BasisBeroeps- en KaderBeroepsgerichte leerweg. versie oktober Linda Baselier (auteur) Rob Veldhoen (auteur) Sjors van de Hasselt (redactie)

Transcriptie

1 euzedossier Handeiding voor de mentor bij Loopbaan Oriëntatie Begeeiding in de onderbouw van het vmbo. BasisBeroeps- en KaderBeroepsgerichte eerweg versie oktober 2016 Linda Baseier (auteur) Rob Vedhoen (auteur) Sjors van de Hasset (redactie) & uitgeverij remmers

2 uitgeverij remmers 1e druk 2015, 2e opage 2016 Ae rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveevoudigd, opgesagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij eektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schrifteijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16b Auteurswet 1912 jo het Besuit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoas gewijzigd bij het Besuit van 23 augustus 1985, Stb. 471, en artike 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wetteijk verschudigde vergoedingen te vodoen aan de Stichting Reprorecht, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp.. Voor het overnemen van gedeete(n) uit deze uitgave in boemezingen, readers en andere compiatiewerken (artike 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Uitgeverij Remmers Nieuwe Bosscheweg JL Tiburg teefoon e-mai website

3 inhoud bz. voorwoord hoofdstuk 1 ineiding en functies tite doesteingen doegroep opbouw essen mentor en vakdocent werkvormen ouders of verzorgers digitae opdrachten insteingen beedscherm voorbeed panning (22 essen) voorbeed panning (16 essen) functies in het mentoraccount hoofdstuk 2 digitaa portfoio van de eering uniek serienummer controenummer gebruikersnaam wachtwoord inoggen as eering navigatie wachtwoord e-mai je mentor / e-mai je decaan discaimer uitoggen nasag hoofdstuk 3 vernieuwing vmbo 22 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5 gebruiksaanwijzingen werkboek beang van het keuzeproces es 1 serienummer activeren hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5 hoofdstuk 6 hoofdstuk 7 hoofdstuk 8 bijagen brief aan de ouders of verzorgers oopbaanrefectiegesprek doorstroommogeijkheden vmbo - mbo

4 4 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb

5 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 5 voorwoord Gefeiciteerd! Uw schoo heeft een eigentijdse methode ingevoerd. Want behave met een gebruikeijk werkboek kunnen u en uw eeringen óók aan het werk gaan met de computer. De methode keuzedossier zet de digitae mogeijkheden van de computer en het internet op die paatsen in waar een boek tekort kan schieten. Maar voora wanneer er juist extra en nieuwe mogeijkheden geboden worden. U as mentor kunt op eke pek waar u de beschikking hebt over internet het werk van uw eeringen inzien. Deze methode kan, indien gewenst, a ingezet worden in eerjaar 1. Daarbij zijn de thema's kiezen en jezef eren kennen nog niet gekopped aan de LOB-competenties zoas ontwikked door Marinka Kuijper. Genoemde thema's zijn een voorbereiding op LOB in eerjaar 2 en ondersteunen de start in het voortgezet onderwijs. Daarna staan de LOB-competenties we centraa en worden uw eeringen voorbereid op de vernieuwing in de bovenbouw van het vmbo. Omwie van de uniformiteit wordt in deze docentenhandeiding de manneijke vorm gebruikt. Schroom niet om in uw eigen exempaar van het werkboek aantekeningen te maken die u ten dienste kunnen staan tijdens de es. Noteer daar ook eventuee, in uw ogen of die van uw eeringen, fouten of tekortkomingen. De auteurs bijven daarvan graag op de hoogte en de uitgever za u met pezier een extra exempaar van het werkboek toesturen. Tensotte kan aeen met de hup van de directe gebruikers een passend eermidde worden ontwikked. De auteurs en uitgever wensen u en uw eeringen vee pezier bij het gebruik van de methode keuzedossier. Tiburg, oktober 2016 Linda Baseier, auteur Rob Vedhoen, auteur Sjors van de Hasset, redactie Fer Remmers, uitgever

6 6 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb hoofdstuk 1 ineiding en functies tite Het woord keuze komt van kiezen. Een dossier is een verzameing gegevens die betrekking heeft op één zaak of één persoon. Die persoon is de eering en de zaak betreft zijn oriëntatie op studie en beroep. Daarom draagt deze methode de naam keuzedossier. doesteingen Beangrijkste doe is dat de eeringen gemotiveerd en geïnformeerd raken, zodat ze steeds meer zefstandig en bewust hun keuzes kunnen maken, nu en ater in hun oopbaan. De eering neemt tijd om sti te staan bij de verschiende keuzemogeijkheden; staat sti bij het begrip 'kiezen' en maakt kennis met de stappen in een keuzeproces; begrijpt de invoeden van buitenaf; staat sti bij interesses en eigenschappen van hemzef; besteedt aandacht aan beroepen en maakt kennis met de tien vmboprofieen; staat sti bij zijn interesse en capaciteiten voor de vier sectoren; ziet deze keuze as een begin van zijn oopbaan, kent de mogeijke vervogkeuzes en de factoren die daarbij een ro speen; werkt aan de ontwikkeing van zijn LOB-competenties. doegroep Zowe eeringen die de basisberoepsgerichte eerweg as eeringen die de kader-, de gemengde of de theoretisch gerichte eerweg vogen, gaan in eerjaar twee een aanta beangrijke keuzes maken op het gebied van LOB. Zij zuen moeten kiezen voor een profie, twee profievakken en een beroepsgericht profievak. Daarvoor is het nodig dat de eeringen eren wat er bij een dergeijk keuze meespeet en hoe ze zef sturing kunnen geven aan hun (studie)oopbaan. opbouw essen In hoofdstuk 1 en 2 In hoofdstuk 3 maakt de eering kennis met het proces van jezef eren kennen. Deze hoofdstukken zijn nog niet gekopped aan de LOB-competenties staat kwaiteitenrefectie centraa en is gericht op de vraag 'Wat kan ik en hoe weet ik dat?' In hoofdstuk 4 en 5 staat werkexporatie centraa en is gericht op de vraag Waar ben ik op mijn pek? In hoofdstuk 6 en 7 staat motievenrefectie centraa en is gericht op de vraag 'Waar ga en sta ik voor?' In hoofdstuk 8 staat oopbaansturing centraa en is gericht op de vraag 'Hoe bereik ik mijn doe?' mentor en vakdocent Er is van uitgegaan dat de hoofdstukken behanded worden tijdens contacturen door de mentor. De ro van mentor is die van coach, iemand die handet in interactie met de mogeijkheden, wensen en ervaringen van de eering en met hen in diaoog gaat. De decaan draagt in ae gevaen zorg voor de coördinatie van de uitvoering van keuzedossier. Ook za hij of zij as coach, inspirator en

