Werkdruk Loopbaan en scholing Pensioen Arbeidsvoorwaarden. Een onderzoek onder werknemers in de recreatie

Transcriptie

1 Werkdruk Loopbaan en scholing Pensioen Arbeidsvoorwaarden Een onderzoek onder werknemers in de recreatie Onderzoeksrapport Maart 2009

2 Stichting Onderzoek, Horeca, Recreatie en Catering Amstelveen, 15 maart 2009 Opgesteld door: C.H. Veenhof Met medewerking van: P. Bakker SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 1

3 SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 2

4 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding...7 Onderzoeksvragen Onderzoeksopzet Aanleiding en doelstelling onderzoek De vragenlijstconstructie De steekproef Data verwerking en -analyse Het onderzoek Beschrijvende kenmerken: steekproef en populatie Leeswijzer resultaten Resultaten Loopbaan en scholing Werkdruk Pensioen...27 Variabele: functie Arbeidsvoorwaarden Conclusies en aanbevelingen...37 Bijlage 1: Overige thema s open vraag 40 Bijlage 2: Vragenlijst SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 3

5 SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 4

6 Samenvatting Voor dit onderzoek zijn werknemers in de recreatiesector direct aangeschreven. Daarnaast is de vragenlijst bij dit onderzoek uitgezet bij ondernemingsraden. De doelstelling van het onderzoek is te achterhalen aan welke arbeidsvoorwaardelijke thema s de onderzoekspopulatie zoveel waarde hecht dat deze voor opname in de cao voor de recreatiesector, die vanaf medio 2009 zal gelden, in aanmerking komen. In het onderzoek is gekeken naar specifieke relaties tussen bepaalde arbeidsvoorwaardelijke thema s en werk- en persoonskenmerken van de onderzoekspopulatie. Daarnaast is gekeken hoe respondenten een aantal aspecten van hun huidige arbeidsvoorwaarden beleven en of er daar vanuit thema s aan te wijzen die van belang kunnen zijn voor het overleg over de nieuwe cao. Analyse van de responsgroep wijst uit dat deze op onderdelen afwijkt van de onderzochte populatie. Het gaat dan o.a. om het geringe aandeel flexitimers en jongeren. Met uitzondering van de groep flexitimers is de steekproef groot genoeg om relevante uitspraken te kunnen doen. Het onderzoek levert een overzicht op van thema s waaraan werknemers binnen de recreatiesector waarde hechten als het gaat om opname in de nieuw af te sluiten cao. Op basis van de uitgesproken voorkeuren kon een top-5 worden samengesteld van thema s. Top 5 1 Hoger salaris 68% 2 Controle/naleving cao 50% 3 Beter pensioen 42% 4 Uitbetaling 100% loon 1e ziektejaar 36% 5 Compensatie feestdagen 32% Uit deze top-5 blijkt wel dat werknemers een uitgesproken voorkeur hebben voor het thema hoger salaris (68%). Het zal naar verwachting een belangrijk onderwerp worden in het komende caooverleg. De overige onderwerpen wisselen wat vaker van plaats afhankelijk van leeftijdscategorie, geslacht, opleiding, contractomvang en soort bedrijf. Mannen, werknemers in leidinggevende functies en fulltimers hebben pensioen op de tweede plaats staan. Dit is verschuiving ten opzichte van vorig jaar. Toen hadden alle groepen, behalve de jongeren onder de 25 jaar, pensioen op de tweede plaats staan. Eveneens opvallend is dat het thema controle/naleving van de cao bij de overige groepen op de tweede plaats staat, behalve bij de werknemers met een contract <20 uur, daar staat dit thema zelfs op 1. De vierde plaats is voor 100% uitbetaling van het loon tijdens het eerste ziektejaar, een verschuiving ten opzichte van Dit thema doet het vooral goed bij de werknemers boven 49 jaar (2 e plaats), lager opgeleiden(2 e plaats), en bij de werknemers met een contract voor uur (3 e plaats). De compensatie feestdagen sluit de algemene top-5 af. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 5

