Implementatie van het nieuw geestelijk gezondheidsbeleid kinderen en jongeren

Transcriptie

1 Implementatie van het nieuw geestelijk gezndheidsbeleid kinderen en jngeren Template vr de beschrijving van de versterking van het geestelijk gezndheidszrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse 1. Inleiding Op 30 maart 2015 werd de Gids naar een nieuw geestelijk gezndheidsbeleid vr kinderen en jngeren dr de Interministeriële Cnferentie Vlksgezndheid gedgekeurd. Daarin wrdt de basis gelegd van een nieuw geestelijk gezndheidsbeleid dat uitgaat van de nden van kinderen en jngeren met psychische f psychiatrische prblemen en hun cntext. Om ptimaal in te spelen p die nden, pteren we expliciet vr een glbale en geïntegreerde aanpak van alle zrgcmpnenten. De werkingsgebieden van de netwerken vallen samen met de territria van de prvincies en het Brussels Hfdstedelijk Gewest. Het geheel van deze werkingsgebieden mvat het vlledige Belgische grndgebied. Het werken met prgramma s gerealiseerd dr netwerken staat hierbij centraal. Met andere wrden, een geheel van relevante partners, zrgaanbieders, instellingen en diensten die zich richten p kinderen en jngeren en hun cntext vervullen samen, vanuit het netwerk, een aantal welmschreven kernpdrachten f functies. Deze functies vrmen vr ieder netwerk de basisactiviteiten m het tekmstig zrgaanbd in één f meerdere prgramma s te vertalen. Om de functies te cncretiseren, wrden er mdaliteiten aan gekppeld. Prgramma s vertrekken steeds vanuit de nden van de kinderen, jngeren en hun cntext. Hfdstuk 3 van de gids gaat hier uitgebreid p in. 2. Gefaseerde implementatie Het nieuw geestelijk gezndheidsbeleid zal stapsgewijs wrden geïmplementeerd. In een eerste fase ligt de nadruk p de creatie en de cördinatie van netwerken. Van zdra er p het terrein fuctinerende netwerken tt stand zijn gekmen, in vereenstemming met de visie, uitgangspunten en het mdel beschreven in de gids, wrdt de tweede fase van het nieuwe beleid geïmplementeerd. In die tweede fase staat de ntwikkeling van een prgramma crisiszrg centraal.de derde fase mvat de realisatie van het prgramma langdurige zrg. De vierde fase bestaat uit de implementatie van het prgramma intersectrale cnsult en liaisn. Beide fasen wrden gelijktijdig gelanceerd. Aangezien de zrg- en hulpverleningstrajecten van kinderen en jngeren de verschillende prgramma s zullen drkruisen is het cruciaal dat netwerken, vanaf de pstartfase van nieuwe prgramma s, de ndige inspanningen leveren m de afstemming, samenwerking en cntinuïteit tussen de verschillende prgramma s 1

2 te garanderen. Dit is een ndzakelijke vrwaarde m een cntinue zrg-p-maat aan te bieden gebaseerd p de nden van de kinderen, de jngeren en hun cntext. De gids legt de nadruk p een glbale en geïntegreerde aanpak, maar stelt: Wel kan verwgen wrden m vr specifieke delgrepen specifieke mdules te vrzien. (p. 4) Daarenbven wrdt vermeldt dat een prgramma zich eveneens kan richten naar een subppulatie met specifieke nden. (p. 15) De versterking van het geestelijk gezndheidszrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse is een specifiek luik dat deel uitmaakt van de prgramma s die het netwerk realiseert. 3. Basisdcument Het is vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse - een verstandelijke beperking en bijkmende prblemen p het vlak van geestelijke gezndheid (prbleemgedrag en/f psychiatrische strnissen - en hun cntext niet altijd evident m aan hun beheften aangepaste hulp in de geestelijke gezndheidszrg (GGZ) te bekmen. De Hge Gezndheidsraad (HGR) heeft in december 2015 een advies verstrekt ver deze delgrep, ver hun specifieke beheften en de ndzaak tt het al f niet inveren van gespecialiseerde ziekenhuisdiensten 1. Op basis van hrzittingen, nderzek van relevante wetenschappelijke literatuur en advies van een buitenlandse expert wrdt vastgesteld dat de delgrep streeft naar een z kwaliteitsvl mgelijk leven met tegang tt een aangepast GGZ-hulpaanbd. Tt p heden is dat GGZ-aanbd nvldende aangepast aan hun specifieke nden, meer bepaald p vlak van cmmunicatie. De HGR frmuleert drie aanbevelingen m aan de beheften van de delgrep tegemet te kmen: 1. Verbeter de tegang tt de diensten vr deze persnen dr een netwerk uit te buwen dat garantie biedt p een vlledig zrgcircuit p het terrein. Dit netwerk met alle sectren mvatten (geestelijke gezndheid, gezndheid, handicap, nderwijs, werk, jngerenhulp, justitie) inclusief zijn en de persn centraal plaatsen. 2. Verbeter de pleiding van het persneel van alle diensten en zrg ervr dat ze nadenken ver de praktijken die ze gebruiken. 3. Vrzie in gespecialiseerde plaatsen vr de meest cmplexe gevallen. De HGR preciseert k he de gespecialiseerde diensten (ziekenhuis-, revalidatie- en verblijfdiensten) gerganiseerd zuden meten wrden. Deze gespecialiseerde plaatsen mgen echter niet het werk vervangen, dat dr de algemene structuren wrdt verwezenlijkt wanneer dit mgelijk is en deze derde aanbeveling mag niet nafhankelijk van de twee andere wrden pgevlgd: het verbeteren van de tegang en de geschiktheid van alle diensten (dr het vrmen van het persneel en het uitbuwen van netwerken) zijn immers ndzakelijke vrwaarden m te vermijden dat deze gespecialiseerde plaatsen de enige mgelijkheid vr deze persnen zuden wrden en dan k zeer snel ntereikend zuden zijn. Op basis van het HGR-advies willen we het GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse verder ntwikkelen. 1 Beheften betreffende dubbele diagnse (verstandelijke beperking en bijkmende prblemen p het vlak van geestelijke gezndheid) in België (HGR 9203). 2