7 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 7 procesbewaker moeten optreden. Een gezamenijke bijeenkomst van het betreffende team is noodzakeijk om duideijke afspraken te maken en ae neuzen dezefde kant op te krijgen. De decaan of mentor is verantwoordeijk voor het individuee keuzeproces. De ouders of verzorgers worden gestimueerd mee te denken met hun kinderen. Dit kan gebeuren met een introductiebrief over keuzedossier en de vermeding dat in de methode bij sommige opdrachten expiciet om hun medewerking wordt gevraagd. Een concept voor een brief aan de ouders of verzorgers treft u aan op badzijde 69 van deze docentenhandeiding. U kunt de tekst ook downoaden vanuit uw mentoraccount en aan uw wensen aanpassen. werkvormen In het werkboek is gebruikgemaakt van motiverende teksten met vaak mogeijkheden tot een activerende en refecterende didactiek. De eeringen kunnen samenwerken, onderzoek doen, hun standpunt verwoorden, hun ouders of verzorgers raadpegen, een reatie eggen met studie en beroep of beoordeingscriteria hanteren. ouders of verzorgers Bij sommige opdrachten wordt gevraagd om de ouders of verzorgers erbij te betrekken. Dan staat het symboo zoas hiernaast afgebeed voor de opdracht. digitae opdrachten Op verschiende momenten stuurt het werkboek de digitae opdrachten aan. Dan staat het symboo zoas hiernaast afgebeed voor de opdracht. insteingen beedscherm Om optimaa pezier van keuzedossier.n te hebben, wordt een hoge beedschermresoutie geadviseerd, bijvoorbeed: 1024 x 768. Zeker wanneer met de bestaande insteingen gedeeten van het beed buiten het beedscherm vaen en aeen met behup van de scrobaken in beed komen. Men vindt deze insteing onder 'Start' op ek beedscherm.

8 8 voorbeed panning verdeing over circa 22 essen Afhankeijk van het niveau van de eeringen en de beschikbare tijd kan de eerstof in circa 22 of 16 essen worden verwerkt. Op deze badzijden wordt een verdeing over circa 22 essen gegeven. U kunt ervoor kiezen om het portfoio eerst in het werkboek, tijdens de es, te aten invuen. Op een ander moment, zodra internet ter beschikking is, vut de eering het portfoio digitaa in, bijvoorbeed thuis of op schoo. U kunt ervoor kiezen om het portfoio pas de aeraatste es digitaa te aten invuen. In het schema hieronder wordt het gebruik van internet aangegeven met het symboo. Het gebruik van internet tijdens de es is noodzakeijk. De beschikking over een smartboard met internet kan meesta vostaan. Het gebruik van internet tijdens de es is geen absoute voorwaarde. De betreffende activiteit kan ook op een ater moment, thuis of op schoo, paatsvinden. Op badzijde 10 en 11 wordt een verdeing over 16 essen gegeven. es hoofdstuk bz. eerstof opmerkingen serienummer activeren 16 tabbaden en knoppen 17 LOB-competent portfoio activeren eerjaar op ontdekkingstocht 11 portfoio 12 Kiezen, wanneer doe je dat? portfoio invuen Kiezen, maar hoe? 14 Wie heb ik nodig? 15 de juiste keuze 16 In hoofdstuk 1 heb ik geeerd: test maken Waar heb ik pezier in? 19 Waarom heb ik ergens pezier in? 20 Wat voor iemand ben ik? test maken Wat vind ik waardevo? 22 Geef jezef een cijfer. 23 Puzze je mee? 24 In hoofdstuk 2 heb ik geeerd: test maken eerjaar Dat ben ik. 27 Hier ben ik goed in. 28 kwaiteitenspe spe voorbereiden en portfoio invuen compimenten geven 30 Wat je wit, moet je ook kunnen. 31 Wat kan ik en hoe weet ik dat? portfoio invuen competentiemeter bekijken geschood of ongeschood 35 status beroepen opzoeken

9 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 9 es hoofdstuk bz. eerstof opmerkingen vervog 36 Voor wat hoort wat. 37 Wie is mijn idoo? Roen-Test 39 Waar ben ik op mijn pek? test maken en beroepen opzoeken competentiemeter bekijken soort werk 43 beroepseigenschappen 44 uniformberoepen beroepen opzoeken beroepen opzoeken Wat zou ik wien? 46 Zou ik dat kunnen? 47 Waar ben ik op mijn pek? test maken beroepen opzoeken competentiemeter bekijken profierichtingen en profieen 51 kenmerken profierichtingen 52 werkzaamheden portfoio invuen Profie-Richting-Test test maken eerjaar beangrijke vakken in een sector 55 Waar ga en sta ik voor? competentiemeter bekijken Durf te dromen! 59 profieen Profie-Interesse-Test test maken eerste interessante profie 62 tweede interessante profie 63 Waar ga en sta ik voor? profieen opzoeken profieen opzoeken competentiemeter bekijken vakken in kas 3 en 4 67 Wat kan ik goed? informatie verzameen 69 profieinformatie verzameen ae informatie koppeen 71 Hoe bereik ik mijn doe? portfoio met definitieve keuzes invuen competentiemeter bekijken

10 10 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb verdeing over circa 16 essen Afhankeijk van het niveau van de eeringen en de beschikbare tijd kan de eerstof in circa 22 of 16 essen worden verwerkt. Op deze badzijden wordt een verdeing over circa 16 essen gegeven. U kunt ervoor kiezen om het portfoio eerst in het werkboek, tijdens de es, te aten invuen. Op een ander moment, zodra internet ter beschikking is, vut de eering het portfoio digitaa in, bijvoorbeed thuis of op schoo. U kunt ervoor kiezen om het portfoio pas de aeraatste es digitaa te aten invuen. In het schema hieronder wordt het gebruik van internet aangegeven met het symboo. Het gebruik van internet tijdens de es is noodzakeijk. De beschikking over een smartboard met internet kan meesta vostaan. Het gebruik van internet tijdens de es is geen absoute voorwaarde. De betreffende activiteit kan ook op een ater moment, thuis of op schoo, paatsvinden. Op badzijde 8 en 9 wordt een verdeing over 22 essen gegeven. es hoofdstuk bz. eerstof opmerkingen serienummer activeren 16 tabbaden en knoppen 17 LOB-competent portfoio activeren eerjaar op ontdekkingstocht 11 portfoio 12 Kiezen, wanneer doe je dat? 13 Kiezen, maar hoe? 14 Wie heb ik nodig? 15 de juiste keuze 16 In hoofdstuk 1 heb ik geeerd: portfoio invuen test maken Waar heb ik pezier in? 19 Waarom heb ik ergens pezier in? 20 Wat voor iemand ben ik? test maken Wat vind ik waardevo? 22 Geef jezef een cijfer. 23 Puzze je mee? 24 In hoofdstuk 2 heb ik geeerd: test maken eerjaar Dat ben ik. 27 Hier ben ik goed in. 28 kwaiteitenspe spe voorbereiden en portfoio invuen compimenten geven 30 Wat je wit, moet je ook kunnen. 31 Wat kan ik en hoe weet ik dat? portfoio invuen competentiemeter bekijken geschood of ongeschood 35 status 36 Voor wat hoort wat. beroepen opzoeken

