Gebiedsanalyse Noord Oost Stadsdeel Noord

Transcriptie

1 Gebiedsanalyse Noord Oost Stadsdeel Noord Gebied Noord Oost in het kort Ontwikkeling van het gebied De tevredenheid van bewoners met hun buurt is gemiddeld genomen relatief laag, maar verschilt wel sterk per wijk. De verwachting voor de toekomst van de eigen buurt verbetert, maar blijft relatief laag en bijna een kwart vindt de eigen buurt achteruit gaan. Desondanks zijn er veel verbeteringen, die de komende periode mogelijk bijdragen aan een beter vertrouwen in de toekomst van de buurt: In Elzenhagen en het CAN-gebied worden woningen en de beginhalte van de Noord/Zuidlijn gerealiseerd. In de Waterlandpleinbuurt vindt stedelijke vernieuwing plaats. De veiligheidsindex verbeterde in 2016 sterk tot gemiddeld niveau, met name door afname in criminaliteit, maar er is ook minder overlast en het veiligheidsgevoel verbeterde. De verloederingsscore is verbeterd naar gemiddeld niveau. Het aantal kleine bedrijven, veelal ZZP ers, neemt toe. De totale groei in werkgelegenheid is echter beperkt. De participatie van de bewoners in werk, zorg, opleiding, cultuur en vrijwilligerswerk is laag gebleven. Wel daalt de werkloosheid na 2014 sterker dan gemiddeld. In de aandachtsgebieden Waterlandpleinbuurt en Buikslotermeer is de sociaaleconomische positie niet verder achteruit gegaan en soms licht verbeterd. Het aandeel 10-jarigen met overgewicht loopt weer iets op. Ontwikkeling Noord Oost, (+/- 1 jaar) Sterke punten Het landelijke Waterland is de best gewaardeerde wijk van de stad. Ook de bewoners van de nieuwe wijk Elzenhagen zijn boven gemiddeld positief over hun buurt. De woningvoorraad bedient verschillende doelgroepen. Het gebied is toegankelijk voor gezinnen met een laag inkomen. En met name in Buikslotermeer is een groot deel van de woningvoorraad geschikt voor ouderen. Het vele groen, met name in Waterland, is aantrekkelijk voor zowel bewoners als bezoekers. Het aantal bezoekers van Waterland neemt toe. De parkeervoorzieningen zijn voor Amsterdamse begrippen goed beoordeeld. Aandachtspunten Het veiligheidsgevoel is onder gemiddeld, met name in de Waterlandpleinbuurt en Buikslotermeer. Bewoners worden hier vaker lastig gevallen op straat en er is jongerenoverlast. In Noord Oost wonen veel jongeren en zij hebben vaker dan gemiddeld te maken met achterstanden op allerlei gebied, zoals armoede, onderwijs en criminaliteit. Waterland en Elzenhagen zijn volgens bewoners onvoldoende bereikbaar met het OV. Daarnaast is in Elzenhagen sprake van parkeeroverlast en in Waterland van te hard rijdend verkeer. Het oordeel over het schoonhouden en onderhoud van de openbare ruimte verbetert, maar is nog onder gemiddeld. Er is veel leegstand in Winkelcentrum Boven t Y. Bewoners vinden het horeca-aanbod onvoldoende. Aandachtsbuurten In de Waterlandpleinbuurt is de sociaaleconomische positie van de bewoners zwak. In de wijk wonen veel jongeren, ook vaak met een zwakke uitgangssituatie. Hoewel afnemend, zijn er veel spanningen tussen verschillende groepen bewoners. In Buikslotermeer vallen twee buurten op met een zeer lage sociaaleconomische positie; Plan Van Gool en in nog sterkere mate De Kleine Wereld. De geregistreerde werkloosheid ligt hier bijvoorbeeld boven de 20%. 1

2 Wat is de gebiedsanalyse? De gebiedsanalyses vormen het startpunt van de Amsterdamse gebiedscyclus. Iedere analyse beschrijft de toestand en ontwikkeling van één van de 22 gebieden in de stad. Daarbij wordt zowel gebruik gemaakt van statistieken en onderzoeksgegevens als van de signalen uit de buurt die professionals in het gebied opvangen. De gebiedsanalyse dient als onderlegger voor de gebiedsagenda Het gebied (zwart) in wijken (rood) en buurten (blauw) Leeswijzer Informatie over het gebied als geheel o.b.v. onderzoek, statistieken en feitelijke gebiedsinformatie Idem voor een wijk of buurt in het gebied Oog en oor informatie o.b.v. waarnemingen van professionals in het gebied Gebiedstypering Buurten in Noord Oost Het gebied Noord Oost bestaat uit de wijken Buikslotermeer, Waterlandpleinbuurt, Elzenhagen en Waterland met daarin de dorpen Schellingwoude, Durgerdam, Holysloot, Ransdorp en Zunderdorp. De A10 vormt een harde scheiding tussen stad en platteland. Met uitzondering van Elzenhagen is er in ruimtelijk, economisch en sociaal opzicht is weinig