3 4. Implementatie Dr meer middelen te investeren zal het GGZ-aanbd beter p de nden van de delgrep inspelen en zullen k meer persnen wrden gehlpen. Het GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse wrdt geïntegreerd en zal deel gaan uitmaken van de netwerken. De netwerkcördinatie is bijgevlg mede verantwrdelijk vr de pvlging en implementatie van deze integratie en dit steeds in nauw verleg met de partners van de geestelijke gezndheidszrg, de gehandicaptensectr, justitie, De werkingsgebieden van het aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse vallen samen met de territria van de prvincies en het Brussels Hfdstedelijk Gewest. Het geheel van deze werkingsgebieden mvat het vlledige Belgische grndgebied. Bestaande samenwerkingsverbanden binnen de werkingsgebieden van de netwerken en het Brussels Hfdstedelijk gewest wrden bekrachtigd. De klemtn ligt p de realisatie van een crisisaanbd ( en time-ut) en de uitbuw van een meer mbiele geïntegreerd in de prgramma s die het netwerk ntwikkeld. Deze mbiele hulpverlening mvat, naast de uitwisseling van expertise ter zake met bv. mbiele teams f de partners uit de gehandicaptenzrg, k de behandeling in de thuis- f de thuisvervangende mgeving. Naast het aanbieden van een crisisaanbd en mbiele hulpverlening is het netwerk verantwrdelijk vr het aanbieden van de ndige bservatiemgelijkheden, krte en langer durende behandelingen, een gepaste riëntering van zrgtrajecten en een verdere intensifiëring van de zrgverlening vr de betrkken delgrep. Daarbij wrdt specifieke aandacht geschnken vr jngeren in de scharnierleeftijdsfase van 16 tt 23 jaar. Een deel van de beschikbare middelen zal wrden aangewend vr de versterking van het persneelskader van de betrkken ziekenhuizen, in het bijznder van één f maximum twee diensten die een zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse rganiseren. Daarnaast kunnen de middelen k wrden geïnvesteerd p basis van criteria vastgelegd dr het netwerk m beter te kunnen inspelen p de specifieke beheften van de delgrep. De financiering dr de federale verheid zal verlpen via de B4-vereenkmst met het ziekenhuis dat de financiering van het netwerk ntvangt. Dit ziekenhuis draagt de ntvangen middelen integraal en nverwijld ver aan het netwerk. De gemeenschappen en gewesten financieren de partners nder hun bevegdheid, evenals de missies die hen zijn tegekend. 5. Financiering van het geestelijk gezndheidszrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse 5.1. Wegingscëfficiënten In plaats van de beschikbare middelen te delen dr 11 (in casu 10 prvincies en het Brussels Hfdstedelijk Gewest) en het budget te verdelen ver de verschillende netwerken, hebben we er vr gekzen rekening te huden met een aantal variabelen: het aantal kinderen en jngeren, de prevalentie van verstandelijke beperkingen, de cmrbiditeit met psychische strnissen en de prvinciale verschillen in sciaalecnmische status (inkmen). Op basis van deze variabelen werd een verdeelsleutel berekend die ns in staat stelt de middelen p een betere manier te verdelen, rekening hudend met de bvenstaande variabelen. Z kan aan elk werkingsgebied een 3

