SENIORENMONITOR HEERLEN 2003

Transcriptie

1 SENIORENMONITOR HEERLEN 2003 door bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Heerlen Telefoon: Internet: Heerlen, november 2003 Gegevens mogen worden overgenomen, mits met bronvermelding. Verveelvoudiging voor eigen of intern gebruik is toegestaan.

2 bureau Onderzoek en Statistiek Seniorenmonitor 2003

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING LEESWIJZER 1. LEEFBAARHEID 1.1 Algemene kwaliteit woonomgeving 1.2 Verloedering in buurt 1.3 Sociale cohesie in buurt 1.4 Overlast in buurt 1.5 Tevredenheid buurtvoorzieningen 1.6 Buurtbetrokkenheid 2. WONEN 2.1 Woonsituatie naar koop/huurverhouding 2.2 Woningwaardering 3. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID 3.1 Onveiligheidsgevoelens 3.2 Perceptie vermogensdelicten 3.3 Perceptie dreiging in buurt 3.4 Slachtofferschap in buurt 4. BEHEER EN ONDERHOUD 4.1 Tevredenheid beheer en onderhoud 5. MILIEU 5.1 Milieu-overlast 6. VERKEER 6.1 Tevredenheid verkeersvoorzieningen 7. GEMEENTE 7.1 Waardering gemeente 7.2 Gehechtheid aan gemeente 7.3 Probleembeleving gemeente bureau Onderzoek en Statistiek Seniorenmonitor 2003

4 bureau Onderzoek en Statistiek 4 Seniorenmonitor 2003

5 8. GEMEENTELIJKE DIENSTVERLENING 8.1 Waardering gemeentelijke dienstverlening 8.2 Waardering gemeentelijke dienstverlening verbijzonderd 8.3 Tevredenheid over contacten met gemeente 8.4 Gebruik informatiekanalen 9. GEMEENTEBESTUUR EN LOKALE POLITIEK 9.1 Tevredenheid over gemeentebestuur 9.2 Interesse burger in lokale politiek 10. WINKELEN 10.1 Winkeloriëntatie en -motief 10.2 Winkeloriëntatie naar stadsdeel 10.3 Ontwikkeling bezoekfrequentie winkelcentra 10.4 Waardering winkelcentra: afzonderlijke aspecten 10.5 Ontwikkeling waardering winkelcentra 11. VRIJETIJDSBESTEDING 11.1 Sportbeoefening 11.2 Uitgaan 11.3 Tevredenheid uitgaansgelegenheden 11.4 Vrijwilligerswerk 11.5 Hobby s 12. GEZONDHEID 12.1 Gezondheidsbeleving 12.2 Overgewicht 12.3 Rookgedrag 13. BEWONERSPROFIEL 13.1 Inkomen 13.2 Opleidingsniveau 13.3 Maatschappelijke participatie 13.4 Aantal inwoners 55 jaar en ouder naar leeftijdsgroep en buurt / stadsdeel 13.5 Inwoners van 65 jaar e.o. naar gezinsverhouding, burgerlijke staat en geslacht 14. MAATSCHAPPELIJKE INDICATOREN (SAMENVATTING) BIJLAGE: VRAGENLIJST BURGERONDERZOEK 2003 bureau Onderzoek en Statistiek 5 Seniorenmonitor 2003

6 bureau Onderzoek en Statistiek 6 Seniorenmonitor 2003

7 INLEIDING Bij het (verder) ontwikkelen van beleid is het belangrijk om een vinger aan de pols te kunnen houden. Beleidsmakers moeten gevoed worden met informatie uit de samenleving. Deze informatie is niet alleen vooraf, maar ook tijdens en na de uitvoering van beleid nodig: welke problemen leven in de samenleving? Waarop wordt het beleid gebaseerd? Moet het beleid worden bijgesteld? Hoe worden beleidsmaatregelen gewaardeerd? Wat zijn de maatschappelijke effecten van beleid? De beantwoording van dit soort vragen is zo belangrijk dat niet volstaan mag worden met subjectieve indrukken. Er is een instrument nodig waarmee maatschappelijke ontwikkelingen op een systematische en objectieve manier in beeld worden gebracht. Deze Seniorenmonitor voorziet hierin voor beleidsmakers in Heerlen. De Seniorenmonitor is gebaseerd op het dit jaar voor de tweede keer gehouden burgeronderzoek Parkstad Limburg. In de vragenlijst zijn de volgende thema s aan de mensen voorgelegd: leefbaarheid, wonen, veiligheid, beheer en onderhoud, milieu, verkeer, gemeente, gemeentelijke dienstverlening, gemeentebestuur en lokale politiek, Parkstad Limburg, winkelen, vrijetijdsbesteding en gezondheid. Over een selectie van deze onderwerpen wordt in deze Seniorenmonitor gerapporteerd voor de senioren van Heerlen, dat wil zeggen de groep in de leeftijd van 65 jaar of ouder. De onderzoeksresultaten worden weergegeven voor de senioren in de afzonderlijke stadsdelen van de gemeente Heerlen. Als referenties zijn de senioren van geheel Heerlen en ook de totale groep Heerlenaren (van 18 jaar en ouder) opgenomen. Voor vragen of meer informatie over deze Seniorenmonitor kunt u contact opnemen met dhr. F. Schurer of dhr. M. Akkermans, beiden werkzaam bij het bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Heerlen. LEESWIJZER Hieronder worden enkele punten toegelicht die van belang zijn bij het lezen en interpreteren van de in dit rapport gepresenteerde onderzoeksuitkomsten. Algemeen De onderzoeksresultaten zijn gebaseerd op enquête-onderzoek. Dit betekent dat niet per se de feitelijke situatie, maar de beleving/perceptie ervan door de burger in beeld is gebracht. Het gaat dus om opvattingen, meningen en gerapporteerd gedrag, of anders gezegd: de werkelijkheid gezien door de ogen van de burger. In de bijlage treft u de vragenlijst aan van het Burgeronderzoek Opbouw rapport Aan dit rapport ligt de volgende structuur ten grondslag: - Hoofdstukken 1 t/m 6 (leefbaarheid, wonen, openbare orde en veiligheid, beheer en onderhoud, milieu, verkeer) Deze hoofdstukken hebben vrijwel uitsluitend betrekking op de beleving van de directe woonomgeving door de bewoners. Het referentiekader is de buurt waar men woont. - Hoofdstuk 7, 8 en 9 (winkelen, vrijetijdsbesteding, gezondheid) Deze hoofdstukken zijn van andere orde dan de vorige hoofdstukken aangezien zij niet of minder betrekking hebben op de woonomgeving. In hoofdstuk 7 wordt de winkeloriëntatie en de waardering van winkelcentra van de senioren in Heerlen beschreven. Hoofdstuk 8 heeft betrekking op aspecten van vrijetijdsbesteding zoals sport, uitgaan en vrijwilligerswerk. In hoofdstuk 13 worden enkele onderwerpen op gezondheidsgebied besproken. Concreet gaat het om de gezondheidsbeleving, overgewicht en rookgedrag van de senioren van Heerlen. - Hoofdstuk 10 t/m 12 (gemeente, gemeentelijke dienstverlening, gemeentebestuur en lokale politiek) Deze hoofdstukken hebben betrekking op de beleving van de gehele gemeente waarin men woont. Het referentiekader is dus een niveau hoger dan bij de hoofdstukken 1 t/m 6. bureau Onderzoek en Statistiek 7 Seniorenmonitor 2003

