Ouders die heftig strijden hebben vaak te weinig inzicht in het effect van hun strijd op hun kinderen.

Transcriptie

1 Bijlage 10: SEMINARIE VECHTSCHEIDING VAN HET VLAAMS FORUM KINDERMISHANDELING ( ). Presentatie signalen uit de werkgrep hgcnflictueuze scheiding IJH Deinze-Eekl-Gent en de bezekruimten. Werktekst ter vrbereiding van het seminarie. Vechtscheiding Heftige en aanslepende cnflicten tussen de uders. Ouders verdrinken z in hun ex-partnerpsitie dat ze niet meer kunnen zien wat hun kind ndig heeft en niet meer in staat zijn m ged te uderen. Het kind wrdt rechtstreeks f nrechtstreeks betrkken bij het cnflict en wrdt z deel van het cnflict. Het kind geraakt klem tussen de uders. Het kind kan niet penlijk lyaal zijn naar beide uders. Link met kindermishandeling psychische verwaarlzing (= passief) : geen aandacht en interesse vr waar kind mee bezig is, nden kind wrden niet gezien mdat men z gefcust is p de strijd,.. psychische mishandeling (=actief): geen kleren meegeven, kind straffen als het de andere uder verdedigt, geen cntact met andere uder testaan, zeggen dat kind even slecht is als de andere uder,.. Effect p het kind Vechtscheiding vrmt een risic vr de ntwikkeling van het kind. Dit risic is afhankelijk van de verhuding tussen de risicfactren en de prtectieve factren, zwel gelegen in het kind zelf als in zijn leefsituatie: Risicfactren Kindkenmerken: draagkracht, veerkracht, leeftijd, prbleemplssend vermgen, sciale cmpetentie,.. Ernst en duur van het cnflict De wijze waarp kinderen wrden betrkken in het cnflict De mate waarin de verzrgende uder ng kan functineren De mate waar in de mgeving mee strijdt De financiële levensmstandigheden Prtectieve factren Kindkenmerken: draagkracht, veerkracht, leeftijd, prbleemplssend vermgen, sciale cmpetentie,.. Steunbrnnen in de mgeving Minstens één ged functinerende thuiswnende en zrgende uder Z weinig mgelijk cnfrntatie met de cnflicten Het gevel er te te den, mee te tellen vr beide uders Over welke grep hebben we het De zgenaamde maladaptieve grep uit het IPOS-nderzek uders die er k p langere termijn niet in slagen m hun scheiding ged geregeld te krijgen met een negatief effect p de levenskwaliteit van uders en kinderen. = 10 à 15% van de scheidingen. Zwel naar deze kinderen als uders, als naar de vlgende generatie is het belangrijk m te blijven zeken he we deze uders kunnen ndersteunen. Verntrustende signalen uit het werkveld 1. OUDERS EN KINDEREN Ouders die heftig strijden hebben vaak te weinig inzicht in het effect van hun strijd p hun kinderen. Deze uders willen (bijna altijd) precht het beste vr hun kind, maar verliezen zich z in de ex-partnerstrijd dat ze er niet meer in slagen m hun uderrl p te nemen. Beiden zijn er van vertuigd dat ze strijden vr het belang van hun kind, maar de strijd gaat m de eigen kwetsuren. Het kind kmt z in de schaduw van het gevecht te staan. Enkel infrmeren heeft bij deze delgrep geen zin mdat de rzaak van de strijd in een diepere laag zit: KWETSUREN Ouders zijn er z van vertuigd dat zij weten wat het belang van hun kind is, dat ze àlles den m hun gelijk te krijgen hierin: Een advcaat kiezen van wie ze weten dat die pal achter hen gaat staan en niet in de cnfrntatie gaat 1

2 Veranderen van advcaat indien ndig Shppen in de hulpverlening, tt ze iemand vinden die p papier wilt zetten dat het cntact met de andere uder niet in het belang van het kind is Kinderrechtencmmissariaat inschakelen Alle juridische prcedures uitputten.. Ultiem: klacht seksueel misbruik Telkens ze hun verhaal brengen, geraken ze meer verstard en zullen ze ng meer hun best den m gehrd en gelfd te wrden. Kinderen wrden naar vren geschven m hun verhaal te bevestigen. Er blijven hardnekkige clichés bestaan in het maatschappelijk denken, bijvrbeeld kinderen mgen p 12 jaar kiezen wij welke uder ze wnen en f ze al dan niet cntact met de