7 Van de ondervraagden heeft 68% last van psychische werkdruk. De mate verschil van soms tot altijd, waarbij gesteld kan worden dat van dit percentage 41% soms last heeft. Driekwart van de ondervraagden geeft aan dat er geen actie wordt ondernomen door het bedrijf om de psychische werkdruk te verminderen. Fysieke werkdruk wordt ook ervaren door ondervraagden, zij het in mindere mate dan psychische werkdruk. 65% van de ondervraagden geeft aan dat er niets ondernomen wordt om de fysieke werkdruk terug te brengen. De fysieke werkdruk wordt met name ervaren door werknemers van 49 jaar en ouder, fulltime werkenden, mannen en lager opgeleiden. Bijna ¾ van de ondervraagden heeft in de voorgaande jaren een cursus of opleiding gevolgd, waaronder veel jongeren en werknemers met een hoger opleidingsniveau. Het initiatief ligt veelal bij de werkgever en werknemer gezamenlijk, 40% of in opdracht van de werkgever, 38%. Over het geheel genomen betaalde de werkgever in de meeste gevallen de opleidingskosten, bij de lager opgeleiden is dit zelfs in bijna 100% van de gevallen. Jongeren tot 25 jaar zijn wel vaker dan gemiddeld op eigen initiatief en voor eigen rekening gestart met een cursus of opleiding. De respondenten zijn over het algemeen redelijk geïnformeerd als het gaat om de situatie van de pensioenfondsen in het algemeen, en iets minder goed als het gaat om het Pensioenfonds Recreatie specifiek. Hoe ouder de respondent, des te beter geïnformeerd. Ook mannen en fulltimers zijn beter dan gemiddeld op de hoogte. Bijna de helft van de respondenten is bereid een deel van een eventuele loonsverhoging te investeren in pensioen. De groep van 49 jaar en ouder, jaar, mannen en fulltimers zijn zelfs vaker dan gemiddeld hiertoe bereid (variërend van 52 tot 56%). Medewerkers in zweminrichtingen wijken in negatieve zin van het gemiddelde af. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 6

8 1 Inleiding De in 2008 afgesloten cao voor de recreatiesector loopt per 1 juli 2009 af. De onderhandelingen voor een nieuwe cao met als onderhandelingspartners de werkgeversorganisatie Recron en de werknemersorganisaties CNV BedrijvenBond, FNV ABVAKABO en FNV Recreatie, starten in het tweede kwartaal van 2009 (april/mei). Om inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van werknemers in de recreatiesector met betrekking tot arbeidsvoorwaarden, heeft FNV Recreatie de stichting Onderzoek Horeca, Recreatie en Catering (SOHRC) opdracht gegeven om onderzoek hiernaar te doen, zoals ook het geval was voorafgaand aan de vorige cao-onderhandelingen in In het rapport zullen, indien van belang, de resultaten van beide onderzoeken naast elkaar gezet worden. Onderzoeksvragen De volgende onderzoeksvraag en bijbehorende deelvragen zijn geformuleerd: 1. Welke arbeidsvoorwaardelijke thema s vinden werknemers in de recreatiesector essentieel voor opname in de cao voor de recreatiesector, die zal gelden na 1 juli 2009? Deelvragen: Zijn er specifieke relaties aan te wijzen tussen bepaalde genoemde arbeidsvoorwaardelijke thema s en bepaalde kenmerken van de onderzoekspopulatie? Zijn er bij de beleving van aspecten van de arbeidsvoorwaardelijke situatie thema s aan te wijzen die van belang kunnen zijn voor het overleg over de cao na 1 juli 2009? Structuur rapport In hoofdstuk 2 wordt de onderzoeksopzet besproken. Hoofdstuk 3 beschrijft vervolgens de groep respondenten, in verhouding tot de totale populatie. In paragraaf 3.2 is de leeswijzer te vinden voor hoofdstuk 4, waar de resultaten van het onderzoek beschreven zijn. Dit hoofdstuk is in 4 paragrafen opgedeeld: loopbaan en scholing, werkdruk, pensioen en arbeidsvoorwaarden. Elk onderdeel wordt met een tussentijdse conclusie afgesloten. Ten slotte worden in hoofdstuk 5 de conclusies op een rij gezet. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 7