8 - Hoofdstuk 13 (bewonersprofiel) In dit algemene hoofdstuk wordt aan de hand van een aantal kenmerken een profiel van de senioren in Heerlen geschetst. Dit bewonersprofiel kan gebruikt worden als achtergrond bij de in de voorgaande hoofdstukken gepresenteerde inhoudelijke informatie. In dit hoofdstuk zijn uitsluitend de grafieken van commentaar voorzien. - Hoofdstuk 14 (maatschappelijke indicatoren) Een deel van de gepresenteerde gegevens wordt in het laatste hoofdstuk vertaald in maatschappelijke indicatoren. Het gaat dan in feite om kerngegevens die een indicatie geven van de beleving van de woonomgeving door de senioren. Op basis hiervan kunnen de stadsdelen op een compacte manier met elkaar vergeleken worden. De indicatorenvergelijking is weergegeven in de vorm van twee mozaïektabellen, die de stand van zaken in 2003 en de ontwikkeling tussen 2001 en 2003 overzichtelijk samenvatten. Weergave onderzoeksuitkomsten De onderzoeksuitkomsten worden gepresenteerd in de vorm van grafieken, tabellen en aanvullende commentaren. Daarbij worden de gegevens door middel van percentages, schaalscores en rapportcijfers weergegeven. Voor een goede interpretatie van de onderzoeksuitkomsten moeten over het gebruik van deze percentages, schaalscores en rapportcijfers vooraf de volgende technische opmerkingen worden gemaakt. Percentages De berekening van percentages is gebaseerd op alle respondenten (onderzoeksdeelnemers) die een antwoord op de vraag gegeven hebben, inclusief weet niet/geen mening. Voor zover het tevredenheidspercentages betreft is ervoor gekozen alleen het percentage tevredenen weer te geven. Dit betekent echter niet dat het ontbrekende restpercentage alleen betrekking heeft op personen die óntevreden zijn; aangezien bij de antwoordmogelijkheden ook de neutrale antwoordcategorie niet tevreden/niet ontevreden is opgenomen, bestaat de genoemde restcategorie zowel uit ontevreden respondenten als uit respondenten die tevreden noch ontevreden zijn. In een aantal gevallen is in de vragenlijst gewerkt met een zgn. vijfpuntsschaal. Dit betekent dat de respondenten bij het invullen van de vragenlijst behalve voor een neutraal antwoord (bijv. niet tevreden/niet ontevreden ) ook hebben kunnen kiezen voor de genuanceerde antwoordmogelijkheden tevreden en zeer tevreden, of ontevreden en zeer ontevreden. Bij het weergeven van de antwoordpercentages in dit rapport zijn in die gevallen de twee categorieën tevreden en zeer tevreden samengevoegd tot één categorie, namelijk (zeer) tevreden. Op dezelfde manier zijn ook de andere in het onderzoek voorkomende antwoordmogelijkheden eens en helemaal eens samengevoegd tot (helemaal) eens, prettig en zeer prettig tot (zeer) prettig, en gehecht en zeer gehecht tot (zeer) gehecht. Schaalscores Bij de berekening van schaalscores zijn de in de vragenlijst gegeven valide antwoorden omgerekend naar een schaal van 0 t/m 10, waarbij deze schaal een indicatie geeft van bijv. de mate van tevredenheid over een onderwerp of de frequentie waarin een verschijnsel voorkomt. De schaalscore voor tevredenheid komt bijvoorbeeld als volgt tot stand: alle respondenten die tevreden zijn over een bepaald onderwerp krijgen 10 punten, de respondenten die tevreden noch ontevreden zijn 5 punten, en de respondenten die ontevreden zijn 0 punten. Door op die manier de punten van alle respondenten te middelen wordt één schaalscore voor tevredenheid berekend die ligt tussen 0 (= zeer ontevreden) en 10 (= zeer tevreden). Deze schaalscore voor tevredenheid is daarmee vergelijkbaar met de van school bekende rapportcijfers. Rapportcijfers Incidenteel is in deze rapportage ook gebruik gemaakt van rapportcijfers. In die gevallen is de respondent gevraagd een waarde-oordeel over een onderwerp te geven in de vorm van een cijfer dat loopt van 1 (= zeer slecht) t/m 10 (= zeer goed). Door de toegekende rapportcijfers van alle respondenten te middelen komt er een gemiddeld rapportcijfer tot stand dat een indicatie geeft van de waardering die de burger heeft voor een bepaald onderwerp. Grafieken In de grafieken met de onderzoeksuitkomsten voor de vier stadsdelen van Heerlen wordt meestal gebruik gemaakt van twee verticale referentielijnen. Deze lijnen geven de gemiddelde uitkomst voor 2003 weer voor álle Heerlense senioren (doorlopend) en voor álle Heerlenaren (gestippeld). bureau Onderzoek en Statistiek 8 Seniorenmonitor 2003

9 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.1: Algemene kwaliteit woonomgeving Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Algemene kwaliteit woonomgeving 7,5 7,3 6,9 6,9 7,6 7,7 Dit eerste hoofdstuk gaat over de wijze waarop de bewoners hun buurt als woon- en leefomgeving ervaren. De leefbaarheid van de buurt staat dus centraal. Hoe waarderen de mensen het woon- en leefklimaat in hun buurt? Wonen ze er graag of niet? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is de inwoners in het burgeronderzoek een aantal stellingen over de leefbaarheid van de buurt voorgelegd met het verzoek om aan te geven of men het ermee eens is of niet. Het gaat om de volgende leefbaarheidstellingen: - De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen. - Het is vervelend om in deze buurt te wonen. - Als het maar enigszins mogelijk is ga ik uit deze buurt verhuizen. - Als je in deze buurt woont heb je het goed getroffen. - Het is prettig wonen in deze buurt. Vervolgens zijn de reacties op deze stellingen omgerekend naar een schaalscore voor de algemene kwaliteit van de woonomgeving die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 1.1 geeft weer hoe de senioren in de Heerlense stadsdelen op de algemene kwaliteit van de woonomgeving scoren, zowel in 2001 als in De verticale lijn in de grafiek geeft de score van alle senioren weer; de gestippelde de score van alle inwoners van 18 jaar en ouder. 7,6 Heerlerbaan 8,0 6,5 7,0 7,5 8,0 gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog 8, De schaalscore van de Heerlense senioren voor de algemene kwaliteit van de woonomgeving bedraagt in 2003 gemiddeld een 7,5; ruim een half punt hoger dan de score van alle Heerlenaren (6,9). De scores van de afzonderlijke stadsdelen lopen uiteen van een 6,9 in Heerlerheide tot een 8,0 in Heerlerbaan. Wanneer we de uitkomsten van 2003 vergelijken met die van 2001 zien we dat deze over het algemeen niet veel verschillen. Heerlerbaan laat de grootste verandering zien (+0,4); de overige scores zijn gelijk gebleven of maximaal met 0,2 punt veranderd. bureau Onderzoek en Statistiek 9 Seniorenmonitor 2003

