Verzekerd van een effectieve prikkel

Transcriptie

1 TNO Kwaltet van Leven TNO-rapport 22083/11381 Verzekerd van een effecteve prkkel Een verkennend onderzoek naar het effect van prvate utvoerng van de WGA Arbed Polarsavenue 151 Postbus AS Hoofddorp T F Datum 30 me 2006 Auteurs Wm Zwnkels Peter Brouwer Adraan Braat Alle rechten voorbehouden. Nets ut dt rapport mag worden vermengvuldgd en/of openbaar gemaakt door mddel van druk, fotokope, mcroflm of op welke andere wjze dan ook, zonder voorafgaande schrfteljke toestemmng van TNO. Inden dt rapport n opdracht werd utgebracht, wordt voor de rechten en verplchtngen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor Onderzoeksopdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen partjen gesloten overeenkomst. Het ter nzage geven van het TNO-rapport aan drect belanghebbenden s toegestaan TNO

2 TNO rapport 22083/ Inhoudsopgave Samenvattng Inledng Inledng Probleemstellng Onderzoeksaanpak Effecten verlengng loondoorbetalngsverplchtng bj zekte Te toetsen hypothese Gebrukte gegevens van verzekeraars Informateverzoek Aangeleverde nformate Onderzoeksresultaten Aantal nterventes stjgt fors na VLZ Kosten van nterventes Resultaten van de nzet van nterventes Overge actvteten: casemanagement Concluses Effecten egen rscodragen Pemba Te toetsen hypothese Gebrukte data van UWV Modellerng Schattngsresultaten Concluse Verschl tussen publeke en prvate utvoerng: expert opnons Operatonalserng Verschl n volume tussen publeke en prvate utvoerng WGA Argumenten voor prvate utvoerng Kanttekenngen bj ngeschatte effecten Utkomsten afhankeljk van onzekere factoren Utspltsng n nstroombeperkng en utstroombevorderng Invloed van de lengte van de WGA-perode op het verschl Hybrde stelsel Concluse Lteratuur Ljst geïntervewde personen expert opnons Tabellen 34 Technsche Bjlage... 37

3 TNO rapport 22083/ Samenvattng Onderzoeksvraag Het doel van het onderzoek s een objectef en zo betrouwbaar mogeljk zcht te beden op verschllen n effecten tussen publeke en prvate utvoerng van de WGA, dat gebrukt kan worden n de dscusse. De volgende onderzoeksvragen staan centraal: 1. Welke verschllen n effecten zullen naar verwachtng optreden wanneer de stuate van een publeke utvoerng vergeleken wordt met een prvate utvoerng van de WGA? 2. Welke gevolgen hebben verschllen n de utwerkng van de wet voor de effecten, met name als het gaat om de lengte van de prvaat verzekerde perode van de WGA? 3. Wat s een zo betrouwbaar mogeljke kwantfcerng van de onder 1. en 2. genoemde verschllen? Onderzoeksaanpak De WIA s nog maar net ngevoerd. Het s daarom te vroeg om te zeggen welke reïntegrate-nspannngen UWV en prvate verzekeraars nzetten, ten aanzen van werknemers de een WGA utkerng hebben, en welke resultaten zj hermee zullen of kunnen bewerkstellgen. Om toch n dt stadum al onderbouwde utspraken te kunnen doen over de verschllen n mogeljke effecten tussen publeke en prvate utvoerng van de WGA, zjn dre aanpakken gevolgd: 1. Onderzoek naar de effecten van verlengng van de loondoorbetalng van 1 naar 2 jaar op het aantal ngezette nterventes door verzekeraars. 2. Emprsch onderzoek naar de WAO-schadelast bj werkgevers de na nvoerng van Pemba utgetreden zjn ut het publeke bestel. 3. Expert opnons over de verschllen tussen prvate en publeke utvoerng van de WGA. Deze dre aanpakken versterken elkaar onderlng: aanpak 1 gaat n op de nspannng van prvate verzekeraars, aanpak 2 over de effectvtet. Bede aanpakken zjn emprsch. Aanpak 3 s een kwaltateve aanvullng waarbj ook ngegaan wordt op verklarngen en achterlggende mechansmen. Deelonderzoek 1: Hoe groter het verzekerd belang, hoe groter de reïntegratenspannngen Allereerst hebben we de nvloed van de verlengng van de loondoorbetalngsperode van 1 naar 2 jaar op de reïntegrate-nspannngen van verzekeraars n de zekteperode onderzocht op bass van gegevens van zes (grote) verzekeraars. Herut bljkt dat verzekeraars na verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng: - Gemddeld meer nterventes hebben ngezet en meer geld aan nterventes zjn gaan utgeven. - Relatef meer duurdere nterventes zjn gaan nzetten. - Lagere slagngspercentages en besparngen per ntervente realseren. Verzekeraars zjn dus meer gaan nvesteren n de nzet van nterventes en zjn herbj ook meer rsco gaan nemen. Op bass hervan verwachten we dat een verdere toename van het verzekerd belang, bj prvate utvoerng van de WGA, een postef effect zal hebben op de reïntegratenspannngen door verzekeraars. Verzekeraars zullen naar verwachtng meer nterven-

4 TNO rapport 22083/ tes gaan nzetten en mogeljk ook relatef duurdere nterventes. Bovenden zullen zj ook vaker nterventes gaan nzetten de naar verwachtng meer rsco n zch dragen. Deelonderzoek 2: Uttredng ut het publeke bestel ledt tot mnder WAOnstroom Ten tweede hebben we de ontwkkelngen n de WAO-nstroom onderzocht bj werkgevers de egen rscodrager voor het WAO-rsco zjn geworden, n vergeljkng tot werkgevers de verzekerd zjn va het omslagstelsel. Op bass van analyses van UWVdata concluderen we dat het egen rscodragerschap een zelfstandg effect heeft op een grotere beperkng van de WAO-nstroom, n vergeljkng tot verzekerd zjn va het omslagstelsel. De mogeljkhed om ut het publeke bestel te treden, en eventueel (een deel van) het rsco bj een partculere verzekeraar onder te brengen, draagt dus bj een aan beperkng van de WAO-nstroom. Dt betekent dat de reïntegrate-nspannngen van werkgevers, de egen rscodrager zjn geworden, en hun verzekeraars ook daadwerkeljk bjdragen aan een beperkng van de WAO-nstroom. Op bass van deze bevndngen verwachten we dat de reïntegrate-nspannngen bj prvate utvoerng van de WGA ook tot een grotere schadelastbeperkng leden, n vergeljkng tot publeke utvoerng. Deelonderzoek 3: Experts verwachten mnder arbedsongeschkten n de WGA bj een prvate utvoerng In het derde deelonderzoek s aan experts gevraagd een nschattng te geven van het verschl n effectvtet tussen publeke en prvate utvoerng van de WGA. Vrjwel alle respondenten schatten n dat, rekenng houdend met dverse argumenten en noodzakeljke voorwaarden, per saldo het aantal arbedsongeschkten n de WGA lager zal lggen bj een prvate utvoerng dan bj een publeke utvoerng. Verzekeraars schatten n dat bj prvate utvoerng het volume n de WGA zo n 25% lager zal lggen dan bj zuver publeke utvoerng. Net-verzekeraars zjn voorzchtger en schatten het voordeel voor prvate utvoerng op gemddeld 5-10% n. Gemddeld over de experts wordt gedacht dat ongeveer 70% van het genoemde verschl gerealseerd wordt door nstroombeperkng, als gevolg van nterventes de ngezet worden n de loondoorbetalngsperode, en de overge 30% door utstroombevorderng ut de WGA. De experts onderbouwen hun schattngen met name met het argument dat verzekeraars een grotere prkkel tot schadelastbeheersng hebben dan UWV. Deze prkkel wordt bovenden groter doordat de bestaande prkkels n de loondoorbetalngsperode versterkt worden als er een WGA-perode volgt. Daarnaast betekent publeke utvoerng van de WGA dat na twee jaar een overdracht plaatsvnden van de ene verantwoordeljke partj naar een andere. Dt zorg voor een knp n het reïntegrateproces en belemmert een ntegrale fnancële afwegng. Ten slotte hebben verzekeraars meer mogeljkheden om combnates te leggen met arbo en zorg. Experts schatten een ets groter verschl tussen prvaat en publek n bj een WGAperode van 10 jaar ten opzchte van een perode van 5 jaar. Het belangrjkste argument s, analoog aan het resultaat van deelonderzoek 1, dat de toename van de perode om besparngen terug te verdenen ertoe zal leden dat vaker tot een ntervente overgegaan zal worden. Daarnaast wordt de markt voor verzekerngsproducten bj een WGAperode van 10 jaar nteressanter voor meer verzekeraars aantrekken, waardoor de concurrente zal toenemen en meer aandacht besteed zal worden aan schadelastbeheersng en (onderzoek naar) effectvtet van nterventes. De omvang van deze effecten wordt

