Inhoud. Inleiding... 3 Leerlingenaantallen... 4 Huisvesting... 7 Personeelsbeleid... 9 Onderwijs Financiën... 14

Transcriptie

1 Rapportage Eerste kwartaal

2 Inhoud Inleiding... 3 Leerlingenaantallen... 4 Huisvesting... 7 Personeelsbeleid... 9 Onderwijs Financiën

3 1. Inleiding Hierbij treft u de eerste kwartaalrapportage van 2016 aan van de Stichting Samen tussen Amstel en IJ (STAIJ). Doel van deze rapportage is de raad van toezicht te informeren over de realisatie van de begroting zoals deze in december 2015 is goedgekeurd. Daarnaast passeren de belangrijkste inhoudelijke ontwikkelingen in de maanden januari t/m maart 2016 de revue. Tot en met het eerste kwartaal heeft STAIJ een positief resultaat geboekt van bijna Op basis van deze analyse is er een nieuwe prognose opgesteld. In de rapportage wordt een vergelijking gemaakt per post tussen de prognose van het eerste kwartaal en de begroting. In deze prognose is de in april voorgestelde loonsverhoging voor 2016 meegenomen. Ook de extra investeringen die in deze kwartaalrapportage worden voorgesteld, zijn in de prognose verwerkt. Gelet op het feit dat de jaarrekening 2015 een positief resultaat laat zien van bijna 1,6 miljoen, doen wij in deze rapportage voorstellen voor de besteding van 0,6 miljoen voor de verdere verbetering van de kwaliteit op onze scholen. In de kwartaalrapportage passeren de ontwikkelingen op het terrein van huisvesting, personeelsbeleid en onderwijs de revue. Bij dit laatste onderdeel volgen wij de opzet van het Koersplan Om te monitoren hoe onze belangrijkste inkomstenbron, het aantal leerlingen, zich dit jaar ontwikkelt, is in deze rapportage een analyse gemaakt van de leerlingenaantallen. Hierbij wordt het leerlingenaantal van 1 oktober 2015 vergeleken met de prognoses uit de meerjarenbegroting, die is vastgesteld in december 2015, en met de meest actuele cijfers van 1 april Hierdoor ontstaat er een duidelijk beeld over de ontwikkeling van ons leerlingenaantal en daarmee van de inkomsten van de stichting. Met de analyse van ons leerlingenaantal openen wij deze kwartaalrapportage. 3

4 2. Leerlingenaantallen De belangrijkste inkomstenbron van een schoolbestuur is het aantal leerlingen. Bij de presentatie van de eerste kwartaalrapportage presenteren wij daarom de meest actuele cijfers. In onderstaande tabel staan per school achtereenvolgens het leerlingenaantal per 1 oktober 2015 (bepalend voor de inkomsten in het schooljaar ), de prognose voor 1 oktober 2016 uit de meerjarenbegroting , de werkelijke cijfers op 1 april 2016 (precies zes maanden na 1 oktober 2015) en tot slot het aantal leerlingen die in juli 2016 uitstromen naar het voortgezet onderwijs. School Prognose MJB Groep Aldoende De Kaap De Dapper t Gouden Ei Flevoparkschool Linnaeus e Montessorischool de Pinksterbloem 5 e Montessorischool Watergraafsmeer SBO Het Spectrum Daltonschool De Meer Bataviaschool JP Coenschool De Kraal e Montessorischool Zeeburg Olympus De Kleine Kapitein Montessorischool Steigereiland IKC Laterna Magica MKC Zeeburgereiland MKC De Amstel Totaal Uit bovenstaande cijfers blijkt dat het leerlingenaantal aan het einde van het eerste kwartaal 329 hoger was dan op de teldatum 1 oktober Uit de Scholenring, waarin alle aanmeldingen tot 1 januari 2017 zijn verwerkt, blijkt dat vanaf 1 april 2016 tot 1 oktober 2016 nog 392 kinderen worden ingeschreven. Dit zou betekenen dat op 1 oktober 2016 het aantal 4

