Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2017

Transcriptie

1 Gemeente Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 201 Factsheet maart 201 De totale werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald ten opzichte van 201. Van de.000 Amsterdamse jongeren in de leeftijd van 15 tot en met 2 jaar waren er in 201 gemiddeld.00 werkloos, dit komt neer op,5 van de beroepsbevolking. In 20 was dit nog,3. De Amsterdamse jeugdwerkloosheid ligt net als in 2015 en 201 iets onder het landelijke gemiddelde (,0). Zowel in Nederland als in Amsterdam was sprake van een sterke daling in de jeugdwerkloosheid. Deze factsheet brengt de belangrijkste bevindingen rondom de Amsterdamse jeugdwerkloosheid in beeld door jongeren op basis van de kenmerken onderwijs, werk en werkloosheid in te delen in zes groepen en de periode 20 tot en met 201 te vergelijken. Jeugdwerkloosheid Amsterdam daalt naar,5 In 201 waren gemiddeld.00 Amsterdamse jongeren werkloos. Deze jongeren zochten wel actief naar werk maar konden geen werk vinden. Dit komt neer op,5 van de beroepsbevolking. Het aandeel werkloze jongeren is gedaald ten opzichte van voorgaande jaren (201:,4), in absolute aantallen daalde het aantal werkloze Amsterdamse jongeren met In 20 was,3 werkloos, in 2015 daalde de werkloosheid naar,3. In 201 was even sprake van stabilisatie (,4) maar nu is de werkloosheid onder Amsterdamse jongeren weer verder gedaald (,5). In 201 waren Amsterdamse jongeren minder vaak dan gemiddeld in Nederland werkloos (,5 tegenover ). Ook in Rotterdam (,1), Den Haag () ligt het werkloosheidspercentage hoger dan in Amsterdam. In Utrecht (,) is de werkloosheid onder jongeren net als voorgaande jaren lager dan in Amsterdam (zie figuur 2).

2 Figuur Voornaamste ontwikkelingen jeugdwerkloosheid Amsterdam!"-!$ Positieve ontwikkelingen 5.00 jongeren minder werkloos (,3,5) Arbeidsparticipatie gestegen (1, 3,) Onderwijsdeelname gestegen (4,,5) Daling schoolgaande werkzoekenden (15 ) Daling niet schoolgaande werkzoekenden ( ) Daling werkloosheid onder alle herkomstgroepen en opleidingsniveaus Aandachtspunten Laag-en middelbaar opgeleiden met niet-westerse achtergrond nog steeds vaker werkloos dan jongeren zonder migratieachtergrond, verschil iets kleiner geworden Bijstandsafhankelijkheid daalt onder alle groepen. Door instroom statushouders stijgt aantal uitkernigen van 2. naar 2.1 Participatiegraad jongeren met niet-westerse migratieachtergrond gedaald. Figuur Ontwikkeling werkloze jongeren ((- ) jaar) G" en Nederland,!"-!$ (procenten) , 1, ,,,3,,,4,,3,4,4,1,5, Nederland Amsterdam Utrecht Rotterdam Den Haag Er zijn twee groepen werkloze jongeren: werkloze jongeren die een opleiding volgen en werkloze jongeren die geen opleiding volgen. Dat de jeugdwerkloosheid in Amsterdam sterk is gedaald komt vooral door de daling in de werkloosheid onder jongeren die een opleiding volgen. Onder jongeren die geen onderwijs meer volgen daalde de werkloosheid ook maar minder sterk. Zowel de werkloosheid onder niet onderwijsvolgende jongeren (,0 tegenover,) als de werkloosheid onder schoolgaande jongeren (, tegenover,3) is in Amsterdam lager dan gemiddeld in Nederland (zie figuur 3).

