INFORMATIEFOLDER VOOR DE PATIËNT VALPROAAT

Transcriptie

1 INFORMATIEFOLDER VOOR DE PATIËNT VALPROAAT

2 De infrmatie in deze flder richt zich tt vruwen aan wie valpraat wrdt vrgeschreven en die zwanger kunnen wrden (die in de vruchtbare leeftijd zijn). Lees deze flder en de bijsluiter van het geneesmiddel, en praat met uw arts f aptheker indien u vragen hebt. Er is heel wat infrmatie en het verdient aanbeveling deze flder te tnen aan vrienden en familie m u te helpen bij het bespreken en begrijpen van uw behandeling. Bewaar deze flder. Misschien heeft u hem later weer ndig. RISICO S VOOR HET ONGEBOREN KIND Valpraat kan schadelijk zijn vr ngebren kinderen wanneer het dr een vruw tijdens de zwangerschap wrdt ingenmen. Ongeacht f het middel alleen wrdt ingenmen f samen met een ander anti-epilepticum, lijkt valpraat tijdens de zwangerschap een hger risic met zich mee te brengen dan andere anti-epileptica. He hger de dsis, he grter het risic, maar alle dsissen gaan gepaard met een risic. Het middel kan ernstige gebrteafwijkingen verrzaken en kan gevlgen hebben vr de manier waarp het kind zich tijdens de grei ntwikkelt. Gebrteafwijkingen zijn nder meer spina bifida ( pen ruggetje, waarbij de btten van de wervelklm nvldende zijn ntwikkeld); misvrmingen van gezicht en schedel; misvrmingen van hart, nieren, urinewegen en geslachtsrganen; en afwijkingen aan de ledematen. Indien u tijdens de zwangerschap valpraat inneemt, is het risic bij u grter dan bij andere vruwen dat u een kind krijgt met gebrteafwijkingen die een medische behandeling vereisen. Drdat valpraat al jarenlang wrdt gebruikt, weten we dat bij vruwen die valpraat innemen ngeveer 10 p de 100 baby s gebrteafwijkingen zullen hebben. Dit in vergelijking met 2-3 baby s p iedere 100 baby s bij vruwen die geen epilepsie hebben. Naar schatting kan 30-40% van de vrschlse kinderen van wie de meder tijdens de zwangerschap valpraat heeft ingenmen, prblemen ndervinden tijdens de vrege ntwikkeling. Deze kinderen zullen mgelijk later beginnen te lpen en praten, intellectueel minder vaardig zijn dan andere kinderen, en meite hebben met taal en het geheugen. Autismespectrumstrnissen en jeugd autisme wrden vaker vastgesteld bij kinderen die aan valpraat werden bltgesteld, en er zijn gegevens die erp wijzen dat die kinderen mgelijk een hger risic lpen p het ntwikkelen van ADHD-symptmen (aandachtstekrtstrnis met hyperactiviteit). Infrmeer bij uw arts naar het innemen van fliumzuur als u zwanger prbeert te wrden. Fliumzuur kan het algemene risic p spina bifida en een vrege miskraam verminderen, dat bij alle zwangerschappen bestaat.

3 Het is echter nwaarschijnlijk dat dit middel het risic zal verlagen p de gebrteafwijkingen die met het gebruik van valpraat wrden geasscieerd. Als u een vruw bent die zwanger kan wrden, mag uw arts u enkel valpraat vrschrijven als niets anders helpt in uw situatie. Vrdat uw arts u dit geneesmiddel vrschrijft, heeft hij f zij u uitgelegd wat er met uw baby kan gebeuren als u zwanger wrdt terwijl u valpraat gebruikt. Als u later beslist dat u zwanger wilt wrden, mag u niet met het geneesmiddel stppen zlang u dit niet met uw arts hebt besprken en een plan bent vereengekmen m u p een ander middel ver te schakelen, als dat mgelijk is. EERSTE RECEPT Als dit de eerste keer is dat valpraat aan u werd vrgeschreven, heeft uw arts u uitgelegd wat de risic s zijn vr een ngebren kind als u zwanger wrdt. Als u kinderen kunt krijgen, met u gedurende uw vlledige behandeling een deltreffend vrbehedsmiddel gebruiken. Raadpleeg uw arts indien u advies wenst ver anticnceptie. Belangrijk: Gebruik een deltreffende anticnceptiemethde. Infrmeer uw arts nmiddellijk als u zwanger bent f vermedt dat u zwanger bent. BEHANDELING MET VALPROAAT ALS U NIET PROBEERT OM ZWANGER TE WORDEN Als u drgaat met de behandeling met valpraat, maar niet van plan bent m zwanger te wrden, dient u een deltreffende anticnceptiemethde te gebruiken. Raadpleeg uw arts indien u advies wenst ver anticnceptie. Belangrijk: Gebruik een deltreffende anticnceptiemethde. Infrmeer uw arts nmiddellijk als u zwanger bent f vermedt dat u zwanger bent. BEHANDELING MET VALPROAAT EN OVERWEGEN OM ZWANGER TE WORDEN Als u drgaat met de behandeling met valpraat en mmenteel verweegt m te prberen zwanger te wrden, mag u niet stppen met valpraat f uw anticnceptiemethde tt u dit met uw vrschrijvende arts hebt besprken. Bespreek dit met uw arts vrdat u zwanger wrdt, zdat de ndige stappen ndernmen kunnen wrden m ervr te zrgen dat uw zwangerschap z vlt mgelijk verlpt en eventuele risic s vr u en uw ngebren kind z veel mgelijk beperkt wrden.