5 aanmeldingen (maximaal 721) ongeveer gelijk is aan het aantal kinderen dat de komende zomer uitstroomt (695). Hierdoor lijkt de prognose uit de meerjarenbegroting van leerlingen haalbaar. Een onzekere factor hierbij is of het aantal zij-uitstromers, in vergelijking met het aantal zij-instromers, dit schooljaar opnieuw hoog zal zijn. Het betreft hier voornamelijk verhuizingen waardoor leerlingen tussentijds de school verlaten of een plek vinden op één van onze scholen. In het schooljaar verloor STAIJ op stichtingsniveau 144 leerlingen in deze categorie. Hierbij speelde de economische opleving en de stijging van de huizenprijzen een grote rol. Veel (jonge) gezinnen verkiezen een nieuwe woning buiten de stad, die qua prijs, aantal vierkante meters en wooncomfort meer perspectieven biedt. Ook de andere schoolbesturen in Amsterdam worden door deze maatschappelijke ontwikkeling in hun groei geremd. Bij STAIJ speelt ook een rol dat een aantal specifieke scholen, zoals de As-Siddieq in de Indische Buurt, aantrekkelijk blijft voor sommige ouders om hier tussentijds naar toe over te stappen. In de tweede kwartaalrapportage zal nader worden ingegaan op het verschil tussen zij-instroom en zij-uitstroom, omdat deze cijfers rond de zomervakantie meer inzichtelijk zijn. Indien er een daling van het verwachte leerlingenaantal optreedt, nemen wij maatregelen om de omvang van het personeelsbestand terug te brengen. Bovenstaande tabel leert dat het aantal nieuwe inschrijvingen op verschillende scholen onvoldoende is om het aantal vertrekkende leerlingen op te vangen. De scholen hebben hiermee al rekening gehouden in hun prognose voor de meerjarenbegroting, zoals Het Gouden Ei en obs Olympus. Zo is obs Olympus sinds 1 oktober met vijf leerlingen gegroeid. Ervan uitgaande dat dit aantal wordt verdubbeld tot tien en rekening houdend met het feit dat vijftig leerlingen uitstromen naar het voortgezet onderwijs, luidt de prognose dat het aantal leerlingen op 1 oktober 2016 met veertig zal afnemen. Dit zien we terug in het cijfer uit de meerjarenbegroting. Er zijn echter ook enkele tegenvallers te noteren in vergelijking met de prognose. Zo laten de cijfers zien dat De Dapper en de Linnaeus forser krimpen dan voorspelt. Indien hier geen extra aanmeldingen te noteren vallen, dalen deze scholen tot respectievelijk 145 en 158 leerlingen op 1 oktober Daarentegen groet Montessori Kindcentrum De Amstel sneller dan geprognosticeerd. Met bovenstaande formule komen wij nu uit op een leerlingenaantal van 167 op 1 oktober 2016 (was 142). De tendens van de laatste jaren dat ons scholenbestand gekenmerkt wordt door sterke dalers en stijgers, zet zich in het eerste kwartaal van 2016 door. Dit geldt ook voor de scholen van de andere besturen in Amsterdam Oost. Het verschil in populariteit heeft verschillende redenen, maar wordt zeker versterkt door het feit dat de capaciteit op de scholen veel groter is dan het aanbod van leerlingen. Maar liefst één op de drie plekken op de bestaande basisscholen in Amsterdam Oost blijft onbezet, hetgeen de positie van de minder populaire scholen er niet eenvoudiger op maakt. Bovenstaande bevindingen zijn van belang als wij als organisatie een discussie voeren over de toekomst van onze individuele scholen. Het verschil in populariteit tussen de scholen neemt toe en door de daling van het aantal leerlingen in een aantal wijken zal de concurrentie 5

6 scherper worden. Een stichting als STAIJ is prima in staat om kleine scholen open te houden, omdat zij gecompenseerd kunnen worden door de grote scholen. Bovendien is er geen financiële noodzaak aanwezig om schoolgebouwen af te stoten. Maar dit kan niet tegen iedere prijs. Hierbij moet ook in ogenschouw worden genomen of de kwaliteit van een school gegarandeerd kan worden als het leerlingenaantal tot onder een bepaald niveau zakt. Iedere school zal zich moeten afvragen of het profiel van de school voldoet aan de vraag van de ouders en de leerlingen. In het eerste kwartaal hebben wij daarom de discussie geïntensiveerd met de directies van de scholen met een dalende populariteit of en hoe het tij gekeerd kan worden. Hierbij valt te denken aan maatregelen om het concept van een school te veranderen, het profiel aantrekkelijker te maken, door bijvoorbeeld sport of muziek een meer prominente plek te geven of door de tweetaligheid van het onderwijs te bevorderen. Van belang hierbij is wel dat we te maken hebben met het feit dat het leerlingenaantal in Oost niet zal toenemen en de capaciteit van de bestaande schoolgebouwen in zijn totaliteit meer dan voldoende is. Tevens is er sprake van communicerende vaten, want het succes van de ene school zal ten koste gaan van een andere school. Toch is het noodzakelijk deze discussie over de toekomst van onze scholen in relatie tot het scholenbestand van de andere besturen te blijven voeren. Inmiddels heeft deze discussie tot enkele concrete plannen geleid. Zo ontwikkelt de Linnaeus een nieuw concept: de duurzame school. Om dit plan in te kunnen voeren, treden wij in overleg met de gemeente Amsterdam om het gebouw hiervoor aan te passen. De Dapper voert gesprekken met verschillende partners om tot de oprichting van een integraal kindcentrum te komen. De mogelijke daling van ons leerlingenaantal kan gecompenseerd worden door de stichting van nieuwe scholen in ontwikkelgebieden. In het kader van het plan van scholen hebben wij dit kwartaal twee aanvragen ingediend voor de stichting van een nieuwe school, namelijk op Centrumeiland (in combinatie met het initiatief Laterna Magica 0-18 jaar) en in de nieuwe Sluyswijk op Zeeburgereiland. Begin juni horen wij of onze aanvragen worden gehonoreerd. Een mogelijkheid daarbij is ook om een school die sterk terugloopt qua leerlingenaantal te verplaatsen naar een groeigebied. 6