4 specifiek statistisch gewicht wrden tegekend. Aan de hand van deze gewichten f wegingscëfficiënten wrdt het beschikbare budget verdeeld. Deze verdeelsleutel werd ntwikkeld in samenwerking met prf. dr. R. Bruffaerts en zijn team (KULeuven). De berekening van de wegingscëfficiënten gebeurde aan de hand van een aantal stappen. De berekening van de eerste wegingscëfficiënt is gebaseerd p het aantal kinderen en jngeren, het aantal kinderen en jngeren met een verstandelijke beperking en het aantal kinderen en jngeren met een cmrbiditeit f dubbeldiagnse. Op basis van het ttaal aantal kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse wrdt het theretisch gemiddelde berekend. Theretisch heeft een Belgische prvincie gemiddeld 775 kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse, te weten het ttaal aantal kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse in België gedeeld dr 11. (cfr. tabel 1) Werkingsgebied Tabel 1: aantal kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse Aantal kinderen en jngeren Aantal kinderen en jngeren met een verstandelijke beperking (VB) Aantal kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse (DD) West-Vlaanderen Ost-Vlaanderen Antwerpen Limburg Vlaams Brabant Brussels Hfdst. Gewest Waals-Brabant Heneguwen Luik Namen Luxemburg Ttaal Dr het aantal kinderen en jngeren met dubbeldiagnse per prvincie en het Brussels Hfdstedelijk Gewest afznderlijk te beschuwen ten aanzien van het theretisch gemiddelde wrdt vervlgens de eerste wegingscëfficiënt W1 bepaald. (cfr. tabel 2) Tabel 2 : wegingscëfficiënten prevalentie dubbeldiagnse (W1) Werkingsgebied W1 West-Vlaanderen 1, Ost-Vlaanderen 1, Antwerpen 1, Limburg 0, Vlaams Brabant 1, Brussels Hfdst. Gewest 1, Waals-Brabant 0, Heneguwen 1, Luik 1, Namen 0, Luxemburg 0,

5 De berekening van de tweede wegingscëfficiënt is analg aan de eerste en gebaseerd p de sciaalecnmische status van de bevlking per prvincie. Op basis van gegevens uit de Natinale Gezndheidsenquête 2013 en recent cijfermateriaal van de FOD Ecnmie en de FOD Vlksgezndheid werden vr elke prvincie en het Brussels Hfdstedelijk Gewest de wegingscëfficiënt vr de verschillen in inkmen berekend. Vanuit het gemiddelde theretische inkmen per persn p federaal niveau kunnen we, p basis van prvinciale gegevens, zwel het theretische als het reële inkmen per prvincie berekenen. Op basis van deze deviatie wrden vervlgens de wegingscëfficiënten vr inkmen berekend vlgens de stelregel: prvincies met een lager inkmen (in vergelijking met het federale gemiddelde) krijgen een hgere statistische weging. (cfr. W2, tabel 3) Tensltte wrden beide wegingscëfficiënten W1 en W2 vermenigvuldigd zdat vr elk netwerk een gecmbineerde wegingscëfficiënt wrdt bekmen. Een herschaling van de gecmbineerde wegingscëfficiënten dr middel van een crrectie van de afrndingsfuten geeft ns de definitieve wegingscëfficiënten (DWC). Ze geven aan he het beschikbare budget best kan verdeeld wrden rekening hudend met de samenstelling van de bevlking en haar sciaalecnmische status. (cfr. tabel 3) Tabel 3: definitieve wegingscëfficiënten (DWC) Werkingsgebied W1 W2 DWC West-Vlaanderen 1, , , Ost-Vlaanderen 1, , , Antwerpen 1, , , Limburg 0, , , Vlaams Brabant 1, , , Brussels Hfdst. Gewest 1, , , Waals-Brabant 0, , , Heneguwen 1, , , Luik 1, , , Namen 0, , , Luxemburg 0, , , Waals-Brabant en Luxemburg hebben een pmerkelijk lagere DWC - resp. 0, en 0, in vergelijking met de andere prvincies. Daarm wrdt vr hen een minimale basisfinanciering vrzien. Dit impliceert evenwel een slidarisering van de andere netwerken, i.c. een herberekening van de definitieve wegingscëfficiënten (DWC) dr geen rekening te huden met de twee netwerken die een basisfinanciering krijgen. Op die manier verkrijgen we de gecrrigeerde wegingscëfficiënten (GWC). Tabel 4: gecrrigeerde wegingscëfficiënten (GWC) Werkingsgebied GWC West-Vlaanderen 0, Ost-Vlaanderen 1, Antwerpen 1, Limburg 0, Vlaams Brabant 1, Brussels Hfdst. Gewest 1, Waals-Brabant n.v.t. Heneguwen 1, Luik 0, Namen 0, Luxemburg n.v.t. 5