andere uder willen. Klem zitten tussen de uders en partij wrden in hun cnflict vrmt een grt risic vr de ntwikkeling van een kind (cfr hger). We zien kinderen die: niet meer tekmen aan de nrmale ntwikkelingstaken vr hun leeftijd. als partner functineren, de emtinele nd van de uder prberen p te vullen. Dit is een verantwrdelijkheid nemen die niet aangepast is aan hun leeftijd, waardr het niet anders kan dan falen. als uder meten functineren en de last van het gezin p hun schuders meten nemen. niet anders kunnen dan kiezen vr één uder, vanuit een verlevingsinstinct. die een gespleten lyaliteit en/f ndergrndse lyaliteit ntwikkelen. We zien gevlgen p de identiteitsvrming, de emtinele ntwikkeling en p de relatinele ntwikkeling van kinderen: kinderen die cmpleet samenvallen met de uder waarbij ze wnen, die niet meer zelf velen, niet meer weten wat ze zelf willen. kamelenkinderen: kinderen die cmpleet mklikken als ze van vader naar meder en mgekeerd gaan. kinderen die zich niet meer durven hechten. kinderen die niets en niemand meer vertruwen. kinderen die de werkelijkheid in ged en kwaad zien, in zwart en wit. kinderen die te veel macht krijgen en tegelijk niet gehrd wrden. kinderen die p steeds vregere leeftijd duidelijke signalen geven dat ze van alles wèg willen. Net mdat de kinderen sms z samenvallen met één van de uders is het in hgcnflictueuze scheidingssituaties bijznder meilijk m in te schatten waar het belang van het kind het best mee gediend is. Zveel mgelijke betekenissen als een kind zegt ik wil mijn papa niet meer zien : te veel geïnvesteerd in het verleden en nu bescherming als verlevingsreflex, mijn mama kan dit niet aan, schrik dat mama niet meer van mij zal huden als ik laat zien dat ik cntact wil met papa, schrik dat papa bs zal zijn mdat ik weigerde m p bezek te gaan, schrik dat er dan weer cnflicten zullen zijn bij de wissel, mama zegt dat papa mij gaat ntveren, ik wil wel hem wel zien maar niet in een gewne weekendregeling, Wat de je als rechter als een kind absluut elk cntact blijft weigeren en er geen duidelijk aantnbare grnd hiervr is? Wanneer besluit je dat cntact met één uder p dit mment, in deze cntext, niet in het belang van het kind is (als er geen sprake is van duidelijk aantnbare feiten ). Waarp baseer je je? Als uder je kind lslaten m het rust te gunnen is immers een enrm pijnlijke stap. Ok vr een kind is dit sms een erg grt verlies. Als rechters, gerechtsdeskundigen, justitieassistenten en hulpverleners is dit een zeer grte verantwrdelijkheid. Ok uders lijden. Ze zijn z gefcust p de strijd dat ze de andere levensdmeinen verwaarlzen. Hierdr verarmen ze emtineel en zien we vaak een schrijnende eenzaamheid. Hun leven is de strijd, de strijd is hun leven. Zwel bij uders als bij kinderen zien we veel psychsmatische klachten. In de bezekruimte in Gent hebben we de indruk dat er meer dan gemiddeld kinderen en jngeren zijn met ADHD en depressieve strnissen. De relatie tussen beide uders en kinderen wrdt nbetruwbaar en kinderen leren niet wat een betruwbare relatie is. 2. HULP- en DIENSTVERLENING BIJ SCHEIDING Het hulp-en dienstverleningsaanbd is een huis met vele ingangen. 2

3 Welke ingang men neemt, bepaalt mee welke weg verder zal bewandeld wrden. Ouders geraken z sms (nbedeld) in een strijdkader. Niet alle deuren van het huis gaan even snel pen Wachtlijsten in hulpverlening, vr maatschappelijk nderzek. Sms zijn uders bereid m berep te den p hulpverlening, maar dr de lange wachtlijsten geraakt de situatie meer en meer verziekt, en lijkt de juridische weg ng de enige plssing. Daardr kunnen we als maatschappij niet snel geneg ingrijpen p het ziekmakend prces: uders leggen vaak ntelbaar veel klachten neer bij plitie en parket waar niets echt iets mee gedaan wrdt. maatschappelijk nderzek (justitiehuis) kmt te laat in het prces. bezekruimte wrdt in smmige arrndissementen