7 3. Huisvesting In dit hoofdstuk staan we stil bij de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van de onderwijshuisvesting. Nieuwbouw en uitbreiding In het eerste kwartaal hebben wij overlegd gevoerd met de gemeente Amsterdam over de huisvesting van De Kleine Kapitein, de nieuwbouw van De Kaap en de mogelijke uitbreiding van 4 e Montessorischool De Pinksterbloem. De onzekerheid over de toekomstige huisvesting van Daltonschool De Kleine Kapitein is onveranderd. De bestaande omgevingsvergunning voor de school op de Kop van Java loopt 1 januari 2020 af. De zoektocht naar een nieuwe bestemming op het JAVA- of KNSM-eiland, zoals vastgelegd in het Integraal Huisvestingsprogramma , heeft nog niet tot resultaat geleid. Voor de zomervakantie volgt er een gesprek met de wethouder over de ontstane impasse. STAIJ heeft de voorkeur om Daltonschool De Kleine Kapitein definitief te vestigen op de Kop van JAVA. Door de voortdurende onzekerheid loopt het aantal aanmeldingen van nieuwe ouders voor deze school terug. Dit heeft overigens ook te maken met het dalend leerlingenaantal in het Oostelijk Havengebied. De realisering van het nieuwe schoolgebouw van De Kaap heeft forse vertraging opgelopen. Door de mogelijke aanwezigheid van beschermde vleermuizen en huismussen in het bestaande gebouw, mag de sloop van het gebouw op grond van de Flora- en Faunawet geen doorgang vinden. Eerst moet in het natte seizoen (juni t/m september) onderzocht worden of deze beschermde dieren zich in het gebouw nestelen. Indien dit het geval is, levert de start van de sloop en nieuwbouw nog meer vertraging op. In het meest ongunstige geval wordt de start van de werkzaamheden vertraagd tot begin De gemeente Amsterdam heeft bij het Ministerie van OCW een bezwaar ingediend op grond van een zwaarwegend belang. Wij verwachten hierover begin juni uitsluitsel. Tot slot stond de uitbreiding met twee leslokalen van 4 e Montessorischool De Pinksterbloem aan de Weesperzijde op de agenda. Door het nieuwe toelatingsbeleid trekt deze school ook leerlingen uit Stadsdeel Zuid, waardoor er een ondercapaciteit op deze populaire school is ontstaan. Mede gelet op de verwachte terugloop van het aantal leerlingen in andere delen van Oost, willen wij deze school graag uitbreiden op de huidige locatie van zestien naar achttien groepen. Een haalbaarheidsstudie heeft aangetoond dat dit mogelijk is. De Commissie Welstand van Stadsdeel Oost is akkoord gegaan met de bouwplannen. De bouwvergunning wordt eind april ingediend. Wij hopen komende zomer de uitbreiding te realiseren. De bouwtijd is minimaal tien weken, waardoor de school in de eerste maand na de zomervakantie met enige overlast te maken zal hebben. Onderwijshuisvestingsprogramma

8 Ieder jaar dient een schoolbestuur voor 1 februari bij de gemeente de aanvragen in die in aanmerking komen voor het onderwijshuisvestingsplan voor het komende jaar (in dit geval 2017). Behalve enkele reguliere zaken, zoals uitbreiding onderwijs leerpakket en het herstel van constructiefouten, hebben wij dit jaar een aanvraag ingediend om Daltonschool De Meer met twee lokalen uit te breiden in het welzijnsgedeelte van het gebouw. Deze aanvraag is inmiddels van een positief advies voorzien. Dit betekent dat vanaf 2017 twee extra lokalen in medegebruik benut kunnen worden. De huurkosten die hiermee gemoeid zijn, worden door de gemeente Amsterdam aan de welzijnsorganisatie vergoed. De uitbreiding is noodzakelijk om de groei van de school op te vangen. 8

9 4. Personeelsbeleid Voor wat betreft het personeelsbeleid stond het eerste kwartaal in het teken van de formatiegesprekken en het opstellen van het bestuursformatieplan. Wij starten dit hoofdstuk met de meest recente cijfers rond het ziekteverzuim. Ziekteverzuim In 2015 was het ziekteverzuim bij STAIJ gedaald van 9,3% in 2014 naar 7,9% in Hiermee lag het cijfer 1,8% boven het landelijke gemiddelde. Vanuit goed werkgeverschap en de mogelijke overstap naar het eigen risicodragerschap vinden wij dit percentage te hoog. Daarom blijft de terugdringing van het ziekteverzuim één van de speerpunten van ons beleid. Het hiervoor opgestelde actieplan wordt uitgevoerd. In het kort komt het erop neer dat onze Arbodienst sneller aandacht besteed aan frequent verzuim en bij langdurige trajecten interventies inzet om duidelijk te krijgen of er sprake kan zijn van hervatting van de werkzaamheden. In het eerste kwartaal van 2016 is een trainingstraject ingezet om de directeuren deelgenoot te maken van het huis van werkvermogen. Met deze metafoor wordt aangeduid dat het werkvermogen van een individuele werknemer meer behelst dan het individuele werkpakket. Door in gesprek te gaan met de medewerkers kan achterhaald worden waar sprake is van mogelijke overbelasting. Hierdoor kan sneller geanticipeerd worden op mogelijk verzuim en kan via preventieve maatregelen uitval voorkomen worden dan wel vermogen om te werken gestimuleerd worden. De trainingen werden afgesloten met intervisie. Eind april verschijnt het jaarverslag van Arbobutler waardoor wij over nieuwe sturingsinformatie beschikken. In de bijlage is ons dashboard qua verzuim opgenomen. Deze cijfers laten zien dat het ziekteverzuimpercentage in het eerste kwartaal van ,6% bedroeg. Dit ligt boven het gemiddelde van 2015, maar indien rekening wordt gehouden met het hogere verzuimpercentage gedurende de wintermaanden is de prognose voor 2016 een ziekteverzuimpercentage van 7,5%. De griepepidemie was het afgelopen kwartaal van grote invloed op het ziekteverzuimpercentage. Hierdoor moesten, door het tekort aan invallers, groepen verdeeld worden of kinderen naar huis worden gestuurd. Het ziekteverzuimpercentage in het eerste kwartaal van 2015 bedroeg 10,0%. De bijlage laat verder zien dat de ziekmeldingsfrequentie in het eerste kwartaal licht gestegen is (van 1,1 naar 1,2) en de gemiddelde ziekteverzuimduur gedaald is van 22,1 naar 20,1 dagen. Van belang is ook de constatering dat de afgelopen twaalf maanden 49% van de medewerkers zich niet ziek heeft gemeld. Het aantal frequent verzuimers (meer dan drie ziektemeldingen per jaar) bedraagt ruim 12%. Bestuursformatieplan De maanden januari t/m maart stonden voor de bestuurder, de controller en de beleidsmedewerker Personeel & Organisatie in het teken van de voorbereiding en het 9

