edrijf zl, om in nmerking te lijven komen voor ertifiering, n moeten tonen wt zij rihting de huurders heeft ondernomen. Hierij kn men denken n: orrespondentie; opzetten vn proedures; tiviteiten om huurders lsnog n de vergunning te lten voldoen; snties indien een huurder weigert te voldoen n de vergunningvoorshriften. Indien de verhuurder prolemen heeft met een huurder die de voorshriften niet nleeft, kn het edrijf ook het evoegd gezg op de hoogte te stellen. Dt kn een risio zijn voor het edrijf, ngezien zij ls vergunninghouder verntwoordelijk is. Bij de eoordeling vn de prolemen, mg je ls uditor ondersheid mken tussen struturele prolemen en kleine knelpunten. 14 Vrg Bedrijf S huurt voor het uitvoeren vn diverse diensten gespeiliseerde edrijven in. Zo ook voor het onderhouden vn koelinstllties. Dit onderhoudsedrijf en ook ndere leverniers vn diensten voeren zelf de fvlstoffen f die tijdens het werk ontstn. Moet het edrijf dit soort fsprken met leverniers vstleggen? Zo j, hoe ijvooreeld? Moet het edrijf de leverniers ontroleren op nleving vn deze fsprken? 18
20 Hoe ver g je tijdens een udit met het ontroleren of dit volgens de geldende wet- en regelgeving geeurt? d Mk je een vershil ij de ontrole ls de levernier wel of niet ISO geertifieerd is? Smenvtting disussie: Het edrijf dient de fsprken met hr leverniers vst te leggen, ijvooreeld in een ontrt. Het edrijf moet zijn leverniers ook ontroleren op nleving vn deze fsprken. Speifiek voor onderhoud n koelinstllties worden logoeken ijgehouden wrdoor ontrole vn leverniers op nleven vn fsprken eenvoudiger wordt. Indien een edrijf ISO geertifieerd is, hoeven ontroles minder diepgnd en minder frequent uitgevoerd te worden dn ij een niet geertifieerd edrijf. Tijdsesteding 15 Vrg Een l ISO geertifieerd edrijf komt ij uw CI. Men wil overstppen en vrgt een offerte. Het ISO ertifit is reent verlengd voor drie jr. Het edrijf heeft wt ongelukkige ervringen met de vorige CI en hoopt ook wt goedkoper uit te zijn. Formeel dient de CI het ertifit vn een ndere door de RvA gerediteerde CI over te nemen. Welke informtie vrg je voor het mken vn een offerte? G je het edrijf ook ezoeken? Worden eplde voorwrden gesteld? Wnneer is het eerste ontroleonderzoek? Op welke punten ziet dit progrmm er nders uit dn ij een norml ontroleezoek vn een geertifieerd edrijf wrvn je zelf het initieel onderzoek het uitgevoerd? Smenvtting disussie: + In prinipe ehoeft dit edrijf niet ezoht te worden, het ertifit is tenslotte reent verlengd. In de prktijk wordt door de nieuwe CI toh een onderzoek uitgevoerd voordt het ertifit overgenomen wordt. Hierij wordt het edrijf eoordeeld lsof het een niet geertifieerd edrijf is. Er wordt geen ondersheid gemkt tussen een ontrole ezoek en de overnme vn een ertifit. 19 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
21 16 Vrg Ndt de overeenkomst is ngegn wordt ij deze nieuwe klnt het ontroleonderzoek uitgevoerd. Tijdens het onderzoek kom je erhter dt het milieuspetenregister vn het edrijf niet voldoet n de eisen uit de ISO norm. De milieuspeten zijn ijn niet geïdentifieerd en er is ook geen signifintieepling uitgevoerd. Wt eis je vn het edrijf op welke termijn? Doe je ook iets met deze onsttering rihting olleg CI en/of RvA? Smenvtting disussie: In prinipe worden er weinig ertifiten vn ndere CI s overgenomen. Volgens de uditoren is dit een theoretishe vrg. An het edrijf zl ttish ngegeven worden dt er een ntl zken niet geregeld zijn volgens de norm. De te volgen proedure is om het edrijf te vrgen innen 3 mnden een stppenpln te mken om n de norm te gn voldoen. Er wordt geen klht ingediend ij de CI of de Rd voor Aredittie (RvA). Men zou n de etreffende CI kunnen melden dt één en nder niet volgens de norm geregeld ws, mr in de prktijk geeurt dit niet. 20
