PROCES EN AANPAK. Concretisering en aanvulling Startnotitie

Transcriptie

1 PROCES EN AANPAK Cncretisering en aanvulling Startntitie datum: 14 december 2018 versie: 2.3 ten beheve van: Challenge Grup 18 december 2018 auteur: Prefcasusteam Anne Ubbels Del van deze ntitie is m de werkwijze en nderzeksvragen zals beschreven in de Startntitie verder aan te scherpen en aan te vullen. Deze ntitie zal niet meer wrden aangepast. Nieuwe inzichten, wensen en denkbeelden zullen in het prces en lpende activiteiten wrden meegenmen.

2 Inhudspgave 1 Missie 3 2 Prduct 3 3 Planning en aanpak 3 4 Onderzeksvragen Fase 2 5 I. GEZONDHEID EN KLIMAAT 6 II. ECONOMIE 7 III. OMGEVINGSKWALITEIT 7 IV. GOVERNANCE EN PARTICIPATIE 8 V VAN BUITEN NAAR BINNEN 9 5 Participatie en cmmunicatie 10 Bijlage A vrlpige grslijst maatregelen 12 2

3 1 Missie en vraagstelling De missie van de Prefcasus is m p innvatieve wijze als regi via participatie en verleg met de mgeving (mwnenden en maatschappelijke rganisaties, experts, bedrijven en verheden) met het g p een passende weging van de verschillende belangen tt het best haalbare advies te kmen ver de ntwikkeling van Eindhven Airprt tt een tekmstbestendige en duurzame luchthaven. De centrale vraagstelling van de Prefcasus is: Welk perspectief p de tekmst van Eindhven Airprt na 2019 is wenselijk en realiseerbaar? He kmen we tt een gede balans tussen ecnmische grei en de belasting van de leefmgeving? 1 Het gewenste resultaat is de plevering p 1 april 2019 van: 1. Z breed mgelijk gedragen advies met buwstenen vr de ntwikkeling van Eindhven Airprt tt slimme, duurzame en meer p kwaliteit gerichte luchthaven. 2. Vrstel vr permanente participatie- en verlegstructuur 3. Ntitie met input vr de Luchtvaartnta. De Prefcasus zal waar mgelijk k betrekking hebben p de militaire luchtvaart p de vliegbasis. Ze mag echter geen belemmering vrmen vr de uitvering van militaire taken. Een eventuele grei van het civiele verkeer mag de bendigde ruimte vr militaire peraties p en rnd de vliegbasis en de bredere regi niet in de weg zitten. 2 Prduct Het hfdprduct is een visie p de tekmst van Eindhven Airprt en een daarbijbehrende participatie- en verlegstructuur. Verhaal vanuit de regi: wat vr luchthaven is passend/wenselijk bij deze regi en welke maatregelen zijn ndig m er vr te zrgen dat hinder (milieuaspecten, luchtkwaliteit, geluid, slaapverstring en verkeersverlast) gereduceerd wrdt tt een gezamenlijk te bepalen gewenst niveau? Een verhaal van circa 25 pagina's dat vldende cnreet is m input te zijn vr de besluitvrming ver de tekmst van Eindhven Airprt. De prefcasus levert een perspectief vr Eindhven Airprt in 2030 p, vanuit dit beeld wrden vr de krte termijn (2023) cncrete vrstellen gedaan. Het prduct bevat vrstellen vr de krte termijn en langere termijn. Deels zullen dit cncrete vrstellen zijn die direct (f p termijn) uitgeverd kunnen wrden, deels zullen dit prcesmatige vrstellen zijn die betrekking hebben p de peride na de Prefcasus f als input kunnen wrden meegenmen richting de Luchtvaartnta. 1 Leefmgeving wrdt hier in brede zin gehanteerd. Waarbij het gaat m klimaat, luchtkwaliteit, geluid, slaapverstring en veiligheid. 3

