Het interfederaal Centrum dient te evolueren naar een volwaardig algemeen mensenrechtenorgaan

Transcriptie

1 Aan de heer Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Kning Albert II-laan 15 - Cnsciencegebuw 1210 BRUSSEL cntactpersn ns kenmerk Brussel Liseltte Hedebuw DIVER_ADV_ _CGKR 16 september 2013 lhedebuw@serv.be Adviesvraag interfederalisering CGKR Mijnheer de minister, Op 22 juli 2013 ntving de SERV uw adviesvraag met betrekking tt de prichting van het interfederaal Centrum vr gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme. De SERV behandelde deze adviesvraag binnen de Cmmissie Diversiteit. Hierbij bezrgen wij u graag het advies van de Cmmissie Diversiteit. De Cmmissie Diversiteit is tevreden dat de federale regering en de deelstaatregeringen tt een samenwerkingsakkrd zijn gekmen m een interfederaal centrum p te richten dat tegemet kmt aan de Eurpese richtlijn 2000/43/EG, zals k in het federaal regeerakkrd van en het Vlaams regeerakkrd van is pgenmen. Het samenwerkingsakkrd met ng verder gecncretiseerd wrden, ndermeer de interne rganisatie en werking van het interfederaal Centrum, de integratie van de lkale meldpunten en de vrdracht en beneming van leden van de interfederale Raad van Bestuur en de kamers met ng cncreet vrm krijgen. De Cmmissie Diversiteit wenst p basis van vrliggend samenwerkingsakkrd vlgende bemerkingen mee te geven. Het interfederaal Centrum dient te evlueren naar een vlwaardig algemeen mensenrechtenrgaan De Cmmissie Diversiteit is psitief ver de intentie m te streven naar een vlwaardig algemeen mensenrechtenrgaan met zgenaamde A-status zals tegekend dr het Internatinaal cmité vr de cördinatie van natinale instellingen ter bevrdering en bescherming van de rechten van de mens. Bij de prichting, de pdracht en de werking van het interfederaal centrum wrdt daarm k rekening gehuden met de zgenaamde internatinaal erkende Beginselen van Parijs. Het zal meten blijken f het huidige samenwerkingsakkrd vldende zal zijn m te kmen tt een A-status. Wellicht met de verhuding tussen het interfederaal Centrum en de andere instellingen die eveneens te maken hebben met de bescherming en de bevrdering van de rechten van de mens p federaal niveau (zals het Instituut vr de gelijkheid van vruwen en Cmmissie Diversiteit Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T F inf@serv.be

2 mannen) en p het niveau van de deelstaten (zals het Kinderrechtencmmissariaat in Vlaanderen) verder uitgeklaard wrden. De Cmmissie Diversiteit waardeert het vrliggende samenwerkingsakkrd als een duidelijke stap in de gede richting en dringt er p aan m p krte termijn werk te maken van de prichting van het interfederaal Centrum. Tegelijk vraagt de Cmmissie Diversiteit m het p te richten interfederaal Centrum binnen een vrpgesteld tijdskader te laten evlueren naar een vlwaardig mensenrechtenrgaan met A-status. Meer duidelijkheid ver pdrachten en bevegdheden van het centrum Tussen het huidige CGKR en de federale regering bestaat een samenwerkingsprtcl vr de tepassing van Art.33 2 van het VN-verdrag van 13 december 2006 inzake de rechten van de persnen met een handicap. Het CGKR functineert daarbij als nafhankelijk mechanisme in uitvering van dat VN-verdrag. In het vrliggend samenwerkingsakkrd wrdt bij de pdrachten verwezen naar het VNverdrag inzake de rechten van persnen met een handicap (Art.3 1, punt b) maar er zal een nieuw samenwerkingsakkrd meten wrden pgesteld. De Cmmissie Diversiteit dringt er p aan dat de dialg met het ruime middenveld rnd handicap terug wrdt aangegaan ver dit nieuwe samenwerkingsakkrd. Het samenwerkingsakkrd ziet de prichting van het interfederaal Centrum als een eerste stap in een institutineel prces dat ng met wrden vltid. Een vlgende stap zu dan de interfederalisering van het Instituut vr de gelijkheid van vruwen en mannen zijn, dat tt stand zu wrden gebracht dr een samenwerkingsakkrd naar mdel van het interfederaal Centrum. De laatste stap van dat prces is dan de prichting van een Kepelinstituut vr de mensenrechten, een interfederale mensenrechteninstelling, die het intefederaal Centrum vr gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme, het interfederale Instituut vr de gelijkheid van vruwen en mannen en het centrum vr de analyse van migratiestrmen, de bescherming van de grndrechten van de vreemdelingen en de strijd tegen de mensenhandel mvat. Hierdr is het interfederaal Centrum niet bevegd vr discriminatie p basis van gender (geslacht, genderidentiteit en genderexpressie). De Cmmissie Diversiteit betreurt dat mwille van verschillende redenen: Het is ng nduidelijk he het vrziene institutinele prces van intefederalisering van het Instituut vr de gelijkheid van vruwen en mannen en de prichting van een Kepelinstituut vr de mensenrechten zal verlpen. Het Instituut vr de gelijkheid van vruwen en mannen is een federale verheidsinstelling die instaat vr het waarbrgen en bevrderen van de gelijkheid van vruwen en mannen en de bestrijding van elke vrm van discriminatie en ngelijkheid p basis van het geslacht. De vrgestelde verruiming in het wijzigingsdecreet van het gelijkekansendecreet van geslacht naar gender spreekt echter ver geslacht, genderidentiteit en genderexpressie als beschermde kenmerken. De diverse interfederale instituten kunnen zrgen vr een versplintering van expertise en cördinatie. Bij een samenlp van verschillende 2

