Gebiedsanalyse Slotervaart Stadsdeel Nieuw-West

Transcriptie

1 Gebiedsanalyse Slotervaart Stadsdeel Nieuw-West Gebied Slotervaart in het kort Ontwikkeling van het gebied Bewoners van Slotervaart zijn weinig tevreden met hun buurt en voorzien ook geen verbetering de komende jaren. De bevolkingssamenstelling van het gebied verandert. Het aandeel jongeren en ouderen is inmiddels gedaald tot gemiddeld niveau. Het aandeel niet-westerse bewoners neemt langzaam af, maar blijft hoog. Het aandeel nieuwe stedelingen neemt daarentegen flink toe en kruipt richting het Amsterdams gemiddelde. De komende jaren zal het aantal bewoners van Slotervaart vanwege nieuwbouw sterk toenemen. Het schoonhouden en onderhouden van de openbare ruimte wordt als jaren laag beoordeeld. De veiligheidsindex ligt in Slotervaart op gemiddeld niveau. Bewoners voelen zich desondanks relatief onveilig. De veiligheidsbeleving is de laatste twee jaar licht verbeterd. Het aandeel jongeren dat verdacht wordt van criminaliteit is afgenomen en niet veel hoger dan gemiddeld. In 2016 is er echter wel meer jongerenoverlast dan in Het aandeel inwoners dat actief is in werk, vrijwilligerswerk, studie of mantelzorg is niet langer onder het gemiddelde. Het aandeel ernstig eenzame bewoners neemt iets toe. Het aandeel 10-jarigen met overgewicht daalt langzaam. Ontwikkeling Slotervaart, (+/- 1 jaar) Sterke punten De huren voor woningen in de vrije sector zijn relatief laag en dit biedt kansen voor nieuwkomers. Daarnaast vindt de komende jaren veel nieuwbouw plaats. De Sloterplas en het bijbehorende groen bieden ruimte voor recreatie. In de directe omgeving liggen een aantal goed gewaardeerde woonbuurten (Oostoever Sloterplas, Koningin Wilhelminaplein en het Andreasterrein). Het winkelgebied Sierplein wordt positief beoordeeld. Aandachtspunten Gemiddeld genomen wijkt de sociaaleconomische positie van de bewoners niet sterk af van Amsterdam, maar jongeren groeien wel vaker op in een minimahuishouden. De sociale cohesie in Slotervaart is laag. Er is meer dan gemiddeld sprake van spanningen tussen verschillende groepen bewoners en deze nemen toe. Het voorzieningenniveau is laag. Het horeca-aanbod krijgt van bewoners een onvoldoende en het winkelend publiek geeft lage cijfers aan het Delflandplein en August Allebéplein. De culturele participatie van de bewoners is laag. Aandachtsbuurten In Overtoomse Veld en Slotervaart-Zuid hebben jongeren vaak te maken met achterstanden. Zo groeien zij vaker op in een minimahuishouden en krijgen minder vaak een havo/vwo-advies. In beide wijken is relatief veel jongerenoverlast. In Overtoomse Veld zijn bewoners minder tevreden met hun buurt. De verloederingsscore is hier hoog, er is verkeersoverlast en het veiligheidsgevoel is zeer laag en dalende. De sociaaleconomische positie in de volgende vier buurten is zeer zwak en er zijn geen signalen van verbetering als gekeken wordt naar het bijstandsgebruik en de geregistreerde werkloosheid: de Jacob Geelbuurt, de Johan Jongkindbuurt, Delflandpleinbuurt-Oost en de Staalmanpleinbuurt. In delen van Slotervaart heeft een aanzienlijk deel van de sociaaleconomische kwetsbare huishoudens te kampen heeft met meervoudige problematiek (op het gebied van armoede, schulden, participatie, welzijn en gezondheid). 1

2 Wat is de gebiedsanalyse? De gebiedsanalyses vormen het startpunt van de Amsterdamse gebiedscyclus. Iedere analyse beschrijft de toestand en ontwikkeling van één van de 22 gebieden in de stad. Daarbij wordt zowel gebruik gemaakt van statistieken en onderzoeksgegevens als van de signalen uit de buurt die professionals in het gebied opvangen. De gebiedsanalyse dient als onderlegger voor de gebiedsagenda Het gebied (zwart) in wijken (rood) en buurten (blauw) Leeswijzer Informatie over het gebied als geheel o.b.v. onderzoek, statistieken en feitelijke gebiedsinformatie Idem voor een wijk of buurt in het gebied Oog en oor informatie o.b.v. waarnemingen van professionals in het gebied Gebiedstypering Bevolking Slotervaart Slotervaart maakt deel uit van de Westelijke Tuinsteden en bestaat uit vier wijken: Overtoomse Veld, gelegen tussen de ring en het spoor ten Noorden van de Cornelis Lelylaan, de Westlandgracht ten zuiden van de Lelylaan en ten oosten van het spoor, en ten westen van het spoor de wijken Slotervaart Noord en Zuid, waar het gebied naar vernoemd is. Slotervaart is ontwikkeld volgens de principes van het Algemeen Uitbreidingsplan in een open stedenbouwkundige verkaveling waarbij elke woning zoveel mogelijk zon en natuurlijk daglicht ontvangt. Het hele ontwikkelingsgebied Sloterplaspark valt in Nieuw- West onder het gebiedsteam van Slotervaart. De grootste vernieuwingen in het