10 opstellen van het bestuursformatieplan In het bestuursformatieplan worden de inkomsten en uitgaven per school in kaart gebracht en worden de personele middelen toegekend waarover iedere school met ingang van het nieuwe schooljaar (in dit geval 1 augustus 2016) beschikt. De basis voor deze middelen vormt de rijksbekostiging die wordt vastgesteld op grond van het aantal leerlingen op 1 oktober van het voorgaande kalenderjaar. Daarnaast geeft het bestuursformatieplan inzicht in de extra middelen die per school worden toegekend, zoals subsidies van de gemeente Amsterdam, impulsgelden en zorgmiddelen vanuit het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Amsterdam/Diemen (SWV). Met alle directeuren van de scholen zijn één of twee gesprekken gevoerd om de formaties van de scholen door te nemen. In deze gesprekken werd ook uitvoerig stilgestaan bij de onderwijskundige visie van de school en wat de school aan personele middelen nodig heeft om de visie en de kwaliteit van de school vorm te geven en te versterken. In tegenstelling tot voorgaande jaren is er geen sprake van boventalligheid op individuele scholen. Het bestuursformatieplan geeft het kader aan om de vrijwillige interne mobiliteit op gang te brengen. De personeelsgeleding van de GMR heeft in haar vergadering van 18 april unaniem ingestemd met het bestuursformatieplan De oudergeleiding heeft eveneens unaniem een positief advies gegeven. De GMR toonde zich uitermate tevreden over de volledigheid van het plan en heeft geen aanbevelingen gegeven voor de verbetering van het formatieplan. Tijdens de formatiegesprekken is aangedrongen om onze achterstand op het terrein van de functiemix in te lopen. De functiemix is van belang om leerkrachten die excellent opereren of een belangrijke toegevoegde waarde hebben voor de schoolorganisatie extra te belonen. Tijdens het eerste kwartaal zijn enkele leerkrachten voor een benoeming in een hogere schaal bij de bestuurder voorgedragen. Deze voordrachten zijn opgevolgd. Overige zaken In het eerste kwartaal is nader onderzoek verricht of wij in de nabije toekomst de personeelsen/of salarisadministratie gaan insourcen. Dit in lijn met het feit dat wij vanaf 1 januari 2016 het financiële deel in eigen beheer hebben genomen. Wij werken hierin samen met het schoolbestuur Amsterdam West Binnen de Ring (AWBR) en worden begeleid door het adviesbureau Qualiant. De besluitvorming voor dit traject staat gepland in het tweede kwartaal. De discussie of wij al dan niet eigen risicodrager moeten worden, is ook in het eerste kwartaal gevoerd. Wij laten ons hierin adviseren door het Vervangingsfonds. Een vervolggesprek staat begin juli gepland en de besluitvorming is voorzien in het derde kwartaal van Een werkgroep bestaande uit directeuren en medewerkers van het stafbureau heeft zich gebogen over de vraag of wij dit kalenderjaar een studiereis gaan organiseren om onze kennis te verdiepen op de terreinen van professionalisering, ontwikkeling en onderzoek. De keuze is gevallen om in het najaar van 2016 een studiereis te plannen naar Finland en Estland, waar bijvoorbeeld op het terrein van de doorgaande ontwikkellijn naar 16 of 18 jaar veel praktijkervaring is op te halen. 10

11 5. Onderwijs Vanwege de consistentie van onze documenten volgen wij hier de indeling van het Koersplan Onderwijskwaliteit De kwaliteit van het onderwijs heeft continu onze aandacht. In het najaar gaan wij opnieuw met onze geactualiseerde kwaliteitsmonitor met de schooldirecties in gesprek over de kwaliteit op de individuele scholen. Het afgelopen kwartaal zijn drie scholen door de Inspectie van het Onderwijs bezocht. Het onderzoek vond plaats volgens het nieuwe inspectiekader. Het betrof Daltonschool Aldoende, SBO Het Spectrum (nevenvesting IJburg) en De Kaap. De Inspectie was buitengewoon tevreden over de resultaten die wij boeken en de kwaliteitszorg werd op alle scholen minimaal met een ruim voldoende beoordeeld. Voor de Voorziening Lokaal Onderwijs Amsterdam (VLOA) is in februari 2016 bij de gemeente Amsterdam een aanvraag ingediend van Door deze aanvraag kunnen in het schooljaar extra middelen worden ingezet voor bewegingsonderwijs ( 71 per leerling), culturele vorming ( 12 per leerling), de coördinatie van de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE), de eerste opvang van vreemdelingen (nieuwkomersonderwijs op de Bataviaschool), onderwijs aan hoogbegaafden, het uitbreiden van de aanstellingen voor conciërges en het mogelijk maken van verschillende taalinterventies (Schakelklas, Vakantieschool Taal). De aanvragen worden door de gemeente getoetst op doelmatigheid en haalbaarheid en wij ontvangen eind mei uitsluitsel. Daarnaast hebben vier scholen een scholenbeurs aangevraagd bij de gemeente Amsterdam en enkele tientallen leraren een lerarenbeurs. Deze beurzen zijn bedoeld om de professionele groei van scholen en medewerkers te bevorderen. Ook hier krijgen wij in het tweede kwartaal duidelijkheid over de toekenning. De uitrol van passend onderwijs over onze scholen heeft de afgelopen periode volop aandacht gekregen. Er zijn richtlijnen opgesteld voor de individuele scholen wanneer zij voor extra ondersteuningsmiddelen in aanmerking komen om de leerlingen die het betreft een passende onderwijsplek te bieden. Wij nemen onze verantwoordelijkheid ten aanzien van de zorgplicht serieus. Alle Amsterdamse schoolbesturen hebben in februari ter voorbereiding van het inspectiebezoek bij het SWV verantwoording moeten afleggen hoe zij de beschikbare middelen hebben ingezet en hoe zij de kwaliteit van de inzet van deze middelen garanderen. Uit het Amsterdamse overzicht dat hiervan is gemaakt, blijkt dat STAIJ mede koploper is als het gaat om het vormgeven van het nieuwe beleid. Wij worden door de directie van het SWV gecomplimenteerd met de acties die wij uitzetten om passend onderwijs te realiseren. In het eerste kwartaal hebben wij definitieve keuzes gemaakt hoe wij de extra ondersteuningsmiddelen, die voor een deel in de plaats komen van de oude rugzakmiddelen, 11