9 SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 8

10 2 Onderzoeksopzet Dit hoofdstuk bespreekt de opzet van het onderzoek Arbeidsvoorwaarden, werkdruk, loopbaan & scholing en pensioen. Het verkennende karakter en de schaal van het onderzoek maakt een kwantitatieve benadering van het onderzoek noodzakelijk. De data die verzameld, geanalyseerd en verklaard worden, zijn verkregen door een survey-onderzoek met een vragenlijst, samengesteld uit voornamelijk gesloten vragen. De onderzoekseenheid is gedefinieerd als werknemers binnen de recreatiesector. De onderzoekseenheid is benaderd met een elektronische vragenlijst om zo relevante data te verkrijgen. Deze methode is gekozen op basis van de onderzoeksvraag en bijbehorende deelvragen Aanleiding en doelstelling onderzoek De nu geldende cao voor de recreatie loopt af op 1 juli De betrokken partijen, Recron, FNV Recreatie, Bedrijvenbond CNV en Abvakabo FNV, zullen in het tweede kwartaal van 2009 starten met de onderhandelingen voor een nieuwe cao. Ter voorbereiding op deze naderende onderhandelingsrondes heeft FNV Recreatie opdracht gegeven voor een onderzoek naar de wensen van werknemers in de recreatiesector ten aanzien van de arbeidsvoorwaardelijke thema s voor de volgende cao. Doel van dit onderzoek is in kaart te brengen welke aspecten van de arbeidsvoorwaarden belangrijk gevonden worden door werknemers in de recreatiesector voor de cao die na 2009 van kracht zal worden De vragenlijstconstructie Het kwantitatieve onderzoek is in de vorm van een schriftelijke vragenlijst (enquête) uitgezet, om de populatie (werknemers in de recreatie) door middel van een steekproef te kunnen bereiken. De vragenlijst bestaat grotendeels uit gesloten vragen. Deze vragen hebben betrekking op de volgende thema s: loopbaan & scholing, werkdruk, pensioen en arbeidsvoorwaarden. De laatste vraag is open en biedt de respondenten ruimte voor eigen ideeën/wensen ten aanzien van arbeidsvoorwaarden. De schriftelijke vragenlijst zoals opgesteld in 2007, is gebruikt, aangevuld met een aantal vragen ten aanzien van pensioen De steekproef De werknemers in de recreatie vormen de populatie van dit onderzoek. Uit deze populatie is een steekproef getrokken voor dit onderzoek. De steekproef bestaat uit het recreatiedeel van het ledenbestand van FNV Horecabond en de werknemers in de recreatie uit de database van de SOHRC. De recreatiewerknemers, 900 in totaal, uit het ledenbestand van FNV Horecabond hebben per post een uitnodiging ontvangen met daarin de verwijzing naar de digitale vragenlijst. De recreatiewerknemers uit het SOHRC-bestand hebben de vragenlijst elektronisch ontvangen. Ook konden werknemers de vragenlijst invullen via de website van FNV Recreatie. In totaal hebben 1200 werknemers een uitnodiging tot medewerking ontvangen. Uiteindelijk hebben 275 respondenten aan het onderzoek deelgenomen. Uitgaande van een bereik van betekent dat een responspercentage van 23%. Absoluut ligt de respons onder het SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 9

11 door de SOHRC gehanteerde responseminimum van 380, zodat uitspraken gedaan in dit onderzoek weliswaar niet direct generaliseerbaar zijn voor de gehele populatie, maar wel een sterke indicatie geven van de wensen en behoeften van de werknemers in de sector Data verwerking en -analyse Voor het verwerken van de data is gebruikt gemaakt van SPSS. Er is, parallel aan het ontwikkelen van de vragenlijst, een codeboek opgezet. Aan de hand van het codeboek zijn de gegevens ook hanteerbaar gemaakt voor analyse en interpretatie. De ruwe datasets evenals de descriptive statistics zijn in te zien bij de SOHRC. De data zijn, aan de hand van SPSS-analyses, geïnterpreteerd en weergegeven in tabellen. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 10