4 Uw arts zal uw dsis valpraat misschien meten verlagen f u p een ander geneesmiddel verzetten vrdat u begint te prberen m zwanger te wrden. Als u zwanger wrdt, zal u zeer zrgvuldig wrden gevlgd, zwel vr de behandeling van uw epilepsie/biplaire strnis als m te cntrleren he uw ngebren kind zich ntwikkelt. Infrmeer bij uw arts naar het innemen van fliumzuur als u zwanger prbeert te wrden. Fliumzuur kan het algemene risic p spina bifida en een vrege miskraam verminderen, dat bij alle zwangerschappen bestaat. Het is echter nwaarschijnlijk dat dit middel het risic zal verlagen p de gebrteafwijkingen die met het gebruik van valpraat wrden geasscieerd. Belangrijk: Stp niet met uw anticnceptie zlang u dit niet hebt besprken met uw arts en samen een plan hebt pgesteld m ervr te zrgen dat uw epilepsie/biplaire strnis nder cntrle is en de risic s vr uw baby verminderd zijn. Infrmeer uw arts nmiddellijk als u weet f vermedt dat u zwanger bent. EEN ONGEPLANDE ZWANGERSCHAP TIJDENS DE BEHANDELING MET VALPROAAT Baby s van meders die met valpraat werden behandeld, lpen risic p gebrteafwijkingen en prblemen met de vrege ntwikkeling die invaliderend kunnen zijn. Als u valpraat inneemt en denkt dat u zwanger bent f misschien zwanger bent, neem dan nmiddellijk cntact p met uw arts. Stp niet met uw medicatie vr epilepsie/biplaire strnis zlang uw arts u niet zegt dat u dat met den. Infrmeer bij uw arts naar de inname van fliumzuur. Fliumzuur kan het algemene risic p spina bifida en een vrege miskraam verminderen, dat bij alle zwangerschappen bestaat. Het is echter nwaarschijnlijk dat dit middel het risic zal verlagen p de gebrteafwijkingen die met het gebruik van valpraat wrden geasscieerd. Belangrijk: Infrmeer uw arts nmiddellijk als u weet dat u zwanger bent f vermedt dat u zwanger bent. Stp niet met valpraat tenzij uw arts u zegt dat u dit met den. Dit geneesmiddel is nderwrpen aan aanvullende mnitring. Daardr kan snel nieuwe veiligheidsinfrmatie wrden vastgesteld. U kunt hieraan bijdragen dr elke bijwerking die u ndervindt te melden. In Nederland kunt u vermede bijwerkingen melden bij Natinaal Bijwerkingen Centrum Lareb. U kunt daarvr gebruik maken van het meldingsfrmulier dat u p internet kunt vinden ( Bijwerkingen kunnen k altijd gemeld wrden bij de huder van de handelsvergunning van het prduct. NL.GNL

5 GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS Datum Referentienummer: lvd/ Onderwerp: Risic minimalisatie materialen betreffende valpraat bevattende geneesmiddelen vr vrschrijvers Geachte Heer / Mevruw, In verleg met het Cllege ter Berdeling van Geneesmiddelen willen wij u graag infrmeren ver risic minimalisatie materialen vr valpraat bevattende geneesmiddelen. Deze materialen bevatten aanbevelingen m belangrijke risic s van dit geneesmiddel te beperken f te vrkmen. Samenvatting van de risic s en acties m deze te vrkmen f te verminderen: Kinderen die in de baarmeder wrden bltgesteld aan valpraat hebben een hg risic p ernstige ntwikkelingsstrnissen (tt 30-40% van de gevallen) en/f cngenitale misvrmingen (bij ngeveer 10% van de gevallen). Valpraat mag niet wrden gebruikt bij meisjes, vruwelijke adlescenten, vruwen die zwanger kunnen wrden en zwangere vruwen tenzij de andere mgelijke behandelingen ndeltreffend zijn f niet verdragen wrden. De vrdelen en risic s dienen zrgvuldig herverwgen te wrden bij de regelmatige evaluaties van de behandeling, in de puberteit en dringend wanneer een vruw die zwanger kan wrden en met valpraat wrdt behandeld een zwangerschap plant f zwanger wrdt. Vruwen die zwanger kunnen wrden, meten tijdens de behandeling effectieve anticnceptie gebruiken en p de hgte wrden gesteld van de risic s waarmee het gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap gepaard gaat. De vrschrijvend arts dient ervr te zrgen dat de patiënt uitgebreide infrmatie krijgt ver de risic s alsk relevante dcumentatie, zals een infrmatieflder vr de patiënt, m te helpen bij het begrijpen van de risic s. De vrschrijver dient er met name vr te zrgen dat de patiënt de vlgende zaken ged begrijpt: De aard en de mvang van de risic s van een bltstelling tijdens de zwangerschap, en met name de teratgene risic s en de risic s p ntwikkelingsstrnissen. De ndzaak van het gebruik van effectieve anticnceptie. De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de behandeling. De ndzaak m snel haar arts te raadplegen wanneer ze verweegt m zwanger te wrden f als er een kans is dat ze zwanger is. Bij vruwen die van plan zijn m zwanger te wrden, dient al het mgelijke te wrden gedaan m, indien mgelijk, vóór de cnceptie p een geschikte andere behandeling ver te schakelen. Bijgevegd vindt u de risic minimalisatie materialen. Deze bestaan uit een checklist vr behandeling van vruwelijke patiënten met valpraat, een gids vr vrschrijvers en een infrmatieflder vr de patiënt.

