euzedossier & uitgeverij remmers handleiding voor de mentor havo/vwo profielkeuze

Transcriptie

1 euzedossier handeiding voor de mentor havo/vwo profiekeuze bij de 4e druk, 5e opage 2014 isbn versie 21 oktober 16 Sjors van de Hasset Rob Vedhoen & uitgeverij remmers

2 uitgeverij remmers 2016, bij de 4e druk, 5e opage 2014 Ae rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveevoudigd, opgesagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij eektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schrifteijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16b Auteurswet 1912 jo het Besuit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoas gewijzigd bij het Besuit van 23 augustus 1985, Stb. 471, en artike 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wetteijk verschudigde vergoedingen te vodoen aan de Stichting Reprorecht, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van gedeete(n) uit deze uitgave in boemezingen, readers en andere compiatiewerken (artike 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Uitgeverij Remmers Nieuwe Bosscheweg JL Tiburg teefoon e-mai website

3 inhoud voorwoord hoofdstuk 1 ineiding en functies tite eigentijds uitgangspunten omvang essen organisatie computerokaa samenwerken instructie decaan beedschermresoutie noodzakeijkheid computerokaa functies in het mentoraccount hoofdstuk 2 digitaa portfoio van de eering uniek serienummer controenummer gebruikersnaam wachtwoord inoggen as eering navigatie Portfoio NASLAG Web opeidingen hoofdstuk 3 Persoonijkheids Zef Onderzoek ineiding doe testonderdeen wijze van afname PZO-advies best passend persoonstype overzicht PZO persoonscode 16 persoonstypen profieadvies onverwachte PZO-uitsag hoofdstuk 4 gebruiksaanwijzingen werkboek hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5 hoofdstuk 6 hoofdstuk 7 hoofdstuk 8 hoofdstuk 9 bijagen brief aan de ouders of verzorgers bz

4 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze

5 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 5 voorwoord Gefeiciteerd! Uw schoo heeft een eigentijdse methode ingevoerd. Want behave met het gebruikeijk werkboek gaan u en uw eeringen óók aan het werk met de computer en eventuee hun smartphone of tabet. De methode keuzedossier zet de digitae mogeijkheden van de computer en het internet op die paatsen in waar een boek tekort kan schieten. Maar voora wanneer er juist extra en nieuwe mogeijkheden geboden worden. Op deze manier hoeft u zef minder te organiseren en kunt u meer aandacht schenken aan de inhoudeijke begeeiding. Innemen, sjouwen en controeren van stapes werkboeken is vereden tijd. U kunt op eke pek waar u de beschikking hebt over internet het werk van uw eeringen inzien. Omwie van de uniformiteit wordt in deze handeiding voor de mentor de manneijke vorm gebruikt. Schroom niet om in uw eigen exempaar van het werkboek aantekeningen te maken die u ten dienste kunnen staan tijdens de es. Noteer daar ook eventuee, in uw ogen of die van uw eeringen, fouten of tekortkomingen. De auteurs bijven daarvan graag op de hoogte en de uitgever za u met pezier een extra exempaar van het werkboek toesturen. Tensotte kan aeen met de hup van de directe gebruikers een passend eermidde worden ontwikked. De auteurs en uitgever wensen u en uw eeringen vee pezier bij het gebruik van de methode keuzedossier. Tiburg, oktober 2016

6 6 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 1 ineiding en functies tite Het woord keuze komt van kiezen. Een dossier bestaat uit een verzameing gegevens die betrekking heeft op één zaak of één persoon. Die persoon is de eering en de zaak betreft zijn profiekeuze. Daarom draagt deze methode de naam keuzedossier. eigentijds Zonder onbescheiden te wien zijn, menen de auteurs een eigentijdse methode te hebben ontwikked. Eigentijds omdat: de eerstof in het werkboek is gedidactiseerd vogens een structuur met dooropende eerijnen; gebruik wordt gemaakt van verschiende digitae mogeijkheden; onafhankeijk van tijd en paats met de methode kan worden gewerkt; een baans is gezocht in contacturen enerzijds en zefstandig werken anderzijds. uitgangspunten keuzedossier gaat uit van: de verschien in persoonstypen vogens de typoogie van C.G. Jung; eeringen die gebruik maken van digitae faciiteiten; het gegeven dat de schoo die de methode gebruikt, het kiezen van een profie een structuree paats heeft gegeven in de eeringbegeeiding; de wenseijkheid van contacturen tijdens het keuzeproces onder begeeiding van een mentor; de overtuiging dat eeringen in het derde eerjaar over vodoende verantwoordeijkheid beschikken om ook onafhankeijk van tijd en paats zefstandig te werken; samenwerking en interactie met medeeeringen; betrokkenheid van ouders of verzorgers; de wenseijkheid dat een zorgvudig keuzeproces enige tijd duurt; een didactiek waarbij van agemeen naar specifiek wordt gewerkt; een digitaa portfoio dat door de decaan of mentor kan worden geraadpeegd as een eeringvogsysteem. omvang essen Het werkboek bestaat uit negen hoofdstukken. Ek hoofdstuk bestaat uit zes paragrafen, behave hoofdstuk 2, 7 en 8, die uit vijf paragrafen bestaan. Eke paragraaf begint op een nieuwe badzijde en suit af met een opdracht. De studieast is per hoofdstuk verschiend en wordt aangegeven in hoofdstuk 4 van deze handeiding voor de mentor, vanaf badzijde 24. Het aanta minimaa benodigde essen bedraagt dertien. organisatie Bij sommige opdrachten wordt gevraagd om de ouders of verzorgers erbij te betrekken. Dan staat het symboo zoas hiernaast afgebeed voor de opdracht.

7 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 7 Regematig moeten opdrachten op de computer worden gemaakt. Dan staat het symboo zoas hiernaast afgebeed voor de opdracht. Zo'n opdracht kan de eering maken waar en wanneer hij wi, zoang er een internetverbinding beschikbaar is. Wanneer bij een opdracht een zogenoemde QR-code is afgebeed, kan de eering die opdracht ook op zijn smartphone of tabet maken. Hij za daarvoor eerst een QR-scanner of een app moeten instaeren. Daarna ogt de eering rechtreeks in op die bepaade opdracht in zijn portfoio. Een computer(okaa) is niet meer noodzakeijk. computerokaa Lang niet ae essen dienen noodzakeijk in het computerokaa gegeven te worden. Op badzijde 8 van deze handeiding en onder de knop Handeidingen in het decaan- of in het mentoraccount is een overzicht opgenomen onder de tite computerokaa noodzakeijk voor profiekeuze. In dit overzicht wordt het minimum en het maximum aanta essen genoemd waarbij internet gebruikt wordt. begrippen samenwerken De betekenis van woorden die in het werkboek schuingedrukt zijn, kunnen worden opgezocht op keuzedossier.n. Daarvoor staat op de homepagina een knop begrippen. De meeste opdrachten in het werkboek zijn persoonijk. Er zijn ook opdrachten die samen met een of meer kasgenoten gemaakt moeten worden. instructie decaan Onder de knop Handeidingen in het decaan- of in het mentoraccount kan de decaan een aparte instructie bij het decaanaccount downoaden. beedschermresoutie Om optimaa pezier van keuzedossier.n te hebben, wordt een hoge beedschermresoutie geadviseerd, bijvoorbeed: 1024 x 768. Zeker wanneer met de bestaande insteingen gedeeten van het beed buiten het beedscherm vaen en aeen met behup van de scrobaken in beed komen.

8 8 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze noodzakeijkheid computerokaa 4 essen minimaa bz. 5 werkboek Vier essen in het computerokaa is het absoute minimum. Het betreft badzijde 5 gedeete van één esuur hoofdstuk 7 een esuur hoofdstuk 8 twee esuren Gebruik van het computerokaa is noodzakeijk bij de aereerste es waarin de eeringen met behup van badzijde 5 hun portfoio's activeren. Deze activiteit vergt geen voedig esuur. Wij adviseren om de resterende tijd te starten met hoofdstuk 1. In ieder geva tot en met badzijde 11, zodat de eering meteen kennismaakt met de mogeijkheden van zijn portfoio. hoofdstuk 7 Het verdient de voorkeur om hoofdstuk 7 in het computerokaa te behandeen. Dit hoofdstuk kan in één es worden behanded. hoofdstuk 8 Het verdient de voorkeur om hoofdstuk 8 in het computerokaa te behandeen. Dit hoofdstuk kan in twee essen worden behanded. opdrachten via internet smartboard 5 PZO s Bij de opdrachten op de hieronder vermede badzijden in het werkboek wordt het gebruik van internet gevraagd. Echter, de betreffende (dee)opdracht kan ook as huiswerk worden opgegeven zodat het gebruik van het computerokaa niet noodzakeijk is. Een smartboard met internetverbinding vostaat meesta. De badzijden waarop de vijf PZO s worden behanded worden hieronder niet genoemd, omdat de vijf PZO's zonder probemen buiten de es kunnen worden gemaakt. Het is zefs aan te beveen om de eering afgezonderd de vragen te aten beantwoorden. We dient het betreffende PZO tijdens de es te worden ingeeid, zodat de context voor het maken van het betreffende PZO besproken is. badzijde 11 hoofdstuk 1 badzijde 29 hoofdstuk 3 badzijde 37 hoofdstuk 4 badzijde 39 hoofdstuk 4 badzijde 43 hoofdstuk 5 badzijde 47 hoofdstuk 5 badzijde 53 hoofdstuk 6 badzijde 78 hoofdstuk 9 badzijde 79 hoofdstuk 9

9 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 9 functies in het mentoraccount Ae functies in het mentoraccount worden geactiveerd door de knoppen die zich inks op het scherm bevinden. Er zijn zes rubrieken, met daaronder opnieuw knoppen voor de verschiende functies. Nadat is ingeogd, opent het mentoraccount standaard met het scherm zoas hieronder is afgebeed, waarbij het Overzicht eeringen is geactiveerd. Wanneer geen enkee eering het unieke serienummer van zijn werkboek heeft geactiveerd, is het Overzicht eeringen nog eeg. In deze handeiding voor de mentor zijn de rubrieken as trefwoord groen en zijn de functies as trefwoorden bauw. De zes rubrieken zijn: home Documenten/berichten Overzicht eeringen nasag web 16 persoonstypen HOME Handeidingen Mijn gegevens wijzigen Wachtwoord wijzigen Discaimer Uitoggen Wanneer een van de zes rubrieken wordt geactiveerd, wordt die knop oranje en rot een menu uit met de verschiende functies die tot die rubriek behoren. Bijvoorbeed de rubriek home zoas hiernaast is afgebeed. Onder de knop Handeidingen treft u verschiende documenten aan die u kunt raadpegen of downoaden. Bijvoorbeed deze handeiding, een panning of een introductiebrief aan de ouders. Via de knop Mijn gegevens wijzigen kunt u zef uw persoonsgegevens aanpassen. Via de knop Wachtwoord wijzigen kunt u zef uw wachtwoord veranderen. Onder de knop Discaimer wordt de aansprakeijkheid van de uitgeverij vermed. Veraat het programma bij voorkeur via de knop Uitoggen.

10 10 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze Documenten/berichten E-mai eeringen Wanneer de knop Documenten/berichten wordt geactiveerd, rot een menu uit met de vogende functies: E-mai eering(en) Rapporten versturen Archief upoaden Het is mogeijk om rechtstreeks vanuit uw mentoraccount een of meer eeringen een e-mai te sturen, a dan niet met een of meer bijagen. Dat kan een Word-, pdf- of Excebestand zijn. Wanneer een eering zich niet bij u as mentor heeft aangemed, komt deze eering niet in uw Overzicht eeringen voor en kan er geen e-mai verzonden worden. Wanneer een eering zich we bij u as mentor heeft aangemed, verschijnt het scherm zoas hieronder afgebeed, zodra u de knop E-mai eering(en) activeert. Kik (dubbe) > om de ijst met uw eeringen te activeren. Kik op de naam van een eering en kik vervogens op de knop Toevoegen. Door de knop Wissen te activeren, wordt de naam van de eering weer verwijderd. Wanneer u een Word-, pdf- of Excebestand wit toevoegen, zoekt u het betreffende bestand op door de knop Seect te activeren. Daarna activeert u de knop Toevoegen. Door de knop Wissen te activeren, wordt het geseecteerde bestand weer verwijderd. Naast Onderwerp kunt u een naam aan uw bericht geven. In het grote kader noteert u uw bericht. Activeer tot sot de knop Verzenden.

11 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 11 Rapporten versturen Met de functie Rapporten versturen is het mogeijk om bepaade gegevens uit een eeringportfoio as e-mai te versturen naar bijvoorbeed een coega-mentor of de beheerder van Magister. Het betreft de vogende rapporten. stageversag uit: vmbo oopbaanoriëntatie Definitief overzicht uit: osb-tl, osb-gl, osb-bb/kb, profiekeuze Doorstroomdossier uit: vmbo oopbaanoriëntatie PZO-uitsag uit: profiekeuze, vmbo oopbaanoriëntatie, ob in de tweede fase Uitstroomdossier uit: ob in de tweede fase As mentor kunt u vanuit uw mentoraccount bij een of meer eeringen rechtstreeks een Word-, pdf- en Excebestand upoaden. Dat kan bijvoorbeed een eigen opdracht zijn. Kik onder Documenten/berichten op Archief upoaden. Er verschijnt een scherm zoas hieronder afgebeed. Door het menu ALLE LEERLINGEN uit te roen, is het mogeijk om een of meer eeringen te seecteren. Kik daarna op Toevoegen. Kik daarna op Seect. Er za een schermpje verschijnen met de mappen van de computer waarop u aan het werk bent. Maak daar uw keuze uit: een Word-bestand; een pdf-bestand; een Exce-bestand; en vu een bestandsnaam in, inks van de knop Opsaan. De vogende meding za verschijnen: Het bestand 'uw gekozen bestandsnaam' is opgesagen in het archief van de eering(en). Wanneer een eering zijn portfoio opent, za de meding verschijnen zoas hiernaast is afgebeed. De eering kan het bestand inzien onder de knop bewaren. Pas wanneer de eering het bestand een keer heeft geopend, za de meding niet meer verschijnen. Let op! Het is daarna niet mogeijk om het geopende bestand rechtstreeks te bewerken. Echter, op het scherm van de eering wordt uitgeegd hoe dat we kan gebeuren. Daarna kan het bestand door de decaan of mentor worden ingezien en eventuee beoordeed.

12 12 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze Overzicht eeringen Onder de knop Overzicht eeringen worden de versies van keuzedossier genoemd waarmee uw eeringen werken en de eeringen die u as mentor begeeidt. Uw mentoraccount opent standaard met Overzicht eeringen. Dit scherm is hieronder afgebeed. Aeen wanneer een eering zich bij u as mentor heeft aangemed, komt zijn naam in het 'Overzicht eeringen' voor. Mocht een eering zich bij een andere mentor hebben aangemed of van mentor veranderen, dan moet de eering dit zef corrigeren via de knop ik zef. Kik op LOB vmbo BB/KB wanneer het scherm geen eeringen toont. overzicht opdrachten afdrukken gegevens eeringen As u kikt op de knop Overzicht opdrachten afdrukken wordt een pdf samengested met het hierboven afgebeede scherm. As u kikt op de knop Gegevens eeringen ziet u een ijst van ae eeringen met hun kascodes, e-maiadressen, gebruikersnamen en serienummers. opdracht inzien opdracht beoordeen Van eke eering kunt u de opdrachten inzien en beoordeen, indien dat van toepassing is. De vierkantjes naast de naam van de eering corresponderen met de opdrachten die erboven genoemd worden. Voor de betekenis van de symboen in de vierkantjes wordt hier verwezen naar badzijde 20 van deze handeiding. Ga as vogt te werk om een opdracht te beoordeen. Kik op het vierkantje onder de opdracht die u wit inzien of beoordeen. Er za een nieuw scherm verschijnen met de betreffende opdracht van de betreffende eering. De naam van de eering staat inksboven in de groene bak. Direct onder de opdracht is het scherm uitgebreid met een kader voor uw beoordeing.links kunt u met Nee of Ja akkoord gaan en rechts kunt u eventuee opmerkingen maken. Lees en beoordee de opdracht en activeer daarna de knop Nee of Ja. De beoordeing staat standaard op Nee. Kik vervogens op de knop Opsaan. Het systeem toont nu vanzef de vogende eering. Wanneer deze eering die opdracht nog niet heeft gemaakt, moet u onderaan op het scherm de knop Vogende eering activeren. Nadat de aatste eering van de ijst is beoordeed keert het systeem terug naar het Overzicht eeringen.