5 TNO rapport 22083/ engszns genuanceerd doordat het meeste herstel plaatsvndt aan het begn van de arbedsongeschkthedsperode. Concluse De utkomsten van de dre deelonderzoeken wjzen n dezelfde rchtng, waarbj de analyses op emprsche gegevens worden ondersteund door de verwachtngen van experts. Omdat alle deelonderzoeken eenzelfde rchtng laten zen, s het waarschjnljker dat deze rchtng zch ook n de praktjk zal voordoen. Op bass van deze resultaten, s het aannemeljk dat prvate utvoerng van de WGA tot een lager WGA-volume zal leden dan een zuver publeke utvoerng. De argumentate voor deze concluse s dat, door een verdere toename van het verzekerd belang, de prkkel voor verzekeraars om reïntegrate-nspannngen te verrchten nog groter wordt dan nu reeds het geval s n de loondoorbetalngsperode. De gunstge ontwkkelng van de WAO-nstroom onder egen rscodragers, n vergeljkng tot werkgevers n het publeke bestel, laat bovenden zen dat de reïntegratenspannngen van egen rscodragers en prvate verzekeraars effectef zjn. De mogeljkhed, bj prvate utvoerng van de WGA, om egen rscodrager te zjn en eventueel (een deel van) het rsco te verzekeren, zal daarom naar verwachtng ook effectef zjn bj de beperkng van de nstroom n de WGA. Bj een langere WGA-perode zullen bovengenoemde effecten waarschjnljk nog ets groter zjn.

6 TNO rapport 22083/ Inledng 1.1 Inledng Wet Werk en Inkomen naar Arbedsvermogen Nadat de Tweede Kamer op 30 jun 2005 en de Eerste Kamer op 8 november 2005 ermee hebben ngestemd, s de WIA, de Wet werk en nkomen naar arbedsvermogen, ngegaan op 1 januar Met de neuwe wet wl het kabnet werk voorop plaatsen. 1 In de WIA lgt de nadruk op wat mensen nog wel kunnen. Tegeljkertjd s er nkomensbeschermng voor mensen de helemaal net meer kunnen werken. De neuwe wet bestaat ut twee delen: een regelng voor volledg arbedsongeschkten (IVA) en een regelng voor gedeelteljk arbedsgeschkten (WGA). Keurng Aan het end van het tweede zektejaar beoordeelt het UWV of werkgever en werknemer er alles aan gedaan hebben om de zeke werknemer aan het werk te houden of te krjgen, de poortwachterstoets. Als dat het geval s, volgt de keurng. De keurng kent dre mogeljke utkomsten: Werknemers zonder of met slechts gernge kans op herstel en een verles aan verdencapactet van meer dan 80% (volledg duurzaam arbedsongeschkt) vallen onder de regelng Inkomensvoorzenng Volledg Arbedsongeschkten, de IVA. Werknemers met een verles aan verdencapactet van mnder dan 35% bljven n denst van de werkgever. Werknemers met een verles aan verdencapactet tussen 35% en 80% en werknemers de volledg arbedsongeschkt zjn (verles van meer dan 80% verdencapactet) maar de waarschjnljk voldoende zullen herstellen, vallen onder de regelng Werkhervattng Gedeelteljk Arbedsgeschkten, de WGA. Utvoerng WIA: IVA n publeke domen, hybrde stelsel voor WGA Utvoerng van de IVA, voor volledg arbedsongeschkten, vndt n het publeke domen plaats door UWV. Werknemers met een verles aan verdencapactet van mnder dan 35% bljven n denst van de werkgever. Mochten er geen mogeljkheden tot arbed zjn bj de werkgever dan zal jursprudente moeten gaan utwjzen tot hoever de ontslagbeschermng rekt. Wel zal deze werknemer bj een neuwe werkgever een no-rsk pols meebrengen. Voor het overge kan deze werkgever geen beroep doen op reïntegrate-ondersteunng ut publeke mddelen. Het kabnet heeft besloten dat het UWV en verzekeraars vanaf 2006 met elkaar moeten concurreren bj de utvoerng van de WGA: er s sprake van een hybrde stelsel. Werkgevers hebben de keuze of ze het rsco van gedeelteljke arbedsgeschkthed van hun werknemers zelf dragen, onderbrengen bj een prvate verzekeraar of bj het UWV. 1 Ze ook Mnstere van Socale Zaken en Werkgelegenhed (2005), Persbercht 05/187.

7 TNO rapport 22083/ Probleemstellng Aanledng In de loop van 2006 moeten nog enkele nadere besluten worden genomen over de WIA, met name waar het gaat om de duur van de dekkng van het egen rscodragen WGA en de rentehobbelcompensate. In het oorspronkeljke plan gng men ut van 10 jaar egen rscodragen (na 2 jaar loondoorbetalng), met de mogeljkhed tot verzekerng. Na zo'n perode vallen arbedsongeschkten terug n het publeke vangnet onder het UWV. Een perode van 5 jaar s als mogeljkhed door het Kabnet geopperd omdat dan de kaptaalreserverngen gernger zjn en bjgevolg ook de bovengenoemde premeopslag van UWV. Het CPB heeft berekend dat bj een perode van 5 jaar het aantal arbedsongeschkten waarschjnljk zal toenemen. Als de perode wordt ngekort zal het voor verzekeraars fnanceel mnder aantrekkeljk worden om te nvesteren n reïntegrate. Besluten herover worden enerzjds bepaald door feten zoals de nstroom n de WIA, maar anderzjds beïnvloed door beelden over de vraag of prvate verzekeraars voldoende actef en succesvol zjn n reïntegrate van arbedsongeschkten. Deze beelden zjn net altjd onderbouwd. Daarom heeft het Verbond opdracht gegeven tot evdencebased onderzoek naar de nspannngen en resultaten van prvate (nkomens)verzekeraars met betrekkng tot reïntegrate. In de polteke dscusse ljken ook andere dan strkt nhoudeljke elementen een rol te spelen. Zo speelt de budgettare omvang van de publeke fondsen een rol, aangezen deze n mnderng gebracht worden op de staatsschuld. Nederland kan dan makkeljker voldoen aan de EU-norm. Daarnaast speelt ook het kostenargument voor de premebetalers. Een fundamenteel verschl s dat verzekeraars verplcht zjn va een kaptaaldekkngstelsel 2 te werken, terwjl de publeke utvoerder UWV va een omslagstelsel werkt. Hoewel dt op langere termjn geen verschl n premes hoeft te betekenen, zjn de premelasten n een kaptaaldekkngstelsel n de begnfase per defnte hoger. Prvate verzekerng betekent mmers dat lasten voor werkgevers n de tjd naar voren gehaald worden. Om n de aanloopfase toch eerljke concurrente (level playng feld) te krjgen, s het voorstel van Mnster De Geus een opslag op de UWV-preme op te leggen. Een derde argument voor het hybrde stelsel s dat de overhed hermee een sturngsmddel n handen houdt om de markt te beïnvloeden. Ook ut de Verengde Staten zjn voorbeelden bekend van dergeljke publek prvate concurrente bj collecteve arrangementen. Doel Het doel van het onderzoek s het Verbond van Verzekeraars een objectef en zo betrouwbaar mogeljk zcht te beden op verschllen n effecten tussen publeke en prvate utvoerng van de WGA, dat gebrukt kan worden n de komende dscusse. 2 Exacter geformuleerd s er sprake van een rentedekkngstelsel.