6 Tijdens de penbare rndes die er gehuden zijn bij de berdeling dr het Eurpees geneesmiddelenagentschap (Eurpean Medicines Agency, EMA), is duidelijk naar vren gekmen, dat de betrkken patiënten actief geïnfrmeerd willen wrden ver deze risic s. Wij zullen dan k via verschillende patiëntenverenigingen deze infrmatie beschikbaar maken. Maar k u willen wij vragen m uw patiënten actief en vlledig te infrmeren. De materialen zijn bij te bestellen bij nderstaande fabrikanten. Hgachtend, Namens de gezamenlijke fabrikanten Aptex Eurpe B.V., Darwinweg 20, 2333 CR LEIDEN Nederland. Telefn: Sandz B.V., Veluwezm 22, 1327 AH ALMERE Nederland. Telefn: Ks van der Plas, MSc. Manager EU Pharmacvigilance, EU QPPV Carmen Huisman Manager Drug Safety Centrafarm B.V., Nieuwe Dnk 3, 4879 AC ETTEN LEUR Nederland. Telefn sanfi-aventis Netherlands B.V., Kampenringweg 45 E, 2803 PE GOUDA Nederland. Telefn: Mw. Marian Verbruggen, MSc Drug Safety Officer Hildia Schreuder Pharmacvigilance Manager Pharmachemie B.V., Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Teva Nederland B.V., Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Bijlagen: - Materiaal vr vrschrijvers/ zrgverleners - Materiaal vr patiënten Uw gegevens zijn afkmstig van Cegedim. Vr meer infrmatie f indien u er geen prijs p stelt in de tekmst mailings te ntvangen, kunt u cntact pnemen met Cegedim, Pstbus 5085, 1410 AB Naarden, afdeling Data Maintenance, via nl.nekey@cegedim.cm f via telefnnummer NL.GNL

7 CHECKLIST Behandeling met valpraat vr vruwelijke patiënten Checklist vr vrschrijvers 1. De patiënte reageert niet vldende p andere (medische) behandeling f verdraagt deze niet. Deze patiënte heeft valpraat ndig. 2. Bespreek het vlgende met de patiënte/verzrger: De algemene risic s van ngeveer 10% kans p gebrteafwijkingen en tt 30-40% kans p verschillende prblemen met de vrege ntwikkeling die kunnen leiden tt aanzienlijke leermeilijkheden bij kinderen die tijdens de zwangerschap aan een behandeling met valpraat wrden bltgesteld. Het individuele risic kan geminimaliseerd wrden dr de laagst mgelijke werkzame dsis te gebruiken. De ndzaak van anticnceptie (indien patiënte zwanger kan wrden). De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de ndzaak van behandeling. De ndzaak van een dringende evaluatie wanneer de patiënt van plan is m zwanger te wrden. 3. Geef de patiënte/verzrger een exemplaar van de infrmatieflder vr de patiënte. Ik begrijp, Checklist vr patiënte/verzrger waarm een behandeling met valpraat en niet met een ander geneesmiddel als ndzakelijk wrdt gezien vr mijn situatie. de risic s van ngeveer 10% kans p gebrteafwijkingen en tt 30-40% kans p verschillende prblemen met de vrege ntwikkeling die kunnen leiden tt aanzienlijke leermeilijkheden bij kinderen die tijdens de zwangerschap aan een behandeling met valpraat wrden bltgesteld. dat mij wrdt aangeraden anticnceptie te gebruiken wanneer ik niet van plan ben m zwanger te wrden. dat mijn behandeling regelmatig pnieuw met wrden geëvalueerd. dat ik, wanneer ik van plan ben m zwanger te wrden, eerst dringend met mijn arts mijn behandeling met valpraat met evalueren, VOORDAT ik prbeer zwanger te wrden. NL.GNL

8 Risic minimalisatie materiaal betreffende valpraat vr vrschrijvers GIDS VOOR ZORGVERLENERS De risic minimalisatie materialen vr valpraat zijn berdeeld dr het Cllege ter Berdeling van Geneesmiddelen (CBG). Deze materialen beschrijven aanbevelingen m belangrijke risic s van het geneesmiddel te beperken f te vrkmen.

9 Deze gids maakt deel uit van de risicbeperkende maatregelen die zijn ntwikkeld vr valpraat, m vrschrijvers van valpraat p de hgte te brengen van de risic s die verbnden zijn aan het gebruik van valpraat dr vruwen die zwanger kunnen wrden en tijdens de zwangerschap. In deze gids vindt u up-t-date infrmatie ver het risic p neurlgische ntwikkelingsstrnissen bij kinderen van vruwen die tijdens de zwangerschap valpraat hebben ingenmen, alsk het bekende risic p cngenitale misvrmingen bij baby s die aan het middel werden bltgesteld. Deze gids dient gebruikt te wrden samen met de checklist vr risic-infrmatie en de infrmatieflder vr de patiënt. Lees de vlledige samenvatting van de prductkenmerken vrdat u valpraat vr schrijft m meer te weten te kmen ver dit geneesmiddel. SAMENVATTING Kinderen die in de baarmeder wrden bltgesteld aan valpraat hebben een hg risic p ernstige ntwikkelingsstrnissen (tt 30-40% van de gevallen) en/f cngenitale misvrmingen (bij ngeveer 10% van de gevallen). Valpraat mag niet wrden gebruikt bij meisjes, vruwelijke adlescenten, vruwen die zwanger kunnen wrden en zwangere vruwen tenzij de andere mgelijke behandelingen ndeltreffend zijn f niet verdragen wrden. De vrdelen en risic s dienen zrgvuldig herverwgen te wrden bij de regelmatige evaluaties van de behandeling, in de puberteit en dringend wanneer een vruw die zwanger kan wrden en met valpraat wrdt behandeld een zwangerschap plant f zwanger wrdt. Vruwen die zwanger kunnen wrden, meten tijdens de behandeling effectieve anticnceptie gebruiken en p de hgte wrden gesteld van de risic s waarmee het gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap gepaard gaat. De vrschrijvend arts dient ervr te zrgen dat de patiënt uitgebreide infrmatie krijgt ver de risic s alsk relevante dcumentatie, zals een infrmatieflder vr de patiënt, m te helpen bij het begrijpen van de risic s. De vrschrijver dient er met name vr te zrgen dat de patiënt de vlgende zaken ged begrijpt: De aard en de mvang van de risic s van een bltstelling tijdens de zwangerschap, en met name de teratgene risic s en de risic s p ntwikkelingsstrnissen. De ndzaak van het gebruik van effectieve anticnceptie. De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de behandeling. De ndzaak m snel haar arts te raadplegen wanneer ze verweegt m zwanger te wrden f als er een kans is dat ze zwanger is. Bij vruwen die van plan zijn m zwanger te wrden, dient al het mgelijke te wrden gedaan m, indien mgelijk, vóór de cnceptie p een geschikte andere behandeling ver te schakelen.