22 Presenttie herziening ISO door Dik Hortensius & John Stns De heren D. Hortensius (NEN) en J. Stns (URS) vertegenwoordigen Nederlnd in de ISO ommissie die verntwoordelijk is voor de herziening vn ISO en ISO Zij heen tijdens de uditordgen een presenttie gegeven over de herziening vn de ISO norm. Opouw ISO serie De ISO norm voor het milieumngementsysteem is de kern vn de ISO serie. Alleen ISO heeft de sttus vn eisenstellend doument en kn ls sis voor ertifitie worden geruikt. De rihtlijnen innen de ISO serie kunnen worden ingedeeld in hulpmiddelen voor de veretering vn het mngementsysteem vn een orgnistie en hulpmiddelen geriht op het mngen vn de milieuspeten vn de produten en diensten vn een orgnistie. In het onderstnde shem worden een ntl vooreelden vn ekende rihtlijnen gegeven. Systeem gerihte hulpmiddelen Produtgerihte hulpmiddelen ISO 14010/11/12 m..t. uditing ISO m..t. due dilligene ISO m..t. eoordelen milieuprestties ISO 14040/41/42/43 m..t. LCA s ISO 14020/21/24 m..t. milieu lelling Als meer lgemene hulpmiddelen moeten nog ISO (toelihting m..t. ISO 14001) en de in ontwikkeling zijnde ISO norm over milieuommunitie worden genoemd. ISO 14010/11/12 met etrekking tot uditing zullen worden vervngen door ISO wrin de uditrihtlijnen met etrekking tot milieu- en kwliteitmngementsystemen worden geomineerd. Door de uditors werd ngegeven dt de vershillende hulpmiddelen door ISO geertifieerde orgnisties slehts spordish worden toegepst. De uditing rihtlijnen worden nog wel eens geruikt. 21 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
23 Herziening ISO en ISO 14004: reikwijdte en plnning Doel vn de herziening is de fstemming met ISO 9001 te vereteren en het wegnemen vn eventuele onduidelijkheden in de estnde eisen. Het is uitdrukkelijk niet de edoeling om nieuwe eisen toe te voegen. Bij de herziening vn ISO is het drnst de doelstelling dt de toepsrheid ervn voor het midden- en kleinedrijf wordt vergroot. Door de keuze vn ISO om geen nieuwe eisen toe te voegen is er sprke vn een eperkte herziening. Binnen ISO is over deze keuze gestemd. Nederlnd hd voorkeur voor een ndere npk wrij de normle herzieningstermijn zou worden ngehouden en het ook mogelijk is om de eisen in de norm te vernderen. Door de keuze voor een eperkte herziening zl ook de meer wezenlijke herziening worden uitgesteld en nog wel 10 jr op zih lten whten. Het voordeel vn de gekozen npk is dt de ISO geertifieerde orgnisties voor lnge tijd weten wr ze n toe zijn. De eerste onepten voor de npssing zijn gereed. De plnning is dt egin 2004 de nieuwe ISO norm vn krht wordt. Begin 2003 wordt l wel duidelijk hoe de definitieve tekst eruit komt te zien. N die tijd zijn er stemmingsrondes die lleen nog mrginle wijzigingen tot gevolg zullen heen. Herziening ISO 14001: inhoudelijke disussiepunten Bij de herziening zijn onder meer de volgende onderwerpen n de orde: Continue veretering Het lijkt dt er vershillende interpretties zijn vn het egrip ontinue veretering. Gt het om het systeem of om de milieuprestties? Om drin meer duidelijkheid te rengen ligt er het voorstel om de definities vn milieupresttie en milieumngementsysteem n te pssen. De inzet is drij dt duidelijk wordt dt het uiteindelijk gt om veretering vn de milieuprestties. Reikwijdte milieumngementsysteem Er estt onduidelijkheid over de vrg of het milieumngementsysteem zih moet rihten op zowel de tiviteiten, de produten ls de diensten vn een orgnistie of dt er een keuze kn worden gemkt. Het voorstel is dt een orgnistie innen de vstgestelde sope vn het milieumngementsysteem (orgnistorishe fkening) ndht geeft n lle relevnte milieuspeten. In ISO zl meer duidelijkheid worden gegeven over de wijze wrop de elngrijke milieuspeten worden epld. In de disussie drover speelt de vrg wt voor riteri voor signifintie een orgnistie zou moeten hnteren en of in lle gevllen expliiet de signifintie vn de milieueffeten moet worden epld ls sis voor de signifintie vn de milieuspeten. 22
24 Produtgerihte milieuzorg Nederlnd heeft voorgesteld om in de ijlge vn ISO een ntl vooreelden toe te voegen wruit lijkt dt ij de inventristie vn milieuspeten vn produten en diensten ook de reltie met de keten nr voren komt. Doumenttie Nu moeten de kernelementen vn het systeem worden vstgelegd en zijn er voor drie onderwerpen verpliht gedoumenteerde proedures voorgeshreven. Nederlnd heeft voorgesteld om vn lle door ISO gevrgde systeemproedures te eisen dt die worden gedoumenteerd. Het lijkt erop dt het tegendeel wordt ereikt en dt vn geen enkele systeemproedure wordt vereist dt die ook wordt gedoumenteerd. Alleen de zogenoemde proedures voor opertionele eheersing (ingevolge prgrf vn de norm) moeten nog steeds worden gedoumenteerd. De uditors eshouwen dit ls een slehte ontwikkeling die lleen leidt tot meer disussie. Communitie Het voorstel is om in prgrf over ommunitie het erden op proessen voor externe