8 TNO rapport 22083/ Onderzoeksvragen De volgende onderzoeksvragen staan centraal: 4. Welke verschllen n effecten zullen naar verwachtng optreden wanneer de stuate van een publeke utvoerng vergeleken wordt met een prvate utvoerng van de WGA? 5. Welke gevolgen hebben verschllen n de utwerkng van de wet voor de effecten, met name als het gaat om de lengte van de prvaat verzekerde perode van de WGA? 6. Wat s een zo betrouwbaar mogeljke kwantfcerng van de onder 1. en 2. genoemde verschllen? 1.3 Onderzoeksaanpak Het s nog te vroeg om op bass van de feteljke nstroom n de neuwe WIA concluses te trekken over actvteten en resultaten van reïntegrate-nspannngen ten aanzen van werknemers de een WGA utkerng hebben. Dt geldt voor zowel UWV als prvate verzekeraars, de bede nog slechts een beperkt aantal clams hebben ontvangen. Een goed onderbouwde evaluate zal naar verwachtng pas vanaf ca mogeljk zjn. Bnnen het onderzoek zjn daarom verschllende aanpakken tegeljkertjd gevolgd. Wanneer de utkomsten van meerdere deelonderzoeken eenzelfde rchtng laten zen, s het waarschjnljker dat deze rchtng zch ook n de praktjk zal voordoen. In dt onderzoek zjn dre aanpakken gevolgd: Onderzoek naar de effecten van verlengng van de loondoorbetalng van 1 naar 2 jaar op het aantal ngezette nterventes door verzekeraars Allereerst hebben we gekeken naar de reïntegrate-nspannngen van verzekeraars n de pre-wia fase. De centrale hypothese de wj daarbj wllen toetsen s, of verzekeraars actever zjn geworden n hun reïntegrate-nspannngen toen hun verzekerd belang door de ntroducte van het tweede jaar loondoorbetalng bj zekte toenam, en of zj daarbj effectef zjn. Wordt deze hypothese bevestgd, dan s mmers aannemeljk dat bj verder groeend verzekerd belang n verband met de WIA deze nspannngen - alsmede de resultaten van de nspannngen - verder zullen toenemen. Emprsch onderzoek naar de WAO-schadelast bj werkgevers de voor Pemba utgetreden zjn ut het publeke bestel Een tweede deel van het onderzoek rcht zch op de WAO nstroomgegevens van egenrscodragers Pemba. Hoewel dt een beperkt deel van de markt was, vervulden verzekeraars ten opzchte van deze werkgevers een rol de wel vergeljkbaar s met de van UWV. Expert opnons van de verschllen tussen prvate en publeke utvoerng van de WGA Tot slot hebben wj ook door raadplegng van experts wllen toetsen of het aannemeljk s dat prvate verzekeraars meer succesvol zjn n reïntegrate dan een publeke verzekeraar. Deze dre aanpakken versterken elkaar onderlng: aanpak 1 gaat n op de nspannng van prvate verzekeraars, aanpak 2 over de effectvtet. Bede aanpakken zjn emprsch. Aanpak 3 s een kwaltateve aanvullng waarbj ook ngegaan wordt op verklarngen en achterlggende mechansmen.

9 TNO rapport 22083/ Effecten verlengng loondoorbetalngsverplchtng bj zekte 2.1 Te toetsen hypothese Het eerste deelonderzoek s een emprsch onderzoek naar de effecten op het aantal ngezette nterventes van verlengng van de loondoorbetalng van 1 naar 2 jaar. Op economsch theoretsche gronden mag een extra reïntegrate-mpuls verwacht worden. Door de langere utkerngsduur bj zekte zjn mmers de potentële besparngen groter. Om deze hypothese te toetsen, vergeljken we het aantal nterventes (en de fnancële utgaven aan nterventes) bj gevallen de n de perode tot 2004 (één jaar loondoorbetalng) en vanaf 2004 (twee jaar loondoorbetalng) zek geworden zjn. We gebruken hervoor gegevens van zes grote prvate verzekeraars. Stel dat we een toename van het aantal nterventes vnden, dan s het waarschjnljk dat door een verdere vergrotng van het verzekerde belang (de WGA-perode na twee jaar loondoorbetalng) het aantal nterventes toe zal nemen. Bj een publeke utvoerng vloeen de baten door beperkng van de schadelast n het WGA-deel van nterventes n de loondoorbetalngsperode net terug naar de verzekeraar, hetgeen een suboptmale nvesterng tot gevolg heeft. Wanneer we deze analoge toepassen zjn er de volgende verstorende nvloeden: 1. De effecten van utbredng van de loondoorbetalngsperode zjn net maatgevend voor de utbredng met de WGA-perode aangezen nterventes met name aan het begn van de zekteperode ngezet worden, omdat de effectvtet daar het grootst s. 3 Als de perode waarn verzekeraars verantwoordeljk zjn voor de utkerngsverstrekkng langer wordt, zullen zj naar verwachtng wel ook meer nterventes op een later tjdstp nzetten. Het aantal nterventes dat later n de zekteperode wordt ngezet neemt echter waarschjnljk mnder dan evenredg toe met de toename van de utkerngsduur. 2. De analyse wordt beïnvloed door de effectvtet van nterventes. Ervan utgaande dat de effectvtet van ngezette nterventes over de onderzochte perode geljk s gebleven en dat nterventes effectef zjn, kunnen we de resultaten zonder meer gebruken. Voor de effectvtet van nterventes van prvate partjen hebben we bovenden het deelonderzoek naar gevolgen van uttredng ut Pemba op de schadelast. 3. Een toename van het aantal nterventes bj mnmaal geljkbljvende effectvtet hoeft nog net te betekenen dat prvate utvoerng effectever s dan publeke. Ook her moeten we de resultaten n combnate zen met het deelonderzoek naar effecten van uttredng ut het publeke bestel. Daarnaast vragen we n de ntervews ook naar nschattngen van experts. Daarnaast zjn er verstorende nvloeden waar we bj de gegevensaanvraag rekenng mee gehouden hebben. Een hoger/lager zekteverzum bj klanten of een groter/klener klantenbestand van de verzekeraar kunnen leden tot meer/mnder nterventes, de het effect van de verlengng van de loondoorbetalngsperode kunnen vertroebelen. 3 Hoewel ook dt noot emprsch aangetoond s.