10 A. EERSTE RECEPT VOOR MEISJES 1. Leg uit wat de mgelijke risic s zijn van de ziekte zelf vr het ngebren kind en de risic s van het gebruiken van natriumvalpraat tijdens de zwangerschap 2. Evalueer de ndzaak van een behandeling met natriumvalpraat vr uw patiënte 3. Infrmeer uw patiënte ver de ndzaak van het gebruik van deltreffende anticnceptie zdra dit relevant is 4. Zrg ervr dat uw patiënte de infrmatieflder vr de patiënt heeft gekregen 5. Adviseer uw patiënte, waar van tepassing, m nmiddellijk cntact met u p te nemen wanneer ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is. B. VROUWEN DIE ZWANGER KUNNEN WORDEN EN NIET VAN PLAN ZIJN OM ZWANGER TE WORDEN 1. Leg uit wat de mgelijke risic s vr het ngebren kind zijn van zwel de behandeling als van het niet behandelen van de ziekte 2. Evalueer de ndzaak van een behandeling met valpraat vr uw patiënte 3. Infrmeer uw patiënte ver de ndzaak van het gebruik van deltreffende anticnceptie 4. Zrg ervr dat uw patiënte de infrmatieflder vr de patiënt heeft gekregen 5. Adviseer uw patiënte m nmiddellijk cntact met u p te nemen wanneer ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is. C. VROUWEN DIE ZWANGER KUNNEN WORDEN EN VAN PLAN ZIJN OM ZWANGER TE WORDEN 1. Leg uit wat de mgelijke risic s zijn van de ziekte zelf vr het ngebren kind, ls van de risic s van valpraat. 2. Evalueer pnieuw de vrdelen/risic s van de behandeling van de patiënte 3. Pas de huidige behandeling aan 4. Adviseer uw patiënte m cntact met u p te nemen wanneer ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is 5. Zrg ervr dat uw patiënte de infrmatieflder vr de patiënt heeft D. VROUWEN MET EEN ONGEPLANDE ZWANGERSCHAP 1. Vertel uw patiënte m haar behandeling te blijven cntinueren tt u haar hebt gezien 2. Plan met sped een cnsult 3. Evalueer pnieuw de vrdelen/risic s van haar behandeling 4. Zrg dat uw patiënte heeft begrepen wat de risic s zijn van valpraat tijdens de zwangerschap 5. Zrg ervr dat uw patiënte de infrmatieflder vr de patiënt heeft gekregen

11 WAT U DIENT TE WETEN OVER DE RISICO S VAN VALPROÏNEZUUR BIJ VROUWELIJKE PATIËNTEN VALPROAAT bevat valprïnezuur, een werkzame stf met bekende teratgene effecten die kunnen leiden tt cngenitale misvrmingen. De beschikbare gegevens geven k aan, dat in uter bltstelling aan valpraat in verband kan wrden gebracht met een verhgd risic p ntwikkelingsstrnissen. Deze risic s wrden hiernder krt beschreven. 1. CONGENITALE MALFORMATIES Gegevens afgeleid uit een meta-analyse (van nder meer registers en chrtnderzeken) hebben laten zien dat 10,73% van de kinderen van epileptische vruwen die tijdens de zwangerschap aan een mntherapie met valpraat werden bltgesteld cngenitale misvrmingen hebben (95% BI: 8,16-13,29). Dit is een hger risic p grte malfrmaties dan bij de algemene ppulatie, waarvr het risic ngeveer 2-3% is 1. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat het risic dsisafhankelijk is. Het risic is het hgst bij hgere dses (meer dan 1 g per dag). Een drempeldsis waarnder geen risic bestaat, kan p basis van de beschikbare gegevens niet wrden vastgesteld. De vaakst vrkmende types misvrmingen zijn neuraalbuisdefecten, faciale dysmrfie, gespleten lip en verhemelte, cranistense, cardiale, renale en urgenitale afwijkingen, afwijkingen aan de ledematen (inclusief bilaterale aplasie van de radius) en meerdere anmalieën in verscheidene stelsels in het lichaam. 2. ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN In uter bltstelling aan valpraat kan schadelijke gevlgen hebben vr de mentale en fysieke ntwikkeling van de bltgestelde kinderen. Het risic lijkt dsisafhankelijk te zijn, maar een drempeldsis waarnder geen risic bestaat, kan p basis van de beschikbare gegevens niet wrden vastgesteld. De exacte peride in de zwangerschap waarin er risic is p deze effecten, is nduidelijk en de mgelijkheid dat er tijdens de gehele zwangerschap een risic is, kan niet wrden uitgeslten. Onderzeken 2-5 bij vrschlse kinderen die in uter aan valpraat werden bltgesteld, laten zien dat 30-40% van hen vertraging plpt bij de vrege ntwikkeling zals later leren lpen en praten, lagere intellectuele vaardigheden, beperkte taalvaardigheden (spreken en begrijpen) en geheugenprblemen. Het intelligentiequtiënt (IQ) gemeten bij kinderen in de schlleeftijd (6 jaar) met een vrgeschiedenis van een in uter bltstelling aan valpraat, was gemiddeld 7-10 punten lager dan bij kinderen die aan andere anti-epileptica werden bltgesteld 9. Hewel de rl van cnfunding (verstrende factren) niet kan wrden uitgeslten, is er bewijs bij kinderen die aan valpraat werden bltgesteld dat het risic p intellectuele beperkingen mgelijk ls staat van het IQ van de meder. Er zijn beperkte gegevens ver de uitkmsten p lange termijn. De beschikbare gegevens laten zien dat kinderen die in uter aan valpraat werden bltgesteld een grter risic lpen p autismespectrumstrnis (ngeveer 3 keer meer) en jeugd autisme (ngeveer 5 keer meer) dan de algemene nderzeksppulatie 7. Beperkte gegevens suggereren dat kinderen die in uter aan valpraat werden bltgesteld mgelijk meer kans lpen p het ntwikkelen van ADHD-symptmen (aandachtstekrtstrnis met hyperactiviteit) 8.