gebied hebben vanaf 2000 plaatsgevonden in Overtoomse Veld Noord, Staalmanbuurt, Delfandbuurt West en Andreas terrein. Na stagnatie door de economische crisis is de vernieuwing in Slotervaart weer sterk op gang gekomen. In Slotervaart zullen vooral door te verdichten ruim woningen worden bijgebouwd. Het merendeel zal in de Ringspoorzone (Overtoomse Veld en Westlandgracht) worden gerealiseerd. Bevolkingssamenstelling Begin 2017 heeft Slotervaart inwoners. De huishoudenssamenstelling van het gebied benadert het stedelijk gemiddelde. Steeds meer huishoudens bestaan uit 1 persoon (2017: 51% versus 53% in Amsterdam). Het aandeel gezinnen met kinderen neemt af, maar is met 27% nog wat bovengemiddeld (25%). Ook het aandeel stellen zonder kinderen neemt geleidelijk af (20% versus 21%). In 2005 lag het aandeel jongeren en 65-plussers nog hoger dan gemiddeld in Amsterdam. Tegenwoordig liggen de percentages dicht bij het gemiddelde met 19% jongeren (Amsterdam: 18%) en 12% ouderen (Amsterdam: 12%). De bevolkingssamenstelling naar herkomst is geleidelijk aan het veranderen. Momenteel is de helft van de bewoners van niet-westerse herkomst (49% versus 35% in Amsterdam). Dit aandeel neemt af (2012: 52%). Het aandeel bewoners van Nederlandse herkomst daalt licht (van 35% in 2012 naar 34% in 2017) en is lager dan gemiddeld in de stad (48%). Het aandeel bewoners met een westerse migratie-achtergrond neemt gestaag toe (van 13% in 2012 naar 17% in 2017) en ligt nu op het stedelijk gemiddelde. Het aandeel nieuwe stedelingen, mensen tot 55 jaar die na hun 18 e uit Nederland of een ander Westers land voor werk of studie naar Amsterdam zijn gekomen, neemt flink toe (24% versus 19% in 2012) en kruipt richting het stedelijk gemiddelde (29%, zie grafiek op volgende pagina). 2

3 Aandeel nieuwe stedelingen en aandeel inwoners met een niet-westerse migratieachtergrond, % Slotervaart, % niet-wester migratieachtergrond Amsterdam, % niet-weste migratieachtergrond Slotervaart, % nieuwe stedelingen Amsterdam, % nieuwe stedelingen Bron: OIS In Slotervaart-Noord wonen veel gezinnen met kinderen (35%). In de Jacob Geelbuurt wonen veel eenoudergezinnen (16% versus 9% in Amsterdam). Hier is het aandeel bewoners van niet-westerse herkomst toegenomen naar 66%. Er wonen veel jongeren (26%) waarvan veel (7%) jonger dan 3 jaar. In Oostoever-Sloterplas wonen veel stellen zonder kinderen (29%) veelal van Nederlandse herkomst. Hier daalt het aandeel gezinnen met kinderen. De buurt is aan het vergrijzen, 20% is ouder dan 65 jaar. In de Van Meeterenbuurt neemt de vergrijzing af en het aandeel jongeren toe. In Slotervaart-Zuid neemt de vergrijzing in de L. Crispijn buurt en de J. Veldmanbuurt af. Desondanks wonen hier nog steeds relatief veel 75-plussers (11% en 7% versus 5% in Amsterdam). Het aandeel nieuwe stedelingen steeg in 5 jaar tijd met 5 %-punt naar 21%. In de Staalmanbuurt wonen veel gezinnen (41%) waaronder veel eenoudergezinnen (14%). In Overtoomse Veld neemt het aandeel bewoners met een niet-westerse migratieachtergrond af (56%). In de Johan Jongkindbuurt stijgt dit wel verder (74%). Het aandeel jongeren (28%) en ouderen (17%) is hier relatief hoog maar neemt af, wel woont 21% van de 80 plussers alleen. Er komen meer eenoudergezinnen (12%). In Overtoomse Veld Noord wonen veel gezinnen met kinderen (41%), vaak van Marokkaanse herkomst. Er wonen weinig ouderen, degenen die er wonen zijn relatief vaak van niet-westerse herkomst (77%). In Overtoomse Veld Zuid is het aandeel jongeren (21%) hoewel bovengemiddeld, niet meer zo hoog als voorheen. In Rembrandtpark Noord wonen veel nieuwe stedelingen (64%) en dit percentage stijgt. In de wijk wonen veel westerse migranten (34%). Er wonen steeds meer stellen zonder kinderen (32%). In Rembrandtpark Zuid wonen ook veel nieuwe stedelingen (57%). Hier daalt het aandeel stellen zonder kinderen (30%) en komen wat meer gezinnen met kinderen (11%). De wijk Westlandgracht is een gemengde stadsbuurt, met zowel gezinnen als alleenwonenden. De laatste groep neemt iets toe naar 56%. Relatief veel bewoners zijn van westerse herkomst (20%). Een derde is nieuwe stedeling (34%). Bevolkingsprognose Tussen 2017 en 2025 stijgt het aantal inwoners naar verwachting van naar Deze groei van 24% is veel sterker dan gemiddeld in Amsterdam (+7,6%). Alleen in IJburg/Zeeburgereiland en Oud-Noord stijgt het inwonertal tot 2025 sterker. Het aantal 65-plussers in Slotervaart nam tussen 2005 en 2017 af van naar In 2025 staat de teller op bijna (+21%). Daarmee vergrijst Slotervaart iets minder sterk dan Amsterdam gemiddeld, waar het aantal 65- plussers in dezelfde periode met 25% toeneemt. Het aandeel 65-plussers zal afnemen van 12% in 2017 naar 11% in In heel Amsterdam wordt een toename verwacht van 12 naar 14%. Het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd (4 t/m 12 jaar) zal naar verwachting toenemen van bijna in 2017 naar ruim in Deze toename wordt mede veroorzaakt door de vele nieuwe woningen die er in het gebied zijn bijgekomen (en nog bij zullen komen). Bevolking Slotervaart naar leeftijd, 1 januari 2005, 2017 en m v bron: OIS 3