13 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 13 NASLAG Kikken op nasag geeft ae knoppen te zien die bij de verschiende versies van keuzedossier in het portfoio van de eering voorkomen. WEB Onder de knop web bevinden zich vier inks naar de websites van ae vervogopeidingen in Nederand. Deze knoppen staan ook in het portfoio van de eering. De knoppen verbinden de eeringen direct door met een website die geraadpeegd moet worden bij een bepaade opdracht. Het betreft: WO universiteiten en ander wetenschappeijk onderwijs HBO hogeschoen MBO AOC s en ROC s Overig defensie en poitie 16 persoonstypen PZO Onder de knop 16 persoonstypen bevinden zich beknopte beschrijvingen van de 16 persoonstypen, zoas de methode keuzedossier die op basis van de typoogie van C.G. Jung onderscheidt. Op basis van deze 16 persoonstypen zijn vijf testen ontwikked die steeds een ander aspect van de persoon van de eering onderzoeken. Deze vijf testen worden het Persoonijkheids Zef Onderzoek genoemd, kortweg PZO. Het PZO wordt aangeboden in de vogende versies: oopbaanoriëntatie vmbo profiekeuze havo/vwo profiekeuze gymnasium ob in de tweede fase Voor een uitgebreide toeichting van de 16 persoonstypen wordt hier verwezen naar hoofdstuk 3 vanaf badzijde 20 van deze handeiding voor de mentor. agemeen vmbo-mbo havo/vwo gymnasium Onder de knop agemeen worden kernachtige beschrijvingen van de zestien persoonstypen gegeven ter informatie van decaan en mentor. Deze beschrijvingen worden niet in het portfoio van de eering gepresenteerd. Onder de knop vmbo-mbo worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de vmbo-eeringen. Deze beschrijvingen worden ook in het portfoio van de eering bij de versie LOB bovenbouw VMBO gepresenteerd. Onder de knop profiekeuze havo/vwo en de knop profiekeuze gymnasium worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de havo/vwo- en gymnasiumeeringen.

14 14 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze LOB tweede fase Onder de knop ob tweede fase worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de eeringen in de bovenbouw van havo, vwo en gymnasium. voorbeed havo/vwo Wanneer een van de vier knoppen onder 16 persoonstypen wordt geactiveerd, verschijnt een scherm zoas hieronder is afgebeed. Door op een van de zestien cijfers te kikken, verschijnt naast het schema een beknopte beschrijving van het betreffende persoonstype. Hierboven een voorbeed van persoonstype 5 onder de knop profiekeuze havo/vwo. Deze beschrijvingen worden ook in het portfoio van de eering gepresenteerd.

15 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 15

16 16 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 2 digitaa portfoio van de eering Naast het werkboek maakt de eering gebruik van een zogenoemd digitaa portfoio. Dit wordt geopend en gearchiveerd via de site uniek serienummer controenummer gebruikersnaam wachtwoord Achter op het werkboek van de eering staat een uniek serienummer. Met behup van dit serienummer en het controenummer van de schoo activeert de eering zijn digitaa portfoio. Eke schoo krijgt van de uitgeverij een uniek controenummer toegekend. Het controenummer is voor ae eeringen, de decaan en mentoren van een schoo hetzefde. Zodra de decaan van een schoo een mentoraccount aanmaakt, ontvangt de betreffende mentor een e-mai met: het controenummer van de schoo een gebruikersnaam een wachtwoord Op badzijde 4 en 5 van het werkboek wordt aan de eering instructies gegeven om het serienummer te activeren. Pas daarna komt de eering voor in het Overzicht eeringen in uw mentoraccount. Tijdens de activeringsprocedure van het serienummer wordt de eering zijn gebruikersnaam toegekend en kan hij zef een wachtwoord kiezen. De eeringen kunnen het controenummer en de gebruikersnaam noteren op de aereerste badzijde van het werkboek. Het verdient aanbeveing het persoonijk wachtwoord op een veiige paats te noteren. inoggen as eering Het is raadzaam om as mentor het serienummer op de achterkant van uw gebruikersexempaar ook te activeren, asof u een eering bent. Bij deze activeringsprocedure moet u zichzef as mentor kiezen. Let op: as 'eering' krijgt u een andere gebruikersnaam en wachtwoord dan as mentor. Daarna kunt u ae opdrachten een keer as eering dooropen om voorbereid te zijn op vragen en opmerkingen van de eeringen. Wanneer de eering inogt met zijn controenummer, gebruikersnaam en wachtwoord, verschijnt de homepagina zoas op de badzijde hiernaast is afgebeed.

17 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 17 navigatie De verschiende onderdeen van het digitaa portfoio worden geactiveerd met behup van zogenoemde tabbaden en knoppen, zoas te zien in de afbeeding hierboven. De bauwe tabbaden inks op het scherm activeren agemene functionaiteiten die onafhankeijk zijn van de opdrachten in het werkboek. Zie verder badzijde 18. De rode tabbaden corresponderen met de badzijden in dee 1 en dee 3 van het werkboek. De knoppen rechts op het scherm zijn ondersteunend bij de verschiende opdrachten in dee 1, 2 en 3. Door op een rood tabbad te kikken, wordt de inhoud van dat onderdee geactiveerd. Er verschijnt een nieuw scherm. Bijvoorbeed de inhoud van het rode tabbad bz. 11 opdracht 2, zoas hieronder afgebeed. Op ek nieuw scherm is de knop Naar homepagina te vinden. Door deze knop te activeren wordt teruggekeerd naar het aereerste scherm zoas bovenaan op deze badzijde afgebeed.

18 18 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze HOME wachtwoord e-mai je mentor e-mai je decaan discaimer uitoggen De bauwe tabbaden inks op de homepagina activeren agemene functionaiteiten die onafhankeijk zijn van de opdrachten in het werkboek. Door bovenaan home te activeren verschijnen vijf nieuwe knoppen die ichterbauw van keur zijn. Door te kikken op Wachtwoord wijzigen kan de eering zijn wachtwoord veranderen. Wanneer een eering, maar ook uzef as mentor, het wachtwoord is vergeten, kan dat worden opgevraagd via het beginscherm van De eering kan rechtstreeks vanuit zijn portfoio een e-mai aan u as mentor of aan zijn decaan versturen. De knoppen op het onderiggende scherm functioneren hetzefde as in uw mentoraccount; zie badzijde 11 van deze handeiding. Onder de knop Discaimer wordt de aansprakeijkheid van de uitgeverij vermed. Door te kikken op Uitoggen keert de eering terug naar het scherm van NASLAG Kikken op nasag geeft de vogende knoppen te zien: beroepen in beed.n Dit is een ink naar kans op werk. Deze ink kan wordt gebruikt worden bij verschiende opdrachten in het werkboek van de eering, bijvoorbeed Opdracht 3 op badzijde 36. doorstroomrechten Dit is een ink naar nadere vooropeidingseisen hoger onderwijs. beroepen-fimpjes Dit is een ink naar internettv.roc.n, met een groot aanta fimpjes over aerei verschiende beroepen. Naast de rode tabbaden zijn vierkantjes te zien. Deze vierkantjes tonen in een oogopsag wat de stand van zaken is: weke opdrachten nog niet zijn uitgevoerd: het vierkantje is wit; weke opdrachten zijn uitgevoerd en nog niet beoordeed door de mentor: het vierkantje is oranje; weke opdrachten door de mentor zijn beoordeed en goed bevonden: er staat een vinkje over het vierkantje; weke opdrachten door de mentor zijn beoordeed en nog onvodoende zijn: er staat een rood kruis in paats van een vierkantje. Aeen de mentor kan via zijn account een opdracht van een eering inzien en beoordeen. De decaan kan de opdracht we inzien, maar niet beoordeen. Wanneer de eering een negatief beoordeede opdracht opnieuw heeft gemaakt, verdwijnt het rode kruis en wordt het vierkantje voor de opdracht weer oranje.

19 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 19 De inhoud onder de knoppen rechts op het scherm geeft agemene informatie over de eering zef of is ondersteunend bij de verschiende opdrachten. Hieronder wordt die inhoud kernachtig aangegeven. De persoonsgegevens van de eering, met de mogeijkheid om die te wijzigen. Twee grafieken, die de scores visuaiseren van de vijf PZO s; zie ook hoofdstuk 3. Van ek van de zestien secties wordt een agemene beschrijving gegeven; zie ook hoofdstuk 3. Beschrijvingen van ae mbo-, hbo- en mbo-opeidingen in Nederand. Beschrijvingen van circa 1100 beroepen. Samenvatting van de activiteiten in de onderbouw met keuzedossier. Informatie over de zestien mbodomeinen. Verkaring van de woorden die in het werkboek schuin gedrukt zijn. Een archief met documenten en favorieten van beroepen.

20 20 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 3 Persoonijkheids Zef Onderzoek ineiding Het Persoonijkheids Zef Onderzoek wordt in het vervog van deze handeiding voor de mentor kortweg PZO genoemd. Het PZO is gebaseerd op de typoogie van Car Gustav Jung*. Jung was een Zwitserse psychiater die na jarenange praktijkervaring mensen qua eigenschappen indeede in vier agemene persoonstypen. Zodoende onderscheidde hij de onderstaande persoonstypen. De bauwe benamingen zijn van Jung, de rode benamingen worden in keuzedossier gebruikt. intuïtief type bedenker gewaarwordingsty pe doener denktype onderzoeker voetype heper Dit type is overwegend Dit type is overwegend Dit type is overwegend Dit type is overwegend theoretisch, artistiek, fantasievo, beschouwend en ruimdenkend ingested. praktisch, uitvoerend, concreet, technisch en fysiek ingested. rationee, gestructureerd, organisatorisch, cijfermatig en objectief ingested. gevoesmatig, zorgzaam, empatisch, teamgericht en subjectief ingested. De eerste twee en de aatste twee persoonstypen werden door Jung as tegensteing gezien. Deze twee tegensteingen zijn schematisch weergegeven* in de inker afbeeding hiernaast. Op deze manier ontstaan er vier gebieden. Ek gebied is steeds een combinatie van twee persoonstypen. keuzedossier heeft ek gebied onderverdeed in vier secties waardoor een genuanceerder beed van de eigenschappen van een bepaade combinatie van persoonstypen gegeven kan worden (rechter afbeeding). doe Het PZO stet vast in weke mate ek persoonstype een ro speet in het gedrag en de eigenschappen van de eering. Dit wordt aangegeven met een zogenoemde persoonscode. De (twee) sectie(s) waarin na het maken van het PZO de persoonscode vat, wordt verondersted het 'best passend' te zijn bij de eering. * Meer informatie hierover in Het principe van de quaterniteit as agemeen denkraam, gebaseerd op de ideeën van C.G. Jung, Kees Razenberg en Anta van den Bosch, uitgeverij Damon, Best, ISBN testonderdeen Het PZO bestaat uit vijf verschiende testonderdeen. As ae vijf de PZO s zijn gemaakt, wordt onderzocht in weke sectie(s) het gemiddede van de vijf scores vat. Het doe van het PZO is erop gericht om bij de eering één of twee van deze zestien persoonstypen as best passend te kunnen benoemen. Wat voor een persoon ben ik? opdracht 6 in hoofdstuk 2 Wat is mijn basisgedrag? opdracht 5 in hoofdstuk 3 Hoe maak ik keuzes? opdracht 5 in hoofdstuk 4 Weke werkzaamheden vind ik interessant? opdracht 3 in hoofdstuk 6 Wat vind ik beangrijk in een beroep? opdracht 6 in hoofdstuk 6

21 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 21 wijze van afname Het PZO is aeen digitaa beschikbaar via Dit betekent dat de eering onafhankeijk van tijd en paats de vijf PZO s kan maken. De uitsagen worden bewaard in het digitaa portfoio en kunnen ook door de decaan of mentor worden ingezien. Het heeft de voorkeur dat de vragenijsten individuee en op een rustige pek worden ingevud. PZO-advies Het PZO-advies is drieedig: 1 advies over het best passend persoonstype; 2 advies over het best passend profie; 3 advies over mogeijk passende opeidingen en beroepen. best passend persoonstype Ek testonderdee uit het PZO meet de aanwezigheid van één van de vier agemene persoonstypen. Na ek testonderdee ontstaat er een score per persoonstype. Deze score wordt gevisuaiseerd met behup van een grafiek en een schema. In het schema wordt de score weergegeven met een rode punt. Hieronder een voorbeed. Op deze manier kan de eering na ek afzonderijk testonderdee zien waar zijn score terechtkomt. B staat voor bedenker D staat voor doener O staat voor onderzoeker H staat voor heper overzicht PZO Nadat ae vijf de PZO's zijn gemaakt wordt onder de knop overzicht pzo een grafiek en een schema getoond. De grafiek aat zien hoe de vijf scores zich per persoonstype tot ekaar verhouden. In het schema wordt met rode punten aangegeven in wek(e) gebied(en) die vijf scores iggen. De groene punt geeft aan waar het gemiddede van de vijf scores igt. PERSOONSCODE Aansuitend kan de eering vaststeen weke sectie of weke twee secties het best bij hem aansuiten. Op bovenstaand scherm wordt daarom gevraagd op het tabbad persoonscode te kikken. Er za een scherm met een instructie verschijnen zoas op de vogende badzijde is afgebeed. Daarbij wordt gevraagd op Verder te kikken.

22 22 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze Na kikken op 'Verder' verschijnt een scherm waarin de eering wordt gevraagd uit zes steingen er drie te kiezen. Afhankeijk van de aangekikte steingen kan een tweede scherm met drie steingen verschijnen, waarvan er twee moeten worden aangekikt. Na kikken op Verder verschijnt het scherm met de met de uitsag van het PZO zoas hieronder afgebeed. Op dit scherm wordt het vogende aangegeven. Het schema van de 16 persoonstypen, waarin één of twee secties rood zijn gemarkeerd. Naar weke sectie(s) de persoonscode verwijst. Weke twee persoonstypen het meest dominant zijn. Een eering die gedurende het PZO-onderzoek een consistent beed aat zien, krijgt één sectie. Een eering die een wat minder eenduidig beed aat zien krijgt twee secties. Deze aatste eering gaat zich daarmee ook iets breder oriënteren. Beide secties iggen atijd in hetzefde gebied. Deze gegevens bijven bewaard en zichtbaar totdat de knop opnieuw PERSOONSCODE samensteen wordt geactiveerd. 16 persoonstypen Door midde van een beschrijving onder de knop 16 persoonstypen krijgt de eering een toeichting op het persoonstype dat in de betreffende sectie(s) vat. Naast een beschrijving van het persoonstype worden ook passende beroepen, passende vaardigheden en passende profieen met eventuee aanvuende vakken genoemd. De eering kan de beroepen opzoeken via een van de knop beroepen. Hij kan deze zoekacties gericht uitvoeren, omdat hij kan seecteren op persoonstype. Aeen beroepen die aansuiten bij dat persoonstype worden getoond. De knop 16 persoonstypen komt ook voor in het decaan- en mentoraccount. Zie badzijde 13 van deze handeiding.