12 BEHANDELEN VAN VROUWELIJKE PATIËNTEN MET VALPROAAT A. EERSTE RECEPT VOOR MEISJES Na een medische evaluatie verweegt u m uw patiënt valpraat vr te schrijven: Bevestig dat een behandeling met valpraat vr uw patiënte aangewezen is (m.a.w. alle andere behandelingen werden znder succes geprbeerd). Bespreek de vlgende zaken met uw patiënte en betrkken familieleden/verzrgers: Risic s vr de zwangerschap die verband huden met de nderliggende aandening; Risic s die verband huden met de behandeling, inclusief risic s gerelateerd aan valpraat in het geval van een zwangerschap; De ndzaak van deltreffende anticnceptie m een ngeplande zwangerschap te vermijden; De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de behandeling. Overweeg de meest geschikte timing m advies te verstrekken ver deltreffende anticnceptie en verwijs uw patiënte indien ndig dr naar een specialist. Vergewis u ervan dat uw patiënte/familieleden/verzrgers van de patiënte hebben begrepen wat de mgelijke gevlgen zijn in het geval van een zwangerschap en dat ze vldende begrijpen wat de risic s zijn. De vlgende dcumenten zijn beschikbaar m u hierbij te ndersteunen: Een checklist die u kunt vlgen m er vr te zrgen dat u geen infrmatie vergeet en m u ervan te verzekeren dat de patiënte de infrmatie begrijpt. Een infrmatieflder vr de patiënt waarin de teratgene veiligheidsinfrmatie wrdt samengevat en punten die van belang zijn vr de behandeling wrden benadrukt: - Lees het, aangezien het u kan helpen uw patiënte van geschikte infrmatie te vrzien. - Geef een exemplaar aan uw patiënte. Vraag uw patiënte m nmiddellijk cntact met u p te nemen als ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is. Plan een evaluatie van de ndzaak tt behandeling zdra ze zwanger kan wrden. B. VROUWEN DIE ZWANGER KUNNEN WORDEN EN NIET VAN PLAN ZIJN OM ZWANGER TE WORDEN Na een medische evaluatie verweegt u m uw patiënt valpraat vr te schrijven: Bevestig dat een behandeling met valpraat vr uw patiënte aangewezen is (m.a.w. alle andere behandelingen werden znder succes geprbeerd). Bespreek de vlgende zaken met uw patiënte: Risic s vr de zwangerschap die verband huden met de nderliggende aandening; Risic s die verband huden met de behandeling, inclusief risic s gerelateerd aan valpraat in het geval van een zwangerschap; De ndzaak van deltreffende anticnceptie m een ngeplande zwangerschap te vermijden; De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de behandeling.