samenhang tussen het deel binnen de ring en het landelijke, welvarende Waterland. Buikslotermeer ligt ten oosten van de Nieuwe Leeuwarderweg en bestaat uit een verzameling van buurten, voornamelijk gebouwd in de jaren 60, waaronder het Plan van Gool en De Kleine Wereld. In dit deel van Buikslotermeer ligt ook het CAN-gebied, het vernieuwingsgebied rond het winkelcentrum Boven t Y en de toekomstige beginhalte van de Noord-Zuidlijn. Ten westen van de Nieuwe Leeuwarderweg ligt Elzenhagen Noord (ook onderdeel van het CAN-gebied). Onderdeel van Elzenhagen is ook Jeugdland, gebouwd in de jaren 90. In Elzenhagen staan nu nog voornamelijk eengezinswoningen. In 2018 wordt gestart met de bouw van Elzenhagen Zuid, daar wordt meer middenhoog- en hoogbouw gerealiseerd. De Waterlandpleinbuurt is gebouwd als naoorlogse woonwijk. In deze wijk vindt veel stedelijke vernieuwing plaats, de komende tijd in het Breehorngebied en het Entreegebied (zelfbouwkavels). Waterland is een uitgestrekt landelijk gebied met vijf dorpskernen en beslaat een vijfde van het grondgebied van Amsterdam. De dorpen Durgerdam, Ransdorp en Holysloot zijn in 1976 als beschermd dorpsgezicht aangewezen. Deze van oudsher boerendorpen waren er al voordat Amsterdam-Noord gebouwd werd. Van de dorpen ligt alleen Schellingwoude binnen de ring A10. De Schellingwouderdijk/Noorder IJdijk zijn onderdeel van het rijksbeschermd stadsgezicht Amsterdam-Noord. Bevolking Bevolkingssamenstelling Begin 2017 telt Noord Oost inwoners In het gebied wonen veel gezinnen met kinderen (34% versus 25% in Amsterdam). Het aandeel eenoudergezinnen is wat hoger dan gemiddeld (12% versus 9%). Bijna de helft van de bewoners heeft een niet-westerse migratieachtergrond (47% versus 35% in Amsterdam). Na jaren van toename ligt dit aandeel nu al enkele jaren rond dit niveau (zie grafiek op de volgende pagina). In Noord Oost wonen meer jongeren (23%) en 65- plussers (16%) dan gemiddeld (Amsterdam: 18% en 12%). Het aandeel ouderen neemt wat af. Er wonen relatief weinig nieuwe stedelingen in het gebied, maar dit aandeel stijgt geleidelijk door de nieuwbouw (van 13% in 2012 naar 15% begin 2017). Dit zijn personen tussen de 18 en 55 jaar van Nederlandse of westerse herkomst die nu hun 18 e naar Amsterdam zijn gekomen. In de wijken Waterland en Elzenhagen ligt het aandeel nieuwe stedelingen wel dicht bij het stedelijke gemiddelde (27% en 26% versus 29%). 2

3 Aandeel bewoners met een niet-westerse migratieachtergrond, % 70 Amsterdam 60 Noord Oost Bevolking Noord Oost naar leeftijd, 1 januari 2005, 2017 en Waterlandpleinbuurt Buiksloter meer Waterland Elzenhagen In de Waterlandpleinbuurtis 58% van de bewoners van nietwesterse herkomst. Hier wonen veel gezinnen met kinderen (38%). Van de huishoudens is 14% een eenoudergezin (Amsterdam: 9%). Het aandeel jongeren tot 18 jaar is hoog (27%) en 72% van hen heeft een nietwesterse migratie-achtergrond. In Waterland wonen veel gezinnen met kinderen (38%) en tweepersoonshouden (29%). Het grootste deel van de bewoners (85%) is van Nederlandse herkomst. Waterland is aan het vergrijzen, een vijfde is ouder dan 65 jaar. Ook in Buikslotermeer wonen veel 65-plussers (22%). Sinds 2013 neemt dit aandeel wel langzaam af. Het aandeel bewoners van niet-westerse herkomst ligt met 45% boven het gemiddelde van de stad (35%) en stijgt (zie grafiek). Qua huishoudenssamenstelling benadert deze wijk het stedelijk gemiddelde, wel zijn er wat meer eenoudergezinnen (11%). Elzenhagen wordt voor de helft bewoond door gezinnen met kinderen, hier wonen verhoudingsgewijs weinig alleenstaanden (27% versus 53% in Amsterdam). Bewoners zijn hier wat vaker van Nederlandse herkomst. Het is een wijk met veel kinderen jonger dan 3 jaar (9% versus 5% in Amsterdam). Bevolkingsprognose Tussen 2017 en 2025 neemt het aantal inwoners van Noord Oost naar verwachting toe van ruim naar ; een stijging van 9,4% (Amsterdam: +7,6%). In 2017 telt het gebied ruim plussers. In 2025 zijn dat er naar verwachting Deze toename van 14% is geringer dan gemiddeld in Amsterdam (+25%). Het aandeel 65-plussers verandert in Noord Oost niet sterk, van 16% in 2017 naar 17% in In heel Amsterdam neemt het percentage toe van 12% in 2017 tot 14% in Het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd (4 t/m 12 jaar) zal naar verwachting toenemen van tot Stedelijke