3 Figuur / Ontwikkeling werkloze jongeren Amsterdam en Nederland,!"-!$ (procenten) 1,,3,,,1,,4,,4,0,3,,4,1,2,3,2,,3,,5, Amsterdam onderwijsvolgend Nederland onderwijsvolgend werkloos en niet-onderwijsvolgend Amsterdam werkloos en niet-onderwijsvolgend Nederland totale jeugdwerkloosheid Amsterdam totale jeugdwerkloosheid Nederland Bron: EBB CBS/REB OIS, bewerking OIS Wie zijn er werkloos? lagopgeleiden werkloos Jongeren zonder startkwalificatie (), jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond (), jongeren met een westerse migratieachtergrond () en jarigen () zijn vaker werkloos dan andere groepen jongeren. Toch was onder al deze groepen het afgelopen jaar sprake van een daling in de werkloosheid. Herkomst en opleidingsniveau zijn de belangrijkste voorspellers van jeugdwerkloosheid. Dit was voorgaande jaren ook het geval. Hoe lager iemand is opgeleid, hoe groter de kans op werkloosheid. Zo is van de laagopgeleide jongeren werkloos, tegenover van de middelbaar opgeleide jongeren en 4 van de hoogopgeleide jongeren (figuur 4). Jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond zijn ongeacht hun opleidingsniveau vaker werkloos dan jongeren met een Nederlandse achtergrond. Ook na correctie voor leeftijd en geslacht blijft er een verschil 1. Figuur " Werkloze jongeren Amsterdam naar achtergrondkenmerken,!"-!$ (procenten) Nederlandse achtergrond westerse migratieachtergrond niet -westerse migratieachtergrond jonge mannen jonge vrouwen jaar 23-2 jaar laag opgeleid (geen startkwalificatie middelbaar opgeleid hoog opgeleid schoolgaand en werkzoekend niet schoolgaand en werkzoekend,3 totaal,4,3, Blijkt op basis van een logistische regressie analyse =

4 Binnen groep jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond valt op dat onder alle groepen, behalve de overige niet-westerse groep, sprake is van een daling in de jeugdwerkloosheid 2. Vooral onder jongeren met een Marokkaanse migratieachtergrond daalde de jeugdwerkloosheid sterk, maar ook onder jongeren met een Turkse en Surinaamse/Antilliaanse migratieachtergrond was sprake van een daling in de jeugdwerkloosheid. Figuur ( Werkloze beroepsbevolking ((- ) jaar) Amsterdam naar migratieachtergrond,!"-!$ (procenten) Nederlandse achtergrond westerse migratieachtergrond niet -westerse migratieachtergrond v.w. Turkse herkomst v.w. Marokkaanse herkomst v.w. Surinaamse/Antilliaanse herkomst v.w. overige niet-westerse herkomst totaal,3,4, Wanneer opleidingsniveau en migratieachtergrond gecombineerd worden, blijkt dat het verschil in werkloosheid tussen jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond en jongeren met een Nederlandse achtergrond het grootst is bij de laagopgeleide jongeren: = van de laagopgeleide jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond is werkloos, tegenover C van de laagopgeleide jongeren met een Nederlandse achtergrond. In absolute aantallen gaat het om een relatief grote groep, =. DD werkloze jongeren zijn laagopgeleid (zie figuur E). Van de middelbaar opgeleide jongeren (in totaal ongeveer.fdd werkloze jongeren) met een niet-westerse migratieachtergrond is F werkloos, tegenover G van de middelbaaropgeleide jongeren met een Nederlandse achtergrond. Onder hoogopgeleide jongeren is er voor het eerst geen verschil tussen jongeren met een nietwesterse en een Nederlandse achtergrond werkloos). Maar opmerkelijk is dat juist onder deze laatste groep er wel een verschil is in het aandeel jongeren dat niet werkt, geen werk zoekt en geen onderwijs volgt. Van de hoogopgeleide jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond is C, niet werkzaam, werkzoekend of onderwijsvolgend en van de hoogopgeleide jongeren met een Nederlandse achtergrond is dit,c. Juist de groep met een niet-westerse migratieachtergrond geeft relatief vaak aan dat ze wel willen werken maar niet actief zoeken (en dus mogelijk ontmoedigd zijn, zie later deze factsheet).,3 Sterkste daling laagopgeleiden Nederlandse achtergrond Tussen 20 en 201 daalde de werkloosheid het sterkst onder laagopgeleide jongeren met een Nederlandse achtergrond (van 24 naar ) en onder hoogopgeleide jongeren met een nietwesterse migratieachtergrond (van naar 4). Onder hoogopgeleide jongeren met een Nederlandse achtergrond was de daling het kleinst, maar onder deze groep was de werkloosheid ook al relatief laag (van in 20 naar 4 in 201). 2 Dit wordt waarschijnlijk (deels) veroorzaakt door de instroom van statushouders, zie ook ontwikkelingen in de