23 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 23 profieadvies Het PZO geeft bij ek van de 16 persoonstypen aan wek(e) profie(en) passend zijn en geeft tips hoe een profie ingericht kan worden. Een eering die twee secties as advies heeft gekregen moet zich dan ook oriënteren met behup van beide profieadviezen. Dat kan tot gevog hebben dat het best passende profie dient te worden aangevud met één of enkee vakken uit een ander profie. Het PZO-advies heeft nadrukkeijk niet de intentie om een definitief profieadvies te geven. Rapportcijfers en adviezen van vakdocenten zijn meesta doorsaggevend. Het PZO-advies kan we interessante extra informatie opeveren die een eering hept bij het beargumenteren van de keuze voor een profie. Het schema hiernaast staat op badzijde 61 van het werkboek. Er worden verbanden geegd tussen de vier profieen en de zestien persoonstypen. Bij eke persoonscode wordt aangegeven wek profie of weke combinatie van profieen goed aansuit bij een persoonscode. As een persoonscode bijvoorbeed heemaa inksboven in het schema vat, adviseert het PZO een C&M-profie. Wanneer een persoonscode in het middengebied uitkomt, zijn in principe ae profieen mogeijk. Los van dit PZO-advies moeten bij de definitieve keuze atijd de rapportcijfers, de adviezen van de vakdocenten en het advies van de decaan worden betrokken. Ste dat een eering na het invuen van het PZO sectie 2 rood gemarkeerd ziet staan. Het PZO-advies uidt dan: een combinatie van het C&M- en het E&M-profie is het best passend. Kiest deze eering C&M dan kan hij er baat bij hebben een of enkee vakken uit het E&M-profie op te nemen, as profiekeuzevak of as vak in het vrije dee. Zodoende ontstaat een ruimere keuze die aansuit bij de eigenschappen van de eering. onverwachte PZO-uitsag Hande as vogt wanneer de eering zich niet herkent in de PZO-uitsag. Benadruk dat de uitsag een direct resutaat is van de antwoorden die de eering zef heeft gegeven. Verte dat niet aes in de beschrijving in zijn gehee van toepassing hoeft te zijn op de eering, het gaat om de grote ijnen. De uitsag geeft daarom atijd zinvoe informatie over de eering. Inventariseer samen met de eering wat in de beschrijving we wordt herkend en wat niet of minder. Vraag of de eering zich goed heeft kunnen concentreren. Vraag of de eering de vragen doorgaans astig vond, aat hem voorbeeden noemen en reageer vanuit uw eigen mensenkennis. Laat dan de eering het betreffende onderdee opnieuw invuen. De uitsagen worden automatisch aangepast en kunnen resuteren in een (iets) andere uitsag. Schake atijd de decaan in as een eering om wat voor reden dan ook niet uit de voeten kan met het PZO-advies.

24 24 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 4 gebruiksaanwijzingen werkboek Dit hoofdstuk van de handeiding voor de mentor is bedoed voor de mentor die de eeringen gaat begeeiden bij het gebruik van het werkboek en het digitaa portfoio. Daarom wordt de mentor vanaf nu in deze handeiding persoonijk aangesproken. Op de vogende badzijden treft u per badzijde uit het werkboek: aanwijzingen; suggesties; een tijdsindicatie; antwoordmodeen. Van eke groep badzijden wordt aereerst in grote ijnen het karakter aangegeven. Dit gebeurt aan de hand van de vogende aandachtspunten. thema inhoud doesteingen eerdoeen omvang in tijd In de kantijn treft u steeds een tijdsindicatie aan en de betreffende badzijde. De bauwe trefwoorden inks van de tekst hepen u sne uw weg te vinden. Een groene ijn geeft aan, dat een vogende badzijde uit het werkboek vogt.

25 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 25 thema inhoud doesteingen hoofdstuk 1 profieen Zoas de tite van dit eerste hoofdstuk aangeeft, is het thema: de vier profieen. Er wordt sechts agemene informatie gegeven, zodat de eering zich aeen hoeft te richten op het gobae karakter van de vier profieen. In het aatste hoofdstuk 9 vogen detais over de vier profieen. start opdracht 1 maatschappij in beweging opdracht 2 uitstroom en instroom opdracht 3 iets met opdracht 4 vier profieen opdracht 5 nieuwe vakken in het gemeenschappeijk dee opdracht 6 De eering: eert hoe hij een profie moet kiezen dat de beste kansen voor zijn toekomst geeft; begrijpt dat aerei maatschappeijke ontwikkeingen van invoed kunnen zijn op de keuze van een profie; begrijpt de reatie tussen de uitstroom van het voortgezet onderwijs en de instroom in het hoger onderwijs; weet hoe de vier profieen gobaa zijn opgebouwd; maakt kennis met nieuwe vakken in de bovenbouw. eerdoeen Het is de bedoeing dat de eering: aangeeft weke eigenschappen hem aanspreken in een toekomstig beroep; drie nieuwe en drie bekende beroepen kan noemen en een indruk krijgt van de werkgeegenheid van die beroepen; op basis van het karakter van het vervogonderwijs aangeeft waarvoor hij op dit moment zou kiezen: mbo, hbo of wo; de opbouw van een profie kent; weet weke nieuwe vakken zijn schoo in de bovenbouw aanbiedt. omvang in tijd Dit hoofdstuk kan in één esuur worden behanded. Wanneer u daarbij geen gebruik kunt maken van het computerokaa moet u de eeringen het digitae gedeete van opdracht 2 en opdracht 5 na afoop van de es as huiswerk opgeven.

26 26 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 5 min. Via uw eigen account op keuzedossier.n kunt u zien weke eering zijn digitaa portfoio heeft geactiveerd. Vraag de eeringen aan het begin van deze es of zij hun digitaa portfoio a hebben geactiveerd. Wanneer dit nog niet gebeurd is, benadruk dan dat dit de vogende es wé het geva moet zijn. Badzijde 5 van het werkboek geeft informatie over het activeren van het digitaa portfoio. Laat de eeringen eventuee kort ervaringen uitwisseen over het activeren. 5 min. bz. 10 As ze voor de eerste keer inoggen op keuzedossier.n hebben de eeringen de vogende gegevens nodig. 1 Het controenummer van uw schoo; de decaan kent dit controenummer. 2 Het unieke serienummer dat op de achterkant van het omsag van ieder werkboek staat. Het is mogeijk dat u zef een werkboek gebruikt zónder dit unieke serienummer. Zowe bij de eerste keer inoggen as daarna hebt u dit serienummer dan niet nodig. Van de decaan hebt u een controenummer, een gebruikersnaam en een wachtwoord gekregen waarmee u uw mentoraccount kunt openen. Laat de eeringen de ineidende tekst individuee ezen en opdracht 1A en 1B individuee maken. Benadruk dat bij opdracht 1A niet ang nagedacht hoeft te worden. Zeg dat de eering hee direct moet reageren. Later komen in hoofdstuk 3 eigenschappen uitgebreid aan de orde. In dit stadium is het beangrijk dat de eering aangeeft weke eigenschappen hem op dit moment aanspreken in een toekomstig beroep. 10 min. bz. 11 antwoord opdracht 2 Dat de maatschappij voortdurend verandert, zuen de eeringen op zich geen opzienbarende mededeing vinden. In het kader van de profiekeuze is het echter van beang dat de eering zich reaiseert dat aerei maatschappeijke ontwikkeingen direct of indirect van invoed zijn op het komen en gaan van beroepen en de daaraan gekoppede werkgeegenheid. Een kopersager was iemand die bedreven was in het bewerken en verwerken van koper. De toevoeging 'sager' geeft aan dat hij dat deed door met speciae hamers op het materiaa te saan. Hierdoor werd het koper in de gewenste vorm gedwongen. Een kopersager werkte onder andere in opdracht van water- en gasinstaatiebedrijven. Tegenwoordig wordt voor deze beroepsbeoefenaar de benaming instaateur gebruikt. Een intercedent is een tussenpersoon die bemiddet tussen mensen die op zoek zijn naar werk en bedrijven met vacatures. Een intercedent werkt meesta bij een uitzendbureau. Op de website keuzedossier.n wordt de intercedent uitgebreid omschreven. Wanneer er vodoende tijd is, kunt u eventuee ingaan op de meningsverschien over werkgeegenheid en werkpezier. nieuwe beroepen zijn bijvoorbeed ook: intercedent webdeveoper geneticus bekende beroepen zijn bijvoorbeed ook: docent historicus advocaat

27 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 27 5 min. bz. 12 In deze paragraaf wordt uitgeegd waarom de vier profieen in het even zijn geroepen. Kort gezegd komt dit neer op het vogende. De kandidaten hebben bij de instroom vodoende voorkennis en een bepaade studiehouding, zodat er een reeëe kans van sagen is in het betreffende onderwijstype. Hier wordt ingegaan op de studiehouding die op respectieveijk het mbo, hbo en wo van toepassing is. Dit gebeurt aan de hand van negen trefwoorden zoas die bij opdracht 3B worden genoemd. Wijs de eeringen erop dat een trefwoord maar één keer genoemd kan worden bij een van de drie onderwijstypen. Opdracht 3C is bedoed om het zefbeed van de eering te versterken. Wanneer er vodoende tijd is, kunt u ingaan op een verrassende keuze bij opdracht 3C. 5 min. bz. 13 antwoord opdracht 4B In deze paragraaf geeft de eering indirect én vrijbijvend aan waarnaar zijn beangsteing uitgaat. Deze, nog zeer ruime, keuze kan in de richting van een of meer profieen wijzen. N&G C&M N&T E&M De trefwoorden verwijzen naar de vogende profieen. N&G C&M N&T E&M sport miieu natuur medisch verzorgen aarde en kimaat dieren of panten scheikunde of bioogie taen vrijetijd schrijven onderwijs derde wered theater en fim kunst of ontwerpen fiosofie of geschiedenis verkeer bouwen machines defstoffen ruimtevaart natuurkunde automatisering duideijke afspraken ict cijfers hande poitiek recame transport organiseren orde en veiigheid 10 min. bz. 14 C&M en E&M N&G en N&T zijn de twee zogenoemde maatschappijprofieen. zijn de twee zogenoemde natuurprofieen. Overeg met de decaan weke toeichting bij deze paragraaf op zijn paats is. Dit is afhankeijk van de situatie op uw schoo. Ga niet in op detais, zoas weke vakken onder het gemeenschappeijk dee vaen of weke de profievakken, profiekeuzevakken en vakken in het vrije dee kunnen zijn. Hieraan is een voedig hoofdstuk (9) gewijd. In dit stadium van het keuzeproces moet de eering zich zo weinig mogeijk hoeven aantrekken van de (on)mogeijkheden van de verschiende vakken. In hoofdstuk 5 za dat voor het eerst aan de orde komen. Geef de eeringen opdracht 5C mee as huiswerk. Aan het begin van de vogende es kunt u er nog even op terugkomen.

28 28 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 5 min. bz. 15 De vier hier genoemde vakken zuen nieuw zijn voor de eeringen wanneer ze in de bovenbouw komen. Daarom worden ze kort behanded, in tegensteing tot ae andere vakken die in de bovenbouw kunnen voorkomen en het vervog zijn van vakken uit de onderbouw. Informeer bij de decaan weke vakken bij u op schoo tot het gemeenschappeijk dee behoren. Noteer ze op het bord, zodat de eeringen dit kunnen overnemen bij opdracht 6. 5 min. Geef een kernachtige samenvatting van de eerstof die in deze es aan de orde kwam. De samenvatting op badzijde 16 van het werkboek en de paragraaftites kunnen u daarbij behupzaam zijn. huiswerk Digitaa portfoio activeren indien dit nog niet is gebeurd. Opdracht 2 maken indien daarvoor tijdens de es geen geegenheid was. Opdracht 5C met ouders of verzorgers bespreken.

29 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 29 thema inhoud hoofdstuk 2 persoonstypen De eering maakt kennis met het indeen van mensen in agemene typen. In keuzedossier wordt de typoogie van C.G. Jung gehanteerd, die bestaat uit vier persoonstypen. De eering ontdekt wat de verschien zijn tussen deze persoonstypen. Het PZO wordt geïntroduceerd en de eering ontdekt na het doen van het PZO-1 wek persoonstype vooropig het meest op hem van toepassing is. ineiding opdracht 1 de persoonstypen opdracht 2 beschrijving van de persoonstypen opdracht 3, 4 en 5 het Persoonijkheids Zef Onderzoek (PZO) opdracht 6 een persoonscode in beed opdracht 7 doesteingen eerdoeen De eering: ziet in dat het indeen van mensen in typen vanzefsprekend en as het ware een automatisme is; maakt kennis met de typoogie-indeing van C.G. Jung; weet wat de ro is van het PZO in keuzedossier en weet dat dit bestaat uit vijf onderdeen; doet PZO-1 en krijgt hiervan de uitsag; begrijpt hoe de rode punt in de grafiek zijn PZO-uitsag weergeeft. Het is de bedoeing dat de eering: bij vier gobae tekeningen van beroepsbeoefenaars tekens twee typen kan paatsen die passen bij deze beroepsbeoefenaar; vooraf inschat wek persoonstype bij hem past; kan aangeven weke beweringen bij wek persoonstype passen; bij vier foto's van beroepsbeoefenaars kan inschatten wek persoonstype daarbij het beste past; met behup van PZO-1 meer inzicht krijgt in zijn agemene karakter. omvang in tijd Hoofdstuk 2 kan het best verdeed worden over twee essen. In dit hoofdstuk wordt de typoogie van Jung uitgeegd, die de basis vormt van het Persoonijkheids Zef Onderzoek (PZO) in keuzedossier. Het is van beang dat de eering een goed beed krijgt van de betekenis van ek persoonstype en hier bij het begin van dit hoofdstuk gemakkeijk mee uit de voeten kan. De eering wordt ingeeid in het denken in typen en eest de omschrijvingen van de vier persoonstypen. Zie voor es 1 en 2 van dit hoofdstuk de vogende badzijden.

30 30 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 1 Aandacht voor het indeen van mensen in typen en de typoogie van C.G. Jung. 5 min. Controeer het huiswerk bij het vorige hoofdstuk. Zie voor antwoorden bij opdracht 2 badzijde 20 van deze handeiding. 10 min. antwoorden opdracht 1B bz. 18 Introduceer het verschijnse dat mensen van nature geneigd zijn om anderen in te deen in een bepaad vakje. Denk aan vakjes as jong, oud, bank, donker, rijk, arm, eijk, knap. Laat de eeringen zef enkee vakjes opnoemen. Geef kort aan dat zo n indeing ook nadeig kan uitwerken, maar benadruk voora het positieve; het geeft een bepaade ordening voor jezef. Geef het voorbeed van een kastje met verschiende aadjes. Je paatst een wiekeurig persoon op straat as het ware in een aadje met daarop een abe. Zo weet je die persoon te paatsen en ater ook weer terug te vinden in dat aadje. Ken je Henk nog? Oh, dat was die jongen met dat kruende haar. Laat de eeringen opdracht 1 individuee maken. Bespreek de antwoorden van opdracht 1A kassikaa, door bijvoorbeed twee eeringen hun antwoorden te aten toeichten. Behande opdracht 1B door te inventariseren weke typen bij de verschiende afbeedingen zijn ingevud. Beperk u tot het bespreken van de meest voorkomende of grootste verschien. zakeijk onderzoekend gevoeig ief technisch handig ontdekkend creatief 10 min. antwoorden opdracht 2B bz. 19 Geef aan dat de symbootjes die hier bij ek persoonstype staan in het hee werkboek zuen terugkomen. Geef aan dat de betekenis van ek persoonstype steeds duideijker wordt naarmate de eering verder komt in het werkboek. Bij opdracht 2A vut de eering zef in wek persoonstype hij op het eerste gezicht bij zichzef vindt passen. Laat de eering niet doorbaderen naar de vogende badzijde en geef aan dat het gaat om het eerste gevoe dat bij de eering opkomt as hij de tekst bij de vier persoonstypen eest. De beweringen Ste je eens voor dat we en Ik zou zo graag eens passen bij de bedenker, omdat het een voorsteing/fantasie betreft. De beweringen As dit goed is, dan is dat fout en Dat is toch niet zo moeiijk. Kijk, je doet het zó! passen bij de doener, omdat dit type hee praktisch, nuchter en handig is.