10 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.2: Verloedering in buurt Hoensbroek Heerlerheide Verloedering in buurt 5,0 5,1 5,0 5,5 6,1 De algemene kwaliteit van de woonomgeving wordt voor een deel bepaald door de fysieke kwaliteit. Hiermee wordt het aanzien van de bebouwde omgeving bedoeld. Ziet alles er verzorgd uit of is er sprake van verloedering? Om een indicatie te krijgen van de fysieke kwaliteit van de woonomgeving is de inwoners van Parkstad Limburg in het burgeronderzoek gevraagd in welke mate de volgende vier aspecten van verloedering in de eigen buurt voorkomen: - bekladding van muren en/of gebouwen - vernieling van telefooncellen of bushokjes - rommel op straat - hondenpoep op straat. De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor verloedering die loopt van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend). Grafiek 1.2 geeft de scores voor de stadsdelen weer. Heerlen Stad Heerlerbaan 3,5 4,0 4,2 4,0 4,7 4,5 5,0 5,5 6,0 6, In 2003 bedraagt de gemiddelde schaalscore voor verloedering in Heerlen voor de groep senioren een 5,0. De scores variëren van een 4,2 in Heerlerbaan tot 6,1 in Heerlerheide. Het gemiddelde van de senioren is vrijwel gelijk aan het gemiddeld van alle Heerlenaren. Voor Hoensbroek en Heerlerbaan geldt dat de verloedering in de buurt tussen 2001 en 2003 weinig veranderd is. In Heerlerheide is sprake van een duidelijke toename van verloedering met 0,6 punt. Heerlen Stad is het enige stadsdeel waar de senioren in 2003 minder verloedering ervaren dan in gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend bureau Onderzoek en Statistiek 10 Seniorenmonitor 2003

11 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.3: Sociale cohesie in de buurt Hoensbroek Heerlerheide Sociale cohesie in buurt 5,9 5,4 5,3 5,6 De kwaliteit van de woonomgeving heeft behalve een fysieke component ook een sociale component. Hoe gaan mensen in de buurt met elkaar om? Leeft men op een prettige manier samen of heeft men (over-)last van elkaar? Om deze vragen over de sociale kwaliteit te beantwoorden is in het burgeronderzoek ook de sociale cohesie in de buurt onderzocht. De sociale cohesie is gemeten door de inwoners te vragen in hoeverre ze het met de volgende stellingen eens of oneens zijn: - De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om. - Ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is. - Ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. - De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks. De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor sociale cohesie die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 1.3 geeft de uitkomsten voor de stadsdelen weer. Heerlen Stad Heerlerbaan 6,0 6,1 6,1 6, In 2003 scoort de sociale cohesie in de buurt voor alle senioren in Heerlen gemiddeld een 5,9; dat is 0,4 punt hoger dan het gemiddelde voor alle Heerlenaren. De sociale cohesie scoort het laagst onder de senioren in Hoensbroek (5,4) en het hoogst in stadsdeel Heerlerbaan (6,5). Tussen 2001 en 2003 is de sociale cohesie in Heerlerheide (+0,3), Heerlen Stad (+0,1) en Heerlerbaan (+0,4) toegenomen; in Hoensbroek daarentegen is de sociale cohesie in de buurt duidelijk afgenomen (-0,5) ,0 5,5 6,0 6,5 7,0 gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 11 Seniorenmonitor 2003

12 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.4: Overlast in buurt Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Heerlerbaan Overlast in buurt 2,3 2,1 2,4 2,1 2,8 3,0 3,1 3, Een ander aspect van de sociale kwaliteit van de woonomgeving betreft de overlast die men in de eigen buurt ervaart. Deze overlast is gemeten door de inwoners in het burgeronderzoek te vragen in welke mate de volgende twee vervelende voorvallen in de eigen buurt voorkomen: - overlast van groepen jongeren - overlast door omwonenden. De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor overlast die loopt van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend). Grafiek 1.4 geeft de overlastscores weer. In 2003 bedraagt voor de Heerlense senioren de gemiddelde schaalscore voor buurtgerelateerde overlast een 2,6. Daarmee ervaren de senioren duidelijk minder overlast dan de gemiddelde Heerlenaar (3,4). De meeste overlast in de buurt ervaren de senioren in Heerlerheide (3,1); de minste overlast ervaart men in stadsdeel Heerlerbaan (2,1). Vergelijken we de uitkomsten van 2003 met die van 2001 dan zien we geen eenduidige ontwikkeling. In Heerlerheide en Heerlerbaan is de overlast in de ogen van de senioren duidelijk afgenomen, waarbij de forse afname in Heerlerbaan (-0,9) in het oog springt. In Heerlen Stad (+0,3) en vooral Hoensbroek (+0,5) ervaren de senioren meer overlast dan enkele jaren geleden ,5 2,0 2,5 3,0 3,5 gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend bureau Onderzoek en Statistiek 12 Seniorenmonitor 2003

13 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.5 : Tevredenheid buurtvoorzieningen Tevredenheid buurtvoorzieningen 59 Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Heerlerbaan 69 50% 60% 70% gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in percentages 80% De kwaliteit van de leefbaarheid van de buurt hangt voor een belangrijk deel samen met de waardering die de inwoners hebben voor de voorzieningen in hun directe woon- en leefomgeving. Om deze waardering in beeld te brengen is de mensen in het burgeronderzoek gevraagd in hoeverre ze tevreden of ontevreden zijn over de volgende buurtvoorzieningen: - winkels voor de dagelijkse boodschappen - speelmogelijkheden voor kinderen - straatverlichting - groenvoorzieningen - openbaar vervoer - parkeergelegenheid - basisonderwijs - voorzieningen voor jongeren - sportgelegenheden - buurthuizen/gemeenschapshuizen. Grafiek 1.5 laat zien hoeveel procent van de senioren van Heerlen en de stadsdelen (zeer) tevreden is over deze voorzieningen in de buurt. Hierbij zijn de tevredenheidspercentages voor de tien afzonderlijke buurtvoorzieningen samengevoegd tot één gemiddeld percentage voor tevredenheid over buurtvoorzieningen. In 2003 is gemiddeld 62% van de senioren van Heerlen (zeer) tevreden over de buurtvoorzieningen; dat is enkele procenten meer dan het gemiddelde voor alle Heerlenaren (57%). De tevredenheidspercentages lopen uiteen van 69% in Heerlerbaan tot 60% in Heerlen Stad. In alle stadsdelen is dus een meerderheid van de senioren tevreden over het voorzieningenniveau in de buurt. Tussen 2001 en 2003 is de tevredenheid over de buurtvoorzieningen in Hoensbroek (+4 procentpunten) en Heerlerheide (+5 procentpunten) iets toegenomen, in Heerlen Stad vrijwel gelijk gebleven en in Heerlerbaan iets gedaald (-3 procentpunten). bureau Onderzoek en Statistiek 13 Seniorenmonitor 2003

