Informatie over Bipolaire Stoornis

Transcriptie

1 Infrmatie ver Biplaire Strnis (MANISCH DEPRESSIEVE STOORNIS MDS) AZ Biplaire Strnis.indd :28

2 De infrmatie in deze infrmatiebrchure kan nit het inrepen van prfessinele zrg vr een juiste diagnse en behandeling van biplaire strnis f een andere psychiatrische/medische aandening vervangen. In deze brchure wrdt gemakshalve alleen hij vermeld maar hiermee wrdt k zij bedeld. Eerste druk, 2009 Cpyright AstraZeneca BV Alle rechten vrbehuden. Niets uit deze uitgave mag wrden verveelvudigd, pgeslagen in een geautmatiseerd gegevensbestand f penbaar wrden gemaakt, in enige vrm f p enige wijze, hetzij elektrnisch, mechanisch, dr ftkpieën, pnamen f enige andere manier, znder vrafgaande schriftelijke testemming van de uitgever. Bij het samenstellen van deze infrmatiebrchure heeft AstraZeneca de grtst mgelijke zrgvuldigheid betracht. AstraZeneca kan geen aansprakelijkheid aanvaarden vr eventuele njuistheden in de infrmatie en is niet verantwrdelijk vr cnsequenties die vrtvleien uit het gebruik van deze brchure AZ Biplaire Strnis.indd :28

3 INLEIDING Het leven kent zijn ups en dwns, maar bij mensen met de diagnse biplaire strnis zijn deze uitschieters extremer dan bij geznde mensen. De biplaire strnis wrdt k wel manische depressiviteit genemd. Dit betekent dat er perides zijn geweest waarin men dacht dat men de wereld aan kn en zich extreem vrlijk velde. Het vertnde gedrag werd dr de mgeving als pmerkelijk gevnden, maar zelf zag men daar geen prbleem in. Na deze veractieve peride werd het een tijdje rustig. De stemming was stabiel, maar dit kn een vrbde zijn van de depressie waarin men zich heel smber velde. Het kan natuurlijk k z zijn geweest, dat een depressieve peride werd gevlgd dr een eufrische peride. Het duurt vaak jaren vrdat een biplaire strnis herkend wrdt en vaak gaat dat gepaard met een zektcht langs verschillende hulpverlenende instanties: huisarts, psychlg, arb-arts, relatiebemiddeling en/f de verslavingszrg. In de meeste gevallen is uiteindelijk een psychiater betrkken geweest bij het stellen van de diagnse. Wanneer bij ju f een naaste van je de diagnse biplaire strnis is gesteld herken je je misschien in het bvenstaande. Als de diagnse wrdt gesteld kan het k z zijn dat je met wennen aan het idee. Ervaring leert echter dat je nu verder kunt. Met de juiste medicatie, een gede begeleiding en behandeling kun je meestal een leven leiden als ieder ander. Het is nu de vraag welke behandeling het beste is. Dit is afhankelijk van de fase waarin je als patiënt verkeert. Bij de behandeling zijn verschillende hulpverleners betrkken. Het is belangrijk dat tijdens deze cntacten verwachtingen ver de behandeling met hen wrden besprken. De weg naar herstel begint met inzicht in en acceptatie van het ziektebeeld. In deze brchure vind je meer infrmatie ver de biplaire strnis, de verschijnselen, de mgelijke rzaken en de behandeling ervan. Wij hpen dat je hier antwrd vindt p veel van je vragen AZ Biplaire Strnis.indd :28