31 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 31 De beweringen Dat ijkt me niet verstandig. Laten we eens aes op een rijtje zetten. passen bij de onderzoeker, omdat dit type aereerst rekening houdt met verstandeijke, ogische argumenten en graag orde en overzicht houdt. De beweringen We moeten rekening houden met de anderen. Ik vind het we zieig voor haar. passen bij de heper, omdat dit type zich aat eiden door emoties en zich verpaatst in gevoeens van anderen. 20 min. antwoorden opdracht 4 en 5 bz. 20 en 21 Neem het schema op badzijde 20 van het werkboek erbij en eg kort uit dat de bedenker in zijn gedrag en houding vaak tegenovergested is aan de doener en dat de onderzoeker weer tegenovergested is aan de heper. Nuanceer meteen dat het in deze methode niet van groot beang is om deze tegensteingen te onthouden. Laat de eeringen tekens even de aspecten van één persoonstype tegeijk ezen en noem kassikaa enkee voorbeeden van beroepen van dit soort typen, bijvoorbeed onderstaande. bedenker denk aan: fiosoof, schrijver van een roman doener denk aan: autotechnicus, marinier onderzoeker denk aan: manager, systeembeheerder heper denk aan: eraar basisonderwijs, psychooog Zorg bij het invuen van opdracht 3 dat de eeringen rustig en geconcentreerd bezig kunnen zijn. Laat ze kruisjes zetten voor de aspecten die zij bij zichzef vinden passen. Laat ze dit doen bij áe vier de persoonstypen. Opdrachten 4 en 5 zijn identiek. In beide opdrachten moeten de eeringen bij eke foto een passend persoonstype paatsen. bedenker doener onderzoeker heper De fotograaf en het fotomode zijn beide bedenkers, want ze zijn artistiek, houden van schoonheid en zijn creatief. De machinebankwerker is een doener, want hij is praktisch en technisch bezig met zijn handen en vogt nauwkeurig een opdracht op. De medewerker achter het bureau is een onderzoeker, want hij werkt in een verstandeijke, zakeijke omgeving en is bezig met het hoofd. De medewerker kinderopvang is een heper, want ze hept en zorgt voor anderen, voedt kinderen op en hept en adviseert op emotionee gebied. es 2 Zie voor de tweede es bij dit hoofdstuk de vogende badzijden.

32 32 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 2 Aandacht voor het PZO as onderzoeksinstrument en PZO min. bz. 22 In deze tweede es eest de eering over de vijf onderdeen van het PZOonderzoek en eert hij wat een persoonscode is. Hij maakt PZO-1. Deze es vindt bij voorkeur paats in het computerokaa. Later kunt u ervoor kiezen om de eering de andere PZO-onderdeen thuis te aten maken, maar voor de eerste keer is het zinvo om het kassikaa uit te eggen. Controeer vooraf nogmaas of eke eering zijn digitaa portfoio heeft geactiveerd. Het PZO oopt as een rode ijn door de methode keuzedossier. Leg uit dat het onderzoek bestaat uit vijf onderdeen, die ek een ander thema hebben. De eering krijgt na ek onderdee een grafiek te zien die aangeeft wek persoonstype het hoogst heeft gescoord, wek as tweede, enzovoort. De computer berekent uiteindeijk de persoonscode. Dit wordt gevisuaiseerd in de derde ainea op bz. 22 van het werkboek. Bij de uitsag van ek PZO-onderdee aat de computer een staafdiagram zien zoas op bz. 22 van het werkboek en hiernaast is afgebeed. Op deze manier ziet de eering in één oogopsag wek persoonstype bij hem op de eerste paats komt, wek op de tweede, de derde en de vierde paats. Per PZO-onderdee kan deze grafiek verschien. Nadat het vijfde onderdee is gemaakt, berekent de computer de persoonscode. Met deze persoonscode gaat de eering vervogens aan de sag met het zoeken naar een passend profie. Wanneer de schoo besuit om keuzedossier ook voor de tweede fase te gebruiken, kunnen de eeringen daar voortbouwen op de definitieve persoonscode die in eerjaar drie is samengested. De reevante gegevens in het digitaa portfoio worden dan geïmporteerd in het digitaa portfoio van de tweede fase. 15 min. opdracht 6: PZO-1 Houd as richtijn voor PZO-1 een maximae duur aan van 15 minuten. Het is zinvo dat u voorafgaande aan de es het PZO-1 zef ook een keer doorneemt. Zo bent u op de hoogte van de inhoud van de vragen en van de verschiende schermen die de eering moet dooropen. De vogorde van de schermen is as vogt; zie de bovenste afbeeding op de badzijde hiernaast. kikken op tabbad 'PZO-1' ineidende tekst ezen kikken op Verder Verte vooraf dat de eering in totaa 20 vragen moet beantwoorden. Wanneer een vraag niet beantwoord is, geeft de computer dat aan met Verpicht naast Ja of Nee. Nadat ae vragen zijn beantwoord, za de computer weergeven in wek gebied het persoonstype vooropig vat. Deze uitsag moet de eering noteren op bz. 22 van zijn werkboek. Leg uit dat de eeringen niet te ang over een antwoord moeten nadenken. Het eerste antwoord waaraan gedacht wordt, is bij dit soort onderzoeken meesta het beste. Benadruk dat er geen goede of sechte antwoorden zijn!

33 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 33 ineidend scherm PZO-1 scherm uitsag PZO-1 scherm overzicht PZO De computer onthoudt de uitsag van ek PZO. Deze is atijd opvraagbaar via de knop overzicht pzo. Wanneer de eering een van de PZO's opnieuw maakt, wordt de uitsag overschreven en is de vorige uitsag niet meer op te vragen. Bespreek met de eeringen achteraf kort opdracht 6C. Deze za u en de eeringen informatie geven bij een vogend PZO. 15 min. 5 min. bz. 23 bz. 23 bz. 24 Neem het voorbeed op bz. 22 samen met de kas door en icht vervogens het schema op bz. 23 toe. De eeringen moeten na deze es weten dat ze naast hun grafiek ook tekens een schema krijgen waarin te zien is in wek gebied van het mode de eering gescoord heeft. Hoe dichter het rode punt bij het midden igt, des te dichter igt de hoogte van de vier scores van de vier persoonstypen bij ekaar. In dat geva heeft de eering van ae persoonstypen iets in zich. As de eering ver weg scoort van het midden, betekent dit juist dat één of twee persoonstypen vee hoger hebben gescoord ten opzichte van de andere persoontypen en dat deze eering een meer uitgesproken uitsag heeft. Geef ook hier aan dat de éne uitsag niet sechter of beter is dan de andere. Opdracht 7B kan soms voor een eering niet werken, omdat hij bijvoorbeed geen kasgenoot kan vinden die een vergeijkbaar persoonstype heeft. In dat geva kunt u deze eering de opdracht geven om zijn uitsag eens naast die van het voorbeed op bz. 22 te eggen en hem enkee overeenkomsten of verschien tussen die en zijn uitsag te aten noteren. Geef een korte samenvatting van es 1 en 2 van hoofdstuk 2 aan de hand van de tekst op bz. 24 van het werkboek. Geef daarbij aan dat keuzedossier van agemeen naar op maat werkt. De eering krijgt gaandeweg de methode een steeds scherper beed van zijn persoonijkheid, interesses en competenties.

34 34 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze

35 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 35 thema hoofdstuk 3 eigenschappen In dit hoofdstuk gaat de eering gobaa inventariseren weke eigenschappen hij heeft. Er wordt ingegaan op de positieve eigenschappen van de eering, maar zijdeings wordt ook aangegeven dat sommige eigenschappen beemmerend en nadeig kunnen werken. De begrippen basisgedrag en competentie worden geïntroduceerd en de eering maakt PZO-2 en krijgt hiervan een uitsag. In PZO-2 worden vragen gested gested in termen van concreet, zichtbaar gedrag. inhoud spiegeen opdracht 1 eigenschappen opdracht 2 eigenschappen en hun nadeen opdracht 3 beemmeringen opdracht 4 basisgedrag opdracht 5 competenties opdracht 6 doesteingen eerdoeen De eering: ziet in dat hij open en eerijk naar zichzef moet kijken om een goed zefbeed te krijgen; krijgt of bevestigt een agemeen beed van zijn eigenschappen; ziet het verband tussen persoonstypen en bepaade eigenschappen; wordt zich bewust van zijn beemmeringen; maakt PZO-2 en krijgt hiervan de uitsag; weet wat competenties zijn en waarvoor ze worden gebruikt. Het is de bedoeing dat de eering: bij zowe het type bedenker as het type heper drie bijbehorende eigenschappen kan noemen uit een ijst van zestien eigenschappen; van een aanta genoemde eigenschappen kan aangeven in weke mate hij hierover beschikt en daarbij de mening van zijn ouders of verzorgers betrekt; bij vier positieve eigenschappen enkee vakuien kan noemen; van zichzef aangeeft met weke beemmeringen hij rekening moet houden bij de keuze van een profie en ater een beroep ; met behup van PZO-2 meer inzicht krijgt in zijn basisgedrag; een passende competentie kan noemen bij negen beroepsbeoefenaars. omvang in tijd Het heeft de voorkeur om dit hoofdstuk te verdeen over twee essen. In tegensteing tot PZO-1 wordt aanbevoen om PZO-2 tot en met 5 voortaan as huiswerk mee te geven. De uitsagen kunnen dan in de vogende es kort worden nabesproken. Ook kan de eering dan geconcentreerd het onderzoek invuen, thuis, of in het computerokaa op de schoo.

36 36 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 1 Aandacht voor eigenschappen; de voordeen en eventuee vakuien. 5 min. Pei kort de reacties op hoofdstuk min. bz. 26 Introduceer de thema s die in dit hoofdstuk aan bod zuen komen. Zie voor deze thema s de inhoud zoas aangegeven op de vorige badzijde. Precies weten weke eigenschappen je hebt, is iets wat je in de oop van je even eert. In de eeftijd van uw eeringen is kennis over persoonijke eigenschappen nog twijfeend, aat staan het refecteren op zichzef. Gebruik as metafoor een spiege. Benadruk dat het niet gaat om het kijken naar je ichaam, maar om het kijken naar je eigenschappen van binnen. Het gaat hier om karaktereigenschappen, niet om uiterijkheden. antwoorden opdracht 1B en 1C De eigenschappen ief, vriendeijk en behupzaam passen ae bij de heper en staan op een diagonae ijn. De eigenschappen ordeijk, goed kunnen organiseren en zakeijk passen bij de onderzoeker en staan op een horizontae ijn. Vraag eventuee of de eering zef een vierde eigenschap kan bedenken die past bij de heper en de onderzoeker. Vraag of eeringen een docent of medewerker van schoo kennen die de bij de heper of de onderzoeker behorende eigenschappen heeft en vraag hen hun antwoord toe te ichten. 10 min. bz. 27 Leg uit wat een eigenschap is en geef enkee voorbeeden. De begrippenijst geeft de omschrijving: zegt iets over wat voor iemand je bent, over je persoonijkheid, je karakter of over je persoonstype; bijvoorbeed veregen of sportief; een eigenschap is in aaneg bij iemand aanwezig. Beperk u en uw eeringen tot het benoemen van enkee positieve eigenschappen. Bij opdracht 2 wordt de eering gevraagd bij eke genoemde eigenschap aan te geven in hoeverre hij deze eigenschap bij zichzef herkent. As huiswerk vraagt de eering aan zijn ouders hetzefde te doen. Vraag de eering een geschikt moment uit te kiezen om zijn ouders het ijstje in te aten vuen. 10 min. bz. 28 Lees samen met de eeringen de ineidende tekst. Leg uit dat as je een goede eigenschap erg overdrijft, je niet bereikt wat je wit bereiken. Geef as voorbeed een voetbaer die door zijn enthousiasme constant aan de ba is en anderen uit het team niet betrekt bij het spe. Zo ontstaat er kritiek op hem en wordt zijn inzet niet gewaardeerd, terwij de eigenschap enhousiasme op zichzef natuurijk hee positief is. Laat bij opdracht 3 eeringen in groepjes van vier met ekaar overeggen en bespreek de antwoorden in het kort na.

37 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 37 5 min. 5 min. huiswerk Hier eindigt es 1 bij dit hoofdstuk. Badzijde 29, 30 en 31 worden in es 2 behanded. Nu resteert nog een korte ineiding op es 2 wat betreft het thema op badzijde 30: basisgedrag. Geef een korte ineiding op de term basisgedrag, maar ga nog niet inhoudeijk in op de tekst. Verte dat de eeringen PZO-2 moeten maken in hun eigen tijd en dat dat gebeurd moet zijn vóór aanvang van de vogende es. Geef aan dat de tweede vooropige persoonscode er anders uit kan zien dan bij PZO-1 en dat ze daar niet van moeten opkijken. De mening van de ouders of verzorgers bij opdracht 2B aten invuen. Bz. 28 van het werkboek ezen. Opdracht 5A, 5B met PZO-2, 5C en 5D maken. In es 2 bij dit hoofdstuk wordt bij opdracht 4 een aanta beroepen genoemd. Onder de knop beroepen zijn deze beroepen met hun activiteiten en beroepseigenschappen beschreven. Wanneer u es 2 niet in het computerokaa kunt behandeen, is het aan te raden as huiswerk het vogende op te geven: zoek de beroepseigenschappen van de beroepen die in opdracht 4 genoemd worden zef op via keuzedossier.n en ees ze door; zoek in de begrippenijst de omschrijvingen op van de beemmeringen die in opdracht 4 genoemd worden. Het is raadzaam dat u voorafgaande aan hoofdstuk 3 PZO-2 zef ook maakt. De vogorde van de schermen is as vogt; zie de afbeeding hieronder. kikken op tabbad 'PZO-2' ineidende tekst ezen kikken op Verder

38 38 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 2 Aandacht voor beemmeringen in gedrag, PZO-2 en het begrip competentie. In deze tweede es bij dit hoofdstuk ziet de eering de reatie tussen een beemmerende eigenschap en de onmogeijkheid om bepaade beroepen uit te oefenen. De verbanden ijken ogisch, maar niet iedere eering houdt rekening met eigen beemmeringen in de ater te maken beroepskeuze. Deze es vindt bij voorkeur paats in het computerokaa, omdat dan meteen de beemmeringen en de beroepen die bij opdracht 4 genoemd worden opgezocht kunnen worden. Heeft u die mogeijkheid niet, geef dit opzoeken van deze beemmeringen en beroepen dan op as huiswerk aan het einde van es 1. Bij de opdrachten van es 2 za voora in tweetaen gewerkt worden. 10 min. 25 min. bz. 29 Controeer of het huiswerk van es 1 is gemaakt, met name PZO-2. Opdracht 2B kort doornemen. Ga aeen in op eventuee grote verschien in meningen tussen de eering en zijn ouders of verzorgers. Het kassikaa aan de orde steen van beemmeringen kan voor sommige eeringen confronterend zijn. Een goed begrip van een bepaade beemmering is daarom op zijn paats. Informeer u met behup van de begrippenijst. Daar worden de genoemde beemmeringen omschreven. Leg uit dat er mensen zijn die graag iets wien, maar het gewoonweg niet kunnen, omdat ze bepaade ichameijke of psychische beemmeringen hebben. Noem een eigen beemmering waarom u weicht niet hebt gekozen voor een ander beroep. Of noem een voorbeed uit uw omgeving. Laat de eeringen zef ook een voorbeed bedenken. Laat de eering voor zichzef bij opdracht 4A aanvinken met weke eventuee beemmeringen hij rekening moet houden. Geef aan dat het aeen gaat om beemmeringen die reevant zijn bij de keuze voor een profie of ater een beroep. Bij opdracht 4B is het zinvo om eeringen in groepjes van twee gebruik te aten maken van de beroepsbeschrijvingen en beroepseigenschappen die staan vermed op keuzedossier.n. 10 min. bz. 30 antwoorden opdracht 5A PZO-2 moet as huiswerk zijn gemaakt. Neem het voorbeed van Lieke door. Bespreek de antwoorden bij opdracht 5A. Beantwoord eventuee vragen naar aaneiding van PZO-2. Achter sne praten kunnen meerdere en verschiende eigenschappen zitten. Het doe van opdracht 5A is dat de eering zich reaiseert dat de reden van eenzefde soort gedrag verschiende eigenschappen kan zijn. De meest waarschijnijke eigenschappen van iemand die sne praat kunnen zijn: enthousiast; gespannen; ongedudig.