ommunitie te lten vervllen. Dn lijft lleen het esluit over externe ommunitie over. Dit wordt door de uditors ls een verzwkking vn de norm eshouwd. Competentie en trining In de prgrf over vkekwmheid, trining en ewustzijn (4.4.2) is nog onduidelijkheid over de reltie tussen de eis tot vkekwmheid en de eis tot het identifieren vn en voorzien in enodigde trining. De prktishe vershillen met de huidige versie vn de norm lijken eperkt. In de prktijk heen uditors wel vk disussie over de invulling vn dit onderdeel vn de norm. Deze stn ehter los vn de wijzigingen in de norm. Conlusie is dt de herziening vn de ISO norm nuwelijks gevolgen heen voor het ertifitieproes. Bij een ntl orgnisties zl lleen de wijziging vn de doumenttie-eisen tot extr disussies leiden. (toelihting: dt er weinig onsequenties zijn voor de prktijk volgt l uit de vorige zin; de herziening is verder m.i. geen theoretishe exeritie wnt er komen juist vershillen in inziht over de prktijktoepssing vn de norm in diverse lnden nr oven.) 23 Verslg SCCM-Auditordgen 2002
25 Meer informtie Vrgen? Heeft u nr nleiding vn dit verslg nog vrgen? Neem dn ontt op met: SCCM Postus EM Den Hg Telefoon: Fx: mil@sm.nl 24
26
Handreiking voor zij-instroom in de zuivelindustrie
Hndreiking voor zij-instroom in de zuivelindustrie Inleiding In het projet zij-instroom, onderdeel vn het progrmm Areidsmrkt & Opleiding Zuivelindustrie, is in de periode 2011-2012 onderzoek gedn nr mogelijkheden
Nadere informatieINTERVIEWEN 1 SITUATIE
INTERVIEWEN drs. W. Bontenl 1 SITUATIE Een interview vlt te omshrijven ls een gesprek tussen één of meerdere personen - de interviewers - en een ndere persoon (of diverse nderen) - de geïnterviewden -
Nadere informatieBijlage agendapunt 7: Inhoudelijke planning overlegtafels 2015
Bijlge gendpunt 7: Inhoudelijke plnning overlegtfels 2015 In de Ontwikkelgend (ijlge 5 ij de Deelovereenkomst mtwerkvoorziening egeleiding 18+) zijn 7 them s en 31 suthem s opgenomen die in 2015 tijdens
Nadere informatieOpdrachten bij hoofdstuk 2
Opdrchten ij hoofdstuk 2 2.1 Het vullen vn je portfolio In hoofdstuk 2 he je gezien op welke mnier je de informtie kunt verzmelen. An de hnd vn die informtie kun je de producten mken wrmee jij je portfolio
Nadere informatieRapportage Enquête ondergrondse afvalinzameling Zaltbommel
Rpportge Enquête ondergrondse fvlinzmeling Zltommel Enquête ondergrondse fvlinzmeling Zltommel VERSIEBEHEER Versie Sttus Dtum Opsteller Wijzigingen Goedkeuring Door Dtum 0.1 onept 4-11-09 VERSPREIDING
Nadere informatieKWALITEITSCRITERIA ADVISERING EN IMMUNISATIE VAN REIZIGERS VOOR VACCINATIEBUREAUS
KWALITEITSCRITERIA ADVISERING EN IMMUNISATIE VAN REIZIGERS VOOR VACCINATIEBUREAUS 2007 LCR Kwliteitsriteri 2007 1 VOORWOORD Hierij treft u de notitie "Kwliteitsriteri dvisering en immunistie vn reizigers"
Nadere informatieUitvoeringsregeling Dienstreizen Wageningen UR
Uitvoeringsregeling Dienstreizen Wgeningen UR Vstgesteld door het College vn Bestuur d.d. 11 ugustus 2003* Gelet op rtikel 3.21 lid 1 su vn de CAO Nederlndse Universiteiten en rtikel 8.5 vn de CAO Stichting
Nadere informatieRiante bouwkavel met ruime bebouwingsmogelijkheden
Rinte ouwkvel met ruime eouwingsmogelijkheden gelegen n de krkteristieke strt Berg te Nuenen Koopprijs 682.000,00 v.o.n. Groot 1.748 m² 1. Algemene eschrijving Op een prchtige plek, nij het centrum vn
Nadere informatieHOEVEEL KEREN WIJ UIT? 5.1 Keren we altijd alles uit? WANNEER KEREN WIJ NIET UIT? WAT DOEN WIJ BIJ FRAUDE? 9.1 Wat zijn de gevolgen van fraude?
VOORWAARDEN Overlijdensrisicoverzekering Delt Lloyd Levensverzekering NV Amsterdm MODEL 2401 U wilt uw finnciële zken goed geregeld heen. Ook ij overlijden. Drom het u een overlijdensrisicoverzekering
Nadere informatieAssertiviteit. Agressiviteit
ASSERTIVITEIT drs. M.F. Serrurier Shepper 1 SITUATIE Assertiviteit is een zelfewuste, psyhishe weerrheid wrdoor u in stt ent op te komen voor uw eigen elngen en uiting te geven n uw gevoelens, wensen en
Nadere informatieREGLEMENT BETREFFENDE DE SPAARLOONREGELING
De rd vn de gemeente Coevorden; gelezen het voorstel vn urgemeester en wethouders d.d. 13 jnuri 1998; gelet op de ereikte overeenstemming met de ommissie voor Bijzonder Georgniseerd overleg; e s l u i
Nadere informatie1 Uw secretaresse vraagt u wie u voor deze sessie wilt uitnodigen. Aan welke mensen denkt u?