10 TNO rapport 22083/ Gebrukte gegevens van verzekeraars Informateverzoek De volgende verzekeraars hebben n het kader van dt onderzoek gegevens aangeleverd: Achmea, Aegon, Amersfoortse, Interpols, Natonale Nederlanden en Ohra. Het Verbond heeft een verzoek naar deze verzekeraars gestuurd om nformate te leveren over ngezette nterventes. Het gaat daarbj om: aantal nterventes, utgespltst naar type. Per type ntervente: slagngspercentage 4 kosten geschatte besparng. We onderzoeken de nvloed van de verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng bj zekte. Op bass van de hypothese de we wllen toetsen verwachten we een effect n het jaar 2004, ten opzchte van Wanneer we alleen de jaren 2003 en 2004 met elkaar vergeljken, kunnen we echter geen concluses trekken, aangezen eventuele verschllen onderdeel kunnen zjn van een trendmatge ontwkkelng. We kjken daarom naar een wat langere perode voor en na de verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng. Concreet zjn net alleen gegevens over de jaren 2003 en 2004, maar ook over 2002 en 2005 opgevraagd. Om te corrgeren voor verstorende ontwkkelngen door een veranderend verzum of klantenbestand, s de volgende aanvullende nformate opgevraagd: het aantal aangesloten werkgevers met een verzekerng voor de kosten van loondoorbetalng bj zekte van werknemers; utspltsng naar werkgevers verzekerd voor 1e en/of 2e zektejaar; verdelng naar aantal werknemers; verdelng naar sector en grootteklasse; gemddeld verzumpercentage van de aangesloten werkgevers. Aangezen het om concurrentegevoelge nformate gaat, worden n deze rapportage geen cjfers over ndvduele verzekeraars vermeld Aangeleverde nformate De gevraagde nformate bleek net altjd door verzekeraars aangeleverd te kunnen worden. Aantal nterventes n het verleden bleek net altjd beschkbaar te zjn. Met name geldt dt voor Van één verzekeraar ontbreekt ook De jaren 2004 en 2005 konden wel altjd geleverd worden. De analyse van de veranderng van het aantal nterventes na verlengng van de loondoorbetalngsperode s dus gebaseerd op gegevens van 5 verzekeraars over de jaren 2003, 2004 en In totaal vertegenwoordgen deze 5 verzekerngsmaatschappjen crca 58% van het premevolume zekteverzum n Nederland. 5 Geslaagde nterventes zjn gedefneerd als nterventes de geled hebben tot 100% herstel / werkhervattng. Het slagngspercentage s het aantal geslaagde nterventes gedeeld door het totaal aantal nterventes. In de praktjk hebben verzekeraars verschllende defntes gehanteerd. Er zjn verzekeraars de nschattngen 4 5 Geslaagde nterventes zjn nterventes de geled hebben tot 100% herstel / werkhervattng. Volgens opgave van het Centrum voor Verzekerngsstatstek (CVS).

11 TNO rapport 22083/ van de bedrjfsarts hanteren over de verwachte hersteldatum zonder ntervente en de ntervente geslaagd noemen nden het feteljke herstel met ntervente vóór deze datum lgt. Er zjn ook verzekeraars de de ntervente geslaagd noemen nden herstel voor het ende van de loondoorbetalngsperode van 2 jaar optreedt. Over 2005 zjn slagngspercentages nog net volledg bekend. Met name geldt dt voor verzekeraars de de laatstgenoemde defnte voor het slagngspercentage hanteren. De geschatte besparng van een ntervente s de bruto besparng van de ntervente gemeten n bespaarde utkerngen. De kosten van de ntervente moeten her nog van afgetrokken worden om tot een netto besparng te komen. Verzekeraars hanteren verschllende methodeken op bass van ervarngscjfers, nschattng van de verwachte verzumduur door bedrjfsarts of de maxmale verzumduur (edere dag herstel voor ende wachttjd telt mee). Het verzumpercentage voor de aangesloten werkgevers kon net altjd geleverd worden. Er s daarom ook gekeken naar het gemddelde verzumpercentage op landeljk nveau n de onderzochte jaren. 2.3 Onderzoeksresultaten Aantal nterventes stjgt fors na VLZ In fguur 1 s het aantal nterventes over de tjd weergegeven. De fguur s gebaseerd op de gegevens van de vjf verzekeraars de voor elk van de jaren 2003, 2004 en 2005 gegevens over het aantal nterventes konden leveren. Fguur 1 geeft ndexcjfers weer op bass van de sommate van het aantal nterventes dat de vjf verzekeraars n elk van de jaren heeft ngezet. Aangezen deze vjf verzekeraars 58% van het premevolume zekteverzum n Nederland vertegenwoordgen geeft dt een goede ndcate van de ontwkkelngen n de totale markt. Fguur 1 Tota a l a a nta l nte rve nte s pe r ja a r 250 ndex (2003 = 100) Jar e n In 2004 zen we een forse stjgng (met crca 80%) van het aantal nterventes ten opzchte van Deze stjgng kan net verklaard worden door een stjgng van het klantenbestand (redeljk stabel) en/of het zekteverzum (lchte dalng).

12 TNO rapport 22083/ De stjgng wordt met name veroorzaakt door twee van de vjf verzekeraars, de een grote stjgng kennen. Bj één verzekeraar stjgt het aantal nterventes lcht en bj twee verzekeraars treedt er een dalng op, al zjn deze dalngen aanzenljk klener dan de stjgngen bj andere verzekeraars. De twee verzekeraars de een grote stjgng van het aantal nterventes laten zen, vertegenwoordgen samen 29% van het premevolume zekteverzum n Nederland, ofwel de helft van het gezamenljke marktaandeel van de vjf verzekeraars waar we de gegevens van analyseren. Door deze sterke stjgng, neemt het aandeel van deze twee verzekeraars n het totale aantal ngezette nterventes door de vjf verzekeraars sterk toe: van 43% n 2003 tot 80% n Overgens s het absolute aantal nterventes dat verzekeraars nzetten beperkt. Per verzekeraar betreft het gemddeld enkele honderden nterventes per jaar. Her dent wel bj aangetekend te worden dat verzekeraars ook nterventes voorstellen de gewegerd worden door de werkgever of de werknemer. Ook zjn er procesmatge nterventes zoals casemanagement, de we net meegeteld hebben. We komen herop n een latere paragraaf n dt hoofdstuk terug. In 2005 bljft het aantal nterventes op een vergeljkbaar nveau als n In 2005 betreft het voor het eerst ook nterventes de n het tweede zektejaar worden ngezet. De populate wordt daardoor groter. Verzekeraars geven echter aan dat het grootste deel van de nterventes n het eerste zektejaar wordt ngezet, zodat deze verstorng net al te groot s Kosten van nterventes Net alleen het aantal nterventes stjgt, maar ook de totale kosten van de ngezette nterventes stjgen, zoals bljkt ut fguur 2. Fguur 2 To tale n te rv e n te ko ste n 250 Index (2003 = 100) Jaren