3 discriminatiegrnden kunnen k bevegdheidsgeschillen tussen de instanties ntstaan. Ok de lkale meldpunten zullen niet meer bevegd zijn vr genderdiscriminatie terwijl het Gelijkekansendecreet nu wel de lkale meldpunten bevegd acht vr deze meldingen. Slachtffers van genderdiscriminatie zullen geen meldingen meer kunnen den via de lkale meldpunten. Er is nu geen instituut bevegd vr taaldiscriminatie. De Cmmissie Diversiteit dringt er p aan m minstens het principe van een eenheidslket te te passen. Daarbij met iedereen met meldingen p basis van één f meerdere discriminatiegrnden bij de lkale meldpunten terecht kunnen. Hierdr kunnen de meldpunten vr de discriminatiegrnden waarvr het interfederaal Centrum niet bevegd is een luter drverwijzende functie vervullen. He het tekmstige landschap van verschillende instituten met bevegdheden ten aanzien van mensenrechten er met uitzien, met ng grndig bekeken wrden. Eén verkepeld instituut biedt ten aanzien van de burger vrdelen vr tegankelijkheid. In het samenwerkingsakkrd wrden de pdrachten en bevegdheden van het interfederaal Centrum mschreven (Art. 3 tt en met Art. 6). Wil het interfederaal Centrum het expertisergaan wrden inzake gelijke kansen, discriminatie en racisme zuden een aantal bijkmende pdrachten f verduidelijking van pdrachten in verweging meten wrden genmen, namelijk: Structureel relevante rechstpraak inzake gelijke kansen, discriminatie en racisme pvlgen, Bij de jaarlijkse verantwrding aan de parlementen p basis van een rapprt ver de uitvering van de pdrachten, de aanwending van de middelen en de werking van het interfederaal Centrum k een evaluatie pmaken van de tepassing, delstreffendheid en knelpunten van de wetten, decreten en rdnnanties waarbinnen het intefederaal Centrum bevegd is. De Cmmissie Diversiteit juicht te dat het interfederaal Centrum bevegd is m nafhankelijke adviezen en aanbevelingen te richten tt elke verheid ter verbetering van de reglementering en de wetgeving (Art. 5, 1 ). Hiermee wrdt rekening gehuden met de Beginselen van Parijs en dat is een gede stap in de richting van een vlwaardig mensenrechtenrgaan. Samenstelling van de interfederale raad van bestuur en de kamers In het samenwerkingsakkrd is geen cncrete vrdracht- en benemingsprcedure uitgewerkt vr ndermeer de wijze van bekendmaking van de kandidatuurstelling, de selectie, de vrdracht en de beneming van de leden van de interfederale raad en de kamers. De Cmmissie Diversiteit vraagt een frmele, transparante en penbare prcedure vr de vrdracht en beneming van leden van de interfederale raad van bestuur en de kamers uit te werken. In het samenwerkingsakkrd wrdt vr de leden van de interfederale raad van bestuur en de kamers een systeem van nverenigbaarheden ingesteld (Art. 8 7) m de nafhankelijkheid van het interfederaal Centrum te verzekeren. Vr de 3

