NOTA. nota voor burgemeester en wethouders. datum: 14 oktober 2010 registratienummer: I/

Transcriptie

1 NOTA dienst: Dienst Inwoners datum: 14 oktober 2010 registratienummer: I/ afdelingsnaam: DI/SoZa steller: mevr. A. de Wit paraaf chef: kopie aan: onderwerp: Begrotingswijziging Inkomensdeel WWB 2010 nota voor burgemeester en wethouders 1. Inleiding Deze nota geeft een toelichting op de te verwachten overschrijding op de bijstandsuitgaven en op de korting op het Inkomensdeel WWB Onze invloed op deze overschrijding is, zoals hieronder nader wordt uitgelegd, zeer beperkt. Overschrijding van de door de gemeenteraad vastgestelde begroting is in principe onrechtmatig. In dit geval, gelet op de omvang van de overschrijding, zou dit leiden tot problemen bij het vaststellen van de rechtmatigheid en het verkrijgen van een goedkeurende accountantsverklaring inzake de jaarrekening Door vaststelling van bijgevoegde begrotingswijziging accordeert de raad (onafwendbare) hogere uitgaven, waarmee de rechtmatigheid is gewaarborgd. Wij betreuren het dat we dit voorstel pas nu aan u voorleggen. Hierin hebben ondermeer de late definitieve vaststelling van het budget door het ministerie en de onzekere ontwikkeling van het klantenbestand een rol gespeeld 2. Aanleiding Een drietal belangrijke factoren heeft geleid tot de hieronder voorgestelde begrotingswijziging. 1. De economische recessie heeft een toename van het aantal uitkeringen ingevolge de Wet Werk en Bijstand (WWB) veroorzaakt. Dit leidt tot verhoogde uitgaven. (paragraaf 3) 2. In 2010 is minder geld beschikbaar voor bijstandsuitkeringen dan eerder door het Rijk bekend is gemaakt. Dit heeft geleid tot een negatieve bijstelling van het budget inkomensdeel 2010 en dus verlaagde inkomsten.(paragraaf 4) 3. De besparing die werd beoogd door het aanbieden van een stageovereenkomst aan klanten die deelnemen aan de groepsgewijze aanpak Werken aan Werk kan niet worden gerealiseerd. De beoogde besparing met betrekking tot klanten die deelnemen aan een stage in de gemeentelijke organisatie (Hilversum on Stage) kan in 2010 niet worden gerealiseerd. (paragraaf 5). In paragraaf 6 is de financiële prognose opgenomen. Onderstaand volgt een toelichting op deze factoren.

2 3. Ontwikkeling bestand De economische recessie heeft geleid tot een toename van het aantal WWB uitkeringen. Tot en met augustus 2010 (peildatum 8 oktober 2010) heeft het WWB bestand zich als volgt ontwikkeld: Tabel 1: Ontwikkeling van het klantenbestand WWB Ontwikkeling klantenbestand (volume) / Hilversum dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec ,9% -3,9% 1,0% 14,8% 3,2% ,0% (jan 2007 tov jan 2006) ,8% (jan 2008 tov jan 2007) -4,0% (dec 2007 tov dec 2006) 1,1% (dec 2008 tov dec 2007) -3,9% (jan 2007 tov dec 2007) 1,0% (jan 2008 tov dec 2008) ,5% (jan 09 tov jan 08) ,2% jan 2010 tov april ,3% (dec 2009 tov dec 2008) 14,8% (jan 2009 tov dec 2009) Toelichting bij tabel 1: De sterke daling van het aantal klanten per 1 januari 2010 ten opzichte van december 2009 wordt veroorzaakt door de overdracht van 65-plussers met een aanvullende WWB uitkering op een onvolledige AOW. De afname van het volume per eind juni 2010 komt door het overhevelen van WWB klanten onder de 27 jaar naar de WIJ (Wet investeren in jongeren). 1) Deze categorie is in juli weer in het totaal verwerkt (systeemtechnisch). Deze overheveling is verplicht op grond van de regelgeving. De toename van het aantal bijstandsgerechtigden vanaf 1 januari 2010 tot heden komt neer op gemiddeld 12 per maand. Naar verwachting zet de trend van een toename van gemiddeld 12 klanten per maand zich in 2010 nog door. 4. Ontwikkeling budget Inkomensdeel Op 27 juli 2010 heeft het ministerie de gemeenten geïnformeerd dat zij naar aanleiding van nieuwe cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) in 2010 minder geld van het Rijk voor bijstandsuitkeringen krijgen dan eerder is gemeld. Het CPB verwacht bij haar juniraming een minder grote stijging van de werkloze beroepsbevolking dan bij de vaststelling van het voorlopige macrobudget. Conform de 2