CREATIVITEIT drs. R.B.E. vn Wijngrden 1 SITUATIE Elke dg zijn er momenten die om retiviteit vrgen. Een proleem oplossen, een nieuw idee ontwikkelen, ties edenken, vereterpunten zoeken zken wrvoor het nuttig
Nadere informatieopgaven formele structuren procesalgebra
opgven formele struturen proeslger Opgve 1. (opgve 3.3.7 op p.97 vn het ditt 2005) Een mier moet vn links voor onder nr rehts hter oven op een kuus, met ties (rehts), (hter), en (oven). Uitwerking vn opgve
Nadere informatieOpdrachten Hoofdstuk 7
Opdrhten Hoofdstuk 7 7.1 Herinner je een situtie vn je werk of privé wrvn je hterf geonludeerd het 'dt hd ik nders moeten doen'. Dit mg gerust vn tien jr oud zijn. Het hoeft geen grote morele misser te
Nadere informatieHoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid
Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid 8.5 Tectronis Tectronis, een friknt vn elektronic, kn vn een nder edrijf een éénjrige licentie verkrijgen voor de fricge vn product A, B of C. Deze producten
Nadere informatieHet Museumregister. Museumregistratie anno 2012
Het Museumregister Museumregistrtie nno 2012 Het Museumregister Museumregister Nederlnd Geregistreerde muse Voorwrden voor registrtie Registrtiecyclus Anmelden Voor welke vrgen ij wie? Auditmodule en interctief
Nadere informatieWerkkaarten GIGO 1184 Elektriciteit Set
Werkkrten GIGO 1184 Elektriiteit Set PMOT 2006 1 Informtie voor de leerkrht Elektriiteit is één vn de ndhtsgeieden ij de nieuwe kerndoelen voor ntuur en tehniek: 42 De leerlingen leren onderzoek doen n
Nadere informatieWerkloosheid, armoede, schooluitval en criminaliteit. Er zal veel belastinggeld nodig zijn om al die problemen op te lossen.
vk Mtshppijleer them Multiulturele smenleving onderwerp Het multiulturele drm vn P. Sheffer ntwoorden ij de vrgen over het rtikel kls Hvo 5 dtum jnuri 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 De vrg hoe de slehte werk-, woon-
Nadere informatiePrivacyverklaring Rademaker Vastgoed V.O.F.
Privyverklring Rdemker Vstgoed V.O.F. In deze verklring wordt uitgelegd welke gegevens n Rdemker Vstgoed V.O.F (hiern te noemen: Rdemker Vstgoed) worden verstrekt en wt Rdemker Vstgoed met deze gegevens
Nadere informatie8 Kostenverbijzondering (I)
8 Kostenverijzondering (I) V8.8 Speelgoedfriknt Autoys BV heeft onlngs de Jolls Joye ontwikkeld: een plsti speelgoeduto voor peuters in de leeftijdstegorie vn twee tot vijf jr. De produtie voor 2009 wordt
Nadere informatiePraktische Opdracht Lineair Programmeren V5
Prktische Opdrcht Lineir Progrmmeren V5 Bij deze prktische opdrcht g je n het werk met een ntl prolemen die je door middel vn Lineir Progrmmeren kunt oplossen. Je werkt lleen of in tweetllen. De prktische
Nadere informatieDe tijdens de training aangeboden ski-imitaties gebruiken we zowel als middel maar ook als doel.
15 Ski-eroics Hoofdstuk 15, Pgin 1 vn 5 15.1 Inleiding Het is elngrijk om SneeuwFit triningen gevrieerd te houden. Proeer het nod vn ctiviteiten zo verschillend mogelijk te houden. Een vooreeld hiervn
Nadere informatieGetallenverzamelingen
Getllenverzmelingen Getllenverzmelingen Ntuurlijke getllen Het getlegrip heeft zih wrshijnlijk ontwikkeld op een wijze die overeenkomt met de mnier wrop u zelf de getllen geleerd het. De sis is het tellen.
Nadere informatieMytylschool De Trappenberg Peter van Sparrentak
Mytylshool De Trppenberg Peter vn Sprrentk www.m3v.nl Nieuwbouwonept en revlidtieentrum geriht op de toekomst Mytylshool De Trppenberg en het ngrenzende revlidtieentrum in Huizen willen in de toekomst
Nadere informatieBuitenlandse rechtsvorm/-persoon Land Rechtsvorm
BIBOB vrgenlijst Anvrg omgevingsvergunning ouwen ingevolge rtikel 2.1, lid 1, onder Wet lgemene eplingen omgevingsrecht (Wo) Anvullende vrgen in het kder vn de Wet Bevordering Integriteitseoordelingen
Nadere informatieCAO 2013-2014. <( er: STICHTING STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM. Cf) -_J. Cf)
CAO 2013-2014 STICHTING STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwaarden Hypotheek SpaarVerzekering Model 10052. Delta Lloyd Levensverzekering NV. 1 Wat bedoelen wij met? 3
Voorwrden Hypotheek SprVerzekering Model 10052 Delt Lloyd Levensverzekering NV Inhoudsopgve 1 Wt edoelen wij met? 3 2 Wnneer strt uw verzekering? 3 3 Wnneer stopt uw verzekering? 3 3.1 Kunt u de verzekering
Nadere informatieschets 10 Bergrede: tweeërlei fundament (7:24-29)
shets 10 Bergrede: tweeërlei fundment (7:24-29) A Kernpunten * An het einde vn de Bergrede vergelijkt Jezus de mens met de ouwer vn een huis. Het is een eeld voor wt wij vn ons leven mken en vioor de hele
Nadere informatieDe route van de Ocean start in de Bush. Volg de bordjes naar de Ocean. De vragen staan in chronologische volgorde.