4 BIPOLAIRE STOORNIS Wat is een biplaire strnis? Een biplaire strnis, k wel manisch depressieve strnis (MDS) genemd, is een ziekte van de hersenen, waardr mensen extreme stemmingen krijgen. De stemming wisselt tussen twee uitersten. De ziekte verrzaakt perides van extreme pgewektheid (manie) en zeer smbere perides (depressies), deze perides wrden k wel episdes genemd. Iedereen heeft gede en minder gede dagen. Bij een biplaire strnis zijn deze ups en dwns echter veel extremer. Iemand met een biplaire strnis heeft zwel manische als depressieve episdes. Dit is anders dan bij een depressie (k wel klinische depressie, uniplaire depressie f depressieve strnis genemd), waarbij iemand gedurende langere tijd alleen een smbere stemming heeft. He vaak kmt een biplaire strnis vr? Biplaire strnis kmt bij ngeveer 2-4% van de bevlking vr. Biplaire str nissen kmen even vaak vr bij mannen als bij vruwen, hewel het verlp van de ziekte anders is. Vruwen hebben vaak meer depressieve episdes dan mannen. Bij vruwen is de eerste episde meestal een depressie, terwijl mannen vaker als eerste een manische episde hebben. Een biplaire strnis ntstaat meestal tussen de jaar, maar het kan k al tijdens de jeugd f p latere leeftijd ptreden. De verschillende stemmingen De extreme stemmingswisselingen kunnen per persn zeer verschillend zijn maar ver het algemeen zijn ze vr zwel de betrkkene als vr de familie en mgeving een behrlijke belemmering in het dagelijks leven. Bij een biplaire strnis zijn vier stemmingsperides te nderscheiden: Manische peride Hypmane peride AZ Biplaire Strnis.indd :28

5 Depressieve peride Gemengde peride De perides waarin deze stemmingen vrkmen, kunnen jaren uiteenliggen maar ze kunnen elkaar k in snel temp pvlgen. Manie en hypmanie Het kenmerk van een manische peride (die een week f langer kan aanhuden) is een aanhudende extreem vrlijke f prikkelbare stemming. Hypmanie is een mildere vrm van manie, waarbij de stemmings- en gedragswisselingen niet z grt zijn. De symptmen zijn minder heftig dan in een manische peride. De symptmen van een manie Veel mensen met een biplaire strnis hebben in de manische peride niet het idee dat er iets mis is. Ze zijn ervan vertuigd dat ze prima functineren. Hierdr kunnen ze in prblemen kmen met hun mgeving. De wens m leuke f spannende dingen te den znder na te denken ver de gevlgen (zals gevaarlijk rijden, veel alchl drinken f drugs gebruiken) kan van grte invled zijn. Dr te veel geld uit te geven, kunnen er in snel temp veel schulden wrden gemaakt. Dr seksueel ntremd te zijn, kunnen relaties stuklpen. Dr rekelze besluiten te nemen, kunnen werk en gezndheid gevaar lpen. Andere symptmen van een manie kunnen zijn: Grtse ideeën ver zichzelf hebben f zichzelf heel belangrijk vinden. Brdevl energie zitten en geen slaap ndig hebben. Zeer snel praten. Vl ideeën en plannen zitten. Een strm aan ideeën hebben, waarbij de gedachten van het ene idee naar het andere schieten. Snel afgeleid zijn en zich niet kunnen cncentreren. Ruzie maken. Seksueel ngeremd zijn. Geen rekening huden met de cnsequenties van bepaalde daden. Gkken en/f drinken AZ Biplaire Strnis.indd :28

6 Als ik manisch ben, heb ik het gevel dat niets nmgelijk is! Ik kan de hele wereld aan. Ik heb briljante ideeën en plannen die ik aan iedereen wil vertellen die het maar hren wil. Ik vel me slimmer en beter dan wie dan k en val uit tegen mensen die me niet bij kunnen huden. Sms praat ik z snel dat ik mensen in de war breng. Rn - 42 jaar Er spelen een miljen gedachten tegelijk dr mijn hfd en dat hudt me uit mijn slaap. Ik ben niet me, k al slaap ik bijna niet. Mijn remmingen verdwijnen. Ik neem risic s die ik nrmaal niet zu nemen. Als ik iets wil, kp ik het, ngeacht wat het kst. Mijn behefte aan seks wrdt nweerstaanbaar. In z n peride kan iedereen zien dat mijn ziekte uit de hand lpt. Maar ik niet. Vr mij lijkt alles nrmaal. Sterker ng, ik heb de tijd van mijn leven. Biplaire depressie Mensen gebruiken vaak het wrd depressie m mmenten te beschrijven waarp ze zich ngelukkig velen f het allemaal even beu zijn. Maar bij een echte depressie zijn een smbere stemming en andere symptmen minstens twee weken lang, en vaak ng veel langer, iedere dag aanwezig. Een aanhudende smbere stemming staat p de vrgrnd. De negatieve gevelens zijn z sterk dat nrmale dagelijkse bezigheden niet meer uitgeverd kunnen wrden. De symptmen van een biplaire depressie Andere symptmen van een depressie kunnen zijn: Smbere stemming, leeg f ngelukkig gevel. Geen emties velen. Geen cntact met anderen willen. Om alles huilen. Verlies van energie en zich altijd me velen AZ Biplaire Strnis.indd :28