te laat ingeschakeld mdat de rechters mwille van de wachtlijsten enkel die situaties drverwijzen die al muurvast zitten. dr de wachtlijst in de bezekruimte kan het ziekmakend prces verder zijn gang gaan: haatcampagnes, cnflicten aan de deur, pesterijen ver en weer.. drijven kind en uder steeds verder uit elkaar. Als een begeleiding wrdt pgeschrt in een bezekruimte mdat men vastgeraakt is en aan de verwijzende rechter wilt vragen m een knp dr te hakken, duurt het in smmige arrndissementen drie maanden vr de zaak p zitting kan kmen. Het aanbd van bemiddeling: is te weinig gekend en is niet altijd passend vr uders die in een hgcnflictueuze scheiding verwikkeld zijn. We merken in de bezekruimte dat uders na een tijd begeleiding sms wel in staat zijn m via de zgenaamde pendeldiplmatie tt samenspraak te kmen, maar vr wie samen rnd de tafel zitten te hg gegrepen is. Het hulp- en dienstverleningsaanbd rnd scheiding is ng te veel versnipperd. In de praktijk zien we dat in vechtscheidingssituaties vaak veel verschillende hulpverleners actief zijn, die naast elkaar werken en niet in cmmunicatie gaan met elkaar. Geen integraal aanbd, waarin de hulpverleningsvrmen naadls p elkaar aansluiten en er cmplementair gewerkt wrdt. Ouders shppen, waardr hun verhaal en beleving steeds sterker wrdt en ze meer en meer kracht gaan zetten m gezien en gehrd te wrden. Ouders gaan daarin erg ver: bv. klacht seksueel misbruik. Intermediairen (hulpverleners, nderwijskrachten,..) die met één uder werken herkennen vaak niet de symptmen van een naar een vechtscheiding evluerend scheidingsprces en stappen mee in het verhaal van één uder. De dynamiek van strijdende uders is vaak erg krachtig. Hulpverleners dreigen meegezgen te wrden in de strijd. Geen gepaste interventies De strijd wrdt nbedeld aangewakkerd De strijd breidt zich uit naar de hulpverlening en HV geraken vlledig geplariseerd, waardr hun inbreng cnflictverhgend werkt Ouders meten beiden hun testemming geven vr het pstarten van hulpverlening. Ok dat kan nderwerp van strijd zijn: de ene uder wilt niet dat de andere geïnfrmeerd wrdt, de ene uder wil geen testemming geven,.. Decreet rechtspsitie minderjarigen Als het decreet strikt wrdt tegepast, met men de minderjarige m testemming vragen vr de begeleiding in bezekruimten: een jngere die klem zit tussen zijn uders, zal niet willen naar de bezekruimte kmen. Maar zijn neen kan verschillende betekenissen hebben.. Decretale meilijkheden: justitie federaal/bezekruimten Vlaamse materie. Gevaar vr meheid, burn-ut vr wie vaak in vechtscheidingen werkt. 3. POLITIE en JUSTITIE Hrrecht: het is ged dat kinderen een stem krijgen. Maar!! Als hulpverlener is het meilijk m kinderen vr te bereiden, gezien elke rechter zelf kan bepalen he hij het kind zal hren. 3

4 bv. in de Jeugdrechtbank Gent is enkel de rechter aanwezig, in Krt Geding zijn het de rechter, de prcureur en de griffier. bv. er wrdt verschillend mgegaan met verslaggeving van het gesprek: smmige rechters leggen expliciet uit de uders de infrmatie kunnen inkijken via hun advcaat en vraagt wat er in het verslag mag vermeld wrden, andere rechters den dat niet. Niet alle rechters beheersen gesprekken met kinderen even ged. Kinderen wrden sms te vaak, in verschillende prcedures, dr verschillende rechters gehrd. De psplitsing tussen een burgerlijk en een prtectineel dssier kan verlammend werken in vechtscheidingssituaties. bv. de POS-rechter kan zich niet uitspreken ver de verblijfsregeling, wat bij uderlijke ntvering vr veel vertraging kan zrgen. In smmige situaties zitten we met z n allen met de handen in het haar.. hulpverleners, justitie. Ouders blijven p mekaar schieten en blijven verwachten dat de ander verandert. Ouders blijven er van vertuigd dat de verantwrdelijkheid vr het feit dat een kind bv cntact weigert bij de andere uder ligt: in beide