4 Stedelijke ontwikkeling en wonen Buurtwaardering en -ontwikkeling Bewoners van Slotervaart zijn weinig tevreden met hun buurt, deze krijgt een rapportcijfer 6,6 (Amsterdam 7,5; zie grafiek op de volgende pagina). Sinds 2011 is dit cijfer stabiel. Ook de verwachting van de toekomstige buurtontwikkeling is negatiever dan gemiddeld (6,5 versus 7,1) en sinds 2011 stabiel. Toch vindt maar een relatief kleine groep dat de buurt er in het afgelopen jaar ook werkelijk op achteruit is gegaan (16% versus 17% gemiddeld in de stad). Rapportcijfer voor de buurt, ,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4, bron: WIA De betrokkenheid van buurtbewoners wordt beneden gemiddeld beoordeeld (rapportcijfer 5,8 versus 6,2). Bewoners van Overtoomse Veld zijn het minst tevreden over hun buurt (6,1), over de toekomst (6,2) en over de betrokkenheid van buurtbewoners (5,5). In de buurt Oostoever Sloterplas is men op deze punten juist wat positiever (7,5 voor de buurt, 6,7 voor de toekomst en 6,6 voor de buurtbetrokkenheid). Professionals van het stadsdeel en partners geven aan dat nieuwe gezinnen die instromen zorgen voor meer buurtbetrokkenheid, initiatieven in de buurt en versterking van buurtnetwerken. Wonen rapportcijfer F85 Slotervaart Noord F86 Overtoomse Veld F87 Westlandgracht F89 Slotervaart Zuid Amsterdam De woningvoorraad groeit in Slotervaart, van woningen in 2011 naar in Het gaat om nieuwbouw in Overtoomse Veld Noord, Koningin Wilhelminaplein en de Jacques Veldmanbuurt. Het aandeel corporatiewoningen neemt af (in omvang blijft het nagenoeg gelijk) van 56% in 2011 naar 49% in Er komt vooral particuliere huur bij, dit aandeel neemt toe van 23% in 2011 naar 27% in De gemiddelde huurprijs in de vrije sector is in Slotervaart lager dan gemiddeld in Amsterdam (2015: 925 versus 1.123). Een relatief groot deel van de woningvoorraad valt in het middeldure huursegment (12% versus 6%). Bewoners van Slotervaart zijn minder tevreden met hun woning dan gemiddeld in Amsterdam (rapportcijfer 7,1 versus 7,6). Van de huishoudens wil 35% verhuizen (26% gemiddeld in de stad). Dit is redelijk stabiel door de tijd. In Westlandgracht nam de waardering voor de woning iets af, van 7,4 in 2011 naar 7,1 in Er zijn een paar buurten waar de waardering voor de woning hoog ligt: Oostoever Sloterplas (8,3), Koningin Wilhelminaplein (7,8) en Andreasterrein (8,2 in 2013, voor deze buurt is geen recenter cijfer beschikbaar). Bijna vier op de tien woningen is te bewonen zonder trappen te hoeven lopen (nultredewoning). Dit is iets meer dan gemiddeld in Amsterdam (37% versus 26%). Met name woningen in Overtoomse Veld (43%) en Westlandgracht (54%) hebben vaak geen trappen. Bijna de helft van de huishoudens (46%) vindt de woning geschikt om oud in te worden (gemiddeld in de stad: 40%). Professionals van het stadsdeel en corporaties geven aan dat in portieketagewoningen grote gezinnen te krap wonen met negatieve gevolgen voor de leefsituatie voor zowel de gezinnen zelf als omwonenden (geluidsoverlast). De kwaliteit van de woningen van een aantal complexen in het gebied is zeer laag. Genoemd worden onder meer de Maassluisstraat (Westlandgracht), de J. Jongkindstraat en A. Waldorpstraat (beide Overtoomse Veld). Ruimtelijke ontwikkelingen In Slotervaart is een groot aantal locaties in ontwikkeling. De meeste woningen die volgens de OIS prognose tot 2025 worden opgeleverd, komen in de Delflandpleinbuurt (+2.000), Lelylaanzone (+1.200), OVZ Allebéplein en omgeving (+900), Lucas Andreasziekenhuis (+500), en GVBlocatie Jan Evertsenstraat (+318). In totaal is in de bevolkingsprognose van OIS rekening gehouden met per saldo ruim extra woningen in Slotervaart tussen 2017 en Sinds 2016 bevinden zich in de Riekerhaven 560 tijdelijke studentenwoningen. Dit zijn de verplaatste containerwoningen uit de Houthaven. Verder zijn er 460 tijdelijke studentenwoningen (ACTAlocatie Go-West) in Slotervaart; in de prognose is ermee rekening gehouden dat deze woningen verdwijnen in Verkeer en openbare ruimte Openbare ruimte Het cijfer dat bewoners geven voor het schoonhouden van straten en stoepen is met een 5,9 relatief laag (Amsterdam: 6,4). Voor het onderhoud hiervan geeft men een 6,2 (Amsterdam: 6,6). De verloederingsscore is met 31 relatief hoog (Amsterdam: 28).