14 1. LEEFBAARHEID Grafiek 1.6: Buurtbetrokkenheid Voelt zich (zeer) gehecht aan buurt 77 Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Heerlerbaan 81 50% 60% 70% 80% 90% In het kader van wijk- of buurtgericht werken proberen de gemeente en maatschappelijke organisaties samen met de inwoners problemen in de buurten op te lossen. Een voorwaarde hiervoor is dat de mensen zich betrokken voelen bij hun directe woon- en leefomgeving. Om deze betrokkenheid te meten is in het burgeronderzoek de vraag gesteld in welke mate de inwoners zich gehecht voelen aan hun buurt. Daarbij kon men kiezen uit de antwoordmogelijkheden zeer gehecht, gehecht, niet gehecht, helemaal niet gehecht en weet niet / geen mening. Grafiek 1.6 geeft weer hoeveel procent van de senioren zich (zeer) gehecht voelt aan de eigen woonomgeving. In 2003 voelt zich in Heerlen gemiddeld circa 70% van de senioren gehecht aan de eigen buurt tegen 58% van alle Heerlenaren. Onder de senioren loopt de gehechtheid uiteen van 81% in Heerlerbaan tot 63% in Heerlerheide. In het algemeen is er dus sprake van een duidelijke gehechtheid aan de directe woonomgeving in Heerlen, waarbij deze bij de senioren sterker is dan bij alle Heerlenaren: het verschil is meer dan 10 procent. Tussen 2001 en 2003 is de gehechtheid aan de eigen buurt onder de senioren afgenomen in Heerlen Stad (-3 procentpunten) en vooral Hoensbroek en Heerlerheide (beide -7 procentpunten). In het stadsdeel Heerlerbaan daarentegen is onder de senioren sprake van een lichte toename van de gehechtheid aan de eigen buurt. gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in percentages bureau Onderzoek en Statistiek 14 Seniorenmonitor 2003

15 2. WONEN Grafiek 2.1: Woonsituatie koop/huurverhouding Hoensbroek Woonsituatie naar koop/huurverhouding (42) (58) In dit hoofdstuk staat het thema wonen centraal. Om een beeld te krijgen van de woonsituatie is de mensen in het burgeronderzoek gevraagd om aan te geven in welk soort woning ze wonen. Een indicator voor de woonsituatie is de verhouding tussen het aantal mensen dat in koopwoningen resp. huurwoningen woont. Daarom is de inwoners in het burgeronderzoek gevraagd of ze wonen in een eigen woning dan wel in een gehuurde woning. Grafiek 2.1 geeft voor de Heerlense senioren de woonsituatie naar koop/huurverhouding voor 2003 weer. Tussen haakjes worden de percentages voor 2001 vermeld. Heerlerheide Heerlen Stad Heerlerbaan 25 (24) (38) 40 (39) (62) (61) (76) 75 In alle stadsdelen van Heerlen woont in 2003 een duidelijke meerderheid van de inwoners in een huurwoning. De verschillen tussen de stadsdelen zijn met uitzondering van Heerlerbaan niet groot. De koop/huur-verhouding in Hoensbroek, Heerlerheide en Heerlen Stad is ongeveer 40 procent koopwoning en 60 procent huurwoning. In het stadsdeel Heerlerbaan woont slechts een kwart van de senioren in een koopwoning en 75% in een huurwoning. Tussen 2001 en 2003 is onder senioren de woonsituatie naar koop/huurverhouding niet of nauwelijks veranderd. De maximale verandering bedraagt 1 procentpunt. huur koop 0% 20% 40% 60% 80% 100% Uitgedrukt in percentages bureau Onderzoek en Statistiek 15 Seniorenmonitor 2003

16 2. Wonen Grafiek 2.2: Woningwaardering Hoensbroek Heerlerheide Woningwaardering 7,2 7,5 7,3 7,3 Hoe waarderen de mensen de kwaliteit van hun woning? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is de inwoners een aantal stellingen voorgelegd met het verzoek om aan te geven of men het ermee eens is of niet. Het gaat om de volgende vier stellingen: - De indeling van de woning waarin ik woon is geschikt. - De woning waarin ik woon is te klein. - De woning waarin ik woon is slecht onderhouden. - De woning waarin ik woon ademt een goede sfeer. De reacties op deze stellingen zijn omgerekend naar een schaalscore voor woningwaardering die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 12 toont voor de stadsdelen van Heerlen hoe de senioren op deze schaalverdeling scoren. Heerlen Stad Heerlerbaan 7,5 7,6 7,8 8, De woningwaardering van de Heerlense senioren bedraagt in 2003 gemiddeld een 7,6; een ruime voldoende. Deze woningwaardering van de senioren is circa 0,3 punt hoger dan die van alle Heerlenaren. De schaalscores lopen niet ver uiteen en variëren van een 7,3 in Heerlerheide tot een 8,0 in Heerlerbaan. Tussen 2001 en 2003 is de woningwaardering van de senioren in Hoensbroek (+0,3), Heerlen Stad (+0,1) en Heerlerbaan (+0,2) licht toegenomen. In Heerlerheide is de woningwaardering gelijk gebleven ,0 7,2 7,4 7,6 7,8 8,0 8,2 gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 16 Seniorenmonitor 2003

17 3. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Grafiek 3.1: Onveiligheidsgevoelens in buurt Hoensbroek Onveiligheidsgevoelens in eigen buurt In dit hoofdstuk wordt informatie gepresenteerd over de openbare orde en veiligheid in Heerlen, en met name de beleving hiervan door de burger. Voor het persoonlijk welzijn is het van belang dat men zich veilig voelt. Daarom is in het burgeronderzoek gevraagd of men zich weleens onveilig voelt in de eigen woonbuurt. Grafiek 3.1 geeft weer hoeveel procent van de Heerlense senioren deze vraag met ja beantwoord heeft. Heerlerheide Heerlen Stad De buurtgerelateerde onveiligheidsgevoelens onder senioren lopen in 2003 uiteen van 26% in Heerlerbaan tot 38% in Heerlerheide, met een gemiddelde van 37% voor alle Heerlense senioren. Iets meer dan 1 op de 3 senioren in Heerlen voelt zich dus wel eens onveilig in de buurt. Het gemiddelde van alle Heerlenaren ligt 5% hoger (43%). Tussen 2001 en 2003 zijn de onveiligheidsgevoelens onder senioren toegenomen in de stadsdelen Hoensbroek (+3 procentpunten) en Heerlerheide (+5 procentpunten). In Heerlerbaan (-2 procentpunten) en vooral Heerlen Stad (-6 procentpunten) daarentegen trad een daling op. Overigens moeten de percentages voor onveiligheidsgevoelens in die zin gerelativeerd worden dat het gaat om de mensen die zeggen zich weleens onveilig te voelen. 28 Heerlerbaan % 30% 40% 50% Uitgedrukt in percentages gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ bureau Onderzoek en Statistiek 17 Seniorenmonitor 2003