4 3 Planning en aanpak De prefcasus wrdt uitgeverd nder de leiding van een bestuurlijk verkenner de heer Pieter van Geel. De verkenner geeft leiding aan het ttale prces van de prefcasus en brengt het advies uit aan de minister. De Verkenner infrmeert peridiek de bestuurlijke partners in de Stuurgrep Eindhven Airprt na 2019 (Prvincie Nrd-Brabant, Gemeente Eindhven, vertegenwrdiger van de mringende gemeenten, Eindhven Airprt en de ministeries van Defensie en Infrastructuur en Waterstaat) ver de vrtgang en de kwaliteit. Vr de ndersteuning van de bestuurlijke Verkenner is een team samengesteld (prefcasusteam) dat aangestuurd wrdt dr de prjectmanager Zuhal Gul. De planning en aanpak is p hfdlijnen beschreven in de Startntitie en is pgebuwd uit 4 fasen. In Fase 1 is met name gewerkt aan de pbuw van de prjectrganisatie, het pstellen van de Startntitie, ntwikkelen van een website, frmuleren van de nderzeksvragen en eerste verkennende gesprekken dr de heer van Geel. Ok heeft er brede kick-ff bijeenkmst plaatsgevnden en heeft de mgeving de mgelijkheid gekregen m te reageren p de Startntitie. In Fase 2 -waarin we ns nu bevinden- staat het verzamelen en verrijken van infrmatie centraal. Dit zal deels gebeuren dr het uitzetten van (aanvullend) nderzek maar k dr het veren van gerichte gesprekken dr Pieter van Geel met de mgeving, het rganiseren van werksessies en dr input vanuit een grep met vertegenwrdigers van verheden, bewners, bedrijfsleven en maatschappelijke rganisaties (de Challenge Grup). Daarnaast wrdt in deze fase k twee keer een brede bijeenkmst gerganiseerd vr alle betrkkenen en is er via de website gelegenheid m mee te praten. Anders dan in de Startntitie is beschreven is ervr gekzen m niet te werken met afznderlijke werkgrepen die wrden aangestuurd dr een trekker maar met werkstrmen waarin verschillende nderzeksvragen uitgezcht wrden. De afstemming en samenhang tussen de verschillende werkstrmen (en uitbestedingen) wrden gebrgd dr het Prefcasusteam nder leiding van de prjectmanager. Er wrdt een zgenaamde Challenge Grup ingericht waarin verheden, bewners, bedrijfsleven en maatschappelijke rganisaties vertegenwrdigd zijn. Deze grep wrdt betrkken bij de start van de nderzeken zdat zij input kunnen leveren met betrekking tt de nderzeksvragen. Tussentijds zdat zij geïnfrmeerd wrden ver de stand van zaken met betrekking tt de verschillende nderzeken maar óók m actief mee te denken en te den. Tt slt wrden de cncept rapprtages met hun gedeeld en besprken. 4

5 Schematisch kan dit als vlgt wrden weergegeven. Vervlgens start begin februari de Synthese fase. In deze fase kmen de resultaten van de verschillende nderzeken, gesprekken en sessies bijeen en vindt er een eerste vertaling plaats naar een gezamenlijk tekmstperspectief vr Eindhven Airprt. Daarbij wrdt zwel inhudelijk als k in de tijd aansluiting gezcht bij andere relevante trajecten die natinaal en reginaal lpen. Om met verschillende grepen belanghebbenden (ndernemers, bewners en maatschappelijke rganisaties, verheden,..) dieper p de resultaten en de buwstenen vr het advies in te gaan wrden in deze fase zgenaamde "dialgtafels"gerganiseerd.. Het del van de dialgtafels is buwen aan draagvlak. Tt slt wrdt in Fase 4 het advies van de Verkenner pgesteld. In deze sltfase zullen twee bijeenkmsten wrden gerganiseerd: een bijeenkmst vr de bespreking van het cnceptadvies met de mgeving en een afsluitende bijeenkmst. 5