ontwikkeling en wonen Buurtwaardering en -ontwikkeling bron: OIS Bewoners zijn minder tevreden over hun eigen buurt dan gemiddeld in de stad. Zij geven hun buurt gemiddeld een 6,9 (Amsterdam: 7,5). De verwachting over de toekomst van de buurt is gestegen van een 6,3 in 2011 naar een 6,7 in Dit is nog wel onder het gemiddelde van de stad (7,1; zie grafiek op de volgende pagina). Tegelijkertijd is er ook een relatief grote groep die vindt dat de buurt er het afgelopen jaar op achteruit is gegaan (24% versus 17% gemiddeld in de stad). Rapportcijfer voor verwachte ontwikkeling van de buurt, ,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 300 rapportcijfer m v , N68 Waterlandpleinbuurt N69 Buikslotermeer N73 Waterland N74 Elzenhagen Amsterdam bron: WIA 3

4 De ervaren betrokkenheid van buurtbewoners is iets onder het gemiddelde van de stad (rapportcijfer 6,0 versus 6,2) en door de tijd heen stabiel. De bewoners van Waterland zijn zeer positief over hun buurt (8,9; het hoogst van alle wijken in de stad) en ervaren veel betrokkenheid van buurtbewoners (7,6). Bijna iedereen die daar woont, voelt zich er thuis (rapportcijfer 9,2). Ook bewoners van Elzenhagen zijn tevreden met hun buurt (7,7), maar de ervaren betrokkenheid van buurtbewoners is gedaald (6,5 in 2015 versus 7,2 in 2011). Wonen De totale woningvoorraad nam iets toe, van woningen in 2011 naar in Dit is het resultaat van sloop/nieuwbouw in de Waterlandpleinbuurt en nieuwbouw in Elzenhagen en Buikslotermeer. De corporatievoorraad neemt af van 62% in 2011 naar 55% in De koopvoorraad neemt toe van 30% naar 34%. De corporatiewoningen staan vooral in de Waterlandpleinbuurt (59%) en Buikslotermeer (66%). In Waterland (76%) en Elzenhagen (64%) staan vooral koopwoningen. Een groot deel van de woningen in Elzenhagen is groot: 72% is groter dan 100 m². Ook in Waterland zijn de woningen vaak groot (44% versus 16% in Amsterdam). De gemiddelde huren liggen lager dan gemiddeld in de stad ( 556 versus 577) en zijn tussen 2011 en 2015 minder sterk gestegen (+17% versus +23%). Toch is de huurquote, het aandeel van het inkomen dat huishoudens kwijt zijn aan huur, hoog en sterker gestegen dan gemiddeld in de stad. Gemiddeld zijn huishoudens 30% van hun inkomen kwijt aan huur (gemiddeld 28%). In 2011 was dit 27% en 26% in de stad. De tevredenheid met de woning loopt tussen de wijken sterk uiteen. In Waterland (8,9) en Elzenhagen (8,2) is de tevredenheid zeer groot. In de Waterlandpleinbuurt (7,2) en Buikslotermeer (7,4) ligt de tevredenheid onder het gemiddelde van de stad (7,6). Het gebied kent relatief veel nultrede woningen (39% versus 26% gemiddeld in de stad). Ook is dit aandeel toegenomen (2011: 34%). De helft (48%) van de huishoudens vindt de eigen woning geschikt om oud in te worden (Amsterdam: 40%). Vooral in Buikslotermeer staan veel nultrede woningen (57%). Ruim de helft (56%) van de huishoudens vindt de woning dan ook geschikt voor later. In Waterland staan weinig nultrede woningen (12%) en weinig huishoudens vinden de woning geschikt om oud in te worden (34%). In de Waterlandpleinbuurt wordt het Breehorngebied gesloopt en komt nieuwbouw. Bij het zoeken naar andere woonruimte voor de bewoners die uit hun huis moeten, spelen de nieuwe woningwetregels een grote rol. Het is namelijk zo dat kinderen boven de 18 jaar die nu thuis wonen, niet meer worden meegerekend bij de toewijzing voor een nieuwe woning voor de ouders.(het kan soms betekenen dat de ouders 2 slaapkamers minder krijgen) Dus deze kinderen moeten een eigen woning zoeken, of in de te kleine nieuwe woning van de ouders wonen. Ruimtelijke ontwikkelingen In Noord Oost vindt veel nieuwbouw plaats. Ook worden veel projecten pas na 2025 verwacht, waaronder die in Elzenhagen Zuid. In de bevolkingsprognose van OIS is uitgegaan van in totaal zo n extra woningen tot 2025, waarvan 850 in Stationsgebied CAN en 160 in Elzenhagen Noord. Verkeer en openbare ruimte Openbare ruimte Cijfers over het schoonhouden van de openbare ruimte laten verbetering zien. De cijfers voor het schoonhouden van de straten (6,1) en speelvoorzieningen (6,1) zijn nog wel lager dan gemiddeld in Amsterdam (6,4 en 6,5). De verloederingsscore is afgenomen en is niet langer bovengemiddeld (28, net als Amsterdam). Hetzelfde geldt voor de overlast van vervuiling, hiervoor geven bewoners nu