Route L - Oen 1 De route vn de Oen strt in de Bush. Volg de ordjes nr de Oen. De vrgen stn in hronologishe volgorde. Kwllen Dt er lngs de Nederlndse kust kwllen voorkomen, is lgemeen ekend. De oorkwl kun
Nadere informatieDoor Henk Jongsma, hoofdauteur Op niveau tweede fase, eerste editie. Pesten en klikken
Door Henk Jongsm, hoofduteur Op niveu tweede fse, eerste editie Inleiding Pesten en klikken Dr zou iets n gedn moeten worden, dt zouden ze moeten verieden. Hoe vk hoor je dt niet? Zoiets denk jij vst ook
Nadere informatieV2.1 Eerlijk verdeeld?
Wie verdient wt? v2 Mkt geld gelukkig? L Voor je sisehoeften zols eten, woonruimte en kleding en je l guw dit edrg kwijt. Bedenk mr eens wt de mndhuur is. En hoeveel etl je voor vste lsten 1s gs, liht
Nadere informatieBaseline Informatiehuishouding Gemeenten. Deel 3: De Praktijk
Bseline Informtiehuishouding Gemeenten Deel 3: De Prktijk Toelichting Dit deel evt prktisch instrumentrium en gemeentelijke prktijkvooreelden, die zijn ngedrgen door leden vn de projectgroep; De ngeleverde
Nadere informatieedatenq is een toepassing die de ondernemingen de mogelijkheid biedt om hun statistische aangiften in te vullen en door te sturen via internet.
Inleiding edatenq is een toepssing die de ondernemingen de mogelijkheid iedt om hun sttistishe ngiften in te vullen en door te sturen vi internet. Het etreft een door de FOD Eonomie volledig eveiligde
Nadere informatiePrivacyverklaring Muller Makelaardij
Privyverklring Muller Mkelrdij U heeft te mken met Muller Mkelrdij. Muller Mkelrdij is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze
Nadere informatiePrivacyverklaring Kitty Blank Makelaars
Privyverklring Kitty Blnk Mkelrs Uw privy is elngrijk voor ons. Wij grnderen dt persoonlijke informtie, die u n ons vershft, zols nmen, e-mildressen en telefoonnummers, et. vertrouwelijk wordt ehndeld.
Nadere informatie6.4 Rekenen met evenwichtsreacties
6.4 Rekenen met evenwihtsreties An de hnd vn een reeks vooreelden zullen we het rekenwerk ehndelen n evenwihtsreties. Vooreeld 6.2 We estuderen het gsevenwiht: A(g) + B(g) C(g) + D(g) In een ruimte vn
Nadere informatieExamenreglement 2015-2016 30 september 2015 GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM. Stichting voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Noord-Holland
Exmenreglement vn het GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM Vestiging vn de Stihting voor Voortgezet Vrijeshoolonderwijs Noord-Hollnd Vstgesteld door het evoegd gezg septemer 2015-1- 30 septemer 2015 Het Geert
Nadere informatieBEOORDELINGSLIJST ASBESTINVENTARISEREN
1 VERPLICHE REGISRIES Certifithouder: Projetnummer Dtum en tijd: (Projet)lotie: Geuditeerde: Nm medewerker(s) Funtie DI Dtum medishe keuring Dtum vezelveiligheid Dtum ertifit DI Omshrijving projet: Opdrhtgever:
Nadere informatieWET BIBOB MODEL 3 Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur
WET BIBOB MODEL 3 Wet evordering integriteitseoordelingen door het openr estuur Formulier voor: Gemchtigd nvrger nmens de rechtspersoon BIBOB VRAGENFORMULIER Bestemd voor GEMACHTIGD AANVRAGER NAMENS DE
Nadere informatiePrivacyverklaring Donné Vastgoed
Privyverklring Donné Vstgoed U heeft te mken met Donné Vstgoed. Donné Vstgoed is een Verhuur mkelr. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring
Nadere informatieFunctiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel
Functie-informtie Functienm Orgnistie Stichting Promes, onderdeel Onderwijsondersteuning Slrisschl 5 Indelingsniveu FUWASYS-dvies IIc Werkterrein Onderwijsproces -> onderwijsbegeleiding Activiteiten Bewerken
Nadere informatieVoorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur
Wiskunde B Profi Exmen VWO Voorereidend Wetenschppelijk Onderwijs Tijdvk Donderdg 20 mei 3.30 6.30 uur 9 99 Dit exmen estt uit 5 vrgen. Voor elk vrgnummer is ngegeven hoeveel punten met een goed ntwoord
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Bröring Mkelrs o/g U heeft te mken met Bröring Mkelrs o/g. Bröring mkelrs o/g is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr
Nadere informatieOm welke reden heeft een kwak relatief grote ogen?