13 TNO rapport 22083/ De stjgng van de totale nterventekosten wordt met name veroorzaakt door het grotere aantal nterventes dat ngezet wordt. De gemddelde kosten per ntervente bljven nameljk nagenoeg constant tussen 2003 en 2004 en stjgen slechts lcht n Her spelen twee tegengestelde effecten: 1. Verzekeraars zetten ntensevere en duurdere nterventes n; we zen dt terug n de gegevens utgespltst naar type ntervente, waarut bljkt dat relatef dure nterventes als bemddelng naar ander werk en multdscplnare nterventes wat vaker ngezet worden. 2. Verzekeraars hebben meer ervarng met nkoop en zjn scherper gaan onderhandelen met denstverleners; onder meer wordt n toenemende mate gebruk gemaakt van no-cure-less-pay. Fguur 3 Ko ste n p e r n te rv e n te 250 Index (2003 = 100) Jaren Resultaten van de nzet van nterventes Het resultaat van de nzet van nterventes bekjken we aan de hand van slagngspercentages en besparngen. Door de eerder genoemde verschllen n gehanteerde defntes kunnen geen betrouwbare algemene utspraken gedaan worden over slagngspercentages en besparngen. Bovenden zullen resultaten voor nterventes 2005 voor een deel nog n 2006 gerealseerd worden (de resultaten van de n 2005 ngezette nterventes worden dus onderschat). Omdat verzekeraars voor verschllende jaren dezelfde methodek gebrukt hebben, kunnen ontwkkelngen wel met elkaar vergeleken worden. In onderstaande fguur zjn slagngspercentages en besparngen weergegeven. De ndexcjfers zjn bepaald op bass van gewogen gemddelden over verzekeraars, waarbj gewogen s naar het aantal nterventes. Het bljkt dat de slagngspercentages n 2004 lager zjn dan n Ook de besparngen per ntervente zjn veelal gedaald n 2004 t.o.v. 2003, slechts één verzekeraar laat een stjgng zen. 6 De ndexcjfers van de gemddelde kosten per ntervente zjn bepaald op bass van gewogen gemddelden over verzekeraars, waarbj gewogen s naar het aantal nterventes.

14 TNO rapport 22083/ In 2005 stjgen de besparngen per ntervente voor een aantal verzekeraars weer en kan dus nog verder stjgen door gerealseerd herstel n 2006 (afhankeljk van de gehanteerde defnte). Fguur 4 Ge mdde lde slag ngspe rce ntag e s e n be sp arnge n pe r nte rv e nte Index (2003 = 100) Jaren Slagngs percentages Bes parngen 2.4 Overge actvteten: casemanagement Naast het nzetten van nterventes zjn verzekeraars de afgelopen jaren ook actever geworden op het terren van casemanagement. Casemanagement houdt n dat n ndvduele verzumgevallen actvteten verrcht of gecoördneerd worden de gercht zjn op werkhervattng. 7 Het s prmar een verantwoordeljkhed van de werkgever maar wordt vaak overgenomen door de verzekeraar, nden de werkgever een verzekerng heeft afgesloten. Naast de werkgever en de verzekeraar kunnen ook de arbodenst of een verzummanagementbedrjf regsseur zjn. Dat laatste kan een bedrjf zjn als Keerpunt, waar de Amersfoortse en Natonale Nederlanden mee werken, of een brancheloket waar Achmea mee werkt. Er zjn ook varanten denkbaar waarn afhankeljk van de verstreken tjd na de zekmeldng of het type verzekerng het casemanagement wsselt. Er bestaan kale verzumverzekerngen waarbj het casemanagement utgevoerd wordt door de arbodenst. De verzekeraar houdt grp op het verzum door op vaste tjdstppen te overleggen om te bezen of er bjvoorbeeld nterventes ngezet denen te worden, zogenaamde opschudmomenten. Verzekeraars hebben de laatste jaren een steeds grotere rol gekregen (genomen) n het casemanagement. De achterlggende gedachte s door rege op het verzum de schadelast te beheersen. Voor een deel s deze ontwkkelng ook toe te schrjven aan de verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng. De relate tussen casemanagement en nterventes s echter ambgu: een goed casemanagement kan leden tot extra nterventes, maar ook tot mnder nterventes aangezen vroeg n het traject werkgever en werknemer begeled worden. 7 Ze ook MKB Nederland (2005).

15 TNO rapport 22083/ Wanneer goed casemanagement ertoe ledt dat de nzet van een ntervente net nodg s, dan s dt uteraard ook een postef resultaat. Ook als de arbodenst of het verzummanagementbedrjf het casemanagement voeren, worden er vanut de verzekeraar meer nterventes geïnteerd. Dt kan door het delegeren van de bevoegdhed tot nzetten van nterventes naar de arbodenst of het verzummanagementebedrjf. Ook worden steeds meer nterventes voor een groter deel vergoed. Er wordt mnder verhaald op de werkgever. We hebben net kwanttatef onderzocht n hoeverre casemanagement actvteten zjn geïntensveerd door de verlengng van de loondoorbetalngsperode. Dt s tameljk lastg aangezen het procesndcatoren betreft. Bovenden zou bjvoorbeeld een toename van het utgegeven budget aan casemanagement ook veroorzaakt kunnen worden door een mnder effcënt utgevoerd proces. Naast casemanagement zjn verzekeraars ook aandacht gaan besteden aan preventeve actvteten om utval van werknemers te voorkomen. Daarnaast s er een trend tot rscomanagement en schadelastbeheersng waarbj net de ndvduele werknemer maar het bedrjf de nsteek vormt. 2.5 Concluses We zetten de concluses n deze paragraaf op een rj: 1. Na verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng hebben verzekeraars gemddeld meer nterventes ngezet. 2. Na verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng zjn verzekeraars meer geld aan nterventes gaan utgeven. 3. De kosten per ntervente stjgen: er worden relatef meer duurdere nterventes ngezet, zeker wanneer er rekenng mee gehouden wordt dat verzekeraars scherper op prjs onderhandelen met denstverleners de de nterventes utvoeren. 4. De slagngspercentages en besparngen per ntervente zjn afgenomen na verlengng van de loondoorbetalngsverplchtng. Dt dudt erop dat verzekeraars meer zjn gaan nvesteren n de nzet van ntervente en herbj ook meer rsco zjn gaan nemen. Onze hypothese hoe groter het verzekerd belang, des te groter de reïntegrate-mpuls wordt dus door de resultaten ondersteund. Op bass van deze constaterngen verwachten we dat een verdere toename van het verzekerd belang, bj prvate utvoerng van de WGA, een postef effect zal hebben op de reïntegrate-nspannngen door verzekeraars. Verzekeraars zullen naar verwachtng meer nterventes gaan nzetten en mogeljk ook relatef duurdere nterventes. Bovenden zullen zj ook vaker nterventes gaan nzetten de naar verwachtng meer rsco n zch dragen. Een potentële net-geslaagde ntervente zal goedgemaakt worden doordat vergeljkbare nterventes bj andere werknemers wel slagen. Met de stjgng van de opbrengsten van geslaagde nterventes door de WGA-perode, kunnen netsuccesvolle nterventes gecompenseerd worden.