3 systematiek van de WWB budgettering kunnen conjuncturele ontwikkelingen in het lopende budgetjaar tot een opwaartse of neerwaartse bijstelling leiden. Vanuit gemeenten is met grote bezorgdheid gereageerd op deze verlaging van het voorlopige budget. Vrijwel alle gemeenten constateren feitelijk een toename van hun bestanden en menen dat het macrobudget onvoldoende is meegegroeid met het aantal bijstandsgerechtigden en de hoogte van de uitkeringen. Ook de hoofden Sociale Zaken in onze regio hebben schriftelijk hun bezorgdheid geuit aan de minister. De minister van Sociale Zaken verwijst echter naar de afspraken in het Bestuurlijk Akkoord dat nog loopt tot eind Het voorlopige budget 2010 werd in juli macro verminderd met ongeveer 10%, ofwel Voor Hilversum betekende dit een bijstelling van het voorlopige budget tot een bedrag van , een daling van Het definitieve budget 2010 (berichtgeving in oktober 2010) valt iets hoger uit: Het uiteindelijke nadeel ten opzichte van het oorspronkelijke voorlopige budget komt uit op een bedrag van Doorkijk naar 2011: In de programmabegroting is een I-deel van opgenomen. Dit is gebaseerd op de toen (juli 2010) bekende bijstelling van het voorlopige budget voor In oktober 2010 is het voorlopige I-deel 2011 door het ministerie bekendgemaakt. Dit bedraagt , derhalve een voordeel van ten opzichte van de begroting. Dit bedrag staat, gezien de besluitvorming over het definitieve budget 2010, echter nog allerminst definitief vast. Over de nadere voorlopige budgetten ontvangen de gemeenten in juli 2011 bericht van het ministerie en pas in oktober 2011 stelt het ministerie het definitieve budget 2011 vast. Tot dat moment blijven de inkomsten dus nog onzeker. De begrote uitgaven voor 2011 bedragen Uitgangspunt bij het begroten van de uitgaven was een stijging met 12 klanten tot januari 2011 en daarna van een gemiddelde daling met 7 klanten per maand. Het is echter nog onzeker of deze omgekeerde trend per 1 januari daadwerkelijk gaat inzetten. In het voorjaar van 2011 komen wij met een nadere rapportage over de op dat moment bekende ontwikkeling van de uitgaven (klantenbestand) in relatie tot het (bijgestelde) budget. 5. Werken aan Werk en Hilversum on Stage In de afgelopen periode is een onderzoek gestart naar de mogelijkheid om klanten, die deelnemen aan de groepsgewijze aanpak Werken aan Werk, voorafgaand aan de uitkering ingevolge de WWB een stageovereenkomst van circa 2 maanden aan te bieden. Als klanten via een betaalde stage op de loonlijst van een bedrijf komen, kunnen de kosten ten laste van het Participatiebudget (voorheen werkdeel WWB) worden gebracht. Uitgaande van 200 klanten op jaarbasis zou dit een besparing op de netto uitkeringslast van betekenen. Bij dit onderzoek zijn drie partijen betrokken: - de gemeentelijke accountant, die een oordeel moet geven over de rechtmatigheid van deze besteding van het Participatiebudget, - een payroll bedrijf, dat in juridisch opzicht optreedt als werkgever en de betalingen aan klanten moet verzorgen en - de afdeling P&O van de gemeente, die deze constructie op arbeidsrechtelijke juistheid en eventuele risico s moet beoordelen. Hoewel de gemeentelijke accountant hierover nog geen definitief oordeel heeft gegeven, wordt aan payrolling voor Werken aan Werk vrijwel zeker geen goedkeuring gegeven. De reden is dat Werken aan Werk (een combinatie van groepsgewijze intensieve sollicitatietraining en begeleiding van 10 weken) niet op zichzelf als werk of werkstage beschouwd mag worden. Verschillende gemeenten hebben een dergelijke werkwijze eerder toegepast, maar nu weer ingetrokken. Er is inmiddels ook 3

4 jurisprudentie waarbij geoordeeld is dat een traject zoals Werken aan Werk een voorziening is die gericht is op arbeidsinschakeling en niet gericht op het verrichten van werk. Daarom kan dit niet ten laste van het Participatiebudget worden gebracht en kan de besparing op het inkomensdeel ten aanzien van Werken aan Werk dus niet worden gerealiseerd. Bij Hilversum on Stage gaat het om een stage in de gemeentelijke organisatie. Het verlonen van de deelnemers aan Hilversum on Stage zou een besparing van betekenen. Voor de verloning wordt een payroll constructie thans nog niet onmogelijk geacht, maar ook hiervoor is de goedkeuring van de accountant noodzakelijk. Bovendien moet de overeenkomst juridisch sluitend zijn om te voorkomen dat de betreffende klanten arbeidsrechtelijk als werknemer van de gemeente worden beschouwd. Deze besparing kan in 2010 niet worden gerealiseerd. In 2011 onderzoeken wij of een payroll constructie voor Hilversum on Stage mogelijk is. 6. Prognose financieel In aantallen klanten is er in 2010 een toename van gemiddeld 12 per maand. Hiervan bestaat een deel uit jongeren tot 27 jaar. De gemiddelde uitkering van deze groep is lager dan een gemiddelde bijstandsuitkering vanaf 27 jaar. Dit heeft als effect dat financieel gezien er vanaf juni 2010 een licht dalende trend is ingezet. Echter berekend over het geheel aan uitkeringen wordt de begroting in 2010 overschreden. Daarnaast kan de besparing door middel van stageovereenkomsten ten laste van het Participatiebudget niet worden gerealiseerd. Het nadeel neemt toe door de negatieve bijstelling van van het door het rijk vastgestelde definitieve budget Resumé: Negatieve bijstelling definitief budget (nadeel) Extra door hogere uitgaven (bijgestelde prognose) (nadeel) Totaal verwacht nadeel op het inkomensdeel WWB (nadeel) 1) In de bijstandsuitgaven zijn ook de verwachte besparingen van en reeds verwerkt. Nu ontstaat hierop een totaal nadeel van Per saldo leidt dit in feite tot een voordeel van op de bijstandsuitgaven zelf. 7. Voorgestelde beslissing: Wij stellen u voor de raad voor te stellen bijgaande begrotingswijziging inkomensdeel WWB vast te stellen waarin de inkomstenkant wordt verlaagd met een bedrag van en de uitgavenkant wordt verhoogd met een bedrag van Burgemeester en wethouders van Hilversum, de secretaris, de burgemeester, I.C. de Vries E.C. Bakker 4

5 5