7 Geen f minder zin in activiteiten die vrheen als leuk ervaren werden. Zich schuldig f waardels velen. Geen gevel van eigenwaarde. Lustels zijn, nergens zin in hebben. Minder belangstelling hebben vr werk f hbby s. Me zijn. Denken aan dd f zelfdding. Verandering in gewicht, eetlust en slaappatrn. Cncentratieprblemen. Minder f geen behefte aan seks. Onverklaarbare pijnen en kwalen hebben. Susan - 28 jaar Als ik heel depressief ben, vel ik me alsf ik in een diep, zwart gat ben gevallen en er niet meer uit kan. Emtineel gezien vel ik me dd, alsf het leven uit me gezgen is. Het lukt me niet m ergens plezier f vreugde aan te beleven. Het velt alsf ik aan het verdrinken f stikken ben in mijn eigen pijn. Alle hp verdampt. Iedere gedachte is smber. Het ngelukkige gevel is verweldigend en cnstant aanwezig. Ik met veel huilen. Ik wil niemand zien en heb nergens zin in; ik wil met rust gelaten wrden. Ik ben ntzettend me. Ik kan de hele dag in bed liggen, maar slaap weinig. Het kst me enrm veel meite m iets te den. Ik kan me nergens meer druk m maken. De tekmst kan me gewn niets meer schelen. Ik vel me df en leeg. Ik kan geen beslissingen nemen. Ik vel me waardels en machtels. Ik haat mezelf. Als ik in z n diepe depressie zit, kan niemand echt begrijpen wat ik drmaak. Je kunt niet gewn prberen m vrlijk te zijn, zals smmige mensen denken. Je hebt medicijnen ndig m beter te wrden AZ Biplaire Strnis.indd :28

8 Gemengde episde Smmige mensen met een biplaire strnis hebben gemengde episdes waarin ze zwel symptmen van manie als van depressie hebben. Ze velen zich bijvrbeeld ngelukkig en smber, maar zijn tegelijkertijd rustels en zitten vl energie. He lang duren de episdes? Bij een biplaire strnis kunnen episdes dagen, weken f zelfs jaren aanhuden. Tijdens de eerste 10 jaar van de ziekte ligt het gemiddeld aantal episdes p vier. Znder behandeling duurt de gemiddelde episde van manie f hypmanie een paar maanden f langer, en een episde van depressie kan zes maanden f langer duren. Rapid cycling De meeste mensen met een biplaire strnis krijgen tussen de episdes dr weer een (bijna) nrmale stemming. Bij smmige mensen zit er echter nauwelijks f geen tijd tussen de episdes, waardr ze heel snel van een manie naar een depressie gaan, en weer terug. Dit heet rapid cycling. Sms kunnen er meerdere episdes ptreden binnen een week f zelfs binnen een dag. Als er binnen twaalf maanden vier f meer ziekte-episdes ptreden, heeft iemand een zgenaamde rapid-cycling biplaire strnis. Rapid cycling treedt vaak p bij mensen die al geruime tijd een biplaire strnis hebben en kmt meer vr bij vruwen dan bij mannen. Psychse Tijdens een manische f depressieve episde kan een psychse ptreden. Een psychse wrdt vaak mschreven als het verlies van cntact met de echte wereld. Iemand met een psychse neemt de wereld anders waar dan anderen. Mensen met een psychse kunnen daardr erg bang f achterdchtig wrden AZ Biplaire Strnis.indd :28