12 3 Het onderzoek 3.1 Beschrijvende kenmerken: steekproef en populatie Uit de eerste cijfers van de arbeidsmarktmonitor 2008, een onderzoek uitgevoerd in opdracht van Het Georganiseerd Overleg Recreatie, zijn er werknemers werkzaam in de recreatiesector, waarvan in de verblijfsrecreatie en in de zweminrichtingen. In de verblijfsrecreatie is 40% van de werknemers man en 60% vrouw. In de zweminrichtingen is deze verhouding : 66% vrouw en 34% man. Volgens de cijfers van 2008 werkt 39% van de medewerkers in de verblijfsrecreatie in de bedrijven met 50 of meer medewerkers, terwijl dit volgens het Trendonderzoek van het Sociaal Fonds Recreatie bijna 50% was (Sociaal Fonds Recreatie, Trendonderzoek werknemers verblijfsrecreatie en zweminrichtingen , SFR, 2007). De totale groep respondenten bestaat uit 275 werkenden in de recreatie. In de enquête is naar een aantal beschrijvende kenmerken gevraagd, te weten: leeftijd, geslacht, hoogst genoten opleiding, soort bedrijf, functiebenaming, soort en omvang van de arbeidsovereenkomst, grootte van het bedrijf en lidmaatschap van FNV Recreatie. In deze paragraaf zal met behulp van tabellen de kenmerken van de respons beschreven worden in relatie tot de totale populatie. Leeftijd en geslacht Totale groep respondenten Van de responsgroep is 7% jonger dan 24 jaar. 21,5% is tussen de jaar, 33,5% tussen de jaar en 38% van de groep is ouder dan 49. In onderstaande tabellen (3.1) zijn de percentages weergegeven van de respondenten, ingedeeld naar leeftijdklasse en soort bedrijf, en daaronder de verdeling van de populatie zoals in de Arbeidsmarktmonitor 2008 weergegeven. Respons Verblijfsrecreatie Zwembaden <30 jaar 21% 9% jaar 40% 55% 50 en ouder 39% 36% Monitor Verblijfsrecreatie Zwembaden <30 jaar 53% 34% jaar 33% 34% 50 en ouder 15% 31% Tabel 3.1: verdeling respons en populatie naar leeftijd en soort bedrijf Zoals te zien is, is de verdeling naar leeftijd van de steekproef anders dan de cijfers die de Arbeidsmarktmonitor voor de populatie geeft. Met name de groep jonger dan 30 lijkt ondervertegenwoordigd. Toch is het aantal respondenten groot genoeg om relevante uitspraken per leeftijdscategorie te kunnen doen. Als gekeken wordt naar de verdeling naar geslacht komt dit redelijk tot goed met elkaar overeen: in zowel de steekproef als de populatie komen meer vrouwen dan mannen voor. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 11

13 Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Man 47% 33% Vrouw 53% 67% Monitor Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Man 40% 34% Vrouw 60% 66% Tabel 3.2: Verdeling naar geslacht Opleiding en soort recreatiebedrijf Lageropgeleiden zijn, zoals te zien is in tabel 3.2 en 3.3, ondervertegenwoordigd, middelbaar en hoger opgeleiden zijn oververtegenwoordigd, met uitzondering van de hoger opgeleiden die werkzaam zijn in de zweminrichtingen. Wederom geldt dat de groepen groot genoeg zijn om relevante uitspraken te kunnen doen, aangezien in het rapport uitspraken worden gedaan over bijvoorbeeld lager opgeleiden die werkzaam zijn in verblijfsrecreatie op zweminrichtingen (er wordt geen opsplitsing gedaan naar opleidingsniveau én soort bedrijf). Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Lager onderwijs 21% 14% Middelbaar onderwijs 57% 75% Hoger onderwijs 22% 11% Tabel 3.3: Responsgroep naar opleidingsniveau Monitor Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Lager onderwijs 61% 49% Middelbaar onderwijs 30% 36% Hoger onderwijs 10% 14% Tabel 3.4: Populatie naar opleidingsniveau Zoals in de eerste alinea beschreven, zijn 75% van de werknemers werkzaam in de verblijfsrecreatie en 25% in de zweminrichtingen. Dit komt nagenoeg overeen met de verdeling in de steekproef: 74% is werkzaam in de verblijfsrecreatie en 26% in de zweminrichtingen. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 12

14 Uitvoerend/leidinggevend Ook als gekeken wordt naar het functieniveau, zie tabel 3.5, dan kunnen relevante uitspraken gedaan worden op basis van de steekproef. Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Uitvoerend 76% 77% Leidinggevend 24% 23% Monitor Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Uitvoerend 80% 78% Leidinggevend 20% 22% Tabel 3.5: Verdeling respons en populatie naar functieniveau Soort en omvang arbeidsovereenkomst 96% van de respondenten geeft aan een schriftelijke overeenkomst te hebben, 4% heeft dit niet. Ook het aandeel contracten voor onbepaalde tijd is hoog te noemen: 78,5%, terwijl 21,5% een contract voor bepaalde tijd heeft. Als de verdeling naar soort bedrijf wordt gemaakt, zoals weergegeven in tabel 3.6, is te zien dat 74% van de steekproef een contract voor onbepaalde tijd heeft. Dit is aanzienlijk hoger dan de cijfers volgens de Arbeidsmarktmonitor 2008, waar 41% een vast dienstverband heeft en 15% een toezegging hiertoe. Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Bepaalde tijd 25% 8% Onbepaalde tijd 74% 91% Geen 2% 2% Tabel 3.6: Verdeling respons naar soort arbeidsovereenkomst In de steekproef zijn de fulltimers oververtegenwoordigd, als gekeken wordt naar de gehele populatie. Verdere vergelijking gaat mank, aangezien een andere schaal is gebruikt. Wederom geldt dat de steekproef groot genoeg is. Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen Fulltime 56% 31% uur 29% 45% < 20 uur 7% 19% Flexitime 7% 5% Tabel 3.7: Verdeling respons naar omvang arbeidsovereenkomst SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 13