5 De openbare ruimte in het gebied is in de avond volgens 73% goed verlicht. Gemiddeld ligt dit percentage wat hoger (78%). De openbare ruimte in Overtoomse Veld scoort over het algemeen lager dan in de andere wijken. De verloederingsscore is hier 36. Het schoonhouden van de straten krijgt een onvoldoende (5,3) en het onderhoud van de straten een 5,3. De straatverlichting is volgens 66% goed. Slotervaart Noord scoort in 2016 niet goed wat betreft zwerfvuil op straat (5), en in Slotervaart Zuid geven de bewoners een lager cijfer voor het schoonhouden van de straten (5,9). Bewoners vinden Slotervaart niet erg mooi. Het uiterlijk van de woningen krijgt gemiddeld een 6,1 (Amsterdam: 6,8) en van de woonomgeving een 6,3 (Amsterdam: 6,8). In de buurten rondom de Sloterplas wordt het groen goed gewaardeerd. Bij het Koningin Wilhelminaplein is het rapportcijfer naar een 7,9 gestegen. In Overtoomse Veld krijgt de inrichting van de woonomgeving een 5,9. In de Staalmanbuurt steeg dit cijfer van een 6,0 naar 6,9, dus beter dan gemiddeld. Op het Andreasterrein is men minder positief geworden over de inrichting. De rapportcijfers liggen nu dichter bij het stedelijk gemiddelde in plaats van daarboven. Professionals, ondernemers en bewoners geven aan dat in delen van Slotervaart de inrichting van de openbare ruimte, door gebrek aan sociale controle, voor overlast van jeugd en zwerfvuil zorgt. Voorbeelden hiervan zijn het Staalmanplein en August Allebéplein. Het aanbod van speelvoorzieningen krijgt een 6,4 (Amsterdam 6,8). Vooral in Slotervaart-Zuid daalde dit cijfer, men geeft in 2015 een 6,2 (was 6,6 in 2013). In buurt Delflandplein-West is men juist meer tevreden (6,6 was 5,9). Sloterplaspark Het Sloterplaspark ontwikkelt zich tot een grootstedelijke locatie voor recreatie en cultuur. Jaarlijkse festivals (muziek, film en eten) en sportevenementen en het recent vernieuwde Hotel Buiten (broedplaats/restaurant) trekken bezoekers van binnen en buiten het stadsdeel. Daarnaast zijn afgelopen jaar het Sloterstrand en het nieuwe Van Eesterenmuseum opgeleverd. Het ruimtegebruik in het Sloterplaspark is relatief laag (bron: Trendrapport Stad 2016). In 2013 gaven bezoekers als rapportcijfer een 7,3 aan het park en lag hiermee rond het stedelijke gemiddelde (7,2). Het park kent volgens professionals van het stadsdeel een aantal zeer betrokken belangenorganisaties en bewoners die zorgzaam zijn voor het park, activiteiten organiseren (afval prikacties, kinderactiviteiten, filmfestival) en signalen afgeven. Enerzijds constateren professionals, bewoners en buurtorganisaties dat het een rustig en aantrekkelijk park is, anderzijds wordt er wel overlast ervaren door specifiek gebruik (bbq-en, honden uitlaten, scooters, feesten in de avond en op- en afbouw evenementen). Tevens is het veiligheidsgevoel op een aantal locaties in het park laag. Verkeer De parkeervoorzieningen worden voor Amsterdamse begrippen goed beoordeeld (rapportcijfer 6,8 versus 6,4). In Overtoomse Veld is meer overlast van verkeersdrukte (6,7) en verkeerslawaai (6,4) dan gemiddeld in Amsterdam (7,0 en 6,9). Ook geven hier relatief veel bewoners aan overlast te ondervinden van agressief gedrag in het verkeer (16% versus 10%) en/of te hard rijden (33% versus 19%). In Slotervaart Noord en Westlandgracht is de verkeersoverlast door drukte (beide 6,9), lawaai (6,6 en 6,7), agressief gedrag (9 en 11%) en te hard rijden (25 en20%) flink toegenomen en ligt nu meer rond het stedelijk gemiddelde. Het aandeel bewoners van Slotervaart Zuid dat veel overlast ervaart van agressief verkeer schommelt de laatste jaren sterk. In 2016 ligt dit percentage met 9% rond het stedelijk gemiddelde (10%). Station Lelylaan deelt met het metrotraject CS-Zuidoost de tweede plaats in de top 3 van onveilige plekken in het OV (2% Amsterdamse reizigers). Belangrijkste oorzaken: weinig mensen, maar wel hangjongeren en verdacht gedragende personen. Volgens professionals van het stadsdeel worden de ovhaltes (tram, trein) in het gebied als verouderd en onveilig ervaren bij het publiek. Duurzaamheid en water In 2015 leverden geregistreerde zonnepanelen in het gebied 50,8 Kwpiek vermogen per woningen. (Amsterdam: 39,2 per woningen). De gemiddelde stikstofdioxide concentratie in dit gebied is 27 µg/m³, ruim onder de WHO advieswaarde van 40 µg/m³. Het particuliere elektriciteitsverbruik in Slotervaart is iets hoger dan gemiddeld in Amsterdam. Ook het zakelijke elektriciteitsverbruik is bovengemiddeld met versus kwh/vastgoedobject in Amsterdam. Het particuliere gasverbruik ligt rond het stedelijk gemiddelde voor particulieren. Het zakelijke gasverbruik is relatief hoog (8.100 versus m³ per vastgoedobject). De blauwe vlakken in de volgende kaart laten zien in welke straten/ buurten een sterk verhoogde kans bestaat op overlast en schade bij extreme neerslag. In de rode/oranje/gele vlakken geldt dit voor panden en (kwetsbare) infrastructuur. 5