een 6,1 (was een 5,8). In het gebied is er weinig zwerfvuil. Ook wat betreft het onderhoud van de straten (6,1) en de speelvoorzieningen (6,2) scoort het gebied wat beter maar beneden gemiddeld (beide 6,6 in Amsterdam). Bewoners zijn tevreden over het groen in het gebied, vooral in landelijk Waterland is de waardering hiervoor hoog (8,4). Er zijn zorgen over het gebrek aan groen en speelvoorzieningen in het stationsgebied Met name in Waterland steeg de waardering voor het schoonhouden sterk in In Buikslotermeer is de verloedering het meest afgenomen. Bewoners geven nog wel relatief lage cijfers voor het schoonhouden van straten en speelvoorzieningen (5,9) en het onderhoud daarvan(6,0). Buikslotermeer Noord vormt op dit punt een positieve uitzondering (6,6 en 6,5). In Elzenhagen zijn bewoners positiever gaan oordelen en geven nu gemiddelde tot boven gemiddelde cijfers. Bewoners van de Waterlandpleinbuurt geven voor het schoonhouden en onderhoud van straten en speelvoorzieningen minder goede cijfers dan gemiddeld in Amsterdam en andere wijken van Noord Oost. Verkeer De parkeervoorzieningen in het gebied worden over het algemeen goed beoordeeld (7,2 versus 6,4 gemiddeld). Het rapportcijfer voor parkeeroverlast daalt echter en ligt in 2015 met 6,9 rond het stedelijk niveau (6,7). De parkeeroverlast is het hoogst en het sterkst toegenomen in Elzenhagen (2015 rapportcijfer 5,7). 4

5 In Waterland en Elzenhagen is men ontevreden over het OV-aanbod (5,1 en 6,8 versus 7,7 gemiddeld in Amsterdam). In 2015 gaven bewoners van Buikslotermeer relatief vaak aan overlast te ondervinden van agressief rijgedrag. In 2016 ligt dit aandeel met 6% weer op het niveau van de rest van Noord Oost en onder het stedelijk gemiddelde van 10%. In Waterland ervaren veel bewoners overlast van te hard rijdend verkeer. In 2016 ervaart 31% van de bewoners dit versus 19% in Amsterdam. Er zijn zorgen om de slechte staat van de wegen in Waterland. Dit heeft mede te maken met het zwaar verkeer en de zwakke bodem en achterstallig onderhoud. Het onderhoud van straten en stoepen wordt in Waterland ook niet gunstig beoordeeld door bewoners De verkeersdruk in het gebied neemt toe, zo zijn er bij professionals bijvoorbeeld zorgen over de doorstroom van de IJdoornlaan. Deze is niet toereikend meer door files en drukte op de A10, toenemende bevolkingsdichtheid en mobiliteit. Kwetsbaarheid bij extreme regen (bron: Economie en cultuur Duurzaamheid en water In 2015 leverden geregistreerde zonnepanelen in het gebied 100 Kwpiek vermogen per woningen, dat is relatief veel (Amsterdam: 39,2 per woningen). In Buikslotermeer is in sommige buurten geen mogelijkheid tot zonnepanelen vanwege de bomen. Bewoners vinden dit een gemis. De gemiddelde stikstofdioxide concentratie in dit gebied is 23 µg/m³. Dit is onder de WHO advieswaarde van 40 µg/m³. In Durgerdam wordt een concentratie boven de advieswaarde gemeten. In Noorderstrook West ligt het niveau boven 35 µg/m³. In Noord Oost is het particuliere elektriciteitsverbruik gelijk aan het Amsterdams gemiddelde. Het zakelijke verbruik is lager dan het Amsterdams gemiddelde zakelijke verbruik ( versus kwh/vastgoedobject). Het gemiddelde particuliere gasverbruik in Noord Oost is relatief laag (840 versus m³/vastgoedobject in Amsterdam gemiddeld). Het zakelijke gasverbruik is veel hoger met ongeveer versus m³ / vastgoedobject. De blauwe vlakken in de kaart laten zien in welke straten/ buurten een sterk verhoogde kans bestaat op overlast en schade bij extreme neerslag. In de rode/oranje/gele vlakken geldt dit voor panden en (kwetsbare) infrastructuur. Bedrijvigheid Noord Oost heeft vooral een woonfunctie en weinig werkgelegenheid: er zijn bedrijfsvestigingen en werkzame personen wat neerkomt op 225 banen per inwoners (Amsterdam: 624). Het aantal vestigingen steeg sterk tussen 2013 en 2017 (+31% versus 19% in Amsterdam). De werkgelegenheid nam desondanks slechts met 2,7% toe (Amsterdam: 9,1%). Dit komt omdat de groei vooral in de eenmansbedrijven zit. Het aandeel zzp ers steeg van 45% tot 51% en er zijn relatief veel startende ondernemers (15%). Het aantal winkels nam met 5 toe tot 182. Dit komt neer op 4,1 winkels per inwoners (Amsterdam: 6,6). De koopkrachtbinding voor dagelijkse boodschappen is in % en voor niet-dagelijkse boodschappen 40%. De koopkrachtbinding voor de