6 4 Onderzeksvragen Fase 2 In deze fase wrdt infrmatie verzameld waarmee het uiteindelijke advies kan wrden pgebuwd en nderbuwd. Het reeds beschikbare materiaal uit de Analysefase en ander beschikbaar materiaal vrmt de basis vr de Prefcasus. Vr vijf werkstrmen (hfdthema's) zijn nderzeksvragen gefrmuleerd die een bijdrage meten leveren aan de ttstandkming van het uiteindelijke advies. Bij de frmulering van deze nderzeksvragen is gekeken naar wat ng aanvullend ndig is ten pzichte van het reeds beschikbare materiaal en is richting de mgeving uitgevraagd welke vragen zij in dit traject beantwrd willen zijn. De vijf werkstrmen zijn: I. GEZONDHEID EN KLIMAAT II. ECONOMIE III. OMGEVINGSKWALITEIT IV. GOVERNANCE EN PARTICIPATIE V. VAN BUITEN NAAR BINNEN I. GEZONDHEID EN KLIMAAT De werkstrm GEZONDHEID EN KLIMAAT gaat primair ver het beperken van hinder (milieuaspecten, geluid, slaapverstring en gezndheid). De centrale vraagstelling hierbij is welke maatregelen zijn realistisch gezien ndzakelijk m de gewenste ambitie (bijvrbeeld vlden aan huidige wettelijke nrm, 5 % f 10 % beneden de wettelijke nrm 2 ) te realiseren, welk effect srteren zij, p welk termijn kunnen deze maatregelen gerealiseerd wrden (krte f lange termijn) en wat zijn de ksten van deze maatregelen en p welke wijze kan gestuurd wrden p het tepassen van deze maatregelen? Hinderbeperkende maatregelen en de effecten daarvan p luchtkwaliteit (CO2, NOx en (ultra)fijnstf), geluid en slaapverstring. 1. Welke hinderbeperkende maatregelen zijn mgelijk? Maak hierbij een nderscheid tussen vliegtuigtechnische maatregelen, peratinele maatregelen en maatregelen mbt tt mgeving/inrichting (in Bijlage A is een grslijst van maatregelen pgenmen). 2. Welke maatregelen zijn p krte (2024) en lange termijn (2030) uitverbaar? 3. Wat is het effect van deze maatregelen p de parameters CO2, NOx, (ultra)fijnstf, geluid en slaapverstring? Op welke termijn kan dit effect verwacht wrden? 4. Wat is het cumulatieve effect? Welke mgelijkheden zijn er m invulling te geven aan het begrip milieugebruiksruimte f het ptellen van geluid in relatie tt de nieuwe mgevingswet? Wat is de bruikbaarheid van het MGR-scringsinstrument (Milieu GezndheidsRisic)? 5. Wat met gedaan wrden m te vlden aan de huidige wettelijke nrm, f m 5 dan wel 10 % nder de huidige nrmen uit te kmen (zie k vetnt 2)? 6. Wat kan er naast hinderbeperkende maatregelen ng meer gedaan wrden m belanghebbenden beter te infrmeren? 7. Wat zijn de ksten van de verschillende hinderbeperkende maatregelen? 2 Wij sluiten hierbij in ieder geval aan bij de vigerende nrmen zals vastgesteld dr Rijk en/f Prvincie. Daarnaast zal een drkijk wrden gegeven naar de WHO richtlijnen en relevante aspecten uit het Parijse Klimaat akkrd. 6