12 met ingang van 1 augustus 2016 over de scholen verdelen. Wij kiezen ervoor om een deel van deze middelen (40%) rechtstreeks aan de scholen beschikbaar te stellen en een deel (60%) op bovenschools niveau te benutten om specifieke expertise beschikbaar te stellen, de adviseurs passend onderwijs te betalen, een solidariteitsfonds in het leven te roepen en de noodprocedures te financieren. Op stedelijk niveau is in het eerste kwartaal een nieuw Ondersteuningsplan geschreven, waarin het beleidskader van het SWV is vastgelegd. De besturen hebben ervoor gekozen om het model van de afgelopen twee jaar in grote lijnen te continueren. Dit betekent dat de middelen volgens het schoolmodel beschikbaar worden gesteld en niet op het centrale niveau van het SWV beheerd worden. Hierdoor zijn de scholen optimaal toegerust om passend onderwijs vorm te geven. Het nieuwe Ondersteuningsplan is op de Algemene Ledenvergadering van het SWV op 20 april goedgekeurd. Professionaliteit Onze visie op professionaliseren sluit aan bij de principes en inzichten uit het Rijnland model. Deze organisatievorm stelt het primaire proces centraal, hecht belang aan de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers en het nemen van collectieve verantwoordelijkheid. Op de STAIJ-brede inspiratiemiddag van 27 januari werden de volgende workshop aangeboden: onderzoekend en ontwerpend leren, (sociale) mediawijsheid, omgaan met moeilijk gedrag, muziekonderwijs en mindfulness in de basisschool. Ruim zestig leerkrachten namen deel aan deze middag. Op 8 maart vond de themamiddag met de drie netwerken van STAIJ plaats. Het directieberaad, de IB-ers en interne opleiders verzamelden zich rond het thema over tijdgeest en ontmoeten. In de middag werd expertise uit de vindplaatscholen, het coachingsteam en het opleiden in school zichtbaar gemaakt voor anderen en werden collega s bevraagd op de uit te zetten koers voor volgend schooljaar. Daarnaast stond in het plenaire deel het rapport van Platform 2032 centraal. Vanuit een aantal beschouwingen op de inhoud van het stuk is onderzocht hoe ons scholenveld zou kunnen inspelen op dat wat de toekomst van ons vraagt. De themamiddag werd bezocht door ruim vijftig belangstellenden. Ondernemerschap/Innovatie De gemeente Amsterdam heeft het initiatief genomen voor een project om alle burgers in Amsterdam in de gelegenheid te stellen plannen in te dienen voor de oprichting van een nieuwe school. STAIJ heeft in 2015 een plan ingediend om IKC Laterna Magica 0-12 jaar uit te bouwen naar een voorziening voor 0-18 jaar. Op Laterna Magica wordt onderwijs gegeven volgens het model van natuurlijk leren en is er sprake van een doorgaande leerlijn van 0-12 jaar. Realisatie van ons plan zou betekenen dat wij ook gaan ontschotten tussen het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs en wij aansluiten bij de veel gehoorde opmerking dat het voortgezet onderwijs aan vernieuwing toe is. Het idee dat een leerling in Nederland een diploma krijgt op grond van het vak waar hij of zij het slechtst op scoort, is aan vervanging toe. Ons voorstel voorziet nog in een andere belangrijke doelstelling. In tegenstelling tot het openbaar primair onderwijs, is het marktaandeel van het openbaar voortgezet onderwijs in 12