16 TNO rapport 22083/ Effecten egen rscodragen Pemba 3.1 Te toetsen hypothese Per 1 januar 1998 s de Wet Pemba (Premedfferentate en marktwerkng bj arbedsongeschkthedsverzekerngen) ngevoerd. Het doel van Pemba s om werkgevers te stmuleren een effectef preventef arbo- en verzumbeled te voeren door adequate arbedsomstandgheden aan te beden. Werkgevers krjgen hertoe een fnancële prkkel n de vorm van een aangepaste WAO-preme. Door nvoerng van Pemba bestaat de WAO-preme voor werkgevers ut twee delen: - de unforme basspreme, de alle WAO-utkerngen fnancert de langer duren dan 5 jaar. - de Pemba-preme, de alle WAO-utkerngen korter dan 5 jaar fnancert en waarvan de hoogte afhankeljk s van het aantal WAO ers n het bedrjf. Pemba bedt werkgevers de mogeljkhed om ut het publeke bestel te treden (optng out) en egen rscodrager te worden. Zj kunnen dus kezen hoe zj het WAO-rsco verzekeren: - Va het omslagstelsel: het totale bedrag aan utkerngen dat betaald moet worden, wordt omgeslagen over de werkgevers de op dat moment premeplchtg zjn. Dt wordt utgevoerd door het UWV. - Egen rscodragen: de werkgever kest ervoor om voor de eerste 5 jaar van arbedsongeschkthed van zjn werknemers zelf het rsco te dragen. De werkgever kan zch voor dt rsco vervolgens verzekeren bj een partculere verzekerngsmaatschappj. In dt tweede deelonderzoek kjken we naar de ontwkkelng n de WAO-nstroom bj werkgevers de egen rscodrager voor het WAO-rsco zjn geworden, n vergeljkng tot werkgevers de verzekerd zjn va het omslagstelsel. Waar we n het vorge hoofdstuk keken naar de reïntegrate-mpuls (aantal ngezette nterventes), onderzoeken wj n dt onderdeel het resulterende effect op de schadelast. De hypothese de we wllen toetsen s dat het egen rscodragerschap, mede door de reïntegrate-nspannngen van verzekeraars bj we utgetreden werkgevers het WAO-rsco hebben verzekerd, ledt tot een lagere WAO-nstroom. Om deze hypothese te toetsen, analyseren we gegevens van UWV over de WAOnstroom n de jaren 2000 tot en met We kjken herbj explcet naar het verschl n WAO-nstroom tussen egen rscodragers en werkgevers de n het omslagstelsel zjn gebleven. Hoewel de egenrscodragers een beperkt deel van de markt vormen, vervullen verzekeraars ten opzchte van deze werkgevers een rol de vergeljkbaar s met de van UWV. Overgens bevatten de gegevens van UWV nformate over het fet of een werkgever va het omslagstelsel s verzekerd of egen rscodrager s. Net bekend s welke van de utgetreden werkgevers het rsco vervolgens verzekerd hebben bj een partculere verzekeraar. Ook zjn er geen landeljke cjfers beschkbaar over het aantal utgetreden werkgevers, dat het WAO-rsco alsnog verzekerd heeft. Over het algemeen wordt wel

17 TNO rapport 22083/ aangenomen dat de meeste werkgevers een verzekerng hebben afgesloten voor (een deel van) het rsco 8. Dt betekent dat onze analyse een goede vergeljkng oplevert tussen een publeke utvoerng en het egen rscodragen, al dan net verzekerd bj prvate verzekeraars. In de analyses moet bovenden rekenng worden gehouden met het fet dat de keuze om egen rscodrager te worden, samenhangt met het WAO-rsco van bedrjven. Bedrjven met een laag rsco zullen waarschjnljk vaker besluten om egen rscodrager te worden dan bedrjven met een hoger rsco 9. Werkgevers de egen rscodrager zjn geworden zullen veelal dus ook, los van de keuze voor het egen rscodragerschap, een lage WAO-nstroom kennen. Voor dergeljke selecte-effecten moet n de analyses gecorrgeerd worden om de feteljke nvloed van het egen rscodragerschap op de WAO-nstroom vast te kunnen stellen. 3.2 Gebrukte data van UWV De dataset van UWV, de we gebruken voor de analyses, bevat gegevens over de jaren 2000 tot en met 2004 van ongeveer werkgevers per jaar. Van elk van deze werkgevers bevat de dataset per jaar: - het aantal werknemers, utgespltst naar: o aantal manneljke werknemers o aantal vrouweljke werknemers o aantal werknemers naar leeftjdscategoreën (tenjaarsklassen) o de krusproducten tussen leeftjd en geslacht. - het aantal WAO-nstromers; - wjze van verzekerng voor het WAO-rsco: va het omslagstelsel of als egen rscodrager; - rscopercentage WAO: dt s het ndvduele werkgeversrsco dat wordt bepaald door het totaalbedrag van de ten laste van de Arbedsongeschkthedskas komende arbedsongeschkthedsutkerngen, te delen door de gemddelde premeplchtge loonsom over de referteperode (jaar t-6 t/m t-2); - sector; - verzekerde loonsom; - aantal SV-dagen. Tabel 2 n de bjlage geeft een overzcht van de kenmerken van de volledge populate werkgevers n de dataset n de verschllende jaren. Herbj s ondersched gemaakt tussen werkgevers de va het omslagstelsel verzekerd zjn voor het WAO-rsco en werkgevers de egen rscodrager zjn. Voor de analyses n dt hoofdstuk gebruken we een gebalanceerde dataset, wat betekent dat we de werkgevers selecteren waarvoor voor alle 5 jaren gegevens n de dataset beschkbaar zjn. Daarnaast selecteren we alleen werkgevers met 10 of meer werknemers n denst. De reden hervoor s dat, door vertragng n de regstrate, de WAO-nstroomcjfers meetfouten kunnen vertonen en dergeljke fouten hebben de meeste mpact op klene bedrjven 10. Na deze selectes houden we een populate over, waarop de analyses utgevoerd worden. 8 Met name voor klenere bedrjven s dt vrjwel noodzakeljk om aan de verplchte zekerhedsstellng te kunnen voldoen wanneer men egen rscodrager wordt. Deze zekerhedsstellng garandeert dat de werkgever, de egen rscodrager s geworden, aan zjn verplchtngen jegens zjn (toekomstge) arbedsongeschkte werknemers kan voldoen. 9 Deelen (2005) concludeert bjvoorbeeld dat er nderdaad sprake s van een dergeljke adverse selecton bj de keuze tussen het wel of net ut het publeke bestel te treden. 10 Ze ook Konng (2004).

18 TNO rapport 22083/ Tabel 3 n de bjlage bevat het overzcht van de kenmerken van de geselecteerde populate werkgevers n de verschllende jaren. Het s op voorhand aannemeljk dat egen rscodragers op bepaalde kenmerken verschllen van de werkgevers de n het omslagstelsel bljven. Ut het overzcht van de kenmerken n de onderzoekspopulate bljken nderdaad enkele verschllen tussen deze groepen werkgevers: - Het WAO-werkgeversrsco van egen rscodragers s lager dan voor werkgevers n het omslagstelsel. - Egen rscodragers hebben gemddeld meer werknemers n denst dan werkgevers n het omslagstelsel. In 2004 daalt het gemddelde aantal werknemers bj de groep egen rscodragers sterk, doordat een groot aantal klene bedrjven gebruk heeft gemaakt van hun laatste mogeljkhed om ut te treden. - Relatef veel van de egen rscodragers zjn actef n de ndustrële sector. - Egen rscodragers hebben relatef meer mannen en meer jongeren n denst. Fguur 5 laat bovenden zen dat de WAO-nstroom van egen rscodragers n alle jaren gemddeld lager lgt dan bj de publek verzekerden. Dt dudt op het bestaan van een selecte-effect: goede rsco s treden vaker ut het publeke bestel dan slechte rsco's 11. Over de totale groep werkgevers s de WAO-nstroom snds 2000, na een lchte stjgng n 2001, alleen maar afgenomen. Deze dalng zal mede het gevolg zjn van veranderngen n wet- en regelgevng, zoals de Wet Verbeterng Poortwachter, Pemba, de verlenng van de loondoorbetalngsperode, en van conjuncturele nvloeden. Fguur 5 WAO-nstroompercentages 1,20% 1,00% 0,80% 0,60% 0,40% 0,20% 0,00% JAAR Totaal Omslagstelsel Egen rscodragers De hypothese de we wllen toetsen s feteljk of het egen rscodragerschap een zelfstandg effect heeft op de veranderng n de WAO-nstroom bj deze werkgevers. Om her een beeld van te krjgen vergeljken we voor de groep egen rscodragers de WAO-nstroom vóór uttredng ut het publeke stelstel met de WAO-nstroom ná uttredng. 11 Dt komt overeen met de zogenaamde adverse selecton, de Deelen (2005) ook laat zen.