niet-dagelijkse boodschappen is hiermee relatief hoog doordat veel inwoners van Noord winkelen in het winkelkcentrum Boven t Y. Het winkelcentrum Boven t Y krijgt van bezoekers een voldoende (6,8); men is kritisch over de sfeer en aankleding, keuzemogelijkheden food en het aanbod van daghoreca. Gemiddeld worden de winkelgebieden in Amsterdam beoordeeld met een 7,2. Net als andere grote winkelcentra in de buitenwijken wordt het Buikslotermeerplein geplaagd door leegstand en dalende huren. In 2017 staat in dit winkelcentrum 7,3% van het aantal winkelunits leeg en 17% van de winkelvloeroppervlak. De winkelhuren liggen tussen de 150 tot 500 euro. Het gebied, inclusief het winkelcentrum, wordt komende jaren vernieuwd. Het winkelcentrum op het Waterlandplein wordt door bezoekers gewaardeerd met een 7,0. Ook hier is men ontevreden over het aanbod non-food en daghoreca. 5

6 Noord Oost heeft weinig horeca, 2 vestigingen per inwoners. Het aanbod wordt door bewoners beoordeeld met een 5,7. Het winkelcentrum aan de Drijverweg stagneert. Cultuur De culturele participatie in Noord Oost is laag: in 2016 bezocht 33% van de 18-plussers minstens 4 verschillende culturele gelegenheden (Amsterdam: 50%). Het gebied kent weinig culturele voorzieningen. Het gaat hier om openbare gelegenheden zoals bibliotheken, theaters en clubs voor amateurs, maar ook producenten en beoefenaars van podiumkunsten vallen onder de definitie. Per inwoners zijn er 2,9 cultuurvoorzieningen versus 6,8 gemiddeld in Amsterdam. In 2018 komt er wel een bioscoop op het Buikslotermeerplein. Waterland heeft niet veel cultuurvoorzieningen (16). Openbare orde en veiligheid Veiligheid De veiligheid in Noord Oost is sterk verbeterd. In 2016 scoort het gebied gemiddeld op de veiligheidsindex (105 versus 104 in Amsterdam). In 2014 en 2015 lag de waarde nog rond 120. Er zijn met name verbeteringen op het gebied van criminaliteit, maar ook de deelindexen voor overlast en onveiligheidsbeleving laten verbeteringen zien. De belangrijkste verklaring van de daling van de criminaliteitsindex is de afname van meldingen over inbraken bij bedrijven in de Waterlandpleinbuurt. Ondanks bovengenoemde verbetering voelen bewoners van Noord Oost zich voor Amsterdamse begrippen nog vaak onveilig in de eigen buurt. In 2015 lag het aandeel bewoners dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt met 40% zeer hoog (Amsterdam: 29%). In 2016 ligt dit percentage met 33% weer rond het niveau van 2014, maar nog steeds boven het stedelijk gemiddelde (27%). Met name in de Waterlandpleinbuurt voelen bewoners zich (wel eens) onveilig (38%). In Buikslotermeer lag in 2015 het gevoel van onveiligheid zeer hoog (49%), maar laat in 2016 een verbetering zien naar 35%. Volgens professionals verslechtert de subjectieve veiligheid, met name in de Waterlandpleinbuurt. In Buikslotermeer zijn mensen weinig bereid meldingen van crimineel gedrag en overlast te doen. In Waterland is het veiligheidsgevoel gemiddeld (23%) en in Elzenhagen bovengemiddeld goed (17%). Zeven op de tien bewoners vinden hun buurt buiten goed verlicht, dat is minder dan gemiddeld in de stad (78%). Overlast De overlastindex, die is gebaseerd op politiecijfers en enquêtegegevens over verloedering en personenoverlast, is in Noord Oost relatief gunstig (95 versus 123 voor Amsterdam). Het aandeel bewoners dat veel overlast ervaart is in 2016 gedaald van 25% naar 20%, maar hiermee nog steeds bovengemiddeld (Amsterdam: 15%). Toch zeggen nog steeds relatief veel bewoners dat de overlast toeneemt (18% versus 14%). In Noord Oost komt horecaoverlast weinig voor (4% versus 8%) en het aandeel inwoners dat veel drugsoverlast ervaart is sinds 2014 gedaald en ligt weer onder het stedelijk gemiddelde (4% versus 6%). Overlast wordt hier vaker dan gemiddeld veroorzaakt door buurtbewoners (21% versus 18%) en 12% zegt veel overlast te hebben van lastig vallen op straat (Amsterdam: 9%). De overlast van rondhangende jongeren ligt in 2016 weer rond het stedelijk niveau (14% versus 11%). In 2015 piekte dit percentage nog op 18%. In Buikslotermeer en de Waterlandpleinbuurt is relatief veel overlast. Het gaat vooral om lastig vallen op straat (12% en 16%) en rondhangende jongeren (beide 16%). In Buikslotermeer is iets meer overlast dan in de Waterlandpleinbuurt. In 2015 zakken de rapportcijfers voor