6 5.2. Financiële versterking Vr de verdere ntwikkeling van een GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse stelt de federale verheid jaarlijks een bijkmende financiering van eur ter beschikking. De financiële middelen van het mbiele team utreaching van het federale piltprject ggz-jeugd m.b.t. intensieve behandeling van sterk gedragsgestrde en/f agressieve jngeren, a rat van ,70 eur wrden geïntegreerd. Op het ttale bedrag van ,70 eur wrden de definitieve wegingscëfficiënten (DWC) tegepast. De wegingscëfficiënten vr Waals-Brabant en Luxemburg zijn dermate laag (cfr. infra) dat hen een basisfinanciering van eur vr 1 vltijdse equivalent (VTE) wrdt tegekend. Op het resterend bedrag van ,70 eur ( ,70 eur *2 eur*2) wrden de gecrrigeerde wegingscëfficiënten (GCW) tegepast m tt de uiteindelijke gewgen verdeling van de federale financiering te kmen. (cfr. tabel 5) Werkingsgebied Tabel 5 : jaarlijkse federale financiering vr dubbeldiagnse vanaf 2017 in eur Evenredige Financiering Pilt Ttaal dubbeldiagnse (niet gewgen) Weging DWC (a) Weging GWC (b) West-Vlaanderen , , , ,12 Ost-Vlaanderen , , , , ,46 Antwerpen , , , ,19 Limburg , , , ,68 Vlaams Brabant , , , ,13 Brussels Hfdst. Gewest , , , ,03 Waals-Brabant , , , ,00 Heneguwen , , , ,60 Luik , , , ,49 Namen , , , ,00 Luxemburg , , , ,00 Ttaal , , , , ,70 (a) (b) ( ,70/11)*DWC ( ,70 (65.000*2))/9*GWC De financiële versterking vr de ntwikkeling van het GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse vangt aan p 1 juli 2016 vr de netwerken die startklaar zijn. Vr 2016 wrden de bedragen zals vermeld in klm (b) van tabel 5, herberekend p basis van het werkelijk aantal gepresteerde maanden (twaalfden). 6

7 6. Praktische mdaliteiten De template wrdt vr 30 mei 2016 via mail vergemaakt aan de interkabinettenwerkgrep (ikw) taskfrce ggz via het mailadres: Elk netwerk vervlledigt één template die: bestaat uit één tekstbestand in het *.dc f het *.dcx-frmaat maximaal 10 pagina s mvat, pgemaakt in het lettertype Arial, tekstgrtte 10, interlinie 1,5 de structuur en de vlgrde van de nderdelen zals in de template weergegeven, respecteert in bijlage enkel frmele stukken (zals bv. samenwerkingsvereenkmsten) en gegrafische weergaven (ingescand als afdrukbaar pdf-bestand f als*.dc f *.dcx-bestand) bevat 7. Evaluatieprcedure Op basis van de ingediende template gaat de ikw taskfrce ggz na f deze vldet aan de visie, de uitgangspunten en het mdel zals beschreven in de gids en deze template. De beslissing wrdt schriftelijk meegedeeld. De netwerken die startklaar zijn vr de realisatie van deze versterking van het geestelijk gezndheidszrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse, kunnen de vermelde bijkmende financiering vanaf 1 juli 2016 aanwenden. Netwerken die ng niet klaar zijn vr de implementatie wrden geïnfrmeerd ver hun specifieke verbeterpunten. Zij zullen vr 29 augustus 2016 een herwerkte template indienen. De aanwending van de vermelde financiering zal tussentijds grndig wrden geëvalueerd en, indien ndig, wrden bijgestuurd. 8. Ondersteuning Om de netwerken te ndersteunen wrdt een vrmingsprgramma, inclusief cachingsessies, uitgewerkt. Relevante infrmatie zal wrden gepubliceerd p een website (mmenteel ng under cnstrcutin ). 7