9 OORZAKEN VAN EEN BIPOLAIRE STOORNIS Biplaire strnissen kmen even vaak vr bij mannen als bij vruwen. Over de rzaken van een biplaire strnis valt weinig met zekerheid te zeggen. Hewel de rzaak van een biplaire strnis nbekend is, speelt een cmbinatie van factren een belangrijke rl: Werking van de hersenen. Erfelijke aanleg. Stressvlle levensgebeurtenissen. Werking van de hersenen De hersenen bestaan uit tallze hersencellen fwel neurnen. Ze bevatten k belangrijke chemische stffen, neurtransmitters geheten (zals dpamine, sertnine en nradrenaline), die bdschappen van de ene naar de andere hersencel verbrengen. Vr een gede werking van de hersenen meten deze bdschappen (f signalen) p de juiste manier tussen de neurnen wrden vergebracht. Als dit niet ged gaat kunnen het denkvermgen, de stemming, het geheugen en het leervermgen wrden aangetast. Een biplaire strnis wrdt mgelijk verrzaakt drdat de heveelheid van smmige van deze stffen in de hersenen uit balans zijn. Erfelijke aanleg Biplaire strnissen lijken in bepaalde families meer vr te kmen en daarm zu erfelijkheid een rl kunnen spelen bij het ntstaan ervan. Ongeveer tweederde van de mensen met een biplaire strnis heeft iemand in de naaste familie die de strnis k heeft f aan een ernstige depressie lijdt. Als je dus iemand in je familie hebt met een biplaire strnis f depressie, kan dit juw kans p het krijgen van de ziekte verhgen. Stressvlle levensgebeurtenissen Stressvlle f traumatische levensgebeurte nissen kunnen aanleiding geven tt de eerste episde van een biplaire strnis. Vrbeelden van dergelijke gebeurtenissen zijn het verlijden van een familielid, het verliezen van een baan, de gebrte van een kind f een verhuizing AZ Biplaire Strnis.indd :28

10 DIAGNOSE BIPOLAIRE STOORNIS Het herkennen f vaststellen van een biplaire strnis is sms meilijk mdat er geen test is die de ziekte p kan spren. Veel mensen weten niet wat een biplaire strnis is, waardr ze bij het zeken van hulp vr hun depressieve gevelens hun manische symptmen vaak niet met hun arts bespreken. De symptmen van een biplaire strnis lijken p die van andere ziekten, wat de diagnse k weer bemeilijkt. Om de diagnse te stellen, gebruiken artsen vaak een standaard vragenlijst vr de diagnse. De Md Disrder Questinnaire is een hulpmiddel bij het vaststellen van bepaalde symptmen van een biplaire strnis. Het is niet bedeld als vervanging van een vlledige berdeling dr de psychiater f een andere zrgverlener. Een biplaire strnis is een gecmpliceerde aandening en de diagnse kan niet met één enkele vragenlijst wrden gesteld. Als je je zrgen maakt ver je geestelijke gezndheid, raden wij je aan een afspraak te maken met een gediplmeerd zrgverlener m je symptmen te bespreken. Je kunt hierbij de ingevulde MDQ-NL meenemen en bespreken AZ Biplaire Strnis.indd :28

11 Stemmingsstrnis Vragenlijst (MDQ-NL) naam: datum: Wilt u de vlgende vragen z ged mgelijk beantwrden dr het juiste antwrd aan te kruisen? A Is er in uw leven it een peride geweest waarin u niet uzelf was, en... ja nee u uzelf z ged, f z hyperactief velde dat andere mensen vnden dat u niet uzelf was waardr u in de prblemen kwam? u z prikkelbaar was dat u tegen andere mensen schreeuwde f een gevecht f een ruzie begn? u veel meer zelfvertruwen had dan nrmaal? u veel minder sliep dan gebruikelijk, znder dat u daar last van had? u veel spraakzamer was f veel sneller sprak dan gebruikelijk? gedachten dr uw hfd jaagden f u uw gedachten niet kn remmen? u z makkelijk afgeleid werd dr uw mgeving dat u meite had m u ged te cncentreren f uw gedachten er bij te huden? u veel meer energie had dan nrmaal? u veel actiever was en veel meer dingen deed dan nrmaal? u veel meer sciale cntacten had f vaker de deur uitging dan nrmaal, en bijvrbeeld midden in de nacht vrienden pbelde? u veel meer interesse had in seks dan nrmaal? u dingen deed die ngebruikelijk waren vr u, f waarvan andere mensen zuden kunnen denken dat het verdreven, nverstandig f riskant was? u veel geld uitgaf waardr u f uw familie in de prblemen kwam? B Als u p twee f meer vragen JA hebt geantwrd, wilt u dan deze vraag beantwrden: Vnden een aantal van de bvengenemde gedragingen it in dezelfde peride plaats? Ga verder p de vlgende pagina AZ Biplaire Strnis.indd :28