7 8. Op welke wijze kan gestuurd wrden p de inzetbaarheid van deze maatregelen? Welke belemmeringen zijn er (bijvrbeeld in de wetgeving)? 9. Wat is de daadwerkelijke beleving van hinder p dit mment? Vraag 1 t/m 8: Uitbesteding aan NLR met verzek m zelf f in een cnsrtium met RIVM en bureau dat inzicht biedt in de ksten antwrden te verkrijgen. Vraag 9: Hiervr is reeds het GGD belevingsnderzek in gang gezet. Tussentijdse resultaten van het ANIMA prject en ANNA (jaarlijkse werkgrep aircraft nise nn-acustic factrs) wrden hierbij betrkken. Vr ultrafijnstf wrdt zveel mgelijk aansluiting gezcht bij het huidige nderzek dr RIVM. II. ECONOMIE De werkstrm ECONOMIE heeft tt del m infrmatie p te leveren met betrekking tt de vraag aan wat vr luchthaven behefte is gezien vanuit de (Brainprt) regi? Wat vr luchthaven past bij de ecnmische structuur/het prfiel van de regi? Vervlgens is dan de vraag welke bestemmingen daarbij passen en p welke wijze daarp gestuurd kan wrden? 1. Breng de ecnmische structuur van de regi in beeld. Wat vr type bedrijvigheid? Welke ververstrmen (gederen en mensen) zijn er vanuit het reginale bedrijfsleven naar het buitenland waar de luchthaven een rl in zu kunnen spelen? Verwachtte ecnmische grei in deelsectren/ verwachtte ntwikkeling van de regi en drwerking daarvan p (cq behefte aan) de luchthaven? Wat is de 'catchment area' van Eindhven Airprt? 2. Wat zijn de verschillende delgrepen in de regi vr de luchthaven? Welke passagiersmix? Welke bestemmingen passen bij de ecnmische structuur van de regi (met vliegtuig en/f trein)? Welke aantallen, frequentie? Wat is de rl van Eindhven Airprt in relatie tt de natinale vraag naar luchtvaart? 3. Kan gestuurd wrden p deze bestemmingen? He en nder welke vrwaarde? 4. Wat is de reginale vraag naar general aviatin en business aviatin? Vraag 1: Uitbesteding aan Ne Observatry vr ecnmische structuur regi en betekenis vr luchthaven Vraag 2 t/m 4 : Nntb, in eerste instantie Input dr gesprekken/werksessies met Eindhven Airprt, Aircarriers, Leisure Industrie, VNO/NCW/BZW, Brainprt Develpment, Ministerie IenW. 7

8 III. OMGEVINGSKWALITEIT De werkstrm OMGEVINGSKWALITEIT is gericht p het verkrijgen van infrmatie ver de best mgelijke inpassing van de luchthaven in de mgeving, het vergrten van de ruimtelijke kwaliteit, maar k p het ng verder ptimaliseren van de vetprint van de luchthaven en p de wijze waarp de luchthaven iets terug kan den vr de mgeving. Inpassing in landschap/ruimtelijke kwaliteit 1. He kan de luchthaven een psitieve bijdrage geven aan de kwaliteit van het gebied (inpassing in landschap)? 2. Wat kan er gedaan wrden aan de landzijdige bereikbaarheid van de luchthaven (inclusief fiets en parkeerprblematiek)? 3. Welke vrstellen/prjecten uit de Gebiedsvisie Brainprt City en het prgramma Ruimte van de SGE leveren een bijdrage aan de mgevingskwaliteit van de luchthaven (hierbij wrdt k de Gebiedsvisie Luchthaven terrein meegenmen)? Werksessie met Gemeente Eindhven, SGE, bewners, Eindhven Airprt, Brainprt Develpment. Vetprint luchthaven Vanuit de huidige vetprint van de luchthaven inventariseren welke aanvullende mgelijkheden er zijn m Grund Service Equipment (GSE) en afvalverwerking te verbeteren? Werksessie Eindhven Airprt, Ministerie IenW, BMF, kplpers en BIC. Return vanuit luchthaven 1. He kan de luchthaven iets "teruggeven" aan de mgeving, invulling geven aan het aspect 'scial return' (via arbeidsmarkt/nderwijs, beschikbare ruimte, cmpensatie, etc.)? 2. Zijn er in de mgeving van Eindhven Airprt situaties aan te wijzen die, naar de geest van de wet wel maar naar de letter van de wet niet in aanmerking kmen vr wettelijke cmpensatie? Inventarisatie wat al lpt bij Eindhven Airprt, Inventarisatie van vrbeelden elders (Schiphl, A9), inventarisaren van mgelijke schrijnende gevallen via gemeenten en bewnersrganisaties. Aansluiten bij lpende gesprekken tussen Eindhven Airprt en Gemeente Eindhven en mliggende gemeenten (Eersel, Wintelre,..). Betrekken Leefbaarheidsfnds. 8