18 3. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Grafiek 3.2: Perceptie vermogensdelicten Vermogensdelicten in buurt 4,0 Hoensbroek 3,8 4,5 Heerlerheide 5,3 4,3 Heerlen Stad 4,1 4,3 Heerlerbaan 3, ,5 4,0 4,5 5,0 5,5 gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend Waar het in grafiek 3.1 gaat om de algemene veiligheidsbeleving van senioren in de buurt, komt in deze paragraaf de manier waarop de senioren de omvang van de openbare orde- en veiligheidsproblematiek in hun buurt inschatten aan de orde. Het gaat dus om de perceptie van de veiligheidsproblemen door de burger. Daarvoor is de mensen in het burgeronderzoek een aantal vervelende voorvallen en misdrijven voorgelegd met het verzoek om aan te geven of deze naar eigen idee vaak, soms of nooit voorkomen in de buurt. De voorvallen en misdrijven die aan de inwoners zijn voorgelegd kunnen gereduceerd worden tot enkele hoofdcategorieën. Eén van die categorieën is vermogensdelicten. Deze heeft betrekking op de volgende vervelende voorvallen en misdrijven: - fietsendiefstal - diefstal uit auto s - beschadiging of vernieling aan auto s en diefstal vanaf auto s, bijvoorbeeld wieldoppen - inbraak in woningen. Grafiek 3.2 toont voor de stadsdelen van Heerlen in welke mate de senioren inschatten dat vermogensdelicten voorkomen in hun woonomgeving. In de grafiek wordt gebruik gemaakt van een schaalscore die loopt van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend). De gemiddelde schaalscore voor de perceptie van vermogensdelicten in Heerlen bedraagt in 2003 voor de groep senioren een 4,2. Voor alle Herlenaren is dat gemiddeld een 4,8. De scores lopen uiteen van een 3,8 in Hoensbroek en Heerlerbaan tot een 5,3 in Heerlerheide. Het vóórkomen van vermogensdelicten wordt door de senioren in dat stadsdeel duidelijk het sterkst ingeschat. Wanneer we de schaalscores van 2003 vergelijken met die van 2001 dan springt in het oog dat de perceptie van vermogensdelicten in Heerlerheide fors gestegen is (+0,8). In de drie andere stadsdelen ervaren senioren minder vermogensdelicten in de buurt. bureau Onderzoek en Statistiek 18 Seniorenmonitor 2003

19 3. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Grafiek 3.3: Perceptie dreiging in buurt Hoensbroek Heerlerheide Dreiging in buurt 1,0 1,4 1,4 1,8 In het burgeronderzoek is ook gekeken naar de perceptie van dreiging in de buurt. Het gaat dan om de volgende vervelende voorvallen en misdrijven: - bedreiging - dronken mensen op straat - vrouwen en mannen die op straat worden lastig gevallen - geweldsdelicten - drugsoverlast - tasjesroof. Grafiek 3.3 laat zien in welke mate buurtdreiging in de ogen van de Heerlense senioren voorkomt. In de grafiek wordt wederom gebruik gemaakt van een schaalscore die loopt van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend). Heerlen Stad Heerlerbaan,0,6,5 1,0 1,0 1,7 1,5 1,8 2,0 2, In 2003 bedraagt de schaalscore voor dreiging een 1,6 voor de senioren tegen een 2,0 voor alle Heerlenaren. De gemiddelde scores van de senioren in de afzonderlijke stadsdelen lopen uiteen van 0,6 in Heerlerbaan tot 1,8 in Heerlen Stad en Heerlerheide. In absolute zin komt buurtdreiging echter ook in Heerlen Stad en Heerlerheide weinig voor. De score 1,8 is op een schaal van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend) immers laag. Tussen 2001 en 2003 is de buurtdreiging in de ogen van de senioren in Hoensbroek en Heerlerheide gestegen (beide +0,4), terwijl die in Heerlerbaan gedaald is (-0,4). De score voor Heerlen Stad is vrijwel gelijk aan die van gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend bureau Onderzoek en Statistiek 19 Seniorenmonitor 2003

20 3. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Grafiek 3.4: Slachtofferschap in buurt Slachtofferschap in buurt 32 Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Heerlerbaan 20 10% 20% 30% 40% gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in percentages 50% Het is een bekend gegeven dat een deel van de criminaliteit zich onttrekt aan de waarneming en registratie van de politie. Zo blijkt bijvoorbeeld uit eerder burgeronderzoek van de gemeente Heerlen dat ruim 50% van de inwoners die in een bepaald jaar slachtoffer zijn geweest van een misdrijf hiervan géén aangifte heeft gedaan bij de politie. Om deze verborgen criminaliteit mee in beeld te brengen is in het burgeronderzoek aan de mensen zelf gevraagd of ze in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer zijn geweest van een misdrijf. De lijst van misdrijven die aan de inwoners voorgelegd is omvat de volgende vijf hoofdcategorieën: - woninginbraak (diefstal uit woning of poging tot inbraak) - autodelicten (diefstal uit de auto, diefstal vanaf de buitenkant van de auto, vernieling aan de auto) - fietsendelicten (fietsendiefstal) - vernieling (vernieling of beschadiging van persoonlijk bezit, bijvoorbeeld aan huis of tuin) - geweldsmisdrijven (beroving met geweld, mishandeling, bedreiging met lichamelijk geweld). Grafiek 3.4 laat voor de stadsdelen van Heerlen zien hoeveel procent van de senioren in de eigen buurt slachtoffer is geweest van één of meer van deze misdrijven. In 2003 geeft ruim een kwart (26%) van de Heerlense senioren aan in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van één of meer misdrijven in de eigen buurt. Dat is beduidend lager dan het gemiddelde slachtofferschapspercentage van alle Heerlenaren. De percentages onder senioren variëren van 20% in Heerlerbaan tot 34% in Heerlerheide. Tussen 2001 en 2003 is het slachtofferschap onder de senioren van Hoensbroek fors gedaald (-9 procentpunten). Ook in Heerlerbaan (-4%) is het gedaald. De slachterofferschapspercentages in Heerlerheide en Heerlen Stad zijn vrijwel onveranderd. bureau Onderzoek en Statistiek 20 Seniorenmonitor 2003

21 4. BEHEER EN ONDERHOUD Grafiek 4.1: Tevredenheid beheer en onderhoud Hoensbroek Heerlerheide Tevredenheid beheer en onderhoud in buurt 7,0 6,5 7,1 7,3 In dit hoofdstuk staat het gemeentelijk beheer en onderhoud in de buurt centraal. In het burgeronderzoek is de inwoners een aantal aspecten van beheer en onderhoud voorgelegd, met de vraag om aan te geven of men hierover in de eigen buurt tevreden of ontevreden is. Deze aspecten hebben betrekking op de volgende vier beheer- en onderhoudcategorieën: - openbare weg - openbaar groen - openbare speelvoorzieningen - openbare straatverlichting. De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één waarderingsscore voor beheer en onderhoud die loopt van 0 (= zeer ontevreden) t/m 10 (= zeer tevreden). Grafiek 4.1 laat de tevredenheid van senioren over het gemeentelijk beheer en onderhoud in de buurt zien aan de hand van deze score. Heerlen Stad Heerlerbaan 6,0 6,5 7,0 7,5 7,6 7,8 7,5 8,0 8,7 8,5 9, In 2003 bedraagt de gemiddelde waardering van Heerlense senioren voor het beheer en onderhoud in de buurt een 7,3; een ruime voldoende dus. Senioren zijn wat beheer en onderhoud betreft tevredener dan alle Heerlenaren. De schaalscores van de senioren lopen uiteen van een 6,5 in Hoensbroek tot een 7,8 in Heerlerbaan. In de vergelijking tussen 2001 en 2003 valt op dat onder de senioren de tevredenheid over het beheer en onderhoud in de stadsdelen Hoensbroek (-0,5) en vooral Heerlerbaan (-0,9) fors afgenomen is. gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 21 Seniorenmonitor 2003