6 Kwetsbaarheid bij extreme regen (bron: laatstgenoemde wijk staat ook 30% van de kantoorruimte leeg. De detailhandel concentreert zich rond het Sierplein, Delflandplein en August Allebéplein. In totaal zijn er 166 winkels, 16 meer dan in Het aanbod van winkels wordt door bewoners beoordeeld met een 6,6; een punt lager dan het stedelijk gemiddelde. Bezoekers zijn positief over het Sierplein en beoordelen dit winkelgebied met een 7,2. Men is alleen negatief over de keuzemogelijkheden non-food. De winkelgebieden Delflandplein en het August Allebéplein worden met een 6,2 en een 5,8 beoordeeld. Uiterlijk, aankleding, sfeer, keuzemogelijkheden en aanbod daghoreca worden hier matig tot slecht beoordeeld. Dit is lager dan het stedelijk gemiddelde van 7,2. Professionals, ondernemers en bewoners geven aan dat het, het Delflandplein als winkelgebied geen aantrekkelijke uitstraling heeft. De koopkrachtbinding voor dagelijkse boodschappen is 73% en voor niet-dagelijkse boodschappen is dat 8%. Professionals van het stadsdeel zien een toename van eenzijdige horeca, zoals shisha lounges. Economie en cultuur Bedrijvigheid Slotervaart telt banen in 2017 over vestigingen. Dit zijn 595 banen per bewoners, iets minder dan gemiddeld in de stad (624). Er zijn geen banen bijgekomen sinds 2013, maar het aantal vestigingen nam toe met 36%. Hierdoor is het aantal banen per bedrijf teruggelopen van 8,6 in 2013 naar 6,4 in 2017, wat overigens nog steeds boven het stedelijk gemiddelde ligt van 4,6 in De toename van bedrijven komt ook tot uiting in het hoge aandeel starters van 16% (Amsterdam: 11% van de vestigingen). In 2013 was het aandeel starters nog 13%. De helft van alle banen is te vinden in de zorgsector, onder andere in het Medisch Centrum Slotervaart. Er is weinig horeca-aanbod: 3% van de vestigingen is een horecavestiging. Het gaat om 106 vestigingen, waarvan 8 hotels. Het aanbod van horeca wordt laag beoordeeld met een 5,7 in 2015 (Amsterdam: 7,0). De winkelleegstand ligt op 5,5% van het aantal units en 4,4% van het winkelvloeroppervlak. Dit is iets hoger dan het stedelijk gemiddelde. De meeste bedrijvigheid (1.300) en banen (8.000) zijn te vinden in de wijk Westlandgracht. Van de bedrijfsruimten (geen kantoren) staat 43% leeg in Westlandgracht. In Overtoomse Veld is dat 23%. In Cultuur De culturele participatie in Slotervaart is laag: in 2016 heeft 27% van de bewoners minimaal 4 verschillende soorten cultuurgelegenheden bezocht (Amsterdam: 50%). In 2014 scoorde het gebied nog gemiddeld. Sinds 2014 is het aantal culturele voorzieningen in Slotervaart elk jaar gestegen naar een huidig totaal van 148. Dit zijn er per inwoners 3,8 wat minder is dan gemiddeld in de stad (6,8). Er is voor jongeren nauwelijks aanbod van culturele voorzieningen (muziek, film) in het gebied. Het Sloterplaspark ontwikkelt zich tot een grootstedelijke locatie voor recreatie en cultuur. Al een aantal jaar trekken broedplaats/restaurant Hotel Buiten, een jaarlijks filmfestival, mensen van binnen en buiten het stadsdeel. Daarnaast zijn in 2017 bijvoorbeeld het Sloterstrand en het nieuwe Van Eesterenmuseum opgeleverd. Openbare orde en veiligheid Veiligheid De veiligheid in Slotervaart is gemiddeld voor Amsterdam (Veiligheidsindex van 110 versus 104). Het gebied scoort gemiddeld op zowel criminaliteit (index: 105 versus 93) als overlast (index: 110 versus 123). Desondanks voelt men zich minder veilig dan gemiddeld (Onveiligheidsbelevingsindex van 115 versus 97 in Amsterdam). De onveiligheidsbeleving is de laatste twee jaar wel wat verbeterd (2014: 125). Vooral bewoners uit Overtoomse Veld voelen zich wel eens onveilig in hun buurt. In 2016 gaat het om 47% van de 6