9 IV. GOVERNANCE EN PARTICIPATIE De werkstrm GOVERNANCE EN PARTICIPATIE met infrmatie genereren waarmee uiteindelijk een advies kan wrden pgesteld vr de tekmstige wijze van verleg en besluitvrming rnd Eindhven Airprt. Op welke wijze kan participatie na afrnden van de Prefcasus het best wrden vrmgegeven en welke gvernance past daarbij? 1. Wat zijn de belangrijkste stakehlders en wat is hun psitie/belang, welke issues hebben vlgens de stakehlders pririteit? 2. He willen de relevante stakehlders betrkken wrden, welke nieuwe mgelijkheden vr participatie zijn bruikbaar? He ga je m met de "zwijgende meerderheid"? 3. He is de huidige gvernance Eindhven Airprt geregeld? Onderscheid tussen de NVstructuur en wijze waarp participatie nu geregeld is? Waarver wrdt waar beslten? 4. Welke verlegmdellen zijn er elders en he werken deze (ervaringen en evaluatie: Schiphl, Heathrw, Brussel, Swedavia)? Zijn er lessen te trekken uit verlegmdellen in andere sectren? 5. Welke tls zijn er m participatie te vergrten en welke werken ged/niet ged? Bestaande) infrmatie/nderzek/maatregelen: VCNS (virtual cmmunity nise simulatr) App: geluidsweerbericht Kennisdeling met mwnenden (nafh. lket, masterclasses) Opleiden van mwnenden Heathrw-vrbeeld nn-acustic factrs App met verleggen rutes Schiphlvrbeelden Zelf meten Geluidsmbudsman (Australië) 6. Wat zijn mgelijke mdellen vr de tekmstige gvernance/participatie (krte termijn en lange termijn)? He wrdt maximale transparantie bereikt? He kan het beste wrden gestuurd en gecntrleerd p het 'nakmen van afspraken? 7. He werkt het aandeelhuderschap van Eindhven Airprt dr in de besluitvrming? Is het wenselijk/mgelijk daarin zaken te veranderen? Stakehlderanalyse, pstellen mgelijke mdellen en aandeelhuderschap dr Prefcasusteam dmv gesprekken met de mgeving, verheden en Eindhven Airprt. Benchmark en tls (vragen 4 en 5) uitbesteding aan NLR. V. VAN BUITEN NAAR BINNEN Om tt een ged tekmstperspectief vr Eindhven Airprt te kmen is het echter van belang m niet alleen vanuit het hier-en-nu te redeneren maar k vruit te kijken. Parallel aan de uitwerking van bvenstaande nderzeksvragen maken we daarm k gebruik van backcasting. Backcasting is een methde m strategie te ntwikkelen dr het benemen van een gewenst tekmstbeeld. Van daaruit wrdt er terug geredeneerd m te bepalen welke acties meten wrden ndernmen m daar te kmen vanuit de huidige situatie. 9

10 (brn the Natural Step) Ten beheve van dit eindbeeld zal twee keer een sessie wrden gerganiseerd met experts en vrijdenkers. Eén keer een tafel met vrijdenkers van buiten de luchtvaart/luchthaven. Eén keer een tafel met vrijdenkers en experts vanuit de luchtvaart/luchthaven. Hierbij kunnen k (enkele) mensen vanuit de Challenge Grup wrden betrkken. Deze sessies wrden uitgewerkt in een duidelijk beschreven eindbeeld. Centrale vraag : He kan een duurzaam innvatief Eindhven Airprt er in 2050 uitzien? 1. Nieuwe verdienmdellen 2. Ander bestemmingen aanbd, inclusief mdal shift (meer trein in plaats van vliegtuig) 3. Innvaties p gebied van bagage-afhandeling, bereikbaarheid luchthaven, innvatieve luchtvaart, vetprint, etc. etc. 4. Welke innvaties p gebied van hinderbeperking/duurzaamheid en verdeling daarvan. 5. Innvaties in luchthaven als nderdeel van het reginale "ecsysteem" Uitbesteding aan adviesbureau the Rckgrup m innvaties te inventariseren, twee keer een wrkshp te rganiseren. Resulterend in duidelijk beschreven tekmstbeeld. Input vanuit Eindhven Airprt (resultaten eerdere tekmstsessie), Gemeente Eindhven (Jst Faassen, TU/E-radmaps). 10