15 Grootte van de vestiging In tabel 3.8 zijn de percentages weergegeven van werknemers, en de grootte qua medewerkers van het bedrijf of vestiging waar zij werkzaam zijn, opgesplitst naar verblijfsrecreatie of zweminrichting. Zoals te zien is, zijn de respondenten die werkzaam zijn in de verblijfsrecreatie redelijk evenredig verdeeld over de verschillende grootte van bedrijven, terwijl het merendeel van de respondenten werkzaam in zweminrichtingen werkzaam is in bedrijven met 10 to 49 werknemers. Als de vergelijking met de gehele populatie wordt gemaakt, kan gesteld worden dat het aantal medewerkers die in kleinere bedrijven werken met 1-9 werknemers ondervertegenwoordigd is, net als werknemers in de verblijfsrecreatie binnen bedrijven met werknemers. Respons Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen 1-9 wn 19% 0% wn 17% 31% wn 10% 47% wn 17% 17% wn 17% 3% >250 21% 2% Monitor Verblijfsrecreatie Zweminrichtingen 1-9 wn 10% 11% wn 27% 36% wn 18% 45% wn 12% 7% 100-of meer 28% 2% Tabel 3.8: Aantallen werknemers in een bedrijf SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 14

16 3.2 Leeswijzer resultaten De analyse is voor het totale aantal respondenten uitgevoerd. Deze resultaten geven een algemeen beeld. In hoofdstuk 4, waarin de resultaten beschreven zijn, wordt per onderwerp (loopbaan en scholing, werkdruk, pensioen en arbeidsvoorwaarden) eerst aandacht besteed aan het totaalbeeld. Vervolgens is een aantal variabelen gebruikt om de gegevens te differentiëren. Deze variabelen zijn: Leeftijd Geslacht Functie Opleidingsniveau Soort recreatiebedrijf Grootte aanstelling Deze indeling is ook duidelijk terug te zien in de resultaten. Het percentage 65 jaar en ouder komt in dit onderzoek in absolute zin slechts één keer voor. Deze groep is vanwege onvoldoende representativiteit in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten. De antwoordoptie anders, overig of niet van toepassing buiten beschouwing is gelaten, tenzij dat expliciet wordt benoemd in het onderzoek. Ten slotte: in de resultaten zijn alleen de opvallende en significante uitkomsten beschreven. Als een variabele bij een onderwerp niet genoemd staat, zijn er geen significante verschillen uit het onderzoek gekomen. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 15