39 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze min. bz. 31 Bereid de eeringen erop voor dat ze in de toekomst vaak met competenties te maken gaan krijgen. De begrippenijst geeft bij competentie de omschrijving: wanneer je een vaardigheid of eigenschap op de juiste manier kunt gebruiken in een bepaade situatie dan wordt dat een competentie genoemd; bijvoorbeed in een beroep of een opeiding; het kan nauwkeurig omschreven gedrag zijn dat je as eering of beroepsbeoefenaar moet kunnen aten zien; zo zijn er hbo-competenties waaraan je moet vodoen bij je propedeuse; met beroepseigenschap wordt hetzefde bedoed as een competentie. Maak duideijk dat in een vervogopeiding zowe basiscompetenties as beroepscompetenties ontwikked moeten worden, maar bijf verder oppervakkig over dit onderwerp. Het onderwerp za in keuzedossier voor de bovenbouw uitgebreid behanded worden. Bij opdracht 6 werken de eeringen in tweetaen. Er wordt gevraagd bij eke foto van een beroepsbeoefenaar één passende competentie te noemen uit het rijtje inks. Let erop dat ze eke competentie maar één keer bij een foto paatsen. Ter informatie voor u worden hieronder de beroepen genoemd die op badzijde 31 zijn afgebeed. Het is niet de bedoeing dat de eeringen deze beroepen opzoeken in keuzedossier.n. Om u goed voor te bereiden op de begeeiding bij deze opdracht kunt u zef de beroepen we opzoeken onder de knop beroepen. andmeetkundige gids in een museum vrachtwagenchauffeur meesterkok hoofd receptie autotechnicus advertentieverkoper acquisiteur badjuf huiswerk Doorezen hoofdstuk 4, bz. 34. Opdracht 1A, 1B en 1C van hoofdstuk 4 maken.

40 40 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze thema inhoud hoofdstuk 4 kiezen In dit hoofdstuk komt het thema kiezen aan bod. De eering maakt kennis met vier verschiende keuzestijen en eert verbanden te zien met de vier persoonstypen. De eering maakt PZO-3 en krijgt hiervan de uitsag. keuzes maken opdracht 1 een keuzemenu opdracht 2 vier keuzestijen opdracht 3 persoonstypen en keuzestijen opdracht 4 mijn keuzestij opdracht 5 kiezen voor een profie opdracht 6 doesteingen eerdoeen De eering: staat sti bij zijn manier van keuzes maken; weet wat keuzestijen zijn en ziet verschien tussen de vier keuzestijen; begrijpt wek persoonstype ogischerwijs voor weke keuzestij za kiezen; geeft aan weke zaken hij aat meewegen bij de keuze voor een profie; maakt PZO-3 en krijgt hiervan de uitsag; vraagt zijn ouders of verzorgers naar hun mening over de profiekeuze en reageert hierop. Het is de bedoeing dat de eering: aangeeft hoe bij hem over het agemeen keuzes tot stand komen en wat recent een goede en sechte keuze is geweest; speenderwijs probeert te ontdekken wek menu één bepaad persoonstype za kiezen en waarom; nadenkt weke keuzestij het beste bij hem past; aangeeft met weke zaken hij rekening gaat houden bij de profiekeuze; met behup van PZO-3 meer inzicht krijgt in zijn keuzestij; navraagt bij zijn ouders of verzorgers wek profie zij het best bij hem vinden passen en hierover een vooropige eigen mening geeft. omvang in tijd U kunt bij dit hoofdstuk vostaan met één es. In deze es wordt een ijn van agemeen naar doegericht gevogd. De eering begint met het kijken naar zijn keuzes in het agemeen, vervogens eert hij over keuzestijen afzonderijk en keuzestijen in reatie tot de persoonstypen en hij suit af met de vooropige ideeën voor de keuze van een profie. In feite is dit aatste een tussenbaans die wordt opgemaakt in het proces naar het maken van een definitieve profiekeuze. Na PZO-3 wordt nog duideijker weke richting de profiekeuze kan uitgaan.

41 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 41 Aandacht voor keuzestijen in reatie tot de persoonstypen en de profiekeuze. 5 min. 5 min. bz. 32 bz. 34 antwoorden opdracht 1C Even de inhoud van hoofdstuk 3 in herinnering brengen aan de hand van de samenvatting op bz. 32. Eventuee vragen beantwoorden over PZO-2. Korte bespreking van het huiswerk: opdracht 1A, 1B en 1C. Zeker ingaan op opdracht 1C. Leg uit dat ek van de vier zinnen rechtstreeks gereateerd kan worden aan een persoonstype. De zin denk ik atijd goed na over de voor- en nadeen ervan. is een typische manier van keuzes maken voor de onderzoeker. Een onderzoeker maakt een ijstje, tet as het ware de pussen en de minnen op en komt zo tot een beargumenteerde, ogische concusie. De zin vraag ik vaak de mening van anderen voordat ik kies. is een typische manier van keuzes maken voor de heper. Een heper aat zich sne eiden door meningen van anderen en is soms onzeker over zijn gevoesmatige argumenten. De zin vind ik het verveend om het éne te kiezen en het andere te moeten uitsuiten. is een typische opmerking voor de bedenker. Bedenkers zien eke keuze as een beperking van mogeijkheden. As ik voor dit kies, kan ik dat niét meer kiezen! Bedenkers hechten er grote waarde aan om de keuzemogeijkheden zo ang mogeijk open te houden. De zin sta ik nooit zo sti bij de gevogen, het overkomt mij gewoon. is een typische opmerking van de doener. Een doener maakt een keuze òf op basis van praktische argumenten, òf rot er as het ware gewoon in. Hij heeft niet bewust gekozen, maar is afgegaan op zijn instinct. 15 min. bz. 35 Opdracht 2 vraagt om een duideijke uiteg voordat de eeringen daadwerkeijk aan het werk gaan. De bedoeing van deze opdracht is, dat er nagedacht wordt over mogeijke keuzeargumenten die een bepaad persoonstype kan hanteren. Bij de opdracht wordt onderzocht wek persoonstype de voorkeur heeft voor een bepaad menu. Er zijn vier persoonstypen en vier menu s. Ek persoonstype moet kiezen wek van de vier menu s hij gaat bereiden voor een groep vrienden. Bijvoorbeed de onderzoeker, die in keuzes vaak rekening houdt met de prijs, kan de voorkeur geven aan een menu dat het goedkoopst is. De doener, die noga nuchter en praktisch is, zou kunnen kiezen voor een menu dat het gemakkeijkst kaar te maken is. De kas wordt opgedeed in vier groepen. U kent aan eke groep een persoonstype toe, zodat ae vier de persoonstypen vertegenwoordigd zijn. Laat ek groepje even rustig de menu s en de prijsijst in zich opnemen. Daarna vut ieder groepje bij 2A in, wek persoonstype het moet vertegenwoordigen. Laat vervogens de eeringen de beschrijving van dit persoonstype nog eens doorezen op badzijde 18. Aansuitend gaan ze met ekaar brainstormen over het mogeijke menu dat de voorkeur zou kunnen hebben van hun persoonstype. Geef aan dat ze ook rekening moeten houden met de prijs van het menu. De ingrediënten staan a per menu genoemd en ek menu heeft een tite.

42 42 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze De auteurs van keuzedossier hebben bij ek menu een persoonstype in gedachten gehad bij het schrijven van deze opdracht. Het is echter goed mogeijk dat een groepje andere zinvoe argumenten ontwikket die ook steekhoudend zijn. Noem na afoop onderstaande antwoorden, maar geef aan dat dit mogeijke antwoorden zijn. Zeg dat het op zich a goed is dat eeringen hebben nagedacht over mogeijke keuzeargumenten per persoonstype. mogeijke antwoorden opdracht 2B Menu 1 ons ieveingseten zou gekozen kunnen worden door de heper, omdat de tite a aangeeft dat er naar een gemeenschappeijke wens en smaak gezocht wordt. Deze houdt vee rekening met de wensen en smaak van de anderen en za iedereen tevreden proberen te steen met een gemeenschappeijke gerecht. Menu 2 voor ieder wat wis bestaat uit een gourmetschote. Iedereen kan kiezen wat hij individuee ust. De mogeijkheden om zef een gerecht samen te steen zijn groot. De bedenker zou verheugd kunnen zijn met deze ruime mogeijkheden. Dit is het duurste menu, maar de prijs staat bij de bedenker op de aatste paats. Dat iedereen zijn eigen smaak kan terugvinden is voor een bedenker vee beangrijker. Menu 3 niet duur we ekker za aantrekkeijk gevonden worden door de onderzoeker. De onderzoeker-kok maakt zef een keuze uit wat er gegeten gaat worden. Dit gerecht za niet duur worden, omdat een onderzoeker een heke heeft aan overvoed. Zo wordt er ook gekozen voor gewone knofook in paats van speciae, omdat gewoon goed genoeg is. Terwij een heper het afgaan op de goedkoopste prijs maar onromantisch za vinden, vindt een onderzoeker het onnodig om iets voor te schoteen wat zeker iedereen ekker za vinden. Menu 4 gemakkeijk kaar is erg praktisch en gemakkeijk te bereiden. Je stopt het gerecht in de magnetron en kaar is kees. Het kost niet vee tijd, want de doener heeft doorgaans weinig gedud. Vogens een heper zou dit menu te kort door de bocht zijn en hij za zijn wedadige voorsteing van het etentje in duigen zien vaen. Een doener vindt het gourmetten a gauw vee te ingewikked. 10 min. bz. 36 antwoorden opdracht 3B Lees kassikaa de tekst van de vier keuzestijen voor. Refecteer eventuee kort op de inhoud door op het bord trefwoorden te noteren die u de eeringen aat noemen. Laat de eeringen zef opdracht 3 A en B invuen. Geef aan wek persoonstype bij weke items hoort zoas hierna vermed. De items er de aernieuwste mogeijkheden opzitten ik er vooropig mee verder kan passen bij de bedenker. Deze typen houden van keuzes met vee mogeijkheden en houden rekening met de toekomst. De items het kein en praktisch is het tegen een stootje kan passen bij de doener. Deze typen houden van fysiek stevige producten en gebruiksvriendeijkheid. De items er aeen dié mogeijkheden opzitten die ik wi gebruiken het niet duur is passen bij de onderzoeker. Deze typen wien niet meer mogeijkheden dan noodzakeijk en kijken naar de prijs.

43 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 43 De items het er mooi uitziet je er met zo n mobietje bijhoort passen bij de heper. Deze typen kijken naar de gevoeswaarde en het effect op hun contact met anderen; ze wien bij de grote groep horen. 10 min. 5 min. bz. 37 antwoorden opdracht 4A bz. 38 en 39 Deze paragraaf is eigenijk een samenvatting van de vorige paragrafen, maar geeft nog eens de reatie weer tussen persoonstypen en keuzestijen. Opdracht 4A maakt de ink naar de profiekeuze. Leeringen wordt gevraagd aan te geven weke aspecten voor hen een beangrijke ro speen bij de keuze van een profie. Ook hier vaen verbanden op met de persoonstypen. Geef aan wek persoonstype bij weke items hoort zoas hierna vermed. De items in de eerste koom hebben reatie met de bedenker. tweede koom hebben reatie met de doener. derde koom hebben reatie met de onderzoeker. vierde koom hebben reatie met de heper. Laat de eeringen de etters BDOH in de vierkantjes noteren. Verte de eeringen dat bz. 38 met PZO-3 en bz. 39 met ae bijbehorende opdrachten as huiswerk gemaakt moeten worden. huiswerk Opdracht 5A, 5B met PZO-3, 5C, 5D en 5E maken en de gegevens noteren in het digitaa portfoio. Badzijde 39 doorezen en een geschikt moment uitkiezen om de ouders of verzorgers te vragen over opdracht 6A. Opdracht 6 maken en een korte samenvatting van enkee reges invuen in het digitaa portfoio. eventuee: Opdracht 1B van hoofdstuk 5 samen met ouders of verzorgers maken. Het is raadzaam dat u voorafgaande aan hoofdstuk 4 PZO-3 zef ook maakt. De vogorde van de schermen is as vogt; zie de afbeeding hieronder. kikken op tabbad 'PZO-3' ineidende tekst ezen kikken op Verder

44 44 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze thema inhoud hoofdstuk 5 studiehouding De studiehouding in eerjaar drie wordt in reatie gebracht met een geschikte manier van eren in de tweede fase. De eering gaat op zoek naar de noodzakeijke veranderingen in zijn manier van eren. studieaanpak opdracht 1 Wat vinden de eraren ervan? opdracht 2 eren in het mbo, hbo en wo opdracht 3 de tweede fase opdracht 4 studievaardigheden opdracht 5 studievaardigheden en profieen opdracht 6 doesteingen eerdoeen De eering: krijgt inzicht in zijn studieaanpak; gaat begrijpen dat capaciteiten en inzet aspecten zijn die samen de haabaarheid van een schoovak bepaen; krijgt een agemene indruk van het karakter van het mbo, hbo en wo; reaiseert zich dat de manier van studeren in de tweede fase in toenemende mate za verschien met die van de onderbouw; wordt zich bewust dat studeren in de tweede fase iets anders is dan eren in de onderbouw; durft een uitspraak te doen over de keuze van de tweede fase of mbo. Het is de bedoeing dat de eering: zef kan aangeven op weke manier hij een van de zwakkere onderdeen van zijn studieaanpak kan verbeteren; zich een beed vormt van de haabaarheid van de verschiende vakken in de tweede fase; de verschien in onderwijssoort tussen het mbo, hbo en wo kan betrekken op zichzef en een voorkeur durft uitspreken; ondervindt wat samenwerken, zefstandig een opdracht uitvoeren en met anderen daarop refecteren voor hem kan betekenen; aangeeft in weke mate hij beschikt over de acht genoemde studievaardigheden; aan de hand van zijn sterke en zwakke studievaardigheden een keuze voor de tweede fase of het mbo kan maken. omvang in tijd Dit hoofdstuk vraagt eigenijk om twee essen. Wanneer u voor één es kiest, zut u opdracht 4 in zijn gehee buiten de es moeten aten uitvoeren. Maak daarover dan met de eeringen duideijke afspraken.