13 Amsterdam veel lager dan in andere steden in de Randstad. Er zijn zes openbare schoolbesturen in het voortgezet onderwijs in Amsterdam met in totaal slechts tien scholen (van de vijftig). In het Stadsdeel Oost is geen enkele school voor openbaar onderwijs met de denominatie openbaar. Inwoners van IJburg moeten minimaal acht kilometer reizen om een openbare school te kunnen bezoeken. Wij willen in deze lacune voorzien. Eind januari heeft het College van B&W besloten dat Laterna Magica samen met drie andere initiatieven is toegelaten tot de Kraamkamer. In het juryrapport, waarop het besluit van het College is gebaseerd, is vermeld dat ons plan onderscheidend is vanwege de borging van de individuele leerroutes in het kwaliteitssysteem; waarmee ook de kwaliteit en niveau van de school geborgd worden. Met dit systeem is uitgebreide ervaring opgedaan. Er ligt een goed uitgewerkt voorstel om vanuit het basisschoolprogramma qua inhoud en aanpak tot een soepele overgang naar het voortgezet onderwijs te komen, waarbij vanuit een brede vorming in de onderbouw uiteindelijk de focus op diploma en examen ontstaat. Het voorstel biedt een sterke samenhang tussen visie, mensen en middelen. Ook is een sterke koppeling tussen onderwijs, onderzoek en opleiding. Het voortbouwen op de huidige ervaring van Laterna Magica 0-12 naar wekt vertrouwen dat het plan haalbaar is en een grote kans van slagen heeft. Wel betreden bestuur en school hiermee een nieuw terrein, het voortgezet onderwijs, dat qua eigen dynamiek en regelgeving veel aandacht zal vragen. Na de toekenning van de prijs zijn wij samen met de gemeente Amsterdam aan het onderzoeken hoe wij het plan verder vorm gaan geven. Het gaat hierbij om het vinden van stichtingsruimte voor de nieuwe school, de zoektocht naar een geschikte locatie en een uitwerking van de inhoudelijke uitgangspunten van de school in een ruimtelijk programma. 13

14 6. Financiën In het vervolg van de kwartaalrapportage passeren de belangrijkste financiële ontwikkelingen de revue. Daarbij wordt ook de risicoparagraaf uit de (meerjaren)begroting gemonitord. Tot slot doen wij enkele voorstellen om de begroting van 2016 aan te passen. Deze wijzigingen zijn verwerkt in de prognose van het exploitatieresultaat voor Exploitatie tot en met maart 2016 en prognose 2016 Exploitatie t/m 1e kwartaal 2016 Realisatie t/m 1e kwartaal Begroting t/m 1e kwartaal Verschil (3) Baten (31) Rijksbijdragen (32) Overige overheidsbijdragen (35) Overige baten (4) Lasten (41) Personeelslasten (42) Afschrijvingen (43) Huisvestingslasten (44) Overige instellingslasten Saldo baten en lasten Financieel resultaat Exploitatieresultaat Bovenstaand overzicht geeft aan dat STAIJ tot en met het eerste kwartaal een positief resultaat heeft geboekt van bijna Een groot deel van onze inkomsten en uitgaven word echter niet evenredig over het jaar gerealiseerd. Daarom is bovenstaande informatie als sturingsinstrument van minder waarde. Hiervoor is de prognose een belangrijker gegeven. Deze is hieronder weergegeven en verder geanalyseerd. In onderstaande prognose zijn de laatste beschikkingen van het Ministerie van OCW meegenomen, alsmede de uitwerking van het loonruimteakkoord van april en de voorstellen tot aanpassing van de begroting naar aanleiding van het resultaat uit de jaarrekening Wanneer deze wijzigingen zijn meegenomen, is het verwachte exploitatieresultaat Met aftrek van de begrote reservering voor het groot onderhoud van , komen we uit op een operationeel resultaat van

15 Exploitatie overzicht (3) Baten Begroting Prognose 2016 Prognose Verschil V e r s (31) Rijksbijdragen (32) Overige overheidsbijdragen (35) Overige baten (4) Lasten (41) Personeelslasten (42) Afschrijvingen (43) Huisvestingslasten (44) Overige instellingslasten Saldo baten en lasten Financieel resultaat Exploitatieresultaat Reservering Onderhoud Operationeel Resultaat Per onderdeel worden de afwijkingen tussen de begroting en de prognose hieronder nader toegelicht. Rijksbijdragen De verwachte rijksbijdragen zijn naar boven bijgesteld. Oorzaken hiervan zijn: Een hogere bijdrage materiële instandhouding van vanwege een indexering per van 0,2% en een extra bijdrage van 5 per leerling omdat de besturen vanaf niet meer gesubsidieerd worden voor de taken in het kader van de bedrijfsgezondheidsdienst vanuit het Vervangingsfonds. Een hogere bijdrage voor de prestatiebox van voor de periode vanaf 1 augustus In de definitieve beschikking voor schooljaar is de bijdrage per leerling met 47 verhoogd. Hier was in de (meerjaren)begroting nog niet op geanticipeerd. Door het vertrek op een aantal scholen van een paar oude leerkrachten blijkt de definitieve gemiddelde gewogen leeftijd per leerkracht (GGL) per lager 15