17 SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 16

18 4 Resultaten In dit hoofdstuk zullen de resultaten van het onderzoek besproken worden. Per thema worden de bevindingen in deelconclusies verwerkt. 4.1 Loopbaan en scholing Het eerste thema in de vragenlijst had betrekking op loopbaan en scholing. Aan de respondenten is gevraagd aan te geven in hoeverre er naar hun mening doorgroeimogelijkheden zijn bij de huidige werkgever, en of de respondent ook wel eens gebruik heeft gemaakt van zo n mogelijkheid. De analyse van de antwoorden op deze vragen zijn te vinden in subparagraaf In subparagraaf wordt nader ingegaan op de vraag wanneer respondenten voor het laatst een cursus of opleiding hebben gevolgd. Daarbij wordt ook gekeken bij wie het initiatief lag voor het volgen van een cursus of opleiding en door wie deze is betaald. Ten slotte wordt in de frequentie van functioneringsgesprekken en werkoverleg uiteengezet Doorgroeimogelijkheden Op de vraag of respondenten doorgroeimogelijkheden zien bij de huidige werkgever om door te groeien, geeft 30% een positief antwoord. 70% geeft aan dat dit niet zo is. Dit is een kleine verschuiving ten opzichte van het onderzoek, uitgevoerd in 2007: toen zag nog 34% doorgroeimogelijkheden. Als gevraagd wordt of respondenten van deze mogelijkheid zelf wel eens gebruik gemaakt hebben, geeft 54% aan dat niet gedaan te hebben. 42% heeft wel eens van de mogelijkheid gebruik gemaakt. Opvallend is dus dat een hoger percentage wel gebruik heeft gemaakt van doorgroeimogelijkheden dan het percentage dat daadwerkelijk doorgroeimogelijkheden ziet: 42% tegenover 30%. Variabele: leeftijd Vooral jongeren onder 35 jaar zien doorgroeimogelijkheden bij de huidige werkgever: 50 %, ten opzichte van een gemiddelde van 30%, zoals zojuist beschreven ( net als gebleken is uit het onderzoek in 2007). De leeftijdsklasse jaar ziet in 32% van de gevallen doorgroeimogelijkheden. Voor respondenten van 49 jaar en ouder is dit nog maar 14%. Verwacht zou kunnen worden dat werknemers van 49 jaar en ouder wellicht al vaker een leidinggevende of hoger management functie vervullen, waardoor doorgroei minder waarschijnlijk is, maar als gekeken wordt naar deze percentages, blijkt dit niet zo te zijn: 23% van de respondenten van 49 jaar en ouder vervullen een leidinggevende functie, terwijl respondenten tussen 25 en 34 jaar aangeven in 34% van de dit te doen. Een andere verklaring zou kunnen zijn, los van de leeftijdsfase uiteraard, dat de jongere respondenten significant hoger opgeleid zijn en hierdoor vaker verwachten door te kunnen groeien: in de leeftijdsklasse tot 25 jaar heeft 85 % minimaal Middelbaar Beroepsonderwijs, en van deze 85% heeft 15% een HBO-opleiding. In de leeftijdsklasse jaar heeft 63% een MBO-opleiding, 2 % een HBOopleiding. Van de leeftijdsklasse jaar heeft 54% MBO afgerond, en 16% een HBO opleiding. de hoogstgenoten opleiding. Bij de vraag of ook daadwerkelijk gebruik is gemaakt van een doorgroeimogelijkheid is er geen significant verschil tussen de verschillende leeftijdsklassen. Wat wel opvalt, is dat 49% van de SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 17

19 respondenten van 49 jaar en ouder aangeeft wel eens gebruik gemaakt te hebben van doorgroeimogelijkheden. Variabele: geslacht Mannen en vrouwen wijken voor deze vragen niet significant af van het gemiddelde. Variabele: functie Werknemers met een leidinggevende functie zien veel vaker dan gemiddeld mogelijkheden tot doorgroeien, 48%, en maakt hier ook veel meer gebruik van. Variabele: opleidingsniveau Naar mate het opleidingsniveau stijgt ziet men meer kansen om door te groeien, en stijgt ook het percentage dat daadwerkelijk gebruik maakt van de doorgroeimogelijkheden. Vooral de werknemers met een lager onderwijsniveau zien veel minder (19%) kansen voor zichzelf weggelegd, al ziet men wel meer kansen dan in 2007, toen het percentage 12% was. De groep die gemiddeld hoog is opgeleid wijkt niet af van het gemiddelde. Bij het daadwerkelijk doorstromen wijkt geen van de opleidingscategorieën af van de gemiddelde score. Variabele: soort recreatiebedrijf Werknemers in de verblijfrecreatie zien iets meer doorgroeimogelijkheden: 32%, medewerkers van zweminrichtingen zien in 23% van de gevallen kansen om door te groeien. Variabele: grootte aanstelling Flexitimers zien veel doorgroeimogelijkheden, al moet wel de kanttekening geplaatst worden dat deze groep te klein is om representatieve uitspraken te doen. Hoe groter de contractomvang, des te meer men aangeeft gebruik gemaakt te hebben van doorgroeikansen. Conclusies doorgroeimogelijkheden Ten opzichte van2007 is het percentage werknemers dat doorgroeimogelijkheden ziet, licht gedaald met 4%. Vooral jongeren onder 35 jaar, werknemers met een leidinggevende functie, hoger opgeleiden en werknemers in de verblijfsrecreatie zien meer dan gemiddeld doorgroeimogelijkheden. Naarmate de leeftijd toeneemt,neemt het percentage dat kansen ziet af. In de praktijk blijkt dat des te groter de contractomvang, des te meer men aangeeft gebruik te hebben gemaakt van doorgroeimogelijkheden. Ook blijkt dat leidinggevenden het meeste doorstromen. De jongeren onder 35 jaar, die aangaven de meeste kansen te zien binnen het bedrijf, behoren tot de groep die in de praktijk juist ver beneden gemiddeld doorstroomt Volgen van cursus of opleiding Vervolgens werd gevraagd wanneer men voor het laatst een opleiding of cursus heeft gevolgd bij het bedrijf, wie daartoe het initiatief nam en hoe de financiering was geregeld. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 18