Route K - Volière en fznterie Strt ij de volière; de vrgen 1 t/m 6 gn over een ntl grote Europese vogels. De vrgen over de ndere dieren vn deze route hoeven niet in de juiste volgorde te stn. Dt komt omdt
Nadere informatieJOB-monitor 2016 Vragenlijst
JOB-monitor 2016 Vrgenlijst (versie met wijzigingen t.o.v. 2014) JOB in smenwerking met ReserchNed 2015 JOB. Geen vn de mterilen die onderdeel uitmken vn de JOB-monitor 2016 mogen zonder voorfgnde schriftelijke
Nadere informatieBaseline Informatiehuishouding Gemeenten. Deel 3: De Praktijk
Bseline Informtiehuishouding Gemeenten Deel 3: De Prktijk Bijdrgen De hieronder genoemde personen heen in smenwerking met KING ijgedrgen n de totstndkoming vn de Bseline Informtiehuishouding Gemeenten
Nadere informatieFunctiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel
Functie-informtie Functienm Orgnistie Stichting Promes, onderdeel Onderwijsondersteuning Slrisschl 4 Indelingsniveu FUWASYS-dvies IIb Werkterrein Bedrijfsvoering - Mngementondersteuning Activiteiten Bewerken
Nadere informatieFunctiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel. Stichting Promes, onderdeel Schoolmanagement
Functiebeschrijving en -wrdering Stichting Promes, Meppel Functie-informtie Functienm Orgnistie Slrisschl Indelingsniveu FUWASYS-dvies Werkterrein Activiteiten Kenmerkscores 44343 43334 43 43 Somscore
Nadere informatieBreuken en verhoudingen
WISKUNDE IN DE BOUW Breuken en verhoudingen Leerdoelen N het estuderen vn dit hoofdstuk moet je in stt zijn om: te rekenen met reuken en verhoudingen; reuken toe te pssen in erekeningen vn onder ndere
Nadere informatieInhoudsopgave. Paraaf Qpdrachtnemer: Paraaf Opdrachtgever: 2 - Pagjna 2 van 6 De Staat der Nederlanden - Nederland By. Internettoegang.
G C U) Ct 0, Ct 1 2 1, H N) 2 1, z U:,?. ;;: Inhoudsopgve 1. Inleiding.3 2. Antonen kwliteitsborging vn de dienstverlening 4 3. Auditing 5 3.1. Wnneer toepssen 5 3.2. Onfhnkelijke derde prtij 5 3.3. Opvolging
Nadere informatieTessenderlandt. Puberbrein als innovatiekans. Beoordeling basiscompetenties project Puberbrein
Tessenderlndt Puerrein ls innovtiekns Beoordeling sisompetenties projet Puerrein Puerrein ls Innovtiekns Beshrijving vn de 4 sisompetenties Smenwerken Plnnen en orgniseren Omgn met (onverwhte) vernderingen
Nadere informatieEen flexibel samenwerkingsverband
Een flexibel smenwerkingsverbnd Zorg op mt is mogelijk met een flexibele orgnistie en met flexibel inzetbr personeel. Mr hoe krijg je dt voor elkr? Een brochure vn: in opdrcht vn de Projectgroep Pltsingsbeleid.
Nadere informatieVOORTGANGSRAPPORTAGE UITVOERING BURGERJAARVERSLAG
VOORTGANGSRAPPORTAGE UITVOERING BURGERAARVERSAG versie 22-10-2013, lz. 1 1. INTERACTIEVE BEEIDSVORMING De provinie wil meer doen met signlen uit de smenleving. Op een ntl eleidsterreinen etrekt de provinie
Nadere informatieAlgemene voorwaarden bij een accreditatieaanvraag van bij- of nascholing (januari 2013)
Algemene voorwren ij een reittienvrg vn ij- of nsholing (jnuri 2013) An o komen: 1. Anvrgtermijn. 2. Digitle en/of ppieren nvrg. 3. Mogelijkhei tot het stellen vn nvullene eisen. 4. In te sturen informtie,
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Vn de Weerd Horemkelrdij U heeft te mken met Vn de Weerd Horemkelrdij. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. In deze verklring wordt ook uitgelegd welke
Nadere informatieWerkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening
Werkld TI-8: Over de hoofdstelling vn de integrlrekening. Inleiding We ekijken chtereenvolgens in onderstnde figuren telkens de grfiek vn een functie f met in het intervl [; ]. f ( ) = f ( ) = + y = 5
Nadere informatieHoofdstuk 9 Investeringsbeslissingen
Hoofdstuk 9 Investeringseslissingen 9.5 Beleggingsmtshppij X Beleggingsmtshppij X moet kiezen tussen de investeringsprojeten A en B. Projet A vergt een investering vn 1,5 mln en zl gedurende vijf jr een
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
PRIVACYVERKLARING 1 Privyverklring Dennis de Mkelr U heeft te mken met Dennis de Mkelr. Dennis de Mkelr is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.
Nadere informatieOvereenkomst-Acceptgiro
Overeenkomst-Aeptgiro Type overeenkomst A A/S B C Ondergetekenden Inssnt Nm Vestigingsdres Postode en plts Bnkrekeningnummer Conttpersoon Mn Vrouw Telefoonnummer KvK-nummer N.V.T. Hiern te noemen de Inssnten
Nadere informatieRoute F - Desert. kangoeroerat
Route F - Desert Voor deze route, moet je eerst nr de Bush. Dr moet je even zoeken nr de tunnel die nr de Desert leidt. Geruik onderstnd krtje voor de Desert. Begin ij nummer 1. 1 Kngoeroertten Kngoeroertten
Nadere informatie1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.