7 bevolking. Dit is meer dan in voorgaande jaren en meer dan gemiddeld in Amsterdam (27%). In deze wijk heeft er een toename plaatsgevonden van meldingen over autodiefstallen, winkeldiefstallen en diefstal van brom- en snorfietsen. In Slotervaart Noord is in 2016 een daling in vergelijking met het jaar daarvoor van fietsdiefstallen, bromfietsen, en inbraak bij bedrijven. Daarentegen wordt er wel meer slachtofferschap van fietsendiefstal gemeld. Overlast Van de bewoners van Slotervaart ervaart 22% veel overlast (Amsterdam: 15%). Op de meeste vormen van overlast scoort het gebied gemiddeld. Er is wel relatief veel jongerenoverlast; 18% van de bewoners ervaart veel overlast van rondhangende jongeren (Amsterdam: 11%). In Overtoomse Veld en Slotervaart Zuid is de jongerenoverlast groter (25% en 22%). In Slotervaart Noord wordt weinig overlast door jongeren ervaren (7%). Op en rondom het Delflandplein geven professionals van het stadsdeel en politie aan dat bewoners veel overlast ervaren van alcohol- en drugsgebruik en bedelgedrag van dak- en thuislozen van HVO-Querido. Ook wordt in de omgeving van Louweshoek/Radion/ACTA, zo geven ook partners in het gebied aan, overlast ervaren door drugs en (zwerf)vuil. Brandveiligheid Het aantal binnenbranden is afgenomen, waardoor het aantal branden per woningen in 2016 weer op het stedelijk gemiddelde ligt (1,6 tegenover 2,2 in 2014). Onderwijs, jeugd en diversiteit meldingen bij Veilig Thuis is lager dan gemiddeld (2,6% versus 3,5%). Het gebruik van jeugdzorg is gemiddeld. Zo ontvangt 6,1% van de 18-miners jeugdzorg in natura (Amsterdam: 6,7%). Het aandeel 10-jarigen met een (matig) verhoogde SDQscore, een maat voor sociaal-emotionele problemen, is hoger dan gemiddeld (18% versus 14%). In de vierde klas van het VO hebben relatief weinig jongeren angstklachten (10% versus 12% in Amsterdam) of depressieklachten (7% versus 10%). Het regelmatig middelengebruik onder 4 e- klassers uit Slotervaart is relatief laag. Vijf procent gebruikt 1x per maand of vaker alcohol (12% in Amsterdam), 5% cannabis (Amsterdam: 7%) en 6% rookt regelmatig (Amsterdam: 9%). Het aandeel 10-jarigen met overgewicht daalt de laatste jaren, maar is nog altijd hoger dan in Amsterdam (19% versus 17%). Na een stijging vanaf 2012 daalt ook het aandeel 10-jarigen met obesitas, oftewel ernstig overgewicht, van 10% naar 7%, maar blijft bovengemiddeld (4%). Onder jarigen stijgt het aandeel met overgewicht (van 14% naar 20%) en is daarmee op hetzelfde niveau als in Het aandeel met obesitas is wel iets verder gedaald (7% versus 6% in Amsterdam). Het aandeel jeugdige verdachten in Slotervaart is gemiddeld (3,0% versus 2,8%). De jongeren van niet-westerse achtergrond maken relatief weinig gebruik van de fiets. Er wordt door professionals van het stadsdeel en partners een sterke toename van achtergelaten lachgaspatronen in de buurten aangetroffen. De achtergelaten patronen impliceert een toegenomen gebruik onder de jeugd, terwijl nog niet voldoende bekend is over de risico s van gebruik (bron: Trimbos-Instituut). Jeugd en jeugdhulp Het aandeel 18-minners in Slotervaart is gemiddeld voor Amsterdam (19% versus 18%). Onder hen bevinden zich relatief veel minimajongeren (28% versus 21%). De samenstelling verschilt sterk per buurt. In Overtoomse Veld en Slotervaart-Zuid wonen relatief veel minimajongeren (33% en 27%). De meeste jongeren in deze twee wijken hebben een niet-westerse migratieachtergrond (74% en 71%). Voor beide wijken geldt dat dit aandeel daalt. In Slotervaart-Noord wonen relatief veel jongeren (22%). De samenstelling naar herkomst komt overeenkomt met het stedelijk gemiddelde. Dit laatste geldt ook voor Westlandgracht. Slotervaart scoort hoog op de risicofactorenindex kindermishandeling (130 versus 100), maar het aandeel Onderwijs De helft van de peuters in Slotervaart (49%) behoort tot de doelgroep van de voorschool (Amsterdam: 34%). Van hen gaat de meerderheid (86%) naar een voorschool, net als gemiddeld in Amsterdam (88%). Het opleidingsniveau van de ouders is relatief laag: 33% van de basisschoolleerlingen en 47% van de middelbare scholieren heeft laagopgeleide ouders. In de stad is dit respectievelijk 23% en27%. Dit aandeel daalt zowel stedelijk als in Slotervaart (zie volgende grafiek). In Slotervaart-Noord ligt het opleidingsniveau van de ouders rondom het stedelijk gemiddelde: 27% van de PO en 31% van de VO leerlingen heeft laagopgeleide ouders. Ook in de wijk Westlandgracht ligt het opleidingsniveau van ouders van de basisschoolleerlingen rond het gemiddelde: 28% is laagopgeleid. 7

8 Opleidingsniveau ouders, PO en VO, 2016 % hoog opgele middelbaar opgeleid laag opgele Van de bewoners ervaart 16% discriminatie, dit is gemiddeld voor Amsterdam (14%, zie de grafiek hieronder). In Slotervaart-Noord is dit percentage lager (11%). In Overtoomse Veld is het aandeel dat discriminatie ervaart twee keer zo hoog (20%). In deze wijk is bovendien het rapportcijfer voor sociale cohesie veel lager dan gemiddeld (4,7 versus 5,6) en de ervaren spanningen veel hoger dan gemiddeld (indexscore 124 versus gemiddeld 101). Ervaren discriminatie, 2016 (procenten) % 50 PO VO Amsterdam 40 Bron: OJZ/CBS (bewerking OIS) Het aandeel leerlingen dat een basisschooladvies ontvangt voor havo/vwo is lager