20 In 2008 is door 25% van de respondenten nog een cursus of opleiding gevolgd, in %, terwijl 26 % in 2006 of eerder nog een cursus of opleiding volgde. Het initiatief voor het volgen van een cursus of opleiding lag in het merendeel van de gevallen bij de werknemer en werkgever gezamenlijk: 40%. 38 % ging aan de studie in opdracht van de werkgever. In verreweg de meeste gevallen (89%) betaalde de werkgever de opleidingskosten. Slechts 4% betaalde de opleiding zelf en in 2,5% van de gevallen betaalden werkgever en werknemer gezamenlijk de opleiding of cursus. In 4,5% van de gevallen kwam de financiering voor rekening van het Sociaal Fonds Recreatie. Variabele: leeftijd Wat met name opvalt, is dat jongeren tot 25 jaar aanzienlijk vaker geen cursus of opleiding hebben gevolgd: 63% ten opzichte van 25,5% van het gemiddelde. Echter, van die jongeren die wel hebben aangegeven een cursus of opleiding te hebben gevolgd, heeft 29% dit op eigen initiatief gedaan én zelf betaald, terwijl het gemiddelde 21% is. Variabele: geslacht Meer vrouwen dan mannen hebben in 2008 een opleiding of cursus gevolgd. Het initiatief hiervoor geeft dezelfde percentages als het gemiddelde, wanneer gedifferentieerd wordt naar geslacht. Variabele: functie Er zijn geen significante verschillen te constateren als het gaat om de variabele functie. Variabele: opleidingsniveau Het percentage hoger opgeleiden dat geen cursus of opleiding heeft gevolgd is het hoogst. Dit is 37%, belangrijk hoger dan het gemiddelde percentage van 25,5%, maar nagenoeg gelijk aan de uitkomsten van het onderzoek in Van hen met een lagere opleiding die een opleiding of cursus heeft gedaan, heeft 55% dit gedaan in opdracht van de werkgever, terwijl dit percentage bij middelbaar en hoger opgeleiden respectievelijk 37 en 29% is. Bijna 100% van diegenen die lager zijn opgeleid en een cursus/opleiding hebben gevolgd, hebben dit gedaan op kosten van de werkgever. Variabele: soort recreatiebedrijf Aanzienlijk minder werknemers in zweminrichtingen hebben geen cursus of opleiding gevolgd, slechts 13%. Het gemiddelde is 26%. Significant lager ook dan het percentage werknemers in de verblijfsrecreatie die geen cursus of opleiding hebben gevolgde: 29%. De werknemers in zweminrichtingen volgden veelal een cursus of opleiding na gezamenlijk overleg (46%), en veel minder vaak dan gemiddeld in opdracht van de werkgever: 26% tegenover een gemiddelde score van 38%. Werknemers in de verblijfsrecreatie gingen juist vaker dan gemiddeld in opdracht van de werkgever aan de slag: 43%. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 19