Voorereidende opgven Stoomursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem dn uit tot wr je kunt en g verder
Nadere informatieMakelaarschap B.V. Privacyverklaring
Privyverklring Mkelrshp U heeft te mken met Mkelrshp. Mkelrshp is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring NVM-mkelr
Nadere informatiecolumbus Onrust in Iran: het begin van het einde of het einde van het begin? HAVO/VWO brengt het beste uit twee werelden samenlesbrief
olumus rengt het este uit twee werelden smenlesrief HAVO/VWO Foto: Polo Woods / Anzenerger / Hollndse Hoogte Onrust in Irn: het egin vn het einde of het einde vn het egin? olumus Inleiding Er gt geen dg
Nadere informatieFunctiebeschrijving en -waardering Stichting Promes, Meppel. Verlenen van hand- en spandiensten Beheren/beveiligen van goederen, gebouwen en personen
Functiebeschrijving en -wrdering Stichting Promes, Meppel Functie-informtie Functienm Orgnistie Stichting Promes, onderdeel Scholen Slrisschl 3 Indelingsniveu FUWASYS-dvies II Werkterrein Bedrijfsvoering
Nadere informatieEen CVA (beroerte) kan uw leven drastisch veranderen! 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging
N een CVA (beroerte)... hoe verder?. Een CVA (beroerte) kn uw leven drstisch vernderen! 2009 Een uitgve vn de Nederlndse CVA-vereniging Wt is een CVA? In Nederlnd leven meer dn een hlf miljoen mensen met
Nadere informatiePrivacyverklaring Kroon van Diest Makelaars
Privyverklring Kroon vn Diest Mkelrs U heeft te mken met Kroon vn Diest Mkelrs. Kroon vn Diest Mkelrs is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.
Nadere informatiePrivacy Verklaring Lighthouse Property Services
Privy Verklring Lighthouse Property Servies In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring LPS stt, wordt Lighthouse Property Servies edoeld. LPS
Nadere informatieMedicatieveiligheid voor kwetsbare groepen in de langdurige zorg en zorg thuis onvoldoende
Medictieveiligheid voor kwetsre groepen in de lngdurige zorg en zorg thuis onvoldoende Verpleeghuizen en verzorgingshuizen moeten nog punten vereteren; gehndicptenzorg en thuiszorg moeten snel veiliger
Nadere informatiePrivacyverklaring Beleef wonen met Jacqueline Makelaars
Privyverklring Beleef wonen met Jqueline Mkelrs In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. In deze verklring wordt ook uitgelegd welke gegevens n derden worden verstrekt
Nadere informatieZelfstudie practicum 1
Zelfstudie prtium 1 1.8 Gegeven is de volgende expressie:. () Geef de wrheidstel vn deze expressie. () Minimliseer de gegeven expressie. () Geef een poort implementtie vn de expressie vn onderdeel ().
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Unistee Mkelrs U heeft te mken met Unistee Mkelrs. Unistee Mkelrs is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring
Nadere informatieDe formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt:
4.3 Verkoopprijs erekenen Om een product of een dienst met winst te verkopen, moet je eerst goed weten wt de kosten zijn. Als je dt weet, dn kun je de verkoopprijs eplen. Kosten De kostprijs vn een product
Nadere informatieCertificatieschema. Agrarisch Keurmerk Flexwonen
Certifitieshem Agrrish Keurmerk Flexwonen Dtum vn uitgifte : 14-02-2019 Herziening : 14-02-2019 Vstgesteld door : Het College vn Belngheenden Agrrish Keurmerk Flexwonen, d.d. 14-02-2019, te ekrhtigen door
Nadere informatieOmschrijving beleidsruimte. Bepaling richtlijn
Trnsponeringstel Richtlijn (EU) 2019/1 vn het Europees Prlement en de Rd vn 11 decemer 2018 tot toekenning vn evoegdheden n de mededingingsutoriteiten vn de lidstten voor een doeltreffende hndhving en
Nadere informatiePrivacyverklaring makelaardij Wilbrink & v.d. Vlugt Makelaars
Privyverklring mkelrdij Wilrink & v.d. Vlugt Mkelrs U heeft te mken met mkelrdij Wilrink en Vn der Vlugt Mkelrs. Mkelr Wilrink en Vn der Vlugt Mkelrs is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt
Nadere informatieZ- ß- ßr!2f int tçotg
Z- ß- ßr!2f int tçotg A n s I u iti n g sco nve n nt "De Bouw Werkt ln Noordoost Brbnt" Er is een convennt gesloten De Bouw Werkt in Noordoost Brbnt. Eén vn de doelstellingen vn het convennt is het uitbreiden
Nadere informatie1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe?
Oefenopgven over Stoffen en Mterilen Uitwerking en ntwoord op elke opgve stt n de ltste opgve. Gegevens kunnen worden opgezoht in de tellen hterin. Als de zwrteftor niet vermeld is mg je 9,81 N/kg nemen.
Nadere informatieVoor al deze verwerkingen is Kok Property Solutions B.V. de verwerkingsverantwoordelijke. De contactgegevens zijn:
Privy Sttement Privy verklring Kok Property Solutions B.V. U heeft te mken met Kok Property Solutions B.V. welke een deskundig is op het geied vn vstgoed en zowel dvies geeft lsmede koop en huurtrnsties
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Voorm & Millenr Mkelrs B.V. U heeft te mken met Voorm & Millenr Mkelrs B.V.. Voorm & Millenr Mkelrs B.V. is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens
Nadere informatieChecklist. Aanvulling ondersteuningsplan. integratie LWOO en PrO in passend onderwijs. 11 mei 2015. [Typ hier]
[Typ hier] Checklist Anvulling ondersteuningspln integrtie LWOO en PrO in pssend onderwijs 11 mei 2015 Deze checklist is tot stnd gekomen in nuwe smenwerking met: Ministerie vn Onderwijs, Cultuur en Wetenschp
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Vn den Akker NVM Mkelrs U heeft te mken met Vn den Akker NVM mkelrs. Vn den Akker NVM mkelrs is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.