13 Berdeel f precnceptineel advies aangewezen is. Zrg ervr dat uw patiënte heeft begrepen wat de mgelijke risic s zijn vr het kind bij gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap en dat ze deze risic s vldende begrijpt, en dat ze ermee akkrd gaat m aan de vrwaarden vr een zwangerschap te vlden. De vlgende dcumenten zijn beschikbaar m u hierbij te ndersteunen: Een checklist die u kunt vlgen m er vr te zrgen dat u geen infrmatie vergeet en m u ervan te verzekeren dat de patiënte de infrmatie begrijpt. Een infrmatieflder vr de patiënt waarin de teratgene veiligheidsinfrmatie wrdt samengevat en punten die van belang zijn vr de behandeling wrden benadrukt - Geef een exemplaar aan uw patiënt. Adviseer uw patiënte m cntact met u p te nemen wanneer ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is; wanneer er bijwerkingen zijn die verband huden met haar behandeling. C. VROUWEN DIE ZWANGER KUNNEN WORDEN EN VAN PLAN ZIJN OM ZWANGER TE WORDEN Herinner uw patiënte aan de teratgene risic s en risic s p ntwikkelingsstrnissen (die bijznder invaliderend kunnen zijn) bij het gebruik van valpraat, maar k aan de risic s van nbehandelde epileptische aanvallen f nbehandelde biplaire strnis. Evalueer pnieuw de vrdelen/risic s van een behandeling met valpraat, ngeacht de indicatie: Overweeg f het mgelijk is m de behandeling te stppen f ver te schakelen p een andere behandeling. Indien na zrgvuldige evaluatie van de risic s en vrdelen wrdt beslten m met de behandeling met valpraat dr te gaan, wrdt aanbevlen m de dagelijkse dsis te verdelen in verschillende kleinere dses m gedurende de dag in te nemen, in de laagst mgelijke werkzame dsis. Gebruik van een frmulering met verlengde afgifte kan de vrkeur hebben bven andere frmuleringen. Zwel valpraat mntherapie als valpraat plytherapie wrden in verband gebracht met cngenitale misvrmingen. De beschikbare gegevens suggereren dat anti-epileptische plytherapie met valpraat gepaard gaat met een grter risic p een afwijkende zwangerschapsuitkmst dan valpraat mntherapie. Fliumzuursuppletie kan het algemene risic p neuraalbuisdefecten verminderen, maar p basis van de beschikbare gegevens lijkt fliumzuur het risic p gebrteafwijkingen ten gevlge van een in uter bltstelling aan valpraat niet te verminderen. Overweeg uw patiënte dr te verwijzen naar een specialist vr precnceptineel advies. Zrg ervr dat uw patiënte heeft begrepen wat de mgelijke risic s zijn vr de zwangerschap en dat ze deze risic s vldende begrijpt Gebruik de checklist m er vr te zrgen dat u geen infrmatie vergeet en m u ervan te verzekeren dat de patiënte de infrmatie begrijpt. De patiënte met een infrmatieflder vr de patiënt krijgen waarin de risic s wrden samengevat: - Geef een exemplaar aan uw patiënte.

14 Vraag uw patiënte m haar huisarts te cntacteren zdra ze zwanger wrdt f vermedt dat ze zwanger is, zdat haar zwangerschap p de juiste manier gevlgd kan wrden, inclusief prenatale cntrles m het mgelijke ptreden van neuraalbuisdefecten f andere malfrmaties p te spren. Vr zwangerschappen waarbij de vruwen valpraat innemen vr de indicatie epilepsie, wrdt aanbevlen m hen p te nemen in registers van anti-epileptica en zwangerschap. Bespreek met zwangere vruwen deelname aan EURAP (Eurpean Register f Antiepileptic drugs and Pregnancy). Vruwen die willen deelnemen kunnen aangemeld wrden via eurap@lareb.nl, telefn: (vraag naar medewerker van het EURAP-nderzek). Vermeld hierbij naam, gebrtedatum, telefnnummer en/f adres. D. VROUWEN MET EEN ONGEPLANDE ZWANGERSCHAP Plan met sped een cnsult met uw patiënte m de behandeling z snel mgelijk te evalueren, en de vrdelen en risic s van valpraat pnieuw te verwegen. Vertel uw patiënte haar behandeling te cntinueren ttdat u haar hebt gezien, tenzij u p basis van uw inschatting van de situatie in staat bent ander advies te geven. Indien na zrgvuldige evaluatie van de risic s en vrdelen wrdt beslten m de behandeling met valpraat verder vrt te zetten, wrdt aanbevlen m de dagelijkse dsis te verdelen in verschillende kleinere dses m gedurende de dag in te nemen, in de laagst mgelijke werkzame dsis. Gebruik van een frmulering met verlengde afgifte kan de vrkeur hebben bven andere frmuleringen. Zwel valpraat mntherapie als valpraat plytherapie wrden in verband gebracht met cngenitale misvrmingen. De beschikbare gegevens suggereren dat anti-epileptische plytherapie met valpraat gepaard gaat met een grter risic p een afwijkende zwangerschapsuitkmst dan valpraat mntherapie. Fliumzuursuppletie kan het algemene risic p neuraalbuisdefecten verminderen, maar p basis van de beschikbare gegevens lijkt fliumzuur het risic p gebrteafwijkingen ten gevlge van een in uter bltstelling aan valpraat niet te verminderen. Zrg ervr dat uw patiënte: - ten vlle heeft begrepen wat de risic s zijn van valpraat tijdens de zwangerschap; u kunt hiervr de checklist gebruiken. - de infrmatieflder vr de patiënt heeft gekregen. Start met gespecialiseerde prenatale cntrles m het mgelijke ptreden van neuraalbuisdefecten f andere malfrmaties p te spren. Vr zwangerschappen waarbij de vruwen valpraat innemen vr de indicatie epilepsie, wrdt aanbevlen m hen p te nemen in registers van anti-epileptica en zwangerschap. Bespreek met zwangere vruwen deelname aan EURAP (Eurpean Register f Antiepileptic drugs and Pregnancy). Vruwen die willen deelnemen kunnen aangemeld wrden via eurap@lareb.nl, telefn: (vraag naar medewerker van het EURAP-nderzek). Vermeld hierbij naam, gebrtedatum, telefnnummer en/f adres.