4 Cmmissie Diversiteit is de lijst van nverenigbaarheden zals pgenmen in het samenwerkingsakkrd, nvlledig m de nafhankelijke werking van het interfederaal Centrum te waarbrgen. De Cmmissie Diversiteit vraagt daarm dat er wrdt nderzcht welke mandaten rechtstreeks f nrechtstreeks de nafhankelijke werking van het interfederaal Centrum kunnen aantasten en deze aan de lijst van nverenigbaarheden te te vegen, ermee rekening hudend dat er met gezrgd wrden vr vldende mgelijke kandidaten. De Cmmissie Diversiteit gaat er vanuit dat in Art. 8 6 in de zin Wanneer een effectief lid m een f andere reden zijn mandaat niet beëindigt, het wrd niet geschrapt met wrden. Bemiddeling en in rechte ptreden dr het centrum Het samenwerkingsakkrd bepaalt dat het interfederaal Centrum enkel in rechte kan ptreden als een slachtffer hierte uitdrukkelijk zijn/haar testemming geeft. Maar het interfederaal Centrum is niet verplicht m in rechte p te treden. De Cmmissie Diversiteit vraagt dat het interfederaal Centrum bijzndere aandacht zu besteden aan het uitwerken van een prcedure vr de wijze waarp ze klachten en meldingen zal nderzeken en afhandelen. Hierbij zu k de vergang van bemiddeling naar het in rechte ptreden aan bd meten kmen, alsk de verhuding ten pzichte van andere mgelijke bemiddelaars, zals de mbudsdiensten. Het interfederaal Centrum kan daarbij vrtbuwen p de expertise en methdiek die daarmtrent is pgebuwd binnen het huidige CGKR. De Cmmissie Diversiteit vraagt dat het interfederaal Centrum een berepsprcedure uitwerkt vr slachtffers die niet akkrd gaan met de dr het interfederaal Centrum vrgestelde afhandeling van hun klacht. Tegankelijkheid en lkale meldpunten In het samenwerkingsakkrd wrdt p het vlak van de tegankelijkheid van het interfederaal Centrum verwezen naar de tegankelijkheid van de infrastructuur. De Cmmissie Diversiteit wijst er p dat integrale tegankelijkheid vrp dient te staan: tegankelijkheid van infrastructuur én tegankelijkheid van infrmatie. Vlgens de Cmmissie Diversiteit dient het interfederaal Centrum inzake integrale tegankelijkheid een vrbeeldfunctie p te nemen. Het samenwerkingsakkrd (Art. 6) verzekert de tegankelijkheid van zijn diensten dr het rganiseren van een centraal meldpunt (Brussel) en lkale meldpunten gegrafisch verspreid ver het werkingsgebied van het interfederaal Centrum. De Cmmissie Diversiteit vindt het belangrijk dat het samenwerkingsakkrd een laagdrempelige tegang vr de burger waarbrgt. De Cmmissie Diversiteit kan zich vinden in de verdracht van de bestaande 13 Vlaamse meldpunten naar het interfederaal Centrum gezien de reeds bestaande structurele samenwerking tussen het CGKR en de Vlaamse meldpunten, waarbij het CGKR ndermeer zrgde vr een algemene inhudelijke mkadering en begeleiding bij cmplexe klachten f meldingen. De Cmmissie Diversiteit wijst er p dat de verdracht van de Vlaamse meldpunten ng cncreet dient te wrden uitgewerkt. De jarenlange inbedding van de meldpunten in en de medefinanciering dr de centrumsteden is daarbij een belangrijk aandachtspunt. Het is belangrijk dat de centrumsteden verder betrkken wrden bij de 4

5 verdracht en de verdere werking van de meldpunten en hun medefinanciering cntinueren. De Cmmissie Diversiteit rekent er p dat de inbedding van de meldpunten in het interfederaal Centrum een vldende eenvrmige werking van de verschillende lkale meldpunten zal garanderen. Structurele samenwerking met andere rganisaties, instellingen en rganen Opdat het interfederaal Centrum zijn pdrachten vlwaardig zu kunnen uitveren is een structurele samenwerking met sciale partners, middenveldrganisaties en alle andere rganisaties die k in België actief zijn p het gebied van de bescherming en de bevrdering van de rechten van de mens cruciaal. Een dergelijke structurele samenwerking is k ndzakelijk pdat het centrum efficiënt zu kunnen werken en de aanwezige expertise in het werkveld maximaal zu kunnen benutten. De Cmmissie Diversiteit vraagt dat er een regeling zu wrden uitgewerkt rnd de taak- en rlverdeling tussen het interfederaal centrum en deze rganisaties. Een dergelijke structurele samenwerking kan alleen maar bijdragen aan de mgelijke erkenning als een vlwaardig algemeen mensenrechtenrgaan (status A). Overgang van het huidige CGKR naar het interfederaal CGKR Tt slt vraagt de Cmmissie Diversiteit bij de vergang van het CGKR naar het interfederaal Centrum g te hebben vr de cntinuïteit van de dienstverlening en de aanwezige kennis en expertise. Hgachtend, Pieter Kerremans Ann Vermrgen Administrateur-generaal vrzitter Cmmissie Diversiteit 5