dan het stedelijk gemiddelde (43% versus 52%). Er zijn echter grote verschillen tussen wijken. In Slotervaart Noord en Westlandgracht krijgt meer dan de helft van de leerlingen een havo/vwo advies, terwijl het in Overtoomse Veld en Slotervaart-Zuid om ongeveer een derde van alle leerlingen gaat. Het aandeel laagopgeleide schoolverlaters ligt met 8% rond het stedelijk gemiddelde (9%). In Slotervaart-Noord is het aandeel laagopgeleide schoolverlaters de afgelopen jaren gestegen en ligt het nu met 12% hoger dan het stedelijk gemiddelde. Deze stijging vond vooral plaats in de Jacob Geelbuurt (van 14% naar 17%). In Slotervaart Zuid is het aandeel juist gedaald en ligt het met 6% onder het stedelijk gemiddelde. In Slotervaart studeert 10% van de bevolking (Amsterdam: 8%). Dit zijn iets vaker hbo en iets minder vaak wo studenten dan gemiddeld in Amsterdam. Relatief gezien wonen de meeste studenten in Slotervaart- Zuid: 13% is hier student. In Slotervaart-Zuid en Westlandgracht is het aandeel wo-studenten hoger dan gemiddeld in het gebied, terwijl in Slotervaart-Noord en Overtoomse Veld het aandeel mbo-studenten juist hoog is. Professionals van het stadsdeel en scholen signaleren dat vooral jongeren met vwo-advies uitwijken naar het voorgezet onderwijs in andere stadsdelen of gemeentes Slotervaart Noord Overtoomse Veld Westlandgracht Slotervaart Zuid % ervaren discriminatie gemiddelde Amsterdam (14%) Bron: Veiligheidsmonitor Professionals en bewoners uit de wijken bevestigen het beeld van bevolkingsgroepen die vanwege specifieke kenmerken (zoals etniciteit, leeftijd, eigenaarschap woning, woonduur) geen of nauwelijks contact met elkaar hebben. Ook wordt er door buurtorganisaties nauwelijks samengewerkt. Ook worden er door professionals van het stadsdeel spanningen en conflicten waargenomen tussen zittende bewoners en nieuwe bewoners die in de nieuwbouw van de Ringspoorzone instromen. Professionals van het stadsdeel geven aan de dat de leefbaarheid van de Delflandpleinbuurt onder grote druk staat door de diversiteit van aanwezige groepen (oudere bewoners, kwetsbare groepen in en uit de maatschappelijke opvang, studenten). Professionals van het stadsdeel krijgen onder andere via netwerken van organisaties signalen over radicalisering van jongeren uit Slotervaart. Daarnaast zijn er zorgen bij het stadsdeel over jonge meiden die dreigen af te glijden richting de prostitutie. Diversiteit Slotervaart scoort op alle indicatoren voor diversiteit (veel) slechter dan gemiddeld. Zo is het rapportcijfer voor sociale cohesie met 5,1 veel lager dan gemiddeld (5,6). De spanningenindex is gestegen van 109 in 2013 naar 119 in Het is daarmee veel hoger dan gemiddeld (101). Een kwart van de 4 e -klassers heeft een negatieve houding ten opzichte van homoseksualiteit. Gemiddeld in Amsterdam geldt dat voor 15% van de 4 e -klassers. Werk, inkomen en participatie Werk en inkomen Op de meeste indicatoren voor werk en inkomen liggen de uitkomsten voor Slotervaart rondom het stedelijk gemiddelde. Zo is bijvoorbeeld begin 2017 de geregistreerde werkloosheid (het aandeel 15 tot 67-jarigen met een bijstand, WW of gedeeltelijk AO-uitkering) 13% versus 11,9% in Amsterdam. Ook het aandeel 8

9 minimahuishoudens ligt dicht bij het gemiddelde (2014: 22% versus 20%). In Slotervaart groeien kinderen wel relatief vaak op in minimahuishoudens: 28% versus 22% gemiddeld in Amsterdam. Verder is de arbeidsparticipatie van 15 t/m 26-jarigen veel lager dan het stedelijk gemiddelde: 59% van hen heeft in Slotervaart betaald werk voor minimaal 1 uur per week (versus 65% gemiddeld, 2016). Ook de netto arbeidsparticipatie van vrouwen in met 59% relatief laag (Amsterdam: 64% in 2016). Er zijn vooral relatief veel minimajongeren in Overtoomse Veld (23%) en Slotervaart-Zuid (22%). In Westlandgracht is het aandeel bijstandsgerechtigden verdubbeld tussen 2016 (5,2%) en 2015 (10,5%) en ligt daarmee op een veel hoger niveau dan in heel Amsterdam (6,5%). Dat heeft te maken met de grote instroom van statushouders in deze wijk, waarvan de grote meerderheid afhankelijk is van de bijstand. In drie buurten is het bijstandsgebruik en de geregistreerde werkloosheid zeer hoog en stijgende: de Jacob Geelbuurt (11,2% en 18%), de Johan Jongkindbuurt (14,5% en 24% ), Delflandpleinbuurt-Oost (17,5% en 15,8%) en de Staalmanpleinbuurt (9,1% en 16,3%). In Slotervaart-Zuid is het aandeel aanmeldingen bij Vroeg Er Op Af met 2,0% relatief hoog (Amsterdam: 1,5%), en is ook toegenomen sinds In Slotervaart-Noord (1,8%) en Overtoomse Veld (1,1%) is het aandeel aanmeldingen juist gedaald. In Westlandgracht (1,1%) is deze gelijk