11 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 11 es hoofdstuk bz. eerstof opmerkingen 4 vervog Wie is mijn idoo? 38 Roen-Test 39 Waar ben ik op mijn pek? test maken competentiemeter bekijken soort werk 43 beroepseigenschappen 44 uniformberoepen beroepen opzoeken beroepen opzoeken Wat zou ik wien? 46 Zou ik dat kunnen? 47 Waar ben ik op mijn pek? test maken beroepen opzoeken competentiemeter bekijken profierichtingen en profieen 51 kenmerken profierichtingen 52 werkzaamheden portfoio invuen eerjaar Profie-Richting-Test 54 beangrijke vakken in een sector 55 Waar ga en sta ik voor? test maken competentiemeter bekijken Durf te dromen! 59 profieen 60 Profie-Interesse-Test test maken eerste interessante profie 62 tweede interessante profie 63 Waar ga en sta ik voor? profieen opzoeken profieen opzoeken competentiemeter bekijken vakken in kas 3 en 4 67 Wat kan ik goed? 68 informatie verzameen profieinformatie verzameen 70 ae informatie koppeen 71 Hoe bereik ik mijn doe? portfoio met definitieve keuzes invuen competentiemeter bekijken

12 12 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb functies in het mentoraccount Ae functies in het mentoraccount worden geactiveerd door de knoppen die zich inks op het scherm bevinden. Er zijn zes rubrieken, met daaronder opnieuw knoppen voor de verschiende functies. Nadat is ingeogd, opent het mentoraccount standaard met het scherm zoas hieronder is afgebeed, waarbij het Overzicht eeringen is geactiveerd. Wanneer geen enkee eering het unieke serienummer van zijn werkboek heeft geactiveerd, is het Overzicht eeringen nog eeg. In deze handeiding voor de mentor zijn de rubrieken as trefwoord groen en zijn de functies as trefwoorden bauw. De zes rubrieken zijn: home Documenten/berichten Overzicht eeringen nasag web 16 persoonstypen home Handeidingen Mijn gegevens wijzigen Wachtwoord wijzigen Discaimer Uitoggen Wanneer een van de zes rubrieken wordt geactiveerd, wordt die knop oranje en rot een menu uit met de verschiende functies die tot die rubriek behoren. Bijvoorbeed de rubriek home zoas hiernaast is afgebeed. Onder de knop Handeidingen treft u verschiende documenten aan die u kunt raadpegen of downoaden. Bijvoorbeed deze handeiding, een panning of een introductiebrief aan de ouders. Via de knop Mijn gegevens wijzigen kunt u zef uw persoonsgegevens aanpassen. Via de knop Wachtwoord wijzigen kunt u zef uw wachtwoord veranderen. Onder de knop Discaimer wordt de aansprakeijkheid van de uitgeverij vermed. Veraat het programma bij voorkeur via de knop Uitoggen.

13 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 13 Documenten/berichten E-mai eeringen Wanneer de knop Documenten/berichten wordt geactiveerd, rot een menu uit met de vogende functies: E-mai eering(en) Rapporten versturen Archief upoaden Het is mogeijk om rechtstreeks vanuit uw mentoraccount een of meer eeringen een e-mai te sturen, a dan niet met een of meer bijagen. Dat kan een Word-, pdf- of Excebestand zijn. Wanneer een eering zich niet bij u as mentor heeft aangemed, komt deze eering niet in uw Overzicht eeringen voor en kan er geen e-mai verzonden worden. Wanneer een eering zich we bij u as mentor heeft aangemed, verschijnt het scherm zoas hieronder afgebeed, zodra u de knop E-mai eering(en) activeert. Kik (dubbe) > om de ijst met uw eeringen te activeren. Kik op de naam van een eering en kik vervogens op de knop Toevoegen. Door de knop Wissen te activeren, wordt de naam van de eering weer verwijderd. Wanneer u een Word-, pdf- of Excebestand wit toevoegen, zoekt u het betreffende bestand op door de knop Seect te activeren. Daarna activeert u de knop Toevoegen. Door de knop Wissen te activeren, wordt het geseecteerde bestand weer verwijderd. Naast Onderwerp kunt u een naam aan uw bericht geven. In het grote kader noteert u uw bericht. Activeer tot sot de knop Verzenden. Rapporten versturen Zie badzijde 12.

14 14 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb Rapporten versturen Met de functie Rapporten versturen is het mogeijk om bepaade gegevens uit een eeringportfoio as e-mai te versturen naar bijvoorbeed een coega-mentor of de beheerder van Magister. Het betreft de vogende rapporten. stageversag uit: vmbo oopbaanoriëntatie Definitief overzicht uit: osb-tl, osb-gl, osb-bb/kb, profiekeuze Doorstroomdossier uit: vmbo oopbaanoriëntatie PZO-uitsag uit: profiekeuze, vmbo oopbaanoriëntatie, ob in de tweede fase Uitstroomdossier uit: ob in de tweede fase As mentor kunt u vanuit uw mentoraccount bij een of meer eeringen rechtstreeks een Word-, pdf- en Excebestand upoaden. Dat kan bijvoorbeed een eigen opdracht zijn. Archief upoaden Kik onder Documenten/berichten op Archief upoaden. Er verschijnt een scherm zoas hieronder afgebeed. Door het menu ALLE LEERLINGEN uit te roen, is het mogeijk om een of meer eeringen te seecteren. Kik daarna op Toevoegen. Kik daarna op Seect. Er za een schermpje verschijnen met de mappen van de computer waarop u aan het werk bent. Maak daar uw keuze uit: een Word-bestand; een pdf-bestand; een Exce-bestand; en vu een bestandsnaam in, inks van de knop Opsaan. De vogende meding za verschijnen: Het bestand 'uw gekozen bestandsnaam' is opgesagen in het archief van de eering(en). Wanneer een eering zijn portfoio opent, za de meding verschijnen zoas hiernaast is afgebeed. De eering kan het bestand inzien onder de knop bewaren. Pas wanneer de eering het bestand een keer heeft geopend, za de meding niet meer verschijnen. Let op! Het is daarna niet mogeijk om het geopende bestand rechtstreeks te bewerken. Echter, op het scherm van de eering wordt uitgeegd hoe dat we kan gebeuren. Daarna kan het bestand door de decaan of mentor worden ingezien en eventuee beoordeed.