22 5. MILIEU Grafiek 5.1: Milieu-overlast in buurt Het woon- en leefplezier kan beïnvloed worden door het al dan niet Milieu-overlast in buurt 4,0 Hoensbroek 4,3 3,7 Heerlerheide 4,0 Het woon- en leefplezier kan beïnvloed worden door het al dan niet vóórkomen van milieu-overlast in de eigen buurt. In het burgeronderzoek is de inwoners gevraagd om aan te geven wat de belangrijkste vormen van milieu-overlast in de eigen buurt zijn. Daarbij kon men een of meerdere hinderbronnen aankruisen binnen de volgende drie hoofdcategorieën: - geluidsoverlast - stankoverlast - andere milieu-overlast (o.a. zwerfvuil, hondenpoep, bodem- en waterverontreiniging). De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één schaalscore voor milieu-overlast die loopt van 0 (= nooit voorkomend) t/m 10 (= zeer vaak voorkomend). Aan de hand van deze score geeft grafiek 5.1 de door senioren ervaren milieu-overlast in de buurt weer. 3,9 Heerlen Stad 3,9 3,6 Heerlerbaan 3,8 Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4, Gemiddeld scoort de door senioren ervaren milieu-overlast in de buurt in Heerlen in 2003 een 4,0. Deze score van de senioren is gelijk aan die van alle Heerlenaren. De scores per stadsdeel variëren van een 3,8 in Heerlerbaan tot een 4,3 in Hoensbroek. Tussen 2001 en 2003 is de door senioren ervaren milieu-overlast in Hoensbroek (+0,2), Heerlerheide (+0,3) en Heerlerbaan (+0,2) toegenomen. De vergelijking laat zien dat in Heerlen iets is toegenomen. Heerlen Stad is het enige stadsdeel waar de milieu-overlast gelijk is gebleven. In de drie andere stadsdelen is sprake van een toename van de door senioren ervaren milieu-overlast. gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: Uitgedrukt in schaalscores: 0 = nooit voorkomend, 10 = zeer vaak voorkomend bureau Onderzoek en Statistiek 22 Seniorenmonitor 2003

23 6. VERKEER EN VERVOER Grafiek 6.1: Tevredenheid verkeersvoorzieningen Hoensbroek Heerlerheide Heerlen Stad Tevredenheid verkeersvoorzieningen in buurt 5,9 7,3 6,3 5,4 6,5 6,5 In dit hoofdstuk staat het onderwerp verkeer centraal, waarbij het met name gaat om het verkeer in de directe woonomgeving. De tevredenheid over verkeersvoorzieningen in de buurt is onderzocht door de inwoners in het burgeronderzoek te vragen in welke mate ze tevreden zijn over de volgende specifieke aspecten van verkeer in de eigen buurt: - verkeersdrukte op wegen en straten - verkeerssnelheid op wegen en straten - parkeergelegenheid - trottoirs en voetpaden - oversteekplaatsen voetgangers - veiligheid schoolroutes - fietsvoorzieningen - busverbindingen - voorrangsregelingen. De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één waarderingsscore voor verkeersvoorzieningen die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 6.1 geeft de tevredenheid van de senioren van Heerlen over de verkeersvoorzieningen in hun buurt aan de hand van deze scores weer. Heerlerbaan 4,0 5,0 5,7 6,0 7,0 8,0 8,5 9, De schaalscore voor de tevredenheid over de verkeersvoorzieningen in de buurt bedraagt in 2003 een 6,8 gemiddeld. Daarmee zijn de senioren duidelijk tevredener dan alle Heerlenaren (6,0). De scores per stadsdeel lopen fors uiteen: van een 8,5 in Heerlerbaan tot een 5,4 in Heerlerheide. De verschillen in tevredenheid tussen 2001 en 2003 zijn extreem groot. In Hoensbroek (+1,4) en vooral Heerlerbaan (+2,8) is de tevredenheid explosief gestegen, terwijl ze in Heerlerheide duidelijk afgenomen is (-0,9). gemiddelde Heerlenaren 65+: alle Heerlenaren: _ Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 23 Seniorenmonitor 2003

24 7. Gemeente Grafiek 7.1: Gemeente als woonplaats alle Heerlenaren Heerlenaren 65+ Rapportcijfer gemeente als woonplaats 6,4 6,4 6,8 De onderwerpen uit de voorgaande hoofdstukken hebben vrijwel allemaal betrekking op de buurt waar men woont. In het burgeronderzoek zijn echter ook enkele vragen gesteld die betrekking hebben op de GEHELE GEMEENTE waar men woont. Deze vragen gaan over de waardering voor de eigen gemeente, de perceptie van de ontwikkeling van de gemeente, de betrokkenheid bij de gemeente, en de beleving van (maatschappelijke) problemen in de gemeente. Hoe waardeert men de eigen gemeente? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is de mensen in het burgeronderzoek gevraagd om de eigen gemeente als woonplaats een rapportcijfer van 1 t/m 10 te geven. Grafiek 7.1 laat zien hoe de senioren van Heerlen hun gemeente waarderen als woonplaats in 2003 en in Ter vergelijking is ook voor alle Heerlenaren weergegeven hoe zij Heerlen waarderen als woonplaats. Gemiddeld waarderen de Heerlense senioren hun gemeente in 2003 met een 6,7; een (ruime) voldoende dus. De senioren geven een iets hoger rapportcijfer dan alle Heerlenaren (6,4). Ten opzichte van 2001 is de waardering van de senioren voor Heerlen als woonplaats vrijwel onveranderd gebleven (-0,1). 6, ,0 6,5 7, Uitgedrukt als rapportcijfer: 1 = zeer slecht, 10 = zeer goed bureau Onderzoek en Statistiek 24 Seniorenmonitor 2003

25 7. Gemeente Grafiek 7.2: Gehechtheid aan gemeente alle Heerlenaren Gehechtheid aan eigen gemeente In het burgeronderzoek is ook de betrokkenheid bij de gemeente onderzocht. Daarvoor is de vraag gesteld in welke mate de inwoners zich gehecht voelen aan hun eigen gemeente. Grafiek 7.2 geeft weer hoeveel procent van de senioren zegt zich (zeer) gehecht te voelen aan de gemeente. Ter vergelijking is ook voor alle Heerlenaren weergegeven hoezeer zij zich gehecht voelen aan Heerlen. Een relatief hoog percentage van de senioren is gehecht aan de eigen gemeente. In 2003 voelt gemiddeld 65% van de Heerlense senioren zich (zeer) gehecht aan de gemeente. De gehechtheid aan Heerlen is duidelijk hoger dan die van alle Heerlenaren (52%). Tussen 2001 en 2003 is de gehechtheid niet of nauwelijks veranderd. 66 Heerlenaren % 50% 60% 70% 80% Uitgedrukt in percentages bureau Onderzoek en Statistiek 25 Seniorenmonitor 2003