19 TNO rapport 22083/ Herbj houden we rekenng met de algemene veranderngen n de WAO-nstroom door naar de relateve WAO-nstroom ten opzchte van de gemddelde WAO-nstroom over de gehele populate n het betreffende jaar te kjken. Van de werkgevers de op eng moment egen rscodrager zjn geworden en dt zjn gebleven, waren 927 werkgevers n 2000 al ut het publeke bestel gestapt. Van deze werkgevers s daarom net te bepalen of ze een veranderng n de WAO nstroom hebben meegemaakt, nadat ze deze keuze gemaakt hadden. 85% van de overge werkgevers werd n 2004 egen rscodrager (6.923 werkgevers). Van de egen rscodragers heeft 77% geen nstroom n de WAO voor alle jaren ut onze waarnemngsperode ( ). Bj 6% van de werkgevers stjgt de nstroom na uttredng ut het publeke bestel (n geval van uttredng voor 2003 s gemddeld over de jaren na uttredng) en 18% laat een dalng zen. Er zjn dus meer bedrjven de een dalende WAO-nstroom hebben. Dt kan echter ook veroorzaakt worden door een algehele dalng (door strkter beled etc.) n de WAO-nstroom. Om her rekenng mee te houden hebben we de volgende rekenwjze toegepast. Ieder jaar hebben we bepaald hoe groot het gemddelde WAO nstroompercentage s over alle bedrjven. Vervolgens hebben we van eder bedrjf dat op een gegeven moment n de tjd egen rscodrager s geworden de relateve nstroom bepaald: het nstroompercentage van het bedrjf ten opzchte van het gemddelde nstroompercentage over alle bedrjven. Ieder bedrjf heeft één of meer jaren voor het egen rscodragerschap en één of meer jaren daarna. Het gemddelde per bedrjf over de jaren voor het egen rscodragerschap s het gemddelde voor uttredng. Als we dt mddelen over de bedrjven, komen we op het relateve WAO-nstroompercentage voor uttredng ten opzchte van het gemddelde nstroompercentage over alle bedrjven. Op dezelfde wjze bepalen we het gemddelde over de jaren na het egen rscodragerschap. Door ook her te mddelen over de bedrjven, komen we op het relateve WAO-nstroompercentage na uttredng ten opzchte van het gemddelde nstroompercentage over alle bedrjven. In fguur 6 s te zen, dat de gemddelde WAO-nstroom bj deze werkgevers, voordat zj egen rscodrager werden, 36% van de gemddelde WAO-nstroom over de gehele populate bedraagt. Nadat zj egen rscodrager zjn geworden, bedraagt de gemddelde WAO-nstroom bj deze werkgevers 29% van de gemddelde WAO-nstroom over de gehele populate: een dalng van 7 procentpunten.

20 TNO rapport 22083/ Fguur 6 Om n de analyses toch rekenng te houden met selecte-effecten schatten we n ons model de veranderng n het WAO-nstroompercentage van jaar tot jaar. Hermee correlateve WAO-nstroompercentage van egen rscodragers 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% gemddeld voor uttredng gemddeld na uttredng 3.3 Modellerng De beschrjvende statsteken n de voorgaande paragraaf leveren aanwjzngen op dat het egen rscodragerschap bjdraagt aan een lagere WAO-nstroom bj deze werkgevers. Om te onderzoeken of er ook daadwerkeljk sprake s van een zelfstandg effect van het egen rscodragerschap maken we gebruk van econometrsche modellen. De vereste modellerng s zeker net recht-toe-recht-aan. Ook zjn er verschllende specfcates mogeljk door het doen van verschllende aannames. Door dverse specfcates te toetsen op effecten van het egen rscodragerschap op de WAO-nstroom, ontstaat een beeld van de robuusthed van de gevonden resultaten. In deze paragraaf beschrjven we de effecten waar rekenng mee gehouden dent te worden. In een technsche bjlage zjn ook bjbehorende formules weergegeven. Allereerst zjn bepaalde sectoren sterker vertegenwoordgd bnnen de groep egen rscodragers, verschlt de gemddelde omvang van bedrjven en zjn er ook lchte verschllen n de opbouw van het personeelsbestand. Dt betekent dat we rekenng moeten houden met de nvloed van deze factoren door de specfcate van een multvaraat model, zodat de nvloed van het egen rscodragen just geschat wordt. Daarnaast s er sprake van een bepaalde mate van selectvtet n de groep werkgevers de egen rscodrager wordt. Werkgevers de egen rscodrager worden hebben gemddeld een lagere nstroom n de WAO dan de werkgevers de va het omslagstelsel verzekerd zjn. Echter, een standaard multvaraat regressemodel om het nveau van de WAO-nstroom te verklaren ut de beschkbare gegevens over werkgeverskenmerken s ontoerekend. Dt komt doordat het WAO-nstroompercentage voor de groep egen rscodragers lager lgt, voordat zj utstromen, ook wanneer gecorrgeerd wordt voor achtergrondkenmerken. Er kan sprake zjn van selecte door net-waargenomen heterogentet. Zo kan er bedrjfsbeled zjn dat van nvloed s op het nstroomrsco en tegeljkertjd op de beslssng om egen rscodrager te worden.