15 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 15 Overzicht eeringen Onder de knop Overzicht eeringen worden de versies van keuzedossier genoemd waarmee uw eeringen werken en de eeringen die u as mentor begeeidt. Uw mentoraccount opent standaard met Overzicht eeringen. Dit scherm is hieronder afgebeed. Aeen wanneer een eering zich bij u as mentor heeft aangemed, komt zijn naam in het 'Overzicht eeringen' voor. Mocht een eering zich bij een andere mentor hebben aangemed of van mentor veranderen, dan moet de eering dit zef corrigeren via de knop ik zef. Kik op LOB vmbo BB/KB wanneer het scherm geen eeringen toont. overzicht opdrachten afdrukken gegevens eeringen As u kikt op de knop Overzicht opdrachten afdrukken wordt een pdf samengested met het hierboven afgebeede scherm. As u kikt op de knop Gegevens eeringen ziet u een ijst van ae eeringen met hun kascodes, e-maiadressen, gebruikersnamen en serienummers. opdracht inzien opdracht beoordeen Van eke eering kunt u de opdrachten inzien en beoordeen, indien dat van toepassing is. De vierkantjes naast de naam van de eering corresponderen met de opdrachten die erboven genoemd worden. Voor de betekenis van de symboen in de vierkantjes wordt hier verwezen naar badzijde 20 van deze handeiding. Ga as vogt te werk om een opdracht te beoordeen. Kik op het vierkantje onder de opdracht die u wit inzien of beoordeen. Er za een nieuw scherm verschijnen met de betreffende opdracht van de betreffende eering. De naam van de eering staat inksboven in de groene bak. Direct onder de opdracht is het scherm uitgebreid met een kader voor uw beoordeing.links kunt u met Nee of Ja akkoord gaan en rechts kunt u eventuee opmerkingen maken. Lees en beoordee de opdracht en activeer daarna de knop Nee of Ja. De beoordeing staat standaard op Nee. Kik vervogens op de knop Opsaan. Het systeem toont nu vanzef de vogende eering. Wanneer deze eering die opdracht nog niet heeft gemaakt, moet u onderaan op het scherm de knop Vogende eering activeren. Nadat de aatste eering van de ijst is beoordeed keert het systeem terug naar het Overzicht eeringen.

16 16 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb NASLAG Kikken op nasag geeft ae knoppen te zien die bij de verschiende versies van keuzedossier in het portfoio van de eering voorkomen. WEB Onder de knop web bevinden zich vier inks naar de websites van ae vervogopeidingen in Nederand. Deze knoppen staan ook in het portfoio van de eering. De knoppen verbinden de eeringen direct door met een website die geraadpeegd moet worden bij een bepaade opdracht. Het betreft: WO universiteiten en ander wetenschappeijk onderwijs HBO hogeschoen MBO AOC s en ROC s Overig defensie en poitie 16 persoonstypen PZO Onder de knop 16 persoonstypen bevinden zich beknopte beschrijvingen van de 16 persoonstypen, zoas de methode keuzedossier die op basis van de typoogie van C.G. Jung onderscheidt. Op basis van deze 16 persoonstypen zijn vijf testen ontwikked die steeds een ander aspect van de persoon van de eering onderzoeken. Deze vijf testen worden het Persoonijkheids Zef Onderzoek genoemd, kortweg PZO. Het PZO wordt aangeboden in de vogende versies: oopbaanoriëntatie vmbo profiekeuze havo/vwo profiekeuze gymnasium ob in de tweede fase Voor een uitgebreide toeichting van de 16 persoonstypen wordt hier verwezen naar hoofdstuk 3 vanaf badzijde 20 van deze handeiding voor de mentor. agemeen vmbo-mbo havo/vwo gymnasium Onder de knop agemeen worden kernachtige beschrijvingen van de zestien persoonstypen gegeven ter informatie van decaan en mentor. Deze beschrijvingen worden niet in het portfoio van de eering gepresenteerd. Onder de knop vmbo-mbo worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de vmbo-eeringen. Deze beschrijvingen worden ook in het portfoio van de eering bij de versie LOB bovenbouw VMBO gepresenteerd. Onder de knop profiekeuze havo/vwo en de knop profiekeuze gymnasium worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de havo/vwo- en gymnasiumeeringen.

17 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 17 LOB tweede fase Onder de knop ob tweede fase worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de eeringen in de bovenbouw van havo, vwo en gymnasium. voorbeed VMBO- MBO Wanneer een van de vier knoppen onder 16 persoonstypen wordt geactiveerd, verschijnt een scherm zoas hieronder is afgebeed. Door op een van de zestien cijfers te kikken, verschijnt naast het schema een beknopte beschrijving van het betreffende persoonstype. Hierboven een voorbeed van persoonstype 4 onder de knop vmbo-mbo.

18 18 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb hoofdstuk 2 digitaa portfoio van de eering Naast het werkboek maakt de eering gebruik van een zogenoemd digitaa portfoio. Dit wordt geopend en gearchiveerd via de site uniek serienummer controenummer gebruikersnaam wachtwoord Achter op het werkboek van de eering staat een uniek serienummer. Met behup van dit serienummer en het controenummer van de schoo activeert de eering zijn digitaa portfoio. Eke schoo krijgt van de uitgeverij een uniek controenummer toegekend. Het controenummer is voor ae eeringen, de decaan en mentoren van een schoo hetzefde. Zodra de decaan van een schoo een mentoraccount aanmaakt, ontvangt de betreffende mentor een e-mai met: het controenummer van de schoo een gebruikersnaam een wachtwoord Op badzijde 4 en 5 van het werkboek wordt aan de eering instructies gegeven om het serienummer te activeren. Pas daarna komt de eering voor in het Overzicht eeringen in uw mentoraccount. Tijdens de activeringsprocedure van het serienummer wordt de eering zijn gebruikersnaam toegekend en kan hij zef een wachtwoord kiezen. De eeringen kunnen het controenummer en de gebruikersnaam noteren op de aereerste badzijde van het werkboek. Het verdient aanbeveing het persoonijk wachtwoord op een veiige paats te noteren. inoggen as eering Het is raadzaam om as mentor het serienummer op de achterkant van uw gebruikersexempaar ook te activeren, asof u een eering bent. Bij deze activeringsprocedure moet u zichzef as mentor kiezen. Let op: as 'eering' krijgt u een andere gebruikersnaam en wachtwoord dan as mentor. Daarna kunt u ae opdrachten een keer as eering dooropen om voorbereid te zijn op vragen en opmerkingen van de eeringen. Wanneer de eering inogt met zijn controenummer, gebruikersnaam en wachtwoord, verschijnt de homepagina zoas op de badzijde hiernaast is afgebeed.