26 7. Gemeente Tabel 7.3: Probleembeleving gemeente Slecht openbaar Criminaliteit Verkeersonveiligheid Doorstroming verkeer Parkeerproblematiek vervoer Heerlen % 59% 21% 15% 22% 17% 48% 40% 20% 17% alle Heerlenaren 72% 68% 26% 21% 27% 24% 53% 43% 20% 14% Woningnood Werkloosheid Milieuverontreiniging Verloedering omgeving Gebrek aan groen Heerlen 65+ 6% 5% 10% 19% 21% 11% 29% 27% 14% 7% alle Heerlenaren 10% 10% 16% 29% 17% 9% 37% 34% 19% 12% Aantal daklozen Drugsgebruik Gokverslaving Straatprostitutie Andere problemen Heerlen % 40% 67% 64% 23% 10% 36% 27% 11% 4% alle Heerlenaren 49% 49% 77% 76% 18% 9% 39% 31% 14% 9% Het is denkbaar dat mensen in hun gemeente andere (maatschappelijke) problemen ervaren of belangrijk vinden dan in hun woonbuurt. Daarom is de inwoners in het burgeronderzoek gevraagd wat volgens hen op dit moment de belangrijkste problemen in hun gemeente zijn. Daarbij kon men aankruisen dat er géén belangrijke problemen in de gemeente zijn, óf een keuze maken uit één of meer van de in tabel 10.3 opgenomen problemen die op gemeentelijk niveau kunnen spelen. Onder andere problemen konden de inwoners zelf problemen invullen. In 2003 zegt gemiddeld 9% van de senioren van Heerlen dat er GEEN belangrijke problemen in de eigen gemeente zijn. Dit betekent dat de meeste senioren vinden dat er WEL belangrijke problemen in Heerlen bestaan. Tabel 7.3 geeft voor elk van de hierboven opgesomde problemen weer hoeveel procent van de senioren ze als een belangrijk probleem in de eigen gemeente ziet. Het betreft in het algemeen typisch (groot-) stedelijke problemen. In 2003 ervaren de senioren van Heerlen drugsgebruik (64%), criminaliteit (59%), aantal daklozen (40%) en parkeerproblematiek (40%) het meest als belangrijke maatschappelijke problemen in de gemeente. Kort daarachter volgen verloedering van de omgeving en straatprostitutie. Deze twee problemen worden door ruim een kwart van de senioren aangekruist als een belangrijk probleem. De andere problemen blijven beneden de 20%. Bij vergelijking van de percentages van 2003 met die van 2001 valt op dat de probleembeleving onder senioren op alle gebieden afgenomen is. Uitzondering is werkloosheid. Het aandeel senioren dat werkloosheid als een belangrijk probleem van de stad ervaart is tussen 2001 en 2003 bijna verdubbeld van 10% naar 19%. Tenslotte kan nog worden opgemerkt dat het beeld en de ontwikkeling van de probleembeleving bij senioren vergelijkbaar met dat van alle Heerlenaren; alleen scoort de probleembeleving onder alle Heerlenaren over het algemeen iets hoger dan onder de senioren. bureau Onderzoek en Statistiek 26 Seniorenmonitor 2003

27 8. Gemeentelijke dienstverlening en communicatie Grafiek 8.1: Waardering gemeentelijke dienstverlening alle Heerlenaren Waardering gemeentelijke dienstverlening 6,4 6,4 In het burgeronderzoek is ook een aantal vragen gesteld over de gemeentelijke dienstverlening en communicatie. Wat vinden de burgers in het algemeen van de gemeentelijke dienstverlening in hun woonplaats? Voor het beantwoorden van deze vraag is aan de inwoners gevraagd om een rapportcijfer te geven voor de gemeentelijke dienstverlening. Grafiek 7.1 geeft weer hoe de senioren van Heerlen de gemeentelijke dienstverlening in 2001 en 2003 waarderen. Ter vergelijking is ook voor alle Heerlenaren weergegeven welk cijfer zij geven voor de gemeentelijke dienstverlening. In 2003 krijgt de gemeentelijke dienstverlening in Heerlen van de senioren een 6,9; een ruime voldoende dus en een half punt hoger dan het cijfer van alle Heerlenaren. Tussen 2001 en 2003 is de waardering van de senioren voor de gemeentelijke dienstverlening zeer licht gestegen (+0,1). 6,8 Heerlenaren 65+ 6, ,0 6,5 7, Uitgedrukt als rapportcijfer: 1 = zeer slecht, 10 = zeer goed bureau Onderzoek en Statistiek 27 Seniorenmonitor 2003

28 8. Gemeentelijke dienstverlening en communicatie Tabel 8.2: Waardering gemeentelijke dienstverlening verbijzonderd De gemeente werkt snel De gemeente komt afspraken na De gemeente handelt klachten goed af De gemeente heeft goed bereikbare kantoren De gemeente heeft goede openingstijden Heerlen % 17% 28% 28% 23% 19% 61% 63% 55% 57% alle Heerlenaren 12% 12% 19% 20% 14% 13% 49% 50% 39% 41% Naast het rapportcijfer voor gemeentelijke dienstverlening, dat een algemeen beeld geeft, is ook de waardering voor specifieke aspecten van dienstverlening onderzocht. Daarvoor is de inwoners een aantal uitspraken voorgelegd met de vraag om aan te geven in hoeverre zij het hiermee eens zijn. Het betreft de volgende uitspraken: - De gemeente werkt snel. - De gemeente komt afspraken na. - De gemeente handelt klachten goed af. - De gemeente heeft goed bereikbare kantoren. - De gemeente heeft goede openingstijden. De tabel laat zien hoeveel procent van de senioren in Heerlen het eens is met deze uitspraken. Ter vergelijking zijn ook de percentages voor alle Heerlenaren opgenomen. Uit de tabel blijkt dat in 2003 de dienstverleningsaspecten bereikbaarheid en openingstijden, met een aandeel van respectievelijk 63% en 57%, verreweg het hoogst worden gewaardeerd door de senioren van Heerlen. Over de aspecten snel werken, nakomen afspraken en goede klachtafhandeling zijn de senioren beduidend minder te spreken. De waardering voor de verschillende dienstverleningsaspecten is tussen 2001 en 2003 weinig veranderd; dit is in lijn is met het algemene beeld uit grafiek 8.1. Voor alle onderzochte aspecten is het aandeel tevreden senioren iets groter dan dat van alle Heerlenaren. bureau Onderzoek en Statistiek 28 Seniorenmonitor 2003