gebleven. Participatie Inwoners van Slotervaart hebben in 2016 even vaak als gemiddeld een dagbesteding in de vorm van (vrijwilligers)werk, mantelzorg of een opleiding (88% van de bewoners van jaar). In 2012 was dit nog veel minder vaak het geval dan gemiddeld in de stad (73% versus 87%). Relatief weinig bewoners doen vrijwilligerswerk (20% versus 35% stedelijk) en dit fluctueert sterk over de jaren heen. Zo nam het aandeel vrijwilligers van 2012 op 2014 toe en is nu weer afgenomen. Ruim een vijfde zet zich in voor buurt of stad (22% versus 24% in Amsterdam). Sociale uitsluiting, een situatie waarin mensen vanwege omstandigheden als weinig financiële middelen of gebrek aan zorg niet volledig kunnen deelnemen aan de samenleving, ligt in het gebied met 9% op gemiddeld stedelijk niveau (8%) en is gedaald (2012: 14%). Bijna de helft heeft wekelijks contact met buren (48% versus 51% in Amsterdam) en men heeft ook vaak, vaker dan gemiddeld, wekelijks contact met overige buurtbewoners (38% versus 23%). In Slotervaart is men minder vaak lid van een vereniging dan gemiddeld in de stad (41% versus 50%). Bijna de helft voelt zich verwant met een geloof (46% versus 34% in Amsterdam) en men bezoekt ook relatief vaak een godshuis (26% versus 18%). Educatie en inburgering In het gebied wonen 12,2 statushouders per inwoners (Amsterdam: 6,1 per inwoners). Welzijn, zorg en sport Welzijn De standaard leefsituatie-index, een samengestelde score op het gebied van gezondheid, participatie en leefbaarheid die het gemiddelde welzijnsniveau van een buurt beschrijft, is in het gebied ongunstiger dan gemiddeld in de stad (101 versus 105). Het aandeel ernstig eenzame bewoners is licht toegenomen en ligt op het Amsterdams gemiddelde (van 9% in 2012 naar 13% in 2016). Elf procent ervaart geen regie over het eigen leven (versus 10% in Amsterdam). Zorg De gezondheid van bewoners van Slotervaart is op een aantal aspecten minder goed dan gemiddeld in de stad. Zo heeft bijvoorbeeld ruim een kwart dagelijkse beperkingen (26% versus 17%) en 11% heeft ernstige psychische klachten (versus 8%). In Slotervaart wordt minder vaak bewogen dan stadsbreed: 59% voldoet aan de beweegnorm versus 65% in Amsterdam. Het percentage bewoners met overgewicht is gemiddeld (41% versus 40%). Bijna een kwart rookt (24% versus 27%) en ook het aandeel dat veelvuldig alcohol drinkt ligt iets lager dan gemiddeld (14% overmatig en/of zwaar alcoholgebruik, versus 17%). Vier van de tien bewoners geven informele hulp (39% versus 41%). Dit aandeel fluctueert sterk over de jaren en is nu iets meer dan in 2012, maar minder dan in Zeven procent is mantelzorger (Amsterdam: 9%). Bewoners zijn wat minder tevreden dan gemiddeld in de stad over het aanbod aan buurt- en wijkcentra in de buurt (rapportcijfer 6,3 versus 6,7) en over zorgvoorzieningen voor 65-plussers (7,0 versus 7,5). Het aanbod aan voorzieningen per inwoners wijkt niet af van het gemiddelde. Professionals van het stadsdeel en corporaties geven aan dat psychosociale gezondheid en de leefsituatie van bewoners in kwetsbare buurten zorgen baart, met name in de J. Geelbuurt en in Overtoomse Veld. Sport Slotervaart scoort gemiddeld of net onder het stedelijk gemiddelde op sportindicatoren. 9

10 Het aandeel 10-jarigen dat sport in clubverband is 66%. Dat is meer dan in 2015, maar nog altijd onder het stadsgemiddelde van 73%. De sportparticipatie ligt met 79% rond het stadsgemiddelde (77%). Van de 47 sportvoorzieningen in Nieuw-West zijn er 8 te vinden in Slotervaart. Dat maakt dat er per inwoners 0,20 sportlocaties zijn, in Amsterdam is dat 0,45. In Slotervaart is er weinig buitensportruimte, er is bijvoorbeeld geen sportpark. Het stadsdeel hoort van onder meer trainers van onder- en naschoolse lessen dat veel kinderen en volwassenen, maar ook ouderen, niet voldoende financiële draagkracht hebben om sportcontributie te betalen. 10

11 Kernindicatoren 11

12 Kernindicatoren (vervolg) Legenda tabel voorpagina en kernindicatoren De kleuren geven aan hoe de waardes van een indicator verspreid zijn over de stad. De kleuren geven niet aan of de verschillen statistisch significant zijn en hebben geen relatie met gestelde normen of beleidsdoelen. > 1 SD meer / beter dan gemiddeld 0,5-1 SD meer / beter dan gemiddeld 0,5 SD rond gemiddelde 0,5-1 SD minder / slechter dan gemiddeld > 1 SD minder / slechter dan gemiddeld geen gegevens beschikbaar Deze en meer cijfers zijn voor meerdere jaren en op verschillende schaalniveaus terug te vinden in het Basisbestand Gebieden Amsterdam van OIS (zie ook: Op deze site staan ook de definities en bronnen vermeld van alle indicatoren. 12