11 5 Participatie en cmmunicatie Naast de Challenge Grup wrden de resultaten van het nderzek k gedeeld via de website met mgelijkheden vr een ieder m te reageren en wrden er brede bijeenkmsten gerganiseerd. Del van deze brede bijeenkmsten is m mgelijkheden te creëren vr een ieder m actief mee te denken en te den bij het frmuleren en beantwrden van de vragen. De vlgende bijeenkmst is p 29 nvember aanstaande. In nderstaande figuur zijn de belangrijkste participatie- en cmmunicatiemmenten weergegeven. Ten beheve van de cmmunicatie wrdt een werkgrep cmmunicatie ingericht. De werkgrep stelt een cmmunicatiestrategie waarin de vlgende aspecten wrden meegenmen: he bereiken we een grt deel van de mgeving wie willen we bereiken he kunnen ze reageren he blijven we in cntact wat willen we uiteindelijk bereiken? De werkgrep draagt zrg vr de bendigde instrumenten en middelen. In ieder geval wrdt alle infrmatie (nderzeksvragen, rapprten etc.) ntslten via een website. Via de website wrden k pmerkingen en vragen vanuit de mgeving geïnventariseerd en beantwrd. De werkgrep zrgt actief vr het pzetten en werkend maken hiervan. De werkgrep heeft de vlgende taken: 1. Opstellen cmmunicatiestrategie en participatieplan 2. Maken van een verzicht van de belangrijkste issues van de mgeving, de acties die hierp wrden ndernmen en de stand van zaken. 11

12 3. Ontwikkelen cmmunicatiekanalen zals beschreven in de strategie: nieuwsbrieven, lkale media, nline participatie (bijvrbeeld het pzetten van een "Cmmunity" met mgelijkheden vr chatsessies- TEDtalks, etc.) 4. Beheren van website en de diverse kanalen Op dit mment is de cmmunicatiemanager/werkgrep ng niet peratineel. Ten aanzien van cmmunicatie en participatie zijn inmiddels de vlgende activiteiten ndernmen: Startbijeenkmst 10 ktber Startntitie p de website met mgelijkheid tt reageren. Reacties zijn grtendeels verwerkt in aanpak en nderzeksvragen Vrbereiding brede bijeenkmst 29 nvember ism bewnersrganisaties Gesprekken met Pieter van Geel en bewnersrganisaties, bedrijfsleven, etc. Lg en website Prefcasus ntwikkeld Tevens zal met Eindhven Airprt verlegd wrden ver het pzetten van een app/nline frum en het uitzetten van een brede enquête m thema s en wijze van betrkkenheid p te halen. 12

13 Bijlage A Vrlpige grslijst mgelijke maatregelen Operatinele hinderbeperkende maatregelen Elektrisch taxiën Elektrisch vliegen Taxiën p één mtr (ipv 2) Startprcedures Optimaliseren van vertrekrutes Baanpreferentie Geluidsarme naderingen (CDA) Andere naderingscnfiguratie ( reduced flaps ) Respite Gebruik van wielremmen bij landing Start met gereduceerde stuwkracht Ruteptimalisatie Gedkpe sltprijs vr stillere en/f schnere vliegtuigen Restricties p vliegtijden ATM planning (AMAN, DMAN) Fiscalisering brandstf en tickets Technische hinderbeperkende maatregelen Retrfitting Vltvernieuwing Hybride-elektrische vrtstuwing Duurzame brandstffen Walstrm en precnditined air Elektrificatie GPU en GSE Waterinjectie bij prefdraaien Maatregelen in de mgeving Olifantengras Wningislatie 13