pagina 1 van 5 Branchetoetsdocument: Effectief leidinggeven Versie 4.1 VERVALLEN per 1-01-2009 Deelbranche(s) Tankstation Algemene beschrijving & doelstelling van de branchekwalificatie De beroepsbeoefenaar ontwikkelt een professioneel afdelingsteam en kan medewerkers aansturen/stimuleren. Hij hanteert hierbij de relevante instrumenten (werkoverleg, beoordeling, POP). Doelgroep / Niveau Stationmanager. Niveau 4.
pagina 2 van 5 Taak Overzicht 1 - Ontwikkelt een professioneel team van medewerkers verdieping van de begrippen van de communicatietheorie vier aspecten van de boodschap (zakelijk, expressief, relationeel en appelerend), verbaal (spreektempo, intonatie, volume en articulatie) non-verbaal, kracht van stiltes, referentiekader/waarnemen/interpreteren, zenderdominantie, metacommunicatie, effectief luisteren verdieping communicatievaardigheden samenvatten van gevoel, feedback, soorten gesprekken (met klanten / medewerkers):, selectiegesprek, functioneringsgesprek, structuur: open, half open en gesloten, effectief luisteren besluitvormingsprocessen die van belang zijn binnen het operationeel management besluitvormingsmodel algemene begrippen op het gebied van organisatiestructuur en ondernemingsvorm aandachtsgebieden van organisatiestructuur: delegatie, eenheid van leiding, span of control, arbeidsverdeling, coördinatie, soorten ondernemingsvormen de taken van de verschillende soorten leidinggevenden de rol van leidinggevenden bij vaststellen en uitvoeren van personeelsbeleid: signaleren van ontwikkelingen in het team, aangeven van versterkingen/behoeften voor de toekomst, begeleiding/coaching/aansturing, verschillen tussen topleiding en middenkader met zijn medewerkers communiceren dat een succesvol functionerend hecht team ontstaat begeleidings-, coachings- en adviesvaardigheden, communicatieregels, kennis van de organisatiestructuur, verslaglegging rekening houdend met de organisatiestructuur, omgeving en de behoeften van de medewerkers een goed functionerend team samenstellen dag, nacht, locatie / regio, medewerkers kunnen begeleiden, coachen en aansturen, verschillende stijlen van leidinggeven kunnen hanteren + Begeleiden en ontwikkelen + Inlevingsvermogen + Inspireren en motiveren 2 - Stuurt medewerkers aan in tweegesprekken en organiseert werkoverleg verdieping van de begrippen van de communicatietheorie vier aspecten van de boodschap (zakelijk, expressief, relationeel en appelerend), verbaal (spreektempo, intonatie, volume en articulatie) non-verbaal, kracht van stiltes, referentiekader/waarnemen/interpreteren, zenderdominantie, metacommunicatie verdieping communicatievaardigheden samenvatten van gevoel, feedback; structuur: open, half open en gesloten; soorten gesprekken: selectiegesprek, functioneringsgesprek, beoordelingsgesprek, correctiegesprek, slechtnieuwsgesprek, conflictgesprek, adviesgesprek, instructiegesprek, planningsgesprek kenmerken van delegeren van taken en verantwoordelijkheden aan medewerkers benoemen onderscheid tussen taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden; verschil tussen delegeren en mandatering de meest voorkomende leiderschapsstijlen met bijbehorende kenmerken inventarisatiemodellen van leiderschapsstijlen, bijvoorbeeld Blake en Mouton, delegeren, instrueren, motiveren, wanneer welke stijl toepassen de functie en doelstellingen van werkoverleg verbeteren kwaliteit van het werk, verbeteren van de informatie-voorziening (zowel top-down als bottom-up), verbeteren van de samenwerking, vergroten van de betrokkenheid van de medewerkers de belangrijkste voorwaarden voor een goede vergadering eisen aan deelnemers, functie van de agenda, besluiten- en afsprakenlijst, rol van de voorzitter, fasen (introductie, discussie, besluitvorming), vormen van besluitneming (stemmen, door voorzitter); notulen
pagina van 5 medewerkers zodanig begeleiden/coachen/adviseren/aansturen dat afgesproken doelstellingen haalbaar zijn leiderschapsstijl medewerkers in gesprekken begeleiden en aansturen op afgesproken persoonlijke doelstellingen effectief luisteren taken en verantwoordelijkheden aan medewerkers delegeren gebruikt adviesvaardigheden (begeleiding en coaching), effectief luisteren, hanteert communicatieregels, vermijdt ontwijkingstechnieken, legt taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden vast op basis van analyse van bedrijfsprocessen, zorgt ervoor dat gedelegeerde taken duidelijk verantwoord worden, zorgt voor goede voorbereiding en opbouw van het gesprek werkoverleg voorbereiden en voeren stelt agenda op, zorgt dat overleg in voldoende gedragen besluiten en actiepunten resulteert, hanteert time-management, houdt rekening met zakelijke en sociale belangen, verslaglegging, effectief luisteren - Voert functionerings- en beoordelingsgesprekken wat het doel is van een functioneringsgesprek en welke punten aan bod komen doel: door terugblikken en vooruitkijken het functioneren van de werkopening, inleiding, visie werknemer, discussie werknemer, visie leidinggevende, discussie leidinggevende en afronding, LSDmethode toepassen (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen), gebruiken maken van het STAR-model (Situatie, Taak, Actie, Resultaat), doelen SMART formuleren (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden)nemer en de onderlinge samenwerking in de toekomst verbeteren, belangrijke punten zijn:, aard en niveau van het werk, beleving van het werk, factoren die goed