burenoverlast en andere groepen hier onder het stedelijke gemiddelde (7,0 en 6,7 versus 7,3 en 7,0). In dat jaar was er ook erg veel jongerenoverlast (22%). In Elzenhagen en Waterland is weinig overlast. Wel merken professionals dat het aantal overlast meldingen toeneemt in Elzenhagen. Onderwijs, jeugd en diversiteit Jeugd en jeugdhulp In Noord Oost wonen relatief veel jongeren tot 18 jaar (23% versus 18%). Daarvan is een bovengemiddeld aandeel van niet-westerse herkomst (61% versus 47%). Het percentage minimajongeren is met 32% veel hoger dan gemiddeld (21%). In de Waterlandpleinbuurt (26%) en Elzenhagen (28%) wonen veel meer jongeren dan gemiddeld. In de eerste wijk zijn zij vooral van niet-westerse herkomst (71%) en de tweede van Nederlandse herkomst (63%). De score op de risicofactorenindex kindermishandeling is ver bovengemiddeld (index: 132 versus 100). Dit geldt ook voor het aandeel huishoudens met een Veilig Thuis melding (4,5% versus 3,5%). Het aandeel met begeleiding door jeugdbescherming en reclassering is met 3,3% gemiddeld. Er wordt in Noord Oost door relatief veel 4 e -klassers angstklachten (13% versus 12%) en/of eenzaamheid (11% versus 9%) ervaren, maar zij piekeren minder vaak dan gemiddeld (3% versus 4%). Minder vaak dan gemiddeld ontvangen zijn prosociaal gedrag uit de omgeving (74% versus 77%). Het middelengebruik onder de 4 e -klassers is laag. Het aandeel dat 1x per maand of vaker rookt is 6% 6

7 (Amsterdam: 9%), voor cannabis is dit 3% versus 7% en 6% drinkt maandelijks alcohol (Amsterdam: 12%). Het aandeel 10-jarigen met overgewicht loopt weer iets op. In 2016 is dit 23% (Amsterdam: 17%). Het aandeel met obesitas steeg sinds 2012 van 4% tot 8%, waar het stedelijk gemiddelde 4% is. Onder 4 e- klassers daalt het aandeel met overgewicht sinds 2014, maar is met 19% nog altijd hoger dan gemiddeld (16%). Het aandeel met obesitas is na een flinke stijging tussen 2014 en 2015 stabiel, maar met 11% veel hoger dan gemiddeld (6%). Met name onder 15 en 16-jarigen (4 e- klassers) in de Waterlandpleinbuurt neemt overgewicht toe. Het aandeel jongeren verdacht van een delict is in Noord Oost bovengemiddeld (3,9% versus 2,8%). Onderwijs Er staan veel scholen in het gebied: 13 basisscholen, 1 school voor speciaal onderwijs en 5 middelbare scholen. Van de peuters in Noord Oost wordt de helft tot de doelgroep van de voorschool gerekend (Amsterdam: 34%). Het aandeel peuters met een voorschoolindicatie is met name hoog in Buikslotermeer (62%) en de Waterlandpleinbuurt (60%). Het aandeel basisschoolleerlingen met hoogopgeleide ouders (32%) is lager dan in Amsterdam gemiddeld (48%). Ook het aandeel middelbare scholieren met hoogopgeleide ouders (29%) ligt onder het Amsterdams gemiddelde (43%). In de Waterlandpleinbuurt (23% en 20%) en Buikslotermeer (22% en 20%) ligt het aandeel basisschoolleerlingen en middelbare scholieren met hoogopgeleide ouders lager, en in Waterland (83% en 80%) en Elzenhagen (76% en 60%) hoger. Van de basisschoolleerlingen in Noord Oost krijgt 43% een havo/vwo-advies, tegenover 52% in Amsterdam. Van de jongeren tussen 18 en 23 jaar heeft 58% een startkwalificatie (Amsterdam: 67%). Het aandeel laagopgeleide schoolverlaters ligt rond het stedelijk gemiddelde (10% versus 9%). Basisschooladviezen havo/vwo per wijk, % Waterland Elzenhagen Buikslotermeer Waterlandplein Amsterdam bron: OJZ aandeel laagopgeleide schoolverlaters ligt in Waterland met 7% onder het stedelijk gemiddelde (9%) en in Elzenhagen (11%) er iets boven. In de Waterlandpleinbuurt krijgt 27% van de leerlingen een basisschooladvies voor praktijkonderwijs of leerwegondersteuning (Amsterdam: 16%) en het aandeel laagopgeleide schoolverlaters is met 15% hoger dan in Amsterdam (9%). Van de bewoners is 7,5% ingeschreven als student bij een MBO, HBO of WO instelling (Amsterdam: 8,2%). In Noordoost gaat het wat vaker om Mbo ers (43% van de studenten versus 23% in Amsterdam). Het aandeel universitaire studenten ligt met 21% veel lager dan het aandeel in Amsterdam (41%). Diversiteit Bewoners van Noord Oost geven de omgang tussen groepen in hun buurt het rapportcijfer 6,7; lager dan het Amsterdamse gemiddelde (7,0). De spanningenindex lag jarenlang ruim boven het stedelijk gemiddelde. In 2016 verbeterde deze van 113 naar 107, wat gemiddeld is voor Noord, maar nog steeds relatief