15 Aanvullende infrmatie betreffende valpraat is beschikbaar in de Samenvatting van prductkenmerken (SmPC) en bijsluiter p Dit geneesmiddel is nderwrpen aan aanvullende mnitring. Daardr kan snel nieuwe veiligheidsinfrmatie wrden vastgesteld. Berepsbeefenaren in de gezndheidszrg wrdt verzcht alle vermedelijke bijwerkingen te melden. In Nederland kunt u vermede bijwerkingen melden bij Natinaal Bijwerkingen Centrum Lareb. U kunt daarvr gebruik maken van het meldingsfrmulier dat u p internet kunt vinden ( Bijwerkingen kunnen k altijd gemeld wrden bij de huders van de handelsvergunning van het prduct: Aptex Eurpe B.V. Darwinweg CR Leiden Tel: Centrafarm B.V. Nieuwe Dnk AC Etten Leur Tel: Pharmachemie B.V. Swensweg GA Haarlem Tel: Sandz B.V. Veluwezm AH Almere Tel: sanfi-aventis Netherlands B.V. Kampenringweg 45 E 2803 PE Guda Tel: Teva Nederland B.V. Swensweg GA Haarlem Tel: Referenties 1. Meadr K, Reynlds MW, Crean S, Fahrbach K, Prbst C. Pregnancy utcmes in wmen with epilepsy: a systematic review and meta-analysis f published pregnancy registries and chrts. Epilepsy Res. 2008;81(1): Brmley RL, Mawer G, Lve J, Kelly J, Purdy L, McEwan L et al. Early cgnitive develpment in children brn t wmen with epilepsy: a prspective reprt. Epilepsia 2010 Octber;51(10): Cummings et al. Neurdevelpment f children expsed in uter t lamtrigine, sdium valprate and carbamazepine. Arch Dis Child 2011;96: Meadr K et al. Cgnitive Functin at 3 years f age after fetal expsure t antiepileptic drugs. NEJM 2009;360 (16): Thmas S.V et al. Mtr and mental develpment f infants expsed t antiepileptic drugs in uter. Epilepsy and Behaviur 2008 (13): Meadr KJ, Baker GA, Brwning N, Chen MJ, Brmley RL, Claytn-Smith J,Kalayjian LA, Kanner A, Liprace JD, Pennell PB, Privitera M, Lring DW; NEAD Study Grup. Fetal antiepileptic drug expsure and cgnitive utcmes at age 6 years (NEAD study): a prspective bservatinal study. Lancet Neurl Mar;12(3): Christensen J et al. Prenatal Valprate Expsure and Risk f Autism Spectrum Disrders and Childhd Autism. JAMA 2013;309(16): Chen M.J et al. Fetal Antiepileptic Drug Expsure: Mtr, Adaptive and Emtinal/Behaviural Functining at age 3 years. Epilepsy Behav. 2011; 22(2): Meadr K et al. Fetal antiepileptic drug expsure and cgnitive utcmes at age 6 (NEAD study): a prspective bservatinal study. Lancet Neurl March;12(3): NL.GNL

16 GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS Datum Referentienummer: lvd/ Onderwerp: Risic minimalisatie materialen betreffende valpraat bevattende geneesmiddelen vr vrschrijvers Geachte Heer / Mevruw, In verleg met het Cllege ter Berdeling van Geneesmiddelen willen wij u graag infrmeren ver risic minimalisatie materialen vr valpraat bevattende geneesmiddelen. Deze materialen bevatten aanbevelingen m belangrijke risic s van dit geneesmiddel te beperken f te vrkmen. Samenvatting van de risic s en acties m deze te vrkmen f te verminderen: Kinderen die in de baarmeder wrden bltgesteld aan valpraat hebben een hg risic p ernstige ntwikkelingsstrnissen (tt 30-40% van de gevallen) en/f cngenitale misvrmingen (bij ngeveer 10% van de gevallen). Valpraat mag niet wrden gebruikt bij meisjes, vruwelijke adlescenten, vruwen die zwanger kunnen wrden en zwangere vruwen tenzij de andere mgelijke behandelingen ndeltreffend zijn f niet verdragen wrden. De vrdelen en risic s dienen zrgvuldig herverwgen te wrden bij de regelmatige evaluaties van de behandeling, in de puberteit en dringend wanneer een vruw die zwanger kan wrden en met valpraat wrdt behandeld een zwangerschap plant f zwanger wrdt. Vruwen die zwanger kunnen wrden, meten tijdens de behandeling effectieve anticnceptie gebruiken en p de hgte wrden gesteld van de risic s waarmee het gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap gepaard gaat. De vrschrijvend arts dient ervr te zrgen dat de patiënt uitgebreide infrmatie krijgt ver de risic s alsk relevante dcumentatie, zals een infrmatieflder vr de patiënt, m te helpen bij het begrijpen van de risic s. De vrschrijver dient er met name vr te zrgen dat de patiënt de vlgende zaken ged begrijpt: De aard en de mvang van de risic s van een bltstelling tijdens de zwangerschap, en met name de teratgene risic s en de risic s p ntwikkelingsstrnissen. De ndzaak van het gebruik van effectieve anticnceptie. De ndzaak van een regelmatige evaluatie van de behandeling. De ndzaak m snel haar arts te raadplegen wanneer ze verweegt m zwanger te wrden f als er een kans is dat ze zwanger is. Bij vruwen die van plan zijn m zwanger te wrden, dient al het mgelijke te wrden gedaan m, indien mgelijk, vóór de cnceptie p een geschikte andere behandeling ver te schakelen. Bijgevegd vindt u de risic minimalisatie materialen. Deze bestaan uit een checklist vr behandeling van vruwelijke patiënten met valpraat, een gids vr vrschrijvers en een infrmatieflder vr de patiënt.