19 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 19 navigatie De verschiende onderdeen van het digitaa portfoio worden geactiveerd met behup van zogenoemde tabbaden en knoppen, zoas te zien in de afbeeding hierboven. De bauwe tabbaden inks op het scherm activeren agemene functionaiteiten die onafhankeijk zijn van de opdrachten in het werkboek. Zie verder badzijde 18. De rode tabbaden corresponderen met de badzijden in dee 1 en dee 3 van het werkboek. De knoppen rechts op het scherm zijn ondersteunend bij de verschiende opdrachten in dee 1, 2 en 3. Door op een rood tabbad te kikken, wordt de inhoud van dat onderdee geactiveerd. Er verschijnt een nieuw scherm. Bijvoorbeed de inhoud van het rode tabbad bz. 11 opdracht 2, zoas hieronder afgebeed. Op ek nieuw scherm is de knop Naar homepagina te vinden. Door deze knop te activeren wordt teruggekeerd naar het aereerste scherm zoas bovenaan op deze badzijde afgebeed.

20 20 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb HOME wachtwoord e-mai je mentor e-mai je decaan discaimer uitoggen De bauwe tabbaden inks op de homepagina activeren agemene functionaiteiten die onafhankeijk zijn van de opdrachten in het werkboek. Door bovenaan home te activeren verschijnen vijf nieuwe knoppen die ichterbauw van keur zijn. Door te kikken op Wachtwoord wijzigen kan de eering zijn wachtwoord veranderen. Wanneer een eering, maar ook uzef as mentor, het wachtwoord is vergeten, kan dat worden opgevraagd via het beginscherm van De eering kan rechtstreeks vanuit zijn portfoio een e-mai aan u as mentor of aan zijn decaan versturen. De knoppen op het onderiggende scherm functioneren hetzefde as in uw mentoraccount; zie badzijde 11 van deze handeiding. Onder de knop Discaimer wordt de aansprakeijkheid van de uitgeverij vermed. Door te kikken op Uitoggen keert de eering terug naar het scherm van NASLAG Kikken op nasag geeft de vogende knoppen te zien: beroepen in beed.n Dit is een ink naar kans op werk. Deze ink kan wordt gebruikt worden bij verschiende opdrachten in het werkboek van de eering, bijvoorbeed Opdracht 3 op badzijde 36.. beroepen-fimpjes Dit is een ink naar internettv.roc.n, met een groot aanta fimpjes over aerei verschiende beroepen. Naast de rode tabbaden zijn vierkantjes te zien. Deze vierkantjes tonen in een oogopsag wat de stand van zaken is: weke opdrachten nog niet zijn uitgevoerd: het vierkantje is wit; weke opdrachten zijn uitgevoerd en nog niet beoordeed door de mentor: het vierkantje is oranje; weke opdrachten door de mentor zijn beoordeed en goed bevonden: er staat een vinkje over het vierkantje; weke opdrachten door de mentor zijn beoordeed en nog onvodoende zijn: er staat een rood kruis in paats van een vierkantje. Aeen de mentor kan via zijn account een opdracht van een eering inzien en beoordeen. De decaan kan de opdracht we inzien, maar niet beoordeen. Wanneer de eering een negatief beoordeede opdracht opnieuw heeft gemaakt, verdwijnt het rode kruis en wordt het vierkantje voor de opdracht weer oranje.

21 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 21 De inhoud onder de knoppen rechts op het scherm geeft agemene informatie over de eering zef of is ondersteunend bij de verschiende opdrachten in dee 1, 2 en 3. Hieronder wordt die inhoud kernachtig aangegeven. De persoonsgegevens van de eering, met de mogeijkheid om die te wijzigen. Hieronder wordt in een grafiek de scores getoond die zijn behaad voor de vijf LOB-competenties. Beschrijvingen van circa 1100 beroepen. Verkaring van de woorden die in het werkboek schuin gedrukt zijn. Beschrijvingen van de de tien profieen met beroepseigenschappe n, beroepen en mogeijke werkveden. Een archief met documenten en favorieten van beroepen.

22 22 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb hoofdstuk 3 vernieuwing vmbo arbeidsmarkt oopbaancomptenties De arbeidsmarkt is continu in beweging. De werknemer van nu wordt verondersted voortdurend oopbaankeuzes te maken en fexibe in te speen op nieuwe ontwikkeingen. Het is beangrijk dat deze vaardigheid zo vroeg mogeijk wordt aangeeerd. Binnen het voortgezet onderwijs krijgt Loopbaan-Oriëntatie en Begeeiding (LOB) daarom een prominente ro. De eering gaat voortdurend werken aan zijn zogenoemde oopbaancompetenties. In keuzedossier worden dit LOB-competenties genoemd. LOB-competenties zijn vaardigheden die de eering inzet bij nieuwe oopbaanervaringen en het maken van oopbaankeuzes. In de LOB-scan van de VO-raad (2006) onderscheiden Frans Meijers en Marinka Kuijpers op basis van onderzoek onder werknemers vijf oopbaancompetenties. Uit dit onderzoek bijkt dat deze oopbaancompetenties van beang zijn om a werkend en erend zefsturing aan te brengen in de oopbaan. kwaiteitenrefectie Wat kan ik en hoe weet ik dat? motievenrefectie Waar ga en sta ik voor? werkexporatie Waar ben ik op mijn pek? oopbaansturing Hoe bereik ik mijn doe? netwerken Wie kan mij daarbij hepen? LOB is een proces. De groene stippeijn in de afbeeding hierboven wi aangeven dat LOB een proces is waarbij de vijf LOB-competenties ekaar voortdurend beïnvoeden en samen een eerproces vormen. Dit eerproces van onderzoeken, vragen en refecteren moet as een rode draad door het onderwijs open. Structuree aandacht voor LOB za het studiesucces en de studiemotivatie van de eering verhogen en maakt dat de eering optimaa wordt voorbereid om zefstandig oopbaankeuzes te maken. keuzedossier besteedt zowe in de onderbouw as in de bovenbouw structuree aandacht aan de vijf LOB-competenties. Aan het einde van de tweede eerjaar vogt de eerste beangrijke oopbaankeuze: het kiezen van een profie. Er kan gekozen worden uit tien profieen.