16 dan begroot. Als gevolg hiervan is de definitieve beschikking personele lumpsum voor het kalenderjaar 2016 met verlaagd. Personele lasten In de prognose is geanticipeerd op het loonruimteakkoord van april Het akkoord houdt in dat met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2016 een salarisverhoging wordt toegekend van 3,8%. Hiervan was reeds 3% meegenomen in de (meerjaren)begroting. Rest nog een percentage van 0,8%. Dit is doorgerekend in deze prognose en zorgt voor een extra salarislast in 2016 van maximaal Afschrijvingen De afschrijvingen nemen toe met Oorzaken hiervan zijn de extra investeringen die verricht worden in verband met het renoveren van de toiletten op de scholen conform de aanpassing meerjarenbegroting, het versneld uitvoeren van achterstallig onderhoud en de extra investeringen bij de 4 e Montessorischool De Pinksterbloem. Het gaat hier om een totaalbedrag van Met een gemiddelde afschrijvingstermijn van vijftien jaar komt hierdoor ten laste van de begroting Huisvestingslasten De huisvestingslasten zijn hoger. Oorzaak hiervan is het extra budget voor verduurzaming schoolgebouwen en de groene speelpleinen Amsterdam. Overige instellingslasten De overige instellingslasten zijn ruim hoger dan begroot. De oorzaak hiervan is het uit eigen middelen handhaven van de schoolbegeleidingsmiddelen voor het schooljaar Investeringen Investeringen 2016 Gebouwen en Terreinen Inventaris en apparatuur Meubilair ICT Leermiddelen Overige Totaal Investeringsruimte begroting Investeringen t/m 1e kwartaal Investeringsruimte Conform de begroting zou er ruim geïnvesteerd moeten worden. In het eerste kwartaal bedroeg de investering bijna Opvallend is het hoge bedrag aan investeringen in gebouwen en terreinen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het doorschuiven van een deel van de onderhoudswerkzaamheden van 2015 naar Dit is ook gemeld in de jaarrekening De uitgaven op de andere deelgebieden vinden naar verwachting plaats in de loop van het kalenderjaar. Wij monitoren dit in onze gesprekken met de directeuren. 16

17 Liquiditeit Conform het in 2015 vastgestelde treasurystatuut is een deel van onze middelen weggezet op de doelspaarrekening bij de Rabobank. Hierbij wordt rekening gehouden met voldoende ruimte om de reguliere betalingen te kunnen verrichten. De verwachte liquiditeitsontwikkeling voor de komende maanden is als volgt: Liquiditeitsbegroting mei 2016 t/m juli 2017 apr-16 mei-16 jun-16 jul-16 aug-16 sep-16 okt-16 nov-16 dec-16 jan-17 feb-17 mrt-17 apr-17 feb-16 mei-17 mrt-16 jun-17 jul-17 Ontvangsten Uitgaven Saldo ontvangsten en uitgaven Mutatie liquide middelen Totaal bankrekeningen Liquide middelen begin maand Mutaties liquide middelen Liquide middelen einde maand (begroot) Risicoparagraaf In de begroting 2016 en meerjarenbegroting hebben wij de tegenvallers zoveel mogelijk in kaart gebracht. Zo is rekening gehouden met een daling van het leerlingengewicht van 10% per jaar. Desalniettemin hebben wij een risicoparagraaf opgenomen van onderwerpen die nog onvoldoende aan bod zijn gekomen. In de kwartaalrapportages monitoren wij de risicoparagraaf. Met uitzondering van risico 10, zien wij op dit moment geen aanleiding om bijgaand overzicht te actualiseren of nieuwe risico s op te nemen. 17

18 Risico omschrijving 1. Leerlingaantallen wijken af van begroting. 2. Leerlingengewichten worden naar beneden bijgesteld. 3. Harmonisatie afspraken rond onderwijshuisvesting. 4. Doordecentralisatie van kosten groot onderhoud. 5. Nieuwe scholen op Zeeburgereiland en Amstelkwartier. 6. Inkomsten verhuur en medegebruik vallen tegen. 7. Ontwikkelingen bij de invoering van Passend onderwijs. Consequentie van het optreden van het risico Gevolg is dat de baten lager zullen uitvallen. Gevolg is dat baten per leerling lager uitvallen. Gevolg is dat er nog financiële onzekerheden zijn ten aanzien van de kosten van huisvesting voor vier gebouwen. Met ingang van het kalenderjaar 2015 worden de schoolbesturen zelf verantwoordelijk voor de kosten van het groot onderhoud. De daarvoor bestemde middelen worden vanaf die datum rechtstreeks overgemaakt naar het schoolbestuur. De nieuwe scholen groeien slechts langzaam qua leerlingenaantal. Vanaf 2014 worden de inkomsten verhuur en medegebruik achteraf vastgesteld volgens de werkelijk gemaakte kosten. Voor de invoering van passend onderwijs zal het Inschatting bedrag Baten per leerling zijn gemiddeld 5.500,=. Maximaal per jaar. Maximaal per jaar. Onbekend, maar het toegekende bedrag van 13,33 per m² is te laag, zeker op de lange termijn. Risico begroting Hoog Hoog Middel Laag Mitigerende maatregel Nauwkeurig monitoren van instroom en uitstroom (inclusief zij-instroom en -uitstroom) en desgewenst ingrijpen in de exploitatie. Nauwkeurig administreren van leerlingengewichten en overleg voeren met Deloitte en Ministerie van OCW. Uitzoeken en in samenspraak met de afdeling Onderwijshuisvesting van de gemeente Amsterdam heldere afspraken maken omtrent huisvesting. Periodiek actualiseren van het MJOP voor de schoolgebouwen en het formeren van een bestemmingsreserve buitenonderhoud (reeds uitgevoerd in de begroting 2015 en 2016). Onbekend. Laag Bestuurder houdt strikt toezicht op de gemaakte afspraken. Maximaal per jaar. Laag Monitoren van de gemaakte afspraken waardoor kosten en opbrengsten inzichtelijk blijven. Onbekend. Laag Heldere afspraken maken op stedelijk niveau met andere Amsterdamse 18