12 C Heveel prblemen leverden deze gedragingen u p, zals niet meer kunnen werken, prblemen met uw familie, geld f justitie, betrkken raken bij ruzies f vechtpartijen? S.v.p., slechts één antwrd uitkiezen geen enige aanzienlijke ernstige prblemen prblemen prblemen prblemen Vertaald dr D.H.Pstma(GGNet) & P.F.J.Schulte(GGZ-NHN); GGNet, Pstbus 2003, 7230 GC, Warnsveld / d.pstma@ggnet.nl TEGEK.NL AZ Biplaire Strnis.indd :28

13 BEHANDELING Er zijn twee behandelingen mgelijk vr een biplaire strnis: Medicijnen. Medicijnen in cmbinatie met psychtherapie, zals bijvrbeeld cgnitieve gedragstherapie (CGT). Het is niet z dat de behandeling met medicijnen en/f psychtherapie de biplaire strnis genezen. Een effectieve behandeling kan de symptmen wel verlichten, de stemming stabiliseren en de duur en ernst van de episdes verminderen. Hierdr is het mgelijk m ged te leven met een biplaire strnis. Vr deze behandelingen heb je mgelijk verschillende zrgverleners: een psychiater f arts vr je medicijnen en een psychlg vr psychtherapie. Mgelijk zul je k cntact hebben met een verpleegkundige (SPV). Deze mensen maken nderdeel uit van je behandelteam en dienen nderling nauw cntact te huden m infrmatie en inzicht in je vrtgang te delen. Medicijnen De medicijnen zrgen vr een afvlakking van de pieken en dalen in de stemming. Deze behandeling kent twee fasen, de acute behandeling en de nderhudsbehandeling. Welke medicijnen het meest geschikt zijn, hangt af van de klachten die iemand heeft. Onder de medicatie die bij een biplaire strnis wrdt vrgeschreven vallen nder ander lithium, antipsychtica (zwel de klassieke als de atypische) en antidepressiva. Deze medicatie wrdt ingezet m een manie f een depressie te behandelen en k m een vlgende episde te vrkmen. In deze brchure wrdt niet verder ingegaan p de verschillen tussen de srten medicatie. Wanneer iemand veel last heeft van bijwerkingen en wil stppen met medicijnen, is het altijd belangrijk m dit met de behandelaar te bespreken mdat acuut stppen AZ Biplaire Strnis.indd :28

14 met medicatie vrijwel altijd leidt tt terugkeer van klachten en gepaard kan gaan met ntwenningsverschijnselen. Ok p eigen initiatief afbuwen mdat men zich ged velt kan negatieve gevlgen hebben. Psychtherapie Naast medicatie kan k psychtherapie een psitief effect hebben p een biplaire strnis. Met psychtherapie kan: Inzicht verkregen wrden in de biplaire strnis. Geleerd wrden te accepteren he de ziekte het leven beïnvledt. Psychtherapie kan k helpen bij het leren mgaan met symptmen tijdens een depressieve episde. Langdurige psychtherapie kan k manische f depressieve episdes vrkmen dr de stress te verminderen die deze episdes verrzaken. Er zijn verschillende srten psychtherapie waar mensen met een biplaire strnis baat bij kunnen hebben: Cgnitieve gedragstherapie. Psych-educatie. Interpersnlijke en sciaal ritme therapie. Systeemtherapie. Psychtherapie kan 1 p 1 plaatsvinden (patiënt en therapeut), met een grep biplaire patiënten die in dezelfde situatie zitten f met familieleden. De verschillende srten psychtherapie die beschikbaar zijn, kunnen variëren naar gelang het zrgaanbd in de regi. Cgnitieve gedragstherapie Dr middel van cgnitieve gedragstherapie wrdt geleerd m negatieve gedachten en gedragingen te herkennen en ze te vervangen dr psitieve. Iemand die bijvrbeeld na het maken van een fut denkt Ik ben waardels, ik kan niets ged den en depressief wrdt, zal leren m flexibeler te reageren p dit srt situaties en negatieve denkpatrnen te vermijden AZ Biplaire Strnis.indd :28