23 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 23 tien profieen EO HBR G ZW BWI PIE M&T MVI MaT D&P economie en ondernemen horeca, bakkerij en recreatie groen zorg en wezijn bouwen, wonen en interieur produceren, instaeren en energie mobiiteit en transport media, vormgeving en ICT maritiem en techniek dienstverening en producten beroepsoriënterend beroepsgericht D&P is een beroepsoriënterend profie, de andere negen profieen zijn beroepsgericht. De overheid heeft binnen een wetteijk kader vastgeegd waaraan profieen en LOB moeten vodoen, maar schoen kiezen zef weke profieen en keuzevakken ze aanbieden en hoe LOB binnen de schoo wordt vormgegeven. BB en KB GL TL bovenbouw Eke eering in de basisberoepsgerichte en kaderberoepsgerichte eerwegen kiest een van de tien profieen as basis en vut het profie vervogens aan met twee agemene profievakken en vier keuzevakken waarin hij zijn kennis kan verbreden of verdiepen. Een eering in de gemengde eerweg kiest naast zijn profie twee agemene profievakken, twee keuzevakken en een agemeen vormend vak. De vernieuwing gedt niet voor TL-eeringen. De bestaande vier sectoren (techniek, zorg en wezijn, economie, andbouw) worden vanaf 1 augustus 2015 profieen genoemd. Iedere eering in de bovenbouw vogt een gemeenschappeijk dee dat voor iedereen hetzefde is, een profiedee en een vrij dee waarin de keuzevakken gekozen worden. mentor as coach Met de vernieuwing-vmbo gaan eeringen steeds meer zef hun LOBproces sturen. Daardoor verandert uw ro van mentor in die van coach, iemand die handet in interactie met de ervaringen, wensen en mogeijkheden van de eering. Het gaat er voora om dat u, as een coach vanaf de zijijn, aanmoedigt en aanwijzingen geeft. U aat de eeringen zef nadenken hoe ze zaken kunnen aanpakken of veranderen en met wie ze hierover in gesprek kunnen gaan. Hiermee ontwikkeen ze eigen initiatieven in hun oopbaanproces en kunnen ze op termijn een reaistisch, passend en haabaar toekomstbeed in de wered van werk voor zichzef vormen. Op deze manier za de eering uitgedaagd worden om zef op zoek te gaan naar zijn passie, wensen, mogeijkheden en onmogeijkheden om zijn toekomst vorm te geven. Hieronder vogt voor eke LOB-competentie een toeichting. In de bijage op badzijde 71 van deze handeiding treft u ondersteuning aan bij een zogenoemd oopbaanrefectiegesprek. kwaiteitenrefectie Wat kan ik en hoe weet ik dat? Bij kwaiteitenrefectie gaat de eering zijn taenten onderzoeken en ontdekken weke sterke kwaiteiten bij hem passen, maar ook graag verder zou wien ontwikkeen. De eeringen weet van zichzef wat zijn

24 24 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb sterke en minder sterke kwaiteiten zijn. In dit proces is het beangrijk dat de eering zijn kwaiteiten gaat ontdekken, herkennen en erkennen, waardoor hij kan inschatten weke kwaiteiten hij graag verder wi ontwikkeen. Dit kan hij doen door het uitvoeen van verschiende opdrachten en met het kwaiteitenspe, maar ook door ervaringen op te doen tijdens stage, sporten, hobby s of andere schoose en buitenschoose situaties. Het is van beang dat de eering wordt uitgedaagd om zichzef positief te richten op oopbaanervaringen en uiteindeijk zijn taenten in verband te brengen met de wered van werk en zijn toekomstige studie- en werkoopbaan. motievenrefectie werkexporatie oopbaansturing Waar ga en sta ik voor? Bij motievenrefectie gaat de eeringen onderzoeken wat hem boeit, waar hij voor wi gaan en waarom dat beangrijk voor hem is. Persoonijke (werk)waarde en wensen staan centraa binnen deze competenties. Op het moment dat de eering steeds beter weet weke beroepsrichtingen hem aanspreken en wat voor soort werkomgeving bij hem past kan hij zichzef de vraag steen: wat past dan echt bij mij en wat wi ik daarin bereiken? Door het creëren van een arbeidsidentiteit en te ontdekken op wat voor manier je voor jezef en voor anderen van betekenis wit zijn in wat voor soort werkomgeving kan de eering steeds bewuster sturing geven aan zijn oopbaan. Hierin is het van beang dat de eering met anderen over zijn toekomst kan praten en zijn wensen en ambities kan bespreken. Daarnaast za de eering zef situaties moeten gaan ontdekken waarin hij merkt weke waarden voor hem beangrijk zijn en weke hij in zijn toekomstige werkpek terug wi zien. Waar ben ik op mijn pek? Bij werkexporatie gaan de eeringen de wered van werk en het begrip arbeid onderzoeken en ervaren. Door eeringen kennis te aten maken met verschiende beroepen, maar ook met werksituaties in bijvoorbeed de vorm van een stage, kan hij voor zichzef een beed krijgen van de inhoud van verschiende beroepen en weke beroepscompetenties daarvoor nodig zijn. Op deze manier weet hij weke beroepscompetenties hij zou wien ontwikkeen en is het van beang dat hij eert om deze in verband te brengen met zijn kwaiteiten en motieven. Hierbij is het ook van beang dat in dit proces niet aeen beroepsinhoudeijke aspecten aan bod komen, maar ook onderwerpen zoas werk- en organisatiecutuur evenas de ontwikkeingen in het werkved. Zodoende kunnen eeringen zich de vraag steen: wat is reaistisch en haabaar. Op deze manier kan de eering steeds beter een reaistisch en passend beroepsbeed ontwikkeen en zijn oopbaankeuzes daarop aanpassen. Hoe bereik ik mijn doe? Bij oopbaansturing gaat het erom dat de eering gaat nadenken op wat voor manier hij zijn doe kan bereiken en ervoor kan zorgen dat hij het beste uit zichzef haat bij het maken van een beangrijke oopbaankeuze. Loopbaansturing is toekomstgericht en door de ontwikkeing van voorgaande competenties weet de eering steeds beter weke kant hij op wi en kan hij zijn keuzes daarop baseren. Bij het nemen van een beangrijke keuze is het van beang dat de eering stistaat bij wat hij over zichzef te weten is gekomen. Of dit vodoende is of dat er nog iets gedaan moet worden en weke vervogstappen eventuee nog nodig zijn om zijn doe te bereiken. Het doe binnen de studieoopbaan van eeringen is het beroepsdoe en de opeiding is het midde om dat te bereiken. Het is de kunst dat de eering gaat inzien wek beroepsdoe ervoor zorgt dat hij het beste uit zichzef kan haen en wat er nog voor nodig is om dat te bereiken.

25 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 25 netwerken Wie kan mij daarbij hepen? Bij netwerken gaat het erom dat de eering eert om zijn netwerk in te zetten. Zodoende kan hij bepaen wie hem het best kan hepen om zijn doe te bereiken en te worden wie hij wi zijn. Netwerkontwikkeing is gericht op het opbouwen, gebruiken en onderhouden van een netwerk. De eering gaat onderzoeken wie hem bij weke vragen of onderwerpen kan hepen, hoe hij iemand kan benaderen, wat hij van diegene kan vragen en hoe hij dit contact kan onderhouden. In de oopbaan van jongeren za het netwerk in eerste instantie kein zijn en gericht op contacten binnen schoo en famiie. As ze op jonge eeftijd het nut eren inzien van het inzetten van een netwerk, za dit netwerk zich op atere eeftijd steeds meer gaan verbreden. Het aat ook zien dat eeringen zefvertrouwen krijgen en zefredzaam zijn omdat ze goed kunnen inschatten op weke gebieden ze hup in wien schakeen om hun doe te bereiken.