19 8. Mogelijke opheffing Vervangingsfonds en invoering eigen risicodragerschap. 9. Versobering regeling Vervangingsfonds. 10. Compensatie van het Loonakkoord. budget vanuit het SWV verhoogd worden. Het is niet bekend of dit afdoende zal zijn om de extra taken uit te voeren vanaf augustus In 2018 of kort daarna wordt het Vervangingsfonds mogelijk opgeheven. Het eigen risicodragerschap is alleen lonend bij een verzuim onder de 5%. Het Vervangingsfonds werkt per 1 januari 2016 met vergoedingen in normbedragen in plaats van de werkelijke bedragen. Tevens zijn op andere onderdelen de vergoedingsmogelijk -heden beperkt. Met ingang van 1 september zijn de lonen met 1,25% verhoogd. De totale verhoging zou in 2016 oplopen naar 5,05%. Dit wordt mede gefinancierd door een verlaging van de pensioenpremie met ingang van 1 januari Indien deze verlaging niet doorgaat dan komen de extra kosten voor 2/3 deel ten laste van de werkgever. schoolbesturen. Onbekend. Middel Uitvoering geven aan het plan van aanpak ter verlaging van het ziekteverzuim. Onbekend. Middel Monitoren van het verschil tussen gemaakte loonkosten vervangers en de vergoeding van het Vervangingsfonds. Maximaal per jaar. Laag Het risico is vervallen. Dit deel van het akkoord is gedekt. 19

20 Aanpassing van de (meerjaren)begroting STAIJ heeft over het kalenderjaar 2015 een positief resultaat geboekt van 1,6 miljoen. Ten opzichte van de begroting 2015 valt dit ruim 1,55 miljoen hoger uit. Van het resultaat is 1,0 miljoen toegevoegd aan de bestemmingsreserve groot onderhoud. Dit is conform de in de (meerjaren)begroting gemaakte afspraken. Bijna 0,6 miljoen is toegevoegd aan de algemene reserve. In de begroting 2016 is de keuze gemaakt om een deel van het positieve resultaat ( ) toe te voegen aan de reserve groot onderhoud. Het overige deel (bijna ) wordt toegevoegd aan de algemene reserve. STAIJ heeft een weerstandsvermogen opgebouwd die rond de normen liggen die passen bij de grootte van onze organisatie en die voldoen aan de normen van de Commissie-Don. Wij hebben in de (meerjaren)begroting vastgelegd dat ons vermogen vooralsnog niet verder hoeft te groeien. Gelet op dit uitgangspunt en het feit dat de begroting 2016 sluit, doen wij in deze kwartaalrapportage een voorstel om de (meerjaren)begroting met te verhogen. Wij stellen de volgende maatregelen voor die een aanpassing van de (meerjaren)begroting noodzakelijk maken: 1. Handhaving van de schoolbegeleidingsmiddelen voor de schooljaren en Deze middelen zijn bedoeld voor de individuele leerlingenzorg. De schoolbegeleidingsmiddelen werden tot en met het schooljaar door de gemeente Amsterdam gefinancierd ( 24 tot 30 per leerling per jaar). Met ingang van het komende schooljaar moeten de scholen de schoolbegeleidingsmiddelen bekostigen uit de extra ondersteuningsmiddelen die vanuit het SWV beschikbaar worden gesteld. Aangezien met deze middelen ook de rugzakgelden vervangen moeten worden en nieuwe arrangementen bekostigd moeten worden, leveren de scholen fors in als het gaat om de middelen die bedoeld zijn voor de zorg. In de formatiegesprekken knelde deze bezuiniging behoorlijk. Daarom stellen wij nu voor om voor minimaal twee schooljaren ( en ) de bekostiging van de schoolbegeleidingsmiddelen op bovenschools niveau over te nemen. Hiervoor wordt een deel van het positieve resultaat van 2015 benut. Het betreft een bedrag van 25 per leerling en op grond van leerlingen op 1 oktober 2015 is dit een investering van op jaarbasis. Voor de verschillende begrotingsjaren heeft dit de volgende consequenties: a. Inzet in 2016 van (5/12 deel van ). b. Inzet in 2017 van (uitgaande van leerlingen op 1 oktober 2016). c. Inzet in 2018 van (7/12 deel van en uitgaande van leerlingen op 1 oktober 2016). De beschikbare middelen voor de schoolbegeleiding in 2017 en 2018 worden gereserveerd. De totale investering bedraagt In 2016 wordt voor een maximaal bedrag van extra beschikbaar gesteld voor huisvesting. Wij stellen de volgende maatregelen voor: a. Voor de uitbreiding van 4 e Montessorischool De Pinksterbloem met twee lokalen is het door de gemeente beschikbaar gestelde budget waarschijnlijk te laag. Extra investeringen vanuit de gemeente liggen niet voor de hand, omdat het beschikbaar gestelde bedrag (bijna ) bedoeld was 20

21 voor de uitbreiding met minimaal vier groepen. Door de noodzakelijke kostbare ingreep in het gebouw is dit bedrag verre van toereikend. b. Het versneld renoveren van de toiletten op de JP Coenschool, De Dapper en 8 e Montessorischool Zeeburg (dependance). Hiervoor wordt een bedrag van maximaal beschikbaar gesteld. c. Een bedrag van maximaal wordt ingezet voor de verduurzaming van onze schoolgebouwen en het toekennen van extra budget aan de subsidie voor groene speelpleinen van de gemeente Amsterdam. d. Een bedrag van maximaal wordt benut om overig achterstallig onderhoud in verschillende gebouwen versneld uit te voeren. Bovenstaande maatregelen geven een impuls aan de kwaliteit op onze scholen. Niet alleen de werkomgeving op enkele scholen wordt verbeterd, maar op alle scholen ontstaat extra ruimte in de begroting om initiatieven te ontwikkelen ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. 21