hoog voor Amsterdam (101). In de Waterlandpleinbuurt is de spanningenindex tussen 2014 en 2016 fors gedaald van 125 naar 114, maar blijft veel hoger dan gemiddeld. In deze wijk ervaren ook relatief veel bewoners discriminatie (19% versus 14% gemiddeld). Bewoners van Buikslotermeer oordelen veel minder positief over de omgang tussen groepen (6,5) dan gemiddeld, en minder positief over de sociale cohesie (5,2). De indexscore voor spanningen is in 2016 gedaald naar 105 vergeleken met 2015 (111) en de jaren daarvoor. Spanningenindex, Bron: Veiligheidsmonitor In Waterland zijn er minder spanningen dan gemiddeld (indexscore 91), oordelen bewoners relatief heel positief over de sociale cohesie en over de omgang tussen groepen. Waterlandpleinbuurt Buikslotermeer Waterland Amsterdam In Waterland en Elzenhagen krijgt ongeveer driekwart van de leerlingen een basisschooladvies voor havo/vwo. Het 7

8 Professionals signaleren een toenemende polarisatie in Buikslotermeer tussen hoog opgeleide autochtonen en de Amsterdammers met niet-westerse migratieachtergrond. In het hele gebied maken professionals zich zorgen over de sociale cohesie in buurten met een mix van koopwoningen en corporatiewoningen. Werk, inkomen en participatie Werk en inkomen De sociaaleconomische positie van de bewoners van Noord Oost ligt gemiddeld genomen iets onder het stedelijk gemiddelde. De werkloosheid daalde tussen 2014 en 2016 sterker dan gemiddeld en ligt nu op het Amsterdamse niveau (7% van de beroepsbevolking). Ook de ontwikkeling van de geregistreerde werkloosheid, oftewel het aandeel 15 tot 67-jarigen met een bijstand, WW of gedeeltelijk AO-uitkering, keert in 2015 na jaren van stijging. De geregistreerde werkloosheid daalt sterker dan gemiddeld en is in ,6% (Amsterdam: 11,9%). Het aandeel lopende dossiers voor reguliere schuldhulpverlening en aanmeldingen voor Vroeg Er Op Af zijn hoger dan gemiddeld in Amsterdam. In Waterland, Elzenhagen en Buikslotermeer-Noord is de sociaaleconomische positie van de bewoners goed. In de overige buurten van Buikslotermeer is het inkomen lager dan gemiddeld. In Plan van Gool en de Kleine Wereld is het aandeel minimahuishoudens 27% en 34% (Amsterdam: 20%). De geregistreerde werkloosheid is hier in 2016 met 20,1% en 23,5% erg hoog en herstelt zich na de crisis langzamer dan in de rest van de stad. Loenermark kampt met oplopende werkloosheid (2016: 14,1%). In de buurt Buikslotermeerplein verbetert het gemiddelde inkomen, maar blijft relatief laag. In de wijk Waterlandpleinbuurt is de geregistreerde werkloosheid hoog (2017: 14,7%) evenals het aandeel minimahuishoudens (25% versus 19% in Amsterdam). Het aandeel minima is hoger in de buurten Markengouw Midden (30%) en Zuid (28%). Werengouw Zuid, een klein buurtje met koopwoningen en stadsvilla s, valt op met een flink stijgende werkloosheid en bovengemiddeld besteedbaar inkomen. In Buikslotermeer en Waterlandpleinbuurt ligt het aandeel Vroeg Er Op Af meldingen hoger dan gemiddeld, maar daalt (2016: 2,2% en 2,4% versus 1,5% in Amsterdam). Participatie Van de bewoners van 19 tot 65 jaar heeft 82% een dagbesteding in de vorm van (vrijwilligers)werk, mantelzorg of een opleiding. Dat is minder vaak dan gemiddeld in de stad (88%). Men doet veel minder vaak vrijwilligerswerk dan gemiddeld, 22% versus 35%, en ook minder dan in eerdere jaren ( %, %). Sociale uitsluiting, een situatie waarin mensen vanwege omstandigheden als weinig financiële middelen of gebrek aan zorg niet volledig kunnen deelnemen aan de samenleving, is met 10% iets boven gemiddeld voor de stad (8%). Sociale uitsluiting speelt met name een rol in Buikslotermeerplein en de Waterlandpleinbuurt. Ruim de helft van de bewoners heeft wekelijks contact met buren (53% versus 51%). Met overige buurtbewoners heeft men minder dan gemiddeld contact (19% wekelijks versus 23%). De inzet voor buurt of stad is gemiddeld (22% de afgelopen 12 maanden, versus 24% in Amsterdam). De helft is lid van een vereniging, gelijk aan het stedelijke gemiddelde. De bewoners van Noord Oost voelen zich vaak verwant met een geloof (43% versus 34%) en bezoeken relatief vaak een godshuis (26% soms of vaker versus 18% in Amsterdam). Educatie en inburgering In het gebied wonen 5,5 statushouders per inwoners (Amsterdam: 6,1 per inwoners). Welzijn, zorg en sport Welzijn De standaard