5 Figuur ) Ontwikkeling werkloze beroepsbevolking ((- ) jaar) naar opleidingsniveau en migratieachtergrond,!" en!$ (procenten) laagopgeleid Nederlandse achtergrond middelbaaropgeleid Nederlandse achtergrond hoogopgeleid Nederlandse achtergrond laagopgeleid niet-westerse achtergrond middelbaaropgeleid niet-westerse achtergrond hoogopgeleid niet-westerse achtergrond Bron: EBB CBS/ REB OIS, bewerking OIS Jeugdwerkloosheid in de stadsdelen Sterkste daling in Noord en Zuid Hoewel de totale jeugdwerkloosheid in Amsterdam daalde, is er binnen de stad sprake van verschillende ontwikkelingen in de jeugdwerkloosheid, veelal veroorzaakt door de ontwikkelingen bij verschillende groepen jongeren. In Zuidoost is de jeugdwerkloosheid met nog steeds het hoogst maar wel gedaald ten opzichte van 201 ( werkloos). Ten opzichte van 20 is de daling in Zuidoost minder sterk dan in andere stadsdelen, omdat de daling daar pas recent inzette. In Nieuw-West () en Noord (), in voorgaande jaren de stadsdelen met een relatief hoge jeugdwerkloosheid, was ook sprake van een daling. Vooral in Noord is sprake van een sterke daling ten opzichte van 20. In West daalde de werkloosheid in 201 sterk, maar is nu weer sprake van een stijging. Hoe dit komt is nog onduidelijk. Figuur $ Werkloze beroepsbevolking ((- ) jaar) Amsterdam naar stadsdeel in!$ en ontwikkeling ten opzichte van!" (procenten) G

6 Zes groepen jongeren Om in beeld te krijgen wat de situatie van Amsterdamse jongeren is qua opleiding, werk en werkloosheid zijn alle jongeren op basis van deze kenmerken ingedeeld in zes hoofdgroepen: 1. in opleiding (en niet werkzaam of werkzoekend); 2. in opleiding en aan het werk; 3. aan het werk en niet in opleiding; 4. werkzoekend en in opleiding; 5. werkzoekend en niet in opleiding;. niet in opleiding en niet werkend, niet actief op zoek naar werk. De groepen 1 en behoren niet tot de beroepsbevolking, de groepen 2 t/m 5 wel (zie figuur ). De grootste groepen jongeren zijn in opleiding en aan het werk (3), aan het werk en niet in opleiding (2) en in opleiding en niet werkzaam of werkzoekend (2) en (tabel ). In totaal is twee derde van de Amsterdamse jongeren in opleiding. Figuur 5 Amsterdamse jongeren naar voornaamste activiteit ((- ) jaar),!$ (aantallen) alle Amsterdamse jongeren (.000) beroepsbevolking (1.00) niet-beroepsbevolking (45.400) werkzaam (4.000) werkzoekend (.00) niet werkzaam, niet werkzoekend 2. in opleiding en aan het werk (54.00) 3. aan het werk en niet in opleiding (3.300) 4. werk-zoekend en in opleiding (5.0) 5. werk-zoekend en niet in opleiding (2.500) 1. in opleiding (3.00). niet in opleiding en niet werkend/werkzoekend (.500) Toename niet actieven Hoewel de jeugdwerkloosheid daalt, stijgt de groep die geen onderwijs volgt, niet werkt en geen werk zoekt naar 5,1. Dit aandeel is wel vergelijkbaar met 20 en Tabel Amsterdamse jongeren (15-2 jaar) naar voornaamste activiteit, (procenten en aantallen) abs abs abs abs 1. in opleiding , , , , 2. in opleiding en aan het werk , , , ,2 3. aan het werk en niet in opleiding , , , , 4. werkzoekend en in opleiding.50, ,.00 4, 5.0 3,5 5. werkzoekend en niet in opleiding , , , ,. niet in opleiding en niet werkend/werkzoekend.00 5,4.00 5, ,.500 5,1 totaal E