45 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 45 es 1 Aandacht voor studieaanpak, prognoses, vervogonderwijs en tweede fase. 5 min. Controeer het huiswerk dat aan het einde van de vorige es door u is opgegeven. 10 min. bz. 42 In het werkboek wordt gevraagd dit onderdee samen met de ouders of verzorgers te maken. Wanneer u dit aan het einde van de vorige es as huiswerk hebt opgegeven bespreekt u kassikaa de: opvaendste meningsverschien bij opdracht 1A; suggesties die bij opdracht 1B zijn bedacht. Wanneer u opdracht 1A en 1B niet as huiswerk hebt opgegeven, aat u de opdracht nu in de es maken of geeft u deze asnog as huiswerk op aan het einde van deze es. Er worden tien tegensteingen genoemd. Vraag aan de eeringen om tekens de twee beweringen die tegenover ekaar staan te ezen en dan pas een score aan te kruisen. Inventariseer voor uzef weke eeringen opvaend vee rode rondjes hebben aangekruist. Het is aan te beveen dit individuee met de betreffende eeringen te bespreken. U kunt overwegen om opdracht 1A in tweetaen te aten maken en de eeringen ekaars scores in te aten vuen. Over het agemeen zijn eeringen kritischer op een ander dan op zichzef. 10 min. bz. 43 Capaciteiten en inzet bepaen in samenhang de kwaiteit of het succes van een bepaade activiteit. Bij een schoovak is dat niet anders. Geef een voorbeed waarbij iemand iets redeijk goed kan, bijvoorbeed hardopen of bawerpen, maar zich hier bij het vak ichameijke oefening nauweijks voor inzet. Laat de eeringen zef ook een voorbeed noemen. Niet ae vakken die op deze badzijde worden genoemd zijn voor eke eering reevant. De gegevens die de eeringen nodig hebben voor het maken van deze opdracht zuen van uw coega's moeten komen. De meeste schoen gebruiken een eeringvogsysteem, waardoor dit soort gegevens a wordt bewaard. Spreek met de decaan af, hoe u dit het beste kunt organiseren. Voorkom in ieder geva dat de eeringen de verschiende vakdocenten individuee om de benodigde gegevens vragen. Op keuzedossier.n voeren de eeringen deze gegevens ook in in hun digitaa portfoio. Echter niet eerder nadat ze in het werkboek zijn ingevud. In het digitaa portfoio kan de eering een keuze maken uit de vakken die voor hem reevant zijn. Via uw account kunt u de ingevude ijsten van de eeringen inzien. Het invoeren van de gegevens in het digitaa portfoio vraagt om enkee aanwijzingen die vogen op de badzijde hierna. Het is aan te beveen om dit zef ook een keer te doen via uw eigen eering -portfoio.

46 46 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze bz. 43 opdracht 2 Kikken op het tabbad bz 43 opdracht 2 geeft het vogende scherm. Er is nu nog geen enke vak zichtbaar. Kik op Toevoegen. Er verschijnt een scherm met daarbij een rege met inks het woord Kies.... Kikken op Kies... heeft as resutaat dat een menu met vakken wordt uitgerod. Zie de afbeeding hieronder. Aeen vakken die door de decaan via zijn account zijn toegevoegd zuen in het uitromenu verschijnen. Kikken op een van de vakken, bijvoorbeed Nederands heeft as resutaat dat het uitromenu verdwijnt en op de paats van Kies... het vak Nederands komt te staan. Pas nadat de knop Opsaan is geactiveerd za het aangekikte vak, in dit voorbeed Nederands, definitief bijven staan. Om een nieuw vak toe te voegen, opnieuw op Toevoegen kikken. Op de eerste rege verschijnt weer Kies. Kik op Kies en vervogens op een van de vakken in het uitromenu, bijvoorbeed 'Enges'. Enges verschijnt in paats van Kies. Kik op Opsaan. Herhaa deze handeingen tot ae gewenste vakken zijn toegevoegd. Het scherm ziet er dan bijvoorbeekd uit zoas in de afbeeding hieronder.

47 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 47 Ga as vogt te werk om een vak te verwijderen. Kik in het midden op de rege naar keuze. De rege za donkergroen worden. Kik op Verwijderen. Het programma za vragen om toestemming. Kik op OK. De verwijdering wordt uitgevoerd. Ae scores staan standaard op GOED. Ga as vogt te werk om een score van een vak te wijzigen. Kik in het midden op de rege naar keuze. De rege za donkergroen worden. Kik op Wijzig. De rege verandert van keur en de scores kunnen worden gewijzigd. Kik op Opsaan. 10 min. bz. 44 De beschrijvingen die hier van het mbo, hbo en wo worden gegeven zijn uiteraard zeer beknopt. Aeen de meest opvaende kenmerken worden genoemd. Bij eventuee vragen waarop u niet meteen het antwoord weet, kunt u de eeringen verwijzen naar de vee sites van dit soort vervogopeidingen. Ook is door midde van zo'n virtuee bezoekje de sfeer en het karakter van de betreffende vervogopeiding min of meer te proeven. Via de knop opeidingen zijn de websites van ae mbo-, hbo- en woopeidingen in Nederand direct te bezoeken. De eering kan kiezen op: afabet; beroepensector; 16 persoonstypen. Bij eke soort seectie kan met behup van de knop Kies een keuze gemaakt worden voor hbo-, mbo- of wo-niveau. 10 min. bz. 45 Met deze opdracht kan het mes aan twee kanten snijden. Aereerst ondervindt de eering wat het voor hem kan betekenen om te moeten samenwerken, vragen te formueren, zefstandig een afgesproken opdracht uit te voeren en na afoop met anderen op het gehee te refecteren. Tegeijkertijd kunnen vragen beantwoord worden die de eeringen hebben over de tweede fase. Het spreekt voor zich dat de opdrachten 4B, 4C en 4D niet in deze es zef kunnen worden uitgevoerd. Dit zou tevee tijd vergen. Het betreft respectieveijk: een interview uitvoeren, samen de antwoorden bespreken en het meest opvaende antwoord noteren. Beperk u daarom in deze es tot opdracht 4A en aat opdracht 4B as huiswerk uitvoeren. huiswerk Opdracht 4B uitvoeren. Opdracht 2B maken.

48 48 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 2 Aandacht voor tweede fase, studievaardigheden en profieen. 5 min. Controeer of ae eeringen opdracht 2B en opdracht 4B hebben uitgevoerd en bespreek kort de antwoorden. 15 min. bz. 45 Laat de eeringen bij ekaar gaan zitten in dezefde groepjes as bij opdracht 4A in de vorige es. Paats de eeringen die verzuimd hebben het interview uit te voeren as toehoorder bij een groepje eeringen die dat we hebben gedaan. U kunt de eeringen voor een zinvoe bespreking onderstaande suggesties meegeven. Neem er pen en papier bij om aantekeningen te maken tijdens de bespreking. Behande vraag voor vraag. Lees op toerbeurt de antwoorden op vraag 1 aan ekaar voor. Probeer daarna voor vraag 1 samen een concusie te formueren. Doe hetzefde met vraag 2 en vraag 3. Noteer tensotte individuee in het werkboek het meest opvaende antwoord. Tijdens de bespreking krijgt u ongetwijfed een indruk van de gegeven antwoorden en de manier van samenwerken. Bepaa weke zaken u zinvo acht om kassikaa te bespreken. Maak daarbij een onderscheid in zaken die de gehanteerde onderwijsvorm (samenwerken, interviewen en overeggen) betreffen en zaken die de tweede fase inhoudeijk betreffen. Benadruk dat de opdracht voora was bedoed om te ervaren weke soort studievaardigheden in de tweede fase van de eeringen gevraagd zuen worden. In de vogende paragraaf op badzijde 46 worden acht beangrijke studievaardigheden besproken. 15 min. bz. 46 Vee eeringen worden zich pas in de oop van het vierde jaar bewust dat de tweede fase een andere manier van studeren vereist dan de onderbouw. Meesta manifesteert zich dat pas onomkeerbaar bij het eerste rapport in het vierde eerjaar. Deze paragraaf is bedoed om dit bewustzijn op gang te brengen. Dat kan hier gebeuren aan de hand van acht beangrijke studievaardigheden. Per genoemde studievaardigheid worden steeds drie zaken genoemd waaraan de betreffende studievaardigheid min of meer is af te meten, behave bij 'studie-aanpak'; deze studievaardigheid kwam uitgebreid aan de orde op badzijde 42. Opdracht 5 beperkt zich tot het inventariseren van de mate van beheersing. Bij opdracht 6A zuen deze gegevens verwerkt worden. Vraag de eeringen om de antwoorden bij opdracht 5 te bespreken met hun ouders of verzorgers avorens zij hun digitaa portfoio (opdracht 6F) bijwerken.

49 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze min. bz. 47 Bij opdracht 6A wordt gevraagd een top 3 samen te steen van studievaardigheden die a worden beheerst en studievaardigheden die nog zwak zijn. Dit gebeurt aan de hand van de antwoorden bij opdracht 5. Opdracht 6B en 6C vragen om aandacht en zorgvudigheid. In feite geven de antwoorden impiciet aan wek soort profie op basis van de studievaardigheden meer of minder geschikt za zijn. Om tot overwogen antwoorden te komen kunt u de eeringen hepen door even sti te staan bij ek van de acht genoemde studievaardigheden. Noteer de acht op badzijde 46 genoemde studievaardigheden naast ekaar op het bord en aat de eeringen per studievaardigheid aangeven wek schoovak in het bijzonder om de betreffende studievaardigheid vraagt. Ga meningsverschien voora niet uit de weg. Een gedachtewisseing evert waarschijnijk meer duideijkheid op. Wijs de eeringen erop dat ze bij het maken van opdracht 6B en 6C óók de gegevens moeten betrekken zoas ze die op badzijde 43 verzamed hebben. Wanneer de eeringen u bij opdracht 6E om advies vragen, kunt u niet vee anders doen dan putten uit eigen ervaring. Mocht u vermoeden dat advies van een deskundige beter is, schroom dan niet daarover bijvoorbeed uw coega van het betreffende vak aan te spreken. huiswerk Opdracht 1A samen met ouders of verzorgers maken, as dit nog niet is gebeurd. Antwoorden bij opdracht 5 bespreken met ouders of verzorgers. Opdracht 6F: digitaa portfoio bijwerken.

50 50 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze

51 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 51 thema hoofdstuk 6 beroepsbeed In dit hoofdstuk wordt een eenvoudige inventarisatie gemaakt van het beroepsbeed dat de eering op dit moment heeft. As eidraad worden drie aspecten gehanteerd: werkzaamheden; werkomstandigheden; waarden. Van a deze aspecten worden voorbeeden genoemd en geeft de eering aan, weke hij in zijn toekomstige beroep zou wien terugzien. De eering maakt PZO-4 en PZO-5 en heeft daarmee, samen met de eerdere PZOonderdeen, de gegevens geeverd waarop het PZO-advies gebaseerd wordt. inhoud beroepsbeed opdracht 1 beroepen bekeken van drie kanten opdracht 2 werkzaamheden opdracht 3 werkomstandigheden opdracht 4 waarden opdracht 5 waarden in omgeving en beroep opdracht 6 doesteingen eerdoeen De eering: ziet in dat hij zijn beroepsbeed ook kan betrekken bij de profiekeuze; kan onderscheid maken tussen werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden; gaat na weke werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden hij graag terug wi zien in een toekomstig beroep; maakt PZO-4 en PZO-5 en krijgt hiervan de uitsagen; ziet in dat waarden kunnen verschien per groep. Het is de bedoeing dat de eering: bij twee verschiende toekomstberoepen aangeeft wek profie/weke profieen de beste voorbereiding geeft/geven op dat beroep; van het beroep conciërge kan aangeven weke werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden hiervoor kunnen geden; aangeeft weke werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden zijn voorkeur hebben bij zijn toekomstige keuze voor een beroep; met behup van PZO-4 meer inzicht krijgt in zijn interesse voor bepaade werkzaamheden; met behup van PZO-5 meer inzicht krijgt in waarden die hij beangrijk vindt; een korte tekst schrijft over zijn verwachtingen van een toekomstig beroep. omvang in tijd In deze es wordt gekeken naar drie aspecten van het beroepsbeed. As rode draad wordt gebruik gemaakt van voorbeeden over Antonio, een denkbeedige profvoetbaer. In de paragrafen die de drie aspecten behandeen vertet Antonio iets over zijn beroep, toegespitst op het aspect dat aandacht krijgt. De stof kan in principe in één es behanded worden.

52 52 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze Aandacht voor werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden. 5 min. 5 min. bz. 50 antwoord opdracht 1A antwoord opdracht 1B Controeer het huiswerk dat aan het einde van de vorige es door u is opgegeven en beantwoord eventuee vragen. Lees samen met de eeringen het voorbeed van Dennie en aat vervogens de eeringen in tweetaen kort nadenken over opdracht 1A en 1B. Dennie moet in dit geva kiezen voor: o C&M o E&M o N&G o N&T omdat met name de vakken bioogie, natuurkunde of scheikunde en wiskunde-b van beang zijn voor een technische opeiding in de drinkwatervoorziening. Dennie moet in dit geva kiezen voor: o C&M o E&M o N&G o N&T omdat hij deze profieen kan aanvuen met economie en wiskunde-a. Deze profieen bieden de beste voorbereiding voor een economisch beroep as verkoper. 10 min. bz. 51 mogeijke antwoorden opdracht 2A Laat de eeringen de tekst doorezen en bedenk samen met de eeringen nog enkee voorbeeden. Paats de eeringen in groepjes van vier en aat ze samen overeggen over opdracht 2A. Opdracht 2B maken de eeringen individuee. Het werk van conciërge kan bestaan uit: werkzaamheden werkomstandigheden waarden voorraadbeheer receptie / ontvangst ziekmedingen opnemen keine reparaties uitvoeren automaat vuen corvee-indeing maken kopiëren afwisseend binnen en buiten werken vee open soms fysiek zwaar werk vaste werktijden zefstandigheid afwisseing mensen hepen vee contacten hebben houden van stevig aanpakken onmisbaar wien zijn 5 min. bz. 52 Laat de eeringen de tekst ezen. Vu het rijtje met werkzaamheden aan met een paar voorbeeden die u de eeringen vraagt te noemen. Noteer de voorbeeden op het bord. Laat eeringen daarna individuee opdracht 3A, 3B en 3C maken. Opdracht 3D, 3E en 3F (incusief PZO-4) geeft u aan het einde van de es op as huiswerk. 5 min. bz. 53 Laat de eeringen de tekst en het tweede voorbeed van Antonio doorezen. Vu het rijtje met werkomstandigheden aan met een paar voorbeeden die u de eeringen vraagt te noemen. Noteer deze voorbeeden op het bord. Laat de eeringen daarna individuee opdracht 4A en 4C maken.