richtingen. Verblijfuder is er van vertuigd dat het kind écht geen cntact wilt en ziet niet dat de weigering vrtkmt uit de cnflictueuze cntext, de bezekuder is er van vertuigd dat het allemaal pmaak is. Ok als men blijft cnfrnteren en duidelijk stelt dat het prbleem eerst p het niveau van de vlwassenen dient aangepakt te wrden, is men niet in staat m dit te laten binnenkmen en hiervr verantwrdelijkheid p te nemen. Een uder die halsstarrig niet cnstructief kan/wenst mee te werken aan een mgangsregeling, ndanks hulpverlening, vnnissen.. wat de je dan? Elke dwangmaatregel mtrent het uitveren van een mgangsregeling belast het kind. bv. dwangsm: de verblijfuder herhaalt telkens weer dat het kind met naar de bezekruimte gaan mdat ze het anders financieel niet meer kunnen redden.. bv. mkeren van de verblijfsregeling: Gardner, een Amerikaans psychlg die nderzek heeft verricht rnd het dr hem benemde parent aliënatin syndrme pleit hiervr, maar zijn nderzek is erg mstreden. Er bestaat k ng geen langetermijnnderzek naar het effect van deze maatregel p kinderen. De vraag is he het vr een kind met zijn m van dag p dag te meten verblijven bij een uder die gezien wrdt als een mnster.. 4. ONDERWIJS Schlen wrden steeds meer gecnfrnteerd met hgcnflictueuze scheidingssituaties. De uders trachten de schl te betrekken in de strijd. Schlen weten vaak niet he ze daar best mee mgaan. De wetgeving is ng te weinig gekend.men geeft k signalen van machtelsheid: he uit de strijd blijven? He de schl ng tt een plaats huden waar kinderen in alle rust kunnen leren? Signalen die nderwijskrachten signaleerden p een studiedag van de kinderrechtswinkels: Sms weigert de ene uder dat de andere uder geïnfrmeerd wrdt. De schl weet niet altijd he daar met mee mgegaan wrden. (De werkgrep hgcnflictueuze scheiding nderzekt p welke manier de schl p een crrecte manier buiten het cnflict kan blijven: beide uders wrden geïnfrmeerd, tenzij kan aangetnd wrdt dat een rechtbank beslist heeft dat één uder geen recht heeft p infrmatie. Een schl heeft echter niet het recht m het vnnis integraal p te vragen. Men kan wel die gedeelten pvragen waarin de verblijfsregeling mschreven staat. Prbleem: 1. Sms geven uders een veruderd vnnis dr; 2. Het is niet altijd makkelijk m enkel dat deel dat ver de verblijfsregeling gaat uit het vnnis te halen.). Kinderen kunnen niet meer tegelijk in twee schlen wrden ingeschreven. Dit heeft vr gevlg dat ze sms maanden niet naar schl kunnen mdat er ng geen uitspraak is van de rechtbank. Schlen wrden steeds kwetsbaarder in de strijd tussen uders, bv. schl die gedagvaard werd mdat kind vader die ruitenwasser is p de schl sprak tijdens de week dat het bij meder verblijft. Tegenstelling juridisch crrect belang kind. Men merkt k in het nderwijs dat kinderen die klem zitten tussen beide uders een hg risic p het niet kunnen vlbrengen van hun nrmale ntwikkelingstaken. Indien het CLB deze kinderen wil begeleiden, gebeurt het vaak dat de ene uder geen testemming geeft m de andere te cntacteren. Als men dan aangeeft dat dit met, weigert de uder bij wie het kind het hfdverblijf heeft m testemming te geven vr de hulpverlening. 4

5 De strijd tussen de uders breidt zich sms uit tt de speelplaats, waar uders staan ruzie te maken f p vrijdagavnd sms letterlijk staan te trekken aan een kind. De schl wil geen partij kiezen, maar kan k niet aanzien he het kind verscheurd wrdt. Sms wil een kind niet mee met de uder die het kmt afhalen. Men merkt k in het nderwijs dat kinderen die klem zitten tussen beide uders een hg risic p het niet kunnen vlbrengen van hun nrmale ntwikkelingstaken. Indien het CLB deze kinderen wil begeleiden, gebeurt het vaak dat de ene uder geen testemming geeft m de andere te cntacteren. Als men dan aangeeft dat dit met, weigert de uder bij wie het kind het hfdverblijf heeft m testemming te geven vr de hulpverlening. 5