functioneren verhinderen, toekomstplannen een gespreksstructuur voor een functioneringsgesprek opening, inleiding, visie werknemer, discussie werknemer, visie leidinggevende, discussie leidinggevende en afronding, LSD-methode toepassen (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen), gebruiken maken van het STAR-model (Situatie, Taak, Actie, Resultaat), doelen SMART formuleren (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) het belang en de belangrijkste kenmerken van beoordelingsgesprekken doelstelling: beoordeling geleverde prestaties en getoond gedrag, om duidelijk te maken/vast te leggen in welke mate de organisatie tevreden is over de medewerker, functie: sturingsinstrument, informatiebron, plaats in de coachingscyclus, elementen van een beoordelingsgesprek: beoordelen, geleverde prestaties, getoond gedrag, gemaakte afspraken, bepaalde periode een gespreksmodel voor een beoordelingsgesprek beoordelingsfasen (opening, meedelen beoordeling, reacties opvangen, ontwikkelen medewerker, afspraken vastleggen), beoordelen met STAR-model (Situatie, Taak, Actie, Resultaat) valkuilen en weerstanden tijdens het voeren van beoordelingsgesprekken valkuilen (voorbeelden): halo- en horneffect, stereotypering/generaliseren, projectie, gemiddelde oordelen, weerstanden (voorbeelden): kritiek op methode/criteria, naar details vragen/veel details geven, rationalisatie, samenspannen/moraliseren, zwijgen, geen tijd hebben belangrijke aspecten van doelen in een beoordelingsgesprek doelen SMART formuleren (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden), resultaatgebieden, doelstellingen, prestatie-indicatoren, actieplannen functioneringsgesprekken met medewerkers voeren en vastleggen effectief luisteren, hanteert gespreksvaardigheden, bijsturen en ondersteunen van de werknemer, stimuleren, motiveren, vergroten van gevoel van eigenwaarde, vastleggen van afspraken, verslaglegging beoordelingsgesprekken met medewerkers voeren en vastleggen effectief luisteren, hanteert gespreksvaardigheden, kan goed omgaan met weerstanden, maakt afspraken over doelen, legt afspraken vast, verslaglegging
pagina 4 van 5 + Overtuigingskracht + Samenwerken 4 - Maakt ontwikkelingsplannen en voert ontwikkelingsgesprekken kenmerken, uitgangspunten en het belang van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) POP als ontwikkelingscontract/ontwikkelings- en leerplan, verschil tussen functioneringsgesprek en POP, aansluiting bij personeelsbeleid, voordelen voor werkgever en werknemers fasering bij de totstandkoming van een POP POP-cyclus (voorbereiding, gesprek, vaststelling/actieplan, uitvoering/actie, evaluatie) kenmerken en valkuilen van een POP-gesprek kenmerken: tweezijdig gesprek, op basis van gelijkwaardigheid, toekomstgericht karakter, functieinhoud en taakomschrijving als leidraad; valkuilen (voorbeelden): te beknopt voorbereidingstraject, werkgever kan langetermijndoelen onvoldoende vertalen, alleen stimulans van ontwikkeling voor huidige functie, te hoge of lage werknemersambities taken van de leidinggevende bij een POP-gesprek visie werkgever verwoorden, werknemer coachen, richten op concrete ontwikkelingsdoelen een POP-gesprek voorbereiden, voeren en evalueren onderhandelt over ontwikkelingscontract met werknemer (gewenste inspanningen, ontwikkelingsactiviteiten en resultaten) en stelt dit samen met de werknemer vast, verwoordt visie leiding op (wijzigingen in de) organisatie en functie en het huidige functioneren, geeft coachend leiding, effectief luisteren, verslaglegging een POP (laten) maken vult de onderdelen van POP in (laat invullen): ontwikkelingsdoel (SMART, onderscheid korte/middellange termijn), ontwikkelingsactiviteit, gewenst resultaat, tijdplanning, ondersteuning en faciliteiten, effectief luisteren, verslaglegging + Overtuigingskracht
pagina 5 van 5 Toetsmatrijs Toetsvorm: Kennistoets Aantal Taak Taxonomie vragen 1,2 verdieping van de begrippen van de communicatietheorie 1 besluitvormingsprocessen die van belang zijn binnen het operationeel management 1 algemene begrippen op het gebied van organisatiestructuur en ondernemingsvorm 1 de taken van de verschillende soorten leidinggevenden 2 kenmerken van delegeren van taken en verantwoordelijkheden aan medewerkers benoemen 2 de meest voorkomende leiderschapsstijlen met bijbehorende kenmerken 2 de functie en doelstellingen van werkoverleg 2 de belangrijkste voorwaarden voor een goede vergadering wat het doel is van een functioneringsgesprek en welke punten aan bod komen een gespreksstructuur voor een functioneringsgesprek het belang en de belangrijkste kenmerken van beoordelingsgesprekken een gespreksmodel voor een beoordelingsgesprek valkuilen en weerstanden tijdens het voeren van beoordelingsgesprekken belangrijke aspecten van doelen in een beoordelingsgesprek 4 kenmerken, uitgangspunten en het belang van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) 4 fasering bij de totstandkoming van een POP 4 kenmerken en valkuilen van een POP-gesprek 4 taken van de leidinggevende bij een POP-gesprek Totaal aantal vragen 20 Taak Taxonomie Toetswijze functioneringsgesprekken met medewerkers voeren en vastleggen P rollenspel beoordelingsgesprekken met medewerkers voeren en vastleggen P rollenspel Brondocumenten Branchekwalificatiestructuur Tankstation Branchekwalificatieprofiel Tankstation Functiecompetentieprofiel Stationmanager Documentnummer: 81 Ontwikkeld door: IBKI, 2014