53 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 53 Opdracht 4B geeft u aan het einde van de es op as huiswerk. Hierbij moeten eeringen onder de knop beroepen de beschrijvingen opzoeken van de drie genoemde beroepen. Vraag om per beroep minimaa twee werkomstandigheden te noteren. 5 min. bz. 54 Laat de eeringen de tekst en het derde voorbeed van Antonio doorezen. Vu het rijtje met waarden aan met een paar voorbeeden die u de eeringen vraagt te noemen. Noteer deze voorbeeden op het bord. Laat de eeringen daarna individuee opdracht 5A en 5B maken. Opdracht 5C geeft u aan het einde van de es op as huiswerk. Hierbij moeten de eeringen eerst de tekst naast de foto op badzijde 54 goed doorezen. Vervogens schrijft de eering zef een tekst van minimaa 10 reges waarin hij, vergeijkbaar met het voorbeed, iets vertet over zijn agemene verwachtingen over zijn toekomstig beroep. Het is daarbij niet de bedoeing om een specifiek beroep te beschrijven. Het gaat aeen om aspecten die de eering graag terug zou wien zien in een beroep. In feite is dit een antwoord op de vraag: 'Wat verwacht ik van een toekomstig beroep in het agemeen?' Deze tekst moet worden opgenomen in het digitaa portfoio. Vraag de eeringen deze tekst de vogende es op papier mee te nemen. 10 min. bz. 55 De begrippen 'waarden' en 'normen' hebben een verschiende betekenis, maar worden vaak ten onrechte as ekaars synoniem gebruikt. In deze paragraaf gaat het aeen om waarden. De begrippenijst onder de knop begrippen geeft as omschrijving voor waarden: gewoonten en verwachtingen die mensen van ekaar hebben en die ze vanzefsprekend vinden; het zijn zaken die voor ieder een andere gevoeswaarde kunnen hebben; bijvoorbeed de armoede in de wered of de manier waarop je met mensen omgaat. Waarden zijn niet concreet en hangen samen met gevoeens. Normen zijn vee concreter dan waarden. Normen zijn concrete richtijnen voor het handeen in een bepaade situatie, zeg maar gedragsreges, zoas wetten. Leg uit dat in het ene beroep andere waarden kunnen geden dan in een ander beroep. Zo za het maken van grove opmerkingen en grappen niet bij eke beroepsgroep op prijs worden gested. Laat de eeringen zef voorbeeden noemen. Beperk u daarbij tot de wered van beroepen. Het doe van deze paragraaf is om de eering duideijk te maken dat waarden per beroepsgroep kunnen verschien. Verte dat het daarom raadzaam is om eerst na te gaan weke waarden iemand beangrijk vindt om daarbij vervogens een passende beroepsgroep te zoeken. Laat eeringen individuee opdracht 6A maken. Geef opdracht 6B, 6C en 6D op as huiswerk.

54 54 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze huiswerk Opdracht 3D, 3E en 3F met PZO-4 maken. Opdracht 4B maken met behup van de beroepsbeschrijvingen onder de knop begrippen. Opdracht 5C maken en de tekst op papier de vogende es meenemen. Opdracht 6B, 6C en 6D met PZO-5 maken. De vogende es vindt bij voorkeur paats in het computerokaa. Mocht dit onverhoopt niet tot de mogeijkheden behoren, geef dan ook het vogende huiswerk. Het is raadzaam dat u voorafgaande aan hoofdstuk 6 of de vogende es zef ook PZO-4 en PZO-5 maakt. De vogorde van de schermen is as vogt; zie de afbeedingen hieronder. kikken op tabbad 'PZO-4' of tabbad PZO-5 ineidende tekst ezen kikken op Verder

55 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 55 thema hoofdstuk 7 pzo-advies Dit hoofdstuk vormt het suitstuk van het PZO-onderzoek. Ae PZOuitsagen zijn nu bekend en kunnen worden verfijnd tot een persoonscode. Ter nuancering worden de vier persoonstypen opgespitst in zestien specifiekere persoonstypen, die ek een naam en een kernachtige omschrijving hebben. Met behup van dit specifieke persoonstype kan de eering in hoofdstuk 8 en 9, voorafgaand aan de profiekeuze, zich oriënteren op passende opeidingen en beroepen. Tot sot wordt in dit hoofdstuk een koppeing gepresenteerd tussen persoonstypen en profieen. inhoud persoonscode opdracht 1 van vier naar zestien persoonstypen opdracht 2, 3 en 4 persoonstypen en profieen opdracht 5 mogeijkheden combineren opdracht 6 samen kijken naar de mogeijkheden opdracht 7 doesteingen eerdoeen De eering: kent zijn persoonscode; begrijpt hoe zijn persoonscode verwijst naar één of twee van de zestien persoonstypen; is goed bekend met de beschrijving van zijn persoonstype(n) en heeft kennis genomen van de andere persoonstypen; begrijpt wek profie of weke profieen theoretisch gezien het best past of passen bij zijn specifieke persoonstype; begrijpt aan de hand van een voorbeed hoe een profiekeuze met behup van de PZO-uitsag vorm kan krijgen; reaiseert zich dat naast de PZO-uitsag ook actuee rapportcijfers, adviezen van docenten en het advies van de decaan meegewogen moeten worden om tot een verantwoorde profiekeuze te komen. Het is de bedoeing dat de eering: weet wat zijn persoonscode is en wek persoonstype bij hem as eerste en as tweede van toepassing is; weet wek(e) persoonstype(n) bij hem passen; zich een mening vormt in hoeverre hij deze uitsag bij hem vindt passen; weet wek profie of weke profieen vogens de PZO-uitsag bij zijn persoonstype(n) past of passen; inziet weke eventuee combinaties er met andere profieen te maken zijn; zijn ouders of verzorgers een aanta vragen vooregt over hun mening over de PZO-uitsag. omvang in tijd Gezien de hoeveeheid huiswerk uit hoofdstuk 6 en de beangrijke inhoud van dit hoofdstuk wordt aanbevoen de stof te verdeen over twee essen. Het is van beang dat de stof bekijft bij de eering, aangezien hiermee in hoofdstuk 8 en 9 verder gewerkt za worden. Deze twee essen zuen een workshopachtig karakter hebben, omdat eeringen grotendees zefstandig werken en individuee vragen steen.

56 56 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze es 1 Aandacht voor de persoonscode en de bijbehorende sectie(s). 15 min. huiswerk bij hoofdstuk 6 opdracht 3D, 3E, 3F hoofdstuk 6 opdracht 4B hoofdstuk 6 Les 1 vindt bij voorkeur paats in het computerokaa, aangezien de eeringen hun persoonscode aten uitrekenen door de computer. Mocht dit onverhoopt niet tot de mogeijkheden behoren, vraag dan de eeringen om voorafgaande aan deze es het (de) sectienummer(s) waar zijn persoonscode naar verwijst (verwijzen) in te vuen in zijn werkboek op bz 58 bij opdracht 1C. Deze es start met het huiswerk bij het vorige hoofdstuk 6. Controeer of eke eering opdracht 3D, 3E en 3F gemaakt heeft. Dat kunt u zien aan de we of niet ingevude badzijde 52 van hun werkboek. Vraag of eeringen bij ek van de tien beroepen uit PZO-4 ae vier de vaardigheden konden paatsen bij dat beroep. Behande eventuee een van de beroepen uit PZO-4. Laat eeringen bij ek beroep een aanta werkomstandigheden noemen en noteer deze op het bord. mogeijke antwoorden journaist afwisseend binnen en buiten vee zitten rumoerige omgeving grote werkdruk onregematige werktijden dierenarts vieze handen krijgen emotionee zwaar werk afwisseend binnen en buiten zware ichameijke inspanning marinier werken onder gevaarijke omstandigheden fysiek zeer zwaar werk vaak buiten werken werken in sterk wisseende weersomstandigheden hoge werk- en prestatiedruk Opdracht 5C: voor bepaade eeringen kan dit een moeiijke opdracht zijn. Vraag weke (twee) eeringen hun toekomstverwachting durven voor te ezen en aat anderen daar kort op reageren. Geef compimenten aan de eeringen die hun verwachtingen hebben geformueerd in termen van gewenste werkzaamheden, werkomstandigheden en waarden. Opdracht 6B, 6C en 6D: controeer of eke eering de opdrachten heeft gemaakt en reageer op eventuee vragen. 10 min. bz. 58 Introduceer hoofdstuk 7 door te verteen dat in dit hoofdstuk ae vijf de PZO-uitsagen gaan resuteren in een persoonscode. Neem de derde ainea op badzijde 22 van het werkboek erbij. Verte dat de computer met behup van de vijf PZO-uitsagen heeft berekend waar het gemiddede igt. Dit wordt weergegeven met de groene punt in het schema zoas afgebeed inksboven op bz. 58. Met een zesde PZO-onderzoekje (opdracht 1A) wordt bepaad wek(e) persoonstype(n) het beste aansuit(en) bij de eering.

57 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 57 In het schema rechts op badzijde 58 van het werkboek is het schema te zien zoas hiernaast is afgebeed. Nu is ek van de vier gebieden verdeed in vier secties, met ieder een eigen nummer in dezefde keur. Zo zijn de nummers 1, 2, 3 en 4 bauw gekeurd en staan in het gebied heper-bedenker. Zo zijn de nummers 5, 6, 7 en 8 groen gekeurd en staan in het gebied bedenker-onderzoeker. Zo zijn de nummers 9, 10, 11 en 12 rood gekeurd en staan in het gebied doener-heper. Zo zijn de nummers 13, 14, 15 en 16 oranje gekeurd en staan in het gebied onderzoeker-doener. Bij opdracht 1A beantwoordt de eering enkee steingen. Aansuitend krijgt hij te zien weke twee van de vier agemene persoonstypen het beste bij hem passen. Daarnaast wordt in het schema, zoas hiernaast afgebeed, aangegeven weke sectie(s) naar zijn persoonscode verwijst (verwijzen). Die sectie(s) is (zijn) dan rood gekeurd. Zie de afbeeding hieronder. 5 min. bz. 58 Laat de eeringen individuee hun digitaa portfoio openen en opdracht 1 maken. Controeer of iedereen opdracht 1C op badzijde 58 in het werkboek heeft ingevud. Het kan daarom voorkomen dat een eering niet één maar twee roodgekeurde secties gepresenteerd krijgt. Dit wordt toegeicht in hoofdstuk 3 op bz. 22 van deze handeiding. Met zijn persoonscode kan de eering gericht op zoek naar een passend profie of een passende combinatie van profieen.

58 58 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 10 min. bz. 59 In het digitaa portfoio worden uitgebreidere beschrijvingen gegeven van de zestien verschiende persoonstypen. Daarvoor moet de knop 16 persoonstypen worden aangekikt. Er verschijnt een scherm zoas in de afbeeding hieronder. De beschrijvingen zijn as vogt samengested. Van ek persoonstype: de naam; de soort (bedenker, onderzoeker, doener, heper); het kenmerkende gedrag; passende beroepen; passende vervogopeidingen; passende profieen. 10 min. bz. 60 De eeringen moeten bij opdracht 2 en 3 van deze appicatie gebruikmaken. Laat de eeringen individuee opdracht 2 en 3 maken. Laat de eeringen bij opdracht 3 in eerste instantie aeen de beschrijving van hun eigen persoonstype doorezen. Het invuen van de rest van de opdracht komt terug in het huiswerk. Wijs de eeringen erop dat een aangrenzend persoonstype ook reevante informatie kan geven en dat dit in het huiswerk van deze es za terugkomen. De eeringen werken bij opdracht 4A in tweetaen. Er wordt gevraagd in hoeverre zij ekaar herkennen in de beschrijving van de het betreffende persoonstype. Wijs bij opdracht 4A er nog een keer uitdrukkeijk op dat de aangrenzende persoonstypen óók reevante informatie kunnen bevatten. Het schema is een eidraad en mag nooit dwingend worden gebruikt. Laat de eeringen ekaars beschrijving doorezen en stimueer ze om aan ekaar reacties te geven. huiswerk Opdracht 3 invuen. Geef aan dat de eering ter vergeijking ook de beschrijvingen van omiggende persoonstypen kan doorezen om een breder beed te krijgen. Opdracht 4B samen met de ouders of verzorgers en aten invuen.

59 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 59 es 2 Aandacht voor de zestien persoonstypen, de koppeing naar profieen en een tussenevauatie. 5 min. In deze es wordt verder gewerkt met de PZO-uitsag in reatie tot de zestien persoonstypen. Les 2 vindt bij voorkeur paats in het computerokaa, maar kan ook in een gewoon okaa paatsvinden. Er wordt uitgeegd weke profieen theoretisch goed kunnen passen bij ek persoonstype. Er moet naar gestreefd worden dat de eeringen in hoofdstuk 8 tevreden en gemotiveerd kunnen gaan zoeken naar passende opeidingen en beroepen. Lukt dit niet bij een eering, dan wordt met kem aangeraden deze eering te verwijzen naar de decaan om te kijken bij weke stap de eering heeft afgehaakt. Na es 2 moet iedere eering zijn persoonscode en persoonstype(n) weten! Evaueer kort opdracht 3 en opdracht 4B die as huiswerk zijn gemaakt. Bespreek met de eeringen in hoeverre zij zichzef en in hoeverre hun ouders of verzorgers de eering hebben herkend in een van de zestien persoonstypen. Opdracht 5 is hierop een vervog. 20 min. bz. 61 Op badzijde 61 van het werkboek is onderstaand schema afgebeed. Daarin wordt bij ek persoonstype aangegeven wek profie, of weke combinaties van profieen, goed aansuiten bij dat persoonstype. Nogmaas: dit mode is een indicatie, geen vanzefsprekendheid! C&M C&M voora eventuee E&M C&M voora eventuee E&M C&M of E&M C&M C&M voora eventuee E&M E&M E&M N&G N&G E&M voora eventuee C&M E&M voora eventuee N&T N&G of N&T N&G of N&T N&T N&T

60 60 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 20 min. bz. 61 Bespreek stapsgewijs de vogende punten. huiswerk Er bestaat een reatie tussen enerzijds de karaktereigenschappen van een persoon en anderzijds de interesse die hij ontwikket voor een bepaade beroepsrichting. Iemand die gevoeig en zorgzaam is ingested (de heper) za eerder kiezen voor een baan waarin hij die kwaiteiten voedig kan benutten en waar coega s werken die ook zorgzaam zijn, zoas in de medische sector. Bij ek persoonstype staan één of meerdere profieen genoemd. Leg dit uit aan de hand van de vogende (of soortgeijke) voorbeeden: Bij persoonstype 1 (creatief persoonstype) wordt het C&M-profie genoemd. Leg uit dat as een eering uitdrukkeijk in persoonstype 1 uitkomt, het voor de hand igt dat hij ater iets met die eigenschappen wi doen. As deze eering voor het C&Mprofie kiest, kiest hij voor schoovakken die hem goed voorbereiden op een vervogopeiding in de richting van kunst en cutuur in de breedste zin van het woord. Bij persoonstype 2 (communicatief uitvoerend persoonstype) worden twee profieen genoemd: één heeft de voorkeur en de ander zou eventuee as aternatief gekozen kunnen worden. Leg uit dat het cutuurprofie bij deze eering het beste aansuit, omdat in dit profie de meeste schoovakken zitten die aansuiten bij opeidingen in de communicatieve beroepssector. Echter, een economieprofie wordt door keuzedossier as eventuee aternatief genoemd, omdat een economieprofie óók kan aansuiten as er bijvoorbeed een extra vreemde taa in wordt gekozen. In dat geva suit dit profie beter aan op de communicatieve beroepssector. Bij persoonstype 11 (actief en miieugericht persoonstype) worden ook twee profieen genoemd. Hierbij wordt echter geen voorkeur aangegeven, omdat beide profieen in even grote mate aansuiten bij het karakter van de eering en de beroepssectoren die bij hem voor de hand iggen. Samen met de ouders of verzorgers opdracht 4B maken. Wijs de eeringen er nadrukkeijk op dat dit mode sechts een indicatie is en geen vanzefsprekendheid! Er wordt sechts aangegeven wek profie qua karakter het beste aansuit bij het persoonstype van de eering. Dit is dus een theoretische benadering! In de praktijk moeten de adviezen van de vakdocenten en de cijfers voor de schoovakken een zwaarwegende, zo niet doorsaggevende factor zijn. Wijs de eeringen er ook op dat het kan voorkomen dat keuzedossier een ander profie adviseert dan de eering verwacht had. Dit is niet erg! Weicht heeft deze eering nog niet eerder stigestaan bij het geadviseerde profie. Ook kan het zijn dat deze eering eerst een tijdje nodig heeft om het één en ander te aten bezinken en om verder onderzoek te doen. Het is we aan te raden om hierbij de hup van de decaan in te schakeen. 10 min. opdracht 5 Laat de eeringen individuee opdracht 5 invuen.