leefsituatie-index, een samengestelde score op het gebied van gezondheid, participatie en leefbaarheid die het gemiddelde welzijnsniveau van een buurt beschrijft, is in het gebied ongunstig (96 versus 105) en de afgelopen jaren verslechterd (2012: 100). Acht procent ervaart geen regie over het eigen leven (versus 10%). Het aandeel 15 tot 64-jarigen in trede 1 of 2 van de bijstand ligt met 6,5% in de buurt van het stedelijk gemiddelde (5,3%). In Waterland, Elzenhagen en Buikslotermeer-Noord vallen weinig bewoners onder trede 1 of 2 (minder dan 2,5%). In de volgende buurten ligt dit aandeel juist hoog: Werengouw-Zuid (9,3%), Plan van Gool (9,9%) en De kleine Wereld (13,1%). Veertien procent van de volwassenen is ernstig eenzaam. Dit is gemiddeld voor Amsterdam (13%). In de wijk Waterland is men minder vaak ernstig eenzaam (2012: 4% versus 11% ). De problematiek rond eenzaamheid wordt onderschreven door professionals in het gebied. Zorg De gezondheid van bewoners is gemiddeld genomen op vrijwel alle gezondheidsaspecten ongunstig. Vooral het hoge aandeel met een chronische aandoening valt op (43% 8

9 versus 35%). Ernstige psychische klachten komen iets minder vaak voor dan gemiddeld (6% versus 8%). Er wordt relatief weinig bewogen in dit gebied (59% versus 65% voldoet aan de beweegnorm). Het aandeel volwassenen met overgewicht is aanzienlijk meer dan gemiddeld in Amsterdam (50% versus 40%). Wel wordt er minder vaak gerookt (21% versus 27%) en minder vaak excessief alcohol gebruikt (13% overmatig en/of zwaar alcoholgebruik versus 17%). Bewoners geven minder vaak hulp dan gemiddeld. Bij informele hulp gaat het om 30% versus 41% gemiddeld en bij mantelzorg om 8% versus 9%. De inzet voor beide vormen van hulp is afgenomen ten opzichte van De tevredenheid over buurt-/wijkcentra en zorgvoorzieningen in de buurt wijkt niet af van het stedelijk gemiddelde (6,4 en 6,5 versus 6,6 en 6,7), terwijl er wel relatief minder aanbod is van gezondheidszorgvoorzieningen (3,7 versus 7,1 per inwoners). Deze relatieve tevredenheid over buurt-/wijkcentra staat haaks op de beoordeling hiervan door de gemeente en professionals. In het gebied leeft bij diverse vrouwengroepen de wens voor een sportschool alleen voor vrouwen (woman s only), aldus rve Sport. Relatief veel bewoners in dit gebied maken gebruik van dagbesteding of ambulante ondersteuning, met uitzondering van de wijken Waterland en Elzenhagen. In de wijken Waterland en Elzenhagen is men minder tevreden over het aanbod aan wijk-/buurtcentra en gezondheidszorgvoorzieningen. In Elzenhagen is het aanbod welzijnsvoorzieningen per inwoners ook minder dan gemiddeld. In de wijken Buikslotermeer en Waterlandpleinbuurt is er relatief minder aanbod van gezondheidszorgvoorzieningen. In de wijk Waterland voelt men zich vaker goed gezond (82% versus 75%, cijfers 2012) en daarnaast wordt er relatief veel mantelzorg verleend (14% versus 9%, cijfers 2012). Professionals signaleren een toename van GGZ- en LVBproblematiek in Buikslotermeer en Waterlandpleinbuurt. Met name meervoudige problematiek komt in toenemende mate voor. Sport De sportdeelname van de 5 tot 80-jarigen in Noord Oost is met 66% tegenover het stedelijk gemiddelde (77%) laag. Het aandeel 10-jarigen dat lid is van een sportvereniging is relatief laag (65% versus 73%). Meisjes vanaf 12 jaar blijven weg bij (straat)sportactiviteiten. Bewoners geven een 6,7 voor de sportgelegenheden in de buurt en dat is gemiddeld voor de stad (6,9). Rve Sport signaleert een groot gebrek aan zaalruimte voor wijksportactiviteiten, zowel overdag als na schooltijd. 9

10 Kernindicatoren 10

11 Kernindicatoren (vervolg) Legenda tabel voorpagina en kernindicatoren De kleuren geven aan hoe de waardes van een indicator verspreid zijn over de stad. De kleuren geven niet aan of de verschillen statistisch significant zijn en hebben geen relatie met gestelde normen of beleidsdoelen. > 1 SD meer / beter dan gemiddeld 0,5-1 SD meer / beter dan gemiddeld 0,5 SD rond gemiddelde 0,5-1 SD minder / slechter dan gemiddeld > 1 SD minder / slechter dan gemiddeld geen gegevens beschikbaar Deze en meer cijfers zijn voor meerdere jaren en op verschillende schaalniveaus terug te vinden in het Basisbestand Gebieden Amsterdam van OIS (zie ook: Op deze site staan ook de definities en bronnen vermeld van alle indicatoren. 11