15 ZELFZORG Dr inzicht te krijgen in de eigen biplaire strnis, betrkken te wrden in de besluitvrming ver de behandeling en enige verantwrdelijkheid te nemen vr de therapie, kunnen mensen met een biplaire strnis het negatieve effect dat deze aandening heeft p hun leven aanzienlijk verminderen. Met nderstaande maatregelen kunnen mensen met een biplaire strnis zichzelf helpen m de ziekte z ged mgelijk nder cntrle te huden: Medicijnen zijn belangrijk vr het beheersen van de symptmen van een biplaire strnis. Vr een gede werking van de medicijnen dienen deze exact vlgens het vrschrift van de arts te wrden ingenmen. Ok wanneer men zich ged velt. Het kan helpen m een betruwbaar iemand uit de familie f vriendenkring te vragen te helpen herinneren wanneer de medicijnen meten wrden ingenmen. Ok is het van grt belang m een vast patrn aan te huden vr het innemen van de medicijnen. Neem je medicijnen iedere dag p hetzelfde tijdstip in, gebruik een pillendsje en/f hu het gebruik bij in je agenda f p de kalender. Smmige mensen stppen met het gebruik van hun medicijnen mdat het nplezierige bijwerkingen verrzaakt f mdat ze het hyper -gevel missen dat ze van een manische episde krijgen. Het is belangrijk m niet zmaar te stppen. Overleg dit altijd eerst met de arts! Slaappatrn kan van grte invled zijn p de biplaire strnis. Mensen met een biplaire strnis zijn zeer gevelig vr veranderingen in hun slaappatrn, he klein k. Het is belangrijk m iedere avnd p dezelfde tijd naar bed te gaan en s chtends p dezelfde tijd p te staan. Cafeïne (dat in kffie en thee zit) en alchl kunnen het slaappatrn verstren. Bij slaapprblemen is het dus beter m gebruik van cafeïne te vermijden. Alchl- f drugsgebruik kan een rampzalig effect hebben p iemands leven. Sms nemen mensen met een biplaire strnis hun tevlucht tt alchl f drugs, mdat ze de res missen f hun situatie willen ntvluchten AZ Biplaire Strnis.indd :28

16 Het gebruik van alchl f drugs kan een manische f depressieve episde verrzaken. Het is niet makkelijk m te te geven dat er een alchl- f drugsprbleem is, maar wel een belangrijke stap in het zeken naar hulp dr het met de arts te bespreken. Tt slt kan k stress een episde verrzaken. Regelmatig bewegen kan stress verminderen, net als tijd nemen vr ntspanning. Het is belangrijk m stress te vermijden. DE TEKENEN VAN EEN EPISODE HERKENNEN Het herkennen van bepaalde tekenen f symptmen, dat er een manische f depressieve episde p kmst is, is van grt belang. Het is namelijk veel gemakkelijker m een vrege, milde episde te behandelen dan een latere, zwaardere episde. Dr de vrege tekenen van manie f depressie te herkennen, kan er z snel mgelijk medische zrg wrden gebden en kan de behandeling wrden gestart, waardr de symptmen van een episde kunnen wrden vrkmen f verminderd. Waarschuwingstekenen van een manie zijn: Minder slaap f geen slaap hebben. Impulsief gedrag, dingen den znder na te denken. Gedachten die dr het hfd razen. Sneller geïrriteerd raken dan nrmaal gesprken. Snel pgewnden raken f rustels zijn. Rekels geld uitgeven. Veranderingen in gewicht f eetlust. Waarschuwingstekenen van een depressie zijn: Minder zin hebben in activiteiten f cntact met andere mensen. Niet kunnen stppen met piekeren. Een ander slaappatrn hebben dan nrmaal. Verdrietig zijn f willen huilen. Niet gemtiveerd zijn m dingen te den AZ Biplaire Strnis.indd :28