7 Twee groepen werkloze jongeren: wel en geen onderwijs volgend Er zijn twee groepen werkloze jongeren: werkloze jongeren die een opleiding volgen en werkloze jongeren die geen opleiding (meer) volgen. Bij elkaar vormen die de werkloze beroepsbevolking, volgens de internationale definitie van werkloosheid. Van de onderwijsvolgende jongeren is, werkloos, van de niet-onderwijsvolgende jongeren is werkloos (tabel ). Onder de onderwijsvolgende jongeren is de werkloosheid sterk gedaald (van, naar,), onder de niet onderwijsvolgende jongeren was eveneens sprake van een daling (, naar ). Tabel Werkzoekende beroepsbevolking 15-2 jaar naar voornaamste activiteit, (procenten) abs. abs. abs. abs. onderwijsvolgende jongeren.50, 5.00,3.00, 5.0, niet-onderwijs volgende jongeren 4.50,1 3.00, , 2.500,0.300,3.200,3.00,4.00,5 De problematiek verschilt per groep. Onderwijsvolgende werkzoekende jongeren zoeken relatief vaak naar een kleine baan. Iets meer dan de helft (51) wil minder dan uur per week werken en 34 zoekt werk voor -24 uur per week. Tien procent is op zoek naar een baan van 33 uur of meer per week. De niet onderwijsvolgende jongeren willen vaak (3) 33 uur of meer werken. Toch is er ook onder deze groep een relatief grote groep (20) die een relatief kleine baan zoekt (-24 uur). Tabel Werkzoekende beroepsbevolking 15-2 jaar naar aantal uur dat ze willen werken, 201 (procenten) 1- uur -24 uur uur 33 uur of meer totaal in opleiding en werkzoekend werkzoekend en niet in opleiding totaal werkzoekend Ontwikkelingen in het werkloosheidcijfer voor een bepaalde subgroep worden vaak bepaald door ontwikkelingen in de onderwijsvolgende werkzoekende jongeren of de nietonderwijsvolgende werkzoekende jongeren. De voornaamste ontwikkelingen zijn: Bij de laagopgeleiden daalde de werkloosheid door zowel een daling in de werkloosheid onder de groep die geen opleiding meer volgt als door een daling bij de groep die wel onderwijs volgt. Jongeren zonder startkwalificatie vonden dus weer makkelijker werk dan eerder jaren. Onder de middelbaar en hoogopgeleiden die geen onderwijs meer volgen bleef de werkloosheid gelijk. Onder middelbaar opgeleiden die wel onderwijs volgen daalde de werkloosheid wel. Onder jonge mannen daalde de werkloosheid zowel onder de onderwijsvolgenden als onder de niet onderwijsvolgenden. Bij jonge vrouwen was alleen onder onderwijsvolgenden nog sprake van een daling. De =-E jarigen die geen onderwijs volgen zijn in D C iets vaker werkloos dan in D E, onder de onderwijsvolgenden was wel sprake van een daling in de werkloosheid. Bij G- jarigen daalde de werkloosheid zowel onder onderwijsvolgende als onder niet-onderwijsvolgenden. C