21 Variabele: grootte aanstelling Werknemers met een contract voor uur hebben vaker dan gemiddeld nog in 2008 een cursus of opleiding gevolg, 30%. Bijna de helft van de flexitimers heeft geen opleiding of cursus gevolgd. Conclusies volgen van cursus of opleiding Bijna driekwart van de ondervraagden heeft in voorgaande jaren een cursus of opleiding gevolgd. Toch heeft 26% van de werknemers in de sector helemaal geen opleiding gevolgd bij het bedrijf. Daartoe behoren veel jongeren onder 25 jaar en werknemers met een hoger opleidingsniveau. medewerkers van zweminrichtingen steken daar positief boven uit: van hen heeft slechts 13% geen opleiding of cursus gevolgd. Het initiatief ligt veelal bij de werkgever en werknemer gezamenlijk, 40% of in opdracht van de werkgever, 38%. Lager opgeleiden en werknemers in de verblijfsrecreatie zijn vaker dan gemiddeld aan de studie gegaan in opdracht van werkgever, terwijl werknemers in zweminrichtingen veel vaker in gezamenlijk overleg zijn gestart (46%). Over het geheel genomen betaalde de werkgever in de meeste gevallen de opleidingskosten, bij de lager opgeleiden is dit zelfs in bijna 100% van de gevallen. Jongeren tot 25 zijn wel vaker dan gemiddeld op eigen initiatief en voor eigen rekening gestart met een cursus of opleiding Functioneringsgesprekken en werkoverleg In de afgelopen twee jaren heeft bijna één derde van de ondervraagden één keer een functioneringsgesprek gehad. Als dit vergeleken wordt met het onderzoek in 2007, is dit nagenoeg gelijk gebleven. Het percentage respondenten dat aangeeft nooit een functioneringsgesprek te hebben is echter aanzienlijk hoger: 39% in het onderliggende onderzoek, ten opzichte van 29% in 2007! Wat werkoverleg aangaat heeft 4% van de respondenten dagelijks werkoverleg. 11% heeft 1 of meerdere keren werkoverleg per week, 19% 1 of meerdere keren per maand en 43% heeft minder dan 1 keer per maand werkoverleg. 21% geeft aan nooit werkoverleg te hebben. Dit was in %: een toename van 6%! Variabele: leeftijd Anders dan in 2007 geeft de leeftijdsklasse jaar in 2009 het meest aan nooit een functioneringsgesprek te voeren: 44%. Dit is ook hoger dan het gemiddelde van 39%. Een andere opvallende afwijking van het gemiddelde is de score van de jongste groep: 47% van de jongeren tot 25 jaar geeft aan 1 keer in de afgelopen 2 jaar een functioneringsgesprek te hebben gevoerd, een veel hoger percentage dan het gemiddelde. Ook als het gaat om het aantal keren dat er formeel werkoverleg wordt gevoerd, sprint de leeftijdsklasse jaar in het oog: 50,5% geeft aan minder dan 1 keer per maand formeel overleg te voeren. De respondenten tussen 25 en 34 jaar geven het vaakst aan dat er nooit overleg is: een kwart van deze ondervraagden. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 20

22 Variabele: geslacht Net als in 2007 geven mannen vaker aan dat zij nooit een functioneringsgesprek hebben (41%), tegenover 39% van de vrouwen. Significant afwijkend is het percentage vrouwen dat aangeeft minder dan 1 keer per maand formeel werkoverleg te hebben: 48%. Bij mannen is dit 39%. (het gemiddelde is 43%). Variabele: functie Het enige dat opvalt is dat 44% van de leidinggevenden aangeeft nooit een functioneringsgesprek te hebben, ten opzichte van 39% gemiddeld en 39% van hen die een uitvoerende functie vervullen. Van de uitvoerende medewerkers zegt 50% minder dan 1 keer per maand werkoverleg te hebben (44% is gemiddeld). Dit antwoord is maar in 23% van de gevallen door de leidinggevenden gegeven. Variabele: opleidingsniveau De variabele opleidingsniveau laat geen significante afwijkingen zien op het terrein van de frequentie van functioneringsgesprekken en werkoverleg. Variabele: soort recreatiebedrijf Medewerkers in zweminrichtingen hebben aanzienlijk minder vaak aangegeven dat zij nooit een functioneringsgesprek hebben, 32%, tegenover 45% van de werknemers in de verblijfsrecreatie. Medewerkers in zweminrichtingen hebben substantieel vaker 1 keer in de afgelopen 2 jaar een functioneringsgesprek gevoerd: 41% (verblijfsrecreatie 26%, gemiddelde 30%). De frequentie van werkoverleg komt voor de werknemers in de verblijfsrecreatie vrijwel overeen met het gemiddelde. De werknemers in de zweminrichtingen verschillen significant. 60% geeft aan dat er minder dan 1 keer per maand een formeel werkoverleg is, terwijl het gemiddeld 44% is. Variabele: grootte aanstelling Fulltimers hebben relatief vaak nooit een functioneringsgesprek: 44% ten opzichte van een gemiddelde van 39%. Ook het aantal respondenten dat aangeeft 1 keer per 2 jaar een functioneringsgesprek te hebben, ligt veel lager dan het gemiddelde: nog geen kwart van de ondervraagden heeft dit antwoord gegeven. Werknemers die minder dan 20 uur werken of een flexitimercontract hebben, hebben relatief minder vaak werkoverleg. SOHRC Arbeidsvoorwaarden recreatie 21