26 26 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb hoofdstuk 4 gebruiksaanwijzingen werkboek ineiding Dit hoofdstuk van deze docentenhandeiding is bedoed voor de mentor die de eeringen gaat begeeiden bij het gebruik van het werkboek en het digitaa portfoio. Daarom wordt de mentor vanaf nu in deze docentenhandeiding persoonijk aangesproken. Op de vogende badzijden treft u per hoofdstuk uit het werkboek: inhoud; toeichting; aanpak. omvang essen Het werkboek bestaat uit acht hoofdstukken, waarvan hoofdstuk 1 en 2 in het eerste eerjaar behanded kunnen worden. Ek hoofdstuk bestaat uit zes paragrafen. Eke paragraaf begint op een nieuwe badzijde en suit af met een opdracht. De methode geeft stof voor ongeveer 20 essen, maar kan in de basisberoepsgerichte eerweg misschien meer tijd kosten. Het hangt van de visie van uw schoo af, hoevee tijd er aan LOB kan worden besteed. De hoofdstukken 1 t/m 5 en de hoofdstukken 7 en 8 kunnen in principe ek in 2 á 3 esuren worden behanded. Totaa betekent dat 14 tot 21 esuren. Daarnaast moeten de eeringen tijd besteden aan het portfoio en de digitae opdrachten. Dit aatste kan op schoo, maar ook thuis, gebeuren. Ook kunt u ervoor kiezen om bepaade opdrachten thuis te aten maken en ze vervogens in de kas te behandeen. werkvormen De eerstof is zo samengested dat er op eke badzijde na een korte introductietekst een opdracht met meerdere onderdeen vogt. Vanwege het eenvoudige en hedere taagebruik kan de eering vee opdrachten zefstandig uitvoeren. Desondanks za een uiteg door u as docent verhederend werken. Na zo n uiteg kunt u een werkvorm kiezen die voor uw groep het meest geschikt is. Er kan kassikaa gewerkt worden, maar ook in groepjes van twee of drie eeringen. Soms is het aan te beveen individuee te aten werken om de eigen mening van de eering te bevorderen. U kunt iedere es wisseen met werkvormen en organisatievormen, waardoor de motivatie van de eering gewaarborgd bijft. Ondanks het streven van de auteurs naar eenvoudig taagebruik, za het taaniveau van de eeringen grote invoed hebben op de vrijheid waarmee ze met de opdrachten kunnen omgaan. Een geschikte manier is, om de eeringen de stukjes tekst te aten ezen en ze daarna de bijbehorende opdracht te aten maken. As dat is gebeurd, kunt u de tekst nog even kort toeichten en aan enkee eeringen vragen wat zij hebben geantwoord. Door toeichting te vragen of de reactie van andere eeringen te peien, kunt u verdieping aanbrengen of discussies ontokken. Bij sommige opdrachten wordt de

27 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 27 medewerking van de ouders of verzorgers gevraagd. Andere opdrachten moeten de eering thuis maken of voorbereiden. In de vogende es kunt u daar op terugkomen. ouderparticipatie Het is gemakkeijk voor ouders of verzorgers om hun zoon of dochter de vrije hand te geven bij de keuze van een profie. "Ze moeten het toch zef doen", is een veegehoorde opmerking. Toch wi keuzedossier door midde van ouderparticipatie de ouders of verzorgers betrekken bij de keuze van een profie en bijbehorende profie- en keuzevakken.. De invoeden van buitenaf zijn groot. De betrokkenheid van de ouders of verzorgers is van beang voor de eering. Hij moet voeen dat hij er niet aeen voor staat. Tijdens een oudergesprek kunnen uit het portfoio vee gegevens worden gehaad om bij het gesprek te gebruiken. Wanneer de medewerking van de ouders of verzorgers wordt gevraagd, staat het symboo zoas hiernaast afgebeed voor de opdracht in het werkboek. huiswerk Een aanta opdrachten, zoas die met de ouderparticipatie, za thuis gemaakt moeten worden. Wanneer dat het geva is, staat duideijk vermed in de methode. Verder kan het aanta beschikbare uren invoed hebben op het we of geen huiswerk meegeven. U kunt dat as docent zef bepaen. Een eering die een es gemist heeft, kan uiteraard thuis de stof inhaen. beang van het keuzeproces toeichting aanpak Badzijde 4 tot en met 7 vormen een introductie om te eren hoe de methode werkt en hoe de eering met het digitae dee van de methode kan werken. Het digitae dee van het portfoio wordt geactiveerd op keuzedossier.n. Het is van wezenijk beang dat de eering vanaf het begin het beang van het keuzeproces begrijpt. Motivatie is hier beangrijker dan kennis. In een kassengesprek kan aan de eeringen gevraagd worden wat ze vinden van LoopbaanOrientatieBegeeiding, wat dit voor hen betekent en hoe zij hun toekomst zien. De reacties zuen uiteraard uiteenopen. Vat de reacties samen. Probeer de eeringen te motiveren en weerstanden weg te nemen. Vraag aan eeringen die denken het a precies te weten, wat ze wien gaan doen, hoe ze aan die keuze gekomen zijn en waarom ze denken dat het een goede keuze is. Wijs op het beang van een goede onderbouwing van eke keuze en het hebben van aternatieven. Leg uit dat het werken met keuzedossier en voora het portfoio hen daarbij hept. omvang es Badzijde 4 tot en met 7 kunnen in één es in het computerokaa worden uitgevoerd. Op de vogende badzijde treft u aanwijzingen voor deze ineidende es aan.