21 TNO rapport 22083/ rgeren we voor het fet dat er tjdsonafhankeljke net-waargenomen kenmerken bj eder bedrjf zjn. Deze kenmerken zjn van nvloed op het nveau van WAO-nstroom, maar net op het verschl. Het verschl tussen een stuate waarn men egen rscodrager wordt en een stuate waarn men omslagld wordt kan nu bepaald worden. Deze methode heet een dfference-n-dfference procedure. De standaard dfference-n-dfference s n ons geval net voldoende. Er kan nameljk geen negateve WAO-nstroom bestaan. Aangezen er veel bedrjven n de praktjk op de ondergrens van nul ztten en qua rsco net per defnte geljk aan elkaar zjn, kan met het toepassen van een dfference-n-dfference net gecorrgeerd worden voor de nvloed van net-waargenomen effecten. Herdoor ontstaan onzuvere schatters. De oplossng hervoor s de dfference-n-dfference methode te combneren met een randoplossngsmodel. Her bestaan twee mogeljkheden voor, waarvoor we naar de bjlage verwjzen. Tot slot zou er nog sprake kunnen zjn van antcperng: n de toekomst (verwachte) lagere WAO-lasten zouden aanledng kunnen zjn om ut te treden. Als bedrjven de beslssng om egen rscodrager te worden af laten hangen van verwachte WAOnstroom, dan s dt n een schattngsmodel net te onderscheden van een eventuele stjgng of dalng n de WAO-nstroom, als gevolg van het egen rscodragerschap. Het s echter net waarschjnljk dat dt fenomeen zch n de praktjk n sterke mate zal voordoen aangezen er eerder andere factoren een rol spelen bj de uttredng. Allereerst gaat het strkt bedrjfseconomsch uteraard om (verwachte) premeverschllen tussen publek en prvaat. Er zjn net-eendudge verschllen n premesystematek tussen UWV en prvate verzekeraars. Bovenden was er een ongeljk speelveld door verschllen n preme door het verschl tussen omslagstelsel en kaptaaldekkngsstelsel waardoor het pas rond 2003 znvol werd om ut te treden. Ten derde s uttredng met name bedrjfstakgewjs plaatsgevonden (o.a. de grafc), mogeljk door CAOschaalvoordelen. Tot slot zjn er veel klene werkgevers n 2004 utgetreden, met name omdat toen de laatste wetteljke mogeljkhed er was. Kortom, het antcperngseffect kan de resultaten mogeljk beïnvloeden, maar n de praktjk bljken ook overge factoren het uttredngsproces sterk te beïnvloeden. 3.4 Schattngsresultaten Aangezen de schattngsresultaten voor het random effects model net veel verschllen met de utbredng de rekenng houdt met de nvloed van het hstorsch verzum op het egen rscodragerschap, hebben we alleen de resultaten van deze utbredng weergegeven n tabel 1. In dt model verklaren we het WAO-nstroompercentage bj werkgevers ut het egen rscodragerschap, waarbj we zowel corrgeren voor waargenomen achtergrondkenmerken als sector, grootteklasse en leeftjds- en geslachtssamenstellngen van het personeelsbestand als voor net-waargenomen kenmerken. Ook zjn dummes opgenomen voor jaarspecfeke kenmerken. Deze dummes reflecteren een combnate van effecten, zoals conjunctuur, wjzgngen n wet- en regelgevng (Wet Verbeterng Poortwachter) en veranderngen n de utvoerng (aanscherpng keurngen). Specfcates met conjunctuurvarabelen naast jaardummes hebben net geled tot een verbeterng van het model.

22 TNO rapport 22083/ Tabel 1 schattngsresultaten WAO-nstroom (random effects met vertraagde WAOnstroom) Parameter t-waarde Constante -0, ,8 Egen rscodrager -0,0039-2,6 Hstorsche nstroom Als geljk aan nul -0, ,3 Als groter dan nul 0, ,9 Leeftjd en geslacht (referente man 15-25) Man jaar 0,0219 5,3 Man jaar 0,0426 9,4 Man jaar 0, ,2 Man 55-57,5 jaar 0, ,5 Man 57,5-65 jaar 0, ,5 Vrouw jaar 0,0177 3,2 Vrouw jaar 0,0388 7,4 Vrouw jaar 0,0406 7,1 Vrouw jaar 0,0244 3,6 Vrouw 55-57,5 jaar 0,0231 2,1 Vrouw 57,5-65 jaar 0,0448 3,6 Sector (referente fnancële sector) Prmare sector 0,0273 3,1 Industrële sector 0, ,0 Handelssector 0,0033 5,9 Tertare denstverlenng, vervoer en utzendbranche 0, ,7 Horeca -0,0018-2,2 Zorg, cultuur en (sem-) overhed 0,0027 4,2 Grootte van het bedrjf (referente werknemers) werknemers 0, ,0 > 50 werknemers 0, ,9 Jaar (referente 2001) Jaar ,0029-6,9 Jaar , ,3 Jaar , ,0 Standaarddevates Storngsterm (u) 0,0504 Net-waargenomen effect (a) 0,0059

23 TNO rapport 22083/ De resultaten laten een WAO-nstroom verlagend effect van het egen rscodragerschap zen. Het effect van egen rscodragen bljkt zch met name voor te doen bj werkgevers de n 2004 utgetreden zjn ut het publeke bestel. Het effect van het hstorsch WAO-nstroompercentage s opvallend hoog. Dt effect verklaart ndrect de selectvtet n de keuze om egen rscodrager te worden en kan net op zchzelf geïnterpreteerd worden. Naarmate het personeelsbestand veelal ut oudere mannen bestaat, wordt de kans op WAO-nstroom groter. Bj vrouwen zen we een stjgng tot ze 45 jaar worden. Daarna ontstaat er een dalng, de mogeljk veroorzaakt wordt door een selecte-effect: alleen gezonde vrouwen bljven over n het arbedsproces. Alle sectoren behalve de horeca hebben een kansverhogend effect op de WAO-nstroom. Er s sprake van een dalende trend van de WAO-nstroom, zo bljkt ut de geschatte constante term en de jaardummes. Controlemodel voor robuusthed van de schattngsresultaten Het random effects model maakt gebruk van verdelngsaannames over de net-waargenomen kenmerken en de storngen. Aangezen we net zeker weten of deze aannames geldg zjn, hebben we een derde model gespecfceerd dat onder mnder strngente aannames geschat kan worden. Dt model maakt gebruk van de Gegeneralseerde Momenten Methode en staat beschreven n de technsche bjlage als " gecensureerd fxed-effects model" (Arellano en Honoré (2001)). Het model kjkt naar verschllen n de WAO-nstroom, waardoor tjdsnvarante varabelen geen nvloed hebben. Herdoor zjn het egen rscodragerschap en het WAO-nstroompercentage n het voorgaande jaar de enge verklarende varabelen. Daarbj s het model een net-lneare specfcate (vanwege de gecensureerde waarnemngen), waardoor het partële effect van het egenrscodragerschap op de WAO-nstroom net geljk s aan de geschatte coëffcënt. Een aanpassngscoëffcënt als n het voorgaande model kan daarom net berekend worden. Dt betekent dat de mate van nvloed net bepaald kan worden, maar de rchtng van het effect wel. Ut de resultaten van dt model bljkt dat er eveneens sprake s van een sterkere nstroombeperkng door het egen rscodragen. 3.5 Concluse Op bass van UWV-data s het verschl n de WAO-nstroom, tussen werkgevers de egen rscodrager voor het WAO-rsco zjn geworden en werkgevers de n het publeke bestel zjn gebleven, onderzocht. Aan de hand van deze analyses concluderen we dat het egen rscodragerschap, tot een lagere WAO-nstroom ledt bj de werkgevers de hervoor gekozen hebben. De keuze om egen rscodrager te worden, hangt samen met het WAO-rsco van bedrjven. Bedrjven met een laag rsco besluten vaker om egen rscodrager te worden dan bedrjven met een hoger rsco. Werkgevers de egen rscodrager zjn geworden kennen dan ook een lagere gemddelde WAO-nstroom, dan bedrjven de n het publeke bestel bljven. Echter, ook als we rekenng houden met de op voorhand lagere WAO-nstroom van egen rscodragers zen we dat de WAO-nstroom bj deze werkgevers meer beperkt wordt dan bj werkgevers de va het omslagstelsel verzekerd zjn. De mogeljkhed om ut het publeke bestel te treden, en eventueel (een deel van) het rsco bj een partculere verzekeraar onder te brengen, draagt dus bj aan een beperkng van de WAO-nstroom. Dt betekent dat de reïntegrate-nspannngen van werk-