8 Template Beschrijving van de versterking van het geestelijk gezndheidszrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse 1. Naam van het netwerk Geef de naam van het netwerk 2. Netwerking in functie van de versterking van het zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse Geef een verzicht van de verschillende verlegmmenten en de wijze waarp de versterking van het zrgaanbd inhudelijk en rganisatrisch vrm wrdt gegeven. Geef aan met welke partners uit de verschillende sectren en p welke manier is samengewerkt m het zrgaanbd te ntwikkelen. Licht te p welke wijze inspraak en empwerment van kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse en hun cntext tijdens dit prces van verleg en netwerking is gerealiseerd. Schenk hierbij aandacht vr de bestaande expertise van rganisaties als Autisme Vlaanderen en het Familieplatfrm GGZ. 3. Huidig zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse Schets krt het huidig mbiel, ambulant en (semi-)residentiële aanbd dat zich binnen het werkingsgebied richt p kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse - een verstandelijke beperking en bijkmende prblemen p het vlak van geestelijke gezndheid (prbleemgedrag en/f psychiatrische strnissen). Geef weer welke afspraken gemaakt zijn m.b.t. dit zrgaanbd. 4. Missie en visie m.b.t. het zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse Licht de cncrete waarden, visie en missie te m.b.t. de versterking van het zrgaanbd. Geef aan p welke wijze deze missie en visie wrden geïntegreerd in het netwerk. 8

9 5. Beschrijving van de versterking van het zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse 5.1. Inhudelijke ntwikkeling van het zrgaanbd Beschrijf p welke wijze het netwerk het GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse - een verstandelijke beperking en bijkmende prblemen p het vlak van geestelijke gezndheid (prbleemgedrag en/f psychiatrische strnissen) - wil ntwikkelen. Vertrek hierbij vanuit het bestaande (semi-)residentiële, ambulante en mbiele aanbd. Beschrijf cncreet he de versterking van het specifieke residentiële en mbiele aanbd vr de delgrep zal wrden gerealiseerd. He zal het crisisaanbd (en de time-ut mgelijkheden) wrden gerealiseerd? Welke aanmeldingsprcedures zullen wrden geïmplementeerd? Welke zrgactiviteiten zullen wrden vrzien gedurende de behandeling? He zal het ntslag wrden vrbereid? He wrdt de vervlgzrg gerganiseerd? Op welke manier wrdt de zrgcntinuïteit verzekerd? Beschrijf he de mbiele zrg wrdt geperatinaliseerd. Beschrijf he de behandeling aan huis f in de thuisvervangende mgeving zal gebeuren. Beschrijf he de verantwrdelijk arts van het netwerk de versterking van dit zrgaanbd mee zal ndersteunen. Beschrijf welke partners, diensten en instellingen die zich richten p kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse zich engageren m in netwerkverband een zrgaanbd vr deze delgrep te ntwikkelen. He verlpt cncreet de samenwerking met de andere partners betrkken bij de zrg aan kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse? Schenk hierbij bijzndere aandacht aan de samenwerking met GAUZZ en Firetti. Beschrijf he de partners hun zrgaanbd nderling afstemmen m de tegankelijkheid, en de zrgcntinuïteit en -cmplementariteit te verhgen. Beschrijf he de partners de gede praktijken in het zrgaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse zullen integreren. Beschrijf p welke wijze er dr de partners bijzndere aandacht wrdt geschnken vr jngeren in de scharnierleeftijdsfase van 16 tt 23 jaar Organisatrische ntwikkeling van het zrgaanbd Beschrijf welk zrgaanbd het netwerk en meer specifiek de maximum twee betrkken ziekenhuizen zullen realiseren vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse. Wat is het aantal persneelsleden die specifiek vr deze delgrep wrden ingezet vr en na de versterking van het aanbd? He wrden de extra persneelsleden ingezet binnen de: Crisiszrg (en time-ut) mbiele zrg Beschrijf de manier waarp kennis, ervaringen en gede praktijken m.b.t. de begde delgrep in het netwerk wrden gedeeld. 9

10 6. Zelfevaluatie Het is wenselijk m p geregelde tijdstippen het GGZ-aanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse te evalueren p vlak van cliëntgerichtheid en -tevredenheid, zrgcntinuïteit, tegankelijkheid, participatie van de delgrep en diens cntext, intersectrale samenwerking, Geef weer p welke wijze een dergelijke evaluatie zal wrden gerealiseerd. 7. Cntactpersn m.b.t de versterking van het hulpaanbd vr kinderen en jngeren met een dubbeldiagnse Geef de ndige gegevens (vrnaam, naam, gsm-nummer, mailadres) van de cntactpersn die kan wrden gecntacteerd vr bijkmende infrmatie ver deze template. 10