28 28 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb es 1 serienummer activeren Voorafgaand aan de werkeijke essen maakt u de eeringen wegwijs op www. keuzedossier.n. Besteed één esuur aan het activeren van het digitaa portfoio en het toeichten van de verschiende schermen. Neem as voorbereiding op deze es eerst zef badzijde 4 tot en met 7 van het werkboek door. De eeringen hebben de vogende gegevens nodig. 1 Het controenummer van uw schoo; de decaan kent dit controenummer. 2 Het unieke serienummer dat op de achterkant van het omsag van ieder werkboek staat. bz. 5 bz. 6 bz. 7 Vraag de eeringen er pen en papier bij te nemen. Wijs uitdrukkeijk het serienummer aan op de achterkant van het omsag van het werkboek. De etters in het serienummer zijn hoofdetters. De gebruikersnaam wordt door de computer samengested. Het wachtwoord kan de eering zef kiezen. Een wachtwoord mag niet anger zijn dan acht tekens. Vraag het wachtwoord even te noteren. Aeen met een bestaand e-maiadres krijgt de eering zijn inogcodes per e-mai toegezonden. Het wachtwoord kan gewijzigd worden via de knop Wachtwoord wijzigen inks op het scherm, nadat de eering is ingeogd. Via de knop ik zef en daarna de knop Wijzigen kan de eering een foto van zichzef toevoegen. Op badzijde 18 van deze handeiding heeft u kunnen ezen op weke manier u uw eigen account kunt openen. Via dit mentoraccount kunt u zien weke eering zijn digitaa portfoio heeft geactiveerd. Wanneer een eering niet in uw Overzicht eeringen voorkomt, betekent dit het vogende. 1 De eering heeft zijn portfoio nog niet geactiveerd. 2 De eering heeft tijdens de activeringsperiode de naam van een andere mentor geactiveerd. In geva van 2 moet de eering dit zef corrigeren. Dit gebeurt via de knop ik zef en vervogens de knop Wijzigen. Zorg ervoor dat de eeringen aan het begin van de vogende es hun digitaa portfoio hebben geactiveerd. Bepaa zef weke functies van het digitaa portfoio u toeicht tijdens deze ineidende es. Besteed in ieder geva aandacht aan de vogende onderdeen. inoggen via uitoggen wachtwoord wijzigen de knop ikzef de knop beroepen de knop bewaren

29 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 29 toeichting hoofdstuk 1 kiezen De eering wordt zich in dit hoofdstuk bewust wat kiezen eigenijk is. Kiezen is in dit hoofdstuk nog niet gekopped aan een van de vijf LOBcompetenties. De eeringen maken aan de hand van de opdrachten kennis met het proces van 'jezef eren kennen'. Door de overstap die de eering gemaakt heeft van de basisschoo naar het voortgezet onderwijs gaat er een wered aan mogeijkheden open. Kiezen kun je eren en om bewust te kiezen, moet je jezef eren kennen. Daarbij is bij het bewust kiezen zefvertrouwen beangrijk. De eering gaat onderzoeken wanneer er keuzes gemaakt worden en wie daarbij aemaa van invoed kunnen zijn. Kiezen is nadenken en voor sommige eeringen erg astig. De eering wordt zich ervan bewust wie hij nodig heeft bij beangrijke keuzes. Tensotte wordt het de eering duideijk wanneer hij de juiste juiste keuze heeft gemaakt en hoe hij dit heeft aangepakt. De ouders of verzorgers worden er in dit hoofdstuk direct bij betrokken. Hierdoor komt er een externe diaoog op gang die van groot beang is bij LOB. Ouders zijn in het keuzeproces grote beïnvoeders die op een objectieve en positieve manier bij het proces moeten worden betrokken. inhoud op ontdekkingstocht opdracht 1 portfoio opdracht 2 kiezen wanneer doe je dat? opdracht 3 Kiezen, maar hoe? opdracht 4 wie heb ik nodig? opdracht 5 de juiste keuze opdracht 6 in hoofdstuk 1 heb ik geeerd: omvang in tijd Dit hoofdstuk kan in één esuur of in twee esuren worden behanded. Dit is afhankeijk van de (digitae) opdracht 2 op badzijde 11 van het werkboek, die over persoonsgegevens gaat. De eering heeft hiervoor internet nodig. Geef opdracht 4 op badzijde 13 van het werkboek op as huiswerk. U kunt deze opdracht toeichten wanneer de eeringen kaar zijn met de digitae opdracht 2 op badzijde 11 van het werkboek. Behande in de eerste es opdracht 1 tot en met 3 en geef uiteg over de digitae opdracht 4. Behande in de tweede es opdracht 4 t/m 6.

30 30 handeiding voor de mentor bij keuzedossier ob in het vmbo bb/kb 1 op ontdekkingstocht (1A t/m 1C) toeichting bz. 10 opdracht 1A opdracht 1B opdracht 1C Bij deze opdracht 1 igt de nadruk op de overstap van de basisschoo naar het voortgezet onderwijs. Dit is het startpunt van de ontdekkingstocht en het gaan maken van beangrijke keuzes. Er zijn geen goed of foute antwoorden. Neem de informatietekst in het werkboek met de eeringen door. U kunt daarna in een kassengesprek aan eeringen vragen hoe ze de overstap hebben ervaren. Probeer te benadrukken dat iedereen mogeijkheden heeft en dat je kunt eren kiezen. Bij deze opdracht wordt er een duideijke aanzet gegeven met betrekking tot het thema kiezen. De eering geeft aan op wat voor manier hij gekozen heeft voor de nieuwe schoo. Het wordt ook duideijk bij weke eeringen de ouders betrokken zijn geweest in dit keuzeproces. Deze opdracht geeft een goede indicatie van eeringen die minder zefvertrouwen hebben en moeite hebben met kiezen. Hier wordt duideijk of de eering het beangrijk vindt om met mensen te praten over de toekomst en om beangrijke keuzes te maken.. De eering mag hier meerdere antwoorden aankruisen. Meerdere antwoorden aten zien, dat de eering serieus met deze keuze is omgegaan. 1 toeichting bz portfoio Verheder de informatietekst, in het bijzonder het woord portfoio, in een kassengesprek. Opdracht 2 gaat over verschiende persoonsgegevens en geeft meer inzicht in wie de eering is en wat hij euk vindt. Het gaat in feite over jezef eren kennen. Het is mogeijk om de gegevens bij deze opdracht direct digitaa in te voeren. Wanneer er geen internet voorhanden is, geef opdracht 2 dan mee as huiswerk. toeichting bz Kiezen, wanneer doe je dat? Het kiezen voor een opeiding of beroep is beangrijk voor de rest van je even. Een verkeerde keuze kan verveende gevogen hebben. Bij opdracht 3 wordt de eering zich ervan bewust dat je iedere dag keuzes maakt waar je a dan niet bij sti staat, en dat sommige keuzes beangrijker zijn dan andere keuzes. Kiezen is persoonijk en iedereen doet dit op zijn eigen manier. Kiezen betekent ook dat je andere dingen niet kiest. Vee eeringen vinden dit aspect astig in het keuzeproces en gaan daardoor twijfeen of de keuze uitsteen. opdracht 3A t/m 3D opdracht 3E Lees de informatietekst kassikaa. Geef indien nodig extra uiteg. Laat de eeringen opdracht 3A t/m 3D maken. Na het maken van opdracht 3 kunt u de antwoorden centraa bespreken. Probeer goed door te vragen waarom de eering kiezen juist gemakkeijk of moeiijk vindt. Door dit kassikaa te bespreken geeft dit herkenning, maar ook de mogeijkheid tot positieve beïnvoeding.