8 Figuur Werkloze beroepsbevolking ((- ) jaar) naar volgen van onderwijs, Amsterdam (procenten) a. Werkloosheid onderwijsvolgende jongeren, jonge mannen jonge vrouwen jaar 23-2 jaar autochtoon westerse achtergrond niet-westerse achtergrond 1 1 laag opgeleid middelbaar opgeleid hoog opgeleid ,3, totaal, b. Werkloosheid niet onderwijsvolgende jongeren, jonge mannen jonge vrouwen jaar 23-2 jaar 5 1 autochtoon westerse achtergrond niet-westerse achtergrond laag opgeleid middelbaar opgeleid hoog opgeleid ,1 totaal,2, Werkloosheidsduur neemt af Gemiddelde zoekduur maanden Aan de jongeren die op het moment van ondervragen werkloos waren, is gevraagd hoe lang zij al op zoek zijn naar werk. Werkloze jongeren waren in 201 gemiddeld al zes maanden op zoek naar werk, dit is gemiddeld bijna een maand korter dan in 201 toen werkloze jongeren, maanden zochten naar werk (figuur ). De gemiddelde zoekduur verschilt wel sterk tussen groepen: Werkloze jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond zijn gemiddeld al J, maanden op zoek naar werk, terwijl de werkloze jongeren met een Nederlandse achtergrond maanden zoekende zijn). Jonge mannen zoeken gemiddeld al langer (C,G maanden) dan jonge vrouwen (G, maanden). Middelbaar opgeleide jongeren, en dan vooral de jongeren met een afgeronde MBO- opleiding zoeken relatief lang naar werk (C,E maanden). J

9 Ten opzichte van 20 valt op dat de ontwikkelingen in de werkloosheidsduur, ondanks de gedaalde werkloosheid, beperkt zijn voor de meeste groepen. Hoogopgeleide jongeren die nu werkloos zijn, zoeken gemiddeld al langer naar werk dan dat de werkloze hoogopgeleide jongeren in 20 dat deden. Figuur / Werkloosheidsduur in maanden naar verschillende groepen jongeren ((- ) jaar),!" en!$ jaar 23-2 jaar ,5 5,2,5 jonge mannen jonge vrouwen 5,4 5,3, laagopgeleid middelbaar opgeleid hoog opgeleid 2, 4,4,2,,3, Nederlandse achtergrond Westerse achtergrond niet-westerse achtergrond 3, 4, 4,4 4,,1,2 totaal, Overige jongeren 5 wil wel werken Voor de jongeren die niet werken, geen opleiding volgen en niet actief op zoek zijn naar werk, is in kaart gebracht waarom ze tot deze groep behoren. Van deze jongeren wil 5 wel werken, maar zoekt niet actief naar werk of is niet direct beschikbaar voor werk (201: 51). De overige 44 wil en/of kan niet werken om verschillende redenen. Hoger opgeleide jongeren willen veel vaker wel werken, maar zoeken niet actief of zijn nog niet direct beschikbaar (1) dan middelbaar (0) of laag opgeleide jongeren (52). Jongens willen veel vaker () wel werken dan meisjes (4). Meisjes met een niet-westerse migratie achtergrond willen vaker werken (4) dan meisjes met een autochtone achtergrond (40). Figuur " Niet onderwijsvolgende, niet werkende en niet werkzoekende jongeren ((- ) jaar) die wel willen werken maar niet actief zoeken of niet direct beschikbaar zijn, Amsterdam,!) en!$ (procenten) jaar 23-2 jaar jonge mannen jonge vrouwen Nederlandse achtergrond westerse migratieachtergrond niet -westerse migratieachtergrond laag opgeleid middelbaar opgeleid hoog opgeleid meisjes Nederlandse achtergrond meisjes niet-westerse achtergrond jongens Nederlandse achtergrond jongens niet-westerse achtergrond totaal F