29 8. Gemeentelijke dienstverlening en communicatie Grafiek 8.3: Tevredenheid over contacten met gemeente alle Heerlenaren Heerlenaren 65+ Tevredenheid over contact met gemeente 7,4 7,6 8,1 Aan de inwoners die in de afgelopen 12 maanden contact met de gemeente hebben gehad is in het burgeronderzoek ook gevraagd of zij over het laatste contact met de gemeente tevreden of ontevreden zijn. De antwoorden zijn omgerekend naar één tevredenheidsscore die loopt van 0 (= zeer ontevreden) t/m 10 (= zeer tevreden). Grafiek 8.3 geeft weer hoe tevreden de senioren van Heerlen zijn over hun laatste contact met de gemeente. Ter vergelijking zijn in de grafiek ook de schaalscores voor alle Heerlenaren opgenomen. De gemiddelde tevredenheidsscore van de senioren over het contact met de gemeente bedraagt in 2003 een 8,6. Daarmee zijn de senioren nog tevredener dan alle Heerlenaren (7,6). Verder valt op dat de tevredenheid over het contact met de gemeente beduidend hoger is dan de waardering van de gemeentelijke dienstverlening (zie grafiek 11.1). Kennelijk geldt zowel voor de senioren als voor alle Heerlenaren dat de feitelijke ervaring van de burger met de gemeente positiever is dan het imago van de gemeente bij diezelfde burger. Tussen 2001 en 2003 is de toch al hoge tevredenheid van de senioren over het contact met de gemeente met een half punt toegenomen. 8, ,0 7,5 8,0 8,5 9,0 Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 29 Seniorenmonitor 2003

30 8. Gemeentelijke dienstverlening en communicatie Tabel 8.4: Gebruik informatiekanalen Informatiekrant van de gemeente Speciale brochures en folders van de gemeente Voorlichtings- of inspraakbijeenkomsten van de gemeente Gemeentelijke website op internet Heerlen % 74% 44% 41% 5% 5% 1% 2% alle Heerlenaren 68% 69% 35% 36% 4% 5% 3% 4% Contacten met raadsleden Contacten met Informatie in Informatie in dagblad en/of wethouders gemeenteambtenaren huis-aan-huisbladen Heerlen 65+ 3% 1% 3% 3% 56% 57% 57% 54% alle Heerlenaren 3% 3% 3% 3% 57% 55% 49% 44% Berichten op Ik hou me niet op de hoogte van Regionale omroep (L1) Lokale omroep TV-gazet of servicekanaal besluiten van gemeentebestuur Heerlen % 16% 35% 30% 9% 8% 12% 13% alle Heerlenaren 30% 20% 36% 31% 9% 8% 12% 13% Welke media gebruiken burgers om zich op de hoogte te houden over besluiten van het gemeentebestuur? Om daarop een antwoord te kunnen geven is de mensen in het burgeronderzoek een aantal informatiekanalen voorgelegd met de vraag om aan te geven of ze daarvan gebruik maken. Ook de antwoordcategorie ik hou me niet op de hoogte van besluiten van het gemeentebestuur kon aangekruist worden. Tabel 8.4 laat voor elk informatiekanaal zien hoeveel procent van de senioren hiervan gebruik maakt. Ter vergelijking zijn in de grafiek ook de percentages voor alle Heerlenaren opgenomen. In 2003 worden informatiekrant van de gemeente (74%), huis-aanhuisbladen (57%), het dagblad (54%) en speciale brochures en folders van de gemeente (41%) door de senioren van Heerlen het meest gebruikt om zich op de hoogte te houden over besluiten van de gemeente. Slechts 13% van de senioren houdt zich niet op de hoogte van besluiten van het gemeentebestuur. Onder senioren wordt nog iets meer gebruik gemaakt van de gedrukte media. Voor het overige is het beeld en de ontwikkeling van het gebruik van informatiekanalen vrijwel identiek aan dat van alle Heerlenaren. Kijken we naar de ontwikkeling tussen 2001 en 2003 dan zien we dat het gebruik van de meeste informatiekanalen min of meer stabiel gebleven is. Alleen berichten op TV-gazet of servicekanaal worden duidelijk minder geraadpleegd (-7 procentpunten). bureau Onderzoek en Statistiek 30 Seniorenmonitor 2003

31 9. Gemeentebestuur en lokale politiek Grafiek 9.1: Tevredenheid over gemeentebestuur Tevredenheid over gemeentebestuur 5,0 alle Heerlenaren 5,5 5,8 De relatie tussen overheden en burgers staat steeds opnieuw centraal in discussies over bestuurlijke vernieuwing, verkiezingen etcetera. In het burgeronderzoek is daarom de volgende vraag gesteld die te maken heeft met deze relatie: Bent u over het gemeentebestuur in uw woonplaats tevreden of ontevreden? Grafiek 9.1 laat zien hoe de senioren van Heerlen, en ter vergelijking alle Heerlenaren, op deze vraag geantwoord hebben. De antwoordpercentages zijn daarvoor omgerekend naar een tevredenheidsscore voor het gemeentebestuur die loopt van 0 (= zeer ontevreden) t/m 10 (= zeer tevreden). In 2003 is de gemiddelde tevredenheidsscore van de senioren voor het gemeentebestuur van Heerlen een 6,5. Dat is exact een punt hoger dan de score van alle Heerlenaren; senioren zijn dus duidelijk tevredener over het bestuur van Heerlen dan alle Heerlenaren. De tevredenheid van de senioren over het gemeentebestuur is tussen 2001 en 2003 met 0,7 punt gestegen. Heerlenaren 65+ 6, ,5 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 Uitgedrukt in schaalscores: 0 = zeer laag, 10 = zeer hoog bureau Onderzoek en Statistiek 31 Seniorenmonitor 2003

32 9. Gemeentebestuur en lokale politiek Tabel 9.2: Interesse burger in lokale politiek, in procenten (Zeer) Een beetje Niet geïnteresseerd geïnteresseerd geïnteresseerd Totaal Heerlen % 13% 48% 56% 23% 21% 88% 90% alle Heerlenaren 14% 14% 50% 51% 28% 28% 93% 93% Om de politieke belangstelling te indiceren is in het burgeronderzoek gevraagd in welke mate men interesse heeft voor lokale politiek. Daarbij konden de inwoners kiezen uit de antwoordmogelijkheden: (zeer) geïnteresseerd, een beetje geïnteresseerd, niet geïnteresseerd en weet niet/geen mening. Tabel 9.2 laat voor de vraag over interesse voor lokale politiek de verdeling van de percentages zien. Aangezien ook weet niet/geen mening geantwoord kon worden bedragen de totalen geen 100%. Ter vergelijking zijn in de grafiek ook de percentages voor alle Heerlenaren opgenomen. In 2003 is 13% van de senioren van Heerlen Parkstad Limburg (zeer) geïnteresseerd in de lokale politiek, ruim de helft is een beetje geïnteresseerd (56%) en ongeveer een vijfde is niet geïnteresseerd (21%). Deze percentages zijn vergelijkbaar met die van alle Heerlenaren; alleen het aandeel niet-geïnteresseerden is onder de senioren iets kleiner. Tussen 2001 en 2003 is de interesse voor lokale politiek over de hele linie relatief weinig veranderd. Het meest valt op dat het aandeel (zeer) geïnteresseerde senioren licht is afgenomen (-4 procentpunten) en het aandeel een beetje geïnteresseerd licht is toegenomen (+8 procentpunten). bureau Onderzoek en Statistiek 32 Seniorenmonitor 2003