17 Wij verzeken u tevens, indien van tepassing, uw richtlijnen vr behandeling aan te passen aan de nu bekende feiten en risic s bij het gebruik van valpraat dr zwangeren. Met name het feit dat het geven van extra fliumzuur niet het risic p bijwerkingen tijdens de zwangerschap pvangt, staat niet veral ged beschreven. Wij zijn er ns van bewust, dat valpraat k ff-label wrdt gebruikt in andere indicaties (migraine, neurlgische pijn). Wij willen u erp wijzen, dat in deze indicaties valpraat nu is gecntra-indiceerd bij zwangere vruwen en bij vruwen in de vruchtbare leeftijd die geen deltreffende anticnceptie gebruiken. Tijdens de penbare rndes die er gehuden zijn bij de berdeling dr het Eurpees Geneesmiddelenagentschap (Eurpean Medicines Agency, EMA) is duidelijk naar vren gekmen, dat de betrkken patiënten actief geïnfrmeerd willen wrden ver deze risic s. Wij zullen dan k via verschillende patiëntenverenigingen deze infrmatie beschikbaar maken. Maar k u willen wij vragen m uw patiënten actief en vlledig te infrmeren. De materialen zijn bij te bestellen bij nderstaande fabrikanten. Hgachtend, Namens de gezamenlijke fabrikanten Aptex Eurpe B.V. Darwinweg 20, 2333 CR LEIDEN Nederland. Telefn: Sandz B.V. Veluwezm 22, 1327 AH ALMERE Nederland. Telefn: Ks van der Plas, MSc. Manager EU Pharmacvigilance, EU QPPV Centrafarm B.V. Nieuwe Dnk 3, 4879 AC ETTEN LEUR Nederland. Telefn Carmen Huisman Manager Drug Safety sanfi-aventis Netherlands B.V. Kampenringweg 45 E, 2803 PE GOUDA Nederland. Telefn: Mw. Marian Verbruggen, MSc Drug Safety Officer Pharmachemie B.V. Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Hildia Schreuder Pharmacvigilance Manager Teva Nederland B.V. Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Bijlagen: - Materiaal vr vrschrijvers/ zrgverleners - Materiaal vr patiënten

18 GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS Datum Referentienummer: lvd/ Onderwerp: Risic s tijdens de zwangerschap bij gebruik van valpraat Geachte Heer / Mevruw, Afgelpen jaar is dr het Eurpees Geneesmiddelenagentschap (Eurpean Medicines Agency, EMA) een herberdeling uitgeverd van de risic s van het gebruik van valpraat-bevattende geneesmiddelen bij zwangere vruwen. De cnclusies van deze herberdeling bevestigen, dat gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap ernstige gebrteafwijkingen kan verrzaken, waarnder spina bifida ( pen ruggetje, waarbij de btten van de wervelklm nvldende zijn ntwikkeld); misvrmingen van gezicht en schedel; misvrmingen van hart, nieren, urinewegen en geslachtsrganen; en afwijkingen aan de ledematen. Daarnaast werd bevestigd dat kinderen die in de baarmeder aan valpraat werden bltgesteld een grtere kans hebben p vertraging in de vrege ntwikkeling, een lager IQ en een hgere kans p een autismespectrumstrnis. Daarnaast is er mgelijk een hgere kans p het ntwikkelen van ADHD symptmen bij deze kinderen. Als gevlg van deze herberdeling zijn de prductinfrmatie en bijsluiter van valpraat-bevattende geneesmiddelen aangepast. Artsen wrdt geadviseerd vruwen in de vruchtbare leeftijd niet te behandelen met valpraat tenzij andere behandelingen niet helpen f niet wrden verdragen. Daarnaast meten vruwen die behandeld wrden met deze geneesmiddelen, beter geïnfrmeerd wrden ver de risic s van het gebruik van valpraat tijdens de zwangerschap. In verleg met het Cllege ter Berdeling van Geneesmiddelen zijn materialen ntwikkeld vr het vrlichten van vruwelijke patiënten in de vruchtbare leeftijd die valpraat gebruiken (natriumvalpraat, valprïnezuur, valpraatseminatrium, valprmide, Depakine en Orfiril). Deze materialen bevatten aanbevelingen m belangrijke risic s van dit geneesmiddel te beperken f te vrkmen. De materialen bestaan uit een gids vr vrschrijvers, een checklist vr vrschrijver en patiënt, en een infrmatieflder vr de patiënt. Deze materialen sturen wij u hierbij ter infrmatie te. Tijdens de herberdelingsprcedure dr het Eurpees Geneesmiddelenbureau is dr vertegenwrdigers van patiëntenverenigingen duidelijk aangegeven, dat betrkken patiënten actief geïnfrmeerd willen wrden ver deze risic s. Wij willen u daarm k vriendelijk vragen de patiëntenflder beschikbaar te stellen aan de bij uw vereniging betrkken persnen. De patiëntenflder is bij te bestellen bij nderstaande fabrikanten.

19 Hgachtend, Namens de gezamenlijke fabrikanten Aptex Eurpe B.V. Darwinweg 20, 2333 CR LEIDEN Nederland. Telefn: Sandz B.V. Veluwezm 22, 1327 AH ALMERE Nederland. Telefn: Ks van der Plas, MSc. Manager EU Pharmacvigilance, EU QPPV Centrafarm B.V. Nieuwe Dnk 3, 4879 AC ETTEN LEUR Nederland. Telefn Carmen Huisman Manager Drug Safety sanfi-aventis Netherlands B.V. Kampenringweg 45 E, 2803 PE GOUDA Nederland. Telefn: Mw. Marian Verbruggen, MSc Drug Safety Officer Pharmachemie B.V. Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Hildia Schreuder Pharmacvigilance Manager Teva Nederland B.V. Swensweg 5, 2031 GA HAARLEM Nederland. Telefn: Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Karien Lieverse, MSc DVM Pharmacvigilance Manager Bijlagen: - Materiaal vr vrschrijvers / zrgverleners - Materiaal vr patiënten