10 Aantal jongeren in de bijstand vrijwel gelijk 2 ontvangt bijstand Op 1 januari 201 ontvingen 2.1 jongeren in de leeftijd van 15 tot en met 2 jaar een uitkering in het kader van de participatiewet. Dit komt neer op 2 van alle jongeren in deze leeftijdsgroep. Jongeren met een bijstandsduitkering zijn veelal laag-(50) of middelbaar (33) opgeleid. Vijf procent is hoogopgeleid en van is onbekend welk opleidingsniveau zij hebben. Er zijn enkele opvallende ontwikkelingen: Onder jongeren van = tot en met E jaar was sprake van een daling in bijstandsafhankelijkheid, terwijl onder de G tot en met jarigen de bijstandsafhankelijkheid steeg met C. Jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond zijn vaker van bijstand afhankelijk dan jongeren met een Nederlandse achtergrond, maar onder alle groepen was wel sprake van een daling. Onder jongeren met een Turkse migratieachtergrond daalde de bijstandsafhankelijkheid van,j naar,g en onder de jongeren met een Marokkaanse achtergrond was sprake van een daling van =,C (D C) naar =,= (D J). Onder jongeren met een Surinaamse of Antilliaanse migratieachtergrond is het percentage bijstandsafhankelijken gelijk gebleven met =,. Onder de jongeren met een overige niet-westerse achtergrond nam de bijstandsafhankelijkheid toe van E,= in D C naar E,C begin D J. Figuur ( Bijstandsafhankelijkheid naar achtergrondkenmerken, jan!(-jan!5 (procenten) Bron: WPI, bewerking OIS D

11 De ontwikkelingen vallen toe te schrijven aan de instroom van statushouders. Zij zijn, zeker in de eerste jaren na hun komst naar Nederland, nog vaak afhankelijk van bijstand. In 2015 tot en met 201 zijn relatief veel statushouders naar Nederland, en ook naar Amsterdam, gekomen. Hierdoor is het aantal dat bijstand ontvangt ook gestegen. Begin 201 ontvingen 35 statushouders onder de 2 bijstand, dit waren er begin De meeste statushouders komen uit Syrië en Eritrea en vallen onder de groep met een overige niet-westerse migratieachtergrond. Hierdoor stijgt de bijstandsafhankelijkheid van deze groep (zie figuur 15) terwijl onder andere groepen de bijstandsafhankelijkheid juist afneemt. Definities Beroepsbevolking: iedereen tussen de 15 en 4 jaar die minimaal 1 uur per week werkt of wil werken. Bestaat uit de werkzame beroepsbevolking en de werkloze beroepsbevolking. Ook jongeren die maar een paar uur werken of werk zoeken voor 2 uur per week. Werkzame beroepsbevolking: iedereen die minimaal 1 uur per week werkt. Werkloze beroepsbevolking: iedereen die niet werkt en actief op zoek is naar een baan van minimaal 1 uur per week. alle Amsterdamse jongeren (.000) beroepsbevolking (1.00) niet-beroepsbevolking (45.400) werkzame beroepsbevolking (4.000) werkloze beroepsbevolking (.00) Gebruikte bronnen Om tot de zes groepen jongeren te komen zijn verschillende gegevensbronnen gecombineerd. De belangrijkste bron betreft 3. enquêtes over werk en werkloosheid die gedurende 201 zijn afgenomen onder jongeren in de leeftijd van 15 tot en met 2 jaar (REB OIS en EBB CBS, bewerking OIS). Daarnaast is gebruik gemaakt van de volgende registratiecijfers: bevolkingscijfers (GBA, januari 201) en uitkeringscijfers (gemeente Amsterdam en CBS, januari 201). Deze fact sheet beschrijft daarmee de werkloze beroepsbevolking over heel 201 en de geregistreerde werklozen per 1 januari 201. Hierbij geldt dat naarmate de uitsplitsingen gedetailleerder worden de betrouwbaarheidsmarge toeneemt. Naast deze fact sheet verschijnt een achtergronddocument waarin de gehanteerde methode nader beschreven staat. Hierin wordt bovendien dieper ingegaan op een aantal onderwerpen.

12 Colofon Bestuur en Organisatie (OIS) Amstel 1 Oudezijds Voorburgwal 300 PN Amsterdam GL Amsterdam Telefoon: Telefoon: Opdrachtgever Werk Participatie en Inkomen Auteur drs Idske de Jong en Francien Meester MSc idske.de.jong@amsterdam.nl