17 Niet uit bed kunnen kmen. Negatieve gedachten hebben. Vr iemand met een biplaire strnis is het meilijk m de signalen bij zichzelf te herkennen. Daarm is het raadzaam m iemand in de directe mgeving te vragen medische hulp in te schakelen wanneer iemand met een biplaire strnis een terugval heeft. Het kan k zeer nuttig zijn m een plan van aanpak paraat te hebben, waarin adviezen en handvatten staan die van belang zijn m weer p het gede spr te kmen. OP TIJD HULP ZOEKEN Dr penlijk te praten met de mensen in de nabije mgeving en hen te betrekken bij de behandeling, krijgen mensen met een biplaire strnis meer grip p de situatie. He kunnen naasten helpen tijdens een manische f depressieve episde? Bijvrbeeld dr het stimuleren van inname van de medicijnen, stress te verminderen, structuur aan te brengen in de thuissituatie en mgeving en emtinele steun te bieden. Om een ged inzicht te krijgen in een biplaire strnis is het zeer zinvl dat naasten praten met de behandelend arts f een cursus den samen met de biplaire patiënt. Familie en vrienden meten weten wat ze meten den tijdens een episde: De zrg van de kinderen en huisdieren. Welke rekeningen meten wrden betaald. Gegevens van werkgever en cntactpersn p het werk. Lijst met namen en telefnnummers van zrgverleners zals psychiater, huisarts, sciaal psychiatrisch verpleegkundige en aptheker (het behandel team). Een lijst met namen en dseringen van de medicijnen die wrden gebruikt AZ Biplaire Strnis.indd :28

18 VRAGEN VOOR BEZOEK BIJ DE ZORGVERLENER / BEHANDELEND ARTS Vermed je dat je zelf f iemand in juw naaste mgeving een biplaire strnis heeft, dan zijn er diverse vragen die je de arts zu kunnen stellen. Om je een leidraad te geven, zijn hierbij een aantal vragen pgesteld: 1. Welke tests kunt u uitveren m te zien f ik een biplaire strnis heb? 2. He lang duren mijn episdes? 3. Welke medische en niet-medische behandelpties zijn er? 4. Wat zijn, nu bij mij de diagnse biplaire strnis is vastgesteld, nze delen vr het beheersen van mijn ziekte zdat ik een z nrmaal mgelijk leven kan leiden? 5. Wat zijn de belangrijkste zaken die ik kan den m te zrgen dat ik geestelijk en lichamelijk z geznd mgelijk blijf? 6. Wat hrt mijn medicatie te den? 7. Wat vr verbeteringen kan ik verwachten als ik deze medicatie exact vlgens vrschrift inneem? 8. Welke bijwerkingen zijn te verwachten bij mijn medicatie? 9. He vaak met ik een arts zien? Wat is het del van deze aanhudende bezeken en he met ik me erp vrbereiden? 10. Er zijn vast vele medicijnen die u vr kunt schrijven vr mijn ziekte; waarm hebt u juist vr deze medicatie gekzen? 11. He kan ik mijn medicijn(en) het beste innemen? Wat met ik den als ik een dsis heb gemist? 12. Wat met ik den als ik geen verbetering f een verslechtering vel? Hebt u een alternatief plan m me te helpen? 13. He kan ik u het best bereiken in geval van nd? Met wie kan ik cntact pnemen als mijn eigen arts niet beschikbaar is? 14. Denkt u dat ik baat zu hebben bij de hulp van andere zrgverleners? 15. Wat betekent deze strnis vr mijn relatie en eventuele kinderwens? 16. Kan ik wel p vakantie gaan? AZ Biplaire Strnis.indd :28

19 LINKS Kenniscentrum Biplaire Strnissen, dat zich ten del stelt m in Nederland de zrg vr mensen met een biplaire strnis te verbeteren, en de meest actuele kennis ver deze aandening te vergaren, te ntwikkelen en te verspreiden. VMDB Vereniging vr Manisch Depressieven en Betrkkenen. Trimbs Kennisinstituut vr geestelijke gezndheidszrg, verslavingszrg en maatschappelijke zrg. Fnds Psychische Gezndheid, dat zich inzet vr mensen met psychische prblemen en hun mgeving en vr verbetering van de psychische gezndheid van mensen in Nederland. Tegek, de infrmatieve website ver leven met een biplaire strnis vr patiënten, familie en vrienden AZ Biplaire Strnis.indd :28

20 Deze brchure wrdt uitgegeven dr Luis Pasteurlaan 5, 2719 EE ZOETERMEER MMED0657NL AZ Biplaire Strnis.indd :28