61 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze min bz. 62 Neem samen met de eeringen de tekst en het voorbeed van badzijde 62 door. Licht toe dat het keuzeproces niet ophoudt bij het kiezen van een profie aeen. Binnen het profie zef moeten er ook keuzes gemaakt worden, nameijk de keuze voor profiekeuzevakken en voor vakken in het vrije dee. Het kan voorkomen dat een eering twijfet tussen twee profieen, bijvoorbeed het C&M- en het E&M-profie. Leg uit dat deze eering kan kiezen voor bijvoorbeed het C&M-profie en binnen dit profie de mogeijkheid heeft om te kiezen voor een vak dat óók in het E&M-profie voorkomt, bijvoorbeed economie of wiskunde A. Dit gebeurt dan in de vorm van een profiekeuzevak of een vak in het vrije dee. Zo kiest die eering voor C&M maar maakt feiteijk een combinatie tussen C&M en E&M. Maak de eeringen erop attent dat het soms veiiger is om niet te kiezen voor het profie dat op het eerste gezicht weicht het beste past. Dit kan speen as een vak uit een profie niet haabaar geacht wordt. As een eering bijvoorbeed voor E&M wi kiezen, maar wiskunde A we een groot risico vindt, kan deze eering er weicht beter aan doen om te kiezen voor C&M met economie erin. Hierbij is het raadzaam om de decaan in te schakeen, die samen met de eering naar de mogeijkheden kan kijken. 5 min opdracht 6 Laat de eeringen individuee opdracht 6 maken. Licht bij opdracht 6C toe, dat de eering hier nog geen rekening hoeft te houden met de mogeijkheden die er binnen de schoo geden voor het kiezen van vakken binnen een profie. De eering mag hier vrijuit kiezen. Later za onderzocht worden of zo n profie daadwerkeijk is samen te steen. huiswerk Badzijde 63 doorezen. Samen met de ouders of verzorgers opdracht 7 maken.

62 62 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze thema inhoud hoofdstuk 8 opeidingen Dit hoofdstuk gaat over verschiende soorten onderwijs en opeidingen. De eering gaat op twee manieren naar opeidingen zoeken die interessant ijken. Tot sot wordt ae informatie gekopped om tot een aatste vooropige profiekeuze te komen. mbo-, hbo- en wo-opeidingen opdracht 1 opeidingen via persoonscode opdracht 2 opeidingen via beroepen opdracht 3 doorstroomrechten opdracht 4 informatie koppeen opdracht 5 doesteingen eerdoeen De eering: krijgt informatie over vervogopeidingen wat betreft: doegroep, duur van de opeiding, verhouding theorie - praktijk, mate van zefstandigheid; gaat met behup van zijn persoonscode gericht op zoek naar geschikte vervogopeidingen; gaat via beroepen gericht op zoek naar geschikte vervogopeidingen; maakt kennis met de doorstroomrechten; gaat ae verkregen informatie koppeen om tot een aatste vooropige profiekeuze te komen. Het is de bedoeing dat de eering: aangeeft weke weg hij ná de derde kas wi gaan vogen; een voorkeur voor drie vervogopeidingen uitspreekt; via de voorkeur voor drie mogeijke beroepen de bijbehorende vervogopeiding seecteert; voor de geseecteerde opeidingen de eventuee doorstroomrechten opzoekt; tot een aatste vooropige profiekeuze komt. omvang in tijd Dit hoofdstuk kan in één es worden behanded. Het gebruik van keuzedossier.n is hierbij noodzakeijk. Het verdient daarom aanbeveing de es in het computerokaa te behandeen. Wanneer dit niet tot de mogeijkheden behoort, kunt u zich beperken tot het behandeen van badzijde 66 en 67 met opdracht 1. De badzijden 68, 69, 70 en 71 geeft u dan op as huiswerk.

63 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 63 5 min. Aandacht voor: vervogonderwijs en de keuze na het derde eerjaar. bz. 66 en 67 De informatie op deze badzijden betreft zeer agemene verschien tussen een mbo-, hbo- en wo-opeiding. De informatie op badzijde 44 over 'eren in het mbo, hbo en wo' moet hiervan niet os gezien worden. Verwijs de eeringen nog een keer naar badzijde 44. Wanneer de eeringen tijdens de es de beschikking hebben over keuzedossier.n kunt u verwijzen naar de vee sites met dit soort vervogopeidingen. Daar vinden de eeringen uitgebreide informatie over de punten die onderaan op badzijde 66 zijn samengevat. Laat de eeringen opdracht 1A maken en zie erop toe dat ze bij opdracht 1B hun keuze met serieuze argumenten toeichten. Het is mogeijk dat deze toeichting op een ater tijdstip, bijvoorbeed tijdens een gesprek met de decaan, van beang kan zijn. Inventariseer weke keuzes de eeringen in uw groep hebben gemaakt. Vraag weke eeringen hun keuze wien toeichten. 15 min. bz. 68 Hoewe de wered van de beroepen voor de meeste eeringen nog ver weg za zijn, komen op badzijde 68 en 69 toch mogeijke vervogopeidingen aan de orde. Wijs uw eeringen erop dat hun keuze voor een profie consequenties heeft voor het a dan niet kunnen starten op een bepaade vervogopeiding. Daarom is een aandachtige oriëntatie op vervogopeidingen in dit hoofdstuk op zijn paats. Om opdracht 2 te kunnen maken is het gebruik van keuzedossier.n onontbeerijk! De mogeijkheid bestaat dat het computerprogramma een ange ijst met passende vervogopeidingen samenstet. Adviseer uw eeringen in zo'n geva om in eerste instantie dié vervogopeidingen aan te kikken waarnaar hun directe beangsteing op het eerste gezicht uitgaat. Laat ze in tweede instantie de vervogopeidingen aankikken waarvan ze geen vermoeden hebben van de inhoud. Maak de eeringen uitdrukkeijk attent op het gebruik van de mogeijkheid om geezen opeidingen die interessant ijken op te saan as favoriet onder de knop bewaren. Op ek scherm van een opeiding is daarvoor de knop aan favorieten toevoegen te vinden. Uit deze voorseectie kan de eering dan gerichter een keuze van drie opeidingen maken zoas gevraagd wordt bij opdracht 2C.

64 64 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 15 min. bz. 69 Om opdracht 3 te kunnen maken is het gebruik van keuzedossier.n onontbeerijk! Wijs ook hier de eeringen nadrukkeijk op het gebruik van de knop aan favorieten toevoegen en de knop bewaren. Op ek scherm van een beroep is daarvoor de knop aan favorieten toevoegen te vinden. Op keuzedossier.n wordt geen rechtstreekse ink geboden tussen een beroep en een passende opeiding, omdat ta van beroepen mogeijk zijn met hee verschiende opeidingen op hbo- of wo-niveau. Op mboniveau zijn we gerichte vakopeidingen (ees: beroepsopeidingen) te vinden. De eering za bij opdracht 3 zef op zoek moeten gaan naar een mogeijke opeiding bij de drie beroepen die hij as interessant heeft geseecteerd. Dit kan door gebruik te maken van de knop kiezen op BEROEPENSECTOR onder het tabad opeidingen. Op ek scherm van een beroep wordt aangegeven tot weke beroepensector dat beroep behoort en wat het opeidingsniveau is. Het is raadzaam dat u opdracht 2 en opdracht 3 zef ook maakt, om te ervaren met weke schermen en gegevens uw eeringen worden geconfronteerd.

65 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze min. bz. 70 Om opdracht 4 te kunnen maken is het gebruik van keuzedossier.n onontbeerijk! Via de knop nasag/doorstroomrechten rechtstreeks doorgeinkt worden naar de website van de Overheid. Hier worden de meest actuee eisen voor opeidingen gepresenteerd. 5 min. bz. 71 Hier worden ae vorige uitspraken over een mogeijke profiekeuze met ekaar gekopped. Benadruk dat het een keuze is: 1e op dit moment; 2e met déze gegevens. Op badzijde 76 in hoofdstuk 9 worden áe beangrijke aanwijzingen voor een profiekeuze gekopped. Het overzicht op badzijde 78 is er één van. Onderaan bij opdracht 5 kan de eering aangeven of hij het op prijs stet een gesprek te hebben met de decaan. Het gaat om die eeringen die twijfeen en onmogeijk kunnen kiezen. Probeer zo'n gesprek zo spoedig mogeijk voor die eeringen te regeen. huiswerk Indien geen gebruik gemaakt kan worden van het computerokaa geeft u het vogende huiswerk op: maken van opdracht 2; maken van opdracht 3; maken van opdracht 4.

66 66 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze thema inhoud hoofdstuk 9 profiekeuze Een gedetaieerde opsomming en toeichting van profievakken, profiekeuzevakken en vakken in het vrije dee. Tensotte wordt het definitieve profie gekozen. examenvakken gemeenschappeijk dee opdracht 1 verpichte profievakken profiekeuzevakken en vakken in het vrije dee opdracht 2 definitieve profiekeuze opdracht 3 naar portfoio opdracht 4 doesteingen eerdoeen De eering: krijgt een overzicht van ae mogeijke vakken in een bepaad profie; krijgt inzicht in de keuzes die op zijn schoo gemaakt kunnen worden; komt met behup van ae verzamede informatie tot een definitieve keuze voor een profie. Het is de bedoeing dat de eering: de vakken noteert die op zijn schoo ook verpicht zijn in het gemeenschappeijk dee; de vakken noteert die op zijn schoo gekozen kunnen worden in het vrije dee; zijn werkboek en digitaa portfoio afsuit met een definitieve keuze voor een profie; badzijde 79 zef ondertekent en dat zijn ouders en verzorgers ook aat doen. omvang in tijd Dit hoofdstuk kan in één es worden behanded.

67 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 67 Aandacht voor de vakken in een profie en het definitieve profie. 15 min. huiswerk bz. 74 en 75 Controeer het eventuee huiswerk bij het vorige hoofdstuk. Zonder deze gegevens kunnen de eeringen dit hoofdstuk niet afronden en geen definitieve keuze voor een profie maken. Het moet hier uitdrukkeijk worden vermed: de gegevens in keuzedossier zijn de agemeen gedende voor eke schoo in Nederand. Uw schoo kan in detais op sommige onderdeen afwijken. Bespreek dit met de decaan avorens u met de eeringen met dit hoofdstuk aan het werk gaat. In dit hoofdstuk treft u schema's en overzichten aan van de opbouw van de vier profieen met hun vakken. Ongetwijfed zijn er voor uw schoo ook zuke overzichten gemaakt. Het is raadzaam om de schema's zoas weergegeven in keuzedossier zorgvudig te vergeijken met de schema's zoas die op uw eigen schoo in omoop zijn. U zut dan beter voorbereid zijn op vragen die de eeringen ongetwijfed gaan steen. Bespreek met de eeringen de verschien van de vier profieen door aandacht te schenken aan de: verpichte profievakken; profiekeuzevakken; vakken in het vrije dee. Leg uit dat een bepaad vak nooit dubbe kan voorkomen bij een van drie hierboven genoemde deen van een profie. De wet schrijft voor hoevee tijd een eering minimaa moet besteden aan de studie in de tweede fase. Daaronder vaen ae essen en ae activiteiten die de eering aan schoo besteedt. Deze tijd wordt studieast genoemd. De schoo maakt een keuze hoe die studieast is verdeed over de verschiende eerjaren én hoevee tijd de eering doorbrengt in contact met een docent. In het zogenoemde studiehuis krijgt dat zijn vorm. De totae studieast is voor ae schoen in Nederand hetzefde. De totae studieast voor havo 4 en 5 is 3200 uur. De totae studieast voor vwo 4, 5 en 6 is 4800 uur. De vakken in het vrije dee komen op badzijde 77 aan de orde. Informeer u vooraf weke vakken op uw schoo óók verpicht zijn in het gemeenschappeijk dee. Noteer ze op het bord zodat de eeringen dit over kunnen nemen bij opdracht 1A.

68 68 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 15 min. bz. 76 en 77 Leg uit dat, afhankeijk van wat uw schoo aanbiedt, in het vrije dee ek ander vak gekozen kan worden. Er zijn enkee agemeen gedende uitzonderingen, maar ook uw schoo kan uitzonderingen of verbijzonderingen gemaakt hebben. Informeer u hierover zorgvudig bij de decaan. Hieronder treft u een ijst aan van vakken die gekozen kunnen worden in het vrije dee. Dit kan aeen as de schoo deze vakken ook aanbiedt. te kiezen vakken in het vrije dee aardrijkskunde Arabisch bewegen, sport en maatschappij bioogie Duits economie fiosofie Frans Fries geschiedenis Grieks informatica Itaiaans kunst (ckv2,3) kunstvak oude stij Latijn maatschappijwetenschappen management en organisatie natuur, even en technoogie natuurkunde Russisch scheikunde Spaans Turks wiskunde A wiskunde B wiskunde C wiskunde D Informeer u vooraf weke vakken op uw schoo gekozen kunnen worden in het vrije dee. Noteer ze op het bord, zodat de eeringen dit over kunnen nemen bij opdracht min. bz. 78 Hier komen áe gegevens die de eeringen hebben verzamed bij ekaar en worden op ekaar betrokken. Zie erop toe dat opdracht 3 met de nodige aandacht en tijd wordt gemaakt. U kunt bijvoorbeed eke rege even kort toeichten en dan vragen om de juiste vakjes aan te kruisen. Inventariseer weke eeringen niet tot een keuze kunnen komen en advies wien vragen aan de decaan. Probeer zo spoedig mogeijk een gesprek te regeen voor de betreffende eering(en). Benadruk de noodzaak van opdracht 3B. Aeen met deze gegevens kan de decaan een goed advies geven aan de eering.

69 handeiding voor de mentor bij keuzedossier havo/vwo profiekeuze 69 5 min. bz. 79 Op deze badzijde wordt de definitieve profiekeuze vastgeegd en bekrachtigd met handtekeningen van de eering en een van zijn ouders of verzorgers. Dat kan in dit werkboek maar het kan ook op een print die gemaakt kan worden vanuit het digitaa portfoio. huiswerk In het digitaa portfoio opdracht 3 maken. In het digitaa portfoio opdracht 4 maken. Wanneer uw schoo keuzedossier ook in de bovenbouw gebruikt, kan het definitief overzicht zoas hierboven afgebeed, zowe in het decaanas mentoraccount as pdf worden geëxporteerd naar mentoren in de tweede fase. De profiekeuze met ae gekozen vakken kunnen via het decaanaccount rechtstreeks in Magister of Zermeo worden geëxporteerd.