Nadere informatieExamenreglement 2014-2015 30 september 2014 GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM. Stichting voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Noord-Holland
Exmenreglement vn het GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM Vestiging vn de Stichting voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Noord-Hollnd Vstgesteld door het evoegd gezg septemer 2014-1- 30 septemer 2014 Het Geert
Nadere informatieDigitale informatieverwerking
Digitle informtieverwerking E. Gernt Inleiding De elektroni leent zih ook uitstekend voor de verwerking vn informtie. De informti is in stt om de één of ndere vorm vn informtie om te zetten in een elektrishe
Nadere informatieIn dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers van het college: eindige automaten.
9 2 Eindige utomten In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers vn het college: eindige utomten. 2.1 Deterministische eindige utomten We eginnen met een vooreeld. Vooreeld 2.1 Beschouw het volgende
Nadere informatiePrivacyverklaring Groenhout Makelaars
Privyverklring Groenhout Mkelrs U heeft te mken met Groenhout Mkelrs. Groenhout Mkelrs is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze
Nadere informatieEindverslag inspraakprocedure Voorontwerpbestemmingsplan Wildackers-Abcoven, herziening Geeracker.
Eindverslg insprkproedure Voorontwerpestemmingspln Wildkers-Aoven, herziening Geerker. Gemeente Goirle Afdeling Ontwikkeling Postus 17 5050 AA Goirle INHOUDSOPGAVE 1. Overziht vn de gevolgde proedure 1.1
Nadere informatieHoe maak je een huiswerkplanning?
PLANNEN HOE MAAK JE EEN HUISWERKPLANNING? Hoe mk je een huiswerkplnning? Wt he je ern? In deze les leer je hoe je een huiswerkplnning mkt. Dt is hndig, wnt zo g je goed voorereid n de slg en kun je sneller
Nadere informatieMedicatie HOOFDSTUK. Bloeddrukcontrole
UNIT 4 Meditie HOOFDSTUK 4 Bloeddrukontrole Dit projet werd gefinnierd met de steun vn de Europese Commissie. De verntwoordelijkheid voor deze pulitie ligt uitsluitend ij de uteur; de Commissie kn niet
Nadere informatieHOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN
I - 1 HOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN 1.1. Het egrip krcht 1.1.1. Definitie vn krcht Een stoffelijk punt is een punt wrn een zekere mss toegekend wordt. Dit punt is meestl de voorstellende vn een lichm. Zo
Nadere informatiePrivacyverklaring BrouwersHonselaarMakelaars
Privyverklring BrouwersHonselrMkelrs U heeft te mken met BrouwersHonselrMkelrs. BrouwersHonselrMkelrs is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.
Nadere informatieIs er tussen de dieren in de afbeelding sprake van voedselconcurrentie? Leg je antwoord uit.
Route M - Sfri 1 De Afriknse svnne De Afriknse svnne is een eosysteem met een open lndshp; in uitgestrekte grsvlkten kom je oomgroepen en drinkpltsen tegen die voor zowel plnteneters ls roofdieren elngrijk
Nadere informatiePrivacyverklaring Rien Treur Makelaardij
Privyverklring Rien Treur Mkelrdij U heeft te mken met mkelrdij Rien Treur. Mkelr M. Treur is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring Open Mkelrs U heeft te mken met Open Mkelrs. Open Mkelrs is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring NVM-mkelr
Nadere informatieNOTA VAN BEANTWOORDING STRUCTUURVISIE HAAREN
NOTA VAN BEANTWOORDING STRUCTUURVISIE HAAREN Procedure De Structuurvisie Hren etreft een ctulistie vn de Structuurvisie Plus uit 2004. De ctulistie heeft pltsgevonden ls gevolg vn het in werking treden
Nadere informatieWat kun je met prestatieindicatoren?
Een uitgve vn het Lnelijk Pltform GGz Wt kun je met presttieinitoren? Hnreiking voor liëntenen fmilieren, liënten- en fmilieorgnisties in e Geestelijke Gezonheiszorg en Verslvingszorg Mrt 2008 Wt zijn
Nadere informatieVan welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.
Privyverklring De Frneker Mkelrdij U heeft te mken met De Frneker Mkelrdij. Relf de Boer is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in
Nadere informatieCrossculturele psychologie
Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie De zoektoht nr vershillen en overeenkomsten tussen ulturen Jn Pieter vn Oudenhoven Tweede, herziene druk o u t i n h o bussum 2008 Deze suïstiek hoort bij de tweede,
Nadere informatiePrivacyverklaring makelaardij
Privyverklring mkelrdij Houwen Mkelrs U heeft te mken met mkelrdij Houwen Mkelrs. Mkelr Houwen is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl
Nadere informatieU wilt uw bedrijfspand of agrarisch vastgoed laten taxeren en geeft daarbij opdracht aan de NVMmakelaar/taxateur:
Pgin 1/10 Privyverklring Bresson vn Kempen Bedrijfshuisvesting U heeft te mken met Bresson vn Kempen Bedrijfshuisvesting. Deze mkelr is een NVMmkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er
Nadere informatie