VERZORGING DERDE GRAAD BSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL D/2014/7841/033. Vervangt D/2012/7841/034 vanaf 1 september 2014

Transcriptie

1 VERZORGING DERDE GRAAD BSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vervangt D/2012/7841/034 vanaf 1 september 2014 Vlaams Verbnd van het Kathliek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

2 Inhud 1 Studierichtingsprfiel Situering van de studierichting Beginsituatie Wat na de 3de graad? Cmpetenties / algemene delstellingen Visie p leren Samenhang cmpetenties/algemene delstellingen 3de graad Greilijn Christelijk mensbeeld Leerplandelstellingen Minimale materiële vereisten Infrastructuur Didactisch materiaal/uitrusting Geïntegreerde Pref Stages Bibligrafie/brnnen Bijlage: wrdenlijst de graad bs

3 Lessentabel Vr de lessentabel verwijzen we naar de website van het VVKSO. Zie > lessentabellen > 3de graad > bs > 1 e en 2 e leerjaar >. 3de graad bs 3

4 1 Studierichtingsprfiel 1.1 Situering van de studierichting In de studierichting leert de jngere zrg en begeleiding bieden aan kinderen en vlwassenen. Dit leren zrgen en begeleiden, maakt deel uit van een bredere vrming van ttale ntwikkeling van elke mens naar een waardevl leven en kmt vrt uit een hlistische, emancipatrische en dynamische mensvisie. De jngere leert daarbij functineren als lid van een team binnen een rganisatie. De zrg en begeleiding vindt plaats in diverse eenvudige zrg- en pvangsituaties (nder verwijderd tezicht) en in cmplexe zrg- en pvangsituaties (nder directe begeleiding). Hierte verwerven de jngeren een aantal cmpetenties die leiden tt een berepskwalificatie (Verzrgende) én die vrbereiden p en riënteren naar het behalen van een berepskwalificatie na een specialisatiejaar bs (Verzrgende/Zrgkundige en Kinderbegeleider). Een actieve leermgeving helpt jngeren te greien in cmpetentie. Er is veel praktijk p schl en stage zwel in de wnzrg* 1, als in de kinderpvang. 1.2 Beginsituatie Jngeren dienen te vlden aan de instapvereisten vr de 3de graad bs. De 2de graad -veding vrmt de meest lgische nderbuw vr een 3de graad. In deze 2de graad ntdekken leerlingen f hun interesses en mgelijkheden meer zijn gericht p de directe zrg f p de indirecte zrg*. Leerlingen die zich meer aangesprken velen vr de directe zrg kiezen vr. 1.3 Wat na de 3de graad? Verder studeren Leerlingen kunnen drstrmen naar de specialisatiejaren bs Kinderzrg en Thuis- en bejaardenzrg/ zrgkundige. Daarnaast sluit k de HBO5 studierichting Verpleegkunde aan bij hun vrpleiding. Ten sltte behrt k het specialisatiejaar bs Organisatie-assistentie tt de mgelijkheden. Op de arbeidsmarkt Leerlingen kunnen gaan werken als verzrgende (decreet 18 juli 2008 betreffende de zrg- en bijstandsverlening). 1 Wrden met een asterisk wrden verklaard in een wrdenlijst achteraan in het leerplan. 4 3de graad bs

5 1.4 Cmpetenties / algemene delstellingen Cmpetenties C1 Als verzrgende, binnen het kader van zrg- en bijstandsverlening, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie. C2.1 Als vrbereiding en riëntatie p het functineren als zrgkundige, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie. C2.2 Als vrbereiding en riëntatie p het functineren als kinderbegeleider*, kinderen begeleiden vanuit een ttaalvisie Algemene delstellingen AD1 AD2 AD3 AD4 AD5 AD6 AD7 Binnen een welmschreven pdracht kwaliteitsbewust handelen. Binnen een welmschreven pdracht cmmuniceren. Binnen een welmschreven pdracht, in een rganisatie, in team werken. Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr gezndheid en welzijn. Binnen een welmschreven pdracht (ped)aggisch handelen. Binnen een welmschreven pdracht indirecte zrg verlenen. Oriënteren p berepen binnen de directe zrg/begeleiding en vrbereiden p verder studeren f werken. Cntext: Delgrepen Bij de uitwerking van de algemene delstellingen wrdt aandacht besteed aan vlgende delgrepen: geznde kinderen van 0 tt 12 jaar (3 mnd. - 3 jaar: basis); vlwassen gebruikers* die ndersteuning en/f verzrging ndig hebben bij het uitveren van activiteiten van het dagelijks leven 2 (ttaalzrg). Eenvudige situaties In de derde graad ligt de nadruk p het functineren in eenvudige situaties. Een cmbinatie van de zrgen pvangsituatie, de aard van de pdrachten die leerlingen uitveren en de mate van verantwrdelijkheid die ze dragen, bepaalt de eenvud van de situatie: => Zrg- en pvangsituaties Leerlingen bereiken de cmpetenties en algemene delstellingen in eenvudige zrg- en pvangsituaties: de gezndheidstestand* van de gebruiker is stabiel; 2 Afgekrt: ADL 3de graad bs 5

6 in de zrg- en pvangsituatie zijn geen acute veranderingen te verwachten; er zijn weinig tt geen prblemen in de cmmunicatie tussen de gebruikers, de verzrgende, de begeleider en zijn mgeving. => Opdrachten/handelingen Om de cmpetenties/algemene delstellingen te bereiken veren leerlingen pdrachten/handelingen uit: die eenvudig zijn en weinig risic met zich meebrengen (tepassen van rutines en prcedures); vlgens duidelijke instructies; p basis van een dr anderen pgesteld werkplan/zrgplan/prtcl; de leerling werkt in een team, in een rganisatie. Het uitveren van lgistieke taken* is een eerste greifase in de leerlijn van zrg en begeleiding. => Mate van verantwrdelijkheid Bij het bereiken van de cmpetenties/algemene delstellingen werken leerlingen nder verwijderd tezicht 3 (grei van directe begeleiding naar werken nder verwijderd tezicht) van een verantwrdelijke: hij/zij signaleert veranderingen/tekens bij de gebruiker en meldt deze aan de leidinggevende/ verantwrdelijke; hij/zij weet wanneer hij hulp met inrepen - bij prblemen f in gevallen van twijfel - en vraagt m hulp; hij/zij rapprteert aan de leidinggevende ver de werkzaamheden en evaluaties. Cmplexe situaties Omdat tijdens de leerlingen p stage k wrden gecnfrnteerd met cmplexere zrg- en pvangsituaties, frmuleren we wat we hiernder verstaan. We verwachten van leerlingen dat ze als beginnend berepsbeefenaar (verzrgende/zrgkundige f kinderbegeleider) cmpetent zijn in cmplexe situaties aan het einde van de specialisatiejaren. In de derde graad verwachten we dat leerlingen binnen deze cmplexere zrg- en pvangsituaties (zals bv. in gezinszrgsituaties, afdelingen met dementerende gebruikers, ) werken nder de verantwrdelijkheid van een andere zrgverlener en deze assisteren (= nder directe begeleiding). => Cmplexere zrg- en pvangsituaties: de aandening/ziekte/situatie van de gebruiker vraagt m specifieke zrg vr het menselijk functineren f m specifieke begeleiding; diverse zrg- en pvangsituaties: k palliatieve en terminale zrgsituaties; er kunnen zich prblemen vrden in de cmmunicatie tussen de gebruiker, de verzrgende/ zrgkundige f begeleider en zijn mgeving. Vr de andere elementen die de cmplexiteit bepalen - aard van de pdrachten, mate van verantwrdelijkheid, mate van transfer waarvan we verwachten dat leerlingen die aan het einde van het specialisatiejaar aankunnen, verwijzen we naar het servicedcument. Settings Bij het uitwerken van de algemene delstellingen besteedt men aandacht aan vlgende settings: 3 Omschrijving: zie stage p de graad bs

7 Wnzrg*: wnzrgcentra; gezinszrg; Kinderpvang van baby s en peuters*: grepspvang*; gezinspvang*; pvang aan huis*; Buitenschlse kinderpvang*. 3de graad bs 7

8 2 Visie p leren Dit leerplan wil grei, leren in samenhang en het handelen centraal stellen. We kzen er vr één leerplan uit te schrijven vr het berepsgericht gedeelte in zijn geheel. Een geïntegreerd leerplan hudt in dat er geen nderverdelingen zijn vlgens vakken. Dit betekent dus geen afznderlijke leerplannderdelen vr stage, praktijk veding, praktijk f therie verzrging De leerplandelstellingen wrden zdanig aangebden dat therie en praktijk als een geheel wrden ervaren. Z wrdt het mgelijk m te streven naar een ptimale transfer van het geleerde en ingeefende p schl naar de praktijk tijdens de stage (i.c. de verschillende settings). In het servicedcument bij het leerplan duiden we de uitgangspunten en suggereren we een aantal wenken (pedaggisch-didactische wenken, rganisatievrmen) m met dit leerplan te werken binnen de schl. 2.1 Samenhang cmpetenties/algemene delstellingen 3de graad We stellen hiernder p visuele wijze de samenhang vr tussen de cmpetenties en algemene delstellingen van het leerplan 3de graad: Zrgkundige (Thuis- en bejaardenzrg/zrgkundige) Kinderbegeleider (Kinderzrg) C2.1 Als vrbereiding en riëntering p het functineren als zrgkundige, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie* C2.2 Als vrbereiding en riëntering p het functineren als kinderbegeleider, kinderen vanuit een ttaalvisie begeleiden C1 Als verzrgende, binnen het kader van zrg- en bijstandsverlening, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie AD 7 AD 6 AD 5 AD 4 AD 3 AD 2 AD 1 Oriënteren p berepen en vrbereiden p studie- f lpbaan. Binnen een welmschreven pdracht indirecte zrg verlenen. Binnen een welmschreven pdracht (ped)aggisch handelen. Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr gezndheid en welzijn. Binnen een welmschreven pdracht, in een rganisatie, in team werken. Binnen een welmschreven pdracht cmmuniceren. Binnen een welmschreven pdracht kwaliteitsbewust handelen. C1 en C2 zijn de cmpetenties die aan het einde van de derde graad dienen bereikt te wrden. 8 3de graad bs

9 In deze cmpetenties kmen de leerlijnen van AD1-7 samen (hrizntale balken). De leerplandelstellingen zijn in vereenstemming met het berepsprfiel van de verzrgende. 2.2 Greilijn de 3de graad Leerlingen greien, drheen hun leertraject naar het 3de leerjaar van de 3de graad te, uit tt cmpetente persnen en berepsbeefenaars. We kunnen deze cntinue grei naar het einde van het leertraject te, en dus k de relatie tussen het leerplan van de 2de graad en de leerplannen van de derde graad, als vlgt vrstellen: veding Tweede graad - veding Derde graad Cmpetenties C1 Als verzrgende, binnen het kader van de zrgen bijstandsverlening, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie. C2.1 Als vrbereiding en riëntering p het functineren als zrgkundige, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie. C.2.2 Als vrbereiding en riëntering p het functineren als kinderbegeleider, kinderen begeleiden vanuit een ttaalvisie. Algemene delstellingen Algemene delstellingen 3de graad bs 9

10 AD1 Binnen een welmschreven pdracht kwaliteitsbewust handelen. AD2 Binnen een welmschreven pdracht cmmuniceren in een 1-1 relatie. AD3 Binnen een welmschreven pdracht, binnen een klasgrep, in grep werken. AD4 Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr gezndheid en welzijn. AD5 Binnen een welmschreven pdracht ndersteunen bij (ped)aggische activiteiten. AD6 Binnen een welmschreven pdracht een maaltijd plannen, vrbereiden en bereiden. AD1 Binnen een welmschreven pdracht kwaliteitsbewust handelen. AD2 Binnen een welmschreven pdracht cmmuniceren. AD3 Binnen een welmschreven pdracht, in een rganisatie, in team werken. AD4 Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr gezndheid en welzijn. AD5 Binnen een welmschreven pdracht (ped)aggisch handelen. AD6 Binnen een welmschreven pdracht indirecte zrg verlenen. AD7 Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr lkalen, keuken en leefruimten. AD8 Binnen een welmschreven pdracht zrg dragen vr linnen. AD9 Oriënteren p berepen binnen de directe en indirecte zrg en studiekeuze. AD7 Oriënteren p berepen binnen de directe zrg/begeleiding en vrbereiden p verder studeren f werken. Cntext Delgrepen De leerlingen bereiken de algemene delstellingen bij vlgende delgrepen: medeleerlingen; geznde kinderen van 2,5 tt 10 jaar; geznde vlwassenen. In de situatie van kind en vlwassene zijn geen acute veranderingen en prblemen te verwachten. Cntext Delgrepen: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen besteedt men aandacht aan vlgende delgrepen: geznde kinderen van 0 tt 12 jaar (3 mnd. 3 jaar: basis); vlwassen gebruikers die ndersteuning en/f verzrging ndig hebben bij het uitveren van activiteiten van het dagelijks leven. Eenvudige situaties: In de derde graad ligt de nadruk p het functineren in eenvudige situaties. Een cmbinatie van de zrg- en pvangsituatie, de aard van de pdrachten die leerlingen uitveren en de mate van verantwrdelijkheid die ze dragen, bepaalt de eenvud van de situatie. Zrg- en pvangsituaties: de gezndheidstestand van de gebruiker is stabiel; in de zrg- en/f pvangsituaties zijn geen acute veranderingen te verwachten; er zijn weinig tt geen prblemen in de cmmunicatie tussen de gebruikers, de verzrgende f begeleider en zijn mgeving. 10 3de graad bs

11 Opdrachten Om de algemene delstellingen te bereiken veren leerlingen pdrachten uit: met een lage meilijkheidsgraad; aan de hand van duidelijke instructies; nder directe begeleiding van de leraar. Opdrachten/handelingen: Om de cmpetenties/algemene delstellingen te bereiken, veren leerlingen pdrachten/handelingen uit: die eenvudig zijn en weinig risic met zich meebrengen (tepassen van rutines en prcedures); vlgens duidelijke instructies; p basis van een dr anderen pgesteld werkplan/zrgplan/prtcl; in een team, in een rganisatie. Het uitveren van lgistieke pdrachten/taken is een eerste greifase in de leerlijn van zrg en/f begeleiding. Mate van verantwrdelijkheid Om de cmpetenties/algemene delstellingen te bereiken, werken leerlingen nder verwijderd tezicht van een verantwrdelijke (grei van directe begeleiding naar verwijderd tezicht): hij/zij signaleert veranderingen/tekens en meldt deze aan de leidinggevende/verantwrdelijke; hij/zij weet wanneer hij/zij hulp met inrepen - bij prblemen f in gevallen van twijfel - en vraagt m hulp; hij/zij rapprteert aan de leidinggevende ver de werkzaamheden en evaluaties. Cmplexe situaties (beschrijving zie inleiding (1.6.3): In cmplexe situaties werken leerlingen nder de verantwrdelijkheid van een andere zrgverlener en assisteren ze (=nder directe begeleiding). 3de graad bs 11

12 3 Christelijk mensbeeld Ons nderwijs streeft de vrming van de ttale persn na waarbij het christelijke mensbeeld centraal staat. Onderstaande waarden zijn dan k altijd na te streven tijdens alle handelingen: respect vr de medemens; slidariteit; zrg vr milieu en leven; respectvl mgaan met eigen gelf, anders gelvigen en niet gelvigen; vanuit eigen spiritualiteit mgaan met ethische prblemen. In willen we vanuit deze keuze vr een christelijke mensvisie jngeren helpen uitgreien tt mensen die als persn én als tekmstig berepsuitefenaar in verbndenheid en p een verantwrdelijke wijze in het leven staan. Z trekken we vr elke studierichting binnen het studiegebied Persnenzrg uitdrukkelijk de kaart van een ttaalvisie* p zrg en begeleiding, gebaseerd p een hlistische, emancipatrische en dynamische mensvisie. 12 3de graad bs

13 4 Leerplandelstellingen Tijdsbesteding Er wrdt een minimum van 10 wekelijkse lestijden besteed aan stage. (zie punt 7 p. 82) Er wrdt een minimum van 10 wekelijkse lestijden besteed aan les p schl. Het leerplan is een geïntegreerd leerplan (zie visie p leren): Bij de uitwerking van het leerplan wrdt er gestreefd naar een z grt mgelijke integratie tussen de verschillende algemene delstellingen. Bij de uitwerking van de algemene delstellingen wrdt er rekening gehuden met de cntext waarbinnen deze dienen te wrden bereikt. Er wrdt dus gestreefd naar een evenwichtige tijdsbesteding vr tepassingen binnen de verschillende settings en naar de verschillende delgrepen te. In het servicedcument bij het leerplan vindt men suggesties naar rganisatievrmen. Leeswijzer Cmpetenties Algemene delstelling Bij smmige algemene delstellingen mschrijven we k het tepassingsgebied. Cntext: Beschrijving van de cntext vr het bereiken van de algemene delstelling: delgrep, situatie, aard van de pdracht, mate van verantwrdelijkheid, setting. Telichting bij de algemene delstelling Vlgende items wrden - indien van tepassing uitgewerkt: Beginsituatie van leerlingen binnen hun cmpetentientwikkeling: wat aan bd kwam in het leerplan 2de graad -veding Derde graad: aandachtspunten vr de derde graad Specialisatiejaren: geeft aan waar de cesuur ligt met leerplannen specialisatiejaren Duiding: duiding bij de algemene delstelling Leerplandelstelling: Cncretisering van de delstelling in nderliggende delen. Hier wrden de delen pgesmd die minimaal aan bd meten kmen bij het bereiken van de leerplandelstelling (basis). Het staat de leraar vrij de leerplandelstelling verder te verdiepen en uit te breiden. De nderliggende delen zijn dus tussenstapjes bij het bereiken van de leerplandelstelling. Deze psmming kan een hulpmiddel zijn vr het frmuleren van evaluatiecriteria vr de te bereiken leerplandelstelling. bij de leerplandelstelling (zelfde rubricering als bij de telichting van de algemene delstelling) 3de graad bs 13

14 Samenhang met andere leerplandelstellingen (specifiek gedeelte): In deze rubriek geven we aan he de leerplandelstelling in relatie staat met andere leerplandelstellingen van het leerplan 3de graad. Deze leerplandelstellingen meten fwel vrafgaand al bereikt zijn alvrens met de bvenstaande leerplandelstelling te starten fwel meten ze geïntegreerd verwezenlijkt wrden. De schlen die kiezen vr meer integratie kunnen in het servicedcument bij het leerplan hiervr suggesties vinden. Ok deze psmming kan een hulpmiddel zijn bij het frmuleren van evaluatiecriteria. Ter inf: * wrden met een asterisk wrden verklaard in een wrdenlijst achteraan in het leerplan. (H) gebruiker : deze delstelling is een herhaling van een leerplandelstelling van de 2de graad -veding. Het is aangewezen m leerlingen te appelleren p reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes (beginsituatie tetsen) alvrens een vlgende stap in de leerlijn* te zetten. we verkiezen in dit leerplan de algemene term gebruiker mdat binnen de verschillende settings verschillende benamingen wrden gebruikt vr de mensen vr wie men prfessinele zrg draagt f die men begeleidt. Bij de cncretisering van het leerplan (les en stage) kiest men in de cmmunicatie naar leerlingen te best de term die van tepassing is binnen de setting waarver men het heeft (zie wrdenlijst achteraan). Cmpetenties: C1 Als verzrgende, binnen het kader van zrg- en bijstandsverlening, zrg verlenen vanuit een ttaalvisie. C2.1 Als vrbereiding en riëntatie p het functineren als zrgkundige, zrg verlenen vanuit Een ttaalvisie. C2.2 Als vrbereiding en riëntatie p het functineren als kinderbegeleider*, kinderen begeleiden vanuit een ttaalvisie. 14 3de graad bs

15 1. Binnen een welmschreven pdracht kwaliteitsbewust handelen. Cntext: Delgrepen: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen besteden we aandacht aan vlgende delgrepen: geznde kinderen van 0 tt 12 jaar (3 mnd-3 jaar: basis); vlwassen gebruikers die ndersteuning en/f verzrging ndig hebben bij het uitveren van activiteiten van het dagelijks leven (ttaalzrg). Eenvudige situaties: In de derde graad ligt de nadruk p het functineren in eenvudige situaties. Een cmbinatie van de zrgen/f pvangsituatie, de aard van de pdrachten die leerlingen uitveren en de mate van verantwrdelijkheid die ze dragen, bepaalt de eenvud van de situatie: Zrg- en pvangsituaties: Leerlingen bereiken de cmpetenties en algemene delstellingen in eenvudige zrg- en pvangsituaties: de gezndheidstestand van de gebruiker is stabiel; in de zrg- en/f pvangsituatie zijn geen acute veranderingen te verwachten; er zijn weinig tt geen prblemen in de cmmunicatie tussen de gebruiker, de verzrgende f begeleider en zijn mgeving. Opdrachten/handelingen: Om de cmpetenties/algemene delstelling te bereiken, veren leerlingen pdrachten/handelingen uit: die eenvudig zijn en weinig risic met zich meebrengen (tepassen van rutines en prcedures); vlgens duidelijke instructies; p basis van een dr anderen pgesteld werkplan; in een rganisatie, in een team. Het uitveren van lgistieke pdrachten/taken is een eerste greifase in de leerlijn van zrg en begeleiding. Mate van verantwrdelijkheid: Bij het bereiken van de cmpetenties/algemene delstellingen werken leerlingen nder verwijderd tezicht van een verantwrdelijke (grei van directe begeleiding naar werken nder verwijderd tezicht): hij/zij signaleert veranderingen/tekens en meldt deze aan de verantwrdelijke; hij/zij weet wanneer hij/zij hulp met inrepen bij prblemen f in gevallen van twijfel en vraagt m hulp; hij/zij rapprteert aan de leidinggevende ver de eigen werkzaamheden en eigen evaluaties. Cmplexe situaties (mschrijving zie inleiding p het leerplan): Binnen cmplexere zrg- en pvangsituaties, werken leerlingen nder verantwrdelijkheid van een andere zrgverlener en assisteren deze (=nder directe begeleiding). Settings: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen wrdt aandacht besteed aan vlgende settings: wnzrg: wnzrgcentra, gezinszrg; kinderpvang van baby s en peuters; buitenschlse kinderpvang. Stage: Zie punt 7 p.82 Beginsituatie: In de 2de graad werkten leerlingen reeds rnd kwaliteitsbewust handelen. Zij verden er handelingen en 3de graad bs 15

16 pdrachten uit met een lage meilijkheidsgraad en nder directe begeleiding van de leraar. Ze leerden kwaliteitsbewust handelen binnen de cntext van de eigen klasgrep, eigen schl. Ze leerden vanuit een ttaalvisie kwaliteitsbewust handelen bij het ndersteunen van delgrepen: medeleerlingen, geznde kinderen van 2,5 tt 10 jaar en geznde vlwassenen. Derde graad: In de 3de graad is het belangrijk leerlingen te appelleren p reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes (beginsituatie tetsen), alvrens een vlgende stap in de leerlijn* te drlpen. In de derde graad gaan de leerlingen deze kennis, vaardigheden en attitudes verdiepen, uitbreiden en aanwenden binnen de cntext van dit leerplan. Hierbij is het belangrijk dat leerlingen kwaliteitsbewust leren handelen vanuit een ttaalvisie* in functie van het cmpetent wrden als verzrgende en in functie van de vrbereiding p het handelen als kinderbegeleider en zrgkundige (specialisatiejaar). Hierbij ligt in de 3 de graad de nadruk p eenvudige situaties. In functie van het bereiken van cmpetenties en in functie van het handelen vanuit een ttaalvisie is het ndzakelijk m integratie te bewerkstelligen met AD2, AD3, AD4, AD5, AD6 en AD7. VISIE 1.1 Vanuit een hlistische*, emancipatrische* en dynamische* mensvisie* handelen, in relatie tt de gebruiker* en zijn mgeving. verduidelijkt en licht een hlistische (H), emancipatrische en dynamische mensvisie te. licht het belang van het mgaan met gebruikers en hun mgeving vanuit deze mensvisie te. verduidelijkt de relatie tussen deze mensvisie en de christelijke traditie. Duiding: - Aandacht vr het existentiële/spirituele aspect van het mens-zijn kadert binnen het gezndheidspatrn waarden en vertuiging 4. Beginsituatie: - De leerlingen werkten in de 2de graad rnd het begrip hlistische mensvisie en het belang van het handelen vanuit een hlistische mensvisie. Vrbeelden kwamen uit de eigen leefwereld. Derde graad: - In de 3de graad is het belangrijk dat leerlingen leren dat het als verzrgende/begeleider belangrijk is m te handelen vanuit deze mensvisie. In het bereiken van de andere leerplandelstellingen uit dit leerplan is integratie met deze leerplandelstelling ndzakelijk en evident. - In functie van het handelen vanuit een ttaalvisie is het belangrijk m in de 3de graad telkens de kppeling te maken tussen deze mensvisie en de verschillende gezndheidspatrnen (AD4). 4 Gezndheidspatrn waarden en vertuiging : Dit patrn heeft betrekking p waarden, nrmen, delstellingen en vertuigingen. Op basis waarvan iemand keuzes en beslissingen maakt. Dus wat iemand belangrijk vindt in het leven. Zijn er bepaalde nrmen, vertuigingen, waarden ten aanzien van gezndheid die in zijn beleving btsen? (J. Hesselink, Z maak je een verpleegplan, 2011, Nrdhff Uitgevers, p.26.) 16 3de graad bs

17 1.2 De kernelementen van het prject/missie van een zrginstelling/rganisatie en de wijze waarp deze wrden geïmplementeerd in de dagelijkse zrg- en/f begeleidingscntext, explreren en aanwenden. Beginsituatie - In de tweede graad werd gewerkt rnd het pvedingsprject van de eigen schl. Specialisatiejaren - In de specialisatiejaren staan we stil bij het Kwaliteitshandbek van de zrginstelling/rganisatie. RESPECTVOL HANDELEN 1.3 Bij de uitvering van een pdracht respectvl handelen. Duiding: - Het aandacht hebben vr het zelfbeeld, zelfbeleving, welbevinden van de gebruiker kadert binnen het gezndheidspatrn zelfbeleving 5. Wanneer leerlingen werken rnd het respectvl handelen vr zichzelf kan er gewerkt wrden rnd hun eigen zelfbeeld en zelfbeleving. De vlledige uitwerking van dit gezndheidspatrn gebeurt in het leerplan van de specialisatiejaren. Het mgaan met stress, het verschrijden van de eigen grenzen kadert binnen het gezndheidspatrn Stressverwerking 6. Het ethisch en dentlgisch handelen kan kaderen in het gezndheidspatrn waarden en vertuiging (zie 1.1). Deze gezndheidspatrnen wrden eveneens verder uitgediept in het leerplan van de specialisatiejaren. Beginsituatie: - In de 2 de graad leerden leerlingen binnen de cntext van de schl en het leerplan respectvl mgaan met zichzelf, met anderen en met materialen en bendigdheden. Er werd gewerkt rnd de zin vr rde en nauwkeurigheid en het lyaal zijn aan de schl, klas en medeleerlingen. Derde graad: - In de 3 de graad ligt het accent p het als verzrgende respectvl mgaan met gebruikers/teamleden/anderen binnen de verschillende settings. - Omgaan met diversiteit is vandaag een belangrijk aandachtspunt. In de 3de graad geven we dit een plaats als aandachtspunt in het functineren als verzrgende/begeleider (kwaliteitsbewust handelen (AD1) en (ped)aggisch handelen (AD5)). - Het is belangrijk leerlingen te appelleren p reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes. 5 Gezndheidspatrn zelfbeleving (Grdn): He ziet de gebruiker zichzelf? Het gaat m de ideeën van de eigen persn. De beleving van de eigen vaardigheden, het zelfbeeld, de eigen identiteit, het gevel van eigenwaarde en het algemene patrn van de emties. Ok de lichaamshuding, mtriek, het gcntact, de stem en het spraakgebruik maken deel uit van dit patrn. (Jessica Hesselink, Z maak je een verpleegplan, 2011, Nrdhff Uitgevers Grningen/Huten, p.26.) 6 Gezndheidspatrn stressverwerking (Grdn): Stressverwerking gaat ver de manier waarp iemand in het algemeen met prblemen en stress mgaat. Het vermgen een persnlijke crisis te drstaan, het mechanisme m iets het hfd te bieden (cping), steun bij anderen (zals familie) te zeken en het subjectieve vermgen m macht ver een situatie uit te efenen. (Jessica Hesselink, Z maak je een verpleegplan, 2011, Nrdhff Uitgevers Grningen/Huten, p. 26.) 3de graad bs 17

18 Specialisatiejaren - He men specifiek kan mgaan met diversiteit in de kinderpvang en wnzrg kmt aan bd in de specialisatiejaren. - In het specialisatiejaar verwachten we dat leerlingen hun handelen kunnen afstemmen p de beleving, behefte van de individuele gebruiker en zijn situatie. Respectvl mgaan met zichzelf draagt zrg vr het eigen welbevinden. ntwikkelt zelfvertruwen. durft initiatief nemen. kmt p vr eigen belangen p een gepaste manier. ntwikkelt drzettingsvermgen. ntwikkelt beslissingsvermgen. kent en velt eigen grenzen en geeft aan wanneer deze verschreden wrden. ntwikkelt een kritische ingesteldheid. Respectvl mgaan met anderen Ethisch en dentlgisch handelen: explreert wat in cncrete situaties ethisch handelen betekent. verduidelijkt het berepsgeheim en licht het te. respecteert het berepsgeheim. explreert de patiëntenrechten. hudt rekening met de grenzen van gebruikers. heeft aandacht vr privacy en zelfbeschikkingsrecht. hanteert infrmatie (persnsgegevens) ver gebruikers en hun mgeving/werkgever/stagegever/stageplaats p een discrete wijze. Zrg dragen vr welbevinden en betrkkenheid/individualiseren: handelt belevingsgericht. hanteert mgangsvrmen crrect. hudt rekening met de wensen en beheften van een gebruiker. draagt zrg vr autnmie, bevrdert zelfstandigheid, zelfzrg en zelfredzaamheid. streeft cmfrt na. geeft inspraak. tnt empathie. 18 3de graad bs

19 staat pen vr diversiteit. is authentiek. Verantwrdelijkheid: neemt verantwrdelijkheid. handelt verantwrdelijk. handelt nauwkeurig, rdelijk en is stipt. heeft zin vr samenwerking. kmt afspraken na. neemt het eigen deel in de werkverdeling p. hudt rekening met een klacht van een gebruiker en treedt adequaat p. Flexibel zijn/creatief denken en handelen: heeft persnlijke ideeën en bedenkt gepaste plssingen en vert ze uit. Respectvl mgaan met materialen en bendigdheden draagt zrg vr materialen en bendigdheden. handelt nauwkeurig. handelt rdelijk. Lyaal zijn aan medeleerlingen, klas, schl, team, zrginstelling/rganisatie is lyaal aan medeleerlingen, klas, schl (H). ziet werk en neemt initiatief. is stipt. past zich aan wijzigende mstandigheden (middelen, delen, gebruikers, prcedures) aan. draagt p een psitieve wijze bij tt het preventiebeleid dat wrdt tt stand gebracht in het kader van de bescherming van werknemers tegen geweld, pesterijen en ngewenst seksueel gedrag p het werk. handelt vlgens rganisatiespecifieke kwaliteitseisen. METHODISCH HANDELEN 1.4 Bij de uitvering van een pdracht methdisch handelen. Beginsituatie: - Leerlingen leerden in de 2de graad met behulp van werkmdellen, methdisch handelen nder bege- 3de graad bs 19

20 leiding van de leraar. Derde graad: - Het is belangrijk de leerlingen te appelleren p reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes. - Het is zinvl dat leerlingen in de 3de graad werken met dezelfde werkmdellen als in de 2de graad. In de 3de graad kunnen deze mdellen wrden uitgebreid in functie van de stage. Bvendien is het belangrijk dat leerlingen mgen greien in het p een meer zelfstandige wijze mgaan met werkmdellen. - Methdisch handelen is een cyclisch gebeuren, het is belangrijk dat leerlingen in de 3de graad leren dat men vanuit de fase van de evaluatie f vanuit andere bijkmende vragen/wensen/beheften van de gebruiker, het prces pnieuw vanaf de fase van het infrmeren drlpt. Infrmeren infrmeert zich ver de pdracht (H) en verzamelt de ndige gegevens. Beginsituatie: - In de 2 de graad leerden leerlingen zich infmeren ver de pdracht: de visie van waaruit er wrdt gewerkt, het werkmdel/pictgrammen/symblen, de vraag en de cntext van de pdracht, de delgrep vr wie de pdracht is, de methde, de materialen en bendigdheden die men ndig heeft en de evaluatiecriteria van de pdracht. Plannen plant een pdracht vlgens criteria (H). maakt afspraken met de gebruiker. rganiseert het eigen werk. Beginsituatie: - In de 2 de graad leerden leerlingen een pdracht plannen vlgens een bepaalde methde/werkmdel, ze leerden een werkvlgrde bepalen, materialen en bendigdheden plijsten en klaar zetten, ze leerden afspraken maken in functie van de planning en de uitvering van de pdracht/taak. Uitveren vert een pdracht uit vlgens criteria (H). vlgt een plan, werkvlgrde, prcedure, technische fiche, prtcl crrect p. werkt zelfstandig. 20 3de graad bs

21 licht het eigen handelen te aan de gebruiker, verantwrdelijke hudt tijdens het handelen rekening met anderen. Beginsituatie: - In de 2 de graad leerden leerlingen een pdracht uitveren nder directe begeleiding en aan de hand van duidelijke instructies. Ze leerden een pdracht uitveren vanuit een bepaalde visie, vlgens de planning en vlgens een bepaalde methde. Ze leerden het belang van het naleven van regels en afspraken. Ze leerden het resultaat van een pdracht vrstellen vlgens bepaalde evaluatiecriteria. Evalueren cntrleert het verlp en de resultaten van een pdracht aan de hand van criteria. bevraagt de tevredenheid van de gebruikers. frmuleert cncrete werkpunten. Duiding - Bij een evaluatie kijkt een persn f een grep terug p het verrichten van een bepaalde taak. De taak, f het vlbrengen er van staat centraal. Het eindresultaat van de taak wrdt berdeeld, alsk het prces dat tt het eindresultaat heeft geleid. Op grnd van deze evaluatie wrden werkpunten (delen) bijgesteld. Het verschil met reflecteren (1.11): bij reflectie staat de persn met zijn denken, handelen, velen centraal. 7 Beginsituatie: - Leerlingen leerden in de 2 de graad het verlp van een pdracht evalueren aan de hand van een werkmdel. Ze leerden verduidelijken wat ged en minder ged verliep tijdens de pdracht en waarm. Ze leerden nagaan f de resultaten vldeden aan vrpgestelde criteria en ze bevraagden de tevredenheid van de delgrep. Derde graad - Naar leerlingen te is het belangrijk m na pdrachten zwel tijd te besteden aan evalueren als aan reflecteren (1.11). MILIEUBEWUST HANDELEN 1.5 Bij de uitvering van een pdracht milieubewust handelen vlgens de geldende richtlijnen*. beperkt en srteert afval (H). kiest f kpt materialen en bendigdheden aan met z weinig mgelijk negatieve effecten vr het 7 Mirjam GROEN, Reflecteren: de basis, Wlters/Nrdhff, 2006, p.32. 3de graad bs 21

22 milieu (H). dseert het energie- en watergebruik (H). leeft milieuvrschriften na. Duiding - We spreken van milieubewust handelen mdat dit een cncreter begrip is dan duurzaamheid. Het is wel belangrijk dat leerlingen het milieubewust handelen kaderen binnen visies rnd duurzame ntwikkeling (ttaalvisie). VEILIG HANDELEN 1.6 Bij de uitvering van een pdracht veilig handelen vlgens de geldende richtlijnen. verduidelijkt het belang van preventie en bescherming p het werk. infrmeert zich vanuit risicanalyse, werkpstfiche, werkplaatsreglement; preventiemaatregelen ver de geldende richtlijnen en hun belang. herkent en interpreteert veiligheidssignalisaties. interpreteert een evacuatieplan. past geldende richtlijnen te die eigen zijn aan de setting: met betrekking tt persnlijke beschermingsmiddelen (PBM s); met betrekking tt brandveiligheid; bij evacueren; met betrekking tt materialen en bendigdheden; met betrekking tt psychsciale veiligheid. Duiding - Geldende richtlijnen die eigen zijn aan de setting zals het melden van incidenten, afsluiten en penen van lkalen, preventiemaatregelen m ngevallen te vrkmen - Leerplandelstelling m.b.t. Eerste hulp kmt aan bd in AD4. ERGONOMISCH HANDELEN 1.7 Bij de uitvering van een pdracht ergnmisch handelen vlgens de geldende richtlijnen. heft en tilt vrwerpen rugsparend (H). 22 3de graad bs

23 past bij de uitvering van een pdracht de werkpstschikking te (H). neemt bij de uitvering van een pdracht een ergnmische huding aan zals bij staan, zitten, hanteren van vrwerpen (H). past p een veilige en ergnmisch verantwrde wijze hef- en tiltechnieken/transfertechnieken/ verplaatsingstechnieken bij gebruikers te. hanteert de technische hulpmiddelen crrect bij het psitineren, mbiliseren en transprteren van de gebruiker. stimuleert de zelfstandigheid van de gebruiker. Samenhang met andere leerplandelstellingen: Het functineren van de geznde gebruiker m.b.t. activiteiten telichten. (4.20) Zrg dragen vr de gezndheidsbeleving en gezndheidsinstandhuding in relatie tt activiteiten. (4.21) HYGIENISCH HANDELEN 1.8 Bij de uitvering van een pdracht hygiënisch handelen vlgens de geldende richtlijnen. infrmeert zich vanuit risicanalyse, werkpstfiche, werkplaatsreglement; preventiemaatregelen ver de geldende richtlijnen en hun belang. past de geldende richtlijnen te m.b.t. persnlijke hygiëne (H). past de geldende richtlijnen te m.b.t. vedselhygiëne/vedselveiligheid: licht gevaren bij maaltijdbereiding en distributie te; vrkmt kruisbesmetting (H); scheidt drg-nat, vuil-prper, kud-warm; hudt rekening met vrschriften m.b.t. temperatuur; cncretiseert FIFO en FEFO-principes. past de geldende richtlijnen te m.b.t. zrg vr de gebruiker zals tepassen van maatregelen tegen infectiegevaar, vrzrgsmaatregelen bij gezndheidsklachten. past de geldende richtlijnen te m.b.t. materialen en bendigdheden zals het hygiënisch reinigen en desinfecteren. Beginsituatie: - In de 2 de graad leerden leerlingen hygiënisch handelen en kruisbesmetting vrkmen. Ze verduidelijkten de geldende richtlijnen m.b.t. vedselveiligheid bij een pdracht. Ze leerden bij het uitveren van een pdracht zrg dragen vr persnlijke hygiëne zals het verzrgen van handen, nagels en haren, alsk het gebruik van PBM s. Ze leerden de handen wassen vlgens de richtlijnen. ECONOMISCH HANDELEN 1.9 Bij de uitvering van een pdracht ecnmisch handelen vlgens de geldende richtlijnen. 3de graad bs 23

24 handelt vanuit een bewustzijn van prijs/kwaliteit verhudingen. hudt rekening met werktemp. selecteert en beperkt materialen en bendigdheden (H). nderhudt materialen en bendigdheden (H). verzamelt, srteert en bergt materialen en bendigdheden p vlgens richtlijnen. werkt aan de hand van een budget (H). Beginsituatie: In de 2 de graad leerden leerlingen binnen de cntext van de schl ecnmisch handelen. Er werd aandacht besteed aan budget: kiezen, kpen, gebruiken van materialen en bendigdheden vlgens criteria; selecteren en beperken van materialen en bendigdheden, het nderhuden van materialen en bendigdheden en aan de invled van reclame p hun eigen aankpgedrag. OBSERVEREN, INTERPRETEREN, RAPPORTEREN 1.10 Bij de uitvering van een pdracht bserveren, interpreteren, registreren en rapprteren. bserveert gericht. registreert gegevens. licht het verschil tussen bserveren en interpreteren te in verschillende situaties en past dit te. hanteert bservatiemethdes. rapprteert mndeling (in een 1-1 relatie) en schriftelijk bij het uitveren van taken. merkt veranderingen/prblemen p die zich vrden bij gebruikers tijdens de uitvering van een taak en meldt deze aan de bevegde persn. Beginsituatie - In de 2de graad leerden leerlingen de begrippen waarnemen, bserveren en registreren verduidelijken en het verschil telichten. Er werd gewerkt rnd het belang van bserveren. Onder directe begeleiding en met ndersteuning van een werkmdel werkten leerlingen rnd het bserveren en registeren van het menselijk gedrag. Derde graad - In de derde graad wrdt er gewerkt rnd het verschil tussen bserveren en interpreteren en werken de leerlingen rnd deze delstelling in cncrete berepssituaties. Het betreft nu de ttale berepscntext: menselijk gedrag, materiële mgeving, enz. - Het is belangrijk dat leerlingen leren greien in het handelen vanuit bservaties en dat ze de samenhang leren zien met de cyclus van het methdische handelen (bserveren = vrm van infrma- 24 3de graad bs

25 tie verwerven). Specialisatiejaren - In het specialisatiejaar kmt het rapprteren ver een gebruiker (gebruikersbespreking) en het rapprteren in een team aan bd. REFLECTEREN 1.11 Over het kwaliteitsbewust handelen reflecteren*. reflecteert ver het eigen kwaliteitsbewust handelen en ver de beleving van de situatie. frmuleert kwaliteiten en aandachtspunten. stuurt nder begeleiding het eigen handelen bij. Duiding - Het is belangrijk dat leerlingen niet enkel reflecteren p situaties en het handelen tijdens les- en klasgebeuren maar k p situaties en het handelen tijdens de stage. - Vanuit een reflectie p het handelen en vanuit het frmuleren van werkpunten, leren leerlingen de samenhang zien met de cyclus van het methdisch handelen. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - Bij de uitvering van een pdracht methdisch handelen: evalueren. (1.4) 2. Binnen een welmschreven pdracht cmmuniceren. Cntext: Delgrepen: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen besteden we aandacht aan vlgende delgrepen: geznde kinderen van 0 tt 12 jaar (3mnd - 3 jaar: basis); vlwassen gebruikers die ndersteuning en/f verzrging ndig hebben bij het uitveren van activiteiten van het dagelijks leven (ttaalzrg). Eenvudige situaties: In de derde graad ligt de nadruk p het functineren in eenvudige situaties. Een cmbinatie van de zrgen/f pvangsituatie, de aard van de pdrachten die leerlingen uitveren en de mate van verantwrdelijkheid die ze dragen, bepaalt de eenvud van de situatie: Zrg- en pvangsituaties: Leerlingen bereiken de cmpetenties en algemene delstellingen in eenvudige zrg- en pvangsituaties: de gezndheidstestand van de gebruiker is stabiel; in de zrg- en/f pvangsituatie zijn geen acute veranderingen te verwachten; er zijn weinig tt geen prblemen in de cmmunicatie tussen de gebruiker, de verzrgende f begeleider en zijn mgeving. Opdrachten/handelingen: 3de graad bs 25

26 Om de cmpetenties/algemene delstelling te bereiken, veren leerlingen pdrachten/handelingen uit: die eenvudig zijn en weinig risic met zich meebrengen (tepassen van rutines en prcedures); vlgens duidelijke instructies; p basis van een dr anderen pgesteld werkplan; in een rganisatie, in een team. Het uitveren van lgistieke pdrachten/taken is een eerste greifase in de leerlijn van zrg en begeleiding. Mate van verantwrdelijkheid: Bij het bereiken van de cmpetenties/algemene delstellingen werken leerlingen nder verwijderd tezicht van een verantwrdelijke (grei van directe begeleiding naar werken nder verwijderd tezicht): hij/zij signaleert veranderingen/tekens en meldt deze aan de verantwrdelijke; hij/zij weet wanneer hij/zij hulp met inrepen bij prblemen f in gevallen van twijfel en vraagt m hulp; hij/zij rapprteert aan de leidinggevende ver de eigen werkzaamheden en eigen evaluaties. Cmplexe situaties (mschrijving zie inleiding p het leerplan): Binnen cmplexere zrg- en pvangsituaties, werken leerlingen nder verantwrdelijkheid van een andere zrgverlener en assisteren deze (=nder directe begeleiding). Settings: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen wrdt aandacht besteed aan vlgende settings: wnzrg: wnzrgcentra, gezinszrg; kinderpvang van baby s en peuters; buitenschlse kinderpvang. Stage: Zie punt 7 p.82 Beginsituatie - In de 2de graad verden leerlingen nder directe begeleiding dagdagelijkse gesprekken (gelegenheidsgesprekken) met medeleerlingen, geznde kinderen van 2,5 tt 10 jaar en met geznde vlwassenen. Derde graad - Het is belangrijk leerlingen te appelleren p deze reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes. In de 3de graad zullen de leerlingen hun kennis, vaardigheden en attitudes verdiepen, uitbreiden en aanwenden binnen de cntext van het leerplan. - Het is belangrijk dat leerlingen vaardiger wrden in het cmmuniceren en dat ze in dagdagelijkse berepssituaties eenvudige gesprekken leren veren in een 1-1 relatie: ndersteunende en functinele gesprekken met gebruikers en hun sciaal netwerk, functinerings- en evaluatiegesprekken met leraar, mentr, verantwrdelijke en rapprteren aan een verantwrdelijke. - Het is belangrijk dat er een leerlijn wrdt pgebuwd van het cmmuniceren in een 1-1 relatie naar het cmmuniceren met meerdere persnen: bv. gesprek met stagebegeleider en mentr, gesprek met gebruiker en een familielid, gesprekken met gebruikers in de leefruimte - In functie van het bereiken van de cmpetenties en vanuit het handelen vanuit een ttaalvisie p zrg en begeleiding, is het ndzakelijk m integratie te bewerkstelligen met AD1, AD3, AD4, AD5 en AD6 en AD7. Specialisatiejaar: - In het specialisatiejaar leren leerlingen cmplexere gesprekken veren en fcust men p het afstemmen van de cmmunicatie p de individuele gebruiker (met aandacht vr specifieke delgrepen) en zijn situatie. VISIE 26 3de graad bs

27 2.1 Verschillende elementen van het cmmuniceren en de eigen cmmunicatie situeren binnen een kader m gedrag en sciale interacties te duiden. Beginsituatie - In de tweede graad werkten leerlingen reeds rnd een kader m gedrag en sciale interacties te duiden (AD5). Derde graad - Het is aangewezen m met hetzelfde kader te werken als in de 2de graad (Axenrs, relatiewijzer, Rs van Leary ) - Bij het werken rnd de leerplandelstellingen nder AD2 is het belangrijk m telkens pnieuw dit kader te te passen. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - De verschillende sciale interacties tijdens het samenwerken situeren binnen een kader m gedrag en sciale interacties te duiden. (3.1) - Een kader m gedrag en sciale interacties te duiden, telichten en aanwenden. ( 5.1) - Gedrag situeren en interpreteren binnen een kader m gedrag en sciale interacties te duiden. (5.2) VLOT COMMUNICEREN 2.2 Vlt en respectvl cmmuniceren in een 1-1 relatie. vert in dagdagelijkse berepssituaties eenvudige gesprekken in een 1-1 relatie. drlpt de verschillende fasen bij het cmmuniceren zals greten, zichzelf vrstellen, kennismaken, nthalen/verwelkmen, een gesprek afsluiten, afscheid nemen (H). hanteert cmmunicatieve vaardigheden: gebruikt ik-bdschappen (H); luistert actief (H); parafraseert en reflecteert 8 ; heeft aandacht vr de afstemming tussen verbale en nn-verbale cmmunicatie (H); geeft en ntvangt feedback (H); stelt vragen (H); vraagt dr; vraagt testemming; infrmeert (vlgens afspraken); maakt afspraken; is assertief. 8 Reflecteren is hier een gesprekstechniek (terugkppelen van een gevel) en heeft een andere betekenis dan wanneer er wrdt gesprken ver reflecteren ver het handelen. 3de graad bs 27

28 Duiding: - Het cmmuniceren kan verbaal en nn-verbaal zijn. - Eenvudige gesprekken in dagdagelijkse berepssituaties: gesprekken die een verzrgende/tekmstig kinderbegeleider/zrgkundige binnen haar bevegdheden vert (zie telichting bij AD2): ndersteunende gesprekken met gebruikers en hun sciaal netwerk; functinele gesprekken met gebruikers en hun sciaal netwerk; rapprteren aan een verantwrdelijke. - Het aandacht hebben vr lichaamshuding, mtriek, gcntact, stem en spraakgebruik kan men kaderen binnen het gezndheidspatrn zelfbeleving (zie delstelling 1.3). Beginsituatie - In de 2de graad leerden leerlingen het cmmunicatieschema verduidelijken, het verschil tussen inhud- en betrekkingsniveau verduidelijken, verschillende fasen in de cmmunicatie verduidelijken (greten, zichzelf vrstellen/kennismaken, een gesprek veren, afscheid nemen) en drlpen. Ze efenden cmmunicatievaardigheden in (aangeduid met H) binnen de cntext van het leerplan van de 2de graad (in een 1-1 relatie, binnen de cntext van de dagelijkse gesprekken). Derde graad - In de 3de graad wrdt het aanwenden van cmmunicatieve vaardigheden uitgebreid en verdiept (aantal vaardigheden; andere cntexten: aard van het gesprek; situaties: tijdens zrgverlening/ begeleiding/ cntactmmenten ). - Infrmeren: In de derde graad leren leerlingen de gebruiker infrmeren ver het eigen handelen en ver de taak/pdracht. Het is hierbij belangrijk de link te leggen met respectvl handelen. Z is het bv. niet vldende een gebruiker in te lichten ver wat men kmt den, maar is het belangrijk dat men hem/haar k testemming vraagt m dit te den Het is ten aanzien van de gebruiker belangrijk dat men leert aangeven wat de eigen taak is en indien ndig dr te verwijzen naar andere zrgverleners f hulp in te repen. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - Bij de uitvering van een pdracht respectvl handelen. (1.3) - Een emtie, een gedachte, een intentie, een gedrag/handeling in relatie tt de gebruiker (h)erkennen en expressief uitdrukken. (5.3) - Vr het welbevinden en de betrkkenheid van kinderen zrg dragen. (5.4) - Vr het welbevinden en de betrkkenheid van vlwassenen/uderen (= belevingsgericht handelen) zrg dragen. (5.13) 2.3 Vlt cmmuniceren en hierbij gebruik maken van cmmunicatiemiddelen. maakt gebruik van cmmunicatiemiddelen binnen een prfessinele cntext. past (n)etiquette te bij het gebruik van cmmunicatiemiddelen. Beginsituatie - In de tweede graad leerden leerlingen de vaardigheden tepassen binnen de schlcntext en de eigen leefwereld (met aandacht vr veiligheid, het bewaken van eigen grenzen ). 28 3de graad bs

29 Derde graad - Het is belangrijk aandacht te besteden aan nieuwe ntwikkelingen,.a. gebruik van intranet binnen rganisaties, het gebruik van nieuwe media dr gebruikers - Leerlingen maken gebruik van sciale netwerken. Het is belangrijk hen er p te wijzen dat rekening huden met het berepsgeheim k hier ndzakelijk is. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - Vlt cmmuniceren in team en hierbij gebruik maken van cmmunicatiemiddelen. (3.4) 2.4 De eigen cmmunicatie afstemmen. stemt de cmmunicatie in een 1-1 relatie af p de ander (H) en hudt hierbij rekening met taalgebruik en verstaanbaarheid, lichaamstaal, inhuds- en betrekkingsniveau. stemt de cmmunicatie in een 1-1 relatie af p de situatie (H). stemt de cmmunicatie in een 1-1 relatie af p de ander in relatie tt de situatie. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - Een emtie, een gedachte, een intentie, een gedrag/handeling in relatie tt de gebruiker (h)erkennen en expressief uitdrukken. (5.3) - Vr het welbevinden en de betrkkenheid van kinderen zrg dragen. (5.4) - Vr het welbevinden en de betrkkenheid van vlwassenen/uderen zrg dragen. (5.13) REFLECTEREN 2.5 Over de cmmunicatie reflecteren binnen een kader m gedrag en sciale interacties te duiden. reflecteert ver de eigen cmmunicatie in een 1-1 relatie binnen een kader m gedrag en sciale interacties te duiden (H). reflecteert ver het eigen cmmuniceren en de beleving van de situatie. frmuleert kwaliteiten en aandachtspunten. stuurt nder begeleiding het eigen cmmuniceren bij. Derde graad - Het is belangrijk dat leerlingen niet enkel reflecteren p situaties en het handelen tijdens les- en klasgebeuren maar k p situaties en het handelen tijdens de stage. - Vanuit een reflectie p het handelen en vanuit het frmuleren van werkpunten, leren leerlingen de samenhang zien met de cyclus van het methdisch handelen. Samenhang met andere leerplandelstellingen: - Bij de uitvering van een pdracht methdisch handelen: evalueren. (1.4) 3de graad bs 29

30 3. Binnen een welmschreven pdracht, in een rganisatie, in team werken. Cntext: Delgrepen: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen besteden we aandacht aan vlgende delgrepen: geznde kinderen van 0 tt 12 jaar (3mnd -3 jaar: basis); vlwassen gebruikers die ndersteuning f verzrging ndig hebben bij het uitveren van activiteiten van het dagelijks leven (vanuit een ttaalvisie). Eenvudige situaties: In de derde graad ligt de nadruk p het functineren in eenvudige situaties. Een cmbinatie van de zrgen/f pvangsituatie, de aard van de pdrachten die leerlingen uitveren en de mate van verantwrdelijkheid die ze dragen, bepaalt de eenvud van de situatie: Zrg- en pvangsituaties: Leerlingen bereiken de cmpetenties en algemene delstellingen in eenvudige zrg- en pvangsituaties: de gezndheidstestand van de gebruiker is stabiel; in de zrg- en/f pvangsituatie zijn geen acute veranderingen te verwachten; er zijn weinig tt geen prblemen in de cmmunicatie tussen de gebruiker, de verzrgende f begeleider en zijn mgeving. Opdrachten/handelingen: Om de cmpetenties/algemene delstelling te bereiken, veren leerlingen pdrachten/handelingen uit: die eenvudig zijn en weinig risic met zich meebrengen (tepassen van rutines en prcedures); vlgens duidelijke instructies; p basis van een dr anderen pgesteld werkplan; in een rganisatie, in een team. Het uitveren van lgistieke pdrachten/taken is een eerste greifase in de leerlijn van zrg en begeleiding. Mate van verantwrdelijkheid: Bij het bereiken van de cmpetenties/algemene delstellingen werken leerlingen nder verwijderd tezicht van een verantwrdelijke (grei van directe begeleiding naar werken nder verwijderd tezicht): hij/zij signaleert veranderingen en prblemen en meldt deze aan de verantwrdelijke; hij/zij weet wanneer hij/zij hulp met inrepen bij prblemen f in gevallen van twijfel en vraagt m hulp; hij/zij rapprteert aan de leidinggevende ver de eigen werkzaamheden en eigen evaluaties. Cmplexe situaties (mschrijving zie inleiding p het leerplan): Binnen cmplexere zrg- en pvangsituaties, werken leerlingen nder verantwrdelijkheid van een andere zrgverlener en assisteren deze (=nder directe begeleiding). Settings: Bij de uitwerking van de algemene delstellingen wrdt aandacht besteed aan vlgende settings: wnzrg: wnzrgcentra, gezinszrg; kinderpvang vr baby s en peuters; buitenschlse kinderpvang. Stage: Zie punt 7 p.82 Beginsituatie In de 2de graad leerden leerlingen binnen een klasgrep nder directe begeleiding m in grep te werken. Derde graad Het is belangrijk m leerlingen te appelleren p reeds